Transcript Interesse in de lokale economische waarde van sport stijgt

Foto: Shutterstock.com
GEMEENTE
’S-HERTOGENBOSCH DOET
VINGEROEFENING MET
REKENMETHODEN
Interesse in de lokale
economische waarde
van sport stijgt
De aandacht voor de economische waarde van sport stijgt. Op landelijk niveau maakt het Centraal
Bureau voor de Statistiek berekeningen in de periodiek opgestelde satellietrekening sport, maar
op gemeentelijk niveau blijkt het lastig de economische waarde van sport te berekenen. Gemeente
’s-Hertogenbosch heeft ‘als vingeroefening’ enkele rekenmethoden uitgeprobeerd.
Tekst: IJdo Groot
64
Sport & Gemeenten • december 2016
SATELLIETREKENING SPORT
Sport kan een positieve bijdrage leveren
In 2012 presenteerde het CBS de eerste
bedrijfstakken sport een rol speelt. Vervol-
aan de economie. Sporters en toeschouwers
resultaten. In 2013 volgde een tweede, uit-
gens zoeken we uit welk deel dit betreft.
besteden geld aan sporten en het bekijken
gebreidere satellietrekening sport, getiteld
Hierbij wordt sport breed gedefinieerd: het
van sport. Bedrijven en organisaties produ-
Sport in beeld. De rapportages bevatten
sporten zelf, de goederen en diensten die
ceren goederen en diensten om dit te facili-
alle stromen van goederen en diensten, uit-
hiervoor nodig zijn én de zaken die voort-
teren; ook dat levert geld op. Op gemeente-
gedrukt in geld, die te maken hebben met
vloeien uit het bestaan van sport zoals het
lijk niveau kunnen sportevenementen geld
sport. “We becijferen zo onder andere de
volgen van sport in de media. Uiteindelijk
opbrengen voor onder meer lokale horeca
sportgerelateerde productie, toegevoegde
ontstaat een beeld welk deel van bijvoor-
en middenstand. Niet elk onderdeel van
beeld de consumptie, productie, import en
de sporteconomie is overigens positief. De
export te maken heeft met sport. Doordat
“We becijferen de
zorgkosten die gepaard gaan met sportblessures of de kosten van politie-inzet bij voetbalwedstrijden ziet men liever niet stijgen.
Satellietrekening
Het is nog niet zo lang dat de economische
impact van sport wordt onderzocht. In
2006 kwam de economische waarde van
sport nadrukkelijk ter sprake in het Olym-
­bijdrage van de sport­
economie aan de totale
Nederlandse economie
en werkgelegenheid”
alle onderdelen van de sporteconomie zijn
bekeken binnen de kaders van de nationale
rekeningen, kan het aandeel van de sporteconomie in de totale economie worden
berekend.”
Gemeenten
De satellietrekening sport toont aan dat
sport niet alleen geld kost, maar ook iets
oplevert voor de maatschappij, stelt Kui-
pisch Plan dat NOC*NSF presenteerde als
aanloop naar een mogelijke kandidaatstel-
pers. “Met een economische bril naar de
ling voor de Olympische Spelen in 2028. De
waarde en bestedingen in Nederland en
waarde van sport kijken is meer dan het
kandidaatstelling kreeg geen gevolg, maar
uiteindelijk de bijdrage van de sportecono-
berekenen van de jaarlijkse subsidie aan
de behoefte aan economische cijfers over
mie aan de totale Nederlandse economie
de lokale sportverenigingen. Sport levert,
sport bleef bestaan. Een en ander heeft
en werkgelegenheid”, licht Andries Kuipers,
onder veel meer, economische bedrijvig-
ervoor gezorgd dat het Ministerie van Volks-
projectleider van de satellietrekening sport,
heid op. Inzicht in de totaalopbrengst kan
gezondheid, Welzijn en Sport in 2010 aan
toe.
een gemeente helpen bij beleidskeuzes.”
het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
heeft gevraagd om, in samenwerking met
Aandeel
de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen,
Om zicht te krijgen op veranderingen in
een satellietrekening sport te ontwikkelen
het aandeel van sport in de Nederlandse
waarin aard en omvang van de Nederlandse
economie actualiseert het CBS periodiek
sporteconomie worden becijferd.
de satellietrekening sport. Het rapport De
Nederlandse sporteconomie, over de jaren
2006, 2008, 2010 en 2012, is de laatst ver-
Remco Hoekman
schenen update. “We zijn momenteel bezig
“Inzicht in de totaal­
opbrengst van sport kan
een gemeente helpen bij
beleidskeuzes”
met de berekeningen over 2015”, meldt Kuisenteerd. Dat kan pas over twee jaar omdat
Om de economische waarde van sport op
we eerst de definitieve cijfers van de hele
lokaal niveau te berekenen, zullen bepaalde
Nederlandse economie moeten hebben ver-
lokale ontwikkelingen en parameters moe-
werkt in de nationale rekeningen.”
ten worden gebruikt. Het macroniveau van
Om een beeld te krijgen van de econo-
de satellietrekening sport blijkt moeilijk te
mische bijdrage van sport zoomt het
vertalen naar dit microniveau. “Het is inge-
CBS dieper in op deze nationale
wikkeld om economische cijfers van bij-
rekeningen. “Eerst bekijken
voorbeeld de nationale in- en uitvoer of de
we in welke groepen van
aandacht voor sport in de media te vertalen
goederen en dien-
naar een gemeentelijke situatie. Daarnaast
sten en in welke
merk ik bij mijn contacten met gemeen-
Sport & Gemeenten • december 2016
Sport & Economie
Foto: Mulier Instituut
pers. “Dit rapport zal in 2018 worden gepre-
65
SATELLIETREKENING SPORT
ten dat men ook geïnteresseerd blijft in de
geldstromen binnen de sport: Wie betaalt
wie hoeveel? Deze gegevens komen maar
zeer ten dele aan bod in een satellietrekening. Omdat gemeenten dit als een gemis
beschouwen, onderzoekt het CBS hoe en in
hoeverre deze geldstromen in beeld kunnen
worden gebracht.”
Interesse
Ook Remco Hoekman van het Mulier Instituut merkt dat gemeenten steeds meer
Corniel Groenen, hoofd afdeling Sport & Recreatie gemeente ’s-Hertogenbosch.
interesse krijgen in de economische waarde
van sport. “De aandacht voor effectiviteit
en doelmatigheid van beleid is bij gemeen-
en opbrengsten. Een gemeente kan daarom
sportuitgaven. Het lastige is echter dat de
ten sterk toegenomen, vaak als gevolg van
beter zelf achterhalen hoeveel zij investeert
twee hoofdposten voor sportuitgaven –
de mindere financiële positie waarin ze zijn
in de sportsector en de andere beleidster-
post 530 voor sport algemeen en post 531
terechtgekomen”, constateert Hoekman.
reinen waar sport wordt ingezet. Daarna
voor groene sportvelden en terreinen – veel
“Deze positie vraagt om een goed inzicht
zal de gemeente moeten proberen een kos-
subposten kennen die door gemeenten ver-
in de kosten en baten van sport. Daarnaast
ten-batenanalyse te maken. Deze begint
schillend kunnen worden geïnterpreteerd.
wordt in het gemeentehuis weliswaar de
bij het verrichten van beleidsevaluaties en
Daarnaast kan een gemeente de kosten
maatschappelijke betekenis van sport
effectmetingen om in beeld te krijgen wat
voor een accommodatie onder verschil-
breed gedragen, maar ontbreekt het nog
de opbrengsten van het sportbeleid zijn.”
aan voldoende inzicht in de economische
betekenis. Ik merk dat gemeenten moeite
Rekenmethode
hebben om extra investeringen in sport
Om een dergelijke kosten-batenanalyse
te legitimeren als ze niet kunnen bewijzen
voor sport vorm te kunnen geven, vragen
dat het maatschappelijke én economische
gemeenten in toenemende mate om een
waarde heeft.”
rekenmethode. “Gemeenten wensen een
Net als Kuipers ziet ook Hoekman dat het
beter inzicht te hebben in de uitgaven aan
voor gemeenten moeilijk is om de cijfers
sport en dit in perspectief te plaatsen van
uit de satellietrekening te gebruiken voor
andere, bij voorkeur vergelijkbare gemeen-
de eigen situatie. “In de satellietrekening
ten”, zegt Hoekman. “De basis hiervoor kun-
sport staan landelijke kengetallen die zich
nen de IV3-staten zijn waarin alle gemeen-
lastig laten vertalen naar lokale uitgaven
telijke uitgaven zijn opgenomen, dus ook
“We discussiëren nog
weleens over welke
beleidssector wat heeft
bereikt in het sociaal
domein”
lende subposten schrijven naargelang deze
wordt beheerd door een vereniging, de
Foto: Den Bosch Dichtbij
gemeente of een commerciële partij. Ook
kunnen sportuitgaven deel uitmaken van
andere posten dan 530 of 531. Hierdoor is
een totaalbeeld van de sportuitgaven moeilijk te geven.”
Toch kunnen de IV3-staten een mooi begin
zijn, meent Hoekman. “Op basis hiervan
kunnen gemeenten inventariseren welke
beleidsterreinen wat precies bijdragen
aan sport op lokaal niveau en vervolgens
becijferen hoeveel geld wordt geïnvesteerd
per inwoner. Als elke gemeente het vanuit
66
Sport & Gemeenten • december 2016
SATELLIETREKENING SPORT
dit perspectief aanpakt, ontstaat hopelijk
meer standaardisatie en duidelijkheid over
de gemeentelijke uitgaven aan sport.”
Zodra de kostenkant duidelijk in beeld is, is
de volgende stap het inventariseren van de
baten en de betekenis van lokaal sportbeleid, meer algemeen de maatschappelijke
baten van sport. “Hiervoor kan voor een
deel gebruik worden gemaakt van de opgedane kennis met eerdere initiatieven voor
Foto: Mulier Instituut
een maatschappelijke kosten-batenanalyse
voor sport. Zo heeft het Mulier Instituut
onderzoek gedaan naar een dergelijke analyse voor het Olympisch Plan. We denken nu
mee, onder leiding van het Kenniscentrum
Sport, over een nieuwe MKBA voor sport.”
Non-believers
’s-Hertogenbosch is een van de gemeenten
die een dergelijke algemeen toepasbare
den voornamelijk bediscussieerd en bekri-
Stel dat dit een goede gezondheid is, dan
rekenmethode graag zou willen gebruiken.
tiseerd door de non-believers. Daarnaast
kan de gemeente besluiten daarin te inves-
“De gemeente heeft de investeringskosten
worden de opbrengsten ook geclaimd door
teren, en bepalen welke rol sport hierbij
in sport wel redelijk goed in beeld, maar het
andere sectoren die investeren in het soci-
moet en kan spelen. Hoe beter onderbouwd
berekenen wat die investeringen opleveren
aal domein.”
de waarde van sport is, hoe meer verant-
voor de gemeenschap is niet eenvoudig en
Holistisch
zegt Corniel Groenen, hoofd afdeling Sport
Om een berekening van de opbrengst van
Zie voor cijfers over de Nederlandse sport-
& Recreatie van de gemeente ’s-Hertogen-
sport ten gunste van het sociaal domein
economie het rapport van het CBS: De
bosch. “De gemeente heeft wel een paar
te kunnen maken, is volgens Groenen in
Nederlandse sporteconomie. De bijdrage
vingeroefeningen op dit gebied geïnitieerd,
eerste instantie een analyse nodig van de
van sport aan de Nederlandse economie in
onder meer bij het maken van een kos-
kosten en baten van de sport per inwoner.
2006-2012.
ten-batenanalyse voor sportevenementen.
“Onze huidige analyses geven een beeld
We wilden weten hoeveel geld er als gevolg
op macroniveau. Als we erin slagen om de
van een evenement terugvloeit naar de
kosten en baten terug te rekenen naar het
lokale gemeenschap. Ook wilden we zicht
individu, ontstaat een basis voor waarde-
Verder lezen…
krijgen op wat één uur bewegen per week
bepaling. Als vervolgens een verband te
Op het Visie & Beleidsplein op
per persoon de gemeenschap kost aan
leggen is tussen de kosten- en batenverhou-
www.sportengemeenten.nl kunt u de
accommodatiekosten.”
ding van groepen inwoners, bijvoorbeeld
volgende documenten downloaden:
Volgens Groenen is dit allemaal wel te bere-
naar sociaaleconomische klasse, kan de
kenen, maar de baten voor onder meer
gemeenteraad op basis van deze gegevens
‘CBS (2015). De Nederlandse sporteco-
het sociaal domein zijn lastiger in kaart te
beleid maken en financiële investeringen
nomie’ bij Sport en Economie
brengen. “Vaak is de onderbouwing onder-
verdelen.”
werp van discussie. Is bijvoorbeeld ver-
Groenen pleit voor een gemeentebrede,
‘Mulier Instituut (2015). Gemeente-
minderde schooluitval of het afgenomen
holistische benadering. “We discussiëren
lijke uitgaven aan sport’ bij Sport en
aantal klachten over hangjongeren direct
nog weleens over welke beleidssector wat
Economie
een gevolg van de investering in jeugdsport
heeft bereikt in het sociaal domein. Het
of wijksport? Deze aannames van de belie-
lijkt me beter om vanuit de behoefte van
‘SER Brabant (2011). Economische
vers, mensen die geloven dat sport op dit
de inwoner te redeneren. Wat heeft bijvoor-
waarde van sport’ bij Sport en Economie
soort ontwikkelingen invloed heeft, wor-
beeld een kind nodig om te functioneren?
Sport & Gemeenten • december 2016
Sport & Economie
woord die keuze kan worden gemaakt.”
daarom door ons nog niet veel gedaan”,
67