Transcript Sportende (jong) volwassenen vragen later minder

Sportactiviteiten beachstadion
WERKGROEP ZET URGENTIE EN OPLOSSINGEN OP EEN RIJ
Sportende (jong)
volwassenen vragen
later minder
20
Sport & Gemeenten • december 2016
In samenwerking met NOC*NSF en het Kenniscentrum Sport (KCS)
stimuleert VSG gemeenten ideeën en kennis uit te wisselen om
jongvolwassenen aan het sporten te krijgen. Er is een werkgroep
geformeerd. Inmiddels zijn zo’n twintig gemeenten – van groot
tot klein – aan de slag gegaan met dit onderwerp. Doel is dat
zij zelf stappen zetten, maar ook meehelpen in de ontwikkeling
van kennisproducten waarvan veel meer gemeenten uiteindelijk
profiteren.
Tekst: Sandra van Maanen
op niveau te houden. Verenigingsaanbod,
“Ze zijn niet meer in beeld via het onderwijs,
maar ook gemeentelijk sportbeleid moet
maar tegelijk – gelukkig – ook nog niet bij
worden aangepast. Een investering die uit-
zorgaanbieders. Het is de generatie waar
eindelijk op langere termijn voordeel biedt:
alles lekker en vanzelf gaat, zo lijkt het.”
Wordt dit de generatie (sociaal en mentaal)
Redenen waarom deze generatie niet of
fitte ouderen?
nauwelijks sport zijn gebrek aan tijd en
Het blijft een bijzonder fenomeen: sport-
het ontbreken van flexibel aanbod. Goede
en beweegstimulering staan al geruime
buitenruimten en sportverenigingen met
Waarom is het zo verdraaid lastig de doel-
tijd met stip geagendeerd bij NOC*NSF, ook
kinderopvang of aanbod op passende tij-
groep 24- tot 44-jarigen structureel sportief
voor deze doelgroep. Desondanks blijkt
den kunnen het verschil maken. Hierin wil
te binden? Welke belemmeringen zijn er en
de werkgroep gemeenten ondersteunen.
waarom is het zo relevant juist in te zetten
“Alles begint met het vaststellen van de
op deze leeftijdscategorie? “Gemeenten
focussen massaal op jeugd, ouderen en
kwetsbare groepen. Jongvolwassenen en
volwassenen zijn een ‘vergeten’ groep. Van
hen wordt verwacht dat ze hun zaakjes zelf
regelen. Ook als het om sporten gaat”, zegt
Patrick Rijnbeek, adviseur bij KCS.
Fitte generatie?
“Alles begint met het
vaststellen van de
urgentie. Waarom zou je
investeren in juist deze
groep inwoners?”
urgentie. Waarom zou je investeren in juist
deze groep inwoners? Wat levert het op,
ook op langere termijn? Die zaken moeten
helder worden om een beweging tot stand
te brengen.”
Het belangrijkste probleem? Tijd
Om te begrijpen waarom sport voor (jong)
volwassenen zo lastig vol te houden is,
dook het Kenniscentrum Sport in de data.
De praktijk is weerbarstiger. Voor 24- tot
Beweegparticipatie, fysieke gezondheid,
44-jarigen bestaan veel praktische dilemma’s om twee of drie keer per week te spor-
het verdraaid lastig voor gemeenten om de
maar ook de behoeften van de doelgroep
ten, vooral voor vrouwen. Waar het vaders
vertaalslag te maken en er beleidsmatige
werden in kaart gebracht. Rijnbeek vat de
nog lukt het weekend te ‘claimen’ om te
aandacht aan te schenken. Rick Brounen,
uitkomsten samen: “De beweegnorm daalt,
voetballen, te fietsen of te hockeyen, lukt
beleidsadviseur van VSG, noemt het een
maar ook het aantal lidmaatschappen bij
het moeders zelden om sportieve ambities
ongrijpbare groep, lastig te bereiken ook.
sportverenigingen ten opzichte van de
Sport & Gemeenten • december 2016
21
Sport & Beweegstimulering
SPORTENDE (JONG)VOLWASSENEN
SPORTENDE (JONG)VOLWASSENEN
22
leeftijdsgroep ervoor neemt af. Het belang-
Levenscyclusbenadering
Wat kunnen gemeenten doen om het aan-
rijkste probleem? Tijd. Of beter: het gebrek
De manier om de ‘vergeten’ groep inwoners
bod aantrekkelijker te maken? De werk-
daaraan.”
aansluiting te bieden is het loslaten van een
groep heeft daar wel ideeën over. Geen pas-
Hoe erg is het, dat afhaken juist in deze fase
beproefde methodiek: doelgroepdenken.
klare oplossingen, want elke gemeente kent
van het leven? Roest je vast, groei je dicht,
Waar NOC*NSF vol inzet op een leven lang
ligt depressie op de loer? Zo erg kan het
sport, wordt gemeentelijk beleid nog te
niet zijn, toch? Het is het wel, want opnieuw
krampachtig op doelgroepniveau ingezet.
wijzen de data uit dat de kiem voor gezond-
“Leeftijd vraagt echter wel om differenti-
heidsproblemen vaak hier wordt gelegd.
atie in aanbod”, zegt Rijnbeek. “Faciliteer
Rijnbeek: “Ronduit verontrustend is de toe-
daarom voor verschillende fases van het
name van overgewicht. Kampt in de leef-
leven. Help sportverenigingen met het orga-
tijdsgroep tot 24 jaar 12 procent met overge-
niseren van kinderopvang, stimuleer sport-
wicht, bij niet-sportende (jong)volwassenen
aanbod tijdens de trainingen van kinderen.
stijgt dat percentage naar 55 tot zelfs 60
Maar kijk ook naar openbare ruimte. Die
procent. Het is dus meer dan terecht dat
moet op orde zijn, juist voor de ongebonden
gemeenten juist deze inwoners aandacht
sporters, de vele loop- of bootcampclub-
geven. Aannames dat mensen goed voor
jes. Binnen deze leeftijdsgroep verschuift
zichzelf kunnen zorgen moeten overboord.
de behoefte van georganiseerde sport
zijn unieke situatie. Drie duidelijke speer-
Er zijn meerdere sporen te bewandelen om
naar sport en bewegen. Fietsen, wandelen,
punten weet Peet Mercus van NOC*NSF
jongvolwassenen beleidsmatig te beïnvloe-
zwemmen en vooral fitness zijn interessant.
wel te benoemen. “Allereerst kun je vereni-
den. Maar het begint natuurlijk met het
Tennis en golf in cijfers misschien iets min-
gingen uitdagen om op een andere manier
onderkennen van de noodzaak daarvan.”
der, maar eveneens wel degelijk.”
naar aanbod te kijken. Door bijvoorbeeld
Sport & Gemeenten • december 2016
“Binnen deze leeftijdsgroep verschuift de
behoefte van georganiseerde sport naar sport
en bewegen”
In de wijken zelf wordt geïnvesteerd in het
Zo kan de gemeente helpen
Haags Sportinitiatief en de Stadsspelen, initiatieven die bijdragen aan meer beweging,
• faciliteer initiatieven en sportactiviteiten die vanuit bewoners zelf ontstaan;
wij(k)gevoel en verbinding. Voor bewoners
• enthousiasmeer sportaanbieders, help met bewustwording, bied ondersteu-
die zelf initiatief en creativiteit tonen heeft
de gemeente een budget gereserveerd.
ning bij organisatie en werving;
• benut openbare ruimte, zorg dat die op orde is;
Hiermee kan duurzame en structurele
• stimuleer nieuw sportaanbod;
sportdeelname van achterblijvende groe-
• wees creatief in het leggen van contact met de doelgroep.
pen wijkbewoners (dus ook jongvolwassenen) worden gestimuleerd. De Stichting
Vrolijk Bewegen kreeg bijvoorbeeld een
bijdrage voor het project Meesporten met
met breder en makkelijk toegankelijk aan-
weer te gaan sporten. “Gemeenten moeten
kinderen. Voor veel niet-westerse vrouwen
bod te komen, volgens het openclubprin-
daarom kijken waar lokaal kansen liggen,
in het Regentessekwartier is sporten niet
cipe. Maatwerk naar behoefte, flexibel, op
dát is de nieuwe manier van beleid maken.
vanzelfsprekend. Tegenwoordig sport een
tijdstippen die ook voor werkende ouders
Probeer te achterhalen wat deze generatie
aantal van deze jonge moeders samen met
interessant zijn.”
wil, onderzoek wat mogelijk is, faciliteer en
hun kinderen. Voor het eerst ervaren zij wat
“Ten tweede de al eerder genoemde open-
stimuleer initiatieven vanuit aanbieders en
beweging met hen kan doen.
bare ruimte. Wat maakt buiten sporten leu-
bewoners zelf. En vergroot de vindbaarheid
ker? Zorg voor aantrekkelijke routes, paden
ervan. De gemeente zelf is geen probleemei-
met verlichting. Met apps om trainingen nog
genaar, maar participatie vraagt wel om
aantrekkelijker te maken. Gemeenten waar
beleidsvisie”, aldus Rijnbeek.
bewuster over sport in openbare ruimte
“Niet iedereen hoeft
meteen fanatiek te gaan
wordt nagedacht, ontdekken vaak dat met
Inspiratie uit de praktijk
eenvoudige maatregelen veel mogelijk is.
Verschillende gemeenten zijn al begonnen
Ten slotte is inzetten op meer begeleiding
met sportstimulering voor de doelgroep
voor andersoortig aanbod interessant.
24-44 jaar. Zo startte Den Haag een pro-
Fitness onder begeleiding van een fysio-
gramma dat een actieve en gezonde leef-
therapeut bijvoorbeeld of bedrijfssport of
stijl onder werknemers stimuleert. Het
sportmomenten waarbij je vrij kunt deel-
management en de directie van het Haagse
Rabin Baldewsingh, wethouder Sociale
nemen. Het gaat om aanbod dat aansluit
bedrijfsleven worden op grotere schaal
zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en
bij de wensen van de doelgroep. Het is de
bewust gemaakt van de positieve effecten
Sport in Den Haag: “Mijn droom is dat alle
moeite waard om na te gaan welke wensen
van bewegen en vitaliteit. Met ondersteu-
Hagenaars sporten, jong en oud, ongeacht
er leven”, zegt Mercus.
ning en het beschikbaar stellen van kennis
achtergrond, beperking of plek waar je
sporten, fit worden zit
ook in kleine dingen”
en expertise, het bij elkaar brengen van
woont. Dat sport vanzelfsprekend is voor
Kansrijke generatie
netwerken en het mogelijk maken van laag-
Hagenaars zelf, maar ook dat sportinclusief
Wat wordt uiteindelijk de winst voor
drempelige events via het Fitste Bedrijf van
denken in de Haagse samenleving breed is
gemeenten, van al die doorsportende jong-
Den Haag moet vitaliteit op de werkvloer
ingebed, omdat sport een positieve bijdrage
volwassenen? Rijnbeek: “Een doorkijkje
toenemen.
kan leveren aan andere maatschappelijke
richting 65-plussers en uiteindelijk 80-jari-
Overigens, de gemeente zelf geeft met het
thema’s, zoals gezondheid, werkgelegen-
gen leert dat mensen die blijven doorspor-
programma Fit & Gezond een prima sig-
heid en economie.”
ten, actiever blijven als ze op hoge leeftijd
naal af. Het interne vitaliteitsprogramma
Op het stadhuis in de gemeente Vlaardin-
komen. Beweging levert dan naast fysieke
voor medewerkers van de gemeente omvat
gen wordt vooral naar eenvoudige manie-
winst ook kansen om sociale betrokkenheid
sport- en beweegaanbod. Onder en/of na
ren gezocht om medewerkers in beweging
te borgen, het netwerk stevig te houden.
werktijd worden zij gestimuleerd meer te
te brengen of ten minste bewuster over
Dat maakt het zo interessant om te investe-
gaan bewegen. Uiteindelijk moet het pro-
gezondheid na te laten denken. “Gezonde
ren in beweegkapitaal.”
gramma structureel onderdeel worden
ambtenaren zijn een voorbeeld voor andere
Volgens de sportmonitor van NOC*NSF over-
binnen de bedrijfsvoering van de gemeente
bedrijven”, zegt Mariëlla Danse, account-
wegen 520.000 dertigers en veertigers om
Den Haag.
houder Sport en Bewegen in de gemeente.
Sport & Gemeenten • december 2016
23
Sport & Beweegstimulering
SPORTENDE (JONG)VOLWASSENEN
SPORTENDE (JONG)VOLWASSENEN
“Gezonde leefstijl begint met bewustwording. Daarom hebben we een gezondheidsmaand gehouden, voor alle collega’s van
het stadhuis. Niet iedereen hoeft meteen
fanatiek te gaan sporten, fit worden zit ook
in kleine dingen. Wandelend vergaderen bijvoorbeeld, langs verschillende locaties in
de stad, ofwel weeting. Dat doen we inmiddels. Maar we nemen ook vaker de trap. Met
gezondheid bezig zijn zit net zo goed in een
halfuurtje wandelen na de lunch en minder
suiker gebruiken.” Om beweging op langere termijn bestendig te maken moet de
gemeente wel visie en beleid ontwikkelen,
moet een echt programma worden neergezet. “Die stap moeten we nog maken.”
Een tweede lokaal initiatief komt vanuit de
Sportimpuls. Ouders van kinderen die zwemles volgen in zwem- en recreatiebad De Kulk
brengen hun tijd niet wachtend door, maar
gaan zelf te water. Het zwembad biedt, in
samenwerking met de twee zwemverenigingen in Vlaardingen, kleinschalig beweegaanbod. Vijftien ouders zijn inmiddels om, maar
ook bij de lokale handbalverenigingen en op
andere plekken waar kinderen sporten komt
de beweging bij ouders op gang.
24
Ook de gemeente Castricum werkt aan toe-
actieve vereniging die de atletieksport in
komstbestendig sportbeleid om volwasse-
alle verschijningsvormen en voor alle leef-
nen te activeren. In 2017 moet dat zijn beslag
tijden en doelgroepen bevordert en steeds
Verder lezen…
krijgen in een nota. Al voor die tijd zijn er ini-
meer uitgroeit tot een ontmoetingsplaats
Op het Visie & Beleidsplein op
tiatieven. Zo is de buurtsportcoach onderge-
voor sociale contacten. Vanuit deze missie
www.sportengemeenten.nl kunt u de
bracht in het sociaal team. Hierdoor kunnen
is het activiteitenaanbod de laatste jaren
volgende documenten downloaden:
inactieve specifieke doelgroepen, waarbin-
uitgebreid. Huys zag bijvoorbeeld een groep
nen ook een deel van de (jong)volwassenen
volwassenen met klachten van depressie
‘Gemeente Helmond (2016). Sport en
valt, beter begeleid worden naar een sport-
of burn-out starten met sport. “Het is onge-
beweging van Helmonders’ bij Sport en
voorziening. De sportverenigingen komen
looflijk te ervaren hoe mensen opknappen
Beweegstimulering
met initiatieven om volwassenen meer aan
tijdens zo’n kort traject. Inmiddels starten
het sporten te krijgen. Bijvoorbeeld met
hier om de zes tot acht weken nieuwe groep-
‘Universiteit Utrecht (2016). De sport-
ouder-kindwedstrijden
verschillende
jes. Uiteraard ook voor volwassenen die geen
stimulering van adolescente meiden
sportclubs of sportaanbod voor de ouders
klachten hebben, maar gewoon aan hun
binnen het gemeentelijk netwerk
tijdens de training van de kinderen. Steeds
gezondheid willen werken. Duidelijk is dat
Amersfoort’ bij Sport en Beweegstimu-
meer verenigingen vinden manieren om hun
laagdrempelig aanbod, korte trajecten zoals
lering
traditionele aanbod uit te breiden met pro-
bijvoorbeeld Start to Run, steeds populair-
gramma’s die voor iedereen een sportplek
der wordt.” Graag ziet hij dat de deelnemers
‘Jasper van Houten, Ralf Hermsen,
opleveren.
doorstromen naar een vast lidmaatschap.
Gerbert Kraaykamp, Agnes Elling (2014).
Sebastiaan Huys werkt voor deze gemeente
Dit is niet altijd het geval. “Dat hoeft ook niet,
Een nieuwe levensfase, een nieuwe
en is voorzitter bij AV Hera, de atletiekver-
als mensen in hun eigen tijd verder gaan met
sport?’ bij Sport en Beweegstimulering
eniging in Heerhugowaard. AV Hera is een
beweging is het ook prima.”
bij
Sport & Gemeenten • december 2016