Transcript Standpunt-fusie-heerlen-landgraaf

HetstandpuntvanD66Heerlenovereen
eventuelefusiemetLandgraaf
Samensterker,kansenvooriedereen
Ommeteenmetdedeurinhuistevallen;defractievanD66Heerlenjuichteenfusiemet
Landgraaftoe!
WijhaddenimmerseenherindelingopParkstadniveaureedsinonsverkiezingsprogramma
staanendaaromhebbenwijvorigjaartijdensdeAlgemeneBeschouwingenookaleenmotie
overwogenomhetCollegeopteroepentotnaderonderzoekm.b.t.demogelijkheden
daartoeenvoordelendaarvanentevensomcontactoptenemenmetLandgraaf.Omdat
onzeburgemeestertoenaangafdatdaartoeachterdeschermenalinitiatiefgenomenwas,
hebbenwijdemotienietingediend.Kortetijdlaterkwaminderdaadinhetnieuwsnaar
buitendathetLandgraafwasgeweestdathiertoehetinitiatiefgenomenhadenerinmiddels
gesprekkenplaatsvondenmethetdoelmogelijkhedentotnauweresamenwerkingte
onderzoeken.
Welnu,eenenanderheefteenjaarlatergeleidviagrondigonderzoektothetvoorstelzelfs
tekomentotdemeestvergaandevormvangemeentelijkesamenwerking:eenfusievan
beidegemeenten.
WaaromvindtD66diteenwensenswaardigeontwikkelingenwaaromdestijdsdieoproep?
D66staatinhetalgemeenvoorsamenwerking,nietalleenopgemeentelijkniveau,maarook
landelijkeninternationaal.Zozijnwijaltijdgrotevoorstandersgeweestenookgeblevenvan
deEU,ondanksweeffouten.
MaarookopgemeentelijkniveauenzekerinhetgevalvanHeerlenhebbenwijaltijdgepleit
voorsamenwerkingenzelfsvoorherindeling.HerindelingopParkstad-niveauen
samenwerkingookopregionaalenEuregionaalniveau,ookdusoverdegrens.1
Ditomdatsamenwerkingenschaalvergrotingnueenmaalbijnaaltijdleidentot
schaalvoordelen,zoalsdatindebedrijfskundeheet.Oftewelefficiencyvoordelen;de
relatievekostenvanallerleivoorzieningenendienstendalen.Relatiefindebetekenisvan
kostenperburger.Daarmeekunnendezedusgoedkoperoftewelefficiënteruitgevoerd
worden.DenkmaaraanhetgezamenlijkinnenvangemeentelijkebelastingenviadeBSGW.
Ditkandoordegrootschaligheid,waardoorbijvoorbeeldautomatiseringmogelijkwordt,
tegenlagereuitvoeringskosten,hetgeendanvoordesamenwerkendegemeentenleidttot
1
Maarsamenwerkingmoetnatuurlijkweleffectiefzijn.IngevalvanLEDvindenwij,losnogvandeweinig
transparanteendemocratischebesluitvorming,datdezevoorHeerlenteweinigopgeleverdheeftendatwijin
Heerlenzelfmetdegeldenmeerkunnenbereiken.
1
meernettobaten.Ennatuurlijkzijnerveelmeervanditsoortvoordelentehalenuitdeze
zogehetensharedservices;dienstendieallegemeenteninprincipemoeten/willen
aanbieden.Denkookmaaraanonderwijs,cultuur,sportvoorzieningen,zwembadenen
bibliotheken.
Gemeenteraadmeerbetrokkenbijdienstverleningaanburgers
Dezedienstenkunnennatuurlijkookzonderfusieenviaeenmindervergaandevormvan
samenwerkinggemeenschappelijkwordenaangeboden.Hetgemeenschappelijkinnenvan
lokaleheffingenviadeBSGWisdaareenvoorbeeldvan.Maarinditsoortregelingenmet
zogehetenverbondenpartijenwordtdeGemeenteraadopafstandgezetenkandezeminder
sturendencontrolerendoptredendaningevalvaneengemeentelijkeregeling.Hetgaat
danimmersomregelingendietotstandgekomenzijnnavaaklangeonderhandelingen
tussengemeentenencompromisvorming.EenGemeenteraadwordtdanvoorhetblok
gezet,ondanksbedenkingen,engevraagdmetheteindresultaatomintestemmen.
Zekeralserbezuinigdmoetworden,wordtsamenwerkingextrainteressantennoodzakelijk.
Intijdenvaneconomischecrisisofalsgevolgvandecentralisatievanoverheidstaken,die
meestalmetRijksbezuinigingengepaardgaan(zoalsbijde3xDoperatie).EnvoorOostelijk
Zuid-Limburgkomtdaarooknogbijhetgegevendatdebevolkingvergrijstenzelfskrimpt.
Kortom,willenwijhierindezeregioallerleiinonzeogenbelangrijkevoorzieningeninstand
houden,danzullenwijwelmoetensamenwerken.Derecentezwembadproblematiekin
Landgraafisdaarnatuurlijkeenvoorbeeldvan.AlleensamenmetHeerlenlijkener
voldoendefinanciëlemogelijkhedenomdezevoorzieningvoorLandgraafinstandte
houden.
Daarnaastishetooknogeenszodatt.g.v.diverseontwikkelingensteedsmeerensteeds
meergespecialiseerdeexpertisenodigisbinnenhetambtelijkapparaat.Denkmaaraande
recentedecentralisatievandejeugdzorg,WMOenparticipatiebeleid(3xD).Steedsmeer
gemeentelopenhierdoortegenhungrenzenaanensamenwerkingmetandereisdan
geboden.Maarooktoegenomenmaatschappelijkeeisenm.b.t.gewenstekwaliteitvan
voorzieningenendienstenentransparantieeninspraakm.b.t.besluitvorming,hebbenwat
datbetrefteenduitinhetzakjegedaan.
Samenwerkinginderegioiseenmust
Dusnogmaals,samenwerkingisinonzeogenonoverkomelijk.Zekergeziendesociaaleconomischeproblematiekhierindeoudemijnstreek;relatiefveellaaggeschoolden,
mensendiemoeitehebbenzelfeenbaantevindenendaarmeeinhunonderhoudte
voorzieneneenlagegezondheidskwaliteit.HetrapportvanBMCenvandecommissie-vandrie(hetExpertteam)hebbenditmeerdanuitstekendonderbouwd.
HetstrevenommetachtgemeentenviahetParkstadWGR+pacttotdebenodigde
overeenstemmingenbestuurlijkesamenwerkingtekomen,kaninmiddelsalszijndeniet
geluktbetiteldworden.Iederebestuurderengemeentezaldaarvoormeteigenredenenen
argumentenkomen.Consensuswillenbereikenmetachtisookwelergoptimistisch.Zeker
alservanuithetverledenooknogallerleisentimentenspelen.
2
DaaromisD66voorstandervanintensiveringvansamenwerkingmetLandgraaf.Samen
vormenwijimmershetgeografischhartvandezeregio,vanParkstad,engrenzenovervele
kilometersaanelkaar.Latenwijheteerstmaareensmettweegemeenteneensworden
overallerleitenemenbeslissingeninhetkadervandeintensiveringvansamenwerking.Dat
wordtalmoeilijkgenoeg.
Bedrijfslevenenmaatschappelijkmiddenveldwilleneengroterbestuurlijk
gebied
Datnugekozenn.a.v.debeideonderzoekenisvoordemeestvergaandevariant,fusie,
verrastD66niet;hetisimmersdemeestrationelevorm,zoalshiervoorreedsbetoogdis.
Hoemeersamenwerking,hoemeerbestuurskrachtenvoordelen.Enditkwamdus
logischerwijsookuitdebeidereedsgenoemdonderzoeken.Zoweluithetkwantitatieve
BMC-onderzoekalsuithetkwalitatieveonderzoekvanhetExpertteam.Hetexpertteamstelt
zelfsdatherindelingverrewegdemeestemaatschappelijkemeerwaardeheeftendéweg
lijktomdehieropgelopensociaal-maatschappelijkeachterstandsamenintehalen.
Bedrijfslevenenmaatschappelijkmiddenveld(leesverenigingene.d.)hebbendiegrens
immersalgeslechtenverlangennaareengroterbestuurlijkgebiedmeteenendezelfde
regelgeving.ZijhebbenzelfsvaakalParkstadinhunnaamenjuichendezeontwikkelingen
dusallemaaltoe,zoalsuitdeonderzoekenblijkt.InmiddelshebbenHeerlenenLandgraaf
daaromvanhetMKBdeSlimsteAwardgekregen,alsblijkvoorwaardering.
Verwachtingenvanburgersbeterwaarmaken
Enwatdeburgersbetreft,dezenblijkenzo’nhogeeisentestellenaanhungemeente,als
hetgaatomdediversebeleidsterreinenenvoorzieningen,datdezeverwachtingeninieder
gevalbeterwaargemaaktkunnenwordendooreengroteregemeente.Erisweliswaarniet
rechtstreeksgevraagdnaardemeningt.a.v.eenfusie,wantdatwasookniethetdoelvan
3
hetonderzoekendaarvoorisdezeproblematiekooktecomplex,maarhetaantalechte
tegenstanderslijkttochveelkleinerdansommigepoliticibeweren.Deopkomstbijdedoor
GBBLinLandgraaf,eenuitgesprokentegenstandervandefusie,georganiseerde
demonstratieop22decemberjl.bleekdanookgeen2000,zoalsverwacht,maarslechts
200!Ookbijdeburgerlijkenargumentenhettewinnenvansentimenten.
ErzullenvoordeefficiencyenzoalsdewetvoorschrijftookzetelsindeGemeenteraad
verlorengaan.DaarwaarHeerlennu37RaadsledenkentenLandgraaf25,zaldenieuwe
gemeentevanafdegemeenteraadsverkiezingeninnovember2018‘slechts’39zetelstellen.
Teroverweging,Amsterdammetongeveer800.000inwonersheeft‘slechts’45Raadsleden!
OokvoorD66alskleinepartij,numettweezetelsinHeerlenvertegenwoordigd,maar
thansniet(meer)inLandgraaf,zaleenfusiebetekenendatwijallezeilenmoetengaan
bijzettenomnanovember2018weerindenieuweRaadvertegenwoordigdtezijn,omdatde
kiesdelerflinkhogerkomtteliggen.Maardatnemenwijgraagopdekooptoe,wanthetniet
omonsbelang,maaromdatvandeburgersinbeidegemeenten.Endaarbij,wijzienditin
eersteplaatsalseenuitdagingenennietzozeeralseenbedreiging.D66vormtnueenmaal
eenpartijvanonverbeterlijkeoptimisten,zoalsookuitonderzoekblijkt.
Fusie-gemeente‘Parkstad’gaatlandelijkmeetellen
Metdenieuwegemeenteontstaateenstadmetzo’n125.000inwoners,waarmeedezede
grootstevanLimburgwordt.OfficieelhoortdenieuwestaddantotwatmeninNederland
‘grotesteden’noemtendatisinonzeogeneenergbelangrijkvoordeelvandefusie.Men
magdannietalleenmeeprateninallerleibestuurlijkegremiadieertoedoen,zoalsG32,
maarmenwordtookmeergehoord,zoalsookRabobankParkstadookonlangsinhaar
pleitbriefvoordefusieverwoordde,enmenwordtdaarmeeookextrainteressantvoor
projectontwikkelaars,bedrijvenenmeerinhetbijzonderretailketens,dienueenmaalvaak
ineersteinstantieprojectenenmogelijkevestigingsplaatsenvoorselecterenopbasisvanhet
aantalinwoners.Ditisinonzeogeneennietaltijdgenoemdmaarwelergbelangrijkextra
voordeelvanfusievanHeerlenenLandgraaf.
WelmoetdefusievolgensD66inhettekenstaanvangelijkheid.HetmoetdusgeengrootHeerlenworden,waarbijLandgraafingelijfdwordt!Datzoueenvolkomenverkeerd
uitgangspuntensignaalzijn.Datbetekentinonzeogendusookeennieuwenaam,waarbij
onzevoorkeursterkuitgaatnaardenaamdiereedsbekendheidgeniet,positiefklinktenal
doorgrotedelenvanhetbedrijfslevenomarmdlijkt,namelijkParkstad!
MochtenanderegemeentenuitdeWGR+samenwerkinglatertochbesluitentewillen
aansluiten,hetgeeninonzeogenvroegoflaatonvermijdelijklijkt,danhoeftnietweereen
anderenaamgekozenteworden,metallesentimentenenkostenvandien.
Stadsdelenmeteigenidentiteit
Eenanderaandachtspuntbijdefusiezalwelinonzeogenmoetenzijndebestuurlijke
structuurvandestad.Voorkomenmoetwordendatdeafstandtussendeburgerinzijnwijk
4
enstadsdeelenhetbestuur(CollegevanB&WenGemeenteraad)tegrootwordt.Ditiseen
vaakgehoordargumenttegenfusieenconcreetgevaar.
Daarommoetindenieuwestadhetstadsdeeldenieuwebestuurlijkeentiteitworden,met
eeneigenbewonersorganisatie,eigencontactambtenarenenditowijkagententevenseen
stevigeigenbudget.
Ditomdeeigenidentiteitenvoorzieningentebehoudenenomdekansenenproblemen
vanhetbetreffendestadsdeelookdirectdoordebewonersvandatstadsdeelzelftelaten
oppakken.
DaarmeewordendanSchaesberg,Nieuwenhagen,UbachoverWorms,Hoensbroek,
Heerlerheide,Heerlen-Zuid(Heerlerbaan,Welten,DeHeesendeMolenberg)enHeerlencentrumallestadsdelen,opvoetvangelijkwaardigheid.
Hetexpertteamheefteensoortgelijkadvies,vanuiteenviertalzorgpuntenenverpaktineen
aantalaanbevelingen,meegegeven.Dedriewijzen(Mans,DeetmanenHazeu)constateren
inonzeogenterechtnamelijkeenviertalzorgpuntenm.b.t.schaalvergrotingd.m.v.fusie;
zorgenovervoorzieningen,financiën,buurtidentiteitennabijheidvanbestuur.
DezezijninmiddelsalleovergenomendoorbeideCollegesenverwerktinhetdefinitieve
Raadsvoorstel.Nietalleenwordtdaaringegarandeerddatdeeerstejarendehuidige
accommodatiesinbeidegemeentenophethuidigeniveaublijven,erin2017opLandgraafs
gebiedeennieuwzwembadgerealiseerdgaatworden,delokalewoonlastenmetnietmeer
danhetinflatiepercentagezullenstijgenendaterbuurtwethouderskomen,maarzelfsdat
destadsprinsen,sleuteloverdrachtenencarnavalsoptochtenopdezelfdewijzealsnuhet
gevalis,gefaciliteerdzullenblijven.Endeprovinciezaleroptoezien,zoalsgedeputeerde
GerKoopmansreedsverwoordheeft,dateenenanderooknagekomenwordt.
Kortom,eenaanpakdiedoorzorgvuldigheidgekenmerktwordt,dieopvoorhandrekening
houdtmetmogelijkevalkuilenendiedoornogalwatdeskundigengeprezenwordten
waarschijnlijknavolginggaatkrijgenbijanderegemeentendieherindelingoverwegen.
JanBertholet
FractievoorzitterD66Heerlen
december2016
5