Transcript Παρουσίαση 6ο Κεφάλαιο Βιολογία Κατεύθυνσης

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης
Κεφάλαιο 6ο – Μεταλλάξεις
Μεταλλάξεις
• Ονομάζονται οι αλλαγές στην αλληλουχία του DNA
• Συνήθως δημιουργούν ένα διαφορετικό φαινότυπο, χωρίς αυτό να
είναι απαραίτητο
• Χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με την έκταση της
αλλαγής: τις γονιδιακές και τις χρωμοσωμικές
• Συμβάλλουν στη δημιουργία γενετικής ποικιλότητας στον
πληθυσμό
• Ευθύνονται για πολλές κληρονομικές ασθένειες και πολλές
περιπτώσεις καρκίνου
• Μπορούν να συμβούν σε οποιοδήποτε κύτταρο ενός οργανισμού
• Πιο συχνές είναι οι μεταλλάξεις σε σωματικά κύτταρα, αλλά αυτές
που συμβαίνουν σε γενετικά κύτταρα μπορούν να μεταβιβαστούν
από τη μία γενιά στην επόμενη
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
• Πρώτη γενετική ασθένεια που ταυτοποιήθηκε ότι οφείλεται σε
συγκεκριμένη γονιδιακή μετάλλαξη.
• Ανακαλύφθηκε το 1949 από το Linus Pauling και τους συνεργάτες
του
• Σήμερα γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα οφείλεται στο 6ο αμινοξύ της
β-πολυπεπτιδικής αλυσίδας όπου το γλουταμινικό οξύ
αντικαθίσταται από βαλίνη
• Η μεταλλαγμένη αιμοσφαιρίνη συμβολίζεται HbS
• Οφείλεται σε γονιδιακή μετάλλαξη σημείου και το φυσιολογικό
κωδικόνιο GAG μετατρέπεται σε GTG
• Αυτό οδηγεί σε αλλαγή της στερεοδιάταξης της αιμοσφαιρίνης 
αλλαγή της μορφής των ερυθρών  σε συνθήκες έλλειψης
οξυγόνου παίρνουν χαρακτηριστικό δρεπανοειδές σχήμα
• Τα δρεπανοκύτταρα παρεμποδίζουν την κυκλοφορία με
αποτέλεσμα προβλήματα στον σπλήνα και τους πνεύμονες
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
• Οι ασθενείς είναι ομόζυγοι για το μεταλλαγμένο γονίδιο που
συμβολίζεται βs
• Παράγουν μόνο HbS και καθόλου HbA
• Τα ετερόζυγα άτομα δεν εμφανίζουν τα συμπτώματα της
ασθένειας. Δρεπάνωση προκαλείται μόνο όταν βρεθούν σε
συνθήκες μεγάλης έλλειψης οξυγόνου (π.χ. 3000 m υψόμετρο)
Linus Carl Pauling
• 28/02/1901 – 19/08/1994
• Χώρα καταγωγής: Η.Π.Α.
• Πατέρας της κβαντικής χημείας και της
μοριακής βιολογίας
• Νόμπελ Χημείας (1954)
• Νόμπελ Ειρήνης (1962)
• Ο μοναδικός που έχει πάρει δύο προσωπικά
νόμπελ και ο μοναδικός μαζί με τη Μαρί Κιουρί
που έχει πάρει νόμπελ σε δύο διαφορετικές
κατηγορίες
Τύποι γονιδιακής μετάλλαξης
• Αντικατάσταση βάσης
 Μπορεί να μην δημιουργήσει αλλαγή στην παραγόμενη αλυσίδα,
λόγω συνώνυμου κωδικονίου
 Αν το διαφορετικό αμινοξύ βρίσκεται κοντά στο ενεργό κέντρο
ενός ενζύμου, τότε η ενεργότητα του ενζύμου μπορεί να ελαττωθεί
ή και να εξαφανιστεί
 Αλλαγή της δομής  αλλαγή της λειτουργίας (π.χ. HbS)
 Αν δημιουργηθεί κωδικόνιο λήξης  πρόωρος τερματισμός
πρωτεϊνοσύνθεσης
• Προσθήκη ή έλλειψη βάσης
 Σε πολλαπλάσιο του 3  προσθήκη ή έλλειψη αμινοξέος/ων 
αλλαγή λειτουργικότητας
 Αν όχι πολλαπλάσιο  η αλληλουχία των αμινοξέων δεν εμφανίζει
πολλές ομοιότητες με την αρχική
Μη βλαβερές μεταλλάξεις
•
•
•
•
Μεταλλάξεις που οδηγούν σε πλεονεκτήματα
Ουδέτερες
Σιωπηλές
Μεταλλάξεις που συμβαίνουν στη αμετάφραστες περιοχές του
γονιδιώματος
Παράγοντες που προκαλούν μεταλλάξεις
• Αυτόματες μεταλλάξεις: αυτές που εμφανίζονται αιφνίδια μέσα
στον πληθυσμό
• Προέρχονται από λάθη κατά την αντιγραφή ή κατά το διαχωρισμό
• Υπάρχουν όμως και μεταλλάξεις που προκαλούνται από
παράγοντες του περιβάλλοντος που ονομάζονται μεταλλαξογόνοι
• Περιλαμβάνονται:
• Διάφορες χημικές ουσίες (π.χ. φορμαλδεΰδη, χρωστικές,
αρωματικοί κυκλικοί υδρογονάνθρακες, καφεΐνη)
• Διάφορες ακτινοβολίες (π.χ. Ακτίνες Χ, ακτίνες γ, κοσμική,
υπεριώδης)
Αιμοσφαιρίνη
• Περιέχεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια
• Αποτελείται από 4 πολυπεπτιδικές αλυσίδες ανά δύο
όμοιες και κάθε μία συνδέεται με ένα μόριο αίμης
• Σφαιρικό σχήμα
• Αλλαγή της σύστασης ανάλογα με την ηλικία
• Κύρια εμβρυϊκή αιμοσφαιρίνη: HbF (α2γ2)
• Κύρια ενήλικη αιμοσφαιρίνη: HbA (α2β2)
• Ενήλικα άτομα παράγουν HbA2 (α2δ2) και μικρή
ποσότητα HbF (< 1%)
Αιμοσφαιρινοπάθειες
• Στο γονίδιο της β αλυσίδας έχουν βρεθεί πάνω από 300
διαφορετικές μεταλλάξεις
• Βαρύτητα συμπτωμάτων που ποικίλλει
• Θαλασσαιμίες ονομάζονται τις αιμοσφαιρινοπάθειες που
οφείλονται σε ελαττωμένη σύνθεση είτε των α είτε των β
αλυσίδων
β- θαλασσαιμία
• Μεγάλη ετερογένεια
• Προσθήκη, αντικατάσταση ή έλλειψη βάσης
• Προβλήματα από ολική ανικανότητα σύνθεσης HbA έως πιο ήπιες
μορφές
• Ομόζυγα άτομα εμφανίζουν βαριά αναιμία
• Αντιμετώπιση με συχνές μεταγγίσεις που δημιουργούν όμως
πρόβλημα υπερφόρτωσης του οργανισμού με σίδηρο. Το
πρόβλημα λύνεται με φαρμακευτική αγωγή (αποσιδήρωση)
• Ομόζυγα άτομα παρουσιάζουν μεγάλη παραγωγή HbF
• Ετερόζυγα άτομα παρουσιάζουν αύξηση HbA2 (διαγνωστικός
δείκτης). Ήπια αναιμία
• Αυτοσωμικός υπολειπόμενος τρόπος κληρονομικότητας
• 25% πιθανότητα όταν και οι δύο γονείς είναι φορείς
• Αυξημένη συχνότητα σε περιοχές που εμφανιζόταν ελονοσία
α-θαλασσαιμία
• Τα γονίδια που κωδικοποιούν την α αλυσίδα είναι διπλά, δηλαδή
υπάρχουν δύο γονίδια σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμα
• Στην α-θαλασσαιμία απουσιάζει σχεδόν πάντα το γονίδιο που
κωδικοποιεί την α αλυσίδα. Μπορεί να έχουμε έλλειψη σε 1 ή 2 ή
3 ή και στα 4 γονίδια. Ανάλογης βαρύτητας θα είναι και τα
συμπτώματα
• Η έλλειψη της α αλυσίδας επηρεάζει όλες τις αιμοσφαιρίνες, αφού
η α συμμετέχει στο σχηματισμό όλων (HbF, HbA, HbA2)
Διαταραχές μεταβολισμού
• Οι μεταβολικές οδοί στον άνθρωπο ακολουθούν ορισμένα στάδια
που το καθένα ελέγχεται από κάποιο ένζυμο
• Έχουν καταγραφεί 200 μεταβολικά νοσήματα που σχετίζονται με
τη λειτουργικότητα κάποιου ενζύμου
• Η δημιουργία μεταλλάξεων σε γονίδια που κωδικοποιούν ένζυμα
προκαλεί
διάφορες
κληρονομικές
ασθένειες
όπως
η
φαινυλκετονουρία και ο αλφισμός, οι οποίοι κληρονομούνται με
αυτοσωμικό υπολειπόμενο τύπο κληρονομικότητας
Φαινυλκετονουρία (PKU)
• Στα φυσιολογικά άτομα υπάρχει ένα ένζυμο που μετατρέπει το
αμινοξύ φαινυλαλανίνη σε τυροσίνη
• Στα άτομα που πάσχουν από PKU το ένζυμο αυτό δεν λειτουργεί με
αποτέλεσμα τη συσσώρευση φαινυλαλανίνης
• Στα ομόζυγα άτομα παρεμποδίζεται η φυσιολογική ανάπτυξη και
λειτουργία των κυττάρων του εγκεφάλου με συνέπεια τη διανοητική
καθυστέρηση
• Αν ανιχνευθεί νωρίς τότε η εμφάνιση των συμπτωμάτων μπορεί να
αποφευχθεί με τη χρήση κατάλληλου διαιτολογίου
Αλφισμός
• Τα άτομα που πάσχουν από
αλφισμό δεν διαθέτουν το ένζυμο
που είναι απαραίτητο για τη
δημιουργία
της
χρωστικής
μελανίνης
• Στα άτομα αυτά υπάρχει έλλειψη
χρωστικής στο δέρμα, στα μαλλιά
και στην ίριδα του ματιού
• Η ασθένεια εμφανίζεται με μεγάλη
ετερογένεια
που
ποικίλλει
ανάλογα με την ελάττωση της
δραστικότητας του ενζύμου
Χρωμοσωμικές ανωμαλίες
• Χωρίζονται σε αριθμητικές (αλλαγές στον αριθμό) και δομικές
(σχετίζονται με αλλαγές στη δομή των χρωμοσωμάτων
• Συνήθως τροποποιούν το φαινότυπο των ατόμων
• Η ανάλυσή τους έγινε δυνατή μετά από την ανάπτυξη τεχνικών
που επιτρέπουν την παρατήρηση και τη λεπτομερή μελέτη των
χρωμοσωμάτων
Αριθμητικές χρωμοσωμικές μεταλλάξεις
• Μη-διαχωρισμός: το φαινόμενο του μη φυσιολογικού αποχωρισμού των
ομόλογων χρωμοσωμάτων ή των αδελφών χρωματίδων κατά τη μείωση
• Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία γαμετών με μεγαλύτερο ή μικρότερο
αριθμό χρωμοσωμάτων από το κανονικό
• Αν ο μη φυσιολογικός γαμέτης γονιμοποιηθεί με φυσιολογικό γαμέτη τότε
προκύπτει άτομο με «λανθασμένη» ποσότητα γενετικού υλικού
• Η ανάπτυξη ενός τέτοιου ατόμου δεν είναι φυσιολογική
• Τα άτομα που εμφανίζουν έλλειψη ή περίσσεια μικρού αριθμού
χρωμοσωμάτων χαρακτηρίζονται ανευπλοειδή
• Η απουσία ενός μόνο χρωμοσώματος ονομάζεται μονοσωμία, ενώ η
ύπαρξη ενός επιπλέον ονομάζεται τρισωμία
• Συνήθως οι μονοσωμίες είναι θανατηφόρες γιατί τα γονίδια πρέπει να
υπάρχουν σε δύο δόσεις για τη σωστή ανάπτυξη του ατόμου
• Εξαίρεση αποτελούν τα γονίδια που εδράζονται στα φυλετικά
χρωμοσώματα
• Μπορούν να συμβούν και στα φυλετικά και στα αυτοσωμικά
Σύνδρομο Down (Τρισωμία 21)
• Είναι η πιο κοινή αριθμητική χρωμοσωμική ανωμαλία
• Στον καρυότυπο των ατόμων εμφανίζεται ένα επιπλέον 21ο
χρωμόσωμα
• Αυτό είναι αποτέλεσμα του μη διαχωρισμού του 21ου ζεύγους κατά
τη δημιουργία των γαμετών
• Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ωάριο (σπανιότερα
σπερματοζωάριο) με δύο χρωμοσώματα 21
• Η πιθανότητα γέννησης παιδιού με σύνδρομο Down έχει βρεθεί ότι
σχετίζεται με την ηλικία της μητέρας
• Τα άτομα με σύνδρομο Down εμφανίζουν :
i.
καθυστέρηση στην ανάπτυξη
ii. χαρακτηριστικές δυσμορφίες στο πρόσωπο και
iii. διανοητική καθυστέρηση
Σύνδρομο Down (Τρισωμία 21)
Τρισωμία 13 (Σύνδρομο Patau)
• Βαρύτερη εικόνα από το σύνδρομο Down λόγω μάλλον μεγέθους
χρωμοσώματος και αριθμού γονίδιων που φέρει
Τρισωμία 18 (Σύνδρομο Edwards)
• Βαρύτερη εικόνα από το σύνδρομο Down λόγω μάλλον μεγέθους
χρωμοσώματος και αριθμού γονίδιων που φέρει
www.chromosome18.org
Σύνδρομο Klinefelter (ΧΧΥ)
• Εξωτερικά χαρακτηριστικά αρσενικού ατόμου, αλλά είναι στείρα
• Τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται μετά την εφηβεία
Σύνδρομο Turner (ΧΟ)
• Μοναδική μονοσωμία που έχει εντοπιστεί στον άνθρωπο
• Δεν εμφανίζουν δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου.
• Έχουν φαινότυπο θηλυκού ατόμου και είναι στείρα
http://www.turnersyndrome.org/
Δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες
• Είναι αλλαγές στη δομή ενός ή περισσοτέρων χρωμοσωμάτων
• Μπορούν να αφορούν σε μερικά γονίδια ή σε μεγάλο τμήμα του
χρωμοσώματος
• Είναι αποτέλεσμα διάφορων μηχανισμών στη διάρκεια του
κυτταρικού κύκλου
• Είναι αποτέλεσμα της δράσης μεταλλαξογόνων παραγόντων όπως
οι ακτινοβολίες και οι διάφορες χημικές ουσίες
• Έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή στην ποσότητα στη διάταξη της
γενετικής πληροφορίας στα χρωμοσώματα
• Ανάλογα με τον τύπο της αλλαγής διακρίνουμε διάφορα είδη
δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών
1. Έλλειψη
• Έχουμε απώλεια γενετικού υλικού
• Το σύνδρομο «φωνή της γάτας» (cri du chat) οφείλεται στην
έλλειψη ενός τμήματος του χρωμοσώματος 5 (μικρός βραχίονας p)
• Το κλάμα των νεογέννητων που πάσχουν μοιάζει με το κλάμα της
γάτας
• Τα πάσχοντα άτομα εμφανίζουν διανοητική καθυστέρηση
http://www.criduchat.org/
2. Διπλασιασμός
• Επανάληψη ενός χρωμοσωμικού τμήματος στο χρωμόσωμα
3. Αναστροφή
• Προκαλείται από θραύσεις σε δύο διαφορετικά σημεία ενός
χρωμοσώματος και επανένωση του τμήματος ύστερα από
αναστροφή
• Έχει ως συνέπεια την αλλαγή της διάταξης των γονιδίων στο
χρωμόσωμα
• Θέμα Πανελληνίων 2011
Θέμα Πανελληνίων 2011
• Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου DNA που κωδικοποιεί ένα
ολιγοπεπτίδιο.
Δ4. Μετά την επίδραση ακτινοβολίας το παραπάνω τμήμα DNA σπάει
στα σημεία που υποδεικνύονται από τα βέλη. Να γράψετε το
τμήμα του DNA που αποκόπηκε και να σημειώσετε τον
προσανατολισμό του. (Μονάδες 2)
Δ5. Το τμήμα του DNA που αποκόπηκε, επανασυνδέεται στα ίδια
σημεία κοπής μετά από αναστροφή. Να γράψετε ολόκληρο το
μόριο του DNA που προκύπτει μετά την αναστροφή (μονάδες 4).
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). Να γράψετε τα
κωδικόνια του μορίου DNA που κωδικοποιούν το νέο πεπτίδιο.
(μονάδες 2)
• Μονάδες 10
4. Μετατόπιση
• Αποτέλεσμα θραύσης ενός τμήματος του χρωμοσώματος και στη
συνέχεια ένωσής του με ένα άλλο μη ομόλογο χρωμόσωμα
• Όταν η μετατόπιση είναι αμοιβαία δε χάνεται γενετικό υλικό και
συνήθως τα άτομα εμφανίζουν φυσιολογικό φαινότυπο
• Εμφανίζεται όμως κίνδυνος απόκτησης απογόνων με
χρωμοσωμικές ανωμαλίες
• Η ύπαρξη δομικών μεταλλάξεων μπορεί να γίνει ορατή με τη
χρώση των χρωμοσωμάτων σε ζώνες όπως γίνεται στις ζώνες
Giemsa
Διάγνωση γενετικών ασθενειών
• Η ανάπτυξη τεχνικών μας επιτρέπει τον εντοπισμό γενετικών
ανωμαλιών. Αυτό μας βοηθάει :
i.
Να εντοπίζουμε έγκαιρα γενετικές ανωμαλίες στα άτομα που
εξετάζονται  δυνατότητα σχεδιασμού θεραπευτικής αγωγής με
στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών (π.χ. PKU)
ii. Να εντοπίζουμε φορείς  υπολογισμός πιθανότητας
δημιουργίας απογόνων που πάσχουν (π.χ. δρεπανοκυτταρική ή
θαλασσαιμίες)
iii. Να προσδιορίζουμε πιθανότητα εμφάνισης στους απογόνους
μίας οικογένειας που έχει παρουσιάσει την ασθένεια
• Αν ο εντοπισμός γίνει κατά τη διενέργεια προγεννητικού ελέγχου
δίνεται η δυνατότητα διακοπής της κύησης
Διάγνωση γενετικών ασθενειών
• Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι:
i.
Η μελέτη του καρυοτύπου
ii. Η χρήση βιοχημικών διαδικασιών
iii. Η μοριακή διάγνωση (ανάλυση αλληλουχίας βάσεων DNA)
• Παράδειγμα 1: Ο προσδιορισμός της PKU γίνεται με τη μέτρηση της
συγκέντρωσης της φαινυλαλανίνης στο αίμα των νεογνών
(βιοχημική διαδικασία). Αποτελεί μέρος του προγράμματος
ελέγχου νεογνών
• Παράδειγμα 2: Διάγνωση δρεπανοκυτταρικής με έκθεση των
ερυθρών σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου και παρατήρηση
(δοκιμασία δρεπάνωσης). Εναλλακτικά μπορούμε να εντοπίσουμε
την HbS με ηλεκτροφόρηση ή να ελέγξουμε για την ύπαρξη
μετάλλαξης με μεθόδους μοριακής
Γενετική καθοδήγηση
• Είναι μία διαδικασία κατά την οποία ειδικοί επιστήμονες δίνουν
πληροφορίες σε μεμονωμένα άτομα, ζευγάρια ή οικογένειες που
πάσχουν ή που έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης γενετικών
ασθενειών
• Οι πληροφορίες βοηθούν στη λήψη αποφάσεων
• Απαιτεί τη γνώση της συχνότητας εμφάνισης, του τρόπου
κληρονόμησης, τους τρόπους αντιμετώπισης κ.α.
• Αν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα τότε απαιτείται διενέργεια
προγεννητικού ελέγχου
• Η διακοπή ή όχι της κύησης επηρεάζεται και από άλλες
παραμέτρους
• Όλοι μπορούν να ζητήσουν γενετική καθοδήγηση, αλλά υπάρχουν
και κάποιες ομάδες για τις οποίες κρίνεται απαραίτητο όπως:
Άτομα – φορείς, άτομα με ιστορικό, γυναίκες >35 ετών, γυναίκες
με πολλαπλές αποβολές
Προγεννητικός έλεγχος
• Αμνιοπαρακέντηση: Λήψη αμνιακού υγρού από τον αμνιακό σάκο
μέσα στον οποίο βρίσκονται και εμβρυικά κύτταρα
• Χρησιμοποιούνται για: ανάλυση DNA, βιοχημικό έλεγχο ή
καρυότυπο
• Πραγματοποιείται 12η – 16η εβδομάδα
• Μπορεί να ελεγχθεί η ύπαρξη πάνω από 100 γενετικές ανωμαλίες
Προγεννητικός έλεγχος
• Χοριακές λάχνες: Λήψη εμβρυικών κυττάρων από τις προεκβολές
(λάχνες) του χόριου
• Χρησιμοποιούνται για: ανάλυση DNA, βιοχημικό έλεγχο ή
καρυότυπο
• Πραγματοποιείται 9η – 12η εβδομάδα
Αμνιοπαρακέντηση vs χοριακές λάχνες
• Αμνιοπαρακέντηση: Παρασκευή χρωμοσωμάτων
ποιότητας
• Χοριακές λάχνες: Πιο έγκαιρη διάγνωση
καλύτερης
• Σε περίπτωση ύπαρξης σοβαρών γενετικών ανωμαλιών μπορεί να
διακοπεί η κύηση χωρίς τη δημιουργία προβλημάτων στη μητέρα
• Ο νόμος στην Ελλάδα επιτρέπει τη διακοπή της κύησης μέχρι και
την 24η εβδομάδα
Μεταλλάξεις & καρκίνος
• Με τον όρο καρκίνος αναφερόμαστε στον ανεξέλεγκτο
πολλαπλασιασμό κυττάρων ενός ιστού
• Αυτά σχηματίζουν μάζες (όγκους) ή μεταναστεύουν στο αίμα
(μεταστάσεις)
• Έχει βρεθεί ότι σχεδόν όλες οι περιπτώσεις καρκίνου προέρχονται
από μεταλλάξεις γονιδίων σωματικών κυττάρων
• Δύο τύποι γονιδίων σχετίζονται με την καρκινογένεση. Τα
ογκογονίδια και τα ογκοκατασταλτικά γονίδια
• Ο καρκίνος σε γενετικό επίπεδο οφείλεται σε:
i.
Μετατροπή πρωτο-ογκογονιδίων σε ογκογονίδια
ii. Απουσία λειτουργικότητας ογκοκατασταλτικών
iii. Αδρανοποίηση επιδιορθωτικών μηχανισμών
Ογκογονίδια
• Προέρχονται από γονίδια που υπάρχουν φυσιολογικά στο
ανθρώπινο γονιδίωμα και λέγονται πρωτο-ογκογονίδια
• Αυτά ενεργοποιούν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό σε
περιπτώσεις όπως η επούλωση τραυμάτων
• Ένας μεταλλαξογόνος παράγοντας μπορεί να μετατρέψει ένα
πρωτο-ογκογονίδιο σε ογκογονίδιο
• Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα γονιδιακής μετάλλαξης ή
χρωμοσωμικής ανωμαλίας, συνηθέστερα μετατόπισης
Ογκοκατασταλτικά
• Γονίδια που ελέγχουν την κυτταρική διαίρεση καταστέλλοντας την
• Συνήθως η δράση τους αναστέλλεται λόγω κυρίως έλλειψης
γονιδίου και έτσι αφαιρείται η δυνατότητα ελέγχου του
πολλαπλασιασμού
• Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ρετινοβλάστωμα (καρκίνος του
αμφιβληστροειδούς)
Βλάβες στους μηχανισμούς επιδιόρθωσης
• Βλάβη στους μηχανισμούς επιδιόρθωσης  σε αυξημένη
συχνότητα εμφάνισης καρκίνου
• Π.χ. μελαγχρωματική ξηροδερμία. Προκαλείται από ανικανότητα
επιδιόρθωσης βλαβών που προκαλούνται από υπεριώδεις
ακτινοβολίες λόγω μετάλλαξης στα γονίδια που κωδικοποιούν τα
επιδιορθωτικά ένζυμα
Καρκίνος
• Δεν κληρονομείται ως απλός μενδελικός χαρακτήρας
• Είναι αποτέλεσμα γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων
• Πολυπλοκότητα της ασθένειας γιατί:
i.
Προκαλείται από τη συσσώρευση γενετικών αλλαγών και όχι
μόνο μίας μετάλλαξης
ii. Συμμετέχουν συνήθως και ογκογονίδια και ογκοκατασταλτικά