Transcript Barometer Ziekenhuissector

Barometer Ziekenhuissector
Samenvattend rapport
Kenmerk: 20378
December 2016
1
Inhoudsopgave
Geschreven voor
Danielle van Essen
Inleiding
3
Conclusies
5
Resultaten
7
Steekproef en verantwoording
15
2
Inleiding
Achtergrond
Doelstelling
De cao voor ziekenhuizen loopt af op 1 januari 2017. Binnenkort
starten daarom de onderhandelingen voor een nieuwe cao. Ter
voorbereiding op de onderhandelingen heeft Totta namens de FNV
een onderzoek gedaan naar de arbeidsomstandigheden van
werknemers en naar de status van de zorg.
We hebben de volgende onderzoeksdoelstelling geformuleerd:
Wat zijn volgens medewerkers in de ziekenhuizen
aandachtspunten voor de cao-onderhandelingen?
Hierbij horen de volgende onderzoeksvragen:
•
Hoe is de huidige werkdruk onder medewerkers?
•
Maken werknemers gebruik van het scholingsrecht?
•
Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten voor komende
onderhandelingen?
In dit rapport behandelen wij de resultaten van dit onderzoek.
4
Conclusies
Conclusies
Medewerkers in de ziekenhuissector werken onder zware omstandigheden
In de sector vindt een derde de werkdruk te hoog of veel te hoog. Dit geldt in alle leeftijdsgroepen. Ook de mentale belasting
wordt door één op de vijf medewerkers als (veel) te hoog ervaren. De fysieke belasting wordt als minder hoog ervaren: vier op de
tien medewerkers ervaart de fysieke belasting als neutraal.
Zorgen over het hoge aandeel oudere medewerkers
Een kwart van de medewerkers in de ziekenhuissector vindt dat de balans tussen jong en ouder personeel verstoord is; zij
denken dat er verhoudingsgewijs te veel oudere medewerkers zijn. Opvallend is dat vooral oudere medewerkers zich
zorgen maken over deze verstoorde balans; jongere mensen hebben voor het overgrote deel het idee dat de balans prima
op orde is.
Meerderheid medewerkers werkt conform opleidingsniveau en bijna de helft heeft gebruik gemaakt van scholingsrecht
Bij acht op de tien medewerkers is de match tussen functie en opleidingsniveau goed. Medewerkers van 35 jaar en ouder doen
daarentegen vaker ander werk dan waar zij voor opgeleid zijn dan medewerkers onder de 35 jaar. Bijna de helft van alle
medewerkers heeft gebruik gemaakt van scholingsrecht. Oudere werknemers (55+) doen dit het minst vaak en zullen dat ook
het minst snel doen op korte termijn. De meest genoemde reden hiervoor is dat het niet nodig is. Verplichte opleidingen binnen
het vakgebied worden veelal door de werkgever betaald en onder werktijd gevolgd.
Loonsverhoging is belangrijkste punt voor de cao-onderhandelingen
Loonsverhoging is bij alle leeftijdsgroepen het belangrijkste onderwerp voor de cao-onderhandelingen. Voor jonge medewerkers
zijn vaste banen daarnaast bijna net zo belangrijk. Medewerkers van 55 jaar en ouder vinden het belangrijk dat ze vanaf 55 jaar
geen nachtdiensten meer hoeven te doen.
6
Resultaten
Verdeling van kennisniveau en leeftijd volgens een derde niet goed
Er is verdeeldheid over de balans op de afdeling, kijkend naar
kennisniveau en leeftijd. Voor beide geldt dat de meerderheid
(ongeveer twee derde) denkt dat er een goede balans is maar een
derde niet. Zij zien voornamelijk te weinig specialistische kennis. Dit
zijn veelal medewerkers van 25 t/m 34 jaar (31%).
Het beeld over de balans op leeftijd verschilt tussen groepen.
Oudere werknemers zien vaker een probleem in de leeftijdsverdeling
op de afdeling; zij vinden sterker dat ze zelf oververtegenwoordigd
zijn.
Balans op de afdeling mbt kennisniveau
Balans op de afdeling mbt leeftijd
(basis: iedereen, n = 2761)
(basis: iedereen; n = 2761)
Totaal
4% 3%
3%
24%
65%
Veel te weinig
specialistische kennis
Te weinig specialistische
kennis
Prima
Meer specialistische kennis
dan nodig
Veel te veel specialistische
kennis
Weet ik niet
4%
58%
24 jaar of jonger
Medewerkers van 25
t/m 34 jaar: 31% te
weinig specialistische
kennis
27%
79%
25 t/m 34 jaar
5%
35 t/m 44 jaar
4%
45 t/m 54 jaar
5%
55 jaar of ouder
4%
17%
66%
63%
57%
54%
Veel te veel jonge medewerkers
Prima
Veel te veel oudere medewerkers
7%
21%
24%
27%
30%
5%
6%
8%
8%
Te veel jonge medewerkers
Te veel oudere medewerkers
Weet ik niet
8
Grootste deel medewerkers werkt conform opleidingsniveau
Over het algemeen is er een goede match tussen functie en
opleidingsniveau: acht op de tien medewerkers werkt conform
opleidingsniveau (79%). Medewerkers van 35 jaar en ouder doen
daarentegen vaker ander werk dan waar zij voor opgeleid zijn dan
medewerkers onder de 35 jaar.
Bijna de helft van alle medewerkers heeft gebruik gemaakt van
scholingsrecht (47%). Een op de zes (16%) heeft er geen gebruik
van gemaakt maar is dat wel van plan. Oudere werknemers (55+)
geven het meest vaak aan dat zij geen gebruik van het
scholingsrecht hebben gemaakt en dat ook niet zullen doen op korte
termijn (40%).
Doe jij het werk waarvoor je bent opgeleid?
Gebruik van scholingsrecht
(basis: iedereen, n= 2761)
(basis: iedereen, n= 2761)
Totaal
79%
9% 4% 8%
Totaal
55 jaar of ouder
79%
8% 3% 10%
55 jaar of ouder
45 t/m 54 jaar
78%
9% 4%
9%
45 t/m 54 jaar
35 t/m 44 jaar
77%
11% 4% 8%
35 t/m 44 jaar
25 t/m 34 jaar
24 jaar of jonger
84%
90%
Ja en mijn functie is conform mijn opleidingsniveau
Ja, maar mijn functie is onder mijn opleidingsniveau
Ja, maar mijn functie is boven mijn opleidingsniveau
8% 5% 3%
10%
47%
50%
10%
46%
44%
25 t/m 34 jaar
24 jaar of jonger
16%
40%
20%
19%
49%
35%
36%
34%
38%
19%
31%
32%
35%
Ja, ik heb er gebruik van gemaakt
Ik heb er nog geen gebruik van gemaakt, maar ga dat binnenkort doen
Ik heb er nog geen gebruik van gemaakt en ga dat ook niet op korte termijn doen
Nee, ik doe ander werk dan waar ik voor opgeleid ben
9
Medewerkers zien vaak geen reden tot scholing
De voornaamste reden die werknemers noemen waarom zij geen
gebruik hebben gemaakt van het scholingsrecht, is dat zij het niet
nodig vonden of hier geen reden toe zagen. Vooral oudere
medewerkers (55 jaar en ouder) noemen deze reden. De reden dat
de scholing in eigen tijd of van eigen geld moest, zijn het minst vaak
genoemd.
Een deel van de medewerkers geeft een andere reden aan: deze
hebben onder andere te maken met privéomstandigheden, leeftijd of
de periode die zij reeds in dienst zijn.
Redenen geen gebruik scholingsrecht
Anders, namelijk:
(basis= geen gebruik gemaakt van scholingsrecht, n=1454)
41%
32%
27%
26%
25%
21%
18%
18% 17%
18%
12%
Niet nodig/geen
reden toe
Geen tijd voor
24 jaar of jonger*
17%
16%
16%
15%
11%
Geen geld voor
25 t/m 34 jaar
16%
15%
13%
13%
9%
Wist niet dat het
kon
35 t/m 44 jaar
22% 22%
19%
14%
7%
4%4%5%
2%3%2%2%
Moest in eigen tijd, Moest zelf betalen,
dat wilde ik niet
dat wilde ik niet
45 t/m 54 jaar
“Vanwege mijn leeftijd.” ( ≥ 55 jaar)
“In een drukke fase met kleine kinderen
thuis.” (35-34 jaar)
“Ik ben nog maar kort in dienst.” (≤ 24
jaar)
Anders
55 jaar of ouder
* De resultaten van deze groep zijn indicatief vanwege een kleine omvang (n=34)
10
Verplichte opleidingen binnen het vakgebied worden betaald door de werkgever
Wanneer medewerkers verplicht een opleiding moeten volgen
binnen hun vakgebied, betaalt de werkgever dit voor het grootste
gedeelte (86%). Een heel klein deel betaalt dit zelf (1%).
Als medewerkers vrijwillig een opleiding willen volgen binnen hun
vakgebied, wordt dit in één derde van de gevallen betaald door de
werkgever. Ruim een derde weet het niet of geeft aan dat het niet
van toepassing is.
Bijna de helft van de medewerkers die een opleiding willen of
moeten volgen buiten hun vakgebied, betalen dit zelf (46%). Ook
hier geeft een deel aan het niet te weten of dat het niet van
toepassing is (42%).
Er zijn veel jongere werknemers tot en met 24 jaar die aangeven dat
een opleiding niet van toepassing is of dat ze niet weten wie de
opleiding betaalt. Bij de medewerkers die dit wel weten zien we geen
verschil met andere leeftijdsgroepen over wie opleidingen betaalt.
Wie betaalt jouw opleidingen?
≤ 24 jaar:
27%
(Basis: iedereen, n= 2761)
Verplichte opleiding binnen mijn vakgebied
86%
Vrijwillige opleiding binnen mijn vakgebied
Verplicht / vrijwillige opleiding buiten mijn
vakgebied
33%
8%
22%
46%
11%
6% 4%
36%
≤ 24 jaar:
54%
42%
Werkgever betaalt
Ik betaal zelf
≤ 24 jaar:
60%
Vanuit mijn persoonlijk budget / PLB
Onderdeel van mijn periodieke loopbaanscan / loopbaanadvies
Niet van toepassing / weet ik niet
11
Verplichte opleidingen binnen het vakgebied worden veelal onder werktijd gevolgd
Medewerkers die verplicht een opleiding moeten volgen binnen hun
vakgebied, doen dit vooral onder werktijd (74%). Bij vrijwillige
opleidingen binnen het vakgebied volgt een kwart dit onder werktijd.
Verplichte of vrijwillige opleidingen buiten hun vakgebied volgen de
medewerkers vaker in hun eigen tijd (57%). Ongeveer een derde
weet het niet of zegt dat het niet van toepassing is.
Net als bij de betalingen van de opleidingen, zijn er veel jongere
werknemers tot en met 24 jaar die aangeven dat een opleiding niet
van toepassing is of dat ze niet weten wanneer de opleidingen
gevolgd worden. Bij de medewerkers die dit wel weten zien we geen
verschil met andere leeftijdsgroepen over wanneer opleidingen
gevolgd worden.
Wanneer volg je jouw opleidingen?
≤ 24 jaar:
35%
(Basis: iedereen, n= 2761)
Verplichte opleiding binnen mijn vakgebied
Vrijwillige opleiding binnen mijn vakgebied
74%
25%
Verplicht / vrijwillige opleiding buiten mijn
6%
vakgebied
13%
45%
57%
4%
2%
12%
26%
≤ 24 jaar:
46%
36%
Onder werktijd
In mijn eigen tijd
Onderdeel van mijn periodieke loopbaanscan / loopbaanadvies
Niet van toepassing / weet ik niet
12
Werkdruk is onder alle leeftijdsgroepen hoog
Gemiddeld vindt een derde van de medewerkers in de
ziekenhuissector de werkdruk (veel) te hoog. De werkdruk verschilt
niet tussen verschillende leeftijdsgroepen.
Gemiddeld vindt één op de vijf medewerkers de mentale belasting
(veel) te hoog (21%). Tussen de leeftijdsgroepen zien we verschil in
jongere en oudere werknemers: medewerkers tussen de 45 en 55
jaar ervaren vaker een hoge, te hoge, of veel te hoge mentale
belasting dan medewerkers jonger dan zij.
De fysieke belasting wordt als minder hoog ervaren: ongeveer een
zesde vindt deze (veel) te hoog. Vier op de tien vindt de fysieke
belasting niet hoog en niet laag (42%). Ook hier is nauwelijks
verschil tussen de leeftijdsgroepen. De groep tot 24 jaar geeft enkel
iets vaker aan dat de fysieke belasting hoog is (44%) dan
medewerkers tussen de 25 en 35 (27%) en medewerkers tussen de
35 en 45 jaar (30%).
Werkdruk
Fysieke belasting
(basis: iedereen, n = 2761)
(basis: iedereen, n = 2761)
(Te) Laag
12%
Mentale belasting
(basis: iedereen, n = 2761)
3%
(Te) Laag
5% 11%
25%
(Te) Laag
6%
11%
Niet hoog, niet laag
Niet hoog, niet laag
15%
Niet hoog, niet laag
32%
21%
Hoog
Hoog
(Veel) te hoog:
Te hoog
40%
≤ 24:
25-24:
Veel te hoog 35-44:
45-55:
55+:
21%
31%
33%
34%
33%
31%
42%
Hoog
(Veel) te hoog:
(Veel) te hoog:
Te hoog
Veel te hoog
≤ 24:
25-24:
35-44:
45-55:
55+:
15%
16%
13%
16%
17%
Te hoog
45%
Veel te hoog
≤ 24:
25-24:
35-44:
45-55:
55+:
15%
16%
20%
24%
20%
13
Loonsverhoging onder alle leeftijdsgroepen eerste prioriteit voor cao-onderhandelingen
Loonsverhoging behoort bij alle leeftijdsgroepen tot nummer één
prioriteit voor de cao-onderhandelingen. Voor jonge medewerkers
zijn vaste banen bijna net zo belangrijk (65%, 2e prioriteit) als
loonsverhoging.
1e prioriteit
Een goede ORT-regeling komt bij bijna alle groepen naar boven als
één van de drie belangrijkste onderwerpen bij de volgende caoonderhandelingen. Voor medewerkers van 55 jaar en ouder is het
belangrijker dat ze vanaf 55 jaar geen nachtdiensten meer hoeven te
doen (ruim een derde, 3e prioriteit).
2e prioriteit
3e prioriteit
24 jaar of jonger
Loonsverhoging:
67%
Vaste banen
65%
Goede ORT-regeling:
50%
25 t/m 34 jaar
Loonsverhoging:
79%
Goede ORT-regeling:
50%
Goede opleidingsmogelijkheden:
46%
35 t/m 44 jaar
Loonsverhoging:
75%
Goede ORT-regeling:
44%
Vakantiedagen:
43%
45 t/m 54 jaar
Loonsverhoging:
67%
Vaste banen:
44%
Goede ORT-regeling:
41%
55 jaar of ouder
Loonsverhoging:
63%
Vaste banen:
49%
Geen nachtdienst > 55 jaar
39%
14
Steekproef & verantwoording
Provincie
Vakbondslid
FNV of aangesloten
Andere vakbond
Geen vakbond
64%
7%
29%
6%
4%
6%
20%
3%
Leeftijd
18%
34 jaar of jonger
35 t/m 44 jaar
45 t/m 54 jaar
55 jaar of ouder
15%
16%
32%
38%
5%
6%
9%
14%
3%
8%
n=2761
16
Functie
Afdeling
n
%
n
%
Verzorgende
40
1%
Spoedeisende hulp
74
3%
Algemeen verpleegkundige
277
10%
Intensive care
94
3%
SEH verpleegkundige
53
2%
OK
159
6%
Gespecialiseerd verpleegkundige
423
15%
Overige verpleegafdelingen
430
16%
OK assistent
92
3%
Poli
292
11%
Paramedisch / Perimedische
729
26%
Laboratorium
514
19%
Management / beleid
141
5%
HRM
30
1%
Administratief
230
8%
Ondersteuning (Technisch / facilitair / ICT)
245
9%
Technisch / facilitair / ICT
212
8%
Overig
923
33%
Overig
564
20%
Totaal
2761
100%
Totaal
2761
100%
Met name: radiologie, dialyse
en apotheek
Met name: laboranten,
doktersassistenten en
analisten / apothekers
n=2761
17
Verantwoording
Dit onderzoek is uitgevoerd middels een online vragenlijst. 9824
medewerkers zijn uitgenodigd om deel te nemen. Halverwege het
veldwerk hebben diegenen, die de vragenlijst nog niet hadden
ingevuld, een herinnering ontvangen om alsnog deel te nemen.
Daarnaast is door de FNV een link naar het onderzoek (open link)
verspreid en zijn werknemers aangemoedigd die link te verspreiden
onder collega’s.
•
Aantal deelnemers: 2761
• Via open link: 1667
• Via e-mail uitnodiging: 1094
•
Responspercentage: 11%
•
Veldwerkperiode: 6 september – 6 oktober
•
Gemiddelde invulduur: 12 minuten
18