Transcript KM1_Branchebreed_NRK nieuws.indd

34
Kunststof Magazine nummer 1, januari 2017
Branche Breed
Door Kees van Oostenrijk,
Voorzitter Nederlandse Vereniging van Rubberfabrikanten/lid bestuur NRK
De bron van problemen
bij de rubberkorrelhype
Als vertegenwoordigers van de banden- en rubberbranche hadden wij de twijfelachtige eer om lijdend voorwerp te zijn van een
van de grootste mediahypes van 2016: de discussie rond de rubberkorrels in kunstgras. Met verwondering kijken we achterom
en vragen ons af: hoe konden media zó in de fout gaan? Heeft de druk van internet en social media inderdaad alle principes van
journalistieke ethiek teniet gedaan? Die conclusie lijkt onvermijdelijk, nu blijkt dat de honderden berichten over het vermeende
gevaar van rubberkorrels zonder enig vorm van bewijs zijn gepubliceerd.
Het is interessant om de uit-
hoe andere media zonder meer
daad. Géén van de journalisten
alleen werd hiermee gepoogd
zending van het TV-programma
in de misleiding van Zembla zijn
die vooraf voor het Zembla-
om het RIVM-onderzoek vóór
Zembla van 5 oktober j.l. met de
meegaan. In de dagen vooraf-
karretje waren gespannen heeft
publicatie al te killen, het was
kennis van nu, na de conclusies
gaand aan haar uitzending heeft
zijn journalistieke plicht gedaan.
ook nog eens een sterk staaltje
van het RIVM dat rubbergra-
Zembla diverse journalisten
Maar ook daarna waren er maar
van c­ ampaigning journalism: een
nulaat veilig is, nog eens terug
een zogenoemde viewing toege-
weinige die probeerden het on-
stelselmatig gecreëerd frame
te kijken. Wat vooral opvalt,
staan. Journalisten mochten het
gelijk van Zembla te bewijzen of
rond het product rubberkor-
buiten de suggestieve beelden
filmpje van 37 minuten alvast
zelfs maar te onderzoeken of er
rels, dat niet kón en niet mócht
en onjuiste statements, is dat
bekijken, met de bedoeling om
wellicht sprake van enig onge-
deugen.
Zembla heeft verzuimd om ook
op de dag van de uitzending de
lijk kon zijn. Sterker nog: toen
de andere kant van het verhaal
geesten alvast rijp te maken. Dit
wij op een bepaald moment aan
En zo kon het gebeuren dat
belichten. Na de opsomming
liet men zich geen twee keer
een redacteur van het NOS-
een aanzienlijk aantal ouders,
van meningen van leken en
zeggen. De ochtend van 5 ok-
journaal vroegen of hij er ook
club- en gemeentebestuurders
drie wetenschappers die zelf
tober verschenen de gewenste
maar enigszins rekening mee
na twee maanden van onophou-
nog nooit onderzoek hebben
koppen: ‘Kunstgrasvelden oor-
hield dat het wel eens zo kon
delijke berichtgeving over het
gedaan naar die korrels, had
zaak leukemie’ en ‘Het gevaar
zijn dat er helemaal niets aan
‘gif’ op de velden, maar moeilijk
Zembla minimaal één van de
van de kunstgraskorrels’ waren
de hand is met die rubberkor-
konden geloven dat het Rijks
vele tientallen wetenschappers
er slechts twee van vele soort-
rels, antwoordde hij: ‘nee, dat
Instituut voor Volksgezondheid
aan het woord moeten laten die
gelijke. De toon was gezet, de
kunnen wij ons niet voorstellen
en Milieu, een wereldwijd ge-
met onderzoek heeft laten zien
uitzending kon niet meer stuk
en daar houden wij dan ook
respecteerd wetenschappelijk
dat sporten op rubbergranu-
na dit sterk staaltje marketing
geen rekening mee’.
instituut, tot de conclusie kwam
laat geen gezondheidsrisico’s
door Zembla. Het leek wel op
oplevert. Het blijft een raadsel
een campagne van Unilever, zo
TUNNELVISIE
conclusie die vele wetenschap-
waarom de TV-makers dit heb-
goed was dit voorbereid.
Tunnelvisie bestaat dus ook
pers eerder ook al hadden
in de journalistiek. Bij het
getrokken. Een conclusie die
ben nagelaten – temeer omdat
dat er niets aan de hand is. Een
wij zéker weten dat zij van die
De vraag die je je dan natuurlijk
Journaal ging dit zó ver dat de
voor ons niet als een verrassing,
ontkrachtende wetenschap-
stelt is: hebben deze journalis-
dag voordat het RIVM met zijn
maar wel als een opluchting
pelijke informatie op de hoogte
ten nou zomaar klakkeloos het
conclusies naar buiten kwam,
kwam. Je gaat op een gegeven
waren.
verhaal van Zembla overgeno-
men anonieme wetenschappers
moment toch aan jezelf twijfe-
Maar van Zembla is het ons
men? Zonder zelf ook maar een
‘citeerde’ die volgens het Jour-
len, bij het horen van al die ‘ex-
bekend dat ze er niet voor te-
poging te doen om te checken
naal lieten weten dat er ‘geen
perts’ die toch heel zeker wisten
rugdeinzen om suggestief te
of dit verhaal wel waar kon zijn?
consensus’ was over de uitkom-
dat het niet goed kon zijn met
berichten. Verwonderlijker is
Het trieste antwoord is: inder-
sten van het onderzoek. Niet
die rubberkorrels. ‘Experts’ die
KM1_Branchebreed_NRK nieuws.indd 34
02/01/17 12:40
Branche Breed
nummer 1, januari 2017 Kunststof Magazine
weliswaar de titel hoogleraar
met welk ‘nieuws’ Zembla naar
technische redenen. In 2008 heb-
in het granulaat zitten. Vandaar
dragen, maar zelf geen enkel
buiten komt: grote milieuproble-
ben VACO en BEM een zorgdocu-
dat wij nu aansturen op speci-
onderzoek op dit vlak hadden
men, de grond wordt vergiftigd!
ment geïnitieerd voor de branche
fieke normering en certificering.
verricht. En die geen enkele
Ook hier is de waarheid goed
van aanleg en onderhoud van
Maar hopelijk heeft deze hype
kritische vraag kregen voorge-
vindbaar voor wie deze wíl vin-
kunstgrasvelden. De basis ligt
ook de media wat geleerd: loop
schoteld.
den. Langetermijnstudies laten
dus er al. Nu alleen nog de ver-
niet blind achter je collega’s aan
zien dat de zware metalen, en
grendeling en certificering, met
en blijf vragen stellen, ook als
INITIATIEF TOT
­CERTIFICERING
dan met name zink, niet naar de
audits. Wij nemen graag het initi-
dat betekent dat een in potentie
bodem en grondwater uitlogen.
atief tot certificering!
prachtig nieuwsverhaal om zeep
Gelukkig zijn er voldoende men-
Voorwaarde is dan wel dat bij de
sen die ook in deze context het
aanleg de regels voor kunstgras-
VEEL GELEERD
hoofd koel houden en de bran-
velden in acht worden genomen:
De rubbekorrelfabels van Zem-
che zien voor wat deze is: een
het veld moet worden voorzien
bla hebben ons als branche veel
Namens de Vereniging Band en
sector waarin veel onderzoek
van een voldoende dikke laag
geleerd. Bijvoorbeeld dat we
Milieu/RecyBEM wens ik ieder-
is gedaan en nog steeds wordt
van zand of zand met lavasteen,
beter moeten kunnen aantonen
een een voorspoedig, gezond en
gedaan naar de veiligheid van
ook om constructieve en speel-
welke concentraties aan stoffen
een gezond verstand 2017 toe!
35
wordt geholpen omdat het gewoonweg niet klopt.
de stoffen waarmee wordt gewerkt. En laten we het nog maar
eens herhalen: uit geen van die
onderzoeken, ook niet de vele
studies die zijn gedaan naar de
gezondheid van werknemers in
deze branche, blijken problemen. Naar verluidt is Zembla nu
bezig met een tweede uitzending, kennelijk over de milieueffecten van het gebruik van rub-
WIE MEER WIL WETEN:
www.sbrcheck.nu
www.facebook.com/BANDenMILIEU/
www.nrc.nl/nieuws/2016/12/23/vrachtlading-bangmakerij-5909952-a1538254
www.rivm.nl/Onderwerpen/R/Rubbergranulaat/Video/1vt6i71_web_mp4.std?ext=.mp4
www.facebook.com/BANDenMILIEU/videos/671151653065206/
berkorrels. Het laat zich raden
KM1_Branchebreed_NRK nieuws.indd 35
02/01/17 12:40