Transcript nieuwjaarstoespraak 2017

NIEUWJAARSTOESPRAAK 2017
W.I.I. van Beek,
commissaris van de Koning in de provincie Utrecht
(Noot: gesproken woord geldt)
Dames en heren,
Zeer gewaardeerde gasten,
Van harte welkom bij de nieuwjaarsbijeenkomst van de provincie Utrecht.
Namens het provinciebestuur wens ik u allen een gezond en voorspoedig 2017.
Dames en heren,
Ik wil het geen traditie maken mijn nieuwjaarstoespraak te beginnen met een terugblik op de
aanslagen van het afgelopen jaar.
Onlangs was het weer zover, in Berlijn, in Istanbul. En vandaag nog in Bagdad.
De zoveelste verschrikkelijke aanslagen.
Het is de bittere werkelijkheid.
Een werkelijkheid waarin wij ons zorgen maken en ons niet op ons gemak voelen.
Wat doet dat gevoel met ons?
We kunnen er met elkaar over praten en proberen er grip op te krijgen door het nieuws te
volgen.
Claudia de Breij zei in haar oudejaarsconference: "Boze mensen krijgen alle aandacht".
Laten wij ervoor oppassen dat dit niet gebeurt. Boosheid staat een gezond kritische houding
in de weg. Laten wij een open geest houden.
De verrassende uitslagen van de verkiezingen van het afgelopen jaar, kennen we allemaal.
Hoe zal het politieke landschap er bij ons ná de Tweede Kamerverkiezingen uit gaan zien ?
Wat doet de kiezer in maart? Peilingen blijken geen goede graadmeter meer.
Wat wordt de nieuwe coalitie? En hoeveel partijen zijn daarvoor nodig?
En wat verandert er onder president Trump?
The answer, my friends, is blowing in the wind, om maar eens een Nobelprijswinnaar te
citeren.
Pasklare antwoorden hebben we niet. Toch ben ik ervan overtuigd dat ons, ondanks die
onzekerheid, een mooi, nieuw jaar te wachten staat.
1
Want…zelfs in onzekere tijden kunnen mooie dingen ontstaan.
Juist dán is er namelijk de behoefte, om nieuwe wegen in te slaan.
De kunstenaars Piet Mondriaan, Gerrit Rietveld, Bart van der Leck en Theo van Doesburg,
geboren in Amersfoort en Utrecht, lieten dat in 1917 zien toen ze besloten De Stijl op te
richten.
Ze vertrouwden, midden in de onzekerheid van de Eerste Wereldoorlog, op hun eigen
ideeën en waren hun tijd daarmee ver vooruit.
Hun innovatieve ideeën werden niet zonder slag of stoot omarmd. Ze moesten tegen de
stroom in zwemmen.
Maar dat weerhield deze kunstenaars niet.
Dáar is lef voor nodig.
En nu, precies 100 jaar later weten we hoe ingrijpend zij de kunstwereld veranderden.
Dames en heren,
Is het toeval dat de grondleggers van De Stijl uit Utrecht en Amersfoort komen?
Ik denk van niet.
Want … onder dat laagje “doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg” heeft de Utrechter
wél het lef om te kiezen voor innovatie.
En dat doen wij als provincie ook, en nog steeds.
Om een topregio te blijven…en dat willen we…is dat ook nodig.
Om de meest leefbare economie van Europa te worden, werkt de regio de komende jaren
met groene, gezonde en slimme oplossingen.
Op het gebied van toerisme en recreatie is in 2016 veel gebeurd.
De viering van ‘100 jaar De Stijl’ geeft het toerisme natuurlijk nog een extra boost.
Ook op cultureel gebied zetten we in onze regio grote stappen.
Het Rijk heeft 4 miljoen euro voor de restauratie van de Domtoren ter beschikking gesteld.
De provincie en de gemeente Utrecht spannen zich in om met hun bijdrage ook andere
partijen te overtuigen om de restauratiekosten rond te krijgen van die prachtige Dom, die
vanuit het provinciehuis altijd even mooi is, wat voor weer het ook is.
Maar vanuit het Provinciehuis zien wij ook de drukte op de wegen. Een eindeloze slang van
rode en witte autolampen tijdens de ochtend- en avondspits.
Met het Tracébesluit van de A27 en de A12 Ring Utrecht willen we die files aanpakken.
En aan de andere kant: de Uithof en Utrecht Science Park, die gestaag blijven groeien.
In 2018 gaat de Uithoflijn rijden om die toename aan reizigers op te vangen.
Ook met een nieuwe busvervoerder en een nieuwe dienstregeling wordt de regio
bereikbaarder, en het vervoer veiliger en schoner.
2
En tussen al die verkeersstromen door, zijn er ook nog tienduizenden fietsers. Voor hun
gemak en veiligheid hebben we het Realisatieplan Fiets 2016-2020 ontwikkeld.
In haar regie-rol neemt de provincie de totale mobiliteitsketen onder handen met maar één
doel voor ogen: de reiziger zo snel, veilig én efficiënt mogelijk van A naar B te laten gaan.
Het is dus druk op de wegen, maar wat dacht u van de woningmarkt?
Utrecht is in beweging en blijft groeien.
Niet alleen de steden, maar ook in de kleinere dorpskernen. Tienduizenden nieuwe
woningen worden daarom de komende jaren bijgebouwd.
De ruimtelijke ordening ligt mede in handen van de provincie.
Het is ons hoofddoel om steden en dorpen blijvend aantrekkelijk te houden.
Wat betreft de binnenstedelijke ontwikkeling hebben we dus de keuze gemaakt voor
woningbouw in bestaand stedelijk gebied. De provincie wil dat de beperkt beschikbare ruimte
efficiënt wordt gebruikt.
Dat doen we ook bij de transformatie van leegstaande panden. Niet alleen voor
kantoorpanden, maar ook winkels, boerderijen, ziekenhuizen en andere leegstaande
gebouwen wordt een goede nieuwe bestemming gezocht.
We zijn bezig met een herijking van de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie en Provinciale
Ruimtelijke Verordening. Daarin staat wat de provincie de komende jaren samen met haar
partners wil bereiken op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling.
Belangrijk is wel dat die nieuwe bebouwing niet ten koste gaat van ons groen, een van de
redenen waarom het woonklimaat in Utrecht zo aantrekkelijk is.
En dat willen we écht zo houden. Met overtuiging, al roept dat soms discussie op, en al
moeten we soms tegen de stroom in zwemmen.
De provincie beseft dit en we nemen onze verantwoordelijkheid. We zijn klaar voor de
invoering van de Wet natuurbescherming die per 1 januari is ingegaan.
Kern is het behouden, versterken en verbinden van de natuur.
Dames en heren,
Natuurbeleid, ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer, energietransitie en regionale
economie: het zijn ingewikkelde onderwerpen met vaak tegenstrijdige belangen.
De oud-stadsdichter Ingmar Heytze zegt in zijn gedicht over Utrecht Science Park:
‘Er is maar zoveel tijd, daarin moet het gebeuren, onderzoeken, overdenken, samenwerken,
verder leven tot het weer eens tijd blijkt
voor iets nieuws dat groter is dan wij’
Dat beeld herken ik. Onderzoeken, overdenken, samenwerken en dat alles in een snel
veranderende tijd.
3
Eén geheel makend van alle beleidsterreinen, zien wij hoe complex keuzes op provinciaal
niveau zijn geworden.
Dat is ook in Den Haag doorgedrongen.
Ik sta hier anders voor u dan een aantal jaren geleden.
Er was toen te veel provincie, vond de minister. Het moest effectiever, samenvoeging was de
gedachte.
De minister kwam terug op zijn plannen.
In die tussenliggende jaren is de rol van de provincie zeker niet kleiner geworden. Ik noem
als voorbeeld het vluchtelingenvraagstuk.
Wie een blik werpt op de partijprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezing ziet het thema
samenvoeging provincie bij de meeste partijen niet meer terugkomen.
Een groot verschil met een paar jaar geleden.
Utrecht heeft bestuurskracht, en we hebben ervaring in het bijeenbrengen van verschillende
partijen.
Anders gezegd:
onze provincie Utrecht staat als een huis.
En, dames en heren, dat houden we zo.
Utrecht blijft in beweging, blijft vernieuwen.
Dat was 100 jaar geleden zo, en nu nog steeds.
En daarom blijven wij ons de komende jaren ontwikkelen, vooral in de relatie tot het Rijk en
de gemeenten.
Ik zie de provincie bij uitstek als regionaal verbinder.
En….er moet minder nadruk komen op structuur-verandering en meer op cultuurverandering.
Er ligt zo vlak voor de verkiezingen een flinke stapel rapporten om het binnenlands bestuur
te verbeteren. Uit het rapport ‘Maak verschil’ en andere rapporten blijkt onder meer dat méér
taken bij de regio’s moeten komen te liggen.
Minister Plasterk zei pas geleden: ‘De toekomst ligt bij de regio's’.
En ik zou willen stellen: de provincie ís die regio.
Samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, zoals bijvoorbeeld de U10, de regio
Amersfoort en Foodvalley, zijn belangrijke sub-regio’s.
Om ontwikkelingen, vooral economische ontwikkelingen, te sturen, moet de provincie ertoe
bijdragen dat die subregio’s goed met elkaar en met ons kunnen samenwerken.
Fysieke provinciegrenzen zijn daarbij niet belangrijk meer.
Dat zien we aan succesvolle initiatieven als de Economic Board Utrecht, die Utrecht,
Amersfoort en Hilversum verbindt.
En het Groene Hart dat Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht verbindt.
4
Maar ook Foodvalley, waar Utrecht en Gelderland de verbinding zoeken.
Samenwerkingen die niet meer weg te denken zijn!
Als regiobestuur is de provincie het bindmiddel van die sub-regio’s en gemeenten.
We zijn bezig met een cultuuromslag waarbij we steeds minder hiërarchisch functioneren:
minder toezichthouder meer collega-bestuurslaag.
Utrecht moet daarbij haar kracht gebruiken.
We zijn een overzichtelijke provincie met korte lijnen. Dat is in ons voordeel.
Dames en heren,
Er staat ons hopelijk een prachtig jaar te wachten. Met bijzondere momenten.
Zo bestaat Paushuize in 2017 vijfhonderd jaar. Het huis dat is gebouwd door de enige
Nederlandse Paus ooit. Deze prachtige locatie wordt nog steeds door de provincie gebruikt.
De nieuwe Staat van Utrecht komt binnenkort weer uit.
Dit monitoringsinstrument geeft een goed beeld van hoe het met Utrecht gaat en waar de
komende jaren de uitdagingen liggen.
En natuurlijk is het 100 jaar geleden dat De Stijl is opgericht.
Utrecht zet daar vol op in, met bijvoorbeeld een tentoonstelling in het Mondriaanhuis en een
verlicht ‘landmark’-fietspad tussen Utrecht en Amersfoort.
Piet Mondriaan zei: ‘Je moet altijd je eigen weg gaan. Laat je niet uit de weg slaan door
miskenning.’
De provincie wil samen met u doorgaan met waar we goed in zijn.
We zijn daarbij niet bang om andere, meer spannende paden in te slaan.
We zwemmen als het moet tegen de stroom in.
Want Utrecht blijft in beweging; Utrecht blijft innoveren.
Ik wens u nogmaals een gelukkig en stijlvol 2017.
Om die kunstenaars te eren die ons hebben geïnspireerd om te blijven innoveren, wil ik
graag burgemeester Jan van Zanen van Utrecht en burgemeester Lucas Bolsius van
Amersfoort naar voren vragen om gezamenlijk het jaar van De Stijl voor Utrecht te openen.
*****************
5