Transcript Geen goede hulp voor zwerfjongere

WEERPAGINA
NUMMER 47416
ZATERDAG € 3,ABONNEEPRIJS € 1,09
LEZERSSERVICE 088-8241111
27
EDITIE RIJN- EN VEENSTREEK
ZATERDAG 24 DECEMBER 2016
EXIT 2016
Op weg
naar een
beter jaar
Het
mooiste van
afgelopen
jaar
KERSTBIJLAGE
VRIJ
Geen goede hulp
voor zwerfjongere
Annet van Aarsen
[email protected]
Leiden ✱ In Leiden krijgen vele tientallen jongeren die op straat zwerven geen adequate hulp. Volgens
Omar el Amrani van de stichting
Jongeren in Nood moeten ze vaak
heel diep vallen voordat de hulpverlening ingrijpt.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek maakte gisteren bekend dat het
aantal dakloze jongeren in Nederland fors toeneemt. De complete
groep daklozen bleef dit jaar stabiel
op 31.000. Naar schatting 41 procent
daarvan - 12.400 - valt onder de categorie jongere dakloze (18 tot 30 jaar).
In 2015 ging het om 29 procent, ofwel 8300 jongeren.
De stichting Jongeren in Nood
vraagt in Leiden al langer aandacht
voor deze groep. De organisatie
advertentie
’Ze raken hun
plekje kwijt als ze
achttien worden’
merkt dat de problemen toenemen.
Omar el Amrani kon het niet meer
aanzien. Hij besloot de handen uit
de mouwen te steken. In zijn huis
vangt hij sinds kort dakloze jongeren op.
Jeugdzorg
Eigenlijk is er nooit een plekje vrij.
Zodra een jongere zo ver is dat hij
het huis verlaat, wordt zijn plaats
meteen ingenomen door een nieuwe. El Amrani: ,,Veel jongeren komen op straat te staan als ze 18 jaar
worden, omdat jeugdzorg ophoudt.
Ze raken hun plaats in de jeugdzorg
kwijt omdat ze meerderjarig zijn
geworden, maar terug naar hun ouders kunnen ze niet. En ergens anders kunnen ze ook niet terecht.’’
De dakloze jongeren slapen op
straat of zwerven van vriend naar
bekende. Ze slapen soms in een logeerbed, dan weer op de bank bij iemand. Een vaste plek hebben ze
niet.
De gemeente Leiden trok in 2014 bijna drie ton uit voor tien opvangplekken voor jongeren bij de stichting De Binnenvest. Te weinig, zegt
Jongeren in Nood. Bovendien zou
het hulpaanbod van De Binnenvest,
dat ook de dag- en nachtopvang
voor volwassen daklozen verzorgt niet aansluiten bij de hulpvraag van
de jongeren. Omar el Amrani ziet
het liefst dat Leiden een goed huisvestingsproject krijgt voor deze
groep. ,,Containerwoningen, dat
zou een uitkomst zijn.’’
Licht op Noordwijkse bouwlobby
Noordwijk ✱ Bouwen aan de kust,
dat is woekeren met dure grond.
Badplaats Noordwijk worstelt daar
al vele decennia mee. De onroerendgoed-lobby is machtig, en het gaat
om honderden miljoenen euro’s.
Het duurde zeven jaar voordat Hotels van Oranje mocht uitbreiden.
Zeven jaar vol bewonersprotesten,
actiegroepen, advertentiecampagnes en verdachtmakingen. Dit jaar
kreeg de directie eindelijk fiat voor
de uitbreiding van het hotel en de
bouw van appartementen. Voor onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn
is deze gang van zaken aanleiding
om eens dieper in de Noordwijkse
bouwlobby te duiken.
Het chique Noordwijk is een goudmijn voor projectontwikkelaars en
de lokale politiek werkt er of aan
mee, of kan er niets tegen doen.
In een serie artikelen belicht Olsthoorn de ingewikkelde lijntjes tussen gemeentebestuur, horeca-on-
dernemers, vastgoedbeleggers en
bouwbedrijven in het dorp van Huis
ter Duin, Heineken en de Hotels van
Oranje.
➔ Algemeen 16/17: Aflevering 1
’Bouwgekonkel in een
mondaine badplaats’
advertentie
Alle tv-gegevens & Kerstpuzzel
EXTRA
advertentie
ZATERDAG 24 DECEMBER 2016
ZATERDAG 24 DECEMBER 2016
16
Algemeen
Reportage
Noordwijk, een mondaine badplaats en een
historisch boerendorp in één. Noordwijk, waar het
al honderden jaren bestuurlijk stormt. Het chique
Noordwijk is een goudmijn voor projectontwikkelaars en de lokale politiek werkt er of aan mee, of
kan er niets tegen doen. Freelance-journalist Peter
Olsthoorn onderzocht de ingewikkelde lijntjes
tussen gemeentebestuur, horeca-ondernemers,
vastgoedbeleggers en bouwbedrijven in het dorp
van Huis ter Duin en Heineken.
Algemeen
17
Reportage
Bouwgekonkel
in een
mondaine
badplaats
Het strand van Noordwijk op een mooie zomerdag. Op de achtergrond de huidige
Peter Olsthoorn
Al honderden jaren karakteriseren
turbulentie en heftige botsingen
tussen ondernemers, politici en
bewoners kustgemeente Noordwijk. Met honderden miljoenen als
inzet tussen ’marchanderende
politici’ en ’vastgoedmaffia’.
Al rond 1400 kende Noordwijk
bonje met bouwen. Burgers verwierven stadsrechten maar kwamen er niet toe om de verplichte
stadsmuur neer te zetten. Dag
stadsrechten!
Welkom in Noordwijk, waar burgemeester Hendrik van Limburg
Stirum in 1885 schreef: ’Het lust
mij niet mij te mengen in de vaak
zo ongegronde reedenen Uwer
onenigheden, die maar al te dikwerf door leugens, verdraaide
voorstelling van zaken, door borrelpraat en stijfhoofdigheid van
partijen wordt gaande gehouden’.
Spoedig werd hij weggepest.
Twintig jaar later culmineerde
lokale strijd over horeca-exploitatie in een heftige ’Strandkwestie’,
die nooit meer over zou gaan. In
1968 was er een enorme clash tussen actiegroep Kritisch Noordwijk
en burgemeester Job Bonnike over
hoogbouw en horeca. Die ruzies,
tussen ondernemers die graag geld
willen verdienen aan de kust en
bewoners die het dorpskarakter
willen beschermen, laaien steeds
weer op.
In Noordwijk staat dezer jaren
voor zeker 500 miljoen euro aan
bouwvergunningen op het spel.
Moeilijk voor een bestuur en ambtelijk apparaat van een dorp met
25.000 inwoners, zeggen eensgezind de bronnen van dit artikel.
Distantie is een te groot probleem.
Of eigenlijk: het gebrek eraan.
,,Het bestuur was de afgelopen
decennia absoluut niet opgewassen
tegen de grote spelers die enorme
vastgoedbelangen najoegen’’, zegt
Menko Wiersema (PvdA-oudgediende). Dick Gutlich (D66), die
recent bemiddelde in bouwplan
van minstens 100 miljoen van Hotels van Oranje: ,,Er gaat heel veel
geld in om, maar bovendien heb je
vaak met heethoofdigen te maken
die pal staan voor hun eigen belang en niet snel geneigd zijn tot
een compromis.’’
Stephan Stokkermans, directeur
van hotel Huis ter Duin: ,,De polarisatie is heel erg. Men is elkaar
verloren en dat is aan ondernemers
en aan de politiek te wijten.’’
CDA
Vrij baan voor investeringen of
behoud van het dorpskarakter? Dit
is steeds de kwestie. CDA en VVD
bepleiten ruime bouw. Het CDA is
vanouds de partij die het spel van
de bouwvergunningen beheerst,
Hotels van Oranje, waar de vuurtoren nu nog bovenuit steekt.
Hoe het chique
Noordwijk
speelbal werd van
vastgoedmagnaten
Het nieuwste bouwplan van de Hotels van Oranje. De vuurtoren staat hier vlak
naast, maar is niet op de tekening gekomen.
ARTIST IMPRESSION
Het verpauperde Vuurtorenplein, een van de schandplekken van vastgoedmagnaat Ronnie van de Putte
ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS
met bouwbedrijven Alkemade en
De Raad die mensen in de gemeenteraad hadden. Vanaf de jaren
zeventig zijn bouwrechten aan de
boulevard opgerekt tot letterlijk
grote hoogten.
Vervolgens kwam in Noordwijk
vanaf 1986 de periode Victor Salman, 15 jaar als CDA-raadslid waarvan twaalf jaar als wethouder
ruimtelijke ordening. Daarna was
hij tot op heden actief als vastgoedadviseur bij tientallen bouwplannen, zoals van Hotels van Oranje
en vastgoedmagnaat Ronnie van de
Putte.
Els van Egmond van het lokale
architectenbureau Van Egmond
zetelde tot recent voor het CDA in
de gemeenteraad. Lokale projectontwikkelaar Ab van der Wiel had
een warme band met de VVD en
vooral ex-burgemeester Harry
Groen.
Lokale partijen kwamen vanaf 1994
luidruchtig in het geweer tegen
deze (schijn van) belangenverstrengeling en cliëntelisme. Lokale
partijen onder steeds wisselende
namen en in steeds andere samenstellingen, al naar gelang het verloop van de periodieke onderlinge
ruzies. De verziekte verhoudingen
in de Noordwijkse gemeenteraad
haalden de landelijke pers.
Onderzoek van bureau Berenschot
in 1996 toonde chaos en ruzie tussen wethouders en ambtenaren op
het gemeentehuis. Maar de inhoud
daarvan bleef geheim, om toenmalig burgemeester Hans van der
Sluijs te redden. Berenschot noemt
kort de beroerde politieke, bestuurlijke cultuur en partijdige
lokale pers als dieperliggende
oorzaak.
Zeven jaar later kwam er integriteitsonderzoek met als conclusie de
’schijn van belangenverstrengeling’
van Salman als gemeenteraadslid
en tegelijk fel pleitbezorger van
een deal die een bekende grondeigenaar zou spekken. Bij gebrek aan
hard bewijs ontkwam Salman aan
vervolging.
De Noordwijkse horeca is nauw
verweven met de onroerendgoedsector die onevenredig krachtig is
voor een dorp van deze geringe
omvang.
Mens
Iedereen kent Harry Mens met zijn
gesponsorde RTL-programma
’Business class’ vanuit Hotels van
Oranje - ook een zakenpartner in
onroerend goed, want voor het
vijfsterrenhotel regelde Mens verschillende overnames van andere
hotels.
ARCHIEFFOTO ELS BAX
Harry Mens was decennialang
partner van ’krottenkoning’ Ronnie van de Putte, met vele percelen
kustgrond en niet uitgevoerde
bouwplannen een blok aan het
been van de gemeente Noordwijk.
Salman was een tijd lang zijn adviseur toen overleg met de gemeente
over (eindelijk) beginnen met
nieuwbouw op een toplocatie aan
de boulevard wederom spaak liep.
Congressen in de drie gezichtsbepalende hotels Huis ter Duin,
Hotels van Oranje en Palace redden
de lokale economie. De kleine
hotels verdwijnen één voor één.
Goedkope zonvluchten en de crisis
nekten die kleine hotels die plaatsmaken voor appartementengebouwen voor steenrijke pensionado’s.
Horecaondernemers maken met
appartementen snel geld. Ze spreiden de risico’s van hun onderneming. Onder meer Hotels van
Oranje en de families Van den Berg
(Zuiderbad, Bries, Vesper), Hoogervorst (Blu Beach, Prominent Inn
hotel, restaurants), Balk (Alexander
Beach en – Hotels), Van der Zalm
(Zeemotel, Zeester) en Harry Mens
(project Lekker) hanteren deze
strategie.
Mens, die op zijn oude dag de
hebzucht weet te relativeren, nu
daarover: ,,De verlangens van de
ontwikkelaars zijn te hoog. Ze
zoeken constant het gaatje op of er
nog bouwlaagje bij kan, nog een
paar appartementen extra vergund
kunnen worden. Dat is gewoon
niet goed.’’
Voetbalvoorzitters
De verwevenheid van politiek,
horeca en vastgoedondernemers
vertakt zich tot in de sport. In het
amateurvoetbal in de Bollenstreek
lopen boeiende geldstromen. Bij
voetbalvereniging Noordwijk is nu
horecaondernemer Henk Hoogervorst voorzitter. Hij is tevens voorzitter van de politieke partij
Noordwijk Zelfstandig die voor
horeca- en vastgoedbelangen opkomt. Zijn voorgangers waren
dertig jaar lang Leen Korbee (architect, voorzitter van de Noordwijkse
Ondernemers Vereniging en raadslid voor de VVD) en Theo Sweers
(twaalf jaar gemeenteraadslid en
wethouder voor de VVD).
De belangrijkste sponsor van de
voetbalclub, Dick van Tintelen,
bekend geworden van de Starbalm
sportzalfjes en de hoestdrank Natterman, schept er juist behagen in
om tegen het verbond van horecaen vastgoedondernemingen te
knokken. Hij financiert de lokale
partij Puur Noordwijk, die tegen
hoogbouw is. ,,Maar stel je voor
dat ik via mijn sponsoring allerlei
dingen even zou willen regelen.
Het belang van de inwoners wordt
uitgehold door vastgoed- en horeca-eigenaren - ook mijn vriendjes
hoor - die dit dorp even tot een
Scheveningen willen maken omwille van hun eigen portemonnee.’’
Puur Noordwijk wordt verweten
de badplaats te laten verloederen
door ondernemers dwars te zitten.
Hun ex-wethouder Leon van Ast
vond tegenwicht nodig: ,,In
Noordwijk zie je een enorme invloed van private belangen op het
openbaar bestuur. Geld verdwijnt
in de zakken van de vastgoedmannen, in plaats van in de gemeentekas. Dat is een typisch Noordwijks
fenomeen van de poen in de ruif
verdelen.’’
Onder Van Ast zijn echter grote
fouten met bestemmingsplannen
gemaakt die tientallen miljoenen
extra aan bouwrechten opleveren
voor grondmagnaat Van de Putte.
De gemeente laat hier onderzoek
naar doen.
Van Ast werd de boeman in media,
vooral in het lokale krantje De
Noordwijker, waar een redacteur
die tevens anonieme columnist was
de belangen van de ondernemers
graag verdedigde. Drie opeenvolgende wethouders van ruimtelijke
ordening waren het haasje. Menko
Wiersema: ,,Iedere wethouder die
de belangen van de grote jongens
in de weg zit wordt door de krantjes bikkelhard aangepakt. Maar de
volgende morgen moeten ze wel
weer over straat, hun kinderen
naar school brengen.’’
DINSDAG 27 DECEMBER 2016
Regionaal
5
Leiden
en omgeving
Bouwplaats
Noordwijk
Noordwijk vierde dit jaar
haar 150ste verjaardag als
badplaats. In deze serie
beschrijft onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn hoe
de chique badplaats
Noordwijk speelbal werd
van vastgoedfanaten.
Vandaag aflevering 2 over
Hotels van Oranje.
Een zeven jaar durende strijd ging vooraf aan de uitbreiding van Hotels van Oranje.
ARCHIEFFOTO ANP
Slag om Noordwijk bereikt climax
Peter Olsthoorn
Noordwijk ✱ Spontaan feest in Hotels van Oranje, op donderdagnacht
7 april 2016. Na zeven jaar heftige
openlijke strijd met een recordaantal bewonersreacties, actiegroepen,
dreigende rechtszaken en een advertentieoorlog, was plotsklaps de kogel door de kerk. De hotels krijgen
toestemming voor een forse uitbreiding van 25.000 vierkante meter
hoogbouw, met hotelvernieuwing
en appartementen. Tegen een brutoprijs van maximaal 8500 euro per
vierkante meter voor appartementen, ’wint’ Hotels van Oranje (HvO)
met de extra meters wellicht dertig
tot vijftig miljoen euro bruto.
Met dank ook aan Sjuul Paradijs,
voormalig hoofdredacteur van De
Telegraaf, die hielp met de grote prcampagne. Daarin dienden de inwoners als direct, en dwarsliggende politici als indirect doelwit. Paradijs
bevestigt dit: „Wij helpen partijen
met issue-management.”
Zijn inbreng sorteerde effect. Politici die een beperkte uitbreiding wilden, voelden zich in het nauw gedreven. Zo werd het klimaat geschapen voor bemiddeling door prominenten van de coalitiepartijen.
Waaronder de grootste, Puur
Noordwijk, die overstag ging na jarenlang heftig verzet tegen hoogbouw voor HvO. De partij hield vast
aan maximaal 19.000 vierkante meter bouwoppervlak. Het werd dus
25.000, terwijl HvO op 26.000 had
ingezet.
Extra bouwvolume dat de gemeente
in 2010 en in 2013 al had beloofd,
maar vanaf 2014 weer probeerde te
beperken. Bram Mol, directeur van
HvO: „Het is allemaal zeer manipulatief geworden. Met de hakken in
het zand: tot hier en niet verder. Met
methodieken die onwelriekend zijn
geweest.”
Noordwijk zinderde afgelopen jaren van heftige debatten over dit
bouwplan. In een spiraal van steeds
dieper wantrouwen en harde woorden in een negatieve strijd tussen
hebzucht en misgunnen.
In 2012 sneuvelde een eerste bouwplan door een enorme aanvaring wegens vermeend valse tekeningen
van architect Van Egmond.
Met een meerderheid nam de gemeenteraad in februari 2013 een motie aan voor 25.000 vierkante meter
nieuwbouw. Dat werd inzet van
raadsverkiezingen in 2014. Moddergooien door de voorstanders van het
bouwplan in lokale media pakte
averechts uit. Puur Noordwijk won
zetels. Het CDA dat op de hand was
van bouwplannen, verloor fors.
Het nieuwe college wil ’Oranje’
houden aan hooguit 19.000 vierkante meter en maximaal 26 meter
hoogte. Mol en partner Charles de
Boer voerden een keiharde advertentiecampagne en procedures bij
de bestuursrechter en de Raad van
State, en dreigden met vertrek uit
Noordwijk. Mol ontkent echter politieke druk: „Wij zijn voor ons belang opgekomen om het recht te
doen zegevieren. Te doen wat is toegezegd in 2010 en 2013, die 26.000
vierkante meter.”
Bouwlobby
Tegenspeler Leon van Ast, oud-wethouder ruimtelijke ordening voor
Puur Noordwijk, vindt dat de HvOdirectie ’het spel’ met hulp van exCDA-wethouder Victor Salman en
Paradijs handig speelde. „Die bouwlobby weet heel goed met hulp van
lokale media steun van bewoners te
verwerven en het kritisch vermogen
van de gemeenteraad in te dammen.
Polarisatie voeden: ’je bent vóór of
tegen me’. Zodra je tegen bent, word
je niet meer uitgenodigd voor borrels en partijen.”
Ondernemersvereniging en uitgevers doen zaken met Hotels van
Oranje en frequenteren evenementen. De banden vormen onderdeel
van een krachtige public affairs-strategie van ’Oranje’. Net als elke onderneming die de overheid - tijdelijk - nodig heeft. HvO-directeur
Mol werd lid van VVD, CDA en D66.
Hij nodigt regelmatig, maar selectief, politici uit voor gezellige bijeenkomsten. Zoals op de eigen boot
Duke of Orange tijdens Sail in 2015.
Een aantal zwichtte, onder wie D66wethouder Pieter-Jan Barnhoorn.
„Het was een leuke bijeenkomst”,
luidt desgevraagd zijn commentaar.
Mol: „Het zou in een bepaald daglicht gesteld kunnen worden door
negativisten. En daar zou ik hen niet
eens ongelijk in kunnen geven als
wij dat voor het eerst zouden doen.
Maar wij hebben politici altijd al
uitgenodigd, ook toen we nog geen
enkel belang hadden.”
Voor de jubileumviering van HvO
ontving een deel van het gemeentebestuur een uitnodiging. Reden
voor de nieuwe burgemeester Jan
Rijpstra (VVD), bevestigt hij, om
Mol direct te laten weten: ’We komen allemaal’. Daar was ook commissaris van de Koningin Jaap Smit
bij, eveneens CDA. Hij verhoogde de
feestvreugde door zich uit te spreken pro bouwplannen. En kreeg
prompt een woedend schrijven van
Puur Noordwijk.
Rijpstra’s voorganger Harry Groen
is niet meer welkom in Hotels van
Oranje na enkele heftige onderlinge
aanvaringen. ’Dirty Harry’ noemen
ze hem na een vermeende avances
richting een serveerster, en een aan-
varing rond een veilingbod. Groen
voelt zich misbruikt door HvO en
wil er niet meer over praten. Dat gevoel is voorstelbaar daar hij in 2010
HvO nog hielp met een brief met de
mededeling dat er 25.000 vierkante
meter aan bouwrechten was.
Climax
Tientallen, voor de dorpspolitiek
kenmerkende anekdotes, sieren de
confrontatie van voor- en tegenstanders. Voor de PvdA was het fêteren
door HvO reden om een raadslid te
laten vallen. Menko Wiersema van
die partij: „Cliëntelisme ligt altijd
op de loer, al gaat het maar om een
biertje en bitterballen. Het is qua
geld een gouden kust en de horeca is
zeer afhankelijk van gemeentelijke
vergunningen. De Slag om Noordwijk loopt eigenlijk al dertig jaar en
bereikte nu zijn climax.”
De Rekenkamer Noordwijk rapporteerde over ernstig tekortschietende
controle op naleving van integriteitsregels voor gemeentelijke ambtenaren en vooral politici. Daarop
volgde de gehele gemeenteraad een
cursus integriteit.
De heftige strijd van de verkiezingen mondde uit in actiegroepen
De toenmalige burgemeester Harry Groen was niet meer welkom in Hotels van
Oranje.
ARCHIEFFOTO DICK HOGEWONING
vóór en tegen de ’oranje’ bouwplannen. Het Platform Initiatief Noordwijk (PIN) maande de gemeente om
vaart te maken met medewerking
aan de HvO-wensen. Hotels van
Oranje financierde dit platform,
CDA deed mee. Daartegenover staat
Platform Ons Noordwijk (PON) dat
zich verzet tegen de plannen. Het
bezorgde bewoners huis-aan-huis
een voor-ingevulde ’zienswijze’ (bezwaarschrift) om bij de gemeente in
te dienen. ’Toevallig’ hield Puur
Noordwijk tegelijkertijd een mediacampagne tegen de bouwplannen.
De partij steunde PON.
De acties van PIN en PON leidden
tot 2500 ’zienswijzen’ van 11.000
huishoudens. Stephan Stokkermans, algemeen directeur van Huis
ter Duin: „Politiek en de ondernemers zijn doorgeschoten. Van beide
kanten zet ik vraagtekens bij de aantallen. Velen wisten niet eens waarvoor ze tekenden.”
Burgemeester en wethouders beslisten niet over de bouwvergunning,
maar schoven de hete aardappel
naar de gemeenteraad. Die koos
voor bemiddeling teneinde verdere
oorlog af te wenden. Puur Noordwijk vreesde de volgende verkiezingen. Niet onterecht, blijkt uit de
woorden van HvO-directeur Mol.
Met Sjuul Paradijs had hij een plan
klaarliggen om zijn zaak in de landelijke media te brengen. Pure
chantage? Mol vindt van niet.
Chef-onderhandelaar Dick Gutlich
(D66) is heel blij, ook al vindt hij het
resultaat in beperking van het aantal vierkante meters bouwrechten
(van 26.000 naar 25.000) beperkt:
„We hebben ook wat aan de maximale bouwhoogte gedaan van twee
van de drie bouwblokken en meer
horeca ingebracht. Maar wat het
bouwvolume betreft zaten met eerdere gemeentelijke toezeggingen
waarmee wel degelijk verwachtingen waren geschapen.”
Y
Op www.leidschdagblad.nl
kunt u meer lezen over deze
kwestie en staat ook de vorige
aflevering uit deze serie.
WOENSDAG 28 DECEMBER 2016
WOENSDAG 28 DECEMBER 2016
6
Regionaal
Leiden
en omgeving
Voorproefje
van vuurwerk
Extra plekken bomen innemen
Voorschoten ✱ Een voorproefje op
de jaarwisseling. Dat is donderdagavond de 29ste te zien bij de Voorschotense vestiging van Blaxx Vuurwerk. Blaxx geeft om 19 uur bij het
parkeerterrein bij zijn winkel een
vuurwerkshow, zodat klanten kunnen zien wat ze in huis halen voor de
jaarwisseling. Bij slecht weer gaat de
vuurwerkshow niet door.
Leiden ✱ De drie extra plekken
waar op zaterdag 7 januari kerstbomen naar toe kunnen worden
gebracht in Leiden, zijn bekend.
Bomen kunnen naast de locaties
op de Kenauweg en de Milieustraat tussen tien uur ’s ochtends
en twaalf uur ’s middags worden
afgeleverd bij de kerk bij de Kopermolen, de Vijf Meilaan bij Vo-
Ivy Grootendorst
gelvlucht (het parkeerterrein van
de Vijf Meihal) en voor het Kruitschip op de Garenmarkt.
De gemeente gaat dit jaar met het
nieuwe systeem aan de slag waarbij kerstbomen per wijk worden
opgehaald in de week na oud en
nieuw. Deze extra plekken zijn
aangewezen nadat veel Leidenaren protesteerden dat ze hun
boom tot Driekoningen op 6 januari wilde laten staan.
Regionaal
7
Leiden
en omgeving
Oegstgeest zoekt plek Leo Kanner
Ruud Sep
Oegstgeest ✱ De gemeente Oegstgeest gaat de verschillende opties
voor nieuwbouw of renovatie voor
de Leo Kannerschool opnieuw tegen
het licht houden. Het oorspronkelijk plan voor nieuwbouw aan de
Goudvinklaan in Oegstgeest - nabij
kasteel Endegeest - blijkt bij nader
inzien onhaalbaar.
Een jaar geleden was de gemeente
nog vol goede moed over de nieuwbouwplannen voor de middelbare
Bouwplaats
Noordwijk
Noordwijk vierde dit jaar
haar 150ste verjaardag als
badplaats. In deze serie
beschrijft onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn hoe
de chique badplaats
Noordwijk speelbal werd
van vastgoedmagnaten.
Vandaag aflevering 3 over
Victor Salman, spin in het
Noordwijkse web.
Victor Salman (rechts) en Leo van der Zon (links) bij Salmans afscheid als voorzitter van de Vereniging Bedrijfsleven Duin- en Bollenstreek (VBDB).
school voor autistische kinderen.
Van de zeven opties die de school en
de gemeente hadden bekeken,
kwam de Goudvinklaan als beste uit
de bus. Andere opties waren duurder of vielen af door de nabijheid
van de rijksweg A44.
Het gemeentebestuur meldt nu dat
nieuwbouw aan de Goudvinklaan is
afgevallen na onenigheid met GGZinstelling Rivierduinen. Op de plek
waar de nieuwe Leo Kannerschool
zou moeten verrijzen, stonden in
het verleden blauwe cabinewonin-
gen van Rivierduinen.
De GGZ-instelling wilde uiteindelijk alleen meewerken aan de plannen wanneer Rivierduinen elders op
het terrein toestemming kreeg voor
nieuwbouw. De gemeente kon daar
geen medewerking aan verlenen
omdat het Endegeest-terrein de status heeft van beschermd dorpsgezicht en er daarom geen bebouwing
bij mag komen.
Het plan was steeds dat de gemeente
het bestaande schoolgebouw aan de
Hazenboslaan zou renoveren op het
moment dat nieuwbouw aan de
Goudvinklaan geen haalbare kaart
zou zijn. Maar omdat niemand
voorstander is van renovatie, worden de eerder afgevallen alternatieven nu toch weer uit de papierbak
gevist.
Het lijkt er overigens op dat de gemeente alweer een stap verder is met
een nieuw bouwplan. De gemeenteraad is eerder deze maand in het geheim bijgepraat over de nieuwste
ontwikkelingen rond de huisvesting van de school.
ARCHIEFFOTO
Victor Salman: spin in het web
Peter Olsthoorn
Noem een wethouder in Noordwijk en grote kans dat de naam van
Victor Salman valt. Die bekendheid
dankt hij niet alleen aan zijn tijd
als wethouder waarin hij zeer
invloedrijk was, maar vooral ook
aan de tijd erna, waarin hij net zo
invloedrijk bleef met zijn eigen
adviespraktijk voor allerlei vastgoedprojecten. Al snel deden verhalen de ronde over dealtjes, geritsel en kongsi’s met ondernemers.
Victor Salman werd in 1986 als
26-jarige de jongste wethouder van
Noordwijk ooit. Hij was als jongeling van de JOVD overgestapt naar
het CDA en zei in mei ’86 in een
vraaggesprek met de Leidsche
Courant al verder te kijken. „Daarna misschien de overstap naar het
bedrijfsleven. Je bent daar met je
bestuurlijke ervaring natuurlijk
gauw in trek.”
En zo geschiedde. In vijftien jaar
als raadslid, waarvan twaalf jaar als
wethouder, werd Victor Salman
machtig in ruimtelijke ordening.
Rond 1996 begon hij een adviespraktijk, met de afspraak om gedurende zijn politiek functioneren
niet in Noordwijk actief te zijn. Dit
vormde volgens Theo Goudriaan,
destijds CDA-voorzitter, al vrij snel
een probleem. „Er waren allerlei
verhalen over de verschillende
belangen van Salman in omloop.”
In 1998 stond Salman op een onverkiesbare plaats, maar dankzij voorkeursstemmen keerde hij terug in
de gemeenteraad. Volgens Goudriaan taande zijn macht geenszins.
„Hij was zeer geslepen en de verhalen hielden aan over kongsi’s met
onroerend goedzaken. Met name
samen met architect Van Egmond.”
Salman en Van Egmond, beiden
CDA, deden veel zaken en waren
nauw betrokken bij de recente
voorstellen voor grote uitbreiding
van Hotels van Oranje.
De barre Noordwijkse verhoudingen in de gemeenteraad werden in
1994 al landelijk nieuws. Toenmalig GroenLinks-raadslid Alex Ouwehand typeerde Salman in NRCHandelsblad als volgt: „Als Victor
iemand bij z’n stropdas heeft, trekt
hij door.” Koos Smit sprak als oppositieleider van ’geheime deals
met architecten, hoteliers en aannemers’ door Salman, en ’achterkamertjespolitiek’.
Een hoge ex-ambtenaar van de
gemeente verbaasde zich toen en
nu over de bestuurlijke cultuur.
„Al was het wel een andere tijd,
met veel meer machtspolitiek,
zonder controle. Fêteren vond op
grote schaal plaats in Noordwijk.
Het werd volkomen normaal gevonden dat de hoteliers en
vastgoedondernemers het breed
lieten hangen en wethouders en
raadsleden verwenden.”
Victor Salman laat – via zijn advocaat - weten dat hij zich ’totaal niet
herkent’ in het beeld dat van de
gemeente Noordwijk in die periode geschetst wordt.
Koos Smit, ook een voormalig
wethouder in de badplaats en
destijds in een moddergevecht met
Salman gewikkeld, kiest zijn woorden nu zorgvuldig. „Victor Salman
volgde als politicus een eigen programma dat niet altijd strookte
met het algemeen belang.”
’Tegen Salman
vechten heeft geen
zin, want hij gaat
tot het uiterste’
heel slecht imago van moddergooien had, terwijl er te weinig van de
grond kwam. Volgens mij was dat
vooral een gevolg van gebrek aan
professionaliteit en integriteit.”
Spoedig kreeg Barnhoorn aanvaringen met Salman. „Zijn betrokkenheid bij vastgoed- en horecaplannen van ondernemers als Van
de Putte en Hotels van Oranje vond
ik niet goed. Dat heb ik Salman
laten weten.”
Salman zette zich als voorzitter van
Noordwijkse Ondernemers Vereniging flink af tegen het beleid van
Barnhoorn. Die onderschatte Salman niet. „Hij is superintelligent,
doorziet alles heel knap, kent zijn
dossiers tot in detail en zijn kennis
van de planologie en wetgeving is
uitstekend. Bovendien is zijn netwerk van groot gewicht.” Dit komt
volgens hem de gemeenschap
echter niet ten goede. Bovendien,
zegt hij: „Salman is ook onderlegd
in het formuleren van teksten en
procedures die later voor meerderlei uitleg vatbaar zijn, dus ook in
zijn voordeel. Het stichten van
verwarring is een vaste methode.”
„Stemmingmakerij is een van zijn
sterkste wapens”, zegt Barnhoorn.
„Vaak met onwaarheden en gericht
op het in diskrediet brengen van
zijn tegenspelers. Steeds weer lukt
het hem daarmee macht uit te
oefenen, ten koste van de gemeenschap.”
Salman, in reactie: „Wat hier wordt
gesteld, is onbegrijpelijk, onjuist
en diffamerend. Het is een subjectieve waarneming door slechts één
bron, die zich bovendien niet baseert op feiten. Tendentieus en
suggestief.’’
Normen
In 2003 besluit de gemeenteraad
een diepgaand onderzoek te laten
doen naar een kwestie met woningbouwgrond. Hans van den
Heuvel, emeritus-hoogleraar Bestuurlijke Integriteit en Ethiek van
de Vrije Universiteit biedt een
helpende hand.
In het eindrapport wordt Salman
de ’schijn van belangenverstrenge-
Uitgekookt
Frans van der Veen, van 1994 tot
1998 wethouder namens een lokale
partij, is zeer kritisch: „Salman is
slim, sluw en uitgekookt. Tegen
hem vechten heeft geen zin, want
hij gaat tot het uiterste, als het
moet tachtig uur per week... Als je
iets wilt bereiken kun je zo’n boefje als Salman beter aan je kant
hebben.”
Werd er veel geritseld? Van der
Veen: „In mijn periode zeker niet.”
Daarover heeft Piet Barnhoorn,
CDA-wethouder Ruimtelijke Ordening 2002-2006, een andere opvatting. „Ik zag met lede ogen dat
Noordwijk al decennialang een
Liefdesrelatie met ambtenaar
Of het speelveld nog niet benauwd genoeg was, zag de gemeente een juridisch medewerker een liefdesrelatie met Salman aangaan. Die werd zichtbaar op een foto van een gezellig
bal in Hotels van Oranje. Ze had
dit eerder bij de gemeente aangekaart.
De gemeente vreesde (schijn van)
belangenverstrengeling en vroeg
advies aangaande integriteit.
Met als volgende resultaat: ’In
onderling overleg met haar zijn
werkafspraken gemaakt en
maatregelen getroffen zodat zij
geen dossiers behandelt waarbij
de betreffende ondernemer/
adviseur betrokken is. Deze
afspraken en maatregelen zijn
ter toetsing voorgelegd aan
Bureau Integriteit Nederlandse
Gemeenten.’ Dat stemde ermee
in.
ling’ verweten. In politieke termen
is dat een zwaar oordeel. Salman
krijgt kritiek op zijn ’tomeloze
inspanning’ als gemeenteraadslid
(’vijfde wethouder’) voor een wisseling van bouwgrond. Dat kost de
gemeente vele miljoenen guldens,
een ’absoluut bestuurlijk dieptepunt’.
De verdenking rijst dat Salman
heimelijk werkt voor graaf Van
Limburg Stirum, de eigenaar van
de bouwgrond. Salman ontkent en
verwijst naar de conclusie van de
officier van justitie die de zaak
destijds óók bekeek: „Ik zie niet
dat er op grond van de voorliggende rapporten een verdachte aangewezen kan worden voor enig misdrijf. Iemand is verdachte als uit
feiten en omstandigheden een
redelijk vermoeden van schuld aan
enig strafbaar feit voortvloeit. Dit
vermoeden komt niet naar voren
uit de eerdergenoemde rapporten.”
De onderzoekscommissie maakte
de nodige woorden vuil aan de
verziekte sfeer tussen de ambtelijke top - gemeentesecretaris Thea
Fierens en burgemeester Hans van
der Sluijs - en wethouders Salman
en Van der Veen.
De eerder genoemde topambtenaar, nog steeds anoniem, op de
vraag of Noordwijk vergelijkbaar is
met het Roermond onder Jos van
Rey: „Voor mijn gevoel waren de
praktijken in Noordwijk destijds
erger dan in Roermond qua stijl en
ethiek.’’
Ex-wethouder Piet Barnhoorn
vindt de kwestie-Van Rey wel relevant, maar niet helemaal vergelijkbaar. ,,Bij Van Rey ging het over
zijn handelen tijdens zijn wethouderschap en bij Salman gaat het
voor een groot deel over zijn optreden na zijn wethouderschap. Nog
een groot verschil is dat Van Rey
zich publiek, politiek en voor het
OM heeft verantwoord. De situatie
is dus helderder en eleganter opgelost dan destijds de situatie in
Noordwijk.’
Maar in Noordwijk zijn concrete
wetsovertredingen nooit vastgesteld. Bovendien zei de rechter
inzake Van Rey dat wat buitenstaanders al snel als fêteren of zelfs
’corruptie’ zien, dat helemaal niet
hoeft te zijn.
Cliëntelisme
Menko Wiersema (PvdA) vindt dat
de ontstane cultuur niet enkel aan
Salman kan worden opgehangen.
„In een verder verleden was veel
meer sprake van cliëntelisme met
bouwprogramma’s. Grote bouwers
hadden zeer directe politieke relaties, als wethouder en fractievoorzitter van het CDA.”
Zowel Leon van Ast, gewezen wethouder en opponent van Salman,
als medestanders Jan de Ridder (tot
recent fractievoorzitter CDA) en
VVD-collega Roberto ter Hark,
wijzen op de vrijheid van Salman
om zijn brood te verdienen. De
politiek moet tegenwicht bieden
als zaken niet in het algemeen
belang zouden zijn, maar ook niet
tegen de wet. Volgens Van Ast
gebeurde dat zeer regelmatig niet,
De Ridder en Ter Hark zien geen
probleem.
Dick Gutlich (D66), recent succesvol bemiddelaar aan tafel met
Salman namens Hotels van Oranje:
„Het was niet handig en wijs van
hem om destijds dat adviseurschap
te combineren met politieke functies. Nu drijft hij gewoon op een
handige manier zijn winkel met
een groot relatienetwerk en je mag
hopen dat hij dat op een integere
manier doet.”
Y
Op
www.leidschdagblad.nl
vindt u meer feiten en achtergronden over de verwevenheid
van politiek, horeca en onroerend goedhandel in Noordwijk.
Behalve een langere versie van
dit krantenartikel over Victor
Salman kunt u er ook uitgebreid
zijn zienswijze en weerwoord
lezen.
De stal van Gijs de Wit in Hazerswoude: maandag werden zijn dertigduizend kippen preventief geruimd.
FOTO LD
Kippen voor niets geruimd
Laura Heerlien
Zoeterwoude/Hazerswoude ✱ De
kippen van Firma de Wit in Hazerswoude-Dorp zijn niet besmet met
vogelgriep, meldt de Nationale
Voedsel- en Warenautoriteit dinsdag. Dat betekent dat er, net als in
2014, voor niets preventief is geruimd.
Zuur voor de boer, van wie op tweede kerstdag alle dertigduizend kippen zijn vergast. ,,Maar het kan echt
niet anders”, legt Benno Bruggink,
woordvoerder van de NVWA uit.
,,Zo’n virus gaat met een noodgang
de stal door. Tijd om eerst te testen
en daarna pas te ruimen is er gewoonweg niet.”
Gijs de Wit wil voorlopig niet reageren op de situatie, het is allemaal
nog te pijnlijk. Het bedrijf van De
Wit ligt binnen een straal van een kilometer van het Zoeterwoudse Die
Barle Farms, van de familie Wesselingh. Daar waren op kerstavond
dode kippen gevonden. De daaropvolgende nacht zijn onderzoeken
gedaan waaruit inderdaad vogelgriep bleek, van het type H5. Zondag werden de 28.000 kippen van
Die Barle geruimd. Bruggink meldt
dat onderzoek gisteren heeft uitgewezen dat het gaat om de gevreesde,
In Zoeterwoude
is wel gevreesde
H5N8 vastgesteld
besmettelijke H5N8-variant.
Bedrijven die op minder dan een kilometer afstand van een besmettingshaard liggen, worden altijd direct preventief geruimd. Bij bedrijven die op een tot drie kilometer afstand liggen, worden eerst tests
gedaan. Dat gebeurt nu bij een andere boerderij in HazerswoudeDorp. Later moet bekend worden of
daar ook vogelgriep heerst, maar
aangezien er geen dode vogels zijn
gevonden is er goede hoop dat de
uitslag negatief is.
Burgemeesters Liesbeth Bloemen
(Zoeterwoude) en Liesbeth Spies (Alphen) hebben inmiddels contact gehad met beide pluimveehouders.
Het verlies van de boeren wordt
slechts deels gecompenseerd door
de overheid. Er is een vergoeding
per geruimde kip, maar verdere economische schade wordt gezien als
bedrijfsrisico.
DONDERDAG 29 DECEMBER 2016
6
Regionaal
Leiden
en omgeving
Bouwplaats
Noordwijk
Noordwijk vierde dit jaar
haar 150ste verjaardag als
badplaats. In deze serie
beschrijft onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn hoe
de chique badplaats
Noordwijk speelbal werd
van vastgoedmagnaten.
Vandaag aflevering 4:
Vastgoedboeman Ronnie
van de Putte
Het Vuurtorenplein verpaupert al jaren. Een topbadplaats onwaardig.
ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS
Schandvlekken van Noordwijk
Peter Olsthoorn
Verdienen met nietsdoen. De vastgoedstrategie is vaak even doorzichtig als lucratief: naar overheden bereidwilligheid tonen voor
nieuwbouw, met extreme eisen
voor wijziging van bestemmingsplannen. En dan maar talmen en
wachten, totdat een gemeente in
arren moede de grond en bouwvallen koopt die op papier jarenlang
alleen maar meer waard zijn geworden.
Met name de gezichtsbepalende
pleinen aan beide kanten van de
drukke Koningin Wilhelmina
Boulevard in Noordwijk staan
bekend als de schandplekken van
’vastgoedboeman’ Ronnie van de
Putte. De man achter Bever Holding en de Muntendamsche Investerings Maatschappij was eigenaar
van grond op toonaangevende
locaties aan de kust. Bouwplannen
sneefden keer op keer, met beschuldigingen over en weer door
gemeente en Van de Putte.
Zo bleef Noordwijk zitten met
schandvlekken, zoals de markante
vuurtoren die al vele jaren met zijn
voeten in de ’bagger’ staat: een
verpauperd plein, een topbadplaats
onwaardig. Dichtgetimmerde
winkels en houten schuttingen op
een toplocatie in een chique badplaats, een doorn in het oog van de
gemeente. En Van de Putte heeft
geen haast om er iets aan te doen.
Ook Leiden had te kampen met
’krottenkoning’ Ronnie van de
Putte. Leiden waagde een poging
tot onteigening van panden bij het
station. Verdienen met nietsdoen
en schijnbouwplannen bleek voor
Van de Putte ook hier lucratief.
De bekende makelaar Harry Mens
was ooit zakenpartner van Van de
Putte in een beursfonds en een hele
serie binnen- en buitenlandse
vennootschappen. Hij vindt echter
nu van Van de Putte: „Hij heeft
nog nooit iets gebouwd, en hij
wordt er nog rijk van ook.”
Geduld loont, want Leiden kocht
de panden uiteindelijk, met grote
winst voor Van de Putte.
Masterplan
In 2002 trad Van de Putte, jarenlang onbereikbaar voor commentaar, plotseling in de publiciteit.
Hij lanceerde een ’Masterplan’ voor
de Wilhelmina Boulevard, met een
’Noordwijkse bouwstijl’. „Het is
mijn Noordwijk”, liet Van de Putte
zich ontvallen bij de presentatie,
doelend op zijn emotionele verbondenheid en nobele voornemens.
In dit zelfbeeld van Noordwijkliefde had Van de Putte gezien zijn
staat van dienst weinig medestanders. Volgens ondernemer Ed van
der Meer was Van de Putte nog
altijd ’een regelrechte gangster, een
schurk’ (Leidsch Dagblad 30 september 2002). Harry Mens steunde
Van de Putte toen nog, later niet
meer.
Vastgoedadviseur Victor Salman
toonde zich een pleitbezorger van
de uitvoering van het Masterplan
en vond het predicaat ’onbetrouwbaar’ voor Van de Putte onterecht.
Salman werd adviseur van Van de
Putte.
Een goed jaar na de presentatie
liepen de gesprekken over uitvoering van het Masterplan spaak. „Ik
voel me als een kind behandeld”,
zei Van de Putte tegen het Leidsch
Dagblad. Salman gaf de gemeente
de schuld. Die had bouwvergunningen moeten afgeven.
Hard
B en W van Noordwijk speelden
het hard, met name burgemeesters
Harry Groen en Jan Pieter Lokker
en de wethouders Barnhoorn, Van
Rijnberk en Van Ast. En met succes. De rechter bekrachtigde de
juistheid van boetes (van ruim
500.000 euro) voor zogenaamde
’schandplekken’ en de intrekking
van een bouwvergunning wegens
niet bouwen. Na de uitspraak
volgde beslaglegging op de Noordwijkse bezittingen. De gemeente
’Hij heeft nooit
iets gebouwd en
wordt er nog rijk
van ook’
het beslag bij Bever de kredietfaciliteiten ter waarde van ruim 20
miljoen euro op, de facto de nekslag voor Bever. Van de Putte zelf
was, als gebruikelijk, niet onder de
indruk: „Beslag, beslag. Meneer
weet u wat beslag is? Daar maakt
mijn vrouw elke week cake van”,
zei hij tegen het Leidsch Dagblad.
Reddingsboei
had Van de Putte in de tang.
Maar nog steeds: niet bouwen. De
harde hand van de gemeente was
even noodzakelijk als ineffectief.
Van de Putte en partner Ria Rijs
exploiteren hun vastgoed in beursfonds Bever Holding, waar hun
eerdere bedrijf Bonavella mee
fuseerde in 2007, en met de Muntendamsche Investerings Maatschappij (MIM). Met Bever kwam
Van de Putte in grote problemen
toen Staalbankiers in 2015 voor
ruim €18 miljoen beslag op vastgoed legde. Hij verzweeg de beslaglegging. Nadat die uitlekte
verbood beurswaakhond AFM de
handel in aandelen Bever onmiddellijk.
De bank zegde voorafgaand aan
Ronnie van
de Putte’s
manege in de
Noordwijkse
duinen
brandt januari dit jaar af.
,,Duizend
procent
brandstichting’’, reageert hij. Van
de Putte wil
bouwen op
de plek van
de manege.
ARCHIEFFOTO
LEON GIELEN
De reddingsboei kwam in juli van
Reggeborgh, het financieringsbedrijf van Dik Wessels (van VolkerWessels) die geld stak in Bever in
ruil voor een onbekend, maar fors
aandeel. Zou dit eindelijk eens tot
daadwerkelijk bouwen leiden?
Bever kreeg een ervaren interimbestuurder, Hein van der Ploeg, die
na een jaar per direct opstapte. In
november 2015 sloot Bever Holding
een overeenkomst met Staalbankiers voor herfinanciering. Beslagen werden opgeheven en in april
2016 maakte Bever Holding bekend
samen met VolkerWessels en
Noordwijk te komen tot een ’ambitiedocument’. Dat is nieuwspraak
voor gezamenlijke bouwplannen:
wie doet wat voor hoeveel geld?
Wellicht komt daarmee een eind
aan de strijd rond Ronnie van de
Putte en zijn deels verpauperde
gebieden met leegstaande panden.
Nooit een saai moment met Van de
Putte. Begin dit jaar vloog een
voormalige manege die Van de
Putte kocht, in de fik. Gelegen op
een zeer aantrekkelijk perceel
tegen de duinen. Maar ook daar
staat het bestemmingsplan lucratieve exploitatie in de weg. „Duizend procent brandstichting”, wist
Van de Putte, die uit België kwam
rijden om te kijken wat de schade
was. (’Of het gelukt was’, zo ging
de grap in het dorp.)
Boeiender was de plotseling aan
het licht gekomen fout met bestemmingsplannen voor een van de
pleinen in bezit van Van de Putte.
Voor het ’Gat van Palace’ bleken
bouwrechten met vernieuwing van
bestemmingsplannen in 2013 verhoogd te zijn met ruim 6000 m2
naar een kleine 17.000 m2. Foutje,
bedankt en Van de Putte schonk
nog eens vol: ruim 35 miljoen euro
cadeau. Met een bouwhoogte van
29 meter, ook aanzienlijk boven de
ooit zo hard verdedigde 26 meter
van de vuurtoren.
Blunder van de externe deskundige en ambtenaren en van verantwoordelijk wethouder Leon van
Ast? Of zat er meer achter? Geruchten te over, maar elke aanwijzing
voor malversatie ontbreekt. Ook de
beschrijving van restaurants en
dancings in dit deel is aanzienlijk
verruimd. Tot verontwaardiging
van de betrokken wijkvereniging.
De VVD, die de fout ontdekte na
een tip van een betrokkene, wilde
de gemeenteraad de zaak laten
onderzoeken, maar B en W trok dit
onderzoek naar zich toe. Wat op
begrijpelijke kritiek stuitte van
VVD-voorman Roberto ter Hark:
„Kwalijk gevalletje slager keurt het
eigen vlees.”
Y
Op www.leidschdagblad.nl is
meer te lezen over deze kwestie
en staan ook de eerdere afleveringen uit deze serie gepubliceerd.
VRIJDAG 30 DECEMBER 2016
6
Regionaal
Leiden
en omgeving
Bouwplaats
Noordwijk
Noordwijk vierde dit jaar
haar 150ste verjaardag als
badplaats. In deze serie
beschrijft onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn hoe
de chique badplaats
Noordwijk speelbal werd
van vastgoedmagnaten.
Vandaag aflevering 5:
Heineken, Van Gaal, Kuyt
en Mens
Hotels worden gesloopt. Luxe appartementen komen er voor in de plaats.
ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS.
Teloorgang van de toeristenplaats
Peter Olsthoorn
Horecafamilies en Harry Mens,
maar ook het grote Huis ter Duin
en Hotels van Oranje. Allen azen ze
met succes op bouwvergunningen
van de gemeente Noordwijk om
zeer dure appartementen te bouwen.
Ooit telde Noordwijk ruim tachtig
hotels. Die waren drie tot vier
maanden per jaar nagenoeg vol.
Tegen goede prijzen; betaald door
de beter gesitueerden in Nederland
en Duitsland die met hun gezinnen vakantie vierden te Noordwijk,
tot en met de Belgische koningin
Astrid aan toe.
Maar de laatste decennia verloor
Noordwijk zijn grandeur. Ryanair
en Easyjet vliegen goedkoop naar
mooi weer. Booking.com drukt de
hotelinkomsten, net als Airbnb.
Toen kwam er ook nog een crisis.
Tegen zoveel klappen is niet op te
boksen. „Daarmee is definitief een
einde gekomen aan een weekje
Noordwijk boeken. We transformeren alles naar lucratieve appartementen met daar omheen horeca”,
vat ex-wethouder Leon van Ast de
teloorgang van Noordwijk als
vakantiebestemming samen.
Vele jaren voerde Freddy Heineken
met succes strijd tegen nieuwbouw
van een hoog appartementencomplex aan de Koningin Astridboulevard. De biermagnaat en bekendste
Noordwijker dreigde zijn uitzicht
op zee te verliezen. Pas na Freddy’s
dood kwam de vergunning los. Tot
vreugde van Truus van Gaal en
haar man Louis die nu een van ’s
lands fraaiste appartementen bewonen.
Voetballer Dirk Kuyt - oorspronkelijk uit buurgemeente Katwijk kreeg een vergunning voor nieuwbouw van een kapitale villa in de
miljonairswijk De Zuid op 4400
vierkante meter eigen grond. Hij
liet echter te veel duin afgraven
voor een trapveldje om met dochter en drie zonen partijtjes voetbal
te spelen. Voor de Feyenoorder
bedacht het gemeentebestuur een
gedoogregeling.
Meer vermogende Katwijkers trekken naar deze Noordwijkse villawijk. Zo bouwt de mededirecteur
van Europa’s grootste visserijbedrijf Parlevliet & Van der Plas, Diek
Parlevliet, een van de grootste
villa’s. Wim van der Plas (geen
familie), eigenaar van een mondiale
bloemenhandel, kocht twee perce-
’De verlangens
van ontwikkelaars
zijn te hoog. Dat is
gewoon niet goed’
len om in 2017 te gaan bebouwen.
Beiden bevestigen hun verhuizing
naar Noordwijk.
Wijkvereniging De Zuid bond ooit
de strijd aan tegen het bouwplan
voor vervanging van het vervallen
hotel Zee en Duin aan de Astridboulevard door een appartementencomplex. De rechter oordeelde
dat de bouwvergunning tegen het
bestemmingsplan indruiste. Er
volgde een enorme ruzie tussen
gemeente en wijkvereniging, inclusief schadeclaims. Bemiddeling en
extra vierkante meters losten de
zaak op. Tot opluchting van wethouder Leendert de Lange, nu
VVD-Kamerlid.
Eigenaar Tissoni had een enorm
penthouse al verkocht aan Ad
Scheepbouwer, destijds KPN-be-
Heineken
Het groeiende congrestoerisme,
waarvan vooral de grote hotels
Huis ter Duin, Hotels van Oranje
en Palace profiteren, maakt het
verlies aan badgasten nog wel een
beetje goed; met de uitstraling
naar strandtenten die als nooit
tevoren draaien en een handvol
restaurants en kleinere hotels.
Maar niet zo veel hotelbedden als
in de topjaren nodig waren.
Dus verwerkt Noordwijk tientallen
vergunningaanvragen om hotels
uit te breiden met of geheel te
vervangen door appartementen, zo
groot mogelijk. De bekende makelaar Harry Mens daarover: „De
verlangens van de ontwikkelaars
zijn te hoog. Dat is gewoon niet
goed.”
stuursvoorzitter. Opposant is Martinair-oprichter Martin Schröder
die inkijk vreest in zijn penthouse
in het naastgelegen Zonnewende.
Groen
Hotelsloop en nieuwbouw haalden
De Telegraaf door een harde aanvaring tussen toenmalig burgemeester Harry Groen en Lenie ScholtenDroog, eigenares van hotel De
Branding. Ze zegt dat Groen een
brandvergunning intrekt zodat
projectontwikkelaar Ab van der
Wiel De Branding kan kopen en
slopen om er appartementen te
bouwen. Ze moet rectificeren, maar
krijgt na jaren alsnog gelijk van de
rechter, die de gemeente Noordwijk veroordeelt tot 400.000 euro
schadevergoeding.
Diezelfde Van der Wiel rept in een
open brief over stelstelmatige
benadeling door het CDA in
Noordwijk. Het CDA schuift Victor
Salman, ex-wethouder en vastgoedadviseur, naar voren om de zaak te
sussen. Van der Wiel, die nauwe
banden had met sommige VVD’ers
als ex-burgemeester Groen, krijgt
daarop wat meer bouwklussen
toegeworpen en de vrede wordt
getekend.
Die VVD-relatie van Van der Wiel
op zijn beurt is bron voor een
keiharde aanval van bouwbedrijf
De Raad, inmiddels geleid door
Paul Brandjes. Hij schrijft de gemeenteraad over zijn vermoedens
van een frauduleuze relatie tussen
de Noordwijkse VVD-fractie en Van
der Wiel. Ze zouden onder één
hoedje spelen bij bezwaren tegen
het gunnen van een bouwproject
aan De Raad. Brandjes heeft geen
bewijs en moet rectificeren.
Lekker
Harry Mens.
ARCHIEFFOTO HIELCO KUIPERS
Soms gaat vergunningverlening
soepel. Zoals recent met Harry
Mens die hotel-restaurant Lekker
koopt van lokale horecamagnaat
Henk Hoogervorst. Ook een ruil
voor familie Van den Berg is er
relatief snel door. Voor hotel Belve-
dère verrijst een complex met elf
peperdure appartementen. Met de
opbrengst wordt het vervallen
hotel Clarenwijck aan de Astridboulevard omgeturnd tot kwaliteitshotel Vesper. Samen met grootste strandtent De Branding en
restaurant een lucratief geheel.
Iedereen blij.
Veel langer moest de familie Van
der Zalm via de rechter steggelen
voor een bouwvergunning voor
vervanging van het te slopen Zeemotel Noordwijk. Nu zijn er appartementen te koop voor ruim één
miljoen euro, naast een te bouwen
’appartementenhotel’.
De familie Noorlander van Huis ter
Duin mag twee aangekochte vervallen hotels Midduyne en Opduin
in villawijk De Zuid ombouwen tot
’Residence Opduin’: een kleine
2000 vierkante meter oftewel bruto
vijftien miljoen aan luxe appartementen.
Polen
Zolang de appartementen niet te
hoog worden, zijn omwonenden
vaak blij met de sloop van een
verouderd hotel. Want die waren
de afgelopen jaren veelal gevuld
met Polen. Vaak met véél Polen, om
de huurprijs te drukken. Niet
zelden bracht dit parkeeroverlast,
dronkenschap en herrie van vroeg
startende auto’s met zich mee. De
bouw van dure appartementen
betekent vooruitgang voor de
buurt.
Vooruitgang die de meeste Polen
ook hebben geboekt. Na twaalf jaar
leven in kleine hotelkamers zijn de
meesten ondertussen aan hun
eerste woning toe. Ze vestigen zich
voorgoed in de streek terwijl hun
kinderen hen het op school geleerde Nederlands proberen bij te
brengen. Zeker niet alles is hommeles te Noordwijk.
Y
Op www.leidschdagblad.nl zijn
eerdere afleveringen uit de serie Bouwplaats Noordwijk te
vinden.
ZATERDAG 31 DECEMBER 2016
ZATERDAG 31 DECEMBER 2016
6
Regionaal
Regionaal
7
Duin- en
Bollenstreek
Duin- en
Bollenstreek
Tinga
Leidenaar Merijn Tinga is bioloog, kunstenaar en avonturier. Tel dat bij elkaar op en je hebt zijn alter ego, de
Plastic Soup Surfer. Op deze plek schrijft Tinga elke week
over wat hem bezighoudt.
Zonder U
Noordwijk is een fantastische gemeente met zee, strand, duinen en vermaak. Geen zomerse dag gaat er voorbij
zonder dat in tenminste zes talen gebabbel van toeristen passeert.
ARCHIEFFOTO LEIDSCH DAGBLAD
Hoe nu verder in Noordwijk?
Peter Olsthoorn
Hoe verlost Noordwijk zich van de
barre verhoudingen tussen ondernemers die hun eigen belang najagen, zoals van Hotels van Oranje en
Ronnie van de Putte, en politici die
daar niet tegen opgewassen zijn en
vooral vliegen afvangen?
Voor de dichters Henriëtte RolandHolst en Albert Verwey, maar ook
voor de koninklijke families van
België en Nederland sinds eeuwen.
En voor hedendaagse helden als Van
der Sar, Kuyt en Van Gaal. Noordwijk is als fraaie badplaats gewild.
Noordwijk is een fantastische gemeente met zee, strand, duinen en
vermaak. Geen zomerse dag gaat er
voorbij zonder dat in tenminste zes
talen gebabbel van plezierige toeristen passeert.
Noordwijk kent een bruisende cultuur met jaarlijkse strandvoorstellingen en festivals, zoals recent nog
de Calorama-voorstellingen op het
landgoed van de overleden Baron
Taets van Amerongen. Die, wars van
hebzucht, zijn nalatenschap voor de
gemeenschap achterliet.
Een fraaier voorbeeld van nobelheid: Noordwijk weigerde topondernemer Jan van den Broek, bekend van Dirk en D-Reizen, toestemming om een mausoleum op
zijn landgoed op te richten. Toch
liet hij de geschiedenis van Noordwijk in een prachtig vuistdik boek
optekenen en schonk dit elke scholier in Noordwijk.
Barre cultuur
Al dit fraais staat in schril contrast
met de ruziecultuur van destructieve politiek versus hebzuchtige vastgoed en horeca zoals geschetst in vijf
voorgaande artikelen. Dat mag wel
wat minder negatief en heftig. Maar
hoe?
In het rapport over malversaties
’Recht door Zee’ uit 2004 werd als
doel gesteld ’...om ingesleten slechte
gewoonten ten aanzien van de wijze
van besluitvorming, de politieke
cultuur en het gevoerde financiële
beleid uit te bannen en om daadwerkelijk tot fundamentele veranderingen te komen’.
Professor Hans van den Heuvel, die
destijds het integriteitsonderzoek
naar onder meer ex-wethouder Victor Salman deed. ,,In Nederland
wordt onderschat welke grote belangen er omgaan in bouwvergunningen en de uitdaging voor sommigen om te wheelen en dealen. Er is
echt meer waakzaamheid geboden.’’
Moed en visie
Arthur Eijs (GroenLinks) was zo’n
raadslid dat het zwaar voor de kiezen kreeg. Hij heeft er ook een hard
hoofd in. ,,Ik heb in de afgelopen jaren kort het gevoel gehad dat we
met meerdere partijen vooruitgang
boekten, met name tussen 2004 en
2006, waarbij we koersten op nieuwe, schone politiek, met gezonde afstand tot private partijen. Maar al
snel bleek het systeem taaier dan gedacht.’’
Volgens Eijs was het koppensnellen
van de achtereenvolgende wethouders van ruimtelijke ordening Barnhoorn, Van Rijnberk en Van Ast
- een gevolg van hun poging om afstand te nemen van private partijen.
,,Het is een teleurstelling te moeten
constateren dat het systeem zo hardnekkig is.’’
Voor wethouder Piet Barnhoorn
(CDA), voorheen lid van de Raad van
Bestuur van een groot concern, was
genoemd rapport in 2004 aanleiding om integriteit terug te brengen. Maar hij zag dat onder meer in
de wielen gereden door een burgemeester - Harry Groen (VVD) - die
zichzelf profileerde als ’Chef Verkoop Noordwijk’.
Missie mislukt, erkent Barnhoorn.
,,Heel erg erger ik mij aan die ontevreden ondernemers die met hun
adviseurs en hun bevriende raadsle-
den en toegang tot onbetrouwbare
media met halve waarheden in verweer komen. Raadsleden beseffen
onvoldoende dat zij wegens gebrek
aan moed, visie en koers het ambtenaren onmogelijk maken om zich
aan de wet te houden als het om bekende ondernemers gaat.’’
Barnhoorn vindt dat als eerste vraag
nu moet gelden: wie is de baas in de
politiek? ,,De kiezers zijn dat eens in
de vier jaar, de raadsleden voor perioden erna. Ze moeten hun gezag
afdwingen met integer handelen
gericht op het algemeen belang. En
niet op eigen belang of dat van bevriende ondernemers en vooral adviseurs.’’
En het bedrijfsleven dan? Barnhoorn: ,,Partijen met grote belangen
in Noordwijk, zoals besproken hotels, vastgoedinvesteerders en -adviseurs, en horecafamilies moeten
worden beoordeeld op hun maatschappelijke bijdrage en ethisch correct handelen. De politiek moet dat
durven eisen en er consequenties
aan verbinden.’ Externe deskundigen kunnen ook helpen. ,,Ik vond
het prachtig om de te veel op winst
beluste ondernemers professioneel
tegenspel te kunnen bieden, mede
dankzij ingeschakelde deskundige
bouwkundigen met ervaring in steden als Amsterdam. Daar kan de gemeente miljoenen mee verdienen.’’
Volgens ex-wethouder Frans van der
Veen zit het probleem juist bij ambtenaren die ambitieuze wethouders
dwarszitten. Zijn oplossing om tot
een fatsoenlijke bestuurscultuur in
Noordwijk te komen: ,,Topambtenaren laten rouleren in de Duin- en
Bollenstreek. Dat zou heel veel helpen. Want dan verklein je hun
macht die ze vijftien, twintig jaar
opbouwen tegenover democratisch
gekozen wethouders. Wat ik als jonge wethouder heb meegemaakt aan
onderuit halen, is een grote schande
voor de lokale democratie.’’
Ook vindt Van der Veen dat ’brood-
wethouders’ na acht jaar moeten
worden vervangen. ,,Het probleem
Victor Salman was dan in Noordwijk nooit zo groot geworden. Evenzo voor het probleem Hotels van
Oranje, als wethouder Gerben van
Duin geen vriendjes was geworden
met de eigenaren. Een wethouder
heeft niets te zoeken op de verjaardag van Bram Mol. Ook de PvdA en
VVD kwamen in problemen door te
lang zittende macht.’’
Betere politici
Ook de continuïteit van politici, of
beter het gebrek daaraan, is een probleem volgens Barnhoorn. ,,Elke
vier jaar weer dreigen partijen en
raadsleden die zich impopulair maken bij de ondernemers en hun media, weggestemd te worden.’’
Ook Harry Mens ziet dat euvel van
te korte en daardoor slappe politiek.
,,Het probleem is dat plannen vaak
over een raadsperiode heen duren
en dan krijg je eerst met wethouder
A en na vier jaar met wethouder B te
maken met andere ideeën. Democratie en vooral inspraak zijn doorgeslagen. Ik ben voor een sterkere
hand.’’
En, zoals Mens al eerder opmerkte:
,,De zelfbeheersing van hoteleigenaren en vastgoedinvesteerders is
ver te zoeken. Ze zijn met hun goedbetaalde advocaten, vastgoed- en
PR-adviseurs vooral uit op het spekken van de eigen beurzen in plaats
van op deals waar ze ook anderen
blij mee maken.’’
Overigens is Mens zelf ook in de
loop van decennia tot inzicht gekomen. Zo brak hij na vele jaren van
gezamenlijke omstreden transacties
met voormalig compagnon Van de
Putte, kwelgeest van het algemeen
belang in een aantal gemeenten
waaronder Noordwijk.
Rotte vis
Volgens Stefan Stokkermans, directeur van hotel Huis ter Duin en re-
Bouwplaats
Noordwijk
Noordwijk vierde dit jaar
haar 150ste verjaardag als
badplaats. In deze serie
beschrijft onderzoeksjournalist Peter Olsthoorn hoe
de chique badplaats Noordwijk speelbal werd van
vastgoedmagnaten. Vandaag aflevering 6, de laatste, over waar Noordwijk
mee geholpen is.
gionaal voorzitter van Koninklijke
Horeca Nederland, zit de oplossing
vooral in betere communicatie.
,,Overheid en bedrijfsleven houden
elkaar angstvallig in een spagaat. De
afstand is te groot geworden. Als je
betrokkenen informeert en laat
meepraten, haal je de helft van de
problemen al weg.’’
Op de vraag hoe het beter en netter
zou kunnen, antwoordt net vertrokken fractievoorzitter Jan de Ridder
van het CDA: ,,Een makkelijke
vraag, maar een groot onderwerp. Ik
weet het niet. In die veertien jaar
heb ik ook weleens gedacht: waarom
gaat het toch zo? We waren aardig
op weg, leek het. Maar nu met Hotels van Oranje en dat bestemmingplan voor Van de Putte gaat het toch
weer mis.’’
Volgens Leon Van Ast, ex-wethouder
van Puur Noordwijk, moet de oplossing worden gezocht in een collectieve loutering van de politici die
zich niet langer laten verleiden door
private belangen in hun achterban.
,,Politici moeten het algemeen belang dienen. Ze moeten voor contragewicht en tegenspraak zorgen. In
Noordwijk betekent dat ook dat je
soms dure experts moet inschakelen, maar uiteindelijk is dit in het
voordeel van de gemeenschap.’’
Zo laakt Van Ast de zijns inziens opportunistische kritiek van gemeenteraadsleden op de grondtransactie
met de grote bouwer Heijmans. Die
kwam juist niet in achterkamertjes
tot stand, maar door openbare aanbesteding. Noordwijk hield er een
winst van 35 miljoen euro aan over
en bouwde een nieuw zwembad.
Heijmans ging naar de rechter om
onder dat contract uit te komen en
verloor. ,,Zo kan het dus ook en
waarom is dan niet iedereen in
Noordwijk daar apetrots op, maar
proberen politici en querulanten
zelfs dat nog te ondergraven?’’
De gemeente moet standvastiger
worden en tegelijkertijd de eigen
public relations beter doen om
steun van de bevolking te houden.
Dat vindt Dick Gutlich (D66) die
met succes bemiddelde in de bouwvergunning voor Hotels van Oranje.
,,Je moet je successen actief delen en
uitdragen en de bevolking en media
voortdurend laten weten waarmee
je worstelt.’’
Verder dan het aanspreken van de
goede wil van alle betrokkenen kan
de gemeente niet gaan. Met als inzet
de bundeling van positieve krachten. De vorming van een soort zakenbestuur, de ’sterke hand’ van
Harry Mens, is binnen de lokale democratie niet haalbaar en democratisch onwenselijk. Hooguit kunnen
er ervaren personen uit landelijk bestuur, bedrijfsleven en cultuur opstaan die na een actief leven stoïcijns
het algemeen belang willen dienen
als wethouder. En de beste adviseurs
binnenbrengen voor een redelijk tarief. Vindt ze maar eens…
De koning had geworsteld met zijn kersttoespraak vertelde hij
mij, en anderhalf miljoen andere kijkers. Wat gespannen keek
hij in de camera in zijn werkkamer in Villa Eikenhorst te Wassenaar.
Op een zeer bescheiden wijze worstel ik ook met de hier af te
drukken vierhonderd woorden. Nu kerst en de nieuwjaarsviering hun volle gewicht op ons drukken, voelt het alsof ik op
deze plek in de krant een eindejaarsboodschap mee moet geven. Maar ik raak telkens in de knoop als ik begin te krabbelen.
Ik zie de mensen voor me die ik ken uit het creatief atelier van
een GGZ instelling waarvoor ik parttime werk. De meeste van
mijn ’cliënten’ daar spoelen kerst en de dagen daarop het liefst
’fast-forward’ door, geconfronteerd met broze relaties en het
gebrek aan acceptatie in de maatschappij. Of ik denk over onze
geringe bereidwilligheid te delen met de mensen die het meer
nodig hebben dan wij, vluchteling of anders. Of hoe een kerstbestand in oorlogsgebied is te begrijpen als je op derde kerstdag weer de wapens ter hand neemt. Op zoek naar inspiratie
wendde ik mij tot Zijne Majesteit.
„Hemel en aarde komen samen met kerst”, leest hij voor vanaf
de teleprompter. De eerste zinnen komen er nerveus uit. Zijn
handen heeft hij wat onnatuurlijk voor zijn buik gevouwen.
Vast een advies van zijn communicatieteam.
Naarmate zijn betoog vordert, komt het vuur. Het is een behoorlijke opgave ons tijdsgewricht in een paar minuten samen
te vatten. Ik leef met hem mee. Al raak ik telkens afgeleid door
een amateuristisch ogend schilderijtje achter hem aan de muur.
Dat doen de cliënten in mijn atelier beter, denk ik nog.
„Het extreme lijkt het nieuwe normaal”, zegt hij over de politieke situatie. Het is de quote die veelvuldig als krantenkop bij
het verslag van zijn toespraak zal verschijnen. (En dé zin die
zeker vanavond de oudejaarsconference haalt. Claudia de Breij
is vast bereid zich in Wim-Lex
en zijn puberdochter te
verplaatsen met bijvoorbeeld: „Amalia! Je doet toch
niet dat extreem korte rokje
aan naar het schoolgala?!”
Waarop Amalia zucht: „Dat
is normaal op school, papa!”)
Inspiratie en hoop geven is
zijn doel en de koning doet het
toch maar weer. Hij maakt
een zinvolle analyse van
onze tijd en de politieke krachten die ontketend zijn. Hij roept
zijn onderdanen op
tot saamhorigheid
met: „Zonder U,
zonder jou, gaat
het niet.” Een
mooie boodschap en het
einde van zijn
worsteling. Nu ik
nog.