Transcript NIEUWJAARSSPEECH NPO

1
Gesproken woord geldt
NIEUWJAARSSPEECH NPO - SHULA RIJXMAN
Goedemiddag, gewaardeerde makers, gewaardeerde gasten,
welkom allemaal,
Wat een mooi overzicht. Als ik dat zie, ben ik trots op alles wat de
Nederlandse publieke omroep het afgelopen jaar heeft gebracht.
Langs de oevers van de Yangtze serie, Rot op naar je eigen land,
Opgeruimd wakker worden met Goedemorgen Nederland, scherp
blijven met PowNed.
Leren over Nederland bij Schuldig en over onze geschiedenis bij
Andere Tijden.
Vakwerk van de NOS na de aanslagen in Brussel, Nice en Berlijn.
Dicht op de huid van ons publiek met Stand.nl, Het Lagerhuis en
EenVandaag. De Zaak Menten, Alleen op de wereld en een
Sportzomer om nooit te vergeten. En weer prachtig werk van 3FM
Serious Request. Wat was Tijn ontroerend en stoer.
Tegen alle omroepen, tegen alle makers zou ik willen zeggen: dank
jullie wel voor jullie geweldige werk!
BERLIJN
In oktober liep ik in Berlijn over de Bebelplatz, vlakbij de Duitse
opera. Ik zag licht uit de grond komen, een monument. Het maakte
indruk vanwege de bescheidenheid. Vanwege het idee dat je goed
moest kijken om te zien dat er onder de grond een lege studiekamer
was met lege boekenkasten.
Op 10 mei 1933 werden daar de boeken van Heinrich Heine en
Thomas Mann verbrand. Omdat ze verwerpelijk werden geacht.
Boekverbrandingen zijn door de eeuwen heen vaker gebruikt als
censuur op morele, religieuze en politieke gronden.
2
De vrijheid van het woord, de kracht van het individu, de stem van de
maker: ze staan ook nu - op steeds meer plekken in de wereld onder druk. Ook nu is de wereld om ons heen opstandig en onrustig:
Rusland, Turkije, Polen, Hongarije, het Midden-Oosten. In die onrust
komt als eerste het vrije woord in gevaar. Journalisten worden in hun
werk beperkt, onafhankelijke omroepen worden staatskanalen.
In Polen demonstreren burgers vreedzaam tegen een regering die de
persvrijheid beknot. De politiek gehoorzame Poolse publieke omroep
brengt het nieuws onder de kop “poging tot ondermijning van de
staat.” Dat gebeurt. Nu. In een Europese-lidstaat. Twee uurtjes
vliegen hier vandaan.
MORAAL VOOR PUBLIEKE OMROEP
Ik besefte daar in Berlijn hoe bevoorrecht wij als Nederlanders zijn
met onze pluriforme pers. En met onze onafhankelijke Nederlandse
publieke omroep.
En ik besefte ook hoe groot de verantwoordelijkheid is die wij als
publieke omroep hebben. Juist omdat we de waarde van
onafhankelijke media onderkennen, omdat we anders willen zijn dan
landen waar dat niet vanzelfsprekend is.
En dan is onze taak: wij moeten alle geluiden laten horen. Om
iedereen in de gelegenheid te stellen zijn mening en gedachten te
vormen, om het met iets eens of oneens te zijn. Om het debat in ere
te houden. Dat kan alleen als je onafhankelijk bent van overheid en
commercie.
Tegelijk willen we op zoek, naar waar Nederlanders van elkaar
verschillen. Naar waar ze elkaar vinden, naar wat ze
gemeenschappelijk hebben. Zodat we met elkaar praten in plaats
van over elkaar. Soms fel in het debat, maar schouder aan schouder
voor alles wat ons dierbaar is.
En ja, dat is soms een spagaat. Het is de opdracht voor de NPO om
alle geluiden in de samenleving te laten horen en tegelijkertijd onze
waarden te waarborgen.
Wij zijn dankbaar voor het geld dat wij van de samenleving krijgen
om onze taak te vervullen. En we vinden het belangrijk om er
verantwoord mee om te gaan - en ook om er verantwoording over af
te leggen. Maar nooit ten koste van onze onafhankelijkheid.
3
Dat is het belang van de Nederlandse Publieke Omroep - en dat is
het waard om voor te vechten.
TOEKOMSTBEELD
We werken hier in Hilversum met zijn allen ongelooflijk hard om onze
publieke omroep - ook in de toekomst - sterk te houden;
onafhankelijk, herkenbaar, wendbaar en participerend. Hoe doen we
dat?
Door erachter te komen wat ons publiek beweegt. Met programma’s
van hoge kwaliteit; lineair, online, en zeker ook on-demand - want dit
jaar bouwen we ons video-on demand platform verder uit.
Technologisch verscherpt, inhoudelijk versterkt.
We ontwikkelen nieuwe concepten voor online en sociale media. We
gaan met intensievere en gebundelde marketingactiviteiten onze
programma’s zichtbaarder en herkenbaarder maken.
We gaan onze netten sterker profileren. Nog scherper kiezen welke
programma’s op welke platformen het beste tot hun recht komen. En
dat altijd met de juiste mix van diepgravend, lerend en amuserend.
Dat gaan we samen doen. Met de omroepen, met producenten, de
makers en met het publiek. Zodat we een vertrouwde bron en baken
voor en door heel Nederland zijn en blijven.
Omroepen en makers, dit is een grote verantwoordelijkheid, die we
samen dragen. Zorg dat we de diversiteit van Nederlandse
samenleving laten zien en laten horen.
De omroepen en makers roep ik op dat in klare niks verhullende taal
te doen. Door weerstand te bieden aan de waan van de dag. Door
nepnieuws door te prikken. Door te laten zien dat feiten belangrijker
zijn dan beeldvorming. Door het debat aan te gaan met allen die
denken dat twitterberichtjes en one-liners het juiste beeld creëren.
Door op zoek te gaan naar de vraag en naar het echte antwoord.
En tegen het parlement in Den Haag zeg ik:
4
Bedenk en bezin u op mogelijke onomkeerbare beslissingen. De
publieke omroep is nu meer nodig dan ooit. Steeds meer
mediabedrijven in Nederland komen in handen van steeds minder
aandeelhouders in het buitenland.
Ik zou de politiek twee dingen willen vragen: stel ons in staat onze rol
te vervullen. Met middelen, en met gegarandeerde toegang voor alle
Nederlanders.
En ik vraag aan een volgend kabinet zich in Europa hard te maken
voor betere regels. Daarin moeten ook de langere termijn effecten
van een te grote machtsconcentratie, zoals nu tussen distributeurs,
kabelaars en mediabedrijven worden voorkomen. Dat kan alleen
Europa regelen. Een mooie opdracht voor de nieuwe regering, want
uiteindelijk gaat het om het veiligstellen van Nederlandse content
voor het Nederlandse publiek. Om het veiligstellen van drama en
documentaires en mooie producties van eigen bodem.
Blijf waakzaam zeg ik tegen de politiek, en kies voor een eigen
sterke Nederlandse publieke omroep. Een onafhankelijke en sterke
publieke omroep is keihard nodig voor onze democratie. Dat zet je
toch niet op het spel - dacht ik in Berlijn.
Hoe kan het, vraag ik me af, dat de staatsecretaris afgelopen zomer
de must carry ter discussie stelde.
Door de garantie van de must carry zijn en blijven onze programma’s
voor iedere burger in Nederland bereikbaar. In tijden van rouw en in
tijden van vreugde. De must carry is een kwestie van een politiek die
zegt: dit vinden wij belangrijk. Net zoals ze PostNL niet wilden
verkopen - en terecht als je het mij vraagt. Onze eigen cultuur, onze
eigen taal, wees er potverdorie zuinig op.
Wees zuinig op de publieke omroep en op de onafhankelijke makers
van onze publieke content. Koester je eigen betrouwbare bron. Kies
voor het ‘oranje’ van Nederland. Kies voor het ‘oranje’ van de NPO.
Laten we samen investeren in een sterke publieke omroep.
Want, wat wij doen, doet ertoe.
Tot slot, wil ik u graag nog iets laten zien. Voor 2017 staat een aantal
mooie nieuwe programma’s op de rol, die het belang van een
onafhankelijke en verbindende publieke omroep, juist in dit
belangrijke verkiezingsjaar, bij uitstek onderstrepen.
Op een hoopvol 2017 en op alles wat ons dierbaar is! Proost!