Transcript Lezingenreeks `De Peel, een Mysterie`

Lezingenreeks ‘De Peel, een Mysterie’
Museum Klok & Peel | Heemkundekring De Vonder Asten-Someren
Heemkundekring H.N. Ouwerling Deurne| Stichting Behoud Kasteelerfgoed Asten en
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven
Presenteren:
'De Peel, een Mysterie'
Wie Peel zegt, zegt Mysterie. Die begrippen horen bij elkaar als
Yin & Yang. Waarom dat zo is? Wie zal het zeggen, mysteries
laten zich niet zomaar ontleden. We mogen aannemen dat het
Mysterie zo oud is als de ontoegankelijkheid van de Peel zelf,
maar of het oorzaak is of gevolg ...?
In de ondoordringbare moerassen speelden zich allerlei biochemische processen af die eeuwenlang niet begrepen werden. Anderzijds: wat niet begrepen werd, kon handig gestald worden in
de Peel. In de moerassen kon niemand erbij komen. Maar mysteries proberen te ontrafelen, tja waarom niet? Wij ondernemen
dit najaar een poging met de lezingencyclus 'De Peel, een Mysterie'.
ma . 17 oktober
en ma. 28 november:
ma. 14 november
en ma. 19 december:
Zalen van Bussel
Sint Jozefstraat 77
5753 AS DEURNE
Tel. 0493 313 117
www.zalenvanbussel.nl
Museum Klok & Peel Asten
Ostaderstraat 23
5721 WC ASTEN
tel. 0493-691865
www.museumklokenpeel.nl
[email protected]
De busexcursie wordt gehouden op zaterdag 19 november. Vertrek om
9.00 uur vanaf Museum Klok & Peel. Om 13.00 uur komt de bus daar terug
en kunnen deelnemers desgewenst in het museum een afsluitende lunch
gebruiken. Opgave daarvoor tijdens de voorgaande lezingen.




Alle lezingen: 19.30 uur ontvangst met koffie/thee; 20.00 uur
start lezing; 22.00 uur einde
Deelnamekosten: € 25,00 voor vier lezingen (inclusief 2 koffie en
cake) + busexcursie.
Opgave: vóór maandag 12 september
Opgeven: - via invulformulier op
www.museumklokenpeel.nl/lezingen2016 of: bij de receptie van
Klok & Peel, Ostaderstraat 23, Asten persoonlijk of telefonisch
0493-691865
Na betaling (procedure via invulformulier) ontvangt u een bevestiging van deelname en toegangskaarten.
Maandag 17 oktober in Zalen van Bussel te Deurne
De geheimzinnige sierschijf van Helden | Leo Verhart
De gouden Romeinse Helm, in 1910 door de Meijelse turfsteker Gebbel Smolenaars opgedolven in het Zinkske in Helenaveen, geldt als de grootste archeologische vondst van Nederland. Minstens zo mysterieus is de vergulde zilveren
Sierschijf van Helden, die 66 jaar eerder al bij het turfsteken werd aangetroffen in
Grashoek, nauwelijks één kilometer zuidelijk van 't Zinkske. Dat mooie sierstuk
van schild, halster of borstkuras dateert uit de 1e eeuw vóór Christus en het is
niet bekend hoe dit kleinood in de Peel terecht is gekomen.
Tijdens onze eerste lezing van het seizoen 2016 zal Leo Verhart vertellen over
de ontdekking, levensloop en betekenis van de Sierschijf van Helden. Verhart is
als archeoloog verbonden aan het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Hij
publiceerde onder andere over de Keltische cultuur tussen Noordzee en Rijn en
is gespecialiseerd in Romeinse oudheden.
Maandag 14 november in Klok & Peel te Asten
Mensen in de Peel | Tij Kools & Piet Snijders
De Peel was vroeger niet alleen desolaat en woest, maar dankzij turf en hei ook
een rijk gebied. Om die rijkdom te exploiteren kwamen mensen naar de Peel.
Onverschrokken lieden van dichtbij en veraf, die de verraderlijke moerassen temden, verveenden, ontgonnen en bebouwden. De sociaal-maatschappelijke verschillen waren groot. Veel Peellanders waren weinig ontwikkeld en straatarm,
sommige waren gewiekst en werden steenrijk. In alle geledingen vond je markante persoonlijkheden.
Een Peellander die daarin altijd hevig geïnteresseerd is geweest, is oudDeurnenaar Tij Kools. Hij publiceerde in zijn Turfjes-serie en op zijn website
biografieën van bijzondere Deurnenaren, kunstenaars en actievoerders uit de 20e
eeuw. Samen met Oda de Graaff en een werkgroep nam hij het initiatief om de
Deurnese Peel te beschermen. Als autodidactisch natuurwetenschapper én kunstenaar mag Kools zelf ook een markante Peellander heten. Voor de lezingenreeks 'De Peel, een Mysterie' wordt Tij geïnterviewd door Astenaar Piet Snijders, oud-dagbladjournalist bij het ED/HD.
Zaterdag 19 november: Busexcursie van 9.00-13.00 uur
Grenspalen in de Peel | Bernard Ploegmakers
De historische grens tussen Deurne en Venray loopt dwars door de Peel en die is
daar breed. Er ligt heel wat grond waarover te twisten valt. Dat hebben die van
Deurne en Venray dan ook heel lang gedaan. Tot begin 18e eeuw waren er
voortdurend grensconflicten. Daarbij stonden niet alleen twee dorpen tegenover
elkaar, maar eigenlijk ook twee provincies en zelfs twee landen. Rond 1700 behoorde het Limburgse Venray tot het koninkrijk Pruisen en het Brabantse Deurne tot de Verenigde Nederlanden. Uiteindelijk vond koning Frederik Willem van
Pruisen dat de grensconflicten maar eens gedaan moesten zijn. Hij initieerde
onderhandelingen die in 1716 uitmondden in het Tractaat van Venlo. Daarbij
werd de precieze grens tussen beide gemeenten vastgelegd en gemarkeerd met
grenspalen.
Over die grenspalen weet Bernard Ploegmakers alles te vertellen. Mede op zijn
initiatief werden de palen enkele jaren geleden in oude luister hersteld. Bernhard
wil daar graag over vertellen tijdens de jaarlijkse excursie van de Peellandse lezingencyclus.
NB: de excursie staat ook in het teken van het nieuwe Peelakkoord, waarmee diverse belanghebbenden uit Limburg en Brabant een vriendschappelijk vervolg willen geven aan het 300 jaar oude Tractaat van Venlo. Het
nieuwe Peelakkoord wordt zondag 20 november ondertekend.
Maandag 28 november 2016 in Klok & Peel te Asten
Helmond, hoofdstad van de Peel?| Giel van Hooff
Formeel en informeel was Helmond eeuwenlang de hoofdstad van de Brabantse Peelregio; bestuurlijk en economisch het centrum. In de 19e eeuw had de stad amper of
geen zeggenschap meer over haar achterland maar was, op basis van zijn bevolkingsgroei en economische ontwikkeling, onbetwist de belangrijkste plaats. De ontsluiting
van de Peel en de ontginning van de Peelvelden hadden deels hun oorsprong in Helmond. In de 20e eeuw veranderden de verhoudingen: de dorpen kregen een eigen dynamiek, Helmond werd in Zuidoost-Brabant van de eerste plaats verdrongen door
Eindhoven. Doet en moet de stad wat met de kleinere zustergemeenten of vooral toch
iets met de grote broer?
Een actuele vraag waarop de aan de TUe verbonden Helmondse stadshistoricus en publicist dr. Giel van Hooff vanuit cultuurhistorisch perspectief een passend antwoord
zal formuleren.
Maandag 19 december 2016 in Zalen van Bussel te Deurne
De andere kant van de Peel | Rien van de Brand
In de lezingencyclus dit jaar veel aandacht voor de Peel als natuurlijke barrière. Anno
2016 is nauwelijks nog te vatten hoe dwingend die barrière was. Vanouds waren er
maar twee doorgangen (Meijel en Milheeze) en bijgevolg maar weinig contacten tussen
de bewoners westelijk en de bewoners oostelijk van de Peel. Westelijk werd Brabants
gesproken, oostelijk Limburgs. De natuurlijke bodemgesteldheid zorgde voor nog hele
andere cultuurverschillen.
De man die alles weet van 'de andere kant' is Rien van den Brand uit Venray. Hij
publiceerde in 1981 voor het Rank Xerox-personeel zijn 'Lief en leed in en over De
Oude Peel', een boek dat ook buiten dat bedrijf om veel mensen liefde voor de Peel
bijbracht. Nadien volgden diverse andere heemkundige studies.
Aanbevolen: de Anna Ceelen Lezing 2016
Datum: vrijdag 9 september, 20.00 uur:
Locatie: Museum Klok & Peel.
Inleider: prof. dr. Paul van der Velde.
Onderwerp: Het Betoverde Brabant.
Over bomen, schrandere vrouwen, dwergen en kinderrovers in Brabant en.... Azië
Organisatie: Anna Ceelen Huis
Bijzonderheid: Vooraanmelding via e-mailadres [email protected]
Nog een aanrader: de Beiaardlezing 2016
Datum: zondag 6 november, 14.00 uur
Locatie: Museum Klok & Peel
Inleider: Suzanne Burdorf
Onderwerp: Het verhaal achter de boeddhistische Chinese tempelklok
Organisatie: Museum Klok & Peel
Bijzonderheid: Geen vooraanmelding; museumkaartje geeft gratis toegang tot lezing