Transcript Maatwerkvoorschriften

Rijkswaterstaat
Ministerie van Infrastructuur
en Milieu
Kenniscentrum InfoMil
Maatwerkvoorschriften
8 januari 2017
Inhoudsopgave
Maatwerkvoorschriften
Maatwerkmogelijkheden
Eisen aan maatwerkvoorschriften
Procedure opstellen maatwerkvoorschriften
Vragen en antwoorden Maatwerkvoorschriften
Zie ook
Colofon
3
3
6
8
10
10
11
Maatwerkvoorschriften
Het Activiteitenbesluit bevat algemene regels voor milieubelastende activiteiten. Soms is het niet
mogelijk om algemene regels op te stellen die in alle gevallen redelijk zijn. Daarom bevat het
Activiteitenbesluit de mogelijkheid om in bepaalde gevallen van de algemene regels af te wijken met
maatwerkvoorschriften.
Maatwerkvoorschriften kunnen op initiatief van het bevoegd gezag worden opgesteld of op verzoek van
de inrichtinghouder. In sommige gevallen ontstaan maatwerkvoorschriften ook doordat op basis van
het overgangsrecht bij het Activiteitenbesluit vergunningvoorschriften automatisch worden omgezet in
maatwerkvoorschriften.
De volgende pagina's geven meer informatie over maatwerkvoorschriften en maatwerkmogelijkheden.
Maatwerkmogelijkheden
Het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling bieden het bevoegd gezag de mogelijkheid
maatwerkvoorschriften te stellen.
Wanneer is maatwerk mogelijk
Het is afhankelijk van de activiteit en het milieuonderwerp welke mogelijkheden het bevoegd gezag
heeft om maatwerk te stellen. Uit de afzonderlijke artikelen is niet altijd meteen duidelijk of er
maatwerk mogelijk is. Soms ligt de basis voor maatwerk in een ander artikel.
Overzicht maatwerkmogelijkheden in het Activiteitenbesluit
Het volgende document geeft per activiteit en per milieuonderwerp de mogelijkheden om maatwerk te
stellen en de grondslag daarvoor:
Overzicht van maatwerkmogelijkheden in het Activiteitenbesluit (versie 1 januari 2017) (xls, 212 kB)
Toelichting bij overzicht
Er zijn twee soorten maatwerkmogelijkheden:
•
•
Maatwerkmogelijkheid in bepaling van de activiteit
Maatwerkmogelijkheid op grond van de zorgplicht (artikel 2.1, lid 4 van het Activiteitenbesluit)
Maatwerkmogelijkheid in bepaling van de activiteit
Een aantal artikelen vermeldt uitdrukkelijk dat het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften kan stellen.
Deze maatwerkbepalingen geven ook aan wat de reikwijdte is van het maatwerkvoorschrift.
Het voorschrift benoemt dan de onderwerpen waarvoor maatwerk mogelijk is. Verder kunnen in een
maatwerkbepaling al dan niet de volgende onderdelen staan:
•
•
•
speciale voorwaarden waaronder het bevoegd gezag een maatwerkvoorschrift mag stellen
een bandbreedte waarbinnen het bevoegd gezag kan afwijken van normen of grenswaarden
de voorwaarde dat het bevoegd gezag een maatwerkvoorschrift niet ambtshalve, maar alleen op
aanvraag mag stellen
De maatwerkbepaling kan ook in een ander artikel zijn opgenomen.
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 3
Voorbeeld
Op basis van Activiteitenbesluit artikel 2.7, lid 9 kan het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften stellen bij
diverse activiteiten.
Artikel 2.7, lid 9
"Het bevoegd gezag kan tevens, in het belang van de bescherming van het milieu,
maatwerkvoorschriften stellen met betrekking tot het onderhoud en de controle van een
emissiebeperkende techniek die door degene die de inrichting drijft, wordt ingezet om aan de artikelen
2.5, 2.6, 3.26b, 3.38, 3.141, 3.143, 4.21, 4.23, 4.27a, 4.29, 4.31b, 4.33 tot en met 4.35, 4.40 tot en met 4.42,
4.44 tot en met 4.46, 4.50, 4.54, 4.54a, 4.58, 4.60, 4.62, 4.65, 4.68, 4.74b, 4.74f, 4.74j, 4.74s, 4.94, 4.94g,
4.103aa, 4.103d, 4.119 en 4.125 te voldoen indien geen of naar de mening van het bevoegd gezag
onvoldoende onderhoud is verricht aan de emissiebeperkende techniek."
Maatwerkmogelijkheid op grond van zorgplicht
Maatwerk op grond van de zorgplicht is alleen mogelijk als een aspect niet uitputtend is geregeld in het
Activiteitenbesluit (zie § 6.5 Nota van toelichting, Staatsblad 2007, nummer 415).
•
•
•
•
Waar herken ik een uitputtende regeling aan?
Welke onderwerpen zijn altijd uitputtend geregeld?
Welke onderwerpen zijn niet uitputtend geregeld?
Welke onderwerpen zijn uitputtend geregeld voor sommige activiteiten?
Waar herken ik een uitputtende regeling aan?
Uit het Activiteitenbesluit is niet direct af te leiden of er sprake is van een uitputtende regeling. Wel is
soms meteen te zien dat iets niet uitputtend is geregeld. In een artikel staat dan de formulering "voldoet
ten minste aan".
Bij het ontbreken van deze formulering is het lastiger om te bepalen of een aspect uitputtend geregeld
is. Het is dan afhankelijk van de activiteit en het milieuonderwerp of een aspect uitputtend is geregeld.
Formulering "ten minste voldaan aan" in artikel
Als de formulering "ten minste voldaan aan" of "voldoet ten minste aan" in een artikel voorkomt, dan is
maatwerk door de zorgplichtbepaling mogelijk (artikel 2.1, lid 4 van het Activiteitenbesluit).
Het kan ook zijn dat de "ten minste bepaling" is opgenomen in een ander artikel.
Voorbeeld
In artikel 4.70 van het Activiteitenbesluit is opgenomen dat ten minste wordt voldaan aan de artikelen
4.71 tot en met 4.74van de Activiteitenbesluit. Hiermee is de ‘ten minste bepaling' ook van toepassing op
de artikelen 4.71 tot en met 4.74.
Artikel 4.70
"Bij het in het vuilwaterriool lozen van afvalwater afkomstig van de activiteiten genoemd in de
paragrafen 4.5.1 tot en met 4.5.11 wordt ten minste voldaan aan de artikelen 4.71 tot en met 4.74."
Geen formulering "ten minste voldaan aan" in artikel
Bij het ontbreken van de "ten minste bepaling" moeten we verder inzoomen op het aspect waarvoor we
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 4
willen weten of maatwerk mogelijk is. Maatwerk door de zorgplicht is alleen mogelijk als een aspect niet
uitputtend is geregeld in het Activiteitenbesluit.
Een aspect kan zijn:
•
•
1.
2.
3.
een activiteit
Voor alle milieuonderwerpen is maatwerk mogelijk op grond van de zorgplicht als een activiteit
in zijn geheel niet geregeld is in het Activiteitenbesluit. Sinds 1 januari 2008 is de systematiek dat
een inrichting onder algemene regels valt, tenzij deze expliciet is aangewezen als
vergunningplichtige inrichting.
Door deze systematiek kan het voorkomen dat een niet-vergunningplichtig bedrijf een activiteit
uitvoert waaraan het Activiteitenbesluit geen eisen stelt. Als dit een activiteit is met nadelige
gevolgen voor het milieu, dan is hiervoor maatwerk mogelijk door de zorgplicht.
een (aspect van een) milieuonderwerp binnen een activiteit
Als een activiteit wel geregeld is in het Activiteitenbesluit, dan zoomen we verder in op het
milieuonderwerp.
Dit is een lastig onderdeel, omdat de beleidsuitgangspunten en uitwerking in besluit en regeling
voor de verschillende milieuonderwerpen verschillen. Er zijn drie varianten:
altijd uitputtende regeling
geen uitputtende regeling
uitputtende regeling voor sommige activiteiten
1. Welke onderwerpen zijn altijd uitputtend geregeld?
Voor de onderwerpen bodem en energie is het beleidsuitgangspunt dat deze voor alle activiteiten
uitputtend zijn geregeld.
In de uitwerking is bij het onderwerp bodemrisico soms de formulering "ten minste voldaan aan"
gebruikt. Hierdoor is er juridisch geen sprake van een uitputtende regeling. Beleidsmatig was dit wel zo
bedoeld.
2. Welke onderwerpen zijn niet uitputtend geregeld?
De onderwerpen lozingen, lucht, geur en geluid zijn niet uitputtend geregeld.
•
•
Lozingen
Beleidsuitgangspunt: als een lozing in het Activiteitenbesluit is toegestaan, dan is er altijd
maatwerk mogelijk op grond van de zorgplicht.
Op grond van de zorgplicht kunnen eisen gesteld worden aan aspecten die niet geregeld zijn,
zoals temperatuur, zuurgraad, emissieconcentraties van stoffen die niet geregeld zijn. Het
Handboek water geeft hierover meer uitleg.
Deze niet uitputtende regeling voor lozingen kunt u in het besluit vaak herkennen aan de
formulering "ten minste voldaan aan". Maar ook als deze formulering ontbreekt, is maatwerk
voor niet gereguleerde aspecten mogelijk op grond van de zorgplicht.
Lucht en geur
Beleidsuitgangspunt voor lucht en geur is dat afdeling 2.3 geldt als vangnet.
Deze afdeling is hiermee een invulling van de zorgplicht. De artikelen vormen de basis voor
eventuele maatwerkvoorschriften. Dit geldt bijvoorbeeld voor emissie-eisen voor stoffen,
waaraan het Activiteitenbesluit geen eisen stelt in hoofdstuk 3 of 4 (niet gereguleerde stoffen).
Alleen voor zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) bij type A en B bedrijven is maatwerk mogelijk op
grond van artikel 2.1 over de zorgplicht. Voor alle andere gevallen geldt het vangnet van afdeling
2.3.
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 5
•
Meer informatie geeft het Stappenplan bepalen luchtvoorschriften.
Geluid
Voor geluid is er verschil tussen directe en indirecte geluidhinder.
Directe geluidhinder veroorzaakt door activiteiten of installaties binnen de inrichting is wel
uitputtend geregeld voor alle activiteiten.
Indirecte hinder is geluidhinder die wel is toe te rekenen aan de inrichting, maar niet afkomstig
is van activiteiten of installaties binnen de inrichting.
Uit de toelichting van het Activiteitenbesluit blijkt dat maatwerk op grond van de zorgplicht
mogelijk is om indirecte hinder te voorkomen.
De pagina Indirecte geluidhinder geeft hierover meer uitleg.
3. Welke onderwerpen zijn uitputtend geregeld voor sommige activiteiten?
De onderwerpen lichthinder, externe veiligheid en afval zijn voor sommige activiteiten wel en voor
sommige niet uitputtend geregeld.
De formulering "ten minste voldaan aan" in een bepaling van het Activiteitenbesluit geeft aan dat een
aspect niet uitputtend is geregeld.
Ook kan het voorkomen dat niet alle aspecten van een milieuonderwerp geregeld zijn. Voor de niet
gereguleerde aspecten is dan maatwerk op grond van de zorgplicht mogelijk.
Voorbeelden Lichthinder
Sport in de buitenlucht
Voor lichthinder is bij de activiteit "Bieden gelegenheid beoefenen sport in de buitenlucht" alleen het
aspect in/uitschakeltijden van verlichting geregeld (Activiteitenbesluit, artikel 3.148, lid 1).
Voor andere aspecten zoals hinderlijke lichtinstraling in woningen, is maatwerk op grond van de
zorgplicht mogelijk.
Het onderwerp lichthinder is bij deze activiteit dus niet uitputtend geregeld.
Glastuinbouw
Bij de activiteit "Telen in een kas" zijn voor lichthinder alle aspecten geregeld in het Activiteitenbesluit.
Bij deze activiteit is daarom voor het onderwerp lichthinder geen maatwerk op grond van de zorgplicht
mogelijk.
Het onderwerp lichthinder is bij deze activiteit dus wel uitputtend geregeld.
Maatwerkmogelijkheid in bepaling èn op grond van zorgplicht
Het kan voorkomen dat een artikel een specifieke maatwerkmogelijkheid geeft, terwijl daarnaast ook
maatwerk op grond van artikel 2.1, lid 4 van het Activiteitenbesluit mogelijk is.
In dat geval geldt dat maatwerk op grond van het specifieke artikel voor gaat. De maatwerkmogelijkheid
op grond van de zorgplicht geldt alleen voor niet geregelde aspecten.
Eisen aan maatwerkvoorschriften
Vanuit de Wet milieubeheer (Wm) en de algemene beginselen van de Algemene wet bestuursrecht (Awb)
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 6
gelden eisen aan inhoud en wijze van totstandkoming van maatwerkvoorschriften.
Deels zijn hier ook de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) en de Waterwet relevant.
Algemene wet bestuursrecht (Awb)
Vanuit de Awb is het bevoegd gezag bij het opstellen van een beschikking verplicht om een goede
belangenafweging te maken. Wat de criteria zijn voor een dergelijke belangenafweging kan van geval tot
geval verschillen en het is daarom niet mogelijk om deze hier uitputtend op te sommen.
Belangrijk is bijvoorbeeld dat maatwerkvoorschriften redelijk en billijk zijn, dat de belangen van alle
betrokken partijen worden afgewogen en dat het bevoegd gezag motiveert waarom het bepaalde
belangen zwaarder laat wegen dan anderen.
Wet milieubeheer (Wm) en Wabo
De Wm stelt zijn eisen aan maatwerk via artikel 8.42. Daar is de mogelijkheid tot het stellen van een
maatwerkvoorschrift geregeld. Artikel 8.42 geeft zelf maar een klein deel van de afweging aan; wat het
vooral doet is andere bepalingen op het besluit van toepassing verklaren.
Eisen uitgeschreven
Uitgeschreven gelden op grond van dit Wm artikel de volgende eisen aan een maatwerkvoorschrift:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Het maatwerkvoorschrift moet een milieuvoorschrift zijn, en mag dus niet gericht zijn op
belangen die buiten het kader van de Wm valt (art 8.42 lid 1).
Het maatwerkvoorschrift mag alleen afwijken van voorschriften in het besluit indien en
voorzover dat in het artikel van het besluit waarop het maatwerkvoorschrift is gebaseerd, is
bepaald (art 8.42, lid 3).
Bij de beslissing tot het vaststellen van een maatwerkvoorschrift worden in ieder geval betrokken
(art 8.40 lid 2, via 8.42 lid 2):
de bestaande toestand van het milieu, voor zover de inrichting daarvoor gevolgen kan
veroorzaken;
de gevolgen voor het milieu, die de inrichting kan veroorzaken, mede in hun onderlinge
samenhang bezien;
de met betrekking tot de inrichting en zijn omgeving redelijkerwijs te verwachten
ontwikkelingen die van belang zijn met het oog op de bescherming van het milieu;
de mogelijkheden tot bescherming van het milieu, door de nadelige gevolgen voor het milieu,
die de inrichtingen kan veroorzaken, te voorkomen, dan wel zoveel mogelijk te beperken, voor
zover zij niet kunnen worden voorkomen;
de voor onderdelen van het milieu, waarvoor de inrichting gevolgen kan hebben, geldende
milieukwaliteitseisen, vastgesteld krachtens of overeenkomstig Wm artikel 5.1 of bij bijlage 2
van de Wm;
de redelijkerwijs te verwachten financiële en economische gevolgen van het
maatwerkvoorschrift.
In een toelichting bij het maatwerkvoorschrift wordt aangegeven op welke wijze deze aspecten bij
de voorbereiding van het maatwerkvoorschrift zijn betrokken (art 8.40 lid 2 via 8.42 lid 2).
In het belang van het bereiken van een hoog niveau van bescherming van het milieu worden
maat­werkvoorschriften opgesteld, die nodig zijn om de nadelige gevolgen die de inrichting voor
het milieu kan veroorzaken, te voorkomen of, indien dat niet mogelijk is, zoveel mogelijk - bij
voorkeur bij de bron - te beperken en ongedaan te maken. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat in
de inrichting ten minste de voor de inrichting in aanmerking komende beste beschikbare
technieken worden toegepast (art 2.14, lid 1, onder c, Wabo, via art. 2.22 lid 2 Wabo, via 8.40 lid 3
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 7
•
•
Wm, via 8.42 lid 2 Wm).
Het maatwerkvoorschrift moet naar aard en inhoud vallen binnen de mogelijkheden en
beperkingen die voor voorschriften in de vergunning gelden op grond van artikel 2.10 t.m. 2.20
van de Wabo (art 2.22 lid 2 Wabo via art 8.40 lid 3 via 8.42 lid 2 Wm).
Indien er voor de betreffende activiteit of een activiteit die er direct verband mee houdt een
omgevingsvergunning is verleend of aangevraagd, moet het maatwerkvoorschrift zijn afgestemd
op de voorschriften van die omgevingsvergunning (art. 8.42 lid 6 Wm).
Maatwerkvoorschrift wijzigen of intrekken
Het bevoegd gezag kan een bestaand maatwerkvoorschrift aanvullen, wijzigen of intrekken indien dat
nodig is ter bescherming van het milieu (art 8.42, lid 4). Bovendien geldt de actualiseringsplicht (art 2.30
lid 1 Wabo via art 8.40 lid 3, via 8.42 lid 2).
Meer informatie
Zie voor verdere toelichting op maatwerk paragraaf 6.6 van het algemeen deel van de nota van
toelichting bij het Activiteitenbesluit (Staatsblad 2007, nummer 415).
Waterwet
Maatwerkvoorschriften kunnen ook op grond van de Waterwet worden gesteld. Artikel 6.6, tweede lid,
van de Waterwet stelt het volgende:
Bij of krachtens (het Activiteitenbesluit) kan met betrekking tot daarbij aangegeven handelingen de
verplichting worden opgelegd te voldoen aan voorschriften, gesteld door een bij of krachtens die
maatregel aangewezen bestuursorgaan. Daarbij kan worden bepaald dat deze voorschriften mogen
afwijken van de krachtens het eerste lid gestelde regels.
Procedure opstellen maatwerkvoorschriften
Deze pagina beschrijft de procedure voor het opstellen van maatwerkvoorschriften volgens het
Activiteitenbesluit.
Het stellen van maatwerk is, net als het weigeren daarvan op verzoek van een derde, een besluit in de zin
van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Voor maatwerkvoorschriften is de Uniforme voorbereidingsprocedure (afdeling 3.4 van de Awb) niet
verplicht gesteld. Hierop is één uitzondering: maatwerkvoorschriften voor bepaalde lozingen die
aanzienlijke gevolgen voor het milieu kunnen hebben. Zie artikel 2.2, lid 6, van het Activiteitenbesluit.
Het bevoegd gezag mag daarom voor alle overige gevallen zelf beslissen of de Uniforme
voorbereidingsprocedure (afdeling 3.4 van de Awb) wordt gevolgd bij het opleggen van maatwerk, of dat
het alleen voldoet aan de minimumeisen uit de Awb.
Naast de Awb geldt artikel 1.9 van het Activiteitenbesluit (openbare kennisgeving in dag-, nieuws of huisaan-huisbladen).
Bij een maatwerkvoorschrift op aanvraag zijn op grond van artikel 8.42, lid 7 van de Wet milieubeheer
(Wm) ook de artikelen 3.8 en 3.9, eerste en tweede lid, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
(Wabo) van toepassing. Maatwerkvoorschriften voor inrichtingen met een omgevingsvergunning
moeten worden afgestemd op de voorschriften in die vergunning. (Artikel 8.42, lid 6 Wm).
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 8
Maatwerkvoorschriften treden niet van rechtswege in werking bij termijnoverschrijding.
De minimumprocedure zou er als volgt uit kunnen zien:
Procedure ambtshalve opleggen maatwerkvoorschrift en intrekken
maatwerkvoorschrift
Procedurestap
Juridische grondslag
Voorbereiden besluit
artikelen 4:8 en 4:9 Awb;
afdeling 3:2 en 3:7 Awb
Opstellen besluit,
bekendmaking en mededeling
aan belanghebbenden,
openbare kennisgeving
afdeling 3.6 en 4.1.3 Awb, 1.9
Activiteitenbesluit
Termijn
redelijke termijn
Artikel 8.42 lid 6 Wm
Afstemmen voorschriften en
vergunning
Mogelijkheid voor bezwaar en
verzoek tot schorsing bij
bestuursorgaan
tenzij bezwaarmogelijkheid
wordt overgeslagen
artikelen 7:1, 8:81 en afdeling
7.2 Awb
artikel 7:1a Awb
Nieuw besluit college van B&W
artikel 7:11 Awb
Mogelijkheid voor beroep en
verzoek tot schorsing bij de
rechtbank
artikel 8:1 Awb en
artikel 8:81 Awb
Inwerkingtreding
artikel 20.3 lid 2 Wm
6 weken, tenzij direct naar
rechtbank
Procedure opleggen maatwerkvoorschrift op verzoek van inrichtinghouder of van
een derde
Procedurestap
Juridische grondslag
Termijn
Verzoek tot het stellen van een
afdeling 4.1.1 Awb
moment van ontvangst
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 9
maatwerkvoorschrift
aanvraag
Voorbereiden besluit, o.a.
kennisgeving aanvraag en
zienswijzen
8.42 lid 7 Wm jo. 3.8 Wabo,
afdeling 4.1.2 en artikel 3:2 Awb
Opstellen besluit,
bekendmaking en mededeling,
toezending bestuursorganen,
openbare kennisgeving
8.42 lid 7 Wm jo. 3.9 Wabo,
afdelingen 3.6, 3.7en 4.1.3 Awb,
1.9 Activiteitenbesluit
8 weken na aanvraag, eventueel
verlengd met 6 weken
artikel 8.42 lid 6 Wm
Afstemmen voorschriften en
vergunning
Mogelijkheid voor bezwaar en
verzoek tot schorsing bij
bestuursorgaan
tenzij bezwaarmogelijkheid
wordt overgeslagen
artikel 7:1, 8:81 en afdeling 7.2
Awb
artikel 7:1a
Nieuw besluit college van B&W
artikel 7:11 Awb
Mogelijkheid voor beroep en
verzoek tot schorsing bij
rechtbank
artikel 8:1 Awb en 8:81 Awb
Inwerkingtreding
artikel 20.3 lid 2 Wm
6 weken, tenzij direct naar
rechtbank
Vragen en antwoorden Maatwerkvoorschriften
Hier vindt u veelgestelde vragen en antwoorden over maatwerkvoorschriften in de zin van het
Activiteitenbesluit.
Toon op website : Vragen en antwoorden
Zie ook
•
•
Maatwerkvoorschrift of vergunning
Gelijkwaardige voorziening
Maatwerkvoorschriften
Kenniscentrum InfoMil | 10
Colofon
URL: http://www.infomil.nl/onderwerpen/integrale/activiteitenbesluit/activiteitenbesluit/index/
Datum: 8 januari 2017
Dit is een publicatie van:
Kenniscentrum InfoMil
www.infomil.nl
Post
Kenniscentrum InfoMil
Postbus 7007
2280 KA Rijswijk
Bezoek
Kenniscentrum InfoMil
Lange Kleiweg 34
Rijswijk
Kenniscentrum InfoMil is onderdeel van Rijkswaterstaat Leefomgeving van Rijkswaterstaat, de
uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Meer over Rijkswaterstaat Leefomgeving vindt u op www.rws. ( #1)nl/leefomgeving.
Meer over Rijkswaterstaat vindt u op www.rws.nl