Transcript Bekijk de nieuwsbrief... - Databank gemeentelijk groenbeheer

Nieuwsbrief
Jaargang 6 – nummer 3 – december 2016
Benchmark Gemeentelijk Groen
Klantendag 2016, Programma, Zo doet Almere dat, Boekjaar 2015, Diagnose /
Benchlearning, Workshop A: Introductie BGG voor niet-leden, Workshop B: Meedenken
over Diagnose, Workshop C: Emmen over efficiënter werken, Workshop D: De betekenis
van groen in de stad, Workshop E: Benchmarkverdieping, De grote BGG-quiz 2016
1
Nieuwsbrief
De Nieuwsbrief Benchmark
Gemeentelijk Groen geeft
informatie over het project
Benchmark Gemeentelijk
Groen en ander onderzoek
dat wordt uitgevoerd door
Alterra (Wageningen
Environmental Research) en
Wageningen Universiteit op
het gebied van groenbeheer.
De nieuwsbrief is gratis en
verschijnt driemaal per jaar.
Benchmark Gemeentelijk Groen
Klantendag 2016
Deze nieuwsbrief staat in het teken van de klantendag die 15 November is
gehouden in Almere. De klantendag was weer een groot succes, mede
door de prettige locatie in het gemeentehuis van Almere. In deze
nieuwsbrief vindt u een aantal verslagen van het hoofdprogramma en de
workshops.
BGG
De Benchmark Gemeentelijk
Groen (BGG) is een
benchmark met kengetallen
over gemeentelijk groen en
groenbeheer. De benchmark
is in 1998 onder de naam
Databank Gemeentelijk
Groenbeheer opgezet door
Alterra (onderdeel van
Wageningen University and
Research).
Contact
Als u meer informatie wilt over
de nieuwsbrief of de
Benchmark Gemeentelijk
Groen dan kunt u contact
opnemen met:
Ir. Joop Spijker
[email protected]
0317 - 484 990
www.benchmarkgroen.nl
Shannah de Moes en Erik ter Heide.
Van Databank naar Benchmark
Het meest memorabele moment tijdens de klantendag was DE
VERRASSING. Die verrassing was dat in 2016 de Databank ‘ophield te
bestaan’. Na ongeveer 17 jaar is de benchmark zover geëvalueerd dat de
naam Databank Gemeentelijk Groenbeheer het project niet goed meer
dekte. In overleg met de Klantenraad is daarom besloten een nieuwe
naam te gaan gebruiken. En deze nieuwe naam, BENCHMARK
GEMEENTELIJK GROEN, is tijdens de klantendag op spectaculaire wijze
gepresenteerd door Erik ter Heide (gemeente Boxtel) en Shannah de
Moes (gemeente Almere).
Benchmark
Gemeentelijk
Groen
Het nieuwe logo van de Benchmark Gemeentelijk Groen.
Pagina 2
Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen 2016
Eén keer per jaar organiseert het projectteam BGG
samen met de klantenraad een Klantendag. Op 15
november waren we te gast bij de gemeente Almere in
het fraaie gemeentehuis.
Programma
9:30 – 10:00: Inloop met koffie/thee
10:00 – 12:30: Presentaties
1. Opening door Joop Spijker (Alterra)
2. Welkom door Henk de Weerd (gem. Almere)
3. Uitkomsten benchmark DGG 2015 (Joop Spijker)
- Resultaten 2015 op hoofdlijnen
- Verrassende quiz met groene prijzen
4. Zo doet Almere dat (Wouter Baack - gem. Almere)
5. Mededelingen Klantenraad
6. DE VERRASSING
12:30 - 13:15 Heerlijke lunch
13:15 – 15:30: Parallelle workshops (2 sessies)
A) Intro niet-leden DGG
B) Discussie: meedenken over Diagnose /
benchlearning
C) Toelichting gemeente Emmen over efficiënter
werken
Joop Spijker luistert aandachtig naar Henk de Weerd
van de gemeente Almere.
D) De betekenis van groen in de stad voor andere
belangrijke stedelijke functies
Programma
Als dagvoorzitter van de klantendag acteerde Joop
Spijker die waarnam voor Dennis de Heer van de
gemeente Hoorn, voorzitter van de Klantenraad, die
helaas door een griepje geveld was. Henk de Weerd
van de gemeente Almere heette iedereen welkom in
het stadhuis. Daarna gaf Joop Spijker (Alterra) een
toelichting op de rapportage over de uitkomsten van
het onderzoek over boekjaar 2015. Deze toelichting
werd zoals gebruikelijk gecombineerd met ‘De QUIZ’.
Na Joop introduceerden Jaap van Raffe en Anjo de
Jong de benchlearning tool Diagnose die in combinatie
met de Benchmark vanaf 2017 gebruikt gaat worden
om keuzes in het groenbeheer nog beter te
onderbouwen. Na Jaap en Anjo vertelde Wouter Baack
meer over de stad Almere, het groen in de stad, het
beheer van dat groen en de aanstaande Floriade. Na
het voorprogramma volgde het hoogtepunt van de
dag: DE VERRASSING, ofwel de onthulling van de
nieuwe naam van het project. Na een heerlijke lunch
was het tijd voor een aantal interessante workshops
waaronder een presentatie van de gemeente Emmen
over efficiënter werken en een presentatie van Joop
Spijker over de betekenis van groen in de stad. Het
laatste woord was aan de dagvoorzitter (Joop Spijker).
De dag werd zoals gebruikelijk afgesloten met een
gezellige borrel.
E) Discussie: verdieping individuele rapportages over
- Zelf doen en/of regie
- Bomen, struikbeplantingen, gras
- Door deelnemers ingebrachte onderwerpen
15:30 - 16:30 Afsluiting en Gezellige borrel
Pagina 3
Zo doet Almere dat
door Wouter Baack
De gemeente Almere was dit jaar de gastheer van de
Klantendag BGG. Als welkom vertelde Wouter Baack
hoe Almere dat doet.
Dit is Almere
In een inspirerende film liet Redmond O’Hanlon (een
gastschrijver voor ‘Almere verhalen’) ons Almere zien.
Hij beschreef Almere als een voorbeeld van de
moderne stad met veel groen en water waarin de
mens en de natuur tot hun recht komen.
Van Gardencity naar Greencity
Almere is een nieuwe stad. Het plan voor de groene
stad Almere is geïnspireerd op de Garden City van
Ebenezer Howard. Ebenezer Howard bedacht de
meerkernige stad verbonden door groen. En dat is wat
Almere is geworden: een stad met meerdere kernen in
een omvangrijk, weelderig groen/blauw casco. De
ideeën over groen zijn vervolgens verder geëvolueerd.
Groen wordt steeds meer onderdeel van het beleid.
Groen is belangrijk voor gezondheid, energie,
voedselvoorziening en natuur en het beleid wordt
daarop afgestemd (thema’s: Healthing the city,
Energizing the city, Feeding the city en Greening the
city). Almere noemt dit beleid Greencity. Voorlopig
hoogtepunt van Greencity is de Floriade die in 2022 in
Almere georganiseerd zal worden. Tijdens deze
Floriade zal worden aangetoond dat de Greencity
geen utopie is maar een wenkend perspectief.
Facts & figures
Almere is een groene stad met veel groen per inwoner.
De kosten voor het groen zijn relatief laag. Onder
andere door de verdeling van groencategorieën en de
schaal van het beheer.
Redmond O’Hanlon.
Zo doet Almere dat!
Het boombeheer is een speerpunt in het beheer van
Almere. i-Tree is daarbij een belangrijk hulpmiddel. iTree is software waarmee je de financiële baten van
bomen op de omgeving kunt bepalen. Dit betreft
onder andere de effecten op wateroverlast door
regen, fijnstofregulatie, schaduwwerking. De baten
kunnen ook in euro’s worden weergegeven. Het
programma helpt beleidsmakers en boombeheerders
bij boom gerelateerde vraagstukken. Om de gevolgen
van plagen (zoals essentaksterfte) te kunnen
beperken is het belangrijk niet teveel bomen van
eenzelfde soort aan te planten. In Almere wordt
gewerkt met de 10-20-30 regel van de Amerikaanse
onderzoeker Frank Santamour. Dat wil zeggen: max.
30% bomen van eenzelfde familie, 20% van een
zelfde geslacht en maar 10% van een zelfde soort of
cultivar.
Meer informatie: Wouter Baack - [email protected].
Hoeveelheden en kosten van het openbaar groen onderhoud binnen de bebouwde kom
oppervlak (m²)
kosten (€)
kosten per oppervlak (€/m²)
incl.
excl.
deel
per inwoner
per inwoner
overhead
overhead
overhead
Almere
67,7
benchmark
verschil
37,2
0,55
0,50
9,4%
36,0
29,1
0,81
0,71
12,1%
+ 88 %
+ 28 %
- 32 %
- 30 %
- 23 %
11,7%
0,8%
9,7%
Bomen
20,0%
Gazon
43,2%
0,2%
67,4%
Planten
32,1%
Ruw gras
Struiken
Oppervlakte-aandelen van de verschillende
beheercategorieën in het totale basisgroen.
Pagina 4
9,7%
5,3%
Kostenverdeling van de beheercategorieën bij
Almere als aandeel van de totale kosten van
beheer van het basisgroen.
Boekjaar 2015
door Joop Spijker
Kosten per inwoner
Doordat er al langere tijd gegevens verzameld zijn, is
het mogelijk trends te onderscheiden. Zo kan m.b.v. de
gegevens van de benchmark bepaald worden hoe de
kosten van gemeentelijk groen per inwoner in de loop
van de tijd veranderen of eigenlijk niet veranderen.
index kosten per inwoner
120
100
Ontwikkeling areaalverdeling
In de loop van de tijd heeft er een opvallende
verschuiving plaatsgevonden tussen de verschillende
beheercategorieën. Gazon en ruw gras namen in
oppervlakte-aandeel flink toe, terwijl er een kleiner
oppervlakte-aandeel struiken werd beheerd.
60%
50%
areaalverdeling (%)
Op de klantendag presenteerde Joop Spijker de
uitkomsten van de Benchmark Gemeentelijk Groen
boekjaar 2015. Naast op de jaarlijkse cijfers, ging hij
ook in op enkele trends. Hieronder een aantal
interessante trends.
40%
bomen
30%
gazon
ruw gras
20%
struiken
10%
plantenperken
0%
'02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15
80
Gemeentelijk
openbaar groen
60
Basisgroen
40
jaar
De areaalverdeling van de beheercategorieën in de loop
van de tijd (geindexeerd - 2004 is gesteld op 100).
'04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15
Kosten per inwoner in de loop van tijd
(geindexeerd - 2004 is gesteld op 100).
Kosten per vierkante meter
De kosten per vierkante meter veranderen in de loop
van de tijd. De kosten per vierkante meter groen waren
in 2015 tussen de 70 en 80% van de kosten in 2004,
afhankelijk van de berekeningsmethode. Dat is een
aanzienlijk reductie, zeker als je bedenkt dat de inflatie
in de tijdsperiode 2004-2015 ongeveer 20% was.
Areaal per inwoner
Over dezelfde periode blijkt het areaal per inwoner
ongeveer 20% te stijgen. Dit verklaart dan ook dat de
kosten per inwoner ongeveer gelijk blijven, terwijl de
kosten per vierkante meter dalen. De vraag die hier
gesteld moet worden is of het aantal extra meters
groen een echte trend is of dat groen beter wordt
geregistreerd.
Kosten beheercategorieën
Uit de benchmark zijn ook gegevens te halen over de
kosten per vierkante meter per beheercategorie in de
loop van de tijd. De vierkante-meterprijs is voor de
meeste beheercategorieën gedaald. Vooral gazon, ruw
gras en platenperken zijn per vierkante meter sterk in
prijs gedaald (zeker als je ook nog rekening houdt met
de inflatie). Bomen is de enige categorie die in prijs is
gestegen (ongeveer 25%). De stijging van de
boomprijs is ongeveer gelijk aan die van de inflatie.
180
index mediane
kosten per m2
(2004=100)
jaar
160
140
120
100
80
60
40
index m2 per inwoner
140
120
'04
'05
'06
'07
'08
'09
'10
'11
'12
'13
'14
'15
Gazon
100
92
73
69
71
77
79
72
71
71
73
71
Ruw gras
100 103
85
80
87
84
81
62
75
79
86
83
Struiken
100 102 102 115
99
109 107 102
94
93
102
94
Bomen (geen bos) 100
100
Plantenperken
80
Gemeentelijk
openbaar groen
60
Basisgroen
95
81
79
101 104 114 122 118 125 124 124
100 101 106 113 124 172 161 130 107
75
82
75
Kosten per vierkante meter groen per beheercategorie in
de loop van de tijd (geindexeerd - 2004 is gesteld op 100).
40
'04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15
Meer informatie: [email protected].
jaar
Aantal vierkante meters groen per inwoner
(geindexeerd - 2004 is gesteld op 100).
Pagina 5
Diagnose / Benchlearning
door Jaap van Raffe en Anjo de Jong
Jaap van Raffe en Anjo de Jong zijn op dit moment
bezig met het ontwikkelen van een tool voor
benchlearning.
De Benchmark Gemeentelijk Groen
Het project Benchmark Gemeentelijk Groen levert veel
informatie op over het groenbeheer. Die informatie
wordt gebruikt als benchmark waaraan gemeenten
zich kunnen spiegelen en kunnen bepalen of zij goed
of minder goed presteren. Met die informatie kan een
beheerder bepalen waar verbeteringen mogelijk zijn.
De informatie kan ook gebruikt worden om bepaalde
keuzes uit te leggen aan publiek en politiek.
Benchlearning/Diagnose
Met de benchmark kun je een hoop afleiden, maar
regelmatig ontstaat de wens toch wat verder te gaan
dan nu kan. Je komt dan op het vlak van
benchlearning: niet slechts zien waar problemen zich
voordien, maar ook kunnen bepalen hoe het anders
zou kunnen. Om benchlearning mogelijk te maken
werkt Alterra op dit moment aan een tool die voorlopig
de naam Diagnose heeft meegekregen. Met Diagnose
moet het mogelijk worden om:
- Relatieve prestaties te bepalen: het moet beter te
doen zijn om te kijken of, gezien de kenmerken van de
gemeente, de gemeente relatief teveel geld uitgeeft, of
dat zij, gezien de kenmerken, zoals vergelijkbare
gemeenten presteert.
- Oorzaken te bepalen: het moet mogelijk worden om
te bepalen waardoor de ene gemeente duurder is dan
de andere.
- Verbetertrajecten vast te stellen: uiteindelijk moet het
mogelijk zijn om met Diagnose kansrijke verbetertrajecten te bepalen die de prestaties van de
gemeente kunnen verbeteren.
Pagina 6
Toepassen van Diagnose
Het doorlichten van een gemeente kan gebeuren
tijdens een individueel gesprek of tijdens een
groepsgesprek met meerdere gemeenten. Tijdens dit
gesprek wordt ingezoomd op mogelijke knelpunten
en worden verbeteropties besproken.
Onderdelen Diagnose
Diagnose bestaat feitelijk uit drie onderdelen: een
vragenlijst, een handboek en een rekenmodel. Om
uitspraken te kunnen doen over het presteren van
een gemeente, is data nodig. Een groot deel van die
data kan komen uit de Benchmark. Voor de overige
informatie is de vragenlijst bedoeld. De aanvullende
informatie is beperkt en afhankelijk van de
probleempunten die tijdens het gesprek worden
geconstateerd. In het handboek staan allerlei opties
om het beheer / de organisatie e.d. aan te passen
met voor- en nadelen van de opties. Het rekenmodel
kan worden gebruikt om de consequenties van
keuzes te bepalen.
Planning
Diagnose is nog in ontwikkeling. De vragenlijst is min
of meer gereed ofwel de mogelijke knelpunten zijn
onderscheiden en er is bedacht welke informatie
nodig is om te bepalen of een knelpunt relevant is.
Vanaf nu zal worden gewerkt aan het samenstellen
van het Handboek (mogelijke verbeterpunten met
voor- en nadelen) en het Rekenmodel om
consequenties door te kunnen rekenen. Bij de
ontwikkeling van deze onderdelen zal intensief
worden samengewerkt met gemeenten.
Meer informatie: [email protected], /
[email protected].
Workshop A: Introductie BGG voor niet-leden
door Jaap van Raffe
De klantendag is er voor klanten, maar hij wordt ook
opengesteld voor niet-leden. Voor hen is er een aparte
workshop waarin wordt toegelicht wat de Benchmark
Gemeentelijk Groen is en wat je ermee kan.
Gemeente
Benchmark Gemeentelijk Groen
De Benchmark Gemeentelijk Groen (BGG) is een
benchmark met kengetallen over gemeentelijk groen
en groenbeheer. Gemeenten die deelnemen leveren
jaarlijks gegevens aan. Deelname aan de Benchmark
Gemeentelijk Groen geeft een beter inzicht in het
groen. Hiermee kan het beheer van het groen verder
worden geprofessionaliseerd. Daarnaast kunnen de
cijfers gebruikt worden om keuzes te verantwoorden
naar politiek en burger.
Benchmarkermeer
Rapportages
Het belangrijkste product van de Benchmark
Gemeentelijk Groen is de Individuele rapportage. Die
rapportage toont de kengetallen van een gemeente en
vergelijkt die met de kengetallen van een groep
vergelijkbare gemeenten en de kengetallen van alle
gemeenten in de benchmark. Naast de rapportage op
maat ontvangen deelnemers ook de Algemene
rapportage. Deze rapportage geeft een compleet beeld
van het gemeentelijke groenbeheer in Nederland.
Hoeveelheden per inwoner, kosten per inwoner en per
vierkante meter, onderscheiden naar grootteklassen
van gemeenten en naar de verschillende
beheercategorieën.
Deelname
Deelname aan de Benchmark Gemeentelijk Groen
biedt de mogelijkheid om meer inzicht te krijgen in het
groenbeheer ten opzichte van vergelijkbare
gemeenten om zo het groenbeheer verder te
professionaliseren, maar het vraagt ook enige
inspanning. Om te kunnen benchmarken zijn
gegevens nodig. Deelnemers moeten die gegevens
zelf aanleveren. Dit kan worden ondersteund door een
medewerker van de benchmark. Die kan langskomen
om samen de gegevens op een rij te zetten. Het is ook
mogelijk om de gegevens zelfstandig aan te leveren in
een spreadsheet die speciaal daarvoor is opgezet. Het
verzamelen en aanleveren van data, kost de nodige
tijd. In het algemeen is dat 1-2 dagen. Het maken van
de rapportages, de ondersteuning bij het aanleveren
van gegevens, het geven van adviezen, het
organiseren van klantendagen etc. brengt kosten met
zich mee. Voor deze inspanningen, vragen we dan ook
een jaarlijkse bijdrage. De jaarlijkse bijdrage is
afhankelijk van de grootte van de gemeente.
Benchmark Gemeentelijk Groen
Individuele rapportage
Boekjaar 2015
Benchmark
Gemeentelijk
Groen
Individuele rapportage.
Meten is weten
Kosten per m2: 0,81
Maar dat is niet voldoende
Weten betekent ook vergelijken
areel groen per inwoner (m2)
80
70
alle gemeenten
Mediaan
Hoorn
) 60
2
(m
r
e 50
n
o
w
n
i 40
r
e
p
n
e 30
o
rg
la
a 20
re
A
47
10
0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
kosten per m2
2,50
3,00
3,50
Meer informatie: www.benchmarkgroen.nl
Pagina 7
Workshop B: Meedenken over Diagnose
door Jaap van Raffe en Anjo de Jong
Na de inspirerende lezing over de benchlearning tool
was er ‘s middags de kans om over Diagnose te
discussieren en een bijdrage te leveren aan de
ontwikkeling van het hulpmiddel.
conform maken van een eigen dienst, de invloed die
burgers hebben op het beheer (onhaalbare wensen),
de schaduwwerking van bomen, de wens naar meer
biodiversiteit, de relatie college, beleid en uitvoering.
Opzet
Diagnose moet de groenbeheerder gaan helpen om
knelpunten op te lossen. Daartoe is belangrijk te weten
welke knelpunten spelen en welke mogelijke
oplossingen er bestaan en wat de voor- en nadelen
van die oplossingen zijn. Om deze informatie te
kunnen verzamelen is een infosessie gehouden. Het
mooie aan de discussie is dat deze veel informatie
opleverde voor het programma, maar gelijk de
deelnemenede groenbeheerders hielp bij het oplossen
van problemen. De werkwijze was eenvoudig.
Deelnemende groenbeheerders kregen vooraf een
formulier waarop ze de grootste knelpunten bij het
beheer en mooiste zelf toegepaste oplossingen
konden noteren. Vervolgens werden knelpunten en
oplossingen besproken ter lering van de
groenbeheerders en uiteraard van de ontwikkelaars
van Diagnose.
Oplossingen/Successen
De gemeenten hadden ook veel successen te melden.
Ook dit soort successen kunnen zeer leerzaam zijn en
inspiratie bieden aan andere gemeenten die nog met
het probleem worstelen. Successen die tijdens de
inventarisatie naar voren kwamen, waren bijv.
overgang naar een regiegemeente, het sturen op
bewonerstevredenheid, de splitsing van de
buitendienst in melding en beheer, inpassing ICT,
betrekken burgers, informeren burgers, beheer via
buurtprojecten, inpassing asset management.
Knelpunten/Problemen
Knelpunten die tijdens de inventarisatie naar voren
kwamen, waren bijv. Afstemmen efficiency en wens tot
maatwerk a.g.v. wensen bewoners, de hoge
bestuurlijke ambitie, de gevolgen van een fusie
(afstemming organisatie en budget), het markt-
Oplossingen/Successen
Na de inventarisatieronde is op een aantal knelpunten
en successen (m.b.t. een probleem) dieper ingegaan.
De gemeente die het punt had ingebracht lichtte het
kort toe, wanneer de andere gemeenten aangaven
hoe zij met het probleem omgingen.
Meer informatie: [email protected] /
[email protected]
Pagina 11
Workshop C: Emmen over efficiënter werken
door Anjo Geertsema
Emmen is een regievoerende gemeente met bijna
evenveel inwoners in de kern als in de omringende
dorpen. In de kern is een relatief groot oppervlak
openbaar groen per inwoner, in de dorpen ligt dat
dichter bij de benchmark. De kosten per vierkante
meter zijn relatief laag en liggen ruim onder de
benchmark. Anjo Geertsema (gemeente Emmen) legt
uit hoe Emmen het beheer efficiënt en effectief heeft
georganiseerd.
kost het de gemeente niets. In het landschappelijk
onderhoud wordt de kosten mede gefinancierd door de
opbrengst van de houtsnippers, naast de opbrengst
door het verpachten van gronden met
landschapselementen.
Emmen is een regievoerende gemeente. Er is veel
contractbeheer op de verschillende terreinen. Om dat
goed te beheren heeft Emmen alles strak en planmatig
georganiseerd en inzichtelijk gedigitaliseerd via een
centraal staand GIS-systeem. Zo kan men snel en
makkelijk inspelen op de beheer-zaken die aan de
gang zijn op een bepaalde locatie, met een
hoogwaardige dienstverlening. Daarbij werkt men
klant- en vraaggericht en zijn de tijden tussen vraag en
uitvoering kort. Dit werkt positief naar de bewoners. In
de bedrijfsvoering stond Emmen voor bezuinigingen in
de periode 2011-2015. Dit heeft mede geleid tot de
sterk georganiseerde aanpak, waarvan nu de
resultaten worden gepresenteerd.
Het geplande boomonderhoud in de wijken wordt
helder gepresenteerd aan de burgers, zo is er weinig
kans op vertragende inspraak. Het bomenbeheer in
de wijken vindt planmatig plaats; gemeente Emmen
kiest welke bomen voor kap e/o dunning in
aanmerking komen o.b.v. een GIS kaart; de aannemer
bepaalt hoe ze het kappen of dunnen uitvoeren.
Daarbij staat de gemeente open voor inspraak vanuit
de burgers tijdens de werkzaamheden en worden de
snoeiwerkzaamheden in de buurt direct toegelicht en
zonodig aangepast of uitgebreid. Ook het
Streekbeheer (ca. 300 ha) vindt plaats in
samenwerking met de burgers en Landschapsbeheer
Drenthe, want alle partijen zijn belanghebbend.
De hoogwaardige dienstverlening in de gemeente
Emmen wordt bereikt door te werken met speciale
gebiedsteams. De gebiedsteams zijn de ogen en oren
in het openbaar gebied, voeren (VTA-)inspecties en
dienstverlenend onderhoud uit, ondersteunen de
burgerparticipatie en handelen de meldingen af van
groen, grijs en riolering.
Met de ruime afmetingen van de gemeente (ca. 15 x
25 km) zijn er ook aanzienlijke oppervlakten in de
verschillende bestekken. Naast de
beeldkwaliteitsbestekken voor het openbaar groen, is
er prestatiebestek voor extensief maai- en slootbeheer.
Er is begrazing (zelfs in de kern) van ruw gras. Veel
beheervormen zijn planmatig vastgelegd zoals o.a.
landschappelijk beheer, natuurbeheer (streekbeheer)
boombeheer, groenreconstructies naast onderhoud
van bospercelen, recreatieterreinen en visvijvers.
Het databeheer wordt functioneel bijgehouden via
formulieren die worden gebruikt om de gewijzigde
gegevens vlot en eenvoudig in het beheersysteem bij
te houden. Daarvoor maken de specialistische teams
digitale opnames van inboet, speelvoorzieningen,
VTA-controles en monitoren zij de beeldkwaliteit.
Voor de beeldkwaliteitsbestekken (ruim 900 ha)
worden de schouwvlakken met het GIS-systeem
aangewezen en geregistreerd. Ook het prestatiebestek
voor het extensief maai en slootbeheer (ruim 400 ha)
is daarin inzichtelijk vastgelegd via RAW
frequentiebestekken in meervoudig onderhandse
aanbestedingen.
Er wordt planmatig bosonderhoud gepleegd in
samenwerking met Bosgroep Noord-Oost Nederland.
De opbrengst is voor de aannemers, als tegenprestatie
plegen zij onderhoud aan gemeentelijke
voorzieningen, als paden en bankjes. Op deze manier
Tot slot zijn enkele grafieken van de
beheercategorieën uit de DGG-rapportage getoond,
waarin de aanzienlijke besparingen die gemeente
Emmen heeft bereikt, worden geïllustreerd, met name
bij de bomen en het ruw gras. Door het werken met de
specialistische gebiedsteams liggen de kosten voor de
buitendienst weliswaar hoger, maar dit wordt ruim
gecompenseerd door het slim ondernemen in het
contractbeheer met de aannemers. Er wordt veel
rechtstreeks aan de aannemers uitbesteed; Emmen
werkt hier tegen/binnen de grenzen van de openbare
aanbestedingen.
Meer informatie: [email protected]
Workshop D: De betekenis van groen in de stad
door Joop Spijker
Joop Spijker hield een enthousiasmerende presentatie
over het belang van groen in stad en dorp. In zijn
betoog ging Joop Spijker met name in op de rol van
groen voor de waterhuishouding, het hitte-eilandeffect,
het welbevinden van de stadsbewoners en de
biodiversiteit.
Steeds meer mensen in Nederland (en de wereld)
wonen in een stedelijke omgeving. Die stedelijke
omgeving is alleen goed leefbaar als er een goede
groene inrichting aanwezig is. En het groen kan een
waardevolle bijdrage leveren aan tal van functies in de
stad. Onderzoek wijst dat steeds meer uit. Groene
oplossingen zijn vaak goedkoper dan alleen
civieltechnische maatregelen en zijn bovendien
meestal integraal, d.w.z. dragen bij aan verschillende
functies. Bijvoorbeeld een stadsboom biedt een
leefgebied voor vogels, insecten en andere dieren,
helpt bij de koeling van de stad en zorgt voor een
woonomgeving waar bewoners zich prettig voelen.
Joop Spijker ging o.a. in op de klimaatverandering,
waardoor een aantal uitdagingen in stad en dorp groter
worden. Dit speelt bij de waterhuishouding: het aantal
piekbuien is de afgelopen decennia toegenomen en
het KNMI verwacht de komende decennia een verdere
toename ervan. Het is vrijwel onbetaalbaar om dit
Pagina 10
probleem alleen te tackelen met investeringen in
rioolberging. Groene daken, intelligente regentonnen,
verlaagde aangelegde parken, wadi's en wateropvang
bij particulieren in de tuin zijn mogelijkheden om aan
de wateropvang bij piekbuien bij te dragen.
Groen moet ook een belangrijke rol spelen als
antwoord op de stedelijke hittestress. Het blijkt dat het
stedelijk hitte-eiland niet alleen speelt in de grote
steden, maar ook in andere kernen in Nederland. Zo
vond Gert-Jan Steeneveld (Wageningen University &
Research) dat dit probleem in delen van Losser en
IJsselmuiden (Overijssel) net zo groot was als in
Rotterdam. De klimaatmodellen van het KNMI geven
aan dat dit probleem zeer sterk toeneemt de komende
jaren. Joop Spijker liet zien dat met tal van groene
maatregelen op en aan gebouwen en in de straat de
opwarming kan worden verminderd. Ook liet hij een
aantal inspirerende plaatjes zien uit Spanje: op welke
wijze daar groene oases in de stad zorgen voor
levendige ontmoetingsplekken, waar groen en
fonteinen voor een aangename koelte zorgen.
Meer informatie: [email protected]
Workshop E: Benchmarkverdieping
door Anjo de Jong
Tijdens twee workshoprondes werd ingegaan op de
verschillen in uitkomsten tussen de gemeenten
Almere, s'Hertogenbosch en Súdwest-Fryslân. Daarbij
werd gekeken hoe het beheer werd uitgevoerd en
welke kwaliteit beoogd werd.
Tijdens de workshop Benchmarkverdieping werden de
cijfers besproken van de gemeenten Almere,
‘s- Hertogenbosch en Súdwest-Fryslân. De verschillen
tussen de gemeenten waren vrij groot, zowel qua
kosten als de beschikbare hoeveelheid groen per
inwoner of de samenstelling ervan.
Vanaf een laag detailniveau (totaal gemeentegroen)
werd afgedaald naar een steeds hoger detailniveau
(tot subcategorieën en uurtarieven medewerkers) om
te achterhalen waar verschillen tussen de gemeenten
door worden verklaard. Zo werkt men bij Almere
efficiënt door een groot deel van het gazon extensief te
beheren. De andere twee gemeenten hebben juist
binnen de struiken gekozen voor goedkopere
beplantingen.
De verschillen in uurtarieven verklaren maar een klein
deel van de kosten. De wijze waarop werkzaamheden
worden uitbesteed en aangestuurd blijkt een
onderwerp dat interessant gevonden wordt om verder
uit te diepen.
Struiken
Bomen
0,8%
11,7%
Ruw
gras
20,0%
Gazon
Planten
1,0%
0,2%
43,6%
22,0%
67,4%
0,7%
54,0%33,1%
15,5%
0,4%
29,4%
0,4%
Oppervlakteverdeling verschillende beheercategorieën voor Almere,
‘s-Hertogenbosch en Súdwest-Fryslân
Pagina 11
De QUIZ
Joop vrolijkt op verzoek van de klantenraad de
klantendag elk jaar weer op met De QUIZ. Test nu
zelf uw kennis van het polders, de Amerikaanse
presidentsverkiezingen, Dennis en meer. Elke
goed antwoord levert 2 punten op. Elk goed
antwoord op een bonusvraag levert 1 punt op.
Vraag 1. We bevinden ons in een van de polders
van de voormalige Zuiderzee die na de Watersnood
van 1919 zijn aangelegd. Noem de namen van de 5
polders die sinds 1919 in de voormalige Zuiderzee
zijn aangelegd. Bonuspunten: wat zijn de namen van
de grootste plaats in elk der polders.
Vraag 2. In de laatste 130 jaar waren er drie
Amerikaanse presidentskandidaten die de
verkiezingen wonnen dankzij een meerderheid van
kiesmannen, terwijl een andere kandidaat meer
stemmen had gekregen. Wie waren dit? (tip:
allemaal Republikeinen). Bonuspunten: wat zijn de
namen van de verliezers met meer stemmen?
_____________________________________
De QUIZ (antwoorden)
Vraag 4a: In welk jaar werd het eerste huis in Almere
opgeleverd?
4b: Welke soort arend broedde als eerste deze
eeuw weer in Nederland (in Oostvaardersplassen)
en (bonusvraag) in welk jaar?
4c: Waarom liggen veel bossen in de Flevopolders
(met name Oostelijk Flevoland en bij Zeewolde)
langs de randmeren tussen Flevoland en
Gelderland?
4d: Hoeveel moderne windmolens staan er
ongeveer in provincie Flevoland? 150 – 300 – 450 –
600 – 750
4e: In welke provincies in Nederland komen in het
wild levende Edelherten voor?
Joop Spijker reikt de eerste prijs uit aan de intens
gelukkige winnaar Rob Schilder van Hollands Kroon.
Vraag 1: Wieringermeer (Wieringerwerf), Noord-OostPolder (Emmeloord), Oostelijk Flevoland (Lelystad)
Zuidelijk Flevoland (Almere) en Proefpolder Andijk
(geen plaats)
Vraag 2: Trump – Clinton (2016), George W. Bush –
Gore (2000) en Harrison – Cleveland (1888))
Vraag 3: Daan, Bram, Sem (2014), Johannes, Jan,
Cornelis (1959 ), Johannes, Jan, Hendrik (1898),
Johannes, Jeroen, Dennis (1979), Johannes, Jan,
Marcel (1969), Thomas, Daan, Tim (2002), Johannes,
Kevin, Jeroen (1989). De eerste Dennis is geboren in
1912.
Vraag 4a: 1976; 4b: Zeearend 2006; 4c: Kwel vanuit
Veluwe; 4d: 597; 4e: Flevoland, Gelderland,
Overijssel, Limburg, Noord-Brabant
Vraag 3. Geef bij onderstaande rijtjes in welk jaar dit
de populairste jongensnamen waren in Nederland:
1898, 1959, 1969, 1979, 1989, 2002 en 2014:
- Daan, Bram, Sem
- Johannes, Jan, Cornelis
- Johannes, Jan, Hendrik
- Johannes, Jeroen, Dennis
- Johannes, Jan, Marcel
- Thomas, Daan, Tim
- Johannes, Kevin, Jeroen
Bonusvraag: In welk jaar werd de eerste Dennis in
Nederland geboren?
En de winnaar is...
De Quiz
Pagina 12
De winnaar was dit jaar Rob Schilder van
Hollands Kroon.