Transcript Statenmededeling - Provincie Noord

Statenmededeling
Onderwerp
Raadhuis Waalre subsidiebeschikking
Datum
10 januari 2017
Documentnummer
GS: 4113401
Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant,
Kennisnemen van
Ons besluit tot het verstrekken van een subsidie van ruim €311.000,- voor
herbouw van het in 2012 door een aanslag afgebrande raadhuis in Waalre, ten
behoud van de rijksmonumentale status van dat pand. Herbouw vindt plaats in
de context van de bouw van een nieuw gemeentehuis, die onlangs van start is
gegaan.
Aanleiding
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Waalre heeft in
mei van dit jaar een beroep op ons college gedaan voor een bijdrage van 5 ton
aan de herbouw van restanten van het oude raadhuis, zie bijlage 1 met het
gemeentelijk verzoek. Het in 1929 gebouwde raadhuis van Waalre,
rijksmonument, is in 2012 als gevolg van een aanslag en brand grotendeels
verwoest. Slechts de buitengevels zijn gespaard gebleven. Deze restanten
worden sinds 2012 via een draagconstructie overeind gehouden. Als gevolg
van de zeer hoge restauratiekosten, in combinatie met een hoge
duurzaamheidsambitie, is het eerder door de gemeenteraad van Waalre
gevoteerde krediet van €9,33 miljoen niet meer sluitend. Via creatieve
aanpassingen is het merendeel van de hogere kosten binnen het krediet
opgevangen. Het behoud van het raadhuis kost €1.455.000,-. Dit is exclusief de
hogere voorbereidingskosten, zoals conservering van de restanten, diverse
onderzoeken, projectkosten en inrichtingskosten. De gemeente heeft het eerder
begrote tekort de afgelopen maanden weten te reduceren, hetgeen geresulteerd
heeft in een definitieve subsidieaanvraag d.d. 16 november ten bedrage van
ruim €311.000,-.
Over dit thema zijn 23 februari 2016 door ons schriftelijke statenvragen van de
heer Heijman beantwoord. Toen hebben we gezegd dat er geen
subsidieregelingen c.q. middelen voor de restauratie van rijksmonumenten
beschikbaar zijn. Dat is nog altijd het geval, zij het dat we nu besloten hebben
een beroep te doen op erfgoedmiddelen. Dat wordt hieronder nader
gemotiveerd. Tevens hebben we in die beantwoording aangegeven dat we nog
PS: 4135123
zouden bezien om eventueel een helpende hand te bieden. Dat heeft nu tot
positief resultaat geleid.
Bevoegdheid
Het nemen van een subsidiebesluit is een bevoegdheid van Gedeputeerde
Staten. In het kader van onze actieve informatieplicht informeren wij Provinciale
Staten over ons besluit. Dit meer specifiek om twee redenen. Op de eerste plaats
omdat wij met deze beslissing om redenen die hieronder worden aangegeven
tot op zekere hoogte afwijken van eerder vastgestelde beleidskaders. Er is hier
sprake van een uitzonderlijke en unieke casus. En op de tweede plaats omdat
wij eerder met uw Staten hebben afgesproken dat wij u via een
statenmededeling informeren over investeringsbeslissingen die een beroep doen
op het Investeringskrediet erfgoedcomplexen.
Datum
10 januari 2017
Documentnummer
GS: 4113401
PS: 4135123
Kernboodschap
1. De gemeente Waalre verdient een gebaar van solidariteit van de provincie
vanwege de buitengewone ernstige aanleiding van de her- en nieuwbouw
van het gemeentehuis en de zorgvuldige wijze waarop de gemeente het
proces van herbouw heeft vorm gegeven.
Onderbouwing:
In de maanden na de aanslag heeft de provincie breed haar hulp bij de
‘aanslag op de democratie’ aangeboden. De provincie heeft nu de kans
én naar onze opvatting ook de plicht om deze bereidheid tot hulp
feitelijk in de vorm van een financiële bijdrage te vertalen. Hiermee laten
we de gemeente niet in de kou staan én uiten we onze waardering voor
het feit dat de gemeente zeer zorgvuldig omgaat met het behoud van
cultuurhistorisch erfgoed, dat niet enkel een gemeentelijk maar ook een
provinciaal en rijksbelang vertegenwoordigt.
De gemeentelijke zorgvuldigheid blijkt zowel uit het doorlopen proces
als uit het resultaat. Aanvankelijk was het allerminst zeker dat herbouw
van het voormalige raadhuis haalbaar zou zijn. Via interactieve
ontwerpsessies bleek dat 90% van alle stakeholders voorkeur had om
de gevels te behouden en de ruimte de oude functie als raad- en
trouwruimte terug te geven. In eerder genoemd bouwtechnisch
onderzoek is geconcludeerd tot de haalbaarheid van deze voorkeur
voor behoud van de gevels. Het ontwerp, inclusief behoud van het
raadhuis, is in 2016 vastgesteld. Daarbij is het gemeentehuis niet enkel
zeer duurzaam ontworpen, maar ook bewust als multifunctionele
accommodatie, zie bijlage 2. De ruimte zal door gemeentelijke
verenigingen benut gaan worden en op termijn is ombouw naar
bijvoorbeeld woonappartementen mogelijk.
2/5
2. De provinciale subsidie maakt het behoud van het raadhuis mogelijk,
inclusief de rijksmonumentale status van het pand.
Datum
10 januari 2017
Documentnummer
Onderbouwing:
Het is van belang dat het rijksmonument als deel van het verwoeste
gemeentehuis behouden kan blijven. Zowel bij de inwoners als bij de
gebruikers wordt dit als een groot goed gezien. Men is trots dat het
mogelijk is om het raadhuis te behouden en het een prachtige invulling
te geven. Vele inwoners zijn in het raadhuis getrouwd en sinds de
vorming van de gemeente Waalre hebben de raadsvergaderingen daar
plaatsgevonden. De emoties van diverse generaties zijn verbonden aan
het gebouw. Daarnaast is het uniek dat het rijksmonument kan worden
behouden met het duurzaamheidsuitgangspunt van nul-op-de-meter,
waarbij het gebouw geheel zelfvoorzienend zal zijn. Dit zal het eerste
renovatiekantoor zijn dat dit weet waar te maken.
Uit een advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed d.d. 25
februari 2013 blijkt dat de rijksmonumentale status van het voormalige
raadhuis behouden blijft wanneer herbouw plaatsvindt met behoud van
de na de aanslag en brand overeind gebleven gevels (binnen- en
buitenblad). In een bouwtechnisch onderzoek in 2015 is geconcludeerd
dat het technisch mogelijk is aldus te renoveren en verbouwen. De
verbouwing is november jongstleden van start gegaan met deze insteek.
GS: 4113401
PS: 4135123
3. De financiering van de subsidie via erfgoedgelden is het meest logische
‘haakje’ om de subsidie mogelijk te maken, ook al past deze financiering
niet helemaal binnen de eerder vastgestelde beleidskaders.
Onderbouwing:
Er is naar aanleiding van het gemeentelijke verzoek tot een provinciale
bijdrage gezocht naar een mogelijkheid om de gemeente terwille te zijn.
Concreet naar een regeling of beleidskader om een eventuele subsidie
te kunnen verantwoorden. Beroep op innovatie- of duurzaamheidsgelden bleek niet mogelijk. Het beste ‘haakje’, anders gezegd de beste
ingang om subsidie mogelijk te maken is via inzet van erfgoedgelden
omdat het hier gaat om het behoud van een rijksmonument.
Financiering vindt plaats via inzet van procesgelden en van
investeringsgelden, beide ten behoeve van behoud van erfgoed. De
inzet van procesgeld laat zich rechtvaardigen doordat de hoogte van
de subsidie volgens de in november subsidieaanvraag betrekking heeft
op procesgelden specifiek ten behoeve van het behoud van het raadhuis
en daarmee van het rijksmonumentale deel van het nieuwe gebouw.
Meer concreet gaat het om kosten van onderzoeken en van adviseurs.
De inzet van investeringsgeld uit het Investeringskrediet
erfgoedcomplexen wordt gerechtvaardigd door het feit dat door
levering van onze provinciale bijdrage de herbouw van het raadhuis
3/5
-
-
daadwerkelijk mogelijk wordt gemaakt (en dus niet enkel een proces
wordt gefinancierd waarvan nog blijken moet wat dat proces oplevert).
De procesgelden zijn eigenlijk bedoeld om processen van
herbestemming vooraf vlot te trekken en dus “beweging te creëren” om
richting te geven naar behoud van erfgoed. Daar is in dit geval geen
sprake van omdat al gebouwd wordt op basis van een vastgesteld
bestek na besluitvorming van de raad. Het gaat dus om een bijdrage
achteraf. We hanteren intern als vuistregel dat we per
herbestemmingsgeval maximaal €100.000,- aan procesgeld willen
inzetten, zoals wij nu ook in dit geval doen. Het restant van deze
subsidie komt uit de andere ‘pot’:
Het investeringskrediet erfgoedcomplexen is bedoeld om een
erfgoedcomplex daadwerkelijk mogelijk te maken, wat met inzet van
onze provinciale subsidie ook daadwerkelijk gebeurt. Echter, onze
beleidsinzet is dat in beginsel alleen zogenaamde ‘musts’ voor
financiering van onrendabele toppen in aanmerking komen –en daar is
hier geen sprake van. Toch doen we dat dus nu vanwege het
uitzonderlijke en unieke karakter van de aanleiding voor deze
subsidieaanvraag, te weten de eerder genoemde aanslag.
Datum
10 januari 2017
Documentnummer
GS: 4113401
PS: 4135123
Consequenties
1. De subsidiebeschikking en daarmee honorering van het subsidieverzoek leidt
tot vermindering van het Investeringskrediet erfgoedcomplexen met een
bedrag van ruim 2,1 ton en van het budget procesgelden met 1 ton.
Op basis van dit voorstel wordt ruim €210.000,- onttrokken aan de reserve
erfgoedcomplexen (de resterende €100.000,- wordt gefinancierd uit eerder
gereserveerde procesgelden).
Erfgoedfabriek
2010-2020
Ingezet voor
projecten waarover
besloten is
Raadhuis Waalre
Restant 1-10-2016
Middelen Essent
Investeringsagenda 1e
tranche Grote
Erfgoedcomplexen
€ 57,51– € 202 = €
37,5
Investeringen
Ontwikkelbedrijf
(revolverend)
€ 60
€ 26,9
€ 51,2
0,2
€ 10,4
€ 9,8
1
Essentmiddelen Investeringsagenda 1ste tranche Grote Erfgoedcomplexen bedroeg uiteindelijk €
59 mln. Hiervan is € 1,5 mln. in de vorige bestuursperiode ingezet voor kwaliteitsborging
(communicatie, kennis, onderwijs, jongeren en netwerk). Resteert € 57,5 mln.
2
Op basis van het bestuursakkoord is op dit budget € 20 mln. in mindering gebracht.
4/5
Europese en internationale zaken
Het raadhuis in Waalre is aangewezen als Rijksmonument. Dat betekent dat op
grond van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV, art. 53, lid 2
onder b en artikel 53, lid 4 onder sub c) onder voorwaarden investeringssteun
mag worden gegeven voor kosten voor bescherming, instandhouding,
restauratie en herstel van materieel cultureel erfgoed. Dit brengt met zich mee
dat de gevraagde provinciale bijdrage niet in strijd is met de EUstaatssteunregels. De te verlenen subsidie valt onder investeringssteun en is
vrijgesteld van melden bij de Europese Commissie, maar er dient wel een
kennisgeving te worden gedaan binnen 20 dagen na afgifte van de
subsidiebeschikking.
Datum
10 januari 2017
Documentnummer
GS: 4113401
PS: 4135123
Communicatie
Het besluit om subsidie te verlenen aan de gemeente Waalre wordt
gecommuniceerd met een persbericht en vervolgens ook via onze eigen
provinciale communicatiekanalen (website, social media, nieuwsbrief).
Vervolg
Voorjaar 2018 wordt de bouw van het nieuwe gemeentehuis opgeleverd.
Bijlagen
1. Brief gemeentebestuur Waalre d.d. 24 mei 2016
2. Ontwerp Multifunctioneel gemeentehuis
Gedeputeerde Staten van Noord Brabant,
de voorzitter,
de secretaris,
prof. dr. W.B.H.J. van de Donk
ir. A.M. Burger
Opdrachtgever: mevr. I. Orbon, [email protected],
Cluster Cultuur en Samenleving en Afdeling Cultuur
Opdrachtnemer: E. de Groot, [email protected],
Cluster Projecten en Vastgoed en Afdeling Integraal Project-Management
5/5