Transcript Rotterdam - Vereniging Sport en Gemeenten

NIEUWE PLANNINGSNORM GEEFT INZICHT
Rotterdam brengt
behoefte aan
zwemwater in kaart
De gemeente Rotterdam stelde in 2015 een aantal ambities vast ten aanzien van het zwemmen in de
stad. Deze ambities werden verwoord in het Beleidskader Zwemmen 2015-2025. De gemeente heeft
bovendien aan het Mulier Instituut en de Koninklijke Nederlandse Zwembond gevraagd een planningsnorm voor de Rotterdamse zwembaden te ontwikkelen. Op 7 november jl. werd het resultaat gepresenteerd aan de wethouder Sport.
Tekst: IJdo Groot
28
Sport & Gemeenten • december 2016
CAPACITEIT ZWEMWATER ROTTERDAM
In het Beleidskader Zwemmen beschrijft
over de zwembaden te coördineren. Er
dat aantal op ruim 1,6 miljoen. Bovendien
de gemeente het beleid ten aanzien van de
was behoefte aan samenhangend beleid
streeft de gemeente naar een hoger aan-
ligging en spreiding van de openbare zwem-
om optimaal gebruik van de gemeente-
tal kinderen dat via schoolzwemmen een
baden in de stad, een aanbod dat zo veel
lijke zwembaden mogelijk te maken en het
zwemdiploma haalt en is het de bedoeling
mogelijk aansluit op de wensen van de Rot-
zwemmen beter op de Rotterdamse kaart
dat de doorstroom van school- en leszwem-
terdammers, specialisatie van baden om in
te zetten.”
men naar verenigingen verbetert.
de verschillende behoeften te voorzien en
Uitgangspunt van het nieuwe beleid is onder
Om te kunnen bepalen wat aan zwemwater
meer samenwerking met zwemverenigin-
meer het beter willen bedienen van de ver-
nodig is om deze en andere ambities waar
gen.
te maken, hebben het Mulier Instituut en de
Om een optimale balans te garanderen
KNZB een nieuwe rekenmethode ontwik-
ter tussen nu en 2025 gaf de gemeente het
Mulier Instituut en de Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) de opdracht een
toekomstbestendige planningsnorm voor
de Rotterdamse openbare zwembaden te
“Dankzij deze nieuwe
methode weten we
nu heel precies wat
ontwikkelen.
de zwembadwater­
Ambities
behoefte is voor
“Met het opheffen van de Rotterdamse deelgemeenten in 2014 is het zwembeleid een
­Rotterdam”
verantwoordelijkheid van het stadsbestuur
keld. “Dankzij deze nieuwe methode weten
we nu heel precies wat de zwembadwater-
Sport & Accommodatie
tussen vraag naar en aanbod van zwemwa-
behoefte is voor Rotterdam”, reageert wethouder Adriaan Visser (onder andere Sport).
“Dat helpt ons om de juiste beslissingen te
nemen als het gaat om grote investeringen
voor een lange termijn.”
Nieuw
Rotterdam is een van de eerste gemeenten
in Nederland die een dergelijke planningsnorm hanteert. De al wat verouderde norm
geworden”, zegt Adrie Jongenelen, voorzit-
die uitgaat van 0,01 vierkante meter badwa-
ter van de begeleidingscommissie van de
schillende gebruikersdoelgroepen. Daar-
ter per bewoner ervaart de gemeente als
planningsnorm en senior beleidsadviseur
naast is het de ambitie van de gemeente om
te globaal om daarop een zwembeleid te
bij de gemeente Rotterdam (directie Sport
het aantal zwembadbezoeken te verhogen
baseren. Jongenelen: “Deze norm zegt niets
en Cultuur). “Dit was voor het college een
en terug te brengen op het niveau van 2011:
over bijvoorbeeld de noodzakelijke voorzie-
kans om het voordien versnipperde bestuur
ruim 1,8 miljoen bezoeken per jaar. Nu ligt
ningen voor ouderen, het aandeel mensen
met een migratieachtergrond of het aantal
Foto: Gemeente Rotterdam
basisschoolleerlingen dat nog moet leren
zwemmen. En je moet ook naar het soort
bad kijken. Je kunt geen zwemles geven in
een peuterbadje. We hebben daarom uitgebreid onderzoek laten doen naar de combinatie van hardware – de zwembaden dus –,
software, waarbij we onder meer de wensen
van de gebruikers hebben geïnventariseerd,
en orgware: hoe kunnen wij vernieuwing
van het aanbod organiseren. Deze gegevens
zijn vertaald naar de planningsnorm. Dat is
op een dergelijke specifieke schaal bij mijn
weten nog niet eerder gedaan. Wij zijn de
eerste gemeente die dit zo aanpakt.”
“Een onderzoek naar balans tussen aanbod
van en vraag naar zwemmen is ingewikkeld
en is daarom nog niet eerder met deze mate
van diepgang gedaan”, stelt ook Koen Breedveld, directeur van het Mulier Instituut. “Je
hebt bij het onderzoek naar zwemmen met
Sport & Gemeenten • december 2016
29
CAPACITEIT ZWEMWATER ROTTERDAM
veel meer parameters te maken dan bij een
is voor het doelgroepenzwemmen, school-
en de aanbevelingen onderschreven. “De
onderzoek naar de benodigde capaciteit
zwemmen, banen zwemmen en recreatief
gemeente gaat ook in de toekomst graag in
van bijvoorbeeld tennis- of voetbalvelden.
zwemmen ruim voldoende. Dat is vooral te
gesprek met de verenigingen. De planning-
Zo heeft een zwembad meerdere functies,
danken aan het zwembad Hart van Zuid dat
snorm is hiervoor een mooie basis. Daar-
waarvan de bijbehorende activiteiten vaak
momenteel wordt gebouwd en in 2017 zal
naast zet de KNZB zich in voor een goede
lastig zijn te combineren: leszwemmen,
worden opgeleverd. “Wel zien we dat er met
samenwerking tussen gemeente, vereni-
schoolzwemmen, sport, banen zwemmen,
recreatief zwemmen en zwemmen voor specifieke doelgroepen. Om de vraag te kunnen
beantwoorden of Rotterdam tussen nu en
2030 te veel of te weinig zwemwater heeft
en om eventuele knelpunten boven water te
krijgen, hebben we separaat gekeken naar
deze zes zwemactiviteiten. Elk van die activiteiten heeft namelijk een eigen dynamiek
en eigen grootheden die bepalend zijn voor
de balans tussen vraag en aanbod.”
Verenigingen
In de planningsnorm voor Rotterdam wordt
geconcludeerd dat er voor de stad als geheel
gingen en zwembadexploitanten. De bond
“Er is nooit eerder
op een dergelijke
­specifieke schaal
een planningsnorm
gemaakt. Wij zijn de
eerste gemeente die dit
zo aanpakt”
voldoende zwemwater beschikbaar is, nu
Sport & Gemeenten • december 2016
tise over de bouw, verbouw en exploitatie
van de zwembaden.”
Ombuigen
Het Mulier Instituut en de KNZB baseerden
de planningsnorm op de huidige situatie
van de Rotterdamse baden, hun economische levensduur, de bevolkingssamenstelling, het Rotterdamse zwembeleid en landelijke trends en ontwikkelingen. Een van
die trends is het steeds verder afnemende
aantal bezoekers dat voor recreatieve doeleinden naar het zwembad komt. “Zwemmen is laagdrempelig en wordt gezien als
en in 2030. De beschikbare watercapaciteit
30
deelt met alle betrokken partijen zijn exper-
een gezonde sport, maar kennelijk hebben
name in het centrum nu al veel druk op het
andere sporten meer appeal”, merkt Breed-
zwemwater is”, zegt Breedveld. “Voor les-
veld op. “Door deze populariteitsdaling
zwemmen is er nu net voldoende capaciteit,
hoeft de capaciteit van het badwater waar-
maar de verwachting is dat dit richting 2030
schijnlijk niet te worden verhoogd. Om toch
omslaat in een licht tekort – met name in het
het gewenste hogere bezoekersaantal te
centrum. Omdat schoolzwemmen overdag
realiseren, kan de gemeente onder andere
plaatsvindt, wordt het beschikbare water
de bedrijfsvoering verbeteren – zoals meer
al maximaal gebruikt. Bij de planning van
klantgericht werken – en een laagdrempelig
vervangende zwembaden zal de gemeente
aanbod ontwikkelen.”
hiermee rekening moeten houden.”
Daarnaast kan de gemeente meer zwem-
Datzelfde geldt voor de specifieke behoef-
mers aantrekken door rekening te houden
ten van de zwemsport. “Er wordt gezwom-
met een zo kort mogelijke reisafstand naar
men in zwembaden die zich daar met enige
de zwembaden. “Uit ons onderzoek blijkt
flexibiliteit wel voor lenen, maar die niet vol-
dat er een duidelijke samenhang is tussen
doen aan de sporttechnische criteria zoals
het gebied waar men woont en het zwem-
voldoende diepte van het bassin”, conclu-
bad dat men bezoekt. Zwemmers zijn bereid
deert Mark Bennenbroek, accommodatie-
‘enige’ afstand af te leggen naar een bad,
adviseur van de KNZB en medeverantwoor-
maar die reisbereidheid is niet onbeperkt.
delijke voor de planningsnorm. “Hoewel de
Het is dan ook afwachten of zwemmers
huidige capaciteit voldoende is, is de situ-
uit Noord bereid zijn de overtocht over de
atie voor onder meer de waterpolovereni-
Maas te wagen voor een bezoek aan het
gingen niet ideaal. We hebben de gemeente
toekomstige bad Hart van Zuid. Mocht dat
aangeraden bij nieuwbouw rekening te hou-
zo zijn, dan is een groot deel opgelost van
den met de sporttechnische eisen.”
het tekort aan badwater in Noord dat in de
De verenigingen hebben het ontwikke-
komende jaren, zoals we hebben berekend,
lingsproces van de planningsnorm gevolgd
verder zal groeien.”
CAPACITEIT ZWEMWATER ROTTERDAM
Foto: Gemeente Rotterdam
meetinstrument ter beschikking gesteld.
Dit meetinstrument zal in de toekomst
geschikt worden gemaakt om ook door
andere gemeenten te worden ingezet. “Het
zal niet zo zijn dat met één druk op de knop
alle resultaten worden verkregen”, nuanceert Breedveld. “Een gemeente zal met
veel parameters rekening moeten houden.
Bijvoorbeeld: Wat wil de bevolking? Hoe is
de verhouding tussen schoolzwemmen en
zwemlessen? In welke mate is er binnen de
Sport & Accommodatie
gemeente badwatercapaciteit van hotels of
fitnesscentra dat moet worden meegenomen in de berekeningen? Enzovoort.”
Het instrument bestaat uit vier stappen.
“Stap één is het ontwikkelen van een visie
op het zwemmen. Daarna kan de stand van
zaken met betrekking tot vraag en aanbod
in de gemeente en de algemene ontwikkelingen worden geïnventariseerd. Op basis
van deze twee eerste stappen kunnen ambities en een missie worden geformuleerd –
Monitoren
invloed deze hebben op het benodigde
niet alleen die van de gemeente, maar ook
Een van de aanbevelingen in het onder-
zwemwater.”
die van gebruikers zoals verenigingen. Tot
zoeksrapport is het monitoren van de
Onder andere de nog onvoorspelbare ont-
slot kan met het nieuwe meetinstrument
ontwikkelingen. “We hebben de gemeente
wikkelingen in het gebruik van het nieuwe
van het Mulier Instituut en de KNZB worden
aanbevolen periodiek de beschouwing
bad Hart van Zuid zullen veel invloed heb-
berekend hoe de toekomst eruit zal gaan
van de zwemwaterbehoefte versus het
ben. Deze ontwikkelingen zullen moeten
zien. Met deze gegevens kan de gemeente
beschikbare zwemwater te herhalen. Hoe-
worden gemonitord. De uitkomsten kun-
bekijken wat ze nog moet doen om in de
nen worden betrokken bij een plan van
toekomst een balans te krijgen of te houden
aanpak voor het gebied rond het centrum,
tussen aanbod en vraag, gegeven de ambi-
dat in 2018 – een jaar na de opening van
ties van de gemeente.”
“Door de populariteitsdaling van het zwemmen hoeft de capaciteit
van het badwater waarschijnlijk niet te worden
verhoogd”
Hart van Zuid – kan worden opgesteld. “We
hebben de gemeente hierbij aangeraden
bij de registratie van bezoekaantallen het
recreatieve zwemmen te scheiden van het
baantjes zwemmen. Zowel wat benodigd
Verder lezen…
badwater als wat marktbenadering betreft
Op het Visie & Beleidsplein op
zijn dat verschillende activiteiten. Nu wordt
www.sportengemeenten.nl kunt u de
dat, evenals bij veel andere gemeenten, te
volgende documenten downloaden:
makkelijk op één hoop gegooid. Hierdoor
werd de uitwerking van ons rekeninstru-
‘Mulier Instituut en KNZB (2016). Rotter-
ment bemoeilijkt.”
damse planningsnorm openbare zwembaden’ bij Sport en Accommodaties
wel we diverse uitspraken kunnen doen
Model
over de planningsnorm, blijft de toekomst
Om ook in de toekomst ontwikkelingen
‘Gemeente Rotterdam (2015). Beleidska-
natuurlijk ongewis. Het is dus van belang
en informatie te kunnen vertalen naar de
der zwemmen 2015 – 2025’ bij Sport en
eventuele wijzigingen in uitgangspunten
planningsnorm, hebben het Mulier Instituut
Beweegbeleid
te inventariseren en te verifiëren welke
en de KNZB de gemeente Rotterdam een
Sport & Gemeenten • december 2016
31