Transcript Radio 1

DE STAND VAN HET LAND
IN TIEN THEMA’S
1 MOBILITEIT
2 POLITIEK
3 KANSEN
4 MILIEU
5 SAMENLEVING
6 ONDERWIJS
7 WERK
8 ZORG
9 GELD
10 ONDERNEMEN
WAT IS JOUW IDEE VOOR MORGEN?
— 2015 —
#bel10 en Radio 1 Café zijn een samenwerking tussen Radio 1 en VRT Nieuws.
Werkten mee aan dit boek:
Grafische vormgeving: Anne Manteleers
Redactie: Frederik Defossez
Fotografie: Tom Cornille, Mathias Dhondt, Gijs Collet en Neil Van Craeynest
Tekstcorrectie: Mark Morren
Distributie: Bart Rooms & Véronique Rombouts
Projectleiding: Bob Vermeir
© VRT NV van publiek recht, 2015
Verantwoordelijke uitgever Luc Rademakers
Auguste Reyerslaan 52
1043 Brussel
+32 2 741 31 11
[email protected]
[email protected]
[email protected]
ISBN: 9789090291222
ISBN: 9789090291215
Alle rechten voorbehouden. Behalve in geval van wettelijke uitzondering is elke reproductie,
publieke mededeling, beschikbaarstelling of verspreiding van dit boek, in papieren en digitale
vorm, voor commerciële doeleinden verboden zonder de voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming van de rechtenhouders.
Behalve in geval van wettelijke uitzondering is elke reproductie, publieke mededeling, beschikbaarstelling of verspreiding van dit boek, in papieren vorm, voor particuliere doeleinden
verboden zonder de voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming van de rechtenhouders.
“Ik heb enorm veel
dromen gehoord,
gelukkig maar.
De ene dag werd
er al wat meer
gedroomd dan op
andere dagen.”
— IVAN DE VADDER
De reproductie, publieke mededeling, beschikbaarstelling of verspreiding van dit boek in digitale vorm is toegelaten voor particuliere doeleinden en mits bronvermelding.
6
7
Voorwoord 9
Thema 1: Mobiliteit 12
Thema 2: Politiek 32
Thema 3: Kansen 52
Thema 4: Milieu 72
Thema 5: Samenleving 92
Thema 6: Onderwijs 112
Thema 7: Werk 132
Thema 8: Zorg 152
Thema 9: Geld 172
Thema 10: Ondernemen 192
Reacties 212
Medewerkers 214
8
9
De presentatoren van BEL10.
Vlnr: Kathleen Cools, Xavier Taveirne, Ruth Joos, Lieven Verstraete,
Annemie Peeters, Zouzou Ben Chikha en Annelies Moons
Beste lezer,
Inspiratie voor een betere samenleving, recht uit het hart en het hoofd van onze luisteraars.
Dat willen we U graag serveren met dit (digitaal) boek. Het is de weerslag van tien dagen
BEL10 vanuit het Radio 1-Café op de Kunstberg, in het hart van onze hoofdstad. We maakten
er twee weken live radio over tien thema’s die onze luisteraars zélf op de agenda hebben
gezet. Omdat we vinden dat dát is wat Radio 1 moet doen: het maatschappelijk debat aanmoedigen, burgers een stem geven om constructief, betrokken en kritisch na te denken over
onze samenleving.
“Wat is jouw idee voor morgen?” Met die simpele vraag ging BEL10 van start. De reacties
waren overweldigend: meer dan 1.200 Vlamingen stuurden ideeën in voor een betere samenleving, gaven zich op om lid te worden van een Groep van Tien, vonden met hun persoonlijk
verhaal de weg naar ons Radio 1-Café. Het leverde een grote diversiteit aan stemmen op:
vertrouwde gezichten maar vooral ook onbekende Vlamingen met een sterk idee, een voorstel, een mening, een ervaring, een verhaal. Ze lieten zich horen via sociale media, telefoon
of e-mail of liepen gewoon binnen in ons Café. De deuren stonden open en iedereen was
welkom.
Maar BEL10 was meer dan een vrijblijvende denkoefening. Onze luisteraars gingen praten
met experts en deden in workshops nieuwe inzichten op over het thema van de dag. ’s Avonds
gingen ze rechtstreeks het gesprek aan met de bevoegde beleidsmakers. Een ongeziene formule die boeiende radio opleverde en leidde tot concrete engagementen van ministers en
partijvoorzitters. We zijn benieuwd of die engagementen tot effectieve veranderingen leiden
en blijven het de komende maanden volgen.
Met BEL10 hebben we ook de zomer ingezet op Radio 1. Elke middag live muziek, buiten op de
Kunstberg. Een zonnig terras dat flink vol liep. Tientallen lijstjes vol zomerse inspiratie, van
boeken tot buitenspelen, van lunchtips tot tentoonstellingen. ’t Was fijn om te zien hoe elke
dag meer Vlamingen hun weg vonden naar ons Café, pendelaars en Brusselaars, een bont
gezelschap van alle leeftijden en achtergronden.
Als we even mogen dromen, dan wordt dit boek een tijdsdocument van 2015: waar onze
maatschappij vandaag voor staat, waar haar burgers van wakker liggen, hoe het beter kan,
hoe experts & beleidsmakers die inspiratie binnentrekken en ermee aan de slag gaan. Omdat Radio 1 dat wil zijn: een open platform voor iedereen die betrokken en kritisch wil meebouwen aan onze samenleving.
Onze heel oprechte dank gaat uit naar alle luisteraars, muzikanten, experts, politici en medewerkers die van de eerste editie van BEL10 een succes maakten. We zien en horen jullie
volgend jaar heel graag terug!
Griet De Craen
Hoofdredacteur radio VRT NIEUWS
Filip Pletinckx
Nethoofd Radio 1
10
PS. Dit boek is gratis en u mag het, als geheel, zoveel verspreiden als u wil.
Zo brengen we de ideeën van de luisteraars van Radio 1 onder de aandacht
bij een zo ruim mogelijk publiek. Citeren mag ook mits bronvermelding.
11
Her en der in dit boek zie je dit icoontje
Dat is een hyperlink naar de video-opname
van het interview. Als je dit boek dus leest op een digitale drager en verbonden bent met
het internet, klik je op dat icoontje om automatisch naar het bewuste fragment te surfen.
Zo kan je BEL10 herbeleven.
THEMA (1)
MOBILITEIT
Onze wegen slibben dicht. De ochtendspits lijkt bij momenten naadloos over te gaan
in de avondspits. Hoe kunnen we de files verminderen? Moeten we de salariswagens
in het vizier nemen of ligt de oplossing bij een efficiënter openbaar vervoer? Wat
vaststaat is dat het zo niet meer verder kan. Andere landen mogen met veel plezier
het wereldkampioenschap “in de file staan” van ons overnemen.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
15 JUNI 2015
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
GEEN BEDRIJFSWAGENS MEER VOOR MENSEN
ZONDER BEROEPSVERPLAATSINGEN
— LUISTERAAR FRANK ARNOUT
12
13
m 08.26u
OCHTENDDEBAT
HOE LOSSEN WE DE
FILE OP?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
ideeën
Wie mobiliteit zegt, zegt files. En op dat vlak wordt ons land verwend. Wat is
de voornaamste oorzaak van die files en kunnen we die files nog (drastisch)
verminderen? We stellen die vragen aan Joost Kaesemans van Febiac en
Groen-voorzitter Meyrem Almaci.
“Ik zou alle firmawagens afschaffen: daarmee bedoel ik alle wagens die
gebruikt worden om naar het werk te rijden en die daar dan een hele dag
staan om vervolgens weer mee naar huis te rijden.”
“De introductie van een all in one vervoersabonnement. Daarmee zou je
de ene dag de trein kunnen nemen en de andere dag een auto of een fiets
kunnen huren.”
JOOST KAESEMANS (FEBIAC): Laat
me beginnen bij het eerste idee. Het
is een beetje naief om te geloven
dat je het probleem oplost door
de bedrijfswagens af te schaffen.
Heel wat mensen hebben die wagen
nodig, voor hen is dat het meest
valabele vervoermiddel. En als dat
geen wagen is waar de werkgever
een stukje in bijdraagt, dan kopen ze
zelf wel een auto natuurlijk.
MEYREM ALMACI (GROEN): Ik denk
dat op het moment dat 88 procent
van de mensen geen bedrijfswagen
heeft en toch allemaal mee betaalt
aan het systeem van bedrijfswagens,
dat dat ons land tussen de twee a
vier miljard euro kost en wat ons
wereldkampioen maakt in het subsidiëren van die bedrijfswagens én in
het filerijden. Dan weet iedereen dat
daar iets aan gedaan moet worden.
Wat betekent “er iets aan doen”?
Is dat de bedrijfswagens dan
afschaffen?
Almaci: Ik denk dat je een systeem
moet hebben dat mensen de vrijheid
geeft. Om op momenten dat ze de
auto nodig hebben, ze die auto ook
kunnen gebruiken. Maar vooral
ook om het openbaar vervoer te
gebruiken of een elektrische fiets als
dat een optie is om op het werk of
ter plaatse te geraken. En dat is een
flexibel mobiliteitsbudget.
U knikt een paar keer ja, maar toch
vooral neen, meneer Kaesemans?
KAESEMANS : Het is naiëf, want je
zit in ons land met 5,6 miljoen auto’s
waarvan 650.000 bedrijfswagens,
maar een heel deel hebben ook een
functie. Ze worden gebruikt om te
werken.
Met werken bedoelt u: ze worden overdag ook gebruikt voor
verplaatsingen die belangrijk zijn
voor het werk. Niet alleen om van en
naar het werk te rijden.
KAESEMANS: Inderdaad. Je
gaat daarmee klanten bezoeken,
interventies doen, je gaat ermee op
reportage.
Hebt u daar precieze cijfers over?
Wie zijn wagen alleen gebruikt om
van en naar het werk te rijden en
wie daar andere dingen mee doet?
KAESEMANS: Dat is heel moeilijk en
daar zou eens een grondig onderzoek naar moeten gebeuren. Alleen
al maar om te weten van de wagens
die op naam van een bedrijf zijn
ingeschreven, hoeveel er daarvan
ook voor privé-verplaatsingen mogen
worden gebruikt. Dat zou al een hele
goeie zaak zijn.
Is het afschaffen van de bedrijfswagens bespreekbaar voor u?
KAESEMANS: De problematiek ligt
niet bij het feit dat er bedrijfswagens
zijn. Je moet kijken waarom er fiscale
gunstmaatregelen bestaan, zoals
bedrijfswagens, maaltijdcheques of
ecocheques. Dat is omdat de kost
op arbeid zo verschrikkelijk hoog
ligt in dit land. Het is een manier om
mensen te vinden, mensen te behouden en te motiveren met een auto die
ze zelf ook zouden kopen.
Mevrouw Almaci, als de bedrijfswagens worden afgeschaft, dan
worden de mensen zwaar getroffen
in hun verdiensten.
ALMACI: Wat ik bijzonder spijtig vind
in dit verhaal is dat het meteen een
soort van oppositieverhaal wordt,
waarbij men de ene groep tegen de
andere groep probeert uit te spelen.
En dat men onmiddellijk begint te
zeggen dat het naïef is.
Oppositie lijkt me dit niet. Dit zijn
toch valabele bedenkingen die veel
mensen zich zullen maken.
ALMACI: Het is niet normaal dat
we wereldkampioen zijn in het
subsidiëren van bedrijfswagens en
tegelijk de luchtkwaliteit in Europa
en Noord-Amerika, dat in de top-3,
Antwerpen en Brussel zitten. Je moet
dus iets doen aan dat probleem.
Zoals mensen de vrijheid geven. Wij
willen niet dat de mensen die met auto’s van het wit-gele kruis rijden, de
1
vertegenwoordigers en de verkopers,
dat die hun auto’s worden afgepakt. Wat wij wél willen is de files
verminderen. Er is een Nederlandse
studie die aantoont dat als je het mobiliteitsbudget invoert als alternatief
voor het subsidiëren van bedrijfswagens, de files met 20 procent naar
beneden gaan. De mensen die een
bedrijfswagen nodig hebben, gaan
daar wel bij varen. Intussen verbetert
ook de slechte luchtkwaliteit en
kan je de subsidies gebruiken voor
het verminderen van de loonlasten.
Want het werkelijke probleem is dat
er vandaag een salaris wordt uitbetaald in de vorm van een auto. Laat
ons die geld uitbetalen in salarissen.
Zodanig dat mensen daarbovenop
een mobiliteitsbudget krijgen en
kunnen kiezen om niet naar hier te
komen met de auto maar met het
openbaar vervoer.
KAESEMANS: Laat ons toch een
beetje bij de feiten blijven. Als we
kijken naar de landen rondom ons,
waar de firmawagens zogezegd veel
minder verspreid zijn. Dan zie je dat
het gemiddeld autobezit net zo hoog
ligt als bij ons. Het is dus niet door
die firmawagens dat wij meer auto’s
hebben.
ALMACI: Maar ze worden veel
minder gebruikt en daar gaat het
om. En laat ons dan ook bij de feiten
blijven. In Nederland, in Duitsland, in
Oostenrijk waar de bedrijfswagens
veel minder worden gesubsidieerd,
heeft men een eigen wagen, maar
gaat men er veel flexibeler mee om.
KAESEMANS: In Nederland zijn er
ook veel minder files omdat er zwaar
is geïnvesteerd in betere weginfrastructuur. Als mevrouw Almaci zegt
dat we meer op weg moeten naar
een meer “Level playing field” waar
de verschillende vervoersmodi elk
hun eigen rol en hun eigen taak krijgen, dan zijn wij het daar absoluut
mee eens. En dan zou de overheid
werk moeten maken van een fiscale
en administratieve gelijkschakeling
van die verschillende vervoerswijzen.
STELLING/IDEE
“Minder bedrijfswagens worden omgezet in meer maatschappelijke
kosten. Want meer files, meer
luchtvervuiling, meer gezondheidskosten en minder belastingsinkomsten. Bovendien zijn
salariswagens ook een probleem voor mensen die er zelf
een hebben. Ze zijn als het ware
veroordeeld om in de file te
gaan staan. Tot de helft van de
files bestaat uit salariswagens.
Als we die nu eens herkenbaar
zouden maken, dan zou het probleem misschien voor een stuk
bespreekbaar kunnen worden.”
Die wagens herkenbaar maken, is
dat een optie?
KAESEMANS: 1 op de 2 klopt
helemaal niet. Het zou realistischer
zijn als je zegt dat ‘s morgens op de
Brusselse Ring 20 procent van de
auto’s bedrijfswagens zijn. Dat is
14
15
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
inderdaad niet onaanzienlijk, maar
zoals ik daarnet al zei: voor veel
mensen is de auto de handigste
manier om naar hun werk te gaan.
Als dat geen bedrijfswagen meer zal
zijn, dan zal dat een eigen auto zijn
in heel veel gevallen. We hebben
daar ook onderzoek naar gedaan.
9 op de 10 mensen die vandaag een
bedrijfswagen hebben, zeggen dat
ze sowieso een auto zullen nemen. 1
op de 10 is bereid om te onderzoeken
of er andere manieren zijn. Ook is het
nogal naiëf om te zeggen dat “als je
een bedrijfswagen hebt, dat je ook
gedoemd bent om die te gebruiken”.
Zelf heb ik een auto van mijn bedrijf,
maar ik ben naar hier (Kunstberg
Brussel, red) met de fiets gekomen
omdat dat vandaag de best mogelijke oplossing was.
We hebben het heel veel over
problemen gehad. Laat ons ook
eens naar de oplossingen kijken.
Bijvoorbeeld het mobiliteitsbudget.
Hoe moet dat er voor u uitzien,
mevrouw Almaci?
ALMACI: Dat is een belastingskrediet waarmee iedereen in alle vrijheid kan beslissen aan wat hij of zij
dat besteedt. Op welke manier hij of
zij op zijn werk wil komen. Maar waar
we wel de subsidies van de bedrijfswagens voor gaan gebruiken.
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
Dus geen salariswagens meer, maar
wel een mobiliteitsbudget? Het is
of, niet én?
ALMACI: Het is of en niet én, maar in
die “of” zit natuurlijk wel de mogelijkheid om een wagen te gebruiken.
Dat zal wat meer kosten, omdat die
voor meer problemen zorgt?
ALMACI: We gaan het fiscaal voordeel groter maken voor het openbaar
vervoer en voor de elektrische fiets.
We gaan duidelijk de voorkeur geven
aan datgene wat duurzaam is. We
zijn niet van plan de mensen te straffen om ze de bedrijfswagens te laten
gebruiken. Wat we wél willen is om
de gigantische voordelen die nu worden gegeven aan mensen met een
bedrijfswagen, om die te nivelleren.
Zodat ook zij zouden kiezen voor een
andere optie.
Meneer Kaesemans, is het “of” of
“en” voor u?
KAESEMANS: Het is sowieso een
“en-en”-verhaal. Het openbaar
vervoer moet de auto zoveel mogelijk
aanvullen, niét beconcurreren. Het
verhaal van het aanvullen moeten we
onderstrepen. Een auto is niet altijd
de oplossing en een tram en een bus
is dat evenmin. (Almaci knikt hevig
neen, red)
voor de bedrijven is ook veel te groot.
We willen hen een handje helpen om
die keuze wél te maken.
KAESEMANS: Mevrouw Almaci heeft
gelijk als ze zegt dat bedrijven daarmee bezig zijn. Politici moeten het de
bedrijven nu makkelijker gaan maken
om dat administratief en fiscaal
geharmoniseerd te krijgen. Zodanig
dat die keuze veel evidenter, veel
makkelijker, logischer en natuurlijker
gebeurt.
Foute Vrienden Thomas Smith, Jeron Dewulf en Christophe Stienlet nemen deel aan de Radio 1-mobiliteitsrace. Met
één hoofdvraag: wat is de beste manier om van het Atomium naar de Kunstberg te geraken? Ze krijgen allemaal een
stadsplan mee en mogen zich op één van deze drie manieren verplaatsen: met het openbaar vervoer, met de fiets of op
rolschaatsen. Jeron raakte met het openbaar vervoer zo’n tien minuten sneller van het Atomium naar het Radio 1-café
op de Kunstberg. Thomas en Christophe kwamen - door de vernielde rolschaatsen van Thomas - samen aan.
m 15.00u
m 08.26u
FOUTE VRIENDEN
Moeten we niet heel anders gaan
nadenken over een compleet andere
mentaliteit voor de genereaties die
komen? Dit kan zo toch niet blijven
duren?
KAESEMANS: Natuurlijk moet er heel
wat veranderen. Twee jaar geleden
hielden wij ook al een pleidooi voor
een kilometerheffing. Vanuit onze
sector (de automobielsector, red.)
klonk dat heel verrassend, nochtans
is dat een manier waarmee je
mensen dag na dag doet nadenken
van welke verplaatsing doe ik en hoe
doe ik dat.
Rekeningrijden, mevrouw Almaci?
ALMACI: Dat is heel duidelijk voor
een groene partij. Zeggen dat rekeningrijden moet ingevoerd worden,
zodat mensen ook hun verplaatsingen zullen spreiden in de tijd,
wanneer het goedkoper is. Dit debat
is in volle evolutie en we hebben het
niet alleen meer over rekeningrijden
maar ook over de vrijheid.
1 op de 3 wil er volgens onze enquete
niet over spreken. Die wil alles
behouden zoals het nu is.
ALMACI: Het is heel moeilijk om
iets wat er zo hard is ingeslopen, te
veranderen. Op dit moment is het
fiscaal subsidiëren van bedrijfswagens de meest kortzichtige manier
om aan loonpolitiek te doen. En dus
moet je die loonpolitiek veranderen,
wat wij voorstellen met onze taxshift. Heel wat bedrijven vandaag
zijn ondanks het feit dat het fiscaal
kader niet bestaat , wél al bezig met
het mobiliteitsbudget. Waarom? Omdat ze door de files veel te moeilijk te
bereiken zijn. De economische kost
16
17
m 12.45u
TOURIST LeMC LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
18
19
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
ZE LAGEN ONDER EEN DIKKE LAAG
STOF, DIE WANDELSCHOENEN DIE IK
KLAARGEZET HAD VOOR MIJN EERSTE
DAG ALS BEL10-REPORTER. EEN
WANDELING DOOR BRUSSEL STOND
OP HET PROGRAMMA. OP ZOEK NAAR
PLAATSEN WAAR AL DIE IDEEËN TEN
UITVOER GEBRACHT ZOUDEN KUNNEN
WORDEN. OOIT. ZOUDEN. MISSCHIEN.
NEE, TOCH NIET…
Wij de deur uit. Een groep van 10, twee experten, één Michiel Hendryckx als
peter. File voor de deur van de Kunstberg en iemand wierp op: “Toch straf,
die drukte op de meest bereikbare plaats van het land met het openbaar
vervoer.”
En het debat brak los. Over openbaar vervoer, woon-werkverkeer, buslanen,
treinfrequenties, … Allemaal voor de deur van het Radio1-café. Een half uur
later stonden we er nog. En mijn wandelschoenen bestoften verder.
Van een zeldzaam dood moment maakte ik gebruik om een eigen voorstel te
lanceren. Als we nu eens door Brussel zouden wandelen, wat tenslotte het
plan was. Het nut daarvan werd openlijk betwijfeld, maar ik kreeg de groep
in gang. Tot groepslid Sven zijn moment gekomen achtte. Ter hoogte van
De Brouckère, een slordige vierhonderd meter verder, liet hij zich achteloos
ontvallen dat hij met de auto gekomen was. Een bedrijfsauto. Gezichtsspieren
verstarden, decibels gingen de hoogte in, verontwaardiging en begrip rezen
rechtevenredig. Een debat gedijt niet in stadskabaal (nog een argument voor
verkeersluwere stadscentra!) en dus keerden we op onze stappen terug. Naar
een krocht van het Huis van de Dynastie. Het was kwart over tien. Om zes uur
’s avonds zou de minister komen.
Op mijn sokken (these boots are made for walking, tedjuu) was ik getuige
van een urenlange clash van ideeën. Een thema als mobiliteit raakt ons op
de meest uiteenlopende manieren. Het gevolg is een smeltpot van onverenigbare onverenigbaarheden. De betreurde Drs. P zou geen moeite hebben om
salariswagens, tomaten uit Spanje en ziekenhuisparkingbetaalautomaten
met elkaar in verband te brengen. De #bel10-groep evenmin, zij het zonder
rijmende synoniemen.
Pauzes werden bilaterale contacten, ideeënlanceerders zochten steun en nog
voor de minister aankwam (auto met chauffeur? Bus?) bereikte de bezwete,
onverluchte groep van tien een concensus over drie aanbevelingen. Of ze
met zijn allen gezellig de trein terug naar huis genomen hebben, durf ik te
betwijfelen.
En de reporter? Die vertrok voor een wandeling door Brussel, een deuntje van
Nancy Sinatra neuriënd.
20
21
23
22
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
IDEEËN ROND MOBILITEIT
RAYMOND GOVAERTS:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Alle bedrijven die nu allemaal in en rond Brussel hun
hoofdzetel hebben verspreiden over alle Belgische steden. Op die manier zullen meer mensen kunnen werken
in eigen streek en vermindert de dagelijkse volksverhuizing van en naar Brussel.
PASCAL VANELSTLANDE @PVANELSTLANDE
als alle vlamingen naar brussel
komen, nr @radio1be #bel10 file
gegarandeerd.
JOERI VOSTERS @TRUCKDIVER
#bel10 ivm A12 lichten weg halen,in
Aartselaar en Boom op en afritten
maken en gebruik de zijwegen als
1groot rond punt
TIM CASSAUWERS:
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
Megaparkings aan de rand van Brussel, tol heffen
om de stad binnen te rijden, en een top-openbaarvervoer-netwerk als alternatief (om de 10 minuten bussen
van de parking naar verschillende knooppunten in de
stad).
REA-GEERT @GEERTGOORIS
Een idee, vanaf dat je met lichten
aan rijdt de lichtclaxon andersom
laten werken dus licht effe uit ipv
een verblindende flits #BEL10
DIXIT @MRLUCASSEN
België kent geen enkel intelligent
verkeerslicht. Eerst dat, en dan
andere maatregelen #bel10
THERÈSE VANDEN BERGHE:
(1) om opstoppingen op een kruispunt met lichten te
vermijden, wordt er in Engeland op de rijweg een geel
vak geschilderd waarop je niet mag stilstaan om af te
slaan of aan te schuiven aan een licht. Duidelijk voor
iedereen! met deze ‘kleine’ ingreep wordt veel verkeersagressie vermeden.
(2) op de autosnelwegen in NL staat er bovenop (bijna)
elke km paal langs de weg ook een mini-bordje met
de max. snelheid, zo ben je steeds goed op de hoogte
van de max. snelheid en word je er regelmatig aan
herinnerd, dit werkt!
(3) arbeid verdelen: kortere werkweek voor de werkenden (hoog percentage burn-out en depressie)
waardoor meer werk voor werklozen en beter mentaal
evenwicht voor allen (minder kosten in gezondheidszorg);
(4) basisloon voor thuisblijvende moeders met kinderen
tot 12 jaar. Ik denk dat heel veel moeders dan zouden
thuisblijven. hetgeen volledig ten goede komt aan onze
kinderen (lees: de maatschappij van morgen).
(5) opnieuw aparte meisjesscholen en jongensscholen
(humaniora), of ten minste de keuze bieden. Humaniora
= mens worden, is niet gelijk aan ze klaarstomen voor
de arbeidsmarkt, dat zou pas later aan bod mogen
komen.
PETER VANDENPLAS @BRAINERGEES
#bel10 meerij-app waar mensen
hun plaats en uur van vertrek
ingeven en bestemming, zodoende
meerijders aan car-sharing
kunnen doen
JURGEN DHOLLANDER:
Treinabonnementen die registreren enkel wanneer je
het openbaar vervoer gebruikt. In het huidige systeem
lopen deze bij ziekte (langdurig), zwangerschapsverlof,
dagen met fiets of auto naar het werk gewoon door.
Met een kaart die jouw gebruik van de trein aangeeft,
kan men makkelijk op het einde van een jaar duidelijk
zien hoeveel keer je de trein hebt genomen en daar dan
het bedrag van het abonnement op berekenen. Vergeet
natuurlijk ook de stakingsdagen niet, geen trein, geen
inkomsten!
TOM @T0MDEWIT
Dankzij de files extra lang naar
radio1 kunnen luisteren! #bel10
LIESELOT VAN MOL @LIESELOTVANMOL
Mocht ik de verplaatsing van mn
huis naar dat van mn lief met het
openbaar vervoer moeten doen ben
ik 6u onderweg. Auto een halfuur.
#bel10
EGON VERSTAPPEN:
Als chauffeur irriteert het mateloos dat het transport
de oorzaak is van alle verkeersellende, maar degene
die het hardste klagen zijn zij die daarvoor zorgen. Ik
ben nog nooit vertrokken zonder dat het door mensen
bedacht, verkocht en gemaakt is en juist die mensen
klagen dan dat ze weer vast staan in de files terwijl ze
het al zo druk hebben. Daarom alle arbeid over de
dag verdelen.
VEERLE LEFEBER @LEFEBER_V
Een #fietsersbus dat zou nog een
oplossing zijn, met de fiets op de
bus om ontbrekende verbinding
met fiets te overbruggen #bel10
FRANK ARNOUT:
Geen bedrijfswagens meer voor mensen zonder beroepsverplaatsingen. Het is slechts één maatregel die
een oplossing biedt voor veel problemen: fileprobleem,
overheidstekort, milieuvervuiling, rechtvaardige belasting en verkeersveiligheid.
JAN VAN RYCKEGHEM @JANVRYCK
TOM REMANS @TREMANS
Carpoolen stimuleren (financieel of
praktisch) zou een betere oplossing
zijn voor de files dan firmawagens
afschaffen #bel10
Waarom eigenlijk geen carpool/
busstroken? Enkel toegankelijk
voor wagen met >1 inzittende
tussen 6-9u en 15-18u #bel10
24
25
LIEDJES OVER REIZEN
m 5.21u
Annelies heeft een lijstje samengesteld van liedjes over reizen.
OPINIE: AUTO’S VAN HET BEDRIJF: ABSOLUUT NIET
REDE(N)LOOS! - JOOST KAESEMANS
Coolio — Fantastic Voyage
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Daft Punk — Around the world
Boudewijn De Groot — De reiziger
Johan Verminnen — Vakantie in mijn straat
Desireless — Voyage Voyage
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
Les tueurs de la lune de miel — Route national 7
10CC — Dreadlock holiday
België telt grosso modo 5,5 miljoen
ingeschreven personenwagens.
4/5e daarvan staat ingeschreven op
naam van een particuliere eigenaar,
de rest - dus zowat 1,1 miljoen auto’s
- behoort toe aan bedrijven, zelfstandigen en vrije beroepen.
Een zeer aanzienlijk deel van deze
‘auto’s van bedrijven’ zijn louter
werkinstrumenten: zij maken het
mogelijk dat een werknemer zijn of
haar taak uitvoert: klanten bezoekt,
interventies uitvoert, op reportage
gaat… Een ander deel vormt dan
weer een fiscaal minder belaste manier van verloning. (Maar zeker geen
onbelaste: denk aan aftrekbeperkingen, VAA, solidariteitsbijdragen.)
Nog andere voertuigen zijn beide samen, werkinstrument enerzijds; deel
van de verloning anderzijds. Beide
laatste categorieën samen worden
door de recentste studie van Hay op
650.000 stuks geraamd.
Verloning omgezet in consumptie
Will Tura — In mijn caravan
Red Hot Chili Peppers — Road Trippin’
Simple Minds — I travel
Een auto van het bedrijf die je
ook voor privéverplaatsingen kan
gebruiken (en waarvoor je voor dat
privégebruik ook betaalt), is in feite
verloning die al omgezet is in consumptie. Verloning die, met andere
woorden, meteen geïnjecteerd is in
de economie. Interessant – vaak zelfs
noodzakelijk - voor de werkgever, en
interessant voor de werknemer die
zijn koopkracht ziet toenemen en die
onaangename financiële verrassingen vermijdt.
Overconsumptie van mobiliteit?
Daarbij stelt zich natuurlijk de vraag
of het kunnen beschikken over een
firmawagen overconsumptie van
mobiliteit in de hand werkt. Of preciezer, of dit de mobiliteitsgewoontes
en –keuzes in belangrijke, hinderlijke
of onwenselijke mate beïnvloedt.
Een auto van het bedrijf vind je per
definitie bij beroepsactieven. Die
beroepsactieve bevolking vertoont
over het algemeen een complex en
sterk wisselend verplaatsingspatroon, zowel voor privé- als voor
beroepsverplaatsingen. Het loutere
feit of de auto eigen bezit is dan wel
ter beschikking gesteld wordt door
de werkgever, speelt daarin amper.
Zie het zo: indien ik morgen geen
auto meer heb in mijn verloningspakket, dan schaf ik zelf een auto aan
zonder dat mijn vraag naar mobiliteit
of mijn mobiliteitsgebruik daardoor
wijzigt. In de regel zal het dan wel
een minder jonge, minder zuinige en
minder milieuvriendelijke auto zijn
die ik aanschaf, en wellicht ook een
auto uit een lagere prijsklasse en met
een lager uitrustingsniveau.
De shortcut die gemaakt wordt door
te stellen dat het afschaffen van
salariswagens automatisch gelijk
staat met minder auto’s, minder
verkeer en minder files is daardoor
op zijn zachtst gezegd twijfelachtig.
Onderzoek leert dat een beroepsactieve mét een auto van het bedrijf
minder dan 1000 km per jaar méér
rijdt dan een beroepsactieve zonder.
Dat is amper 3 km per dag. Maar
wel leggen beroepsactieven haast
dubbel zoveel kilometer af dan het
gemiddelde van alle automobilisten
samen. Niet omdat ze goedkoop en
zonder goeie reden autorijden, wel
omdat ze naar, van en voor het werk
moeten rijden en er bovendien vaak
een actief sociaal patroon op na
houden.
Het idee voor een mobiliteitsbudget,
klinkt op zijn minst aanlokkelijk. Zeker
wanneer dat gebeurt op een manier
die alle vervoermiddelen op een gelijke manier behandelt en zodoende
de mobiliteitsgebruiker de keuze laat
bepalen volgens zijn of haar wensen,
noden en verwachtingen.
Nog interessanter echter lijkt ons een
taks shift (geen taks lift!) naar een
veralgemeende slimme kilometerheffing. Want die beïnvloedt wél
ons mobiliteitsgebruik. En ze zorgt
ervoor dat wie weinig rijdt of een
zeer milieuvriendelijk voertuig kiest,
voor die keuze beloond wordt. Net
zoals je beloond wordt wanneer je
spaarzaam met elektriciteit, water
of mazout omspringt en investeert in
isolatie. Bovendien maakt zulke slimme kilometerheffing het mogelijk om
perfect het onderscheid te maken
tussen kilometers die voor het werk
en kilometers die voor privégebruik
worden afgelegd. Zodat ook de
discussie van ‘rijden op kosten van
de baas’ van de baan is.
(De auteur is directeur communicatie
bij Febiac, de Belgische federatie
van de automobielindustrie)
26
27
DE GROEP VAN 10 : MOBILITEIT
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MARC VANDERBORGHT, 56 JAAR
MICHIEL HENDRYCKX, 63 JAAR
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
RONNY MAES, 47 JAAR
FILIEP MANHAEVE, 37 JAAR
FRANK ARNOUT, 47 JAAR
VERONIQUE LAGRANGE, 39 JAAR
GEORGIA THOMAEDIS, 39 JAAR
SVEN BILLIAU, 35 JAAR
28
THÉRÈSE VANDEN BERGHE, 49 JAAR
29
ELS OYAERT, 46 JAAR
MOBILITEIT: WEG MET DE FILES!
10
DE DRIE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
“KLAGEN OVER FILES OP WEGEN, MAAR EEN
BOULEVARD VAN WATER”
Na een dag van discussies en - jawel een stemming is de Groep van 10 tot een
vergelijk gekomen over drie prioriteiten
die de politiek zo snel mogelijk moet
aanpakken in het mobiliteitsvraagstuk.
1
›› Wat is de ambitie van deze regering?
“Op nummer 1 staat volgens Weyts de combi-mobiliteit: We beschouwen de verschillende mobiliteitsmodi als concurrenten van elkaar en dat is fout. Eigenlijk
moeten zij in elkaars verlengde liggen. In 2030 gaat het vrachtverkeer met 50
procent stijgen. Daarom moeten we veel meer alternatieven gebruiken, zoals
via waterwegen. We klagen allemaal over de files op de wegen, maar we hebben een boulevard op het water.”
SCHAF DE
SALARISWAGEN AF
Een salariswagen is een bedrijfswagen die je
krijgt als een soort van verloning. Daarop bestaat een bepaald fiscaal voordeeltarief voor
bedrijven en voor de werknemer. Opmerkelijk
- Sven, het lid van de Groep van 10 dat deze
aanbeveling mee heeft gesteund, heeft zélf een
salariswagen. “De regering zou een duidelijke
indicatie kunnen geven door te zeggen, “dit
is niet wat we willen, dat iedereen alleen in de
wagen naar zijn werk gaat.” De Groep van 10 is
evenwel duidelijk. Als de salariswagen wordt afgeschaft, dan moet er ook iets in ruil tegenover
staan. “Dan moet het loon naar omhoog.”
2
ONTMOEDIG HET
AUTOGEBRUIK VIA HET
PARKEERBELEID
Betekent dit dan dat we moeten verhinderen
dat auto’s de stad binnenkomen, door het
parkeren zo duur te maken, dat het ontradend
werkt? “Duurder maken voor stadscentra en
proberen de auto’s aan de rand van de stad te
houden door daar goedkopen en zelfs gratis
parkings aan te bieden”, zegt Veronique Lagrange. Conclusie van Ruth Joos: “Hoe dichter
bij de stad, hoe duurder.”
3
SEXY OPENBAAR
VERVOER!
Groep van 10-lid Marc Vanderborght geeft
meer uitleg over deze derde en laatste aanbeveling. “Dat betekent een aantrekkelijk openbaar vervoer dat alle doelgroepen bereikt. De
mensen die werken en ondernemers gaan zich
niet meteen aangesproken voelen om gebruik
te maken van trein, tram en bus.” Is het kopen
van nieuwe trammen en bussen dan voldoende,
wil Lieven weten. “Absoluut niet. Onze infrastructuur is op dit moment gebouwd rond de
autowegen. Bouw daarom hubs rond plaatsen
waar mensen nu met de auto komen. Bouw bijvoorbeeld een skytrain boven de E40 en verbind
die met de afritten van die snelweg”, zegt Vanderborght.
›› Komt de slimme kilometerheffing voor personenwagens er?
WEYTS: “Als u het mij vraagt, ja. Omdat je dan enerzijds werkt aan de mobiliteitssturing - veel te veel mensen staan vandaag in de file terwijl ze daar eigenlijk
niet moeten zijn. Het is een fundamentele gedragswijziging die je daarmee kan
bewerkstelligen. Je gaat gewoon veel meer nadenken over je verplaatsingen.”
2
MINISTER BEN WEYTS (N-VA) VS
DE 3 AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN 10
(1) BEN WEYTS VS AFSCHAFFEN VAN DE SALARISWAGEN
“We moeten het voordeel van de bedrijfswagen behouden, maar de keuze
moet wel verruimd worden”, vindt minister Weyts. “Het fiscale voordeel geldt
vandaag alleen als je dat geld gebruikt voor een bedrijfswagen.” Weyts wil dat
opentrekken. “Zodat je dat bedrag ook kan spenderen aan andere mobiliteitsmodi zoals een treinabonnement of een fiets. Dat is inderdaad het mobiliteitsbudget.”
(2) BEN WEYTS VS AANPASSEN VAN PARKEERBELEID
“Dat sluit volledig aan bij mijn voorstel van combimobiliteit”, zegt Weyts. “Het
zijn plaatsen waar je makkelijk de overstap kan maken van de ene vervoersmodus naar de andere.” De minister haalt een voorbeeld aan uit Opwijk, de
gemeente waar hij woont. Daar is gewerkt aan een nieuwe stationsomgeving
en een nieuwe parking voor 400 wagens. “Die staat dermate vol dat Opwijk
het slachtoffer is van zijn eigen succes, omdat die parking een aanzuigeffect
veroorzaakt.”
(3) BEN WEYTS VS SEXY OPENBAAR VERVOER
“We investeren volop in nieuwe trams en nieuwe (hybride) bussen. Dat kost
veel geld en als we het dan al hebben over skytrains (treinen in de lucht, red.),
dan gaat dat nog verschrikkelijk veel meer kosten”, zegt Weyts. “Ik snap dat
men creatief wil zijn en ik wil roeien met de riemen die ik heb. Maar ik tracht de
budgetten te spenderen aan haalbare initatieven.”
30
31
THEMA (2)
MIJN STEM
Om de zoveel jaar krijgt u een uitnodiging voor een groot feest. Een
feest van de democratie, want zo worden verkiezingen genoemd.
Maar stembusgang na stembusgang blinken feestgangers uit in
afwezigheid. Ligt het aan hen of aan het feest? Hoe geven we het
feest weer de grandeur die het verdient? Volksraadplegingen? Een
Senaat voor de burger? Een ding is wél duidelijk: het feest moet
blijven bestaan.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
POLITIEK: MIJN STEM
10
ER GEBEUREN ZINVOLLE DINGEN IN
COMMISSIES, MAAR DAT
INTERESSEERT NIEMAND.
— JAN PEUMANS
32
33
m 7.20u
OCHTENDDEBAT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Als we het hebben over democratie en politiek, dan valt vaak het woord
volksraadpleging. Bart Somers (Open VLD) is een fervent voorstander. In
zijn stad Mechelen wordt regelmatig zo een volksraadpleging georganiseerd.
Maar niet iedereen is wild van die directe democratie.
Lieven Dehandschutter (N-VA), burgemeester van Sint-Niklaas vindt het niet
de juiste manier om problemen aan te pakken.
Meneer Dehandschutter, waarom
bent u zo tegen volksraadplegingen? En waarom bent u zo een groot
voorstander, meneer Somers?
LIEVEN DEHANDSCHUTTER: Voor
heel wat zaken vind ik dat niet de
juiste manier van problemen aan te
pakken en te beslechten.
BART SOMERS: In onze samenleving
zijn de mensen mondig. Ze zijn vaak
goed op de hoogte van de problematiek, waardoor ze ook goed over
het thema kunnen discussiëren. Als
we mensen vragen om eens om de
vier of eens om de zes jaar naar de
stembus te trekken voor gemeenteraadsverkiezingen of Vlaamse
en federale verkiezingen, en een
afweging te maken tussen complexe
partijprogramma’s, dan zijn ze in
mijn ogen ook in staat om rond een
concreet thema dat een samenleving
beweegt, daar een uitspraak over
te doen.
Wat doe je in het geval van een (te)
lage opkomst?
SOMERS: Als je een volksraadpleging of referendum organiseerd,
dan respecteer je het resultaat.
Ongeacht het aantal mensen dat is
komen stemmen. Zo’n referendum
is heel vaak het eindpunt van een
heel maatschappelijke discussie in
een bepaalde gemeente of stad.
Iedereen heeft de kans om mee naar
de stembus te gaan. En ik vind dat
als je als gemeenteraad of Vlaamse
overheid zegt dat we over een bepaald thema een referendum gaan
organiseren, dan heb je wekenlang
een heel intense discussie waarbij
mensen betrokken raken en vaak
van standpunt veranderen en elkaar
beïnvloeden.
Dat bindende aspect past u in de
praktijk al toe?
SOMERS: In Mechelen hebben we
de voorbije 15 jaar al honderden referenda georganiseerd. Soms ook op
heel kleine schaal over heel concrete
problemen. Hoe gaan we de markt
inrichten? Komt er een speelplein of
geen speelplein? Telkens opnieuw
is dat een heel dynamisch proces.
Soms is dat ook geen eenvoudig
verhaal, want mensen durven al eens
heftig van mening verschillen. Hierdoor krijg je een heel ander klimaat
in de stad, een klimaat van grotere
betrokkenheid.
DEHANDSCHUTTER: We moeten
in Vlaanderen meer werk maken
van inspraak en participatie, maar
volgens mij moet dat vooral gaan op
een lokaal en kleinschalig niveau
SOMERS: Ik zie toch twee belangrijke argumenten voor referenda.
Democratie is in eerste instantie een
werkwoord. Een politiek stadsbestuur moet een zekere openheid
aan de dag leggen en participatie
organiseren. Als je mensen helemaal
3
betrekt in het verhaal, maar op het
einde zegt dat “wij alles zelf wel zullen beslissen”, dan ben je de mensen
niet ernstig aan het nemen. Ten tweede heb ik al gemerkt dat, wanneer
je burgers zelf laat mee beslissen,
zij ook op een veel ernstigere manier
met de problemen omgaan in plaats
van aan de zijlijn te blijven roepen.
De zesde staatshervorming geeft
de regio’s de mogelijkheid om
volksraadplegingen te organiseren.
In Wallonië is daar nu een debat
over aan de gang. In Vlaanderen
blijft het stil. Hoe komt dat meneer
Somers?
SOMERS: Ik ben zelf een vurig voorstander, maar we hebben natuurlijk
een regeerakkoord en daar staat
het niet in opgenomen. De klassieke
kanalen langs waar mensen zich
organiseren - het maatschappelijke
middenveld, de klassieke organisaties of politieke partijen - zijn
vandaag de dag een te smalle sluis
om de meningen van de burgers in
onze samenleving te kanaliseren. Je
ziet heel veel nieuwe organisaties
ontstaan, kijk maar naar Ringland in
Antwerpen.
Moet je dag signaal negeren, meneer Dehandschutter?
DEHANDSCHUTTER: Naar Oosterweel verwijzen is toch niet echt een
gelukkig voorbeeld. Als je ziet hoe de
volksraadpleging daarover eigenlijk
de hele mobiliteitsproblematiek in en
rond Antwerpen verder heeft laten
dichtslibben.
Een volksraadpleging vertraagt
heel veel, zegt u nu?
DEHANDSCHUTTER: Ja en het laat
een aantal zaken onopgelost. De
resultaten van volksraadplegingen
op lokaal vlak zijn toch niet echt
overtuigend.
Kan het dan niet op een andere
manier?
DEHANDSCHUTTER: In een volksraadpleging ligt er 1 vraag voor en
het antwoord daarop is ja of neen.
Het is dus alles of niets. In een besluitvormingsproces vertrek je vanaf
een bepaald ontwerp en daarover
wordt dan met elkaar gepraat in
hoorzittingen en inspraakvergaderingen. Plannen worden voortdurend
bijgeschaafd en aangepast. Zo kom
je dan uiteindelijk tot een gewogen
en een gedragen beslissing. Daar
geloof ik veel meer in dan een ja of
een neen in een volksraadpleging.
In een van onze ideeën pleit iemand
voor de oprichting van een groot
online platform voor referenda. Wat
zeggen jullie daarop?
DEHANDSCHUTTER: Als je Facebook en andere sociale media op
het internet bekijkt, dan denk ik dat
zulke websites al bestaan. Dat we
daaronder bedolven worden. Met
voorstellen die soms heel concreet
en realistisch zijn, maar andere zijn
soms totaal onrealiseerbaar.
U kan er een beetje mee lachen,
maar de impact van sociale media
is toch enorm. Als mensen ergens
niet mee eens zijn, dan organiseren
ze Facebook- en Twittercampagnes. Moet je als politicus daar dan
geen rekening mee houden, meneer
Somers?
SOMERS: Die impact is heel groot.
Het zijn nieuwe kanalen langs waar
mensen hun mening geven. En
soms gebeurt dat ongezouden en
ongenuanceerd. Je moet ook niet
plooien voor elke hype die ontstaat
op sociale media. Politiek is een
besluitvorming en een participatief
proces, daar ben ik het helemaal
mee eens met meneer Dehandschutter. Wanneer de geëngageerde
burger zich wil uitspreken over een
specifiek thema, dat ook bereid moet
zijn om daar op een open manier de
dialoog over aan te gaan. Maar het
sluitstuk is wel mee kunnen beslissen.
En als men zegt dat een referendum
niet meer is dan met een simpele ja
of neen antwoorden op een vraag...
in een parlement doen we niets anders. In het schepencollege doen we
niets anders. Ja of neen antwoorden
op vragen, dat is het einde van een
debat. Ik geloof dus heel sterk in
sociale media en andere nieuwe
initiatieven. Een moderne overheid
staat open voor alles wat opborrelt
uit de samenleving.
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
10
“WE MOETEN OPENSTAAN VOOR
WAT OPBORRELT IN
DE SAMENLEVING”
34
35
m 8.45u
OCHTENDDEBAT
EUROPA, VER VAN ONS BED OF
NET NIET?
Hoe democratisch is Europa? Als het over democratie gaat, is dat een
veelgehoorde bemerking. Bij veel mensen burgers leeft het gevoel dat ze
zo weinig inspraak hebben in Europese beslissingen. Eurocommissaris
Marianne Thyssen is het daar niet mee eens.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MARIANNE THYSSEN: Eerlijk gezegd
begrijp ik het niet altijd zo goed. Als
ik zie hoe het van binnenuit loopt,
dan vind ik dat mensen net wel veel
kansen hebben op inspraak. Als
er een instelling is die transparant
werkt, dan is dat zeker de Europese
Commissie.
Het is een beetje een tragisch antwoord. Want het cliché dat Europa
iets ver van ons bed is, blijft wel
voortleven.
THYSSEN: Ik weet dat dat leeft en
soms doet dat inderdaad pijn. Want
Europa staat zo dicht bij de mensen
dat men zich dat niet altijd meer
realiseert. We reizen zonder opgehouden te worden aan de grenzen,
We betalen overal met dezelfde
munt,... Al die dingen die gebeuren,
zijn we vanzelfsprekend gaan vinden.
Als alles goed gaat, stellen mensen
zich daar allemaal weinig vragen bij.
Pas als het verkeerd gaat, gaan ze
met de vinger wijzen. En dan moeten
wij tonen dat er resultaten kunnen
neergezet worden.
Moet u zichzelf dan beter verkopen,
zodat er in de etalage van Europa
wat meer te zien is?
THYSSEN: De verkoop kan beter,
dat geef ik heel grif toe. Vanuit het
Europees Parlement en de Europese
Commissie gebeurt er heel veel om
het uit te leggen aan de mensen. Als
het echter aankomt op het verkopen,
dan moet je ook verdedigers hebben.
En dan zien we dikwijls bij de natio-
nale politici dat zij niet altijd de moed
hebben om in moeilijke tijden moeilijke beslissingen uit te leggen. Dan
zeggen ze “het moet van Europa, we
kunnen daar ook niet aan doen.” En
zoiets is niet goed voor de verkoop.
Kunt u dat concreter maken,
mevrouw Thyssen? Wat zou Europa
kunnen betekenen als het gaat om
referenda en volksraadplegingen?
THYSSEN: Als we kijken naar wat er
nu gebeurt voor elke beslissing die
genomen wordt. Voor elk wetsvoorstel dat gelanceerd wordt vanuit
Europa wordt er heel breed geconsulteerd. En consulteren dat gebeurt
bijvoorbeeld via websites .
Want wat u nu vertelt, dat merken
wij allemaal niet. Zelf ben ik bijvoorbeeld nooit geconsulteerd.
THYSSEN: We kunnen natuurlijk niet
aan alle 500 miljoen Europeanen
een mailtje sturen. Maar de mensen
die geïnteresseerd zijn in bepaalde
projecten, die weten het dikwijls wel.
De middengroepen, de niet-gouvermentele organisaties, de sociale
partners...die vinden de weg wel. Zij
worden bewust aangesproken. Het
brede publiek kan via websites altijd
een mening geven.
We hebben het nu over dat gevoel
van zich niet betrokken te voelen bij
Europa. Heeft u daar misschien zelf
ook iets mee te maken? Want u bent
als Europees Commissaris niet
rechtstreeks verkozen.
THYSSEN: Niet rechtstreeks verkozen, maar net zoals de meeste van
mijn collega’s heb ik wel deelgenomen aan de Europese verkiezingen.
Ik ben in debat gegaan met de kiezer
en de kiezer heeft mij aangeduid,
in mijn eigen land. En dan hebben
we in Europa natuurlijk een systeem
dat verder opgebouwd wordt. Als
we kijken naar hoe de Europese
Commissie samengesteld wordt, dan
denk ik dat dat een heel democratisch proces is.
Daar moet niets aan veranderen?
Want de Europees Commissaris
voor ons land had net zo goed Didier Reynders kunnen zijn. Het lijkt
soms een loterij waar u uitgekomen
bent.
Hoe kunnen burgers meer het gevoel krijgen dat ze invloed hebben
in Europa, dat ze meedoen met
Europa?
THYSSEN: Door van zich te laten
horen.
Hoe dan?
THYSSEN: Dat kan individueel. Men
stuurt een brief of een mail. We zijn
erg bereikbaar hoor. Alle individuele
problemen van mensen oplossen,
kunnen we ook niet. Maar we kunnen
ze wel de weg wijzen.
THYSSEN: In de eerste plaats moet
men kijken naar de hele Commissie.
Er moet een Commissievoorzitter
aangeduid worden die zijn ploeg
maakt. Die voorzitter is nu wel heel
democratisch aangeduid. De partij
met het meest aantal zetels in het
parlement mocht zijn voorzitter
aanduiden. Die is dan samen met de
lidstaten op zoek gegaan naar kandidaat-Commissieleden.
Het gevoel dat Europa niet democratisch genoeg is, heeft er
misschien mee te maken omdat
we niets te zeggen hebben over al
die andere landen. Moeten we dat
Europese parlement niet kunnen
kiezen met alle politici uit alle
Europese landen?
THYSSEN: Dat zijn voorstellen die
leven en dat kan zeker helpen. Er zijn
voorstellen die zeggen, laat mensen
kunnen kiezen voor een lijst die gaat
over heel Europa en dan nog voor
een aantal afgevaardigden van henzelf. Maar ik denk dat er op zich - als
we kijken naar de verkiezingen in ons
eigen land - we zeggen toch ook niet
dat het federale Begië niet democratisch is omdat we vanuit Vlaanderen
de Franstaligen niet verkiezen.
Voorlopig is de weg waarop we het
doen, degene die we nog altijd het
beste vinden. Maar er moet discussie
over blijven, met de mensen en de
verschillende partijen. We moeten
vatbaar zijn en blijven voor evolutie.
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
10
Europa en inspraak roept niet
veel op. Doet dat pijn als dat wordt
gezegd?
sieleden en de voorzitter van die
Commissie te wachten staat, dan
denk ik dat dat democratie is. We
moeten verantwoording afleggen
vooraleer we benoemd worden. En
dagelijks beantwoord ik schriftelijke
vragen, elke maand verschijn ik voor
minstens 1 parlementaire Commissie.
Ik sta open voor alles wat beter kan.
Maar ik zou zeker niet zeggen dat het
systeem waarop Europa opgebouwd
is, niet democratisch is.
Maar u vindt dat daar niets aan
moet veranderd worden? Want dat
zou de burger misschien een ander
gevoel kunnen geven.
THYSSEN: Ik denk dat alles altijd
beter kan
Het is precies toch een moeilijk
geval, merk ik aan uw reactie.
THYSSEN: Kijk eens naar hoe
regeringen worden samengesteld
in ons eigen land. En daar is veel
minder commentaar op. Denk ook
aan de kruisverhoren die Commis-
4
36
37
m 12.45u
DOUGLAS FIRS LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
10
38
39
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
ZELDEN HEBBEN ZO VELEN
GEPARTICIPEERD AAN EEN
PARTICIPATIEPROJECT DAT, NAAST HET
AANZETTEN TOT PARTICIPATIE AAN
DERGELIJKE PARTICIPATIEPROJECTEN,
VANDAAG TOT DOEL HAD BURGERS TE
LATEN PARTICIPEREN AAN EEN DEBAT
OVER PARTICIPATIE.
Ik laat u de bovenstaande zin rustig herlezen.
Nog eens.
Ja?
Ik wil maar zeggen, het ging vandaag over burgerparticipatie. En bij uitbreiding bij iedereen die de appelblauwzeegroene microfoon van Radio1 vandaag
in de hand of voor de neus kreeg. Hoe kunnen we de burger minstens het
gevoel geven dat hij, tussen twee samenvallende verkiezingen door, ook nog
iets te vertellen heeft? En mag het wat meer zijn? Mag hij permanent iets te
zeggen hebben? Sleuren we hem niet gewoon mee in het bad der dagelijkse
besluitvorming?
En dan moest David – participatie is my middle name – Van Reybrouck zich
nog laten onderdompelen. En Jan Peumans. Wie zwemt? Wie springt uit het
bad?
Participatie, participatie, participatie. Vervang ‘congratulations’ door
‘participatie’ in het lied van Cliff Richard en je weet wat ik vanavond onder de
douche sta te zingen.
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
Hoe doen ze dat op een ander eigenlijk? Die vraag mocht politicoloog Bart
Maddens voor ons oplossen. De man had een powerpointpresentatie voorbereid. Hoeveel slides ze telde, weet geen mens. Want verder dan de tweede geraakte Maddens niet. Zo overrompelend was die participatieve ideeënstroom
van de groep van 10.
Participatie, een cliffhanger…
40
41
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
10
42
43
IDEEËN ROND POLITIEK
KUBA DUDEK:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Wij moeten een website ontwerpen, waarop iedereen
zou kunnen stemmen op bepaalde veranderingen/aanpassingen aan onze wetgeving. Hierdoor, zouden wij
veel meer te zeggen hebben over wat er juist in België
gebeurt. Nu kunnen wij maar één keer om de 4 jaar
onze mening geven & dit is veel te weinig!
JEAN VAN DAMME @JEANVDAMME
Benieuwd naar vandaag, hopelijk
wat praktische en positieve tips
voor beleid! #bel10
PETER VANDENPLAS @BRAINERGEES
WIM SOONS @WIMSOONS
#bel10 mooie quote ‘zonder
de burger leven we niet in een
democratie maar in een dictatuur’
@radio1be sterkte v onze
democratisch systeem ook:
partijen relatief onafhankelijk vh
bedrijfsleven (dankzij wetgeving
partijfin) #lt #bel10
BENOIT SOMERS:
Elke partij die aan de verkiezingen wil meedoen, moet
een formele en meetbare lijst van beloftes opmaken
voor de verkiezingen. Meetbaar wil zeggen dat er
concrete en makkelijk te meten resultaten gedefinieerd
worden – elke vage of niet becijferde belofte wordt niet
toegelaten. Deze lijst mag zoveel items bevatten als
elke partij zelf wil, maar wordt via een centrale website
voor iedereen op dezelfde manier uitgewerkt. Als de
partij vervolgens aan de macht komt, wordt 90 dagen
voor de volgende verkiezingen exact gemeten wat er
van de beloftes gerealiseerd werd. Partijen die geen
75% halen, worden uitgesloten van de verkiezingen en
kunnen pas opnieuw opkomen bij een latere verkiezing.
SOFIE DELEU @SDELEU
Maar ik wil helemaal niet
uitstappen... #bel10 is nog veel te
interessant....
STIENM @IAMS10
Regio’s afschaffen, provincies
opwaarderen en samenbrengen
in een federaal parlement. #bel10
#radio1 #hervorming #politiek
GUIDO HAESEVOETS:
Ik stel voor om het telsysteem dat nu bij gemeenteraadsverkiezingen wordt gehanteerd te vervangen
door een systeem van voorkeurstemmen. Alle zetels die
binnen een stad /gemeente via verkiezingen moeten
worden ingevuld krijgen aldus een democratisch verkozen iemand op de juiste stoel. Bv De man/vrouw met
de meeste stemmen wordt burgemeester, de tweede
meeste voorkeurstemmen krijgt het OCMW voorzitterschap, de derde meeste stemmen is voor de functie
van eerste schepen,… tot de volledige gemeenteraad
is samengesteld.
STEVEN TERLAEKEN @STOOFK
Waarom wordt van de #BEL10 geen
10-delige reeks gemaakt in prime
op @een of @canvas ? Al die tips
kunnen ons land vrolijk voorruit
helpen!
CHRISTINA VAN BOXEL:
Alvorens te stemmen dient men een stemtest in te
vullen. Deze test peilt naar jou persoonlijke idealen en
waarden. Op basis hiervan kan je nog kiezen voor de
twee partijen die het dichtst jouw idealen en waarden
benaderen of je kan blanco stemmen. Op deze manier
schakelt men populistische raddraaiers uit en wordt de
volksvertegenwoordiging een echte afspiegeling van
wat we echt willen.
HELLA ROGIERS @HELLA_RO
#bel10 zinvolle interventie
van Paul. Media zijn te vaak
eenzijdig op negatieve gericht.
#geefeenstemaanvoorstanders!
JEAN VAN DAMME @JEANVDAMME
Super interessante discussie over
voor en nadelen van Zwitserse
directe democratie. 50 tinten grijs.
#bel10
LUCAS VAN DESSEL @LUCASVANDESSEL
Veel nieuwe ideeën over
#demorcratie @radio1be #bel10
,vooral veel nieuwe regels of
criteria #vreemd Huidig systeem
is zo slecht nog niet?
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
ELINE CAMERLINCK:
Bij verkiezingen geven burgers een stem. Achteraf
wordt die stem dan geïnterpreteerd en vertaald naar
beleid. Als de kiezer nu aan zijn stem de motivatie van
zijn keuze kan meegeven, dan kan de verwachting
van de burger lijkt me beter worden ingelost. Dit kan
bijvoorbeeld als elke partij 5 programmapunten kan
oplijsten (algemeen of concreet: bv. Continuïteit van
beleid of tax shift...) waaraan de kiezer zijn eventuele
steun kan geven. Dit geeft minder interpretaties en een
duidelijkere focus aan het beleid.
DIRK VAN GIEL @DIRICKVANGIEL
#bel10 meer en betere ultramoderne middelen voor dienst
fotogrammetrie zodat een ongeval
sneller kan afgehandeld worden op
de autosnelweg
ERIC PAS @ERICPAS1
#bel10 Zoek aub nr gezond
evenwicht tussen #inspraak en
#nimby.
44
45
Verkiezingen worden het feest genoemd van de democratie. Dat feest is in het
verleden al meermaals bezongen. In onderstaand lijstje staan tien nummers die
te maken hebben met de tocht naar de stembus.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Radiohead—Electioneering
Guided By Voices—Vote for me Dummy
Snoop Dogg—Think About It
Devo—Dogs of Democracy
Wyclef Jean—Gone Till November
OutKast—Gasoline Dreams
Stephen Malkmus & the Jicks—Senator
OneRepublic—Counting Stars
Woody Guthrie—This Land is Your Land
We zien dat projecten waar geen
burgerparticipatie geïncorporeerd
werd muurvast zitten: Denk aan de
Oosterweelverbinding, denk aan de
10 belangengroepen rond Zaventem
die vorige week een verhuis van de
luchthaven eisten, ….
In die 4 jaar is het enkel maar duidelijker geworden dat de stem van de
burger alsmaar luider klinkt en dat
die burger ook zelf het heft in handen
neemt door eigen studies te laten uitvoeren, zich meer dan ooit verenigt
in belangengroepen etc. En dat zal
ook niet meer veranderen, gelukkig
maar!.
Is het dan onmogelijk geworden om
beleid te voeren? Om grote infrastructuurwerken uit te voeren?
VANAF HET BEGIN
Neen! Maar het werkt niet meer om
over een project te beslissen en dan
top down de bevolking te informeren.
Vorige week nog wezen 3500 Canadezen een aanbod van 1,15 miljard
Canadese dollar van het bedrijf Petronas van de hand voor een gasexploitatie op het land van hun voorouders met de woorden: “het gaat
niet om geld het gaat om cultuur en
milieu”.
De oplossing is om burgers, belangengroepen, middenveld en alle andere actoren van bij het prille begin
te betrekken. Je ziet zelfs dat die
vraag tot het betrekken van burgers
vanuit de overheid nu al in sommige
openbare aanbestedingen wordt
gezet. Men vraagt om duidelijk aan
te tonen in de offerte hoe een aannemer of architect de burgers en
andere stakeholders zal betrekken.
Dat neemt misschien iets meer tijd
in beslag maar het resultaat zal mee
ondersteund worden door de diverse
stakeholders.
Het gaat dus niet louter over ‘een
informatievergadering houden voor
de omwonenden’ Neen het gaat over
co-creatie door alle betrokkenen, een
degelijk proces dat gevoerd moet
worden, te beginnen bij de “stakeholder mapping”. In kaart brengen wie
mee rond de tafel moet zitten is cruciaal in het project. Je brengt niet enkel
de medestanders in kaart maar ook
de tegenstanders, het middenveld,
belangenorganisaties, maar ook
externen, iemand die kennis heeft
van de uitdaging vanuit een andere
invalshoek. Gaat het over mobiliteit
bijvoorbeeld, dan betrek je ook diegenen die kennis hebben van de mobiliteit van de toekomst, nodig desnoods
Google uit of Elon Musk, het zal je
een totaal ander inzicht geven op je
plannen.
Zorg ook voor voldoende experts in
de materie en nodig zowel experts
uit die een pro dossier als een contra
dossier willen maken. Die diversiteit
in stakeholders is cruciaal voor het
welslagen. Vervolgens zet je alle stakeholders samen rond een tafel en je
luistert naar wat de wensen zijn en
waar de obstakels zijn. Vervolgens
laat je deze heterogene groep zelf
oplossingen aanreiken, uiteraard
binnen de krijtlijnen van het wettelijke, het budgettaire, het technisch
haalbare etc…
Door de dialoog tussen de verschillende deelnemers zal je na een tijd
consensus krijgen. Iedereen luistert
naar elkaar en vormt, hervormt en
herformuleert zijn of haar standpunt.
Uiteraard is dit geen proces dat je
zomaar los kan laten, je moet het
degelijk begeleiden, anders gaat de
grootste tafelspringer elke keer weer
de groep domineren. En er is ook tijd
nodig: om ideeën te laten rijpen, verder uit te werken, terug met de groep
te bespreken.
haar burgers tijdens de hele legislatuur over verschillende onderwerpen. In de deelgemeente Sterrebeek
bijvoorbeeld zijn er plannen voor de
heraanleg van een park. Een van de
problemen is dat door beide
parkdelen een straat loopt. Het gemeentebestuur was al lang aan het
discussiëren of de straat nu al dan
niet kon worden gesloten.
Tijdens een Zaventem aan Zet avond
werd deze kwestie aan de burgers
voorgelegd en mee ingeleid door
experten van Vlaamse Landmaatschappij. Vooraf waren de burgers ingedeeld aan tafels waarbij bewoners
van de omliggende straten aan tafel
zaten met bewoners van iets verder.
AANVULLEND
Na een goed uur discussiëren onder
begeleiding, kwamen de 8 tafels unaniem tot dezelfde conclusie: De straat
mag afgesloten worden. Een van de
deelnemers zei: ‘Ik woon daar en ik
vind het niet fijn dat ik dan zal moeten
omrijden, maar door met de anderen
te praten, besef ik dat ik toch ook
liever 1 groot park heb en die 5 min
omrijden, die zijn tot slot zo erg niet’.
En dit is de essentie van burgerparticipatie. Het schepencollege stond
stomverbaasd aan de zijlijn te kijken
hoe makkelijk men tot consensus was
gekomen. Vorige week werd dit voorstel in het schepencollege bekrachtigd en tegen 2017 komt het park er,
zonder straat in het midden!
Wat leert ons dat? Burgerparticipatie is een waardevolle aanvulling op
de representatieve democratie. Het
onderbouwt een beleid en zorgt ervoor dat de kloof tussen burger en
beleid verkleint. Het geeft de burgers
naast stemrecht nu ook spreekrecht.
We kunnen enkel concluderen dat de
democratie er wel bij vaart.
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
Serj Tankian—Uneducated Democracy
Exact 4 jaar na de lancering van de
G1000 is 1 van de thema’s vandaag in
Bel10 ‘mijn stem, burgerparticipatie’.
Maar waar staan we intussen? Maakt
burgerparticipatie grote werken Oosterweel - onmogelijk?
m 9.52u
LIEDJES OVER STEMMEN &
VERKIEZINGEN
BURGERPARTICIPATIE: VLOEK OF ZEGEN?
CATO LÉONARD
(Cato Léonard is Campagneleidster
G1000.)
Een mooi voorbeeld is wat de gemeente Zaventem doet met het project ‘Zaventem aan Zet’. Ze betrekt
46
47
DE GROEP VAN 10 : POLITIEK
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
JEAN VAN DAMME, 31 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
TOM VAN LOOY, 36 JAAR
YVONNE STEINBERGER, 56 JAAR
JOKE VAN BOMMEL, 26 JAAR
AZIZ ZOUBIR, 40 JAAR
10
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
ELKE TWEEPENNINCKX, 41 JAAR
FILIP VANHAUWAERT, 55 JAAR
THIBAUT RENSON, 23 JAAR
PATRICK CHRISTIAENS, 45 JAAR
SVEN PICHAL, 36 JAAR
48
49
1
2
DE PARTIJKAART MET
STRAFPUNTEN
“Burgers zijn maar bereid om te participeren
als ze geloven in de politiek”, zegt Tom Van
Looy. Volgens hem ondermijnt het slechte gedrag van politici de geloofwaardigheid. “Elkaar
de gracht in rijden of het gekibbel, we maken
het elke regering wel mee. Daarom moet er zoiets komen als een rijbewijs met punten, maar
dan wel een partijkaart met punten. Wie een
collega-politicus in de gracht rijdt, krijgt een
strafpunt. En wie een bepaald aantal van die
punten heeft, mag een maand niet stemmen
in het parlement. “Eigenlijk is het heel simpel”,
vindt Tom. “Wat men van elkaar tolereert in de
maatschappij, moet ook gelden in de politiek.
En ik heb de indruk dat daar de grenzen verlegd
worden.”
GEEF DE SENAAT AAN
HET VOLK!
“In onze democratie vandaag zie je de burgers
afhaken en aan de andere kant heb je veel burgerbewegingen die zowel online als offline actief zijn. De burgers bewegen in een bepaalde
richting en de politiek volgt niet”, vindt Joke
Van Bommel. Moderator Lieven Verstraete
merkt op dat de Senaat - een plaats voor oude
wijze heren die reflecteren - plots plaats moet
ruimen voor beeldbestormers.
Maar hoe zou deze aanbeveling precies in zijn
werk gaan?
De Senatoren die er nu zijn, zouden de burgers
moeten begeleiden als coach. De burgers die
gekozen zijn (door loting) krijgen wel steeds de
kans om af te zien van hun functie. De burgers
gaan steun krijgen van proffen, experts en ervaringsdeskundigen. Ze zouden dan ook ongeveer
zes keer per jaar moeten samenkomen.”
REACTIE VAN VLAAMS PARLEMENTSVOORZITTER
JAN PEUMANS (N-VA)
5
Als er één conclusie mag getrokken worden na vandaag, dan is het wel dat de burger
meer inspraak wil. Peumans: “Burgerparticipatie is op zich een heel goed idee. Maar
hoe organiseren we dat? En waarover wil de burger participeren? De burger moet
beginnen zichzelf te informeren.”
Volgens Peumans zijn de mensen bezig met problemen in hun directe omgeving. Daar
moet de politicus naar luisteren. En dat kan ook, op lokaal niveau. Maar de burger
vergeet dat als hij ook op federaal of Vlaams niveau wilt meepraten, hij zich ook over de
problematiek op dat niveau moet informeren. Om daar bij te helpen, kan je nu al verschillende commissies in het Vlaams Parlement volgen via een live stream. Maar de burger
lijkt de weg naar die initiatieven niet te vinden.
(1) JAN PEUMANS VS STRAFPUNTEN VOOR POLITICI
Over naar de eerste aanbeveling: een partijkaart met strafpunten. Er moet minder
drama gespeeld worden in de media. Het politiek gehakketak moet stoppen, vindt de
Groep van 10. Peumans: “Hier word ik een beetje kwaad van. Als mensen zich baseren
op wat er in de kranten staat, begrijp ik dat. Maar ik zie enkel journalisten in het
parlement als er ruzie is. Er gebeuren genoeg zinvolle dingen in de commissies, maar dat
interesseert niemand”.
(2) JAN PEUMANS VS SENAAT VAN DE BURGER
Om het volk meer inspraak te geven in de politiek, stelt de Groep van 10 een Senaat van
de Burger voor. Een senaat die bestaat uit senatoren in de huidige betekenis en burgers
die met een loting zijn verkozen. Die burgers krijgen steun en begeleiding van de senatoren en andere experts. Niet met de bedoeling een praatcafé op te richten, wél met het
doel constructief te zijn. Om later te evolueren naar een tweekamerstelsel.
Peumans houdt vast aan het democratisch stelsel waarin volksvertegenwoordigers worden gekozen. “Voor Vlaanderen, Wallonië of België, niet voor hun achtertuin.” En hij wijst
op het bestaan van het spreekrecht. Zoals de initiatiefnemers van Ringland doen:
aanspraak maken op dat recht en de kans krijgen om voor het parlement te spreken.
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
Mag ik hopen dat democratie toch iets meer is dan louter en alleen het parlement? Dat
was toch een beetje mijn teleurstelling.
Jan Peumans kreeg het na verloop van tijd op zijn heupen. Hij vertrekt immers vanuit een
bestaand systeem en dat systeem zo optimaal mogelijk wil maken. Terwijl de Groep van
10 een andere opdracht krijgt. Zij mogen een stapje verder gaan. Zij mogen dromen. Zo
bots je natuurlijk. En ik ben op mijn honger blijven zitten bij Jan Peumans. Met de huidige
digitale mogelijkheden zou je toch veel gemakkelijker mensen kunnen betrekken bij de
politiek?
16 JUNI 2015
POLITIEK: MIJN STEM
10
DE TWEE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Enkele “zeer intelligente jonge heren” de bijnaam die deze twee leden van de
Groep van Tien hebben gekregen - maken de eerste aanbeveling bekend. “We
hebben vandaag heel hard gewerkt en
ik sta er zelf versteld van hoeveel ideeën
we op zo een korte tijd hebben gegenereerd”, zegt Tom Van Looy, die met
onderstaand idee naar zijn groepsgenoten is gestapt.
Onze democratie is gestoeld op de negentiende eeuw, net zoals de volksjury. Alles blijft
onder die stolp zitten en dat is een beetje mijn teleurstelling.
Ook bij het idee van de bevolking in de Senaat, blijf je in die Wetstraat zitten. Op het
moment dat je iemand loot tot politicus, wordt die persoon een politicus en gedraagt hij
daar zich ook naar. Je behoudt de wetmatigheden die er zijn.
Voorts toont Ivan begrip voor de politici die kibbelen. Een partijkaart met punten - een
van de aanbevelingen van de Groep van 10 - ziet hij niet echt zitten. Alsof alle andere
mensen zo vriendelijk zijn tegenover elkaar. Op Twitter durven gewone mensen ook zwaar
tekeergaan tegen elkaar. Dus volgens mij is wat politici doen des mensen. “Ik pleit dan
ook voor enige mildheid op dat vlak”, besluit Ivan.
50
51
THEMA (3)
KANSEN
Hoe krijgen we meer kansarmen, mensen met een handicap en
mensen met een migratie-achtergrond aan het werk? Via quota?
Daar ziet de diversiteitsambtenaar voor de Vlaamse overheid zelf
geen heil in. Op zoek naar antwoorden krijgt de Groep van 10 het
verrassende gezelschap van Kristel Verbeke. De vrolijkheid van bij
K3 was even helemaal weg toen ze op een muisstille Kunstberg
vertelde over haar moeilijke jeugd.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MIJN PRACHTVENT IS
BEDRIJFSLEIDER MET MAAR 1
BEEN, HIJ IS DE BESTE MAN VOOR
DEZE JOB! KIJK NAAR TALENTEN
NIET NAAR BEPERKINGEN
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10
— LUISTERAAR SANDRA VAN HEFFEN
52
53
m 7.10u
OCHTENDDEBAT
“QUOTA’S? DAAR BEN IK GEEN
VOORSTANDER VAN”
Kansengroepen aan het werk krijgen, dat is in Vlaanderen nog steeds erg
moeilijk. Bieden bijvoorbeeld stages daarin een goede oplossing? We vragen
het aan Alona Lyubayeva. Zij is de diversiteitsambtenaar voor de Vlaamse
overheid.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Meer stages voor mensen met een
diverse achtergrond, is dat de oplossing om de mensen aan het werk
te houden?
ALONA LYUBAYEVA: Ik vind zelf
de stages zeer nuttig. Als Vlaamse
overheid zetten we daarop in. Voor
personen met een migratie-achtergrond trekken we jaarlijks 15 a 20
procent stagiaires. Voor personen
met een handicap zitten we aan drie
procent.
LYUBAYEVA: Voor mij is het moeilijk,
want we hebben verschillende doelgroepen. Personen met een handicap vormen de moeilijkste groep om
aan het werk te krijgen. Ze hebben
een begeleiding nodig. Hoe krijgen
we hen aan het werk? Vanaf recrutering, dat alles verloopt volgens wat
die mensen willen en kunnen. Wij als
overheid moeten redelijke aanpassingen treffen.
U zegt dat het moeilijk is om hen
aan het werk te krijgen. Waarom is
dat zo?
LYUBAYEVA: Omdat je echt een
aangepast beleid nodig hebt. Voor
personen met een migratie-achter-
Daar gaat het om de theorie. Bij
mensen met een handicap gaat
het misschien om de praktijk?
Bedrijven zijn daar niet meteen
klaar voor.
LYUBAYEVA: En ook de overheid
is er niet klaar voor. Je hebt een
grotere afstand tot tewerkstelling
en je moet die afstand overbruggen.
Dat doe je door die mensen eerst
naar de werkvloer te krijgen. We zien
zeer duidelijk dat mensen die stages
lopen, een grotere kans hebben op
tewerkstelling.
En bij mensen met een migratie-achtergrond is het een probleem
om hen te bereiken? Ze vinden
de weg niet naar een job bij de
overheid?
De perceptie waar u het over heeft
is dan, “we zijn niet goed genoeg?”
LYUBAYEVA: Ja, dat klopt. Misschien zijn we niet goed genoeg om
te solliciteren en daarom doen we
dat niet. In de tweede generatie
gaat het veel meer om aanmoedigen en zorgen dat ze solliciteren,
dan over de reëele drempel. Bij de
eerste generatie, de mensen die zelf
verhuisd zijn naar ons land, gaat het
veel meer om nationaliteitsvoorwaarden en taalvoorwaarden. Mogen die
mensen met hun diploma wel solliciteren of niet? Krijgen ze gelijkschakeling of niet? Dat zijn reële drempels
waar we iets aan kunnen doen.
Wat kan helpen tegen die perceptie?
LYUBAYEVA: We moeten als Vlaamse overheid meer moeite doen om te
zeggen: kom bij ons werken, want dat
gebeurt niet genoeg.
LYUBAYEVA: Dat hoor ik toch zeer
veel.
En hoe komt dat? Want iedereen
heeft toch streefdoelen?
En hoe komt dat?
LYUBAYEVA: Ik denk dat we dat niet
voldoende beseft hebben. We zien
het nu pas in onderzoeken dat die
mensen niet komen. Bij een eerste
sollicitatieronde zien we een heel
laag aantal sollicitanten met een
migratie-achtergrond.
LYUBAYEVA: Daar moeten we een
onderscheid maken tussen de eerste
en de tweede generatie. Bij de mensen die hier geboren zijn, gaat het
veel meer over perceptie. Hoe geraak
ik bij de Vlaamse overheid en ben ik
wel geschikt genoeg voor de job?
Is taal nog altijd een probleem?
LYUBAYEVA: Volgens mij is het voor
de tweede generatie een perceptie.
We kunnen niet meer spreken van
een taalachterstand, maar wel van
een scholingsachterstand voor de
grote groep. Maar dat sluit op zichzelf de individuen niet uit.
En hoe groot is hun wil om een
job te zoeken? Want daar wordt
weleens van gezegd dat ze dat niet
willen.
tere maatregelen treffen. Het gaat
wel trager, maar we moeten veel
meer focussen op het wegnemen van
drempels in plaats van te zeggen
hoeveel mensen je moet hebben.
Nochtans zouden die quota niet
slecht zijn voor de perceptie. Dan
kan u volgend jaar al zeggen dat
u zoveel mensen van allochtone
origine aan het werk hebt gekregen
bij de Vlaamse overheid. Dat zijn
voorbeelden en voorbeelden werken. Niet?
LYUBAYEVA: Dat wordt gezegd,
ja. Ik kan dat niet bevestigen,
want ik heb geen voorbeelden die
dat zouden aantonen. Ik zie wél
veel voorbeelden van de wil om te
werken, maar dat ze er uiteindelijk
niet ‘doorgeraken’ en dat ik niet kan
vastpinnen op welke competentie ze
het niet gehaald hebben.
LYUBAYEVA: Ik heb een voorkeur
voor individuele voorbeelden. Ik zie
liever geslaagde mensen met gezichten en een verhaal dan zoveel cijfers.
Ik ben geen cijferfetisjist.
Zijn quota’s een oplossing?
LYUBAYEVA: Ja, ik heb veel moeilijkheden gekend en ik ben het slachtoffer geweest van discriminatie
LYUBAYEVA: Daar ben ik geen voorstander van. Want op dit moment
denk ik dat de streefcijfers ok zijn.
Met die streefcijfers kan je veel zach-
U bent zelf van Oekraïne naar ons
land gekomen. Hebt u veel moeilijkheden ondervonden?
In welke zin?
LYUBAYEVA: Ja, percepties die iets
veronderstellen wat je niet bent. Of
dat je jezelf extra moet bewijzen.
Dat je extra inspanningen moet
leveren om hetzelfde te mogen als
een Vlaming. En dat is iets wat ik veel
hoor: wat ik ook doe, ik word niet op
dezelfde manier behandeld.
U bent dan iemand met veel
zelfvertrouwen om dat allemaal te
overwinnen?
LYUBAYEVA: Dat is gekweekt zelfvertrouwen. Veel mensen haken na
verloop van tijd af omdat ze te veel
tegenslagen hebben gekend los van
het feit dat iemand gehandicapt is of
een migratie-achtergrond heeft. En
dan kan je in een situatie belanden
dat je niet meer wil. We hebben
met andere woorden nog veel werk
voor de boeg. We moeten bewuster
investeren en we moeten kijken naar
waar we onze accenten leggen. Als
Vlaamse overheid moeten we bewust
actie ondernemen.
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
Het gaat om heel verschillende
groepen.
grond gaat het veel meer om bereiken, aantrekkelijker maken en ervoor
zorgen dat ze solliciteren.
54
55
m 8.14u
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10
56
57
THE VAN JETS LIVE OP DE KUNSTBERG
m 12.45u
m 12.45u
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10
58
59
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
EEN VROUW MET CONGOLESE
ROOTS HEEFT MORGEN EXAMEN.
CHOCOLATIER. ZE WIL EEN NIEUW
LEVEN.
ZE WIL VOOR HAAR MEERVOUDIG
GEHANDICAPTE ZOON KUNNEN ZORGEN.
ZE WIL ONDERTUSSEN MENSEN BLIJVEN
ZIEN. DE GROEP VAN 10 HANGT AAN
HAAR LIPPEN.
Een man raakte op zijn vijfentwintigste verlamd. Hij wil dat mensen met een
beperking helemaal afgebeeld worden op sollicitatieformulieren.
De Groep van 10 moet zijn vergaderlokaal verhuizen. Naar een gebouw met
een lift.
Een vrouw wil kans- en contactarmoede bestrijden in sportclubs.
De Groep van 10 vaardigt haar af om in debat te gaan met de minister.
Een zangeres ontbloot haar pijnlijke verleden. De hashtag #bel10 is trending.
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10 levensverhalen, 1 groep.
En één reporter die dankbaar sprokkelt.
60
61
“EEN ZEER GROTE STAP VOORUIT!”
m 16.40u
m 8.35u
GETUIGENIS KRISTEL VERBEKE KRIJGT
RADIO 1-CAFÉ MUISSTIL
Zei jij meteen ja toen je gevraagd werd om de paneldiscussie rond “Gelijke kansen voor iedereen” te leiden?
KRISTEL VERBEKE: Eigenlijk wel, omdat ik me al heel lang probeer
in te zetten voor kinderrechten. Kinderen zijn de toekomst en ik heb
vanuit mijn eigen ervaring het niet altijd gemakkelijk gehad. Ik kan heel
oprecht voor hen spreken. Ik ben heel graag de stem van de kinderen.
Waarom ligt het thema je zo nauw aan het hart?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
VERBEKE: Ik heb zelf geen gemakkelijke jeugd gehad. Ik kom uit
een arbeidersgezin, mijn ouders zijn gescheiden, ik heb twee zusjes
verloren. Mijn pa was een truckchauffeur die graag een pintje dronk
en ik was vaak alleen. Ik heb hard moeten knokken om een diploma te
halen. Daar kwamen veel extra jobs bij, zoals bijvoorbeeld op de markt
aardappelen verkopen om toch maar geld te hebben om te kunnen
studeren. Het was mijn kans om voor mezelf op te komen in een gezin
dat het niet gemakkelijk had.
Vind je het belangrijk om daarmee naar buiten te komen?
VERBEKE: Eigenlijk wel. Het is moeilijk om erover te praten - zeker als
het over het verlies van mijn twee zussen gaat is het niet gemakkelijk om
dat verlies onder woorden te brengen. Maar ik wil het toch doen, omdat
er heel veel kinderen thuis zitten in een gelijkaardige situatie. Tegen hen
zeg ik: komaan, geloof in jezelf. Zoek je talenten, focus en ga ervoor.
Daarom vertel ik mijn verhaal.
Wat verwacht je van de Groep van 10?
VERBEKE: Ik hoop vooral dat we heel veel kunnen discussiëren op een
positieve manier. Dat alle ideeën die aan bod komen echt wel een plek
krijgen. En voor mezelf is dat dan vooral vanuit het standpunt van de
kinderen.
VERBEKE: Het voordeel als je in K3 zit is dat kinderen je kennen en
vertrouwen. Ik hoor heel veel verhalen van hen en ik probeer inderdaad
naar hen te luisteren en hen te beïnvloeden op een positieve manier.
Onze nummers doen dat ook. Als je zingt over verdraagzaamheid in alle
kleuren, dan vind ik het zalig als kinderen daarover zingen.
Hield je vooraf rekening met de mogelijke maatschappelijke rol van K3?
VERBEKE: Neen, eigenlijk niet. We hadden zelf niet verwacht dat we
ons zo hard zouden toespitsen op kinderen. Maar het is wel iets dat me
nauw aan het hart ligt. Ik vind het geweldig om voor hen te werken en te
zingen. En ook dat je hun leven kan beïnvloeden door bepaalde dingen
te zeggen. Of dingen net niet te zeggen.
6
Wie in een rolstoel zit en met de trein wil reizen, moet
dat meestal 24 uur op voorhand laten weten. Maar
wat wil nu het toeval. Uitgerekend vandaag wordt in
de Kamercommissie Infrastructuur een resolutie
goedgekeurd die deze termijn terugbrengt naar 1 uur op
voorhand. Rolstoelgebruiker Johan Cremery, een lid van
onze Groep van 10, is erg blij met die beslissing.
“Het is een zeer grote stap vooruit. En positief als ik
ben, kunnen we die 1 misschien wel naar nul brengen.
Maar door deze beslissing kunnen we toch bijna ad hoc
beslissen om ergens naartoe te gaan. Bijvoorbeeld om
naar zee te gaan als het mooi weer is.”
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
Probeer je die boodschap ook uit te dragen als kinderen
of ouders van kinderen met je komen praten?
Over sommige dingen moet je misschien niet praten met
kinderen?
62
63
VERBEKE: Je kan met kinderen over alles praten. Onlangs heb ik voor
het Kinderrechtencommissariaat filmpjes opgenomen met kinderen
in ziekenhuizen en speciaal onderwijs. Die zeggen alles. En op zo een
manier dat het niet fout is wat ze zeggen.
IDEEËN ROND KANSEN
TISOKEE @TISOKEE
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Één en al bewondering voor
pendelaar met blindegeleidehond
die zelfstandig de trein neemt om
in Brussel te gaan werken #bel10
#Respect
PETER CUYPERS:
We doen “komen eten” wedstrijden waarbij we telkens
4 mensen samenzetten: 2 autochtonen + 2 allochtonen.
Goed screenen dat we de juiste karakters combineren
en uitzenden maar.
Adopteer een arme .Wie echt arm is of het financieel
moeilijk heeft en eens iets héél graag zou meemaken
,helpen om zijn(haar,hun)verlangen te realiseren .Ik
denk aan de vele eenouder gezinnen met kinderen die
nooit op vakantie kunnen.Zoiets als op tv de droomfabriek.....Kan gebeuren via vb koning Boudewijnstichting
.De school weet ook goed waar er echt noden zijn.
SANDRA VAN HEFFEN @SANDRAVANHEFFEN
#bel10 Mijn prachtvent is
bedrijfsleider met maar 1 been, hij
is de beste man voor deze job! Kijk
naar talenten op stukjes te kort...
TOM SCHIETTECAT @SCHIETTECATBE
Een mens krijgt het warm van
de warme getuigenissen in
#bel10. Iedereen mee! Iedereen
inbegrepen! #kansen #pakvast
FOUAD GANDOUL @FGANDOUL
Nood aan véél meer allochtone
werkgevers en hooggeschoolde
allochtonen. Talent wordt schaars
bij generatiewissel babyboommillenials #bel10
PHILIP @PHROOSE
Hoe komt het dat
“allochtone” jongeren zo weinig
hogere studies aanvatten? Te
weinig ambitie? Te weinig inzet?
#bel10
RADIO @RADIO1BE
#bel10 ontdekt de kracht van
#opendata (en ook een beetje van
het internet) @tooncoppens #realo
@CoolsKat
“Kansen zijn zoals de milieubox:
ze worden wel gegeven, maar
niemand wil ze.” (@bertgabriels bij
Annelies) #BEL10
MARLEEN SENDERS:
Competenties linken aan talenten!
Workshop op de @Triasngo
werkvloer. Personeel #kansen
geven. #bel10
Een week lang het leven van een ander over nemen.
Misschien heeft die andere heel andere ideeën dan
jij, is veel armer of juist rijk, heeft een andere etnische
achtergrond, seksuele voorkeur, taalachtergrond,
politieke kleur, religie...
STEFAAN BONTE @BONTESTEFAAN
Als alle scholieren in het secundair onderwijs een weekje van leven konden ruilen, van elkaar konden leren.
Men zou misschien beter met diversiteit leren omgaan.
JERRY VAN ECHELPOEL @QLURICHAUN
Ik werk als gehandicapte al 8 jaar...
ik heb daar geen structuren van
de staat voor nodig om aan werk te
geraken #Bel10
MICHEL SMETS:
Schaf erfenissen af. Tijdens je leven mag je schandalig
rijk worden, maar na je dood gaat je verworven fortuin
weer terug naar de gemeenschap. Zo begint iedereen
bij het begin van zijn leven met dezelfde middelen.
ANNEMIE LEMAHIEU @ANNEMIELEMAHIEU
@FGANDOUL
JOURNALINKS @JOURNALINKS
Lang getwijfeld om iemand
met beperking aan te nemen.
Uiteindelijk beste beslissing ooit.
Het was niet beperkend, maar
verruimend. #bel10
IKBENPRETTIGGESTOORD @IKKUHISLIEF
Getuigenis Kristel Verbeke (K3)
krijgt Radio 1-Café muisstil http://
deredactie.be/permalink/1.2369527
… Ik heb heel veel respect voor @
Kristelktje
LIEVEN BEULLENS:
Laat allochtonen zelf een “inburgeringsprogramma”
samenstellen: tot welke engagementen gaan ze zich
engageren zodat ze na een bepaalde tijd Belg kunnen
worden.
SAÏD AL-HADDAD @SAIDALHADDAD
Johan en Saskia van mijn #bel10
team praten met Min. Muyters over
‘kansen - Iedereen mee’
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
VERONIQUE DEVREESE:
GEERT VANOVERSCHELDE @SYLVESTERGVO
altijd al een vermoeden gehad dat
@KristelK3 Verbeke iemand met
fond was. Haar verhaal op #radio1
bevestigt dat. Ga daar op door!
64
65
m 8.14u
Radio1-collega Barbara Rottiers komt haar lijstje brengen over boeken en platen. Zij houdt ervan boeken over platen te lezen. Wij houden ook van boeken. We
zitten immers vlakbij de Albertina Bibliotheek. Genoeg verwarring gezaaid, hier
heb je haar lijstje van platenboeken:
■ The principles of uncertainty—Maira Kalman.
Uitgeverij Penguin
■ Inside Africa
■ Pocket Atlas of remote Islands—Judith Shalansky
■ Misao the big mama and
Fukumaru the cat—Miyoko Ihara
■ Stem op de okapi—Edward van de Vendel &
Martijn van der Linden. Uitgeverij Querido.
■ ‘De Bijbel’—Rebecca Dautremer en
Philippe Lechermeier. Uitgave Davidsfonds.
■ Een leeg schetsboek!
■ Astrid Lindgren, haar leven in beelden—Johan
Erséus, met tekst van Astrid Lindgren
■ De gouden kooi—i.s.m. Anna Castagnoli,
Carll Cneut.
■ Nunca te olvidaré, de Frida Kahlo para Nicholas
■ Muray—Samengesteld door Salomon Grimberg.
Onze arbeidsmarkt staat voor belangrijke uitdagingen. We moeten
met z’n allen langer werken, meer
mensen moeten aan de slag en jongeren moeten sneller een job vinden.
Daarbij wordt niet zelden naar de
werkgevers gekeken: want hoe gaan
we ervoor zorgen dat onze job meer
‘werkbaar’ is, hoe gaan we langdurig
werklozen inschakelen, hoe gaan we
om met discriminatie op de arbeidsmarkt?
Wat moeten we vandaag verstaan
onder een kansengroep? Vlaanderen
kent er nu vier: ouderen, mensen van
vreemde origine, mensen met een arbeidshandicap en ongekwalificeerde
jongeren. Op federaal niveau houden
beleidsmakers het bij ‘risicogroepen’.
De definitie hiervan kan verschillen:
werknemers bedreigd door herstructurering, ontslagen werknemers,
werknemers ouder dan 50, werklozen
jonger dan 30, leerlingen uit het industrieel leerlingenwezen, enz. Naast
deze Vlaamse en federale definities
zijn er nog categorieën van werknemers die kunnen vallen onder de paraplu ‘kansengroep’: mensen met een
psychosociale problematiek (PSP),
mensen in armoede, mensen met medisch, mentale, psychische of psychiatrische problematiek (MMPP), enz.
Bent u nog mee?
Naar aanleiding van de zesde staatshervorming liet Voka een studie
uitvoeren om het pallet aan doelgroepen en maatregelen in kaart te
brengen. Het beeld was ontluisterend
maar ook leerrijk. We telden minstens
36 maatregelen die voortaan tot
het Vlaamse arsenaal voor arbeidsmarktbeleid zouden behoren.
Buiten de vaststelling dat deze 36
elk verschillend waren van aard, omvang, type doelgroep,… stelden we
ook vast dat vele werkgevers door
de bomen het bos niet meer zagen.
Nochtans zijn deze kansengroepen
met het bijbehorend pakket aan
maatregelen net gericht op werkgevers, in de hoop er hun aanwervingsgedrag mee te beïnvloeden. Het
getuigt van een bijna onaantastbaar
geloof van beleidsmakers in de sociale maakbaarheid der dingen, maar
het mist veelal effect en impact.
Laat het duidelijk zijn: Voka is niet tegen een analyse van kansengroepen,
integendeel. Vlaanderen streeft naar
een verhoging van zijn werkzaamheidsgraad naar 76% tegen 2020.
Want hoe gaan we anders onze sociale zekerheid blijven financieren? Een
blik op de werkloosheidsstatistieken
toont aan dat er binnen de kansengroepen het grootste potentieel zit
qua tewerkstelling op de arbeidsmarkt.
Echte jobs creëren
Willen we al deze mensen ook effectief aan de slag helpen, dan zal een
breed arsenaal aan verplichtingen,
regeltjes en normen ons alvast niet
vooruit helpen. Ze betekenen vaak
enkel administratieve last en registraties, veel bewijzen op papier en
frustratie op het terrein waarbij geen
rekening gehouden wordt met de variatie tussen sectoren en bedrijven.
We hebben ons al te veel weggestoken achter benchmarks, verplichtingen en regels die achteraf geen
jobs blijken op te leveren. Willen we
kansengroepen echte kansen geven
op de arbeidsmarkt, dan moeten we
inzetten op maatregelen die ondernemers toelaten écht jobs te maken
voor kansengroepen. We geven er
zeven.
1
2
3
De scholingsgraad opkrikken:
Er zal een enorme vervangingsvraag ontstaan op de arbeidsmarkt door de vergrijzing.
nood aan een competitiviteitsbeleid en drastische, structurele
verlaging van de loonkosten.
4
5
Maak de arbeidsmarkt soepeler: Ook de arbeidsmarkt zelf
moet soepeler worden ingericht.
Exemplarisch is het wegvallen
van de proeftijd, wat de drempel
verhoogt voor soepele aanwerving.
Voer een gericht en kordaat
activeringsbeleid: Een beleid
dat ervoor zorgt dat mensen niet
in een langdurige werkloosheid
belanden.
het aantal doelgroe6 Beperk
pen: Indien er aanvullend ge-
werkt wordt met kansen- of
doelgroepen waarop het beleid
aanstuurt met loonkostverlagende maatregelen, dan kan
dit enkel met een beperkt aantal doelgroepen, eenvoud en
transparantie, zodat werkgevers
weten wat er bestaat en waar ze
gebruik van kunnen maken.
7
Gebruik wat al bestaat: Gebruik meer wat werkt. In plaats
van voortdurend nieuw beleid
te ontwikkelen, is het beter te
destilleren wat goed werkt en
ruimer in te zetten.
(Sonja Teughels is Senior Adviseur Arbeidsmarktbeleid bij Voka)
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10
(BEL) 10 FAVORIETE
PLATENBOEKEN
m 14.00u
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ECHTE KANSEN VOOR KANSENGROEPEN
SONJA TEUGHELS
Iedereen gekwalificeerd: Uit
de recent gepubliceerde Schoolverlatersenquête blijkt eens te
meer dat het behalen van een
kwalificatie de beste kansen
biedt op de arbeidsmarkt.
Verlaag de loonkosten: De vervanging van ouderen en het verhogen van de scholingsgraad op
zich zullen niet volstaan. Er is ook
66
67
DE GROEP VAN 10 : KANSEN
ANITA DESCHEEMAEKER, 59 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
JAN CORNELIS, 57 JAAR
SAÏD AL-HADDAD, 36 JAAR
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
KRISTEL VERBEKE, 39 JAAR
HANNAN BEN ABDESLAM, 37 JAAR
10
JOHAN CREMERY, 49 JAAR
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
SASKIA PHEMBIA, 46 JAAR
BRIAN ROTSAERT, 30 JAAR
LIES VERHOEVEN, 31 JAAR
SASKIA VANHAECKE, 47 JAAR
68
69
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Saskia Phemba volgt een opleiding tot chocolatier, zodat - als haar zorgbehoevende zoon geen
plek vindt - hij bij haar aan het werk kan en niet zonder sociaal kader valt.
Uit het verleden en door heel actief te zijn op de
school van haar zoon, merkt Saskia dat inclusie
een goede manier is om personen met een beperking een sociaal kader te bieden. Maar wat als die
kinderen opgroeien? Zodra ze de dertig naderen,
verdwijnen ze. Zijn ze plots heel wat minder zichtbaar.
2
MAAK SPORT VOOR
IEDEREEN TOEGANKELIJK
DOOR DE FINANCIËLE
DREMPEL TE VERLAGEN.
Anita De Scheemaeker van de Groep van 10 stelt
de 2e aanbeveling voor: Maak sport voor iedereen
toegankelijk door de financiële drempel te verlagen.
3
INVESTEER IN BRUGGENBOUWERS. MENSEN DIE
TUSSEN DE JONGEREN
STAAN, WETEN WAT ER
LEEFT.
(1) PHILIPPE MUYTERS VS MENSEN MET EEN BEPERKING EEN ZINVOLLE TAAK GEVEN
7
Minister Muyters is er van overtuigd dat hier een inclusief beleid gevoerd kan worden.
Hij maakt de belofte dit mee te nemen naar het overleg met zijn sociale partners en het
ook aan te kaarten bij zijn federale collega. “We zeggen nog te snel: “Moet die persoon
niet naar een bepaalde opvangplek?” We moeten er een prioriteit van maken om ook
deze mensen in het reguliere werkveld op te nemen. We moeten ons afvragen hoe we nog
meer mensen met een beperking kunnen inzetten.”
(1) PHILIPPE MUYTERS VS SPORT VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK MAKEN
“Sport is verrijkend. En moet toegankelijk zijn voor iedereen. We zien inderdaad dat
kinderen die uit de kansarmoede komen daar ook graag aan deelnemen. En daarom
zijn er al initiatieven genomen, zoals het promoten van pleintjesvoetbal.” Ondertussen
wordt er ook aan een nieuw federatiedecreet gewerkt. “Eén van de eisen waaraan elke
sportclub zal moeten voldoen, is een aanbod hebben dat voor iedereen toegankelijk is.
Jong of oud. Man of vrouw. En zeker voor kinderen uit de kansarmoede. Anders krijgen de
clubs geen geld van de overheid. Daarover heb ik al een eerste nota voorgelegd aan de
Vlaamse regering.”
(1) SVEN GATZ VS INVESTEREN IN BRUGGENBOUWERS
Sven Gatz begrijpt waar de Groep van 10 naartoe wilt. “We zijn met te weinig volk om
alle jongeren te helpen. Wat we op korte termijn kunnen doen? In de komende weken
maken we budget vrij om een aantal projecten een kans te geven. In 2017, bij de volgende
subsidieronde, kunnen we pas een antwoord bieden op een structurelere aanpak.” Gatz
wilt stedelijk jeugdwerk als prioriteit. “Omdat de toekomst ligt in steden. Zowel voor
Vlaanderen als Brussel. En die toekomst ligt in handen van de jeugd.”
De 3e aanbeveling is gericht aan minister Sven
Gatz. Lies Verhoeven neemt het woord: Investeer
in bruggenbouwers. Mensen die tussen de jongeren staan, weten wat er leeft.
Lies: “De laatste tijd is het dweilen met de kraan
open. Er is schooluitval, jeugdwerkloosheid en de
toegang tot het dienstenaanbod is niet altijd wat
het zou moeten zijn. We willen jongeren helpen hun
plek (terug) te vinden.”
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
17 JUNI 2015
KANSEN: IEDEREEN MEE
10
DE DRIE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
1
MINISTERS PHILIPPE MUYTERS (N-VA) EN SVEN GATZ
(OPEN VLD) REAGEREN OP AANBEVELINGEN
MENSEN MET EEN
BEPERKING EEN
ZINVOLLE TAAK ÍN DE
SAMENLEVING EN
BEDRIJVEN GEVEN.
De ministers hebben het begrepen, al ligt dat misschien vooral aan de ministers die hier
aanwezig waren, Philippe Muyters en Sven Gatz.
De Groep van 10 heeft het de ministers niet echt moeilijk gemaakt. Want ze hadden het
bijvoorbeeld niet over de wachtlijsten die maar niet opgelost geraken.
Wel hadden ze het over heel concrete dingen, dingen waarover de politici vrij makkelijk
konden antwoorden. Ik raad de mensen van de groep aan om de contactgegevens van
de ministers te vragen en de komende maanden te blijven slaan met de hamer op de
nagel. Zodanig dat je binnen zes maanden of een jaar kan checken of ze gerealiseerd
worden. Zit ze achter hun veren.
70
71
THEMA (4)
MILIEU
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is. Gezongen in
1970, maar na al die jaren blijft de klassieker van Louis Neefs brandend actueel. Het groen verdwijnt en op plaatsen waar de natuur
wel nog aan de macht is, incasseert het mokerslagen in de vorm
van zwerfafval. Biedt statiegeld een oplossing voor dat probleem?
En hoe ziet de energie van de toekomst eruit? Blijft onze energievoorraad stabiel als straks de laatste kerncentrale de deuren sluit?
— LUISTERAAR RON REPKO
73
72
WAAROM GEBRUIKEN WE DE MIDDENBERMEN
VAN SNELWEGEN NIET OM WINDMOLENS NEER
TE ZETTEN. EEN COMBINATIEMODEL DAT DE
WEG VERLICHT EN STROOM OPWEKT ZOU MET
DE HUIDIGE STAND VAN DE TECHNIEK TOCH
MOGELIJK MOETEN ZIJN.
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
10
m 8.14u
OCHTENDDEBAT
HOE MOETEN WE ZWERFVUIL
AANPAKKEN?
Op sommige plaatsen in Vlaanderen kan je niet naast het zwerfvuil kijken.
Wat kunnen of moeten we doen om die zwerfafvalberg tegen te gaan? We
vragen het aan Bruno Tobback (SP.A) en Jan Delfosse van Comeos, dat is de
vertegenwoordiger van de handel en diensten in ons land.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Als Vlaams minister van Milieu
hebt u er tussen 2004 en 2007
voor gezorgd dat we voortaan in
supermarkten moeten betalen voor
plastic zakjes. Was dat destijds niet
vooral om het gat in de begroting
een beetje te dichten?
BRUNO TOBBACK: Neen toch niet.
Als je een heffing invoert, dan staat
er altijd een bedrag bij dat het zou
moeten opbrengen. Dat was toen ongeveer 65 miljoen euro . De realiteit
is dat we nu tot 80 procent minder
plastic zakjes gebruiken in supermarkten. Het heeft dus gewerkt en
als belasting brengt het niets meer
op. Ondanks de schampere kritieken
die er toen ook waren, heeft het wel
degelijk gewerkt.
In heel wat winkels en markten zien
we ze natuurlijk wel nog, de plastic
zakjes.
TOBBACK: U ziet niet alleen veel
plastic zakjes, u ziet ook veel plastic
verpakking. Dat is sowieso moeilijker
om aan te pakken. Maar we moeten
stilaan toch de stap overwegen om
DELFOSSE: Zeker en vast. Er is trouwens een nieuwe Europese richtlijn
op komst. Die laat de lidstaten de
keuze. Ofwel beperk je het aantal
plastic zakjes tot 40 per persoon in
elk land. Ofwel maak je ze betalend.
Vandaag zijn er in de grote bedrijven
geen gratis wegwerpzakjes meer te
krijgen.
Bij apothekers en kleinere winkels
zie je ze wel nog
DELFOSSE: Daar is het moeilijker
om vooruitgang te boeken. Voor ons
land is het waarschijnlijk een betere
oplossing om de plastic zakjes betalend te maken om naar een serieuze
reductie te komen.
Ook over het statiegeld is het laatste
woord nog niet gezegd en geschreven. In Nederland wilde men dat
afschaffen, maar het zal daar dan
toch behouden blijven. Wat vindt u
daarvan, meneer Tobback?
TOBBACK: Zo een statiegeldsysteem kan echt wel zorgen voor het
verminderen van zwerfvuil en dat
soort verpakkingen. Maar ik heb er
wel een belangrijke kanttekening bij.
Statiegeld legt immers opnieuw een
serieuze last bij de consument. Het
is de consument die dat statiegeld
voorschiet, vervolgens de verpakking moet bewaren en ze dan moet
terugbrengen naar de winkel om
Dat is duidelijke taal, meneer
Delfosse.
DELFOSSE: Wij vinden statiegeld
een bijzonder slecht idee. Een heel
stuk van de last wordt verschoven
naar de consument. Wanneer de
handelaar verplicht wordt om
statiegeld terug te nemen, moet hij
daarvoor ernstige aanpassingen
invoeren in de infrastructuur.
Dus u zegt eigenlijk dat die PMDzak goed werkt.
DELFOSSE: Dat is een nog belangrijker argument. We kennen in ons
land een bijzonder efficiënt systeem
van recyclage van wegwerpdrankverpakkingen - de gekende blauwe
PMD-zak die door FOST Plus wordt
opgehaald. En FOST Plus is een
initiatief van zowel de handelaars als
de producenten.
Laat ons het systeem behouden
zoals het is?
DELFOSSE: Zwerfvuil is in de eerste
plaats het gevolg van een gedragsprobleem. Een aantal mensen
blijven wegwerpverpakkingen in
de natuur gooien. Daarom hebben
we een zwerfvuilplan voorgesteld
aan minister Schauvliege en haar
Franstalige evenknie. In dat plan
8
tonen de bedrijven de bereidheid om
17 miljoen euro te investeren om het
zwerfvuilprobleem op te lossen.
Hoe ziet dat plan er concreet uit?
DELFOSSE: Met die 17 miljoen
wordt onder meer de infrastructuur
aangepakt. Bijvoorbeeld door meer
vuilnisbakjes te plaatsen.
Hoe meer vuilnisbakjes er staan,
hoe meer afval die toch aantrekken?
TOBBACK (knikt)
DELFOSSE: Het vuilnis dat in die
emmers zit, komt wel goed terecht.
Het wordt op een behoorlijke plek
gerecycleerd. Dat gebeurt niet als
het afval terchtkomt op een berm
naast de autoweg.
TOBBACK: Dat kan ik voor een stuk
volgen, maar de realiteit waarom
sommige vuilnisbakken verdwijnen,
is omdat ze zeer snel vol zitten en
omdat ze vervolgens een aantrekkingspunt worden voor ander afval.
Vergeet ook niet dat die volle vuilnis-
bakken steeds leeggemaakt worden
door het personeel van de gemeente.
17 miljoen euro is een mooie geste,
maar het is niet genoeg. Het is maar
een fractie van de totale kost.
DELFOSSE: Wat betreft het doorschuiven van de verantwoordelijkheid hebben we in het verleden toch
al bewezen dat we als handelaars
en producenten onze verantwoordelijkheid willen opnemen bij elk milieuprobleem waarmee we te maken
krijgen. De overheid heeft natuurlijk
ook zijn eigen verantwoordelijkheid.
Zwerfvuil is een gedragsprobleem
en de overgrote meerderheid van
de mensen gebruikt op een juiste manier zijn PMD-zak. Het is slechts een
kleine minderheid die zich niet aan
de regels houdt. Er is een manifest
gebrek aan controle en bestraffing
om tegen die kleine groep op te
treden.
75
74
JAN DEFLOSSE: Die maatregel is er
inderdaad gekomen in 2007 of 2008,
maar wij hebben niet gewacht op
een belasting op plastic zakjes Al in
2003 heeft onze organisatie beslist
om geen gratis plastic zakjes meer te
geven aan de kassa. Dat heeft ertoe
geleid dat het volume van plastic
met 5.000 ton verminderd is en dat
we vandaag inderdaad nog maar 20
procent van het volume op de markt
brengen.
Bent u het ermee eens dat er nog
veel meer moet gebeuren, meneer
Delfosse?
zijn statiegeld terug te recupereren.
Voor veel mensen is dat toch niet
even praktisch. De producenten
ontsnappen hiermee aan een stuk
van hun verantwoordelijkheid. Het
is immers de burger die - via de
gemeente - betaalt voor de aanpak
van zwerfvuil. De producenten zijn
er eigenlijk vanaf op het moment dat
het in de blauwe zak zit. Wat er niet
in de blauwe zak moet, daar wordt
ook niet mee voor betaald.
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
Meneer Delfosse, hoe las u die
maatregel? Want toen het over het
dichtfietsen van het gat in de begroting ging, kon u een glimlach niet
onderdrukken.
het gebruik van plastic boodschappentassen helemaal te verbieden.
Nogal wat landen in de omgeving
zijn daarmee bezig. Dus ik denk dat
er nog een marge is bij die laatste 20
procent.
77
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
18 JUNI 2015
76
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
79
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
m 12.45u
m 12.45u
18 JUNI 2015
78
MARCO Z LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Lang geleden uit het hoofd geleerd, spookten de woorden door mijn hoofd
onderweg van de groep van 10 naar de buitenstudio van Annelies Moons.
Een tussentijds verslag, dat verlangt men daar dagelijks van me.
De Groep van 10 confronteerde op dat moment hun wilde dromen over duurzame energie met de nuchterheid van experts ter zake.
Enthousiasme versus pragmatisme.
Ik citeerde Elsschot op de radio en voegde eraan toe dat ik hoopte dat de weemoed niet zou overheersen als de Groep van 10 straks slapen ging.
Toegegeven. Het is niet de eerste keer deze week dat ik aan die droom, die
daad en die praktische bezwaren denk.
Maar ook dat het goed is zo. Want aanzetten tot dromen, dat is bel10.
Vind daar maar eens een praktisch bezwaar tegen.
81
80
“Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren,
en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,
en die des avonds komt wanneer men slapen gaat.”
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
10
TUSSEN DROOM EN DAAD STAAN
WETTEN IN DE WEG EN PRAKTISCHE
BEZWAREN.
TOT CLICHÉ VERWORDEN VERSREGELS.
WANT WIE WEET NOG DAT ZE IN EEN
GEDICHT STAAN OVER EEN HUWELIJK
WAARUIT HET VUUR IS VERDWENEN?
OF DAT DE DAAD WAARVAN SPRAKE
DOODSLAAN IS?
“SLOW FARMING” IN DE LANDBOUWSECTOR
“IS ANNEMIE HIER?
IK WIL HAAR MIJN VERZAMELING LATEN ZIEN”
m 11.30u
m 10.50u
Alexander Cerpentier is wat
we noemen een “smart farmer”.
Maar wat betekent dat precies?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
ALEXANDER CERPENTIER: Het is belangrijk om de
technieken en de evolutie te volgen. Iedere sector
evolueert en dat is zeker ook het geval in de landbouwsector. Dat uit zich niet alleen in vergroening of
in een geïntegreerde duurzame teelwijze, maar ook
inzake wetgeving, teeltechniek, mechanisatie - noem
maar op.
Wat doet hij concreet op het vlak van
smart-farming?
CERPENTIER: De techniek die ik gebruik is het
gps-toestel. Dus het rijden op 2 cm nauwkeurig. Bij
een auto is dat tot op 50 centimeter of een meter
nauwkeurig. Waarom is die nauwkeurigheid zo belangrijk? Wel Dankzij het toestel vermijd je overlapping als je een bepaalde handeling hebt gedaan. Je
zal - bijvoorbeeld als je met een spuitbus werkt - de
grond van jouw buurman niet raken met de vloeistof.
Zonder die gps en enkel op het zicht is die nauwkeurigheid niet haalbaar.
9
Tijdens hun “BEL10”-uitzending vanop de Kunstberg in Brussel kregen
Annemie Peeters en Zouzou Ben Chikha te maken met een opvallende
bezoeker. De man kwam het Radio 1-Café binnen en ging een koffie halen.
Vervolgens vroeg hij of Annemie er was, omdat hij haar iets wilde laten
zien.
Dat “iets” bleek hij met zich mee te dragen. Zonder aarzelen repte de
man zich naar het midden van het café. Daar deed hij de koffers open, tot
verbazing van het aanwezige publiek.
“Dat zijn oude kopmerken van oude fietsen”, steekt de man van wal tegen
de microfoon. “Van 1880 tot 1952. Ik heb er 2.000 dubbel en 6.500 in mijn
verzameling. Ik wilde dat gewoon eens laten zien aan jullie.”
Zijn verzameling bevat zowaar ook kopmerken van oude fietsenmakers
uit Afrika. “Die zijn in 1960 allemaal naar huis moeten komen”, aldus de
kranige verzamelaar.
83
82
CERPENTIER: Alles wat we rondom ons zien, is geproduceerd en geteeld door een sector. Als we naar de
winkel gaan, willen we de dingen liefst zo goedkoop
mogelijk kopen. Er wordt een bepaalde druk gelegd
op de kostprijs, dat we er toch nog iets aan verdienen. De firma’s die naast ons staan en lobbyen over
de productiviteit, gaan ervoor zorgen dat we hoge
producties halen - of toch proberen - de gewassen
moeten meer en meer produceren. Wat gebeurt er?
De markt weet dat, want ze krijgen dergelijke producten. Dus die kost kan naar beneden en hetzelfde geldt
dan ook voor de marktprijs. Wat doet de landbouwer?
Die wil zijn boterham verdienen en hij moet meer
produceren. Hij moét dus gebruikmaken van die machines om dat te kunnen bereiken. Als ik morgen mijn
aardappelen niet moet verkopen aan 2,5 eurocent,
maar aan een winkelprijs die de helft lager is, dan
zet ik morgen de helft minder aardappelen. Want dan
kan ik mijn brood verdienen.
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
Mis je dan niet de charme van vroeger
in de boerenstiel?
IDEEËN ROND MILIEU & ENERGIE
ROBBY TOLEDO:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Moesten we eens op elke verlichtingspaal een kleine
windmolen plaatsen. (Doorsnede van +/_ 50 cm), Al
zouden we maar beginnen op al de palen langs onze
autosnelwegen. ( die molentjes zullen minder overlast
bezorgen dan al het lawaai en de hinder van het
verkeer.) Ik denk dat dit technisch haalbaar is. Hoeveel
elektriciteit zouden we kunnen opwekken?
BART DE CLERCK @BARTDECL
Al vroeg op weg naar #BEL10 @
radio1be Erg benieuwd wat de dag
brengt....
MARC HELEVEN:
Een slimme thermostaat die automatisch / regelmatig
(volgens jouw gekozen voorkeur) de goedkoopste /
groenste ... energieleverancier zoekt en boekt. #transparantie #makeitsimple
JAWEL, DE - @JAAKDEVUYST
#verdichten van woonkernen.
Prima idee. Sommige steden
hebben daar al een #stadsdichter
voor. #bel10
RON REPKO:
Waarom gebruiken we de middenbermen van snelwegen niet om windmolens neer te zetten. Een combinatiemodel dat de weg verlicht en stroom opwekt zou
met de huidige stand van de techniek toch mogelijk
moeten zijn. Ik rij elke dag op de E314 en het zou zeker
daar op het hele traject kunnen. Het voordeel is dat de
energiefactuur van de wegbeheerder omlaag kan, er
stroom opgewekt wordt en niemand over extra lawaai
of horizonvervuiling hoeft te klagen. Een snelweg is
immers per definitie lawaaierig en lelijk. Dit kan bij
wegwerkzaamheden geleidelijk aan in heel het land
geplaatst worden.
tussentijdse evaluatie van #BEL10,
deoplossing ligt zoals steeds
i/h buitenland, we kunnen die
toepassen maar dan stoppen we
Belg te zijn
THOMAS MINTEN @MINTENTH
#bel10 even claxonneren op elke rokende chauffeur die
zijn peuk complexloos uit het raam keilt
Vandaag alweer een boeiend
thema. Het wordt nog afkicken van
#bel10. Tenzij er iets permanent uit
voortkomt...? #burgercommies? ...?
#bel10 is goed idee. Eindelijk over meta-problematiek
en niet over Waan Van De Dag. Alleen is men er weer
mee bezig.
HANS DE SMEDT:
Geef elke inwoner een boekje met, of digitaal, bonnetjes. Deze bonnetjes geven recht op goedkope energie.
Je kan ze gebruiken voor de aankoop van benzine,
diesel, elektriciteit, houtpellets etc... Wie zuinig leeft
kan er over hebben en ze aan een veelgebruiker doorverkopen volgens de wet van vraag en aanbod. Het
zal mensen aanzetten om na te denken bij het verbruik
van energie en de veelverbuikers straffen omdat ze
dan meer moeten betalen of gewoon geen recht meer
hebben op extra.
JOCHEN VAN COILLIE @JOCHEN_VC
Dat #BEL10-ding lijkt met de dag interessanter te
worden. Uitstekend initiatief, iets minder goed voor de
concentratie op het werk :-)
85
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
#bel10 over #statiegeld in
Noorwegen: retourneringsgraad
van 95%, grote zuiverheid en
kostenefficiënt systeem
BIEKE NOUWS @BIEKENOUWS
STEVE TIJPELS @CHRIST0PHF
DIMITRI OP DE BEECK @DIMITRI_ODB
#bel10 als afval geld waard zou ipv geld kosten, zou
dat ons gedrag veranderen?
18 JUNI 2015
84
Als je ruimte wil creëren moet je
in de hoogte kunnen gaan met de
gebouwen. Wetgever legt hier veel
te veel limieten op #Bel10
Alle snoepautomaten op openbare plaatsen, scholen
en werkplaatsen vervangen door automaten met regionale producten van bij de boer en
andere producenten van bij ons zoals bijvoorbeeld
met appels, aardbeien, tomaatjes, fruitsap, honing,
confituur en andere ambachtelijke produkten. Op
de automaten of in een staandertje bij de automaat
plaats je dan de foldertjes met de adressen van de
lokale producenten en wat uitleg over hun producten.
Ondersteuning van de lokale economie op een gezonde
en ecologische manier
PASCAL VANELSTLANDE @PVANELSTLANDE
ik erger me blauw aan lege
blikken langs de weg. ik raap
die hele blikken op en maakt er
PMDvuilbak van #bel10
FRANK VAN MASSENHOVE @FVMAS
PIET COOPMAN @PIETCOOPMAN
JERRY VAN ECHELPOEL @QLURICHAUN
SOPHIE DE CORTE:
HOE GROEN IS VLAANDEREN NU ÉCHT?
LIEN POELMANS
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Buitenspelen in de vrije natuur, voor kinderen is dat het leukste wat er is. Ketnetwrapper Thomas Van Achteren doelt uit de doeken welke tien spelletjes hij
het liefst van al buiten speelt.
Een kamp bouwen, in het bos, park,
of zelfs gewoon achterin je tuin
Gigantische zeepbellen maken
Dikke Bertha spelen
Een modderbad nemen
10
Over met bruine zeep ingesmeerd zeil glijden
Een blote voetenpad maken
1-2-3 Piano!
Voetbal, en alle varianten erop zoals
Chinees of Siamees voetballen
De instandhouding van open ruimte
levert namelijk allerhande maatschappelijke voordelen op. Het ter
beschikking hebben van een gezonde
omgeving om te bewegen en te recreëren is voor de meeste mensen heel
belangrijk. Ook landbouwproductie
en het laten infiltreren en bufferen
van water bij hevige regenval worden
door iedereen erkend als belangrijke
aspecten.
Vandaag?
Maar hoe staat het nu met de “open
ruimte” of “groene ruimte” in Vlaanderen?
Volgens het kadaster is er in Vlaanderen een goede 950.000 hectare aan
“open ruimte”. De open ruimte wordt
hierbij gedefinieerd als de combinatie van landbouwland, parken, natuur- en recreatiegebieden. Andere
bronnen geven gelijkaardige cijfers.
Het Natuurrapport 2014 van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
rapporteert 945.000 hectare niet-urbane ruimte; de CORINE land cover
databank van 2012 van het Europese
Milieu Agentschap bevat iets meer
dan 990.000 hectare “niet-artificiële” ruimte.
Dit is net geen 75% van de totale oppervlakte. Hiermee zit Vlaanderen in
de staart van het Europese peloton.
Gemiddeld gezien is de aandeel
niet-artificiële ruimte in de Europese
lidstaten meer dan 95%! Maar zelfs
in Nederland, dat een gelijkaardige
bevolkingsdichtheid als Vlaanderen
kent, wordt minder dan 13% van de
oppervlakte ingenomen door artificieel landgebruik. D
Gisteren?
950.000 hectare, of een goede 70%
van Vlaanderen, dat lijkt op het eerste zicht nog wel mee te vallen, is het
niet?
Feit is echter dat we sinds 1982 meer
dan 130.000 hectare aan open ruimte zijn kwijtgespeeld ten voordele
van ruimte ingenomen door wonen,
werken en mobiliteit. Anno 2014 is het
“ruimtebeslag” in Vlaanderen zo’n
260.000 hectare. De groei van deze
bebouwde ruimte was het grootst in
de jaren ’85 tot ’97. In die periode
groeide het ruimtebeslag aan een
tempo van 12 hectare of 24 voetbalvelden per dag!
In absolute cijfers is het vooral de
landbouw die het kind van de rekening is. De totale oppervlakte akkerlanden en graslanden daalde met
zo’n 100.000 hectare in de periode
1982 – 2014. In relatieve cijfers echter
daalde vooral de oppervlakte open
natuur (-17.5%). Het gaat hierbij onder andere om moeras-, heide- en
duingebieden, veelal vegetaties die
deel uitmaken van de Europees te beschermen natuur in Vlaanderen.
Ook deze verdeling is ongelijk gespreid in Vlaanderen. De grootste
afname situeert zich in de suburbane gordel van Brussel en Antwerpen
en in en rondom de centrumsteden.
Maar ook in de regio rond Keerbergen is de afname opmerkelijk: de
gemeente Keerbergen verloor in een
periode van 30 jaar tijd de helft van
zijn gekadastreerde oppervlakte bos.
Morgen?
In opdracht van verschillende Vlaamse overheidsinstanties heeft VITO het
RuimteModel Vlaanderen ontwikkeld.
Dit is een landgebruiksmodel dat
trends en toekomstprojecties voor
Vlaanderen kan vertalen in ruimtelijke beelden. Uit dit model blijkt dat
volgens een “Business-as-usual”
scenario, dat uitgaat van een verderzetting van de huidige trends inzake
bevolkingsgroei en het beleid uit het
verleden, de open ruimte verder afneemt met zo’n 100.000 hectare tegen 2050.
Recent doorgerekende scenario’s
wijzen echter uit dat het, met een
gerichte verdichting van wonen en
werken, ook anders kan. Indien een
zogenaamde “ruimteneutrale” ontwikkeling wordt opgelegd in het model kan de verdere afname van de
open ruimte worden beperkt tot minder dan 30.000 hectare tegen 2050.
(Lien Poelmans werkt bij VITO (Vlaamse instelling voor Technologisch Onderzoek) op ruimtelijk-dynamische
landgebruiksmodellen.)
87
86
Een schuimfuif organiseren
Economisch belang
Wat duidelijk is in het veld, komt ook
duidelijk naar voren in de cijfers: de
open ruimte is zeer ongelijk gespreid
over Vlaanderen. In stedelijke omgevingen (stadskernen, maar ook
dichtbebouwde gemeentekernen) is
de open ruimte meestal ver te zoeken.
Bovendien is de regionale spreiding
zeer ongelijk: het grootste aandeel
open ruimte is terug te vinden in delen van West-Vlaanderen en Limburg;
de laagste oppervlaktes in de gemeenten van de zogenaamde Vlaamse ruit (het gebied tussen de steden
Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent).
Gevolg hiervan is dat een groot deel
van de Vlaamse bevolking weinig tot
geen open ruimte in zijn onmiddellijke
omgeving heeft. Uit het Natuurrapport 2014 blijkt dat 21% van de bevolking in Vlaanderen niet beschikt over
een groene ruimte op wandelafstand.
Indien enkel “natuurgroen” wordt beschouwd, zijn de cijfers nog frappanter: Natuurpunt rapporteerde in 2014
dat 46% van de Vlamingen niet over
een voldoende groot natuurgebied
beschikken op wandelafstand.
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
Zelf een sproeier maken
In Vlaanderen is door de toegenomen
verstedelijking de hoeveelheid open
ruimte de afgelopen decennia sterk
afgenomen. Eerder deze week wees
een groep professoren in een opiniestuk in de krant De Standaard nog op
het functionele belang van natuur en
open ruimte in dichtbevolkte regio’s
zoals Vlaanderen.
m 09.18u
m 8.14u
MILIEULIJSTJE
DE GROEP VAN 10 : MILIEU EN ENERGIE
BART DE CLECK, 49 JAAR
INNE VANGEEL, 37 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4) PASCAL ROOBROUCK, 49 JAAR
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
ANNICK HOLLEBEKE, 56 JAAR
BIRGER DE BRABANTER, 36 JAAR
FILIP VAN DYCK, 44 JAAR
MARC BELLINKX, 45 JAAR
AN LAVRYSEN, 52 JAAR
JAN HAUTEKIET, 59 JAAR
89
88
GEERT DE COCK, 38 JAAR
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
2
3
“Wij geven vandaag al premies voor energiescans. We verplichten het niet, omdat ik daar niet in geloof. Het is van belang dat mensen zelf ook gemotiveerd zijn
en er de meerwaarde in zien. Ik zie trouwens dat meer en meer bedrijven energie-efficiëntie als een belangrijke waarde van het bedrijf zien. Maar ook als een
manier om zich economisch sterker te maken. De energieprijzen zijn vandaag
erg laag en we weten 1 ding zeker: ooit zullen die prijzen weer gaan stijgen. Het
is dus van belang om dit moment te gebruiken om meer aan energie-efficiëntie
te doen.
VOER EEN GRATIS
ENERGIESCAN IN VOOR
KMO’S
Inne Vangeel, zelf ondernemer, wist niet van het bestaan van die premies. “Ondernemers hebben als kerntaak
hun bedrijf economisch veilig te stellen. We hebben gewoon geen tijd om zelf op onderzoek uit te gaan.” Daarom
vindt Inne een verplichting beter: dan kunnen ondernemers er niet rond en worden ze geholpen.
Inne Vangeel van Groep van 10
Op die manier kunnen wij kennis opdoen en advies krijgen. Dit zou verplicht én gratis moeten
gebeuren. Op vlak van milieu als economische
haalbaarheid zal dit een groter terugverdieneffect hebbben.
(2) JOKE SCHAUVLIEGE VS VERGROEN PARKEERTERREINEN
VERGROEN
PARKEERTERREINEN
Voor ons is groen in de stad heel belangrijk. We weten allemaal dat de stad
een plek is waar veel beton is. Het is vaak de gemeente of de stad die de
vergunning geeft, maar een supermarkt die wordt aangelegd in de stad, kan je
verplichten om bijvoorbeeld de parking onderaan aan te leggen en daarnaast
een groene ruimte. In de stedenbouwkundige bouwvergunning kan je zoiets
opleggen. Dus dat is iets wat we veel meer moeten promoten”, zegt de minister.
Annick Hollebeke van Groep van 10
Vergroen parkeerterreinen zodat ze na sluitingstijd als stadsparkjes gebruikt kunnen worden.
(3) ANNEMIE TURTELBOOM VS GEMEENSCHAPPELIJKE ZONNEPARKEN
GEMEENSCHAPPELIJKE
ZONNEPARKEN
Mark Bellinckx van Groep van 10
Het mogelijk maken van gemeenschappelijk
zonneparken.
11
Minister Turtelboom is meteen mee met dit voorstel. “Het zorgt vooral dat
de drempel om te investeren in hernieuwbare energie lager komt te liggen.”
Gent is al gestart met een zonnekaart, Antwerpen gaat eraan beginnen, maar
Turtelboom wilt zo snel mogelijk een kaart voor heel Vlaanderen. Dan gaat dat
nog verschrikkelijk veel meer kosten”, zegt Weyts. “Ik snap dat men creatief wil
zijn en ik wil roeien met de riemen die ik heb. Maar ik tracht de budgetten te
spenderen aan haalbare initatieven.”
Bellinckx: “De puzzelstukjes liggen blijkbaar op tafel. Al wat nog nodig is, is een beetje politieke moed”. In Utrecht
hebben ze dit project al uitgevoerd. “Waarom het warm water opnieuw uitvinden? Kopieer gewoon.”
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
10
“Ik vond het opvallend dat de politici voor het eerst deze week applaus hebben gekregen”, zegt De Vadder. De ideeën die vandaag naar boven zijn gekomen, had hij eerder
van politici verwacht dan van de gewone burger. “Die kleine ideeën die leiden tot een
betere wereld zouden eigenlijk van de politici moeten komen. Daarom pleit ik voor een
burgerkabinet voor elk beleidsdomein in de politiek. Daar kunnen we alleen maar wel bij
varen”, aldus De Vadder.
Toch heeft hij nog een kleine bemerking: Als het echt serieus werd, zwegen de politici.
“Toen Ringland ter sprake kwam, werd er niet gereageerd. Terwijl wat er met Ringland
gebeurt, hetzelfde is als wat er hier in het klein gebeurt.”
91
90
1
(1) ANNEMIE TURTELBOOM VS GRATIS ENRGIESCAN
18 JUNI 2015
MILIEU EN ENERGIE: HOE MAKEN WE VLAANDEREN GROENER?
10
DE DRIE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
MINISTERS ANNEMIE TURTELBOOM (OPEN VLD) & JOKE
SCHAUVLIEGE (CD&V) REAGEREN OP AANBEVELINGEN
Enkele “zeer intelligente jonge heren” de bijnaam die deze twee leden van de
Groep van Tien hebben gekregen - maken de eerste aanbeveling bekend. “We
hebben vandaag heel hard gewerkt en
ik sta er zelf versteld van hoeveel ideeën
we op zo een korte tijd hebben gegenereerd”, zegt Tom, die met onderstaand
idee naar zijn groepsgenoten is gestapt.
THEMA (5)
SAMENLEVING
Jongeren die langer thuis wonen, de vergrijzing, kangoeroewoningen, het toenemende aantal singles, nieuw samengestelde gezinnen die een groter huis zoeken, bejaarden die bij hun mantelzorger
intrekken. Onze samenleving verschilt grondig met hoe de mensen
leefden in de tijd van Napoleon, toch is het huidige erfrecht nog in
grote lijnen gestoeld op de Code Napoleon. Kan het beleid al die
grote wijzigingen wel volgen?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
EEN GEZIN, DAT IS KIEZEN VOOR
MENSEN WAARVOOR JE WIL
ZORGEN. OF DAT NU IS IN DE
VORM VAN EEN HUWELIJK, OF EEN
BLOEDBAND. HET GAAT TOCH OM
HET ENGAGEMENT DAT JE NEEMT
OM VOOR IEMAND TE WILLEN
ZORGEN?
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
— ELS AEYELS, METER VAN DE GROEP VAN
10 OVER DE NIEUWE HOEKSTEEN.
92
93
IS ERFRECHT NOG
VAN DEZE TIJD?
Sonja Becq
m 8.15u
OCHTENDDEBAT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
SONJA BECQ: De slag met Napoleon dateert van 200 jaar geleden
en het huidige erfrecht heeft dat
moeiteloos overleefd. Er zijn wel wat
veranderingen in onze samenleving,
waardoor het huidige erfrecht
onder druk staat. Mensen huwen
bijvoorbeeld minder en als ze in het
huwelijksbootje stappen, doen ze dat
doorgaans ook later. Het aantal wettelijk samenwoners ligt even hoog als
het aantal gehuwden en toch geldt
voor hen een iets ander systeem. Al
die veranderingen betekenen voor
ons niet dat we het erfrecht met al
zijn principes zomaar overboord
moeten gooien.
HÉLÈNE CASMAN: “De basis van
ons erfecht komt inderdaad van de
Code Napoleon. Het gaat om regels
die bepalen naar wie onze erfenis
gaat. In eerste instantie wordt naar
het testament gekeken, maar veel
mensen maken geen testament. Op
dat moment is het de wet die bepaalt
naar wie de erfenis moet gaan.
Waarom maken zo weinig mensen
een testament? Is dat in ons land
dan onvoldoende ingeburgerd?
CASMAN: Er zijn veel mensen die
daar niet willen over nadenken.
Die denken dan - als ze over hun
testament gaan nadenken en het ook
gaan tekenen - dat ze klaar zijn om te
overlijden. Omdat ze dat niet willen,
stellen ze het uit.
En dan bepaalt het erfrecht wat er
met de erfenis gebeurt?
CASMAN: Juist. Van Napoleon hebben we overgehouden dat het naar
de familie moet gaan. En dan speelt
het geen enkele rol of het familie is
die je veel en graag ziet. Er wordt
alleen naar het wetboek gekeken.
En de belangrijkste regel daarin is
dat het naar de kinderen moet gaan.
Vroeger was de oudste zoon het
belangrijkst, maar Napoleon heeft
bepaald dat alle kinderen gelijk zijn.
Dit alles op voorwaarde dat de ouders getrouwd waren. Was dat niet
het geval, dan werden de kinderen
beschouwd als bastaard en kregen
ze geen erfenis.
Moeten we de definitie van familie
dan veranderen in het wetboek?
BECQ: Dat is intussen al een beetje
gebeurd. Mevrouw Casman verwijst
naar de kinderen, maar ondertussen
hebben bijvoorbeeld de stiefkinderen
eenzelfde successierechtentartief.
Maar het blijft wel zo dat we die
familiale band belangrijk vinden.
Hoe is die familiale band? Dat is de
eerste vraag die we stellen. Gehuwd
of wettelijk samenwonend? Daar
zijn nu nog verschillen. Moeten die
verschillen blijven? Is de onderlinge
solidariteit vergelijkbaar als die bij
een huwelijk, dan zou je een gelijkaardig erfrecht kunnen nemen.
Verzekeraars krijgen bijzonder veel
dossiers te verwerken van nieuw-samengestelde gezinnen waarin de
vader zegt: de kinderen van mijn
tweede vrouw mogen erven, maar
de kinderen van mijn eerste vrouw
wil ik uitsluiten. Dat leidt toch tot
problemen?
CASMAN: Dan raak je aan een belangrijk onderdeel van het erfrecht.
Dat heeft ook een naam: het reserveof het voorbehouden erfdeel. Dat is
het minimumdeel dat de kinderen
kunnen opeisen. Met het resterende
deel kan de vader uit uw voorbeeld
doen wat hij wil. Hij kan dan - om
welke reden dan ook - dat deel liever
geven aan de stiefkinderen.
Wat zijn de mogelijke kwade gevolgen dat eigen kinderen hun deel
niet meer zouden kunnen opeisen?
Bijvoorbeeld als de “band” er niet
is of je het als vader of moeder niet
wil?
CASMAN: Dan raken we aan
een heel specifiek aspect van het
erfecht. Als je onterfd wordt als kind,
dan voel je je verstoten als kind.
Sommige kinderen kunnen daar
rationeel mee omgaan. Bijvoorbeeld:
wat zou ik moeten erven van iemand
die ik al 30 jaar niet meer gezien
heb. Maar waarom was dat zo? Wat
was de aard van de ruzie? Niemand
benadert het erfrecht los van enige
emotie.
Mevrouw Becq, dit is een enorm
moeilijke en gevoelige materie.
BECQ: Dat klopt. Want het gaat om
het familierecht. Je hébt een band
en we gaan ervan uit dat er een
natuurlijke affectieve en emotionele
12
band is met als basis dat we elkaar
graag zien. Dat wordt doorgetrokken naar het erfrecht en dat willen
we ook zo houden. Dat noemen
we familiale solidariteit. Misschien
moeten we wel eens kijken of er wat
meer ruimte kan gecreëerd worden
voor het beschikbaar deel. Zodat de
vader of moeder wat meer kan geven
aan bijvoorbeeld stief- of zorgkinderen.
En hoe zit het met alleenstaanden?
Kan je dan jouw erfenis geven
aan bijvoorbeeld jouw pete- of
metekind?
BECQ: Als je niemand anders hebt,
dan kan je dat effectief ook doen.
Dan kan je dat vrij beschikbaar deel
geven aan dat neefje of nichtje. De
vraag die dan steeds terugkeert is
die van de successierechten. Maar
daar is het Vlaamse niveau bevoegd
voor.
Het is zeggen tegen de persoon
die geen partner heeft gevonden:
helaas, u hebt geen kinderen. Is dat
niet de vinger in de wonde duwen?
CASMAN: Wie lijdt daar het meeste
onder? De persoon die het wil
nalaten of degene die het krijgt?
Uiteindelijk krijgt die toch nog een
mooi deel van het geërfde bedrag.
Het is al geweldig dat men kan kiezen
naar wie het gaat.
Wanneer kan er iets veranderen,
mevrouw Becq?
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
Is ons erfrecht nog van deze tijd?
Hélène Casman
Hélène Casman is professor emeritus van de VUB en is gespecialiseerd in
erfrecht. Sonja Becq is kamerlid voor CD&V en al langer bezig met familie
en recht. Zij denken na over de aanpassing van ons erfrecht aan onze huidige
samenleving
BECQ: Op dit moment zitten we
samen met verschillende professoren
en parlementsleden onder leiding
van minister Geens. We voeren
gesprekken rond dit erfrecht en rond
het huwelijksvermogenrecht - wat
mensen aan elkaar geven tijdens het
huwelijk. Het is belangrijk om goed
af te bakenen waarrond we een
consensus kunnen bereiken.
94
95
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
19 JUNI 2015
97
96
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
m 12.45u
m 12.45u
RIGUELLE LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
98
99
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
m 21.00u
m 8.14u
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
IS HET GEZIN NOG DE HOEKSTEEN VAN
ONZE SAMENLEVING?
BEL10 SCHUWT DE GROTE THEMA’S NIET.
IN EEN WEEK TIJD ZIJN GORDIAANSE
KNOPEN ALS MOBILITEIT, POLITIEKE
STRUCTUUR, GELIJKE KANSEN, MILIEU
EN GEZIN MET SPREKEND GEMAK VOOR
EENS VOOR ALTIJD DOORGEHAKT.
ONDERWIJS, FINANCIËN EN ZORG DOEN
WE VOLGENDE WEEK NOG WEL. MEN ZOU
ONS DANKBAAR MOETEN ZIJN.
Maar goed, die hoeksteen dus.
Is dat nog wel een steen van het eigen huis?
Die baksteen in de maag, is dat nog altijd één van de vijf trefwoorden die
we spontaan roepen als we het over de Vlaming hebben? Wat zijn de andere
trouwens?
101
100
Ik hield mijn gedachten geborgen, dat past bij mijn observerende rol.
Maar de groep ging er toch mee aan de slag. Nieuwe hoekstenen, nieuwe
woonvormen, nieuwe uitdagingen, nieuw voer voor discussie, een nieuwe
boeiende BEL10.
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Voor de middag bezocht de groep van 10 Brutopia, een Brussels cohousingproject, waar de gemeenschappelijke ruimte (de tuin, het washok, de vergaderruimte, ...) de drukste is.
Is Brutopia wel een goede naam voor dit project, dwaalden mijn gedachten af.
Utopie, ideaalbeeld, maar ook onhaalbare droom.
“EEN GEZIN, DAT IS KIEZEN VOOR MENSEN
WAARVOOR JE WIL ZORGEN”
m 8.45u
Liefhebbers van pure romantiek wenden nu beter even de ogen af. Het idee
van Dirk Nyberg is immers extreem rationeel. “Waarom zou je een huwelijkscontract niet kunnen zien als een huurcontract, waarbij je ook een 3-6-9
verbond aangaat en om de drie jaar evalueert?”
Hoe vernieuwend dit idee ook klinkt, niemand minder dan dichter Herman De
Coninck heeft dit idee al eerder geopperd. Leest u maar even onderstaand
gedicht van zijn hand.
Radio 1-presentatrice Els Aeyels neemt
zelf het meterschap van deze Groep van 10
voor haar rekening. Waarom doet ze dat
precies?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ELS AEYELS: De voorbije weken heb ik zelf verschillende ideeën doorgestuurd naar de redactie van
BEL10. En toen stelden ze mij de vraag: als je er zo
in geïnteresseerd bent, waarom word je dan geen
meter van dat thema? Zo gezegd, zo gedaan, want de
problematiek ligt me na aan het hart.
HUURCONTRACT
MISSCHIEN RUST OP DIT HUWELIJK GEEN
LEVENSLANGE ZEGEN,
MAAR WEL HET SOORT ZEKERHEID
VAN EEN TE HERNIEUWEN HUURCONTRACT
DRIE-ZES-NEGEN.
WE ZIJN BINNEN VOOR DE REGEN
VAN MELANCHOLIE.
Waarom?
ELS: “Ik kom niet bepaald uit een heel uitzonderlijk
milieu. Ik heb een mama, papa en een zus. Toch merk
ik al een tijdje in mijn onmiddellijke omgeving dat lang
niet iedereen in dit klassieke gezinspatroon zit. Ze
worden geconfronteerd met een heleboel praktische
en financiële problemen. Misschien wordt het dan
ook eens tijd dat de wetten en de reglementen zich
aanpassen aan deze nieuwe realiteit.”
MISSCHIEN IS DAT MINDER PASSIONANT
DAN VROEGER, ALS JE KLAARKOMT VRAAG IK ‘WABLIEFT’
EN GRAPPEN IN DIE TRANT.
MAAR IK HEB JE MEER DAN VROEGER LIEF:
ER IS ZOVEEL MEE ‘JOU’ NU DAT IK KEN,
ZOALS IK OOK VOOR JOU MEER IKKEN BEN.
En dit is haar vurig slotpleidooi: “ Een gezin, dat is
kiezen voor mensen waarvoor je wil zorgen. Of dat nu
is in de vorm van een huwelijk, of een bloedband. Het
gaat toch om het engagement dat je neemt om voor
iemand te willen zorgen.”
EN ALLEMAAL SAMEN HEBBEN WE DAT ZOOTJE VAN ZES.
(ZOONTJE BEDOEL IK, MAAR DE SCHRIJFFOUT
MAG BLIJVEN STAAN.)
VAAK KAN IK NIET SLAPEN
VAN HET DENKEN ERAAN.
EN DAN DENK IK: NET EEN HEUS GEZIN.
EN IK TAST NAAR JOUW HAND.
EN JIJ SLAAPT EVENMIN.
13
103
102
Els is zelf meter van twee kinderen en ze denkt ook
aan later, wanneer ze er niet meer is. Ze heeft een
huis, maar als ze dat huis aan hen wil schenken,
moeten ze daar 80 procent successierechten op betalen.”En dat vind ik fundamenteel onrechtvaardig”,
is Els duidelijk. “Ik heb al mijn hele leven bijgedragen
aan de staat, mag ik dan alstublieft - als ik er niet
meer ben - beslissen wat ik met mijn huis doe? Waarom moeten zij dan zoveel geld betalen, terwijl andere
kinderen dat niet moeten doen.”
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
IDEEËN ROND SAMENLEVING
YVES KOLEN @YVESKOLEN
Ik hoor precies mezelf denken
op @radio1be Het lijkt alsof je
abnormaal bent in België wanneer
je single bent! #bel10
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
MICHEL VAN DRIESSCHE @MICHELVANDRIESS
Op weg naar het werk even een
koffie drinken in het radio1cafe
#BEL10 waarvoor wordt die locatie
anders gebruikt?
DANK U, #ElsAeyels, you made my
day met je definitie van “gezin”!
#bel10
Niet vergeten: ook grootouders
verdienen een plaatsje in het busje
van een nieuw samengesteld gezin
#bel10
FRANCIES VAN CAENEGHEM:
RINA DIXHOORN:
DIRK NYBERG:
Aangezien er zoveel scheidingen, nieuwe gezinnen, enz
... zijn. Waarom niet een 3 ­6 ­9 contract afsluiten bij een
huwelijk (of samenwonen, of gelijkaardig)? Bij afloop
van elke 3 jaar vraag je als partners af “doen we er nog
3 bij of niet ?” Minder stress, minder schuldgevoelens,
minder wijzen­met­het­vingertje, maar een rationele
overweging binnen een ‘relatie’.
Heel mooi @aeyelse over gezin
niet langer als hoeksteen vd
samenleving #bel10
Maak erfrechten eerlijker! Laat iedereen, tot een
bepaald bedrag, ongeacht de familiegraad de keuze
om één of meer personen vrij aan te duiden die ook
van de eerste graadrechten te genieten. Voorbeeld alle
kleinkinderen of broer.
BETTY DESTOOP:
Schaf die dure singletoeslag af! Als alleenstaande die
graag reist is dit een hinderpaal. Je vindt immers niet
altijd een goeie reisgeno(o)t(e) die met jou de kamer wil
delen. Een kamer voor een single is ook soms gelegen in
het minder mooie deel van een hotel.
DE MORGEN 22/06 ­BART
EECKHOUT
erwijl de Vlaamse regering aan het knokken ging,
mochten burgers­luisteraars de voorbije dagen op
Radio 1 oplossingen proberen formuleren over grote
maatschappelijke uitdagingen. Het leidde tot boeiende
en beschaafde BEL10­debatten met vaak prikkelende
voorstellen. Het contrast tussen deze geëngageerde
burgers en de beroepspolitici kan niet groter zijn.
AQHBART @QUHBA
Zouzou4Belgium!! #bel10
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
PETRA VC @PETRAVC
105
104
MARC HELEVEN @7IDEAS
Dag 5 van #bel10 Mooi om
belangrijke topics eens vanuit een
ander perspectief te bekijken.
BENEDICTE DESCAMPS @BDSCAMPS
LIESBETH COLPAERT @LIESBETHC
Vereenvoudig de wetgeving over samen een huis delen.
Dat kan jonge mensen helpen om de eerste jaren toch
een betaalbare woning te hebben. In vele steden heb
je grote oude herenhuizen, waar je elke verdieping als
wooneenheid kan inrichten. Maar ook voor ouderen
zou het makkelijker zijn om de hoge kosten van serviceflats en rusthuizen zo lang mogelijk uit te stellen,
als ze in hun, vaak te grote huis, een jong stel kunnen
huisvesten. Of een bejaarde die samen met een van de
kleinkinderen een pand koopt, ieder z’n verdieping.
ANN CLAUWAERT:
Bejaardencommunes : nu investeren in een pand om
later met vrienden, kennissen in te trekken (1 kok, 1
verzorgende, ...), met gemeenschappelijke plek om nog
cultuur te beleven wanneer je zelf niet meer buiten kan.
Niet eenzaam op je dood zitten wachten.
OP ZOEK NAAR HET NIEUWE ERFRECHT
HÉLÈNE CASMAN
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
De regel is dat iedereen zelf mag
regelen zoals hij wil aan wie zijn bezittingen en schulden toekomen.
Daarvoor moet hij dan een testament
maken. Maar niet iedereen maakt
een testament, de meeste mensen
doen dat eigenlijk niet. Wat dan?
Napoleon
Wie krijgt wat? De wettelijke regels
daarover zijn nog enigszins dezelfde
regels als wat Napoleon in zijn Code
civil van 1804 heeft laten schrijven.
Toen al vond men het evident dat de
familie de erfenis verkrijgt. Dat betekende in de eerste plaats dat de kinderen de erfenis moeten verkrijgen,
en als er geen kinderen (of kleinkinderen) zijn, dan de ouders, de broers en
zusters, en de verdere familieleden.
Voor de kinderen was ook toen al
de regel dat zij alles zouden erven,
en dat alle kinderen een gelijk deel
moesten krijgen. Daarmee wilde
men verhinderen dat, zoals toen nog
gebruikelijk was, de oudste zoon op
grond van zijn eerstgeborenrecht alles zou krijgen, en de jongere kinderen en de dochters niets.
De partner, al dan niet de eerste ...
In de periode van Napoleon was er
echter geen plaats gemaakt voor
degene met wie de erflater was gehuwd. De echtgenoot of echtgenote
erfde niet mee: hij of zij was immers
geen deel van de familie, zo zei men
dat toen.
Dat is ondertussen veranderd: de
langstlevende echtgenoot of echtgenote, en sinds enkele jaren ook de
langstlevende partner (enkel bij wettelijke samenwoning, niet bij feitelijke
samenwoning) erft ook, samen met
de kinderen.
Daar ligt nu net een belangrijke
vraag in verband met de hervorming
van het erfrecht. Stel dat een man
overlijdt die gehuwd is en met die
vrouw drie kinderen heeft: Hoeveel
moeten de kinderen erven, en hoeveel moet de vrouw erven? En wat
als de man gehuwd is met een vrouw
die de moeder van die kinderen niet
is – een stiefmoeder dus. Mag ze dan
evenveel erven?
belangrijke mate het gevolg van de
enorme diversiteit aan situaties die
zich kunnen voordoen. Er bestaat
niet één soort ouder, en er bestaat
niet één soort kinderen.
En dan komt er nog een bijkomende
vraag. We hebben het nu gehad over
de wettelijke regeling, die toegepast
wordt als vader niets anders geregeld heeft. Maar wat gebeurt er als
hij wel een testament maakt. Mag hij
dan zijn vrouw nog meer of net nog
minder geven dan haar wettelijk erfdeel? Mag hij zijn kinderen meer of
net nog minder geven dan hun wettelijk erfdeel?
Er zijn er heel veel soorten: kinderen
uit verschillende relaties, kinderen
van zeer uiteenlopende leeftijden,
met diverse talenten, noden of beperkingen; kinderen die een goede
of net een zeer slechte band met hun
ouders of met een stiefouder hebben;
kinderen die zich tekort gedaan voelen, en kinderen die al zeer veel financiële hulp van hun ouders hebben gekregen; kinderen die hun erfenis goed
gaan besteden en kinderen die hun
erfenis meteen gaan verspillen, enz.
Erfovereenkomsten maken?
In de actuele wet mag die man noch
zijn vrouw noch zijn kinderen onterven. Ze zullen altijd een minimumerfdeel kunnen opeisen (men noemt
dat de reserve of het voorbehouden
erfdeel). Die man beschikt maar over
een beperkte marge om met zijn bezittingen te doen wat hij wil.
Meer vrijheid moet er ook zijn om zelf
afspraken met de eigen kinderen vast
te leggen. De redenen waarom dat in
de tijd van Napoleon werd verboden,
gelden nu niet meer. Dit moet zeker
herzien worden. Velen onder ons leven, 200 jaar later, niet langer in een
klassiek gezin.
Die marge is nu bepaald volgens het
aantal kinderen, en kan de helft (als
er één kind is), een derde (als er twee
kinderen zijn) of een vierde van zijn
bezittingen zijn. Als hij drie of meer
kinderen heeft mag hij altijd vrij over
25% beschikken (men noemt dat ook
het beschikbaar deel van de nalatenschap).
(De auteur is professor emeritus van
de VUB en specialiste erfrecht.)
Hoe zelf kiezen?
Maar wat als hij het helemaal anders
ziet dan in de wet geregeld? Mag
men die man – of die vrouw als het
om een vrouw gaat die om haar nalatenschap bezorgd is – meer ruimte
geven om zijn (of haar) spaargeld
eerder aan de echtgenoot of partner
te laten, of aan een goed doel, of aan
een vriend? Moeten de kinderen altijd
een minimumerdfeel krijgen en hoe
groot moet dat dan zijn?
Wat met de nieuwe gezinnen,
singles, ...
Het antwoord op deze vragen is
niet eenvoudig. Dat is natuurlijk in
107
106
De essentie bij een erfenis
19 JUNI 2015
The Beach Boys — Vegetables
Kate Nash — Pumpkin Soup
Richard Cheese — Me so Horny
Big Bill — Ene me hesp, ...
Bread — Baby I’m a Want You
Jimmy Buffett — Cheeseburger in Paradise
Las Ketchup — The Ketchup Song
Tom Waits — Ice Cream Man
Salty Balls
Isaac Hayes — Chocolate
10
The Presidents of The United States of America — Peaches
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Ons Radio 1-Café op de Kunstberg blijkt nu al dé ideale plek om je lunch te verorberen. Je zou voor minder, want je krijgt er prachtige livemuziek bij. Gratis en
in openlucht. Jullie lunchboxes inspireerden ons alvast tot dit lijstje:
m 5.57u
m 8.14u
LUNCHLIJSTJE
DE GROEP VAN 10 : SAMENLEVING
DIRK LUYTEN, 62 JAAR
SERGE DEMEYERE, 49 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4) LIESBETH VERDONCK , 35 JAAR
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
SOFIE VANHOUTTE, 40 JAAR
ANNA MARIA CORNELIA DE GERSEM, 43 JAAR
EVI VANHEEL, 33 JAAR
LIEVE DEVOS, 51 JAAR
MARC MOUTSCHEN, 54 JAAR
ELS AEYELS, 39 JAAR
109
108
MIET TIMMERS, 42 JAAR
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
1
“De verkavelingsvoorschriften laten dat niet toe. Maar het voorstel ligt al op tafel.” Volgens Rutten kan je perfect met andere mensen in hetzelfde huis wonen
zonder dat er sprake is van een zorgrelatie. “Wat mij betreft mag die regelgeving heel wat soepeler en mag er meer vrijheid komen.”
HET OPSPLITSEN VAN
WONINGEN
MAKKELIJKER MAKEN
(2) GWENDOLYN RUTTEN & WOUTER BEKE VS SAMENHUIZEN ZONDER
VERMINDERDE INVALIDITEITSUITKERING
Rutten vindt dat “living apart together” mogelijk gemaakt moet worden.
Beke: “Jo Vandeurzen heeft voor de gehandicaptenzorg de filosofie omgedraaid. Iedereen die een handicap heeft, moet recht hebben op een zekere
portefeuille. Maar we zien ook misbruiken. En die moeten we kunnen aanpakken. Zodat we een situatie als deze in de toekomst mogelijk kunnen maken.”
Miet Timmers stelt de eerste aanbeveling van
de Groep van 10 voor: maak het opsplitsen van
woningen makkelijker, als het een maatschappelijk doel heeft. Grote huizen kunnen op die
manier bijvoorbeeld bewoond worden door
meer dan één gezin.
2
“Als je vandaag met acht gaat samenwonen om één iemand te helpen, verlies
je je uitkering. Want als je met acht kan samenwonen, dan heb je genoeg
budget en die uitkering niet nodig. Dat is fout,” zegt Rutten, “Want het is net
die uitkering die dat samenhuizen mogelijk maakt.”
SAMENHUIZEN ZONDER
VERMINDERDE INVALIDITEITSUITKERING
(3) GWENDOLYN RUTTEN VS ZELF ERFGENAAM AANDUIDEN
“Het moet mogelijk zijn tijdens je leven een soort erfpact/overeenkomst te maken wat je met je geld en goederen wil doen in overeenstemming met anderen.
Vandaag is dat nog verboden. Je mag alleen maar een testament maken over
wat er met je goederen gebeurt na je dood. Dat is ook nog eens erg beperkt.
Het vrije deel waarover je kan beschikken is ingewikkeld en onder meer
afhankelijk van het aantal kinderen dat je hebt. Van mij mag dat helemaal vrij.
Maar wellicht gaan we een compromis vinden. En dan heb je natuurlijk nog de
successierechten. We moeten ervoor zorgen dat dit aan een normaal tarief
gebeurt.”
Zo luidt de tweede aanbeveling van de Groep
van 10. Het is meteen ook een aanbeveling
waar groepslid Sofie Vanhoutte voor honderd
procent achter staat.
Ze woont al 14 jaar alleen, met een invaliditeitsuitkering. Na een ongeluk kreeg ze verlammingsverschijnselen. Nu woont ze in een sociale
woning, met een minimum aan aanpassingen.
“Ik ben 41. Als ik nu al van mijn huis een half ziekenhuis maak, wat ga ik op latere leeftijd dan
doen?”
3
14
In haar uitkering wordt geknipt als ze gaat samenhuizen of groepswonen. Waarom bestaat
er geen tussenvorm? Dan kan zij samenleven
met andere mensen - vrienden of een liefde -,
zonder een deel van haar uitkering te verliezen.
ZELF ERFGENAMEN
AANDUIDEN
Liesbeth Verdonck neemt de derde aanbeveling voor haar rekening. “Geef singles de mogelijkheid om hen zelf een aantal erfgenamen aan
te duiden die onder hetzelfde fiscale regime
vallen alsof het hun eigen kinderen zouden zijn.”
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
“De hele week wordt er aan de burger gevraag om van mentaliteit te veranderen. Maar
vandaag werd er aan de politici gevraagd om dat te doen.”
Hoewel de vragen van de Groep van 10 geen makkelijke vragen waren, vindt Ivan ze toch
haalbaar. “Als men wil, kan het. We merken dat Rutten en Beke pragmatische oplossingen zoeken. Dus het kan écht wel.”
111
110
(1) GWENDOLYN RUTTEN VS HET OPSPLITSEN VAN WONINGEN
19 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
DE DRIE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
PARTIJVOORZITTERS WOUTER BEKE (CD&V) & GWENDOLYN
RUTTEN (OPEN VLD) REAGEREN OP AANBEVELINGEN
THEMA (6)
ONDERWIJS
Onderwijs, het thema waar iedereen een mening over heeft. Wat
moeten we nog leren op school? Is ons onderwijs nog wel aangepast aan de 21e eeuw? De roep om een aanpassing van de eindtermen klinkt steeds luider, net als de vraag om op school meer
aandacht te besteden aan digitale vaardigheden. Onze Groep van
10 hield een dag lang deliberaties op de Kunstberg.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
— STUDENTE LORA HASENBROECKX
113
112
ONZE LEERKRACHTEN ZOUDEN
MEER BEWEGINGSRUIMTE MOETEN
KRIJGEN.
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
m 7.10u
OCHTENDDEBAT
WAT MOETEN WE WÉL EN
NIÉT LEREN OP SCHOOL?
Is ons onderwijs nog wel aangepast aan de 21e eeuw? Op dit moment lopen er
gesprekken met de Vlaamse Onderwijsraad om de eindtermen onder de loep
te nemen. Het zijn die eindtermen die bepalen wat onze leerlingen moeten
leren. Hoe ziet Harry Martens, de voorzitter van de Vlaamse Onderwijsraad
de toekomst van die eindtermen?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
15
10
HARRY MARTENS (voorzitter Vlaamse Onderwijsraad): Daar bestaat
inderdaad geen discussie meer over.
Het staat zowel in het regeerakkoord
als in de beleidsnota van minister
Crevits.
De gesprekken zijn nu bezig. Met
wie praat u zoal en hoe vlotten de
gesprekken?
MARTENS: Alle stakeholders van
het onderwijs zitten rond de tafel.
Wij zijn het officiële adviesorgaan
voor onderwijsmateries voor de
Vlaamse overheid. De gesprekken
liggen sowieso heel gevoelig. Het
heeft invloed op wat de leerlingen
moeten leren en wat de overheid
gaat verplichten.
Ligt het dan aan de leerlingen of
aan de eindtermen?
MARTENS: De eindtermen nu worden beschouwd als “stapelbaar”. Er
zijn dus eindtermen voor het lager
onderwijs en men gaat ervan uit
dat - als die periode achter de rug is
- dat men dan die eindtermen heeft
bereikt voor de rest van zijn leven. De
realiteit is anders. Voor een belangrijke groep leerlingen zou het goed
zijn dat op bepaalde eindtermen
ook in het vervolgtraject een soort
herhalingslus komt.
Dan is er natuurlijk ook de kwestie
van wat er moet geleerd worden. De
leerplannen vormen al geruime tijd
een aanleiding tot discussie. Wat
denkt u van die leerplannen?
In Nederland zijn er ongeveer 60
eindtermen, in ons land zijn er dat
300. Moet men daar niet in gaan
snoeien?
MARTENS: Het geheel van eindtermen en leerplannen is heel gedetailleerd en omvangrijk beschreven. Dat
fnuikt de creativiteit van leerkrachten. Het zou nuttig zijn mochten zij
wat meer ruimte krijgen. Het zonder
doen zal moeilijk gaan, maar ik denk
niet dat ze zo gedtailleerd moeten
zijn zoals ze nu staan geschreven.
MARTENS: De kritiek daarop kan
terecht zijn. Op dit moment is het
zo dat het geheel van leeplannen en
eindtermen een ingewikkeld juridisch
kluwen is geworden. Daar mag wat
mij betreft zeker in gekuist worden.
Voor de lesgever is het niet gemakkelijk. Die stelt zich dan toch de
vraag: hoe doe ik dat? Wat mag ik
dan? Hoe wordt dat verwoord in de
leerplannen?
MARTENS: De leerplannen worden
opgemaakt door de koepels zelf. De
overheid bepaalt alleen het “wat”
van het onderwijs. Het zijn de scholen zelf - verenigd via de koepels - die
bepalen hoe dat men dat gaat doen.
Moet er in de eindtermen dan een
verschuiving komen van kennen
naar kunnen?
MARTENS: Dat is een onderdeel
van de discussie. Men zal de nodige
balansen moeten vinden tussen
kennis en vaardigheden. Tussen de
autonomie van de leerkracht en de
school en het toezicht, de controle en
sturing van de overheid.
Als we dat dan een beetje concreter
maken: moet er in de eindtermen
ruimte worden gemaakt voor
bijvoorbeeld ict, reanimatie, verkeersopvoeding?
MARTENS: De leerplannen moeten
een weerspiegeling zijn van wat een
maatschappij belangrijk vindt. De
voorbije jaren hebben we vastgesteld
dat er alleen maar dingen bijkomen.
Er wordt te weinig gekeken naar de
haalbaarheid en de studiebelasting.
Ik denk dat de leerplannen te ingewikkeld en te vol zijn.
Wat zou u uit de leerplannen halen?
professionaliteit van leerkrachten en
scholen. De overheid moet niet denken dat als zij alles regelt, de kwaliteit gegarandeerd is. Instellingen zijn
best in staat om ook de kwaliteit te
bewaken. Ze moeten daarvoor wel
autonomie en verantwoordelijkheid
krijgen.
MARTENS: Dat is een zaak voor de
deskundigen. Zelf ga ik me daar niet
over uitspreken. Het is een gevoelige
discussie en ik wil dat debat niet
bruuskeren. We hebben ons advies
gepland in september.”
Wat wordt het mantra van dat
advies?
MARTENS: Ik denk dat men meer
vertrouwen moet hebben in de
115
114
Wat is het probleem van de eindtermen zoals ze nu bestaan?
MARTENS: De eindtermen nu gaan
uit van “de ideale leerling”, maar
de realiteit is anders. Meer dan 10
procent van de leerlingen halen die
eindtermen niet. In sommige delen
van het onderwijs loopt dat cijfer op
tot 40 procent als het gaat over de
geletterdheid.
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Over het feit dat die eindtermen
moeten aangepast worden, bestaat
geen discussie meer?
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
22 JUNI 2015
117
116
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
m 12.45u
SIOEN LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
119
118
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
NAAR DAG 6 KEKEN WE AL DE HELE DAG
UIT.
HET ZOU EEN CULMINATIEPUNT
WORDEN.
EEN SYNTHESEDAG, NOEMDE IK HET
BIJ XAVIER EN KATHLEEN. TOT GROTE
VERBAZING VAN XAVIER EN KATHLEEN.
Bij alle thema’s die in de eerste week aan bod kwamen, ging het wel eens over
onderwijs.
Politieke structuren? Aan het onderwijs om onze basiskennis bij te spijkeren.
Gelijke kansen? Alles begint bij degelijk onderwijs.
Mobiliteit? Ga eens wat dichter bij de school wonen. En stop met je kinderen
met de auto naar school te brengen.
Alles is onderwijs. En onderwijs is overal.
10
121
120
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Een verpletterende verantwoordelijkheid voor een zeer diverse groep.
47 jaar was het leeftijdsverschil tussen de jongste (18) en de oudste (65).
Maar geen generatiekloof te groot om alle onderwijsknopen (en alles wat
daarmee samenhangt) in een dag door te hakken.
Hilde Crevits was zelden zo werkloos als minister.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Leren we wel de juiste dingen op school?
Ook die vraag wordt gesteld. Luisteraars vinden dat bijvoorbeeld digitale
vaardigheden een plek moeten krijgen in
het onderwijs. Door middel van programmeren moet iedereen inzicht krijgen in
de digitale bouwstenen van onze maatschappij. Martine Tempels, ICT-topvrouw
van het jaar 2012, zette haar schouders
onder het STEM (Science - Technology
- Engineering - Mathematics)-platform.
En volgens haar mag die STEM wel een
overkoepelend vak worden op school.
Digitale bouwstenen in het onderwijs, dat
moet u als muziek in de oren klinken?
MARTINE TEMPELS: Absoluut, ik sta daar volledig
achter. Professioneel maar ook privé. Ik heb een
buitenschoolse club voor kinderen opgericht.
Daarin kunnen kinderen vanaf 7 jaar leren programmeren.
Dat is dan een beetje zoals naar de muziekschool gaan?
TEMPELS: Dat klopt. Als je gepassioneerd bent
rond het digitale, dan heb je buitenschools
nauwelijks een aanbod. Daarom is er in 2013 het
initiatief genomen om rond het digitale en rond
techniek en wetenschap zo een club op te richten.
TEMPSELS: Ja, we hebben meer jongeren nodig
in die richtingen. Er ligt veel werk en er is ook een
heel grote uitdaging. Zeker als we kijken naar
de zes maatschappelijke vraagstukken die de
Vlaamse Raad voor Innovatie heeft geformuleerd.
Die raad heeft een plan gemaakt voor de grote
uitdagingen in onze maatschappij na 2020. En dat
gaat dan bijvoorbeeld van mobiliteit tot energie
enzovoort.
Op dat advies zou het onderwijs moeten
inspelen?
TEMPELS: Ik ga het voorbeeld geven van
een Poolse jongen die Google Translate had
geprogrammeerd van het Pools naar het Engels.
Programmeren is digitaal en probleemoplossend
denken. Het is een soort van abstract denken wat
je voor alle vakken nodig hebt. Je kan programmeren dan ook voor elk vak toepassen.
Waarom moet het perse op die manier in het
onderwijs? Is de computerkennis van onze
jeugd dan niet goed genoeg?
TEMPELS: Er is een heel groot verschil tussen
computers gebruiken en toepassingen maken.
Dat laatste kunnen ze veel te weinig. Het maken is
differentiërend.
Wat brengt u die kinderen van 7 jaar zoal bij?
TEMPELS: We laten ze eerst en vooral dingen
doen. In de club die ik zelf heb opgericht werken
we met coaches. Zij laten hen met spelletjes of
filmpjes programmeren. Ook leren ze robots
bouwen en aansturen. En dit alles gebeurt op de
snelheid van het kind.
Is het moeilijker om meisjes hiervoor warm te
krijgen?
TEMPELS: In het lager onderwijs merken we weinig verschil tussen jongens en meisjes. Het is pas
vanaf het middelbaar onderwijs - als ze in hun puberteit zijn - dat meisjes gaan afhaken. Ze moeten
op een andere manier geïnspireerd worden. De
techniek interesseert hen niet, wél wat je met die
techniek kan doen. Toon je een meisje een robot
die iemand leert wandelen na een zwaar ongeval,
dan krijg je wel onvoorwaardelijke aandacht.
Leren we wel de juiste dingen op school?
Ook die vraag moet gesteld worden.
Waarom worden er bijvoorbeeld geen
lessen filosofie of actualiteit gegeven?
Net voor haar examen economie kwam
Lora Hasenbroeckx - voorzitter van de
Scholierenkoepel - haar zeg doen over
het onderwijs.
Is het zo dat we ons te veel focussen op
kennis?
LORA HASENBROECKX: Ja en scholieren vinden
het vooral belangrijk dat ze een link zien met de
realiteit. Als we iets leren, dan is het ook tof als
we dat in de daaropvolgende les in de praktijk
kunnen toepassen. Voor ons is dat heel belangrijk.
We gaan met een goed gevoel terug naar huis als
we weten dat de tijd op de schoolbanken nuttig is
gebruikt.
Gebeurt dat veel te weinig nu?
HASENBROECKX: Ik vind van wel. En als ik het
heb over praktijkervaring, dan denkt iedereen
automatisch aan stages. Dat klopt, maar dat
is ook maar een aspect. Laat mij het voorbeeld
nemen van een les over het Verdrag van Versailles. Het zou zoveel leuker zijn mocht de leraar
geschiedenis zeggen: wij gaan dat Verdrag eens
samen opstellen en ik verdeel de klas in de twee
beslissende kampen. Op die manier gaan we het
allemaal beter onthouden. Als we het over fotosynthese hebben, waarom gaat de leerkracht dan
niet gewoon met ons naar buiten?
Zijn er vakken die je niet nuttig vindt?
HASENBROECKX: Dat hangt af van scholier tot
scholier. Iedereen heeft verschillende interesses.
Keuzevakken vinden scholieren heel goed. In mijn
ogen wordt er bijvoorbeeld veel te weinig aandacht gegeven aan mode, kunst en politiek.
De leerkrachten zijn natuurlijk gebonden aan
hun leerplannen. Ze kunnen zo weinig “freewheelen” op dit moment.
HASENBROECKX: Het gebeurt vaak dat ik in de
klas denk waarom we dit precies moeten kennen.
“Omdat het in de leerplannen zit”, krijg ik dan als
antwoord van mijn leerkracht. Daarom dat wij,
leerlingen, vinden dat die leerplannen eens mogen bekeken worden. Onze leerkrachten zouden
dus ook meer bewegingsruimte mogen krijgen.
Geef dan eens een voorbeeld van een vak
waar je openlijk aan twijfelde van het nut?
HASENBROECKX: Tijdens de lessen Nederlands
heb ik heel veel literatuur gezien. Achteraf bekeken is dat zeker interessant, maar 15 verhaaltjes
uit het hoofd leren…
Zou je het wel fijn vinden mocht het op een
andere manier worden gegeven?
HASENBROECKX: Al die 15 verhaaltjes hebben
we gewoon gelezen in de klas. Dat was vrij saai,
niemand van mijn klasgenoten kon er de aandacht
bijhouden. Waarom kunnen we er bijvoorbeeld
geen toneeltje van maken in de klas?
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Te weinig jongeren studeren af met die vaardigheden?
Hoe ziet u dat vakoverschrijdende aspect dan
bijvoorbeeld voor de lessen Frans?
“GEEF ONZE LEERKRACHTEN MEER BEWEGINGSVRIJHEID”
m 6.50u
m 8.45u
“MEER AANDACHT VOOR WETENSCHAP
EN TECHNIEK”
TEMPELS: Het onderwijs moet inspelen op de
vaardigheden die nodig zijn om die maatschappelijke uitdagingen aan te gaan.
Wat zijn die vaardigheden dan concreet?
123
122
TEMPELS: Heel veel van die vaardigheden hebben
te maken met wetenschap en techniek. En dit alles
moet dan ook vakoverschrijdend gebeuren. In het
bedrijfsleven geldt hetzelfde principe. We kunnen
niets meer alleen doen. Samenwerken is cruciaal
om iets te bewerkstelligen.
IDEEËN ROND SAMENLEVING
WIM SOONS @WIMSOONS
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Goeie invulling voorzien periode
tss examens en uitreiken rapport?
Vrijwilligerswerk / ministage?
Heisa #luxeverzuim stoppen.
#bel10
NOËL PETRÉ:
Het terug invoeren van de legerdienst. Misschien in een
moderne versie en meer gericht op het humane dan het
militaire. Was van de laatste lichting miliciens en heb
er alleen maar positieve ervaringen mee gehad en veel
realisme en begrip voor anderen aan over gehouden
PEDRO DE BRUYCKERE @THEBANDB
Echt sterk interview met de
voorzitter van de @Vlor1 op #bel10.
Verademing in onderwijsdiscussies.
#meervandat
MIRA LIEROP:
Als ik het voor het zeggen had dan zou ik het schoolsysteem grondig aanpakken en de overbodige leerstof
eruit halen en meer interactieve gebeurtenissen met
de buitenwereld in de lessen steken zodat jongeren
zich bewust worden van het feit dat er mensen zijn die
hulp nodig hebben. Ik zou ook verandering brengen in
het feit dat kinderen zoveel uren doorbrengen op de
schoolbanken.
STEFGITS @STEFGITS
Halle Brussel-centrum. 20km.
60min. Belachelijk. Gelukkig was
er #BEL10 onderweg.
DANNY SIMONS @SIMONS_DANNY
Lector hogeschool trekt aan
de alarmbel na examens vól
taalfouten. Attitudeprobleem?
#onderwijs #bel10
ANN CLAUWAERT:
Tijdens humaniora verschillende korte stages (3 of 4
per schooljaar bvb) voorzien in echte werkomstandigheden om uit te testen waar je interesses liggen. zou
zorgen voor doelgerichter, gemotiveerder studeren en
solliciteren.
WARD MARKEY @WARDMARKEY
beetje ongelukkig van #bel10 om
het nu over #onderwijs te hebben,
net nu de arme leraars hun
zeg nt kunnen doen door al dat
verbeterwerk.
SOFIE DE BAERDEMAEKER:
Laat scholen en deeltijds kunstonderwijs samensmelten zodat beide instituten elkaars gebouwen kunnen
gebruiken. De gebouwen van deeltijds kunstonderwijs
staan overdag leeg, en de schoolgebouwen ‘s avonds.
Dat zal zeker voor besparingen zorgen, en dat geeft
scholen ook meteen extra plaatsen. Maar bovenal
zorgt dat er voor dat kinderen na school bv. muziekles
kunnen volgen zonder van locatie te moeten veranderen. Zo bereikt het deeltijds kunstonderwijs meteen ook
alle schoolgaande kinderen (van kleuters tot tieners),
ipv enkel diegenen die er vlakbij wonen of waarvan de
ouders zich kunnen veroorloven om taxi te spelen na
school. Nog beter: laat beide onderwijssystemen helemaal samensmelten! Maak de schooldag iets langer,
en vul de theorie aan met activiteiten voor zelfontplooiing en ontspanning: sport, muziek, kunst.
BJÖRN SOENENS @BSOENENSVRT
Ook journalisten moeten zijn als
inspirerende leraars. “Journalists
should be marvellous teachers”
(Cronkite) #bel10
ANNELIES MESKENS:
baar onderwijs zou mensen later misschien tijd/geld
kunnen besparen. Zaken die aan bod zouden kunnen
komen zijn: hoe organiseer ik mijn huishouden? waarop
moet ik letten als ik een huis koop? sluit ik mij aan bij
een vakbond? Wat kunnen mutualiteiten voor mij doen?
Welk soort leningen bestaan er...?
JAN DEVRIESE @DWVDEVRIESE
In #BEL10 gaat het over onderwijs.
Hierbij een pleidooi, uit stilstand
op de E40, voor het vak filesofie.
#sorry
MARC GORIS @MARCFJGORIS
Oud-schooldirecteur van 91 over
vroeger. Wijze man. #bel10
@radio1café
REACTIE HILDE CREVITS OP
DE RADIO:
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
STEVEN TERLAEKEN @STOOFK
Zouden ‘n uur sociale
mediatraining en terug aandacht
vr kleine dingen geen goeie
onderwerpen zijn om in de
schoolagenda te noteren ? #bel10
JOHAN TRÉ @JOHAN_TRE
#bel10 “leer ze dit” “leer ze dat”
waarom niet eerst luisteren naar
de noden bij die leerlingen die
intussen op de markt gekomen
zijn?
Ik vind het fantastisch dat onderwijs een hele dag
aandacht krijgt. Ook fantastisch vind ik het dat hier
tien mensen ­die betrokken zijn bij onderwijs ­samen
zijn en dat sommigen ook een dag verlof hebben
aangevraagd om hier bij te zijn. Het is super dat men
die kansen geeft, dan moet je ook het respect hebben
om naar iedereen te luisteren. Het is niet iets om iedere
dag te doen, want het heeft mijn dag wat overhoop
gegooid.”
125
124
Kinderen (en jongeren) krijgen op school de meest
uiteenlopende vakken. Die later misschien niet altijd
toepasbaar zijn in het dagelijkse leven.Het invoeren
van een algemeen vak (dagelijks leven?) in het middel-
EEN EERLIJK RAPPORT? - JEF BODEN
LUNCHLIJSTJE
Ons Radio 1-Café op de Kunstberg blijkt nu al dé ideale plek om je lunch te verorberen. Je zou voor minder, want je krijgt er prachtige livemuziek bij. Gratis en
in openlucht. Jullie lunchboxes inspireerden ons alvast tot dit lijstje:
Slag in het water
Een verstandige keuze?
Je mag dan nog iedereen dezelfde
opdrachten laten oplossen, als die
niet door iedereen op dezelfde wijze
worden afgenomen, en beoordeeld,
dan is alle moeite niet meer dan een
slag in het water
Hier en daar wordt beweerd dat zo’n
toetsenperiode toch een aardige
voorbereiding kan zijn en een beeld
kan geven van een examenreeks in de
volgende jaren. Volgens de planning
werd er de voorbije week drie complete voormiddagen getest zonder dat
er vooraf gemeld werd welk vak(onderdeel) aan de beurt was.
Volgens de officiële instructies zouden de leerlingen van de eindtoets
vorige maandag 10 minuten tijd gekregen hebben om het bronnenboek
te verkennen. Voor een flink pak opdrachten moeten er immers gegevens in die bundel gezocht worden.
Niet alleen voor wiskunde, evenzeer
voor Frans of Nederlands. Wat moet
je dan denken wanneer ook dit jaar
een weekend voor de officiële start
heel wat leerlingen het begeleidende
bronnenboek mee naar huis kregen
zodat ze zich al wat konden voorbereiden. Dan zullen zeker heel wat
kinderen mèt hun ouders de tekst die
bedoeld was voor begrijpend lezen
Frans goed hebben kunnen doornemen. Eerlijk? Voor wie zijn de behaalde punten? En wie gelooft dat dit de
Deze eindtoetsten starten trouwens
al in december. Een aantal praktische
proeven als fietsexamen, techniek,
spreken moeten vroeger gepland
worden. Als voorbereiding op de realiteit van het middelbaar onderwijs is
dit systeem uitermate geschikt. Hoe
meer je thuis moet voorbereiden, hoe
minder de beoordeling over het werk
van de jongeren gaat. Tot in de derde
graad secundair onderwijs worden
leerlingen overspoeld met allerhande groepswerkjes waarbij de meest
plichtbewuste de hoofdmoot van het
werk zal moeten opknappen. Vaak
zijn het opdrachten die quasi onmogelijk zelfstandig kunnen worden
opgelost. Proficiat, ouders, voor alle
steun en vooral voor deze vaak uit
noodzaak uitgevoerde participatie in
het onderwijsgebeuren.
Welke middelbare school organiseert
dit soort verrassingsproeven ? Het
systeem goedpraten met het argument dat dit enkel handelt over het
kennen en het kunnen in de eindtermen? Voor heel wat leerlingen is dat
zo. Echter, leerlingen voor wie alles
niet zo vanzelfsprekend is, die zich
een schooljaar lang, dag in dag uit,
keihard hebben ingezet, geoefend,
gestudeerd om met veel zweet en, te
vrezen, af en toe met tranen, een behoorlijk resultaat te behalen, moeten
hier geen schouderklopje, geen ondersteuning verwachten, maar worden op een haast criminele primitieve
wijze afgemaakt.
Klinkt dit te scherp ? Niet als ik voor
mij de betreffende leerlingen zie.
Welbevinden op school? Niet met
zo’n slotakkoord. Dan hoop ik, niet
alleen voor deze leerlingen, dat niet
deze toetsen maar de resultaten van
een jaar werken in rekening worden
gebracht. En ik verheug me nog even
dat zij tenminste dit jaar nog een verstandige keuze tussen 1B en 1A mogen
maken.
Boemerang
Gelukkig ken ik heel wat collega’s
die zeer om het welbevinden van de
kinderen bekommerd zijn, en juist
daardoor niet sjoemelen met de wijze
waarop eindtoesten, maar ook andere genormeerde toetsen, moeten
afgenomen worden. Door hen worden onredelijke toetsen zelf in vraag
gesteld. Voor de anderen: een (schijn)
resultaat op korte termijn kan kinderen en ouders paaien en de school de
glitter van afstudeerprocenten meegeven. In werkelijkheid is het een boemerang die terugkeert en waarvoor
over enkele maanden beslist externe
excuses zullen gezocht en gevonden
worden. Of je het kind van de rekening daarmee een dienst bewijst ?
Gelijkwaardige eindtoetsen kunnen
een voordeel opleveren. Wie vandaag resultaten bekijkt: weet waar ze
vandaan komen, benader ze met de
nodige nuchtere voorzichtigheid en
bespaar de jongeren een onaangenaam kille ontknoping.
Maar omdat je ook bij zo’n toets je gevoel voor humor niet mag verliezen:
voor de luistertoets Frans moesten de
leerlingen een videoclip van Stromae
bekijken. Een vraag over de tekst?
Geweldig! Vooral omdat de clip van
Engelstalige ondertitels voorzien
was. De eindterm Engels is dit jaar
vast bereikt.
(De auteur is leraar aan een basisschool in Brecht.)
127
126
enige persoonlijke inkleuring blijft?
Het is mij absoluut onduidelijk waarom de inspectie dit soort toetsen objectieve elementen in de beoordeling
kan noemen.
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
■ Lili Dujourie. Plooien in de Tijd—SMAK, Museum voor Schone Kunsten (Gent)
& Mu.ZEE (Oostende) Tot 4 oktober.
■ Atopolis—Mons. Tot 18 oktober.
■ Jan Fabre. Stigmata. Acties & Performances. 1976-2013—M HKA, Antwerpen.
Tot 26 juli.
■ Jef Geys—SMAK, Gent. Tot 6 september 2015.
■ Facing Time. Rops/ Fabre—Ropsmuseum en andere plekken in Namen. Tot 30
augustus.
■ Inspirations. Dries Van Noten—Momu, Antwerpen. Tot 31 augustus.
■ Stephan Vanfleteren—Fotografiemuseum, Charleroi. Tot 6 december.
■ The Flat Field Works—Andrea Zittel. Midddelheim Museum, Antwerpen. Tot 27 september.
■ Pass—Mullem, Huise, Wannegem-Lede. Tot 5 juli.
■ Liberated Subject: Present Tense—Stichting De 11 Lijnen. Oudenburg. Tot 11 juli. Alleen op vrijdag, zaterdag en zondag. Of op afspraak.
www.de11lijnen.com.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Ieder jaar rond deze tijd hoor je wel
ergens de roep om uniforme eindtoetsen. Of het nu om lagere of middelbare scholen gaat: zo zou je objectieve
resultaten krijgen en rapporten ontvangen die de reële waarde van een
diploma of getuigschrift weerspiegelen. Inderdaad, mits enige duidelijkheid over de inhoudelijke waarde
van een diploma zou bijvoorbeeld het
probleem van toelatingsproeven in
het hoger onderwijs al een flink stuk
opgelost zijn. Ook op het einde van
de lagere school zou men graag duidelijkheid scheppen door een reeks
gemeenschappelijke eindtoetsen.
Vorige maandag lukte het de koepel
van het gemeentelijk en stedelijk onderwijs opnieuw om in de nieuwsberichten te laten vermelden dat hun
eindtoetsen lager onderwijs die dag
in héél véél scholen van start gingen.
Het betreft hier een reeks toetsen die
jaarlijks rond een thema worden opgebouwd en evenzeer als voorbeeld
zouden kunnen dienen voor hoe het
niet echt hoeft.
DE GROEP VAN 10 : ONDERWIJS
SOFIE DE BAERDEMAEKER, 42 JAAR
ANIMA VAN HOOF, 31 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4) NAÏMA LAFRARCHI, 37 JAAR
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
LINTON VERSTRAETE, 26 JAAR
LUDO ESTUR, 55 JAAR
LORENZO RAMALHO, 18 JAAR
ANNY WALSCHAERTS, 65 JAAR
VERONIQUE VAN MERRIS, 53 JAAR
MICHAEL VAN PEEL, 37 JAAR
129
128
MARIEKE VERSONNEN, 26 JAAR
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
EEN 40-UREN
WERKWEEK VOOR DE
LEERKRACHT. IN
COMBINATIE MET EEN
VAST CONTRACT VAN
ONBEPAALDE DUUR.
(1) HILDE CREVITS VS 40-UREN WERKWEEK + CONTRACT VAN ONBEPAALDE DUUR
Ludo Estur doet de eerste aanbeveling: “We
streven naar een warme school, waar elk kind kan
groeien. En dat begint bij de leerkracht. Het is nodig
om ons respect voor die leerkracht uit te drukken.”
2
3
(2) HILDE CREVITS VS VERLENING VAN DE LERARENOPLEIDING
Dat is bij monde van leerkracht Naïma Lafrarchi
de tweede aanbeveling van de Groep van 10. “Er
komt heel wat af op de leerkracht. Hij moet dus
de kans hebben om zich te specialiseren. Verleng
daarom de bacheloropleiding. Laat de student in
het vierde jaar een specialisatie kiezen. Zodat hij
achteraf in een polyvalent team terecht kan en zo
mee de scholen sterker kan maken.
“Er zijn heel wat opleidingen die vragen naar een jaar extra,” reageert Crevits,
“meestal is zo’n extra jaar te lang”. Om leerkracht in het secundair onderwijs
te worden, studeer je nu drie jaar. En Crevits is akkoord: leerkrachten moeten
beter gewapend worden. “Maar moeten ze daarvoor een jaar langer studeren?
Of geef je hen een sterkere opleiding en - als ze op een school beginnen werken - een coach of mentor?” “We zijn nu met de hogescholen aan het bekijken
of er tijdens de opleiding een mogelijkheid is om sociale stage te doen. Taalles
aan kleuters, bijvoorbeeld. Bovenop hun reguliere stages”.
VERPLICHT MEERTALIG
ONDERWIJS VANAF DE
KLEUTERKLAS.
Deze derde aanbeveling komt van Véronique Van
Merris, directrice van kleuterschool Pistache in
Brussel. “Wij geven de ene week in het Nederlands
les, de andere in het Frans. Het zijn native speakers
die deze lessen geven. En onze kleuters zijn perfect
tweetalig.” Noot van de redactie: Van Merris leidt
een privé-instelling. Wil zij erkenning van de overheid krijgen, dan moet zij dit initiatief aanpassen
of laten vallen.
4
“Dit ligt gevoelig. Leerkrachten zijn bang dat een vaste uitdrukking van werkuren tot meer druk en inmenging van de schooldirectie zal leiden”. Maar perceptie dat een leerkracht maar 20 uur per week zou werken, moet eruit, vindt
Crevits. “Je moet nazorg voor de leerlingen en het werk buiten de school ook
meerekenen. We staan nu voor een hervorming, en nemen dit zeker mee. Maar
het aantal te werken uren vastleggen, is moeilijk. Hoe we dat praktisch gaan
oplossen, moet met werknemers en -gevers bekeken worden.”
VERLENG DE
LERARENOPLEIDING.
Meertalig onderwijs bevordert de prestaties van
het kind. Dit is bewezen. “En daarom willen we dat
de taalwet wordt gewijzigd.”
LAAT DE VLAAMSE
OVERHEID SAMENWERKING STIMULEREN OVER
DE SCHOOLNETTEN HEEN.
Linton Verstraete doet de laatste aanbeveling
van de Groep van 10: (1) laat de Vlaamse overheid
samenwerking stimuleren over de schoolnetten
heen. Zodat de ene school zonder computers,
maar met sporthal, de computers van de andere
school - met sporthal - kan gebruiken. En omgekeerd.
(2) Een tweede luik aan deze aanbeveling - waar
overigens niet de hele Groep van 10 akkoord mee
is - is het realiseren van één pluralistisch net. “Op
die manier verdwijnt de harde concurrentiestrijd
tussen scholen, en daar wordt het kind alleen
maar beter van,” verduidelijkt Linton.
(3) HILDE CREVITS VS MEERTALIG ONDERWIJS VANAF DE KLEUTERKLAS
“Je kan nu al taalinitiatie geven in het kleuteronderwijs. En het is heel belangrijk om kinderen meerdere talen te leren. We moeten ambitieuzer zijn wat dit
betreft. Maar we moeten ook op het Nederlands letten. Er studeren te veel
kinderen af die niet foutloos schrijven.” Maar het verplichten om vanaf de
kleuterklas twee talen te leren, vindt Crevits een brug te ver.
(4) HILDE CREVITS VS SAMENWERKING OVER DE SCHOOLNETTEN HEEN
(1) Crevits vindt samenwerken in functie van het kind oké. Maar vindt ook dat
scholen hun eigen projecten moeten kunnen blijven realiseren.
17
(2) Crevits: “De grote diversiteit tussen de Vlaamse scholen is net verrijkend. En
scholen moeten vrij zijn om hun eigen projecten te realiseren.” Net zoals ouders
vrij moeten zijn om hun kind naar de gewenste school te sturen. Maar dat de
perversiteiten, veroorzaakt door die concurrentiestrijd, eruit moeten, daar is
ook Crevits het mee eens.
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
Ivan De Vadder luisterde de afgelopen uren héél aandachtig naar de voorstellen van
de Groep van 10 en de reacties van Hilde Crevits. “De Groep van 10 had meer mogen
dromen. Hun aanbevelingen bleven te dicht bij de realiteit.”
“De minister schermde heel handig terug met het belang van vrijheid, dus mijn advies is:
ga nog eens samen zitten.” Ivan roept de minister en de Groep van 10 op om nog eens
bij elkaar op bezoek te gaan. “Want er moet nog heel wat verduidelijkt en besproken
worden.”
131
130
MINISTER HILDE CREVITS (CD&V) REAGEERT
OP AANBEVELINGEN
22 JUNI 2015
SAMENLEVING: DE NIEUWE HOEKSTEEN
10
DE VIER AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
1
THEMA (7)
WERK
Wanneer eindigt een werkdag precies? Vroeger was dat vanaf het
moment dat je het kantoor of de fabriek verliet. Door de digitale revolutie vinden de professionele prikkels ook ingang in ons privé-leven. En dat is al zo druk, met een waslijst aan keuzemogelijkheden.
Bij 1 op de 10 mensen loert een burn-out om de hoek door stress op
het werk. Reden genoeg om anders te gaan werken. Hoe anders?
Daar buigt onze Groep van 10 zich over.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ALS IK KIJK NAAR HOE MIJN KINDEREN
NU LEVEN, DAN MAAK IK MIJ TOCH
ZORGEN. VRIJHEID HEBBEN ZE NIET.
DE VERWACHTINGEN OP HET WERK
NEMEN STEEDS TOE. DAAR MAAK
IK ME ZORGEN OVER. DAT ZE ER ‘S
AVONDS OOK MEE IN HUN HOOFD
ZITTEN EN DAT ZE DE DINGEN NIET
MEER KUNNEN LOSLATEN.
23 JUNI 2015
WERK
10
133
132
— ROMAIN WILLEMS - LID VAN DE GROEP VAN 10
m 8.10u
OCHTENDDEBAT
ANDERS GAAN WERKEN,
HOE DOEN WE DAT?
We moeten allemaal langer werken, maar veel mensen vinden dat
daartegenover moet staan dat we ook minder moeten gaan werken. “Op die
manier zullen we het langer volhouden”, is hun redenering. Ilse De Vooght
van Femma pleit dan ook voor een werkweek van 30 uur. Dat ziet Zuhal
Demir (N-VA) dan weer niet zitten.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
18
10
ILSE DE VOOGHT: Er bestaat naast
betaald werk ook nog zoiets als
onbetaalde arbeid. En daar wordt
vaak niet over gepraat. Dan heb
ik het over vrijwilligerswerk, over
zorgen voor onze kinderen en onze
ouderen. Daar drijft onze economie
toch ook op, ook al wordt dat nooit
meegenomen als de economische
rekening wordt gemaakt. De huidige
norm voor voltijds werken is voor veel
mensen niet meer haalbaar. Als we
naar het verleden kijken, zien we dat
collectieve arbeidsduurverminderingen heel lang de trend zijn geweest,
tot we die trend hebben verlaten.
Mevrouw Demir, u bent niet gewonnen voor een werkweek van 30 uur?
Uw contra-argumenten zijn economisch van aard, maar u vindt dat
dit niet klopt, mevrouw De Vooght?
DE VOOGHT: Het klopt niet wat u
zegt over die loonkostenhandicap.
Een degelijk loon is een onderdeel
van werkbaar werk. Veel economen
zeggen dat loonmatiging nefast is
voor de economische groei. We moeten die dus lossen om te gaan naar
degelijke lonen en arbeidsherverdeling. Er is immers ook die onbetaalde
arbeid die heel waardevol is.
DEMIR: Met deze regering hebben
we het tijdskrediet verhoogd met
12 maanden. Dat komt erop neer
dat je de arbeidstijd gedurende 48
maanden kunt onderbreken om tijd
vrij te maken voor die taken. En dat
gebeurt met geld dat is vrijgemaakt
door de gemeenschap. Dat is toch
een heel belangrijke kanttekening.
Even terug werd het voorbeeld van
Frankrijk aangehaald. Minder gaan
werken, dat komt vooral de overheid goed uit. En daar willen we die
jobs toch niet bijcreëeren?
DE VOOGHT: Dat weet ik niet. Werk
is toch werk? In een rapport van de
Assemblée Nationale is de 35-urenweek uitvoerig bestudeerd door
experten, werkgevers, werknemers
en verschillende politieke partijen.
Er zijn nog werkpunten, vooral rond
overuren en kmo’s, maar ze vinden
dat haalbaar om verder over na te
denken.
U zegt dat het u niet uitmaakt wààr
die jobs gecreëerd worden. Maar
is dat wel zo? Het hangt er toch
vanaf wie ze gaat betalen? In de
privé-sector is dat de privé-sector, de ambtenaren zitten bij de
overheid. En die overheid heeft het
al niet breed.
DE VOOGHT: Dat zijn gewoon
keuzes die je maakt. De privé-sector
wordt ook gesubsidieerd met lastenverlagingen waar zogezegd banen
moeten uit voortkomen. Maar dat
zien we vooralsnog niet.
DEMIR: We moeten sowieso eerst
en vooral banen creëeren in de
privé-sector. Als we nog eens naar
Frankrijk kijken, dan zien we dat er
inderdaad veel jobs zijn gecreëerd
bij de overheid. Tegelijk zien we dat
de Franse overheidsschuld sinds
2000 is gestegen van 60 procent
naar 95 procent. Iemand betaalt dus
voor dat feestje. Ook op het vlak van
de tewerkstellingsgraad is Frankrijk
niet het voorbeeldland. Ik kijk liever
naar de Scandinavische landen en
Nederland. Dat zijn landen waar er
flexibel werk is, óók voor vrouwen.
DE VOOGHT: In Nederland geldt het
“anderhalfverdienersmodel”, je ziet
heel veel deeltijdse arbeid door vrouwen. Ook daar is er sprake van onge-
lijkheid en een loon- en zorgkloof. Dat
is voor ons geen goed voorbeeld. De
Scandinavische landen scoren goed
op het vlak van gendergelijkheid. Ze
hebben daar zeer royale verlofstelsels die voornamelijk door vrouwen
worden opgenomen. Wat resulteert
in een loon-, zorg- en carrièrekloof.
U had het erover dat we anders
moeten gaan werken. Wat houdt die
anders in, mevrouw Demir?
DEMIR: De werknemers moeten
hun loopbaan meer zelf in handen
nemen. We zouden een loopbaanrekening moeten introduceren. Dat
is een rekening die gedurende een
hele loopbaan aan elke werknemer
wordt gegeven, van werkgever tot
werkgever. Verlof of overuren die je
niet meteen kan opnemen, kan je dan
in die rekening zetten.
Moet er een tabula rasa komen bij
werknemers én werkgevers?
DEMIR: Je moet een win-winsituatie
maken voor werkgevers en werknemers. En dan moeten we vertrekken
vanuit een mentaliteitswijziging voor
het organiseren van uw werk.
DE VOOGHT: In ons land is er een
kluwen van verlofstelses. De transparantie is zoek. Heel veel mensen
kunnen gewoon geen gebruik maken
van een verlofstelsel, omdat ze er het
geld niet voor hebben. Ook gaan wij
voor de collectiviteit. Wij zijn niet te
vinden voor individuele loopbaanrekeningen. In Nederland heeft men
daarmee geëxperimenteerd en daar
is gebleken dat het voor veel mensen
niet haalbaar was omdat ze de tijd
niet op overschot hadden en ook
niet te veel loon hadden om dat te
doen. Meestal waren het de mannen
die het konden doen en zij stopten
dan vroeger met werken. Terwijl het
uitgangspunt toch is dat iedereen
langer moet werken.
135
134
ZUHAL DEMIR: Als u het mij persoonlijk zou vragen, dan zou ik ook minder
willen werken voor meer geld. Maar
gratis bestaat natuurlijk niet. Er is
altijd iemand die voor de rekening
moet betalen. In het voorstel van
Femma werk je 30 uur en krijg je hetzelfde loon als iemand die 38 uur zou
werken. Op die manier verhoog je
meteen de loonkost met 25 procent.
Als we even naar Frankrijk kijken,
dan denk ik dat we op die manier
jobs gaan vernietigen. Waar ik het
wel mee eens ben, is dat we anders
moeten gaan werken.”
23 JUNI 2015
WERK
Waarom wil Femma dat?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
137
136
23 JUNI 2015
WERK
10
m 12.45u
HET ZESDE METAAL LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
139
138
23 JUNI 2015
WERK
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
BIJSLAAPDAGEN, NESTVERLOF,
PUBERVERLOF.
ONGELOOFLIJK HOE EEN DAG IN HET
BIJZIJN VAN EEN GROEP VAN 10 EEN
VOCABULARIUM KAN VERRIJKEN.
BIJSLAAPDAGEN BIJ VOORBEELD ZIJN
TIEN EXTRA VRIJE DAGEN VOOR OUDERS
VAN JONGE, NACHTHUILENDE KINDEREN.
OF VOOR REPORTERS DIE GROEPEN VAN
10 MOETEN BEGELEIDEN, KON IK NIET
LATEN ERBIJ TE DENKEN.
Een generatiekloof hadden we nog niet gehad.
Vijf mensen jonger dan veertig, vijf mensen ouder van 55.
Je verwacht onverzoenbaarheid, onbegrip.
En wat je krijgt is bezorgdheid en meegaandheid.
Vanuit de jonge groep voor hun jonge kinderen, die lijden onder de jachtigheid
van hun ouders.
Vanuit de oude groep voor hun oudere kinderen, die ploeteren om alles gecombineerd te krijgen.
141
140
23 JUNI 2015
WERK
Een gemeenschappelijke bezorgdheid blijkt een uitstekende voedingsbodem
voor aanbevelingen.
En de minister was gecharmeerd en begripvol.
Zou zijn werk-gezinbalans goed zitten?
Hoe is het gesteld met de balans werk
versus leven? Veel suggesties van onze
luisteraars gaan over dat thema. Ze
lijken meer tijd te willen om te leven. Zit
het evenwicht nog goed? Daarover praten we met Ignace Glorieux, professor
sociologie aan de VUB.
Werken we echt zoveel meer dan pakweg 50
jaar geleden? Is de balans zoek?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
IGNACE GLORIEUX: We werken minder, maar je
moet ook kijken naar het gezinsniveau. In de jaren
60 waren het vooral eenverdiengezinnen. De man
had een betaalde job en de vrouw ontfermde zich
over de huishoudelijke taken. Vandaag telt het
gezin meestal twee werkende mensen, waardoor
er ook meer werk geleverd wordt aan de arbeidsmarkt.
Was vrije tijd toen niet belangrijk?
GLORIEUX: Ik denk het niet. Wij focussen nogal
veel op het werken, maar op het vlak van vrije tijd
is er natuurlijk ook heel wat veranderd. We hebben veel meer vrije tijd dan toen. Maar we hebben
ook veel meer mogelijkheden. Dat maakt dat we
ook meer zin hebben om iets te (kunnen) doen.
Onze vrije tijd is een planning geworden.
Is er nog een weg terug op dit moment?
GLORIEUX: Dat denk ik niet. We kunnen moeilijk
terug naar die (zuiderse) sfeer op het werk. Waar
er wel een weg terug is, is in onze vrije tijd. Misschien moeten we daar de ambities wat minder
hoog leggen. Dat we bij wijze van spreken gewoon
kunnen genieten van in de tuin te liggen, terwijl de
vogeltjes fluiten. Of zoals mensen vroeger deden
op een zwoele zomeravond: voor de deur zitten en
met elkaar praten. Maar voor die dingen hebben
we eigenlijk geen tijd meer.
Door de herverdeling tussen mannen en vrouwen is het ook drukker geworden.
GLORIEUX: Dat is inderdaad een van de grootste
veranderingen van de voorbije 50 jaar. Getrouwde vrouwen, moeders, die op de arbeidsmarkt zijn
gekomen. Hun aandeel daar neemt nog altijd toe.
Uiteraard is dat een positieve ontwikkeling die we
hopelijk niet terugdraaien. We zien mannen wel
meer huishoudelijk werk doen en meer tijd besteden aan de kinderen.
Maar nog altijd te weinig?
GLORIEUX: De rollenpatronen zijn nog altijd wat
ze zijn. Als we aan hetzelfde tempo doorgaan,
moeten we nog 50 jaar wachten vooraleer er echt
sprake is van gelijkheid.
Hoewel we minder werken, klagen we toch dat
we te veel werken. Hoe verklaart u dat?
Wat raadt u eigenlijk aan voor deze samenleving? Wat moeten we doen?
GLORIEUX: Dat komt door een stuk omdat we te
veel willen in onze vrije tijd. We hebben boeken
die we nog willen lezen, de cd die we nog willen
beluisteren, televisieprogramma’s die we nog
willen bekijken.
GLORIEUX: Het werk wat herverdelen in huis. Wat
niet betekent dat mannen en vrouwen hetzelfde moeten doen. Het blijft wel vreemd dat het
geslachtsgebonden is, net als deeltijds werken.
Dat doen vrouwen veel meer dan mannen. In vergelijking met Nederland ligt het deeltijds werken
in België lager, maar dat komt ook omdat we een
aantal voorzieningen hebben. Bijvoorbeeld om de
combinatie tussen arbeid en gezin gemakkelijker
te maken. Dan denk ik aan kinderopvang, ruime
schooluren. Dat zijn dingen die ze niet kennen
in Duitsland en Nederland. De meeste moeders
moéten daar deeltijds werken, omdat de kinderen
‘s middags naar huis komen. Op dat vlak doen we
het dus wel goed.
Komt het ook omdat we op een te negatieve
manier zijn gaan kijken naar werken?
GLORIEUX: Vast en zeker, maar daar zie je wel
een evolutie, ook in het werk. De werkduur is dan
wel minder geworden, het werken zelf is intensiever geworden. We worden meer geëvalueerd en
de werkdruk ligt hoger. Als ik voor mezelf spreek
- ik ben 30 jaar geleden beginnen werken - dan
werkten we toen langere dagen, maar namen
lange koffie- en middagpauzes waarin we lang
met elkaar konden praten. In die tijd hadden we
19
Nathan Meganck is een auto- en vrachtwagenmechanieker van 23 jaar. Hij
snijdt een gevoelig thema aan waar al heel veel inkt over is gevloeid. En ook
zijn pleidooi klinkt herkenbaar in de oren.
“Veel van mijn oudere collega’s zie ik rondlopen met allerlei kwaaltjes. Ze
kampen op latere leeftijd met zware fysieke problemen. Als ik 70 kilogram
moet afhalen van een vrachtwagen en vervolgens iedere dag op mijn knieën
zit, dan doet dat in mijn eerste jaar pijn aan mijn knieën. Wat zal dat na tien
jaar zijn”, vraagt Nathan zich af.
Heb je een plan B?
Nathan Meganck: Nu ik nog niet zoveel verantwoordelijkheden heb, ben
ik van plan om een lerarenopleiding te volgen. Om op die manier toch iets
in mijn sector te doen. Natuurlijk is dat alleen een oplossing voor mij, en
niet voor leeftijdsgenoten die met hetzelfde potentiële gevaar kampen.
Maar Ik kan dan wel leerkracht worden. Maar hoe moet ik dan de jongeren
motiveren als ik van job ben veranderd omdat de job van mechanicien te
zwaar is?
Zijn er binnen jouw bedrijf geen andere jobs die je kan doen?
Meganck: Neen, ik werk voor een kleine zelfstandige. Dan zoeken mijn
bazen gewoon een andere mechanieker.
Dit is dus eigenlijk een job die moet vallen onder de noemer “zwaar
beroep”, een job waarvoor je niet tot je 67e moet werken?
Meganck: Kapotte knieën, ruggen, tennisellebogen. Het komt bij iedereen
voor. Hoe kan je er dan van uitgaan dat het werkbaar is tot 67 jaar? Het is
nochtans heel gemakkelijk om te controleren. Er zijn bitter weinig oudere
werknemers te vinden, omdat ze het gewoon niet kunnen volhouden.
143
142
geen teambuilding-activiteiten zoals we die vandaag kennen. Maar de teambuilding toen bestond
erin om tijd te hebben voor elkaar en de dingen
wat rustiger aan te pakken. De productiviteit lag
lager, maar of dat een slechtere zaak was, dat
weet ik niet.
23 JUNI 2015
WERK
GLORIEUX: Ja, omdat we zoveel mogelijkheden
hebben. In de jaren 60 stond zondag symbool
voor het eten van taart met de familie. Zondagochtend gingen we naar de mis en in de
namiddag gingen we naar de familie. Werken
deed je tot zaterdag 16 uur en naar school gaan
tot zaterdagmiddag.
“HOE MOET IK DIE 67 JAAR HALEN?”
m 11.15u
m 7.10u
“MINDER HOGE AMBITIES IN ONZE VRIJE TIJD”
IDEEËN ROND SAMENLEVING
JAN AVONDS:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Geef elke persoon die verdiend op pensioen mag/moet
een ‘cadeau’ van de overheid. Geef hem/haar een
wearable (handig armbandje die stappen telt, hartritme kan meten, calorieverbruik, ...) zodat hij/zij zijn/haar
gezondheid kan opvolgen. Koppel dit aan een zorgcentrale naar keuze, welke de mogelijkheid geeft om
die gegevens in te laten lezen in het medisch dossier
van de huisarts. Bij ‘afwijkingen’ kan de zorgcentralist
contact opnemen en advies geven. Win­win en win.
De opbrengsten die de gezondheidszorg zo uitspaart
door het uitstellen van een ziekenhuisopname kunnen
hiervoor gebruikt worden.
ILSE JANSSENS @ILSEJA1
Mijn werk = veel geleerd (met
vallen en opstaan), mensen
ontmoet, vrienden gemaakt. Niet
tegengesteld aan mijn leven dus. @
ksavjee #bel10
STEVEN HOSTE @HUNGRYJOS
Onthaasten? #Facebook vermijden om niet langer het
gevoel te hebben dat je dingen moet doen “omdat
iedereen precies vanalles doet” #bel10
ANNE DE SMET:
DUO for a JOB maakt generatie­overschrijdend mentorschap mogelijk door jonge werkzoekende immigranten
in contact te brengen met (vroeg­)gepensioneerden
die hen steun kunnen bieden in hun zoektocht naar
een job. Voor de senioren is dit een kans om ook na het
pensioen actief te blijven en hun sociaal netwerk uit te
breiden.
JAN FRESON:
Delocaliseer kantoor(PC)­jobs van privébedrijven en
overheidinstellingen uit de grote steden naar gemeenten in grote centrale “Work and Live” hubs die vlot
bereikbaar zijn te voet, per fiets of openbaar vervoer.
Voordelen: minder files naar de steden, minder tijdverlies, meer sociaal contact met mensen uit je buurt. In
deze hubs kan je accomodaties voorzien om (gezond)
te eten, sporten, kinderen op te vangen, cultuur enz.
HUGO BOURGEOIS @HUGOBOURGEOIS
VERA STEENPUT:
Verplicht elke jongere van 18 om 3 maanden gemeenschapsdienst te doen: helpen in rusthuizen,
ziekenhuizen, gevangenissen, beschutte werkplaatsen,
ontwenningscentra, jeugdinstellingen, verslavingsklinieken, asielcentra, OCMW’s, groendiensten van
de gemeente, enz. Kan indien gewenst onderverdeeld
worden in 3 X 1 maand zodat men kan kennis maken
met verschillende aspecten van de maatschappij. Kan
indien gewenst nog eens met 3 maanden verlengd
worden. Een tweede trimester zou eventueel ook in de
culturele sector kunnen gelopen worden
KAREL VERHAEGHE @KARELVERHAEGHE
NADINE VAN MEERHAEGHE:
zitten laat ze voor een vast bedrag per jaar (bijklussen)
in orde zijn , de mensen zijn uit het zwart en de regering
krijgt toch iets binnen.
VLAAMS OMBUDSMAN @VLAAMSOMBUDSMAN
met de collega’s van de
ombudsman, werkbalans vinden
via start werkdag bij koffiekoek
#bel10 café
Thuiswerk als regel, werk op verplaatsing als uitzondering, met glijdende uren. Voor veel bedienden moet dat
kunnen. Stel je de voordelen voor op het vlak van tijd,
mobiliteit (files weg, geen extra rijvakken nodig, minder
fijn stof), piekuren in winkels, opvang kinderen (die
moeten ook huiswerk maken, slapen ...) enz. Energieverbruik blijft vast stabiel: je hangt de was buiten!
DIRK REMACLE @DREMACLE
Work-life balans of #hefboom?
Misschien gaat het om wat we
meenemen van & naar huis? http://
businessawareness.org/2015/05/29/
work-life-balance/ … #bel10
Evenwicht werk&leven is ook
jezelf kunnen zijn op werkvloer.
Vertrouwen & inspraak ipv
controle & piramide zijn daarvoor
essentieel #bel10
NADIA @_NANAKE
Het ziet ernaar uit dat we buiten
kunnen @dwallecan #lunchbreak
#bel10
FONS LEROY @FONSLEROYVDAB
Ban het woord Work Life Balance
naar Elba ! Werken is deel van het
leven maar wel werk maken van
lange leuke loopbanen #bel10 @
vdab_be
23 JUNI 2015
WERK
Rode draad doorheen #bel10
gevonden? We consumeren te veel.
Zou wel eens heel juist kunnen zijn.
VUURDISTEL @VUURDISTEL
Manmanman, veel vrouwelijke
zelfstandigen zullen eens héél hard
lachen met Femma ... zij werken
60-80u mét een huishouden.
#bel10 #passie
HERMAN VERHELST:
145
144
Er zijn zoveel mensen die in het zwart werken en niet
allemaal bewust zijn veel mensen dien goed zijn met de
handen minder met papier en daarom de stap niet zien
BIERPROEVEN MET
ANNELIES EN SOFIE
Geen café zonder bier, dat geldt ook voor het Radio 1-Café.
Een van onze gasten is meester biersommelier Sofie Van Rafelghem.
METALEN LIEDJES
Elke muzikant die we over de vloer krijgen,
krijgt trouwens ook een muzikaal lijstje voorgeschoteld.
Vandaag gaat dat lijstje, toepasselijk, over ‘metalige’ liedjes:
Zij stelt haar tien favoriete brouwers en hun bieren voor.
En speciaal voor Annelies Moons had ze ook enkele proevertjes mee.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
The Small Faces—Tin Soldier
Neil Young—Heart of Gold
Peter Case—Steel Strings
Bob Marley—Iron Lion Zion
Wilco—Hell Is Chrome
Jeff Beck—Hi Ho Silver Lining
Pretenders—Brass in Pocket
Joan Baez—Copper Kettle
23 JUNI 2015
WERK
10
Hof ten Dormaal—Wit Goud
Brouwers Verzet—Super Noah
De Dochter van de Korenaar—Crime Passionel
Smisje—Big Bayou
De Leite—Cuvée Mamzelle
Alvinne—Pur Sang
Totem—Zipacna
Viven—Porter
De La Senne—Taras Boulba
Les 3 Fourquets—Lupulus HopEra
Paolo Nutini—Pencil Full of Lead
147
146
T-Rex —Metal Guru
DE GROEP VAN 10 : WERK
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ELKE VAN OS , 32 JAAR
ROMAIN WILLEMS, 62 JAAR
KAREN DE LOOZE, 32 JAAR
WALTER PLASMANS, 58 JAAR
10
SAMIRA AZEROUAL, 37 JAAR
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
23 JUNI 2015
WERK
HANNAH MASSENHOVE, 23 JAAR
SOFIE VAN GESTEL, 42 JAAR
HILDE BOEYKENS, 54 JAAR
148
149
ERIK KIEKENS, 55 JAAR
ANNEMIE DE MEULEMEESTER, 66 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
200 DAGEN
NESTVERLOF
De eerste aanbeveling komt van Sofie Van Gestel: “We stellen 200 dagen nestverlof voor.
Gelijk te verdelen over de beide partners, ter
vervanging van het zwangerschapsverlof”.
Door het bevallingsverlof neemt de vrouw de
zorg voor de kinderen op zich. En dat patroon
zet zich na het zwangerschapsverlof gewoon
verder. Vandaar het nestverlof, om dat patroon
te doorbreken en de zorg voor de kinderen gelijk
over de partners te verdelen.
2
EEN STATUUT VOOR DE
PARTNER DIE THUISBLIJFT
Elke Van Os maakt de 2e aanbeveling over aan
Kris Peeters. De Groep van 10 vraagt unaniem
om een statuut voor de partner die thuisblijft.
Dat kan een statuut zijn waar verzekeringen of
pensioenrechten aan hangen, maar het is vooral om erkenning te geven aan de thuisblijvende
partner. Daarbij zou ook een geldelijke vergoeding horen. Om het evenwicht tussen de partners te behouden.
3
4
STUUR WELZIJNS- OF
EVENWICHTSAMBASSADEURS NAAR
BEDRIJVEN.
Wouter Plasmans, lid van de Groep van 10,
zit al een tijdje thuis met een burn-out. Hij stelt
de 3e aanbeveling voor: Stuur welzijns- of evenwichtsambassadeurs naar bedrijven.
Zij promoten dan initiatieven om het evenwicht
tussen werk en gezin te bewaren. Zo kunnen
ze bijvoorbeeld de voordelen van thuiswerk,
een goede bedrijfscultuur waarin vertrouwen
heerst en een sabbatical leave kenbaar maken.
VERPLICHTE
SABBATICAL
Hanne Massenhove maakt de 4e en laatste
aanbeveling wereldkundig. Verplicht de werknemers elke zeven jaar een sabbatical van drie
maanden als een soort adempauze.
Preventie van burn-outs is heel belangrijk, en
de slachtoffers zien een burn-out zelden zelf op
zich afkomen. In Oostenrijk gebeurt dit al.
20
MINISTER KRIS PEETERS (CD&V) REAGEERT
OP AANBEVELINGEN
(1) KRIS PEETERS VS 200 DAGEN NESTVERLOF
Peeters vindt dat, bovenop ouder- en zwangerschapsverlof, nestverlof misschien te veel is. Hij belooft het voorstel mee te nemen in de oefening van het
loopbaanrekenen en -sparen.
(2) KRIS PEETERS VS EEN STATUUT VOOR DE PARTNER DIE THUISBLIJFT
“Men verdient minder, maar de kwaliteit van de opvoeding van de kinderen
gaat erop vooruit. Maar moeten we daar een statuut of vergoeding voor ontwikkelen? Er kan wel één en ander in de positieve richting aangepast worden.
Een maandelijks bedrag voor thuisblijvers uitkeren, is gezien de budgettaire
krapte dan weer minder makkelijk te realiseren. Een pensioenregeling is misschien wel mogelijk. Al was het maar om de thuisblijvende partner te beschermen in het geval van een echtscheiding.
(3) KRIS PEETERS VS WELZIJNS- OF EVENWICHTAMBASSADEURS
Peeters is er meteen voor te vinden. “We moeten meer sensibiliseren in bedrijven. Zo’n evenwichtsambassadeur is niet alleen een mooi woord, het is ook
een goed idee. Waarvoor dank.” Wel mag van Peeters de kost niet uit het oog
verloren worden, ook al is preventie heel belangrijk. “Er moet zeker iemand zijn
die KMO’s, maar evengoed grote bedrijven, helpt bij het garanderen van het
welzijn van de werknemer.”
(4) KRIS PEETERS VS VERPLICHTE SABBATICAL
“Het onthaasten vind ik interessant, maar dat verplichten en dat om de zeven
jaar laten herhalen, vind ik te sterk,” reageert Peeters. Sommige mensen zouden na drie jaar al een pauze kunnen gebruiken, anderen hebben geen pauze
nodig. Maar het idee om op een bepaald moment uit de rat race te stappen,
kan de minister alvast smaken.
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
23 JUNI 2015
WERK
10
DE VIER AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
1
“Bij elke droom die de Groep van 10 gerealiseerd wilde zien, ging Peeters mee. Hij kon
zich erin vinden. Tot het over geld ging.” Ja voor de erkenning van de thuisblijfpartner.
Nee voor een geldelijke tussenkomst.
Vandaag stonden we voor een klassiek vraagstuk: moet de overheid meewerken aan het
realiseren van onze dromen? “Ja, volgens de Groep van 10. En volgens de overheid doet
ze dat al me onder meer geboortepremies en ouderschapsverlof.”
151
150
Moet de overheid nog een stap verder gaan? Opnieuw ja, volgens de groep van 10. Nee,
volgens de minister. Want er is geen geld en de overheid moet mensen ook hun vrijheid
gunnen. “Waardoor we bij een heel boeiende discussie kwamen: financiert de overheid
onze privéwensen, of trekt ze zich - zoals in de VS - volledig terug en moeten we onze
dromen helemaal zelf betalen?” Een discussie die de discussie waard is, vindt Ivan.
THEMA (8)
ZORG
Mens sana in corpore sano. Deze Latijnse spreuk kennen we allemaal, maar hoe gezond zijn die geesten en lichamen? Onze Groep
van 10 heeft met Chris Van den Abeele een peter die zelf het slachtoffer is geworden van onze prestatiemaatschappij. Leg de smartphone weg en leer bezig zijn met meditatie, is zijn tip. Cardioloog
Guy Van Camp zweert dan weer bij preventie. Van hem moeten we
gezonder leven, om erger te voorkomen.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
SPORT TE DUUR? KORTZICHTIG, WANT
HET IS EEN INVESTERING IN JEZELF.
100X TERUGBETAALD OP LATERE
LEEFTIJD.
24 JUNI 2015
ZORG
10
153
152
— GOMMAAR D’HULST - LUISTERAAR
m 8.10u
OCHTENDDEBAT
MEER BETALEN VOOR ONGEZOND
VOEDSEL?
Goedkoop koken, dat levert niet altijd de gezondste maaltijden op, maar hoe kan je dat
veranderen? Uit onze enquête blijkt dat een meerderheid voor een vettaks is, die maakt
dat ongezonder eten ook duurder wordt. Maar is het ook een goed idee? Voedingsexpert
Patrick Mullie en Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken gaan met elkaar in debat.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
PATRICK MULLIE: Het idee is
alleszins interessant, omdat het
impliceert dat je het eten van
gezond voedsel moet belonen.
TOM VAN GRIEKEN: Dat idee is
nieuw voor mij, maar ik hou er niet
echt van als de overheid te veel wil
betuttelen en reguleren. Mensen
dragen hun eigen verantwoordelijkheid voor het voedsel dat ze
eten. En ik betwijfel ten zeerste dat
cheques erin zullen slagen om een
noodzakelijke mentaliteitswijziging
mogelijk te maken. Er moeten
andere mogelijkheden zijn.
Meneer Mullie, u hoort niet graag
de term vettaks. U hoort liever
suikertaks, want dat is belangrijker op dit moment?
MULLIE: Ik ben voor een belasting op
ongezonde voedingsmiddelen en ik
ben ook voor het creëeren van een
fonds - met de opbrengst van die
belastingen - om structurele maatregelen te nemen. En dat kan dan
bijvoorbeeld in de scholen zijn. Zij
moeten dan subsidies krijgen in ruil
voor het verwijderen van de snacken frisdrankautomaten.
VAN GRIEKEN: Ik geloof niet in een
suiker- of vettaks. Want hoe je het
ook draait of keert, het komt altijd
neer op een extra belasting. De
burgers moeten niet opnieuw meer
betalen. Die vettaks zal trouwens de
sociaal zwakkeren treffen, want obesitas wordt het vaakst vastgesteld bij
mensen uit een lagere sociale klasse.
Laat mij de sigaretten als voorbeeld
nemen. Die zijn exponentieel duurder
geworden, maar dat is niet de trigger
geweest waardoor mensen minder
zijn gaan roken. Ook benzine is duurder en duurder geworden, maar er
rijden niet minder auto’s. Financiële
stimuli of straffen zullen niet helpen.
MULLIE: Ik ben het er niet mee eens
dat zo een belasting sociaal onrechtvaardig zou zijn. Het grote onrecht
nu is dat mensen die het moeilijk
hebben, ongezonde voeding kopen
omdat dat goedkoper is. Door zo een
belasting maak je gezonde voeding
goedkoper en ongezonde voeding
duurder. En zo creëer je net sociale
rechtvaardigheid.
VAN GRIEKEN: Als je gezond wil
eten, dan kan dat. Zes appels kopen
is even duur als een groot pak chips.
De verantwoordelijkheid ligt voor een
groot stuk toch bij de ouders. Ik vind
het trouwens wraakroepend dat er
ouders zijn die hun kinderen zonder
boterhammen naar school sturen.
Als het probleem van obesitas niet
wordt aangepakt, komt het in de
gezondheidszorg terecht. Dat kost
ons ook geld en dan krijgen we een
obesitasregering, waar u toch ook
tegen bent?
21
VAN GRIEKEN: Voor alle duidelijkheid: het is niet omdat ik tegen zulke
taksen ben, dat ik de obesitasproblematiek niet wil miskennen, de cijfers
zijn alarmerend. Maar volgens mij is
het niet in eerste instantie Volksgezondheid dat zich daarover moet
onfermen, maar wel Onderwijs. Onze
kinderen moeten van jongs af aan
weten wat goed en gezond eten is.
MULLIE: Neen, ik geloof niet meer
in educatie. Vanmorgen hoorde ik
het Vigs zeggen dat we de kinderen
moeten gaan opvoeden en dat die
frisdrankautomaten een opvoedende
waarde hebben. Dat vind ik pure
onzin.
Waarom? Het gaat toch over sensibiliseren?
MULLIE: Als je kinderen wil gaan
opvoeden met frisdranken, neem dan
een bak met frisdrank in de klas en
geef les over frisdranken. Daarom
moet je het niet gaan verkopen op de
speelplaats en winst maken. Scholen
maken per jaar tussen de 10.000 en
25.000 euro winst op die automaten,
op een ongezond gedrag. Dus ik sta
daar helemaal niet achter.
155
154
MULLIE: Dat klopt, ik hoor veel liever de suikertaks. En ik ben het er
ook mee eens dat de overheid zo
min mogelijk moet tussenkomen,
maar diezelfde overheid hééft dat
al gedaan in de jaren 80, door
suiker zo goedkoop te maken en
te subsidiëren. Voor de fabrikant
is het bijzonder aantrekkelijk om
suiker als grondstof te gebruiken,
want het is een spotgoedkope
grondstof. Ze worden in die
richting geduwd. Je kan hen uiteindelijk niet verwijten dat ze winst
maken. Maar aan die subsidiëring
van suiker moet dringend iets
gedaan worden.
Of het nu een suiker- of een vettaks
is, u bent sowieso gewonnen voor
een taks?
24 JUNI 2015
ZORG
10
Een luisteraar stelt voor om een
maaltijdcheque in te voeren die
alleen voor gezonde voeding mag
gebruikt worden. Wat vindt u van
dat voorstel?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
157
156
24 JUNI 2015
ZORG
10
m 12.45u
THE BONY KING OF NOWHERE LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
159
158
24 JUNI 2015
ZORG
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
WEET U WAT SNEUKELEN IS?
ALS U WEST-VLAMING BENT, IS DE KANS
GROOT DAT U HET WEET.
HET IS HET MOOISTE WOORD TUSSEN
IJZER EN LEIE. OM VAN TE SNOEPEN.
Of ik mijn sneukelmomentje al had gehad, vroeg Ruth Joos.
Ze kent me goed. Mijn “sugarlow” manifesteert zich altijd rond hetzelfde uur.
Een gewoonte, die een motorische dwang geworden is. Zo ingebakken.
Zal ik dat nog doen als de wens van de groep van 10 (ongezond wordt belast,gezond gesubsidieerd) waarheid wordt?
Ik vroeg het me oprecht af tijdens de discussie.
En dat flesje Cola dat ik even daarvoor uit de automaat had gehaald?
Dat staat nu nog altijd halfvol, verborgen achter een tafelpoot van de vergaderzaal van de Albertinabibliotheek.
161
160
24 JUNI 2015
ZORG
10
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
“GEZONDER LEVEN OM ERGER TE VOORKOMEN”
Beter voorkomen dan genezen, ofwel
preventie. Dat is uiteraard een belangrijke factor als het over gezondheid gaat.
Een gezondere levensstijl dus om erger
te voorkomen. Wie bij patiënten vaak
hamert op preventie, is de cardioloog.
Wij praten over preventie met Guy Van
Camp, cardioloog van het OLV-ziekenhuis in Aalst.
Hoe belangrijk is preventie om hartaandoeningen te voorkomen?
22
GUY VAN CAMP: Het is in feite primordiaal. We
weten nu dat, als we kijken naar de cardiovasculaire mortaliteit in de West-Europese landen,
preventie voor de helft verantwoordelijk is voor
de reductie van die mortaliteit. Het is dus uiterst
belangrijk en het kost bijzonder weinig geld. De
politiek heeft trouwens een verpletterende verantwoordelijkheid.
Wordt er vanuit die hoek te weinig gedaan?
GUY VAN CAMP: Te weinig zou ik niet durven
zeggen, want preventie is de verantwoordelijkheid
van iedereen. Maar de politiek moet het sturen.
Ik kan zeker niet zeggen dat ze er niets aan doen,
maar soms duurt het lang. En dan denk ik aan de
tabakstop in openbare ruimtes, dat heeft in ons
land erg lang geduurd vooraleer het is goedgekeurd.
10
VRT-collega Chris Van den Abeele hekelt op Radio 1 de prestatiedruk in onze samenleving.
Zelf in de geestelijke gezondheidszorg belanden heeft hem aan het denken gezet. “We
worden gestimuleerd om ambitieus te zijn en de lat hoog te leggen, maar te weinig om
ook goed te leven.”
Radio 1 focust in Bel10 ook op “Meer preventie voor een betere gezondheid”. VRT-collega Chris Van den Abeele heeft zelf ervaring met het thema als patiënt in de geestelijke
gezondheidszorg. “Mijn ervaring is dat je wel degelijk heel veel zelf kunt doen”, zegt hij.
Medicatie is immers maar een deel van de oplossing. “Aan jezelf werken is eigenlijk even
belangrijk.”
“Als je gezond bent, ervaar je dat als een evidentie. Tot het misgaat. We leven in een
maatschappij waarin heel veel becijferd wordt. We worden gestimuleerd om zoveel mogelijk te presteren en dat is gewoon niet goed voor de menselijke geest als je daar geen
tegengewicht tegenover zet”, zegt hij. “We worden gestimuleerd om ambitieus te zijn en
de lat hoog te leggen, maar te weinig om goed te leven.”
Preventie klinkt heel eenvoudig, toch doen we
het veel te weinig. Voor mensen die gewaarschuwd worden betekent dit toch een heel
drastische aanpassing van de levensstijl.
GUY VAN CAMP: Dat is zeker zo. En we onderscheiden twee soorten mensen. De groep die nog
geen incident heeft gehad - dan hebben we het
over primaire preventie, en de groep die al een
infarct of een hersentrombose hebben gehad dat is de secundaire preventie. In beide gevallen is
het respecteren van de gezonde levensstijl en het
corrigeren van risicofactoren levensbelangrijk.
Wanneer een patiënt met een hartaandoening het
ziekenhuis binnenkomt, hebben we als cardioloog
een uitstekend momentum om hem of haar te
GUY VAN CAMP: Het is onze moderne samenleving die maakt dat we al die mogelijkheden
hebben om al die ongezonde dingen te doen.
We hebben hier veel kritiek op het Amerikaanse
model, maar we evolueren meer en meer naar dat
model.
Maakt u zich soms kwaad op uw patiënten, om
hen op andere gedachten te brengen. Want
soms lijkt het dweilen met de kraan open.
GUY VAN CAMP: Ik blijf het motiverend vinden
als je weet dat uiteindelijk al die preventieve
maatregelen toch verantwoordelijk zijn geweest
voor 50 procent van de reductie mortaliteit. En
dat is bijzonder spectaculair. Dat vind je in geen
enkele andere tak van de geneeskunde. Alleen de
penicilines die zijn uitgevonden, halen dezelfde
reductiecijfers.
Hoe ziet u die preventie eigenlijk concreet?
GUY VAN CAMP: De meeste mensen weten dat
wel. Een gezonde levensstijl houdt in: gezond eten,
voldoende bewegen, zorgen dat je lichaamsgewicht onder controle is.
En gelooft u in screening?
GUY VAN CAMP: Screening is een woord dat
gebruikt en misbruikt wordt. Is het nuttig dat
een grote populatie op regelmatige basis bij de
huisdokter de bloeddruk laat meten of een bloedafname laat nemen? Dan zeg ik dat dat uiteraard
nuttig is en dat het daarenboven ook nog kostenefficiënt is. Tegenwoordig denkt iedereen bij
screening in de cardiologie aan sportlui. Dat kan
uiteraard nuttig zijn, maar is het ook kostenefficiënt? Dat is een veel moeilijker debat.
Heel vaak wordt in de perceptie gezond leven
met “saai” vereenzelvigd.
GUY VAN CAMP: Dat is absoluut juist. En die
perceptie is totaal fout. Cardiologen merken dit
heel goed. De levensduurte is fors vergroot en dat
merken we ook aan het stijgende aantal oudere
patiënten die we op bezoek krijgen. Een oudere
patiënt van bijvoorbeeld 78 jaar heeft nog een levenskans van ruim 8 a 9 jaar. Wie nog wil genieten
op die leeftijd, zal er iets aan moeten doen. Saai
of niet. Het is ook een beetje de rol van de arts om
de positieve punten hierin naar voren te brengen.
163
162
Van den Abeele haalt ook de “dictatuur van de smartphone” aan. “De hoeveelheid prikkels die op onze geest afkomt, dat kan niet gezond zijn.” De openhartige getuigenis van
Van den Abeele kan alvast op veel bijval rekenen op sociale media.
GUY VAN CAMP: Daar moet je twee belangrijke
zaken onderscheiden. De primaire en de secundaire preventie. In de primaire preventie moet de
gezonde levensstijl bevorderd worden. Dit kan op
scholen gebeuren door kinderen meer te laten
sporten. Dat is maar een van de voorbeelden.
Waarmee heeft dat te maken?
24 JUNI 2015
ZORG
Hoe kunnen politici u leven makkelijker maken?
proberen motiveren. De ervaring leert dat, zelfs bij
deze mensen, een meerderheid na zes maanden
toch de oude levensstijl herneemt.
m 7.30u
m 09.00u
“WE LEREN NIET OM GOED VOOR ONSZELF TE ZORGEN”
IDEEËN ROND ZORG
CAROLINE HUENS:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Een jaarlijkse check-up dag voor je lichaam naar analogie met de autokeuring. Je neemt één dag verlof en op
die dag kan je naar een medisch centrum waar je door
een tandarts, gynaecoloog, oogarts en alle andere
nodige artsen check-ups laat doen. Momenteel swingen wachttijden voor afspraken met gespecialiseerde
artsen de pan uit waardoor je 8 maanden op voorhand
een afspraak moet maken. Dit gegeven coördineren
met je beroepsagenda en de agenda’s van echtgenoot
en kinderen is niet evident.
ANNA VANHOLE @ANNAVANHOLE
Toch snel een kijkje gaan nemen
#BEL10 (@ Kunstberg / Mont des
Arts in Brussels) https://www.
swarmapp.com/c/2qNc8TtIs4Z
SIMON IVEN @SIMONIVEN
#Bel10 maakt al dat in de auto
zitten echt geen probleem. Kunnen
we zo’n programma’s niet het hele
jaar door krijgen? @radio1be
ERIKA MARIS:
Goed gedrag van de mensen belonen met aankoopbonnen. Wat betreft gezondheid: preventie (tandarts,
vaccinaties, uitstrijkje..), aankoop groenten en fruit ed;
wat betreft ecologie: correct afval sorteren, minder
afval...; wat betreft maatschappelijke verantwoordelijkheid: vrijwilligerswerk, correct rijgedrag ed. Elke
maand kan gefocust worden op ander topic zodat
burgers niet gedrag veranderen om de bonnen maar
net omgekeerd.
maatschappij worden we vooral gestimuleerd om
goed te presteren, maar niet om goed voor onszelf
te zorgen”
WERNER VANDERLEEN @WVDL001
#BEL10 en op de dag over
gezondheid maken ze Croky
hoofdsponsor van de Beker van
België voetbal. #toevalbestaatniet
GOMMAAR D’HULST @GOMMAAR
Sport te duur? Kortzichtig, want
het is een investering in jezelf. 100x
terugbetaald op latere leeftijd.
#Bel10
JEROEN DENAEGHEL @JDENAEGHEL
STEVEN PEETERS:
met de obesitasepidemie op komst kunnen we maaltijdcheques enkel bruikbaar maken voor gezonde
voeding of degelijke restaurants. Betaal ook werklozen
gedeeltelijk uit in maaltijdcheques.
PIETER HELSEN:
Bied op alle scholen en bedrijven abbonementen aan
waarmee de abbonees elke dag 1 stuk fruit krijgen. In 1
klap zullen vele mensen gezonder leven en bovendien
fruit leren appreciëren. Dit kan georganiseerd worden
door een gesubdideerd bedrijf of eventueel gewoon
ondersteund door het fiscaal aftrekbaar te maken.
Werkgevers kunnen dit eventueel aan hun werknemers
aanbieden als extralegaal voordeel. Scholen kunnen
het standaard opnemen in het inschrijvingsgeld.
DIETER HERREGODTS @DHERREGODTS
Geschaarde vrachtwagen dus
en te laat voor alternatief #A12.
Gelukkig #bel10 over gezondheid
en preventie @radio1be
GERT FRANSEN @LUYSTERBORGH
Gezond eten = gezonde producten,
waar boeren tijd krijgen om
kwaliteit te produceren en
navenant betaald worden.
Eten=tegoedkoop #bel10
KATHLEEN VERHEYDEN @WHATKATHSAYS
Debat gaat blijkbaar totaal niet
over gezonde voeding; wel over
caloriearme voeding. Alsof mager
per definitie gezond is. #Bel10
24 JUNI 2015
Ik vind @CoolsKat zo ‘s morgens
op de radio echt een verademing.
#bel10
JAN DHAENE @JANDHAENE
#bel10 nice
Schaf de verschillende ziekenfondsen af en je hebt
meteen een gigantische besparing op het budget vd
ziekteverzekering. 1 kantoor op het gemeentehuis van
elke gemeente. Nu heeft elke mutualiteit z’n kantoorruimte, mensen, computers,... nodig, dit kost toch
allemaal veel geld. Overal dezelfde terugbetalingen.
Geen reclame meer nodig, petjes hier, pepermuntjes
daar. Geen belrondes meer om alstublieft naar dit of
dat ziekenfonds over te stappen... Het beschikbare
geld moet maximaal kunnen gaan naar die mensen die
het nodig hebben: de zieken.
PATRICK BLOMME- @PATBLOMME
Nagel op de kop @abeelec! #bel10
#radio1 Quote Chris Van den Abeele: “In onze
ZORG
BRUNO CALLENS:
BART DE CLERCK @BARTDECL
165
164
Akkoord met de dictatuur van de
#smartphone waar @abeelec het
net over had in #BEL10 @radio1be
maar hier toch nog snel een tweet
....
HOE GEZOND ZIJN WE? - STEFAAN DEMAREST
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Om de vier a vijf jaar organiseert het
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid een nationale gezondheidsenquête, in 2013 werd zo de vijfde
gezondheidsenquête georganiseerd.
Het gaat hierbij telkens om een mondelinge bevraging van zo’n 10.000
inwoners van het land.
Volksgezondheid is iets wat heel
langzaam evolueert. Gezien we de
Gezondheidsenquête al sinds 1997
organiseren, is het mogelijk algemene evoluties in kaart te brengen. Zo
kunnen we vaststellen dat het met
de perceptie die mensen over hun
gezondheid hebben (de subjectieve
gezondheid), het eigenlijk wel meevalt. Vier op vijf inwoners (ouder dan
15 jaar) beoordeelt de eigen gezondheid als goed tot zeer goed. In de afgelopen 15 jaar is het percentage inwoners dat de eigen gezondheid als
goed beoordeeld, toegenomen - en
dit vooral in het Waals Gewest.
Geestelijk?
Minder goed gaat het met de geestelijke gezondheid en dat zeker in
de afgelopen jaren: voor wat België
betreft, heeft niet minder dan één op
drie personen (32%) van 15 jaar en
ouder psychische problemen die op
de ene of andere manier verwijzen
naar een ‘slecht in zijn vel zitten’, een
stijgende trend aangezien van 2001
tot 2008 slechts één op vier personen
dergelijke problemen aangaf. Wanneer gepeild wordt naar specifieke
problemen met betrekking tot de
geestelijke gezondheid, dan vertoont
10% van de bevolking van 15 jaar en
ouder angstproblemen, 15% signalen
van depressieve gevoelens en 30%
rapporteert slaapproblemen. Deze
en nog vele andere resultaten kunt u
nalezen op onze webstek: tik gewoon
‘gezondheidsenquête’ in op uw zoekmachine.
Fysiek?
Wanneer we ons meer richten op de
thema’s die vandaag aan bod komen;
voedingsgewoonten en lichaamsbeweging, dan kunnen we vaststellen
dat het relatief lichaamsgewicht, of
Body Mass Index (BMI), steeds toeneemt. De gemiddelde BMI van de
volwassen bevolking, bijvoorbeeld
in het Vlaams Gewest, was 25,3 in
2013. Gemiddeld gezien vertoont een
inwoner van het Vlaams Gewest dus
al een overgewicht. We kunnen ook
vaststellen dat dit gemiddelde sinds
1997 steeds stijgt.
Als we dit in percentages uitdrukken,
krijgen we het volgende beeld: niet
minder dan 54% van de mannen en
42% van de vrouwen heeft een overgewicht, dus een BMI hoger dan 25.
Wanneer we enkel kijken naar volwassen met obesitas, dus met een
BMI van hoger dan 30 gaat het om
zo’n 12%.
Percentages die dus niet echt bemoedigend zijn, vooral niet omdat deze
percentages toenemen in de tijd. De
hiervoor gemelde percentages zijn
van toepassing op volwassen. Bij
jongeren zien de cijfers er ook niet zo
goed uit: in het Vlaams Gewest: 16%
van de jongeren – 18% van de jongens
en 15% van de meisjes mag gesteld
worden dat ze een overgewicht hebben. 5% van de jongeren vertonen
tekenen van obesitas.
Eetgewoonten?
De toename van het aantal mensen
met overgewicht en zwaarlijvigheid
hangen onlosmakelijk samen met
veranderingen in ons eetpatroon en
een gebrek aan lichaamsbeweging.
Daarmee is niet gezegd dat de oorzaak van overgewicht en zwaarlijvigheid enkel hiermee te maken heeft!
Overgewicht en obesitas kunnen ook
deels verklaard worden door genetische factoren, erfelijke factoren of
ziektes.
Het is dan ook onjuist en stigmatiserend te stellen dat mensen met een
overgewicht dit aan zichzelf te danken
hebben wegens hun slechte eetgewoonten en hun gebrek aan lichaamsbeweging!
Niettemin kan een duidelijke samenhang vastgesteld worden tussen eetgewoonten en overgewicht. In de Gezondheidsenquête wordt - weliswaar in een
beperkte mate - nagegaan hoe gezond
mensen eten. Echt positief zijn de resultaten niet: zo drinkt één op de 5 Vlamingen
elke dag minstens één gesuikerde drank,
zoals een frisdrank, en geeft meer dan
40% aan elke dag minstens eenmaal
gesuikerde of gezouten tussendoortjes
te eten.
Beweging?
Wat zonder twijfel ook bijdraagt tot het
groeiende aantal mensen met overgewicht, is het gebrek aan lichaamsbeweging. Zo geven de resultaten van de gezondheidsenquête aan dat niet minder
dan een kwart van de Vlamingen een
ernstig gezondheidsrisico lopen gezien
ze hun vrije tijd quasi nauwelijks fysiek
actief zijn. Dit gaat dan enkel nog maar
om wat mensen in hun vrije tijd doen.
Wordt de volledige lichaamsbeweging
bekeken, dus zowel lichaamsbeweging
op het werk of school, van een naar het
werk of school als tijdens de vrije tijd, besteedt slecht 40% van de bevolking minstens 30 minuten per dag aan (minstens
matige) lichaamsbeweging.
Overgewicht en zwaarlijvigheid hebben een negatieve impact heeft op het
lichamelijk, sociaal en psychologisch
functioneren en zijn gezondheidsrisico’s
waarvan de gevolgen ook op latere leeftijd ernstig kunnen zijn. Hoewel het gaat
om een multidimensionaal probleem is
dat in een ruime zin moet worden aangepakt, kunnen gezond eten en voldoende
bewegen ertoe bijdragen overgewicht
en zwaarlijvigheid te voorkomen en ze te
bestrijden.
(Stefaan Demarest is projectverantwoordelijke Gezondheidsenquête bij het
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid.)
167
166
Queen Latifah
Queen
Prince
Bonnie Prince Billy
Carole King
Kings of Leon
Nat King Cole
B.B. King
Queens of the Stone Age
Kaiser Chiefs
Bel 10 heeft het vandaag over gezondheid. Hoe leven we? Zijn we te
dik? Bewegen we te weinig? ... Je kan
het weten. De auteur legt de cijfers
op tafel.
24 JUNI 2015
ZORG
10
Vandaag speelt Bony King live muziek bij Annelies op een zonovergoten Kunstberg. King... Dat vraagt om een royaltylijstje van de muziek. Daarom 10 groepen
die ook voor hun naam de mosterd hebben gehaald in de koninklijke wereld.
m 8.14u
m 8.14u
BONY KINGLIJSTJE
23
DE GROEP VAN 10 : ZORG
LAURENCE OUTTIER, 31 JAAR
ERIC VAN DER HULST, 51 JAAR
PETER VANDENPLAS, 44 JAAR
YAMINA KROSSA, 40 JAAR
DAJO VANDE PUTTE, 23 JAAR
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
STIJN DE KESEL, 37 JAAR
CINDY MAAS, 42 JAAR
24 JUNI 2015
ZORG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
(1)
PATRICK COLEMONT, 54 JAAR
CHRIS VAN DEN ABEELE, 51 JAAR
169
168
HILDE DE SCHUYTENEER, 48 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Laurence: “Ik doe mijn job nog altijd heel graag,
maar op deze manier hou ik niet het vol. Huisartsen moeten zich vaak ook bezighouden met
zaken die ze eigenlijk zouden moeten kunnen
doorschuiven naar verpleegkundigen. Met die
vrijgekomen tijd kunnen we ons dan volledig
focussen op onze core-business: preventie. Een
bloedafname zou bijvoorbeeld perfect door
een verpleegkundige kunnen gebeuren”, stelt
de jonge huisarts.
2
3
(1) MAGGIE DE BLOCK VS STRUCTURELE ONDERSTEUNING
24
“Op termijn zou door de invoering van het elektronisch medisch dossier een deel van
de administratieve rompslomp moeten verminderen. Gegevens zouden dan automatisch kunnen gedeeld worden. Je hoeft geen briefje meer mee te geven voor de apotheker. We zijn daar nu mee bezig, het e-health-platform is in werking. Er is ook een
verplichte derdebetalersregeling uitgewerkt. Ook geven we via het Riziv lessen aan
onze huisartsen. Maar ik begrijp dat huisartsen veel tijd voor de computer doorbrengen”, zegt de minister.
(2) MAGGIE DE BLOCK VS VOEDINGSBONUS-MALUS
“Het is een vernieuwend idee, alleen zou ik het moeten uitgewerkt zien. Met het
basisprincipe ben ik het eens. Een evenwichtige voeding is een gezonde voeding.
Voor kleurenstickers en dergelijke sta ik helemaal open, maar dat is natuurlijk een
Europese zaak. Misschien moeten we er de horeca bij betrekken.”
PAS EEN
VOEDINGSBONUSMALUS TOE.
(3) JO VANDEURZEN VS HET BUDGET OPTREKKEN
Cindy Maes: “Dat betekent dat voeding zou
geclassificieerd worden in drie groepen: neutrale voeding, gezonde voeding en ongezonde
voeding. Gezonde voeding wordt 10 a 15 procent goedkoper, ongezonde voeding wordt dan
weer 10 a 15 procent duurder. En organiseer een
bewustmakingscampagne met stickers, affiches om aan te duiden wat gezonde en ongezonde voeding is.”
Daar heeft Patrick een heel concreet voorstel over: 1010. Tien oktober is de internationale dag van de geestelijke gezondheid. Hij wil dan 10 op de 10 Vlamingen bereiken
en hen laten stilstaan bij geestelijke gezondheid. “Een jaarlijks moment om met onze
geestelijke gezondheid bezig te zijn.” Vandeurzen is er zeer voor te vinden. “Het
thema bespreekbaar maken, behoort absoluut tot de Vlaamse prioriteiten. Hierover
moeten we aan tafel.”
TREK HET BUDGET
VOOR PREVENTIE OP
TOT HET EUROPEES
GEMIDDELDE.
“Mijn collega van onderwijs is hierin bevoegd, maar ervoor zorgen dat de samenleving ontvankelijk is voor zulke problemen, kan je niet verengen tot welzijnszorg
alleen,” reageert Vandeurzen. Hij stipt aan dat er al een project bestaat met coaches
en zelfmoordpreventies op scholen, waarbij de mentale fitheid centraal staat. “Als we
gaan naar eindtermen, zal mijn collega zeggen dat die er al genoeg zijn.” Dat deze
zaken snel bespreekbaar zijn, met een leerkracht bijvoorbeeld, is uiterst belangrijk.
Vandeurzen: “Daarom zetten we ook enorm in op het online gegeven. Jongeren
vinden er makkelijk hun weg naar en we merken dat ze na het chatten al een stap
verder zijn. Ook wat betreft suïcidepreventie. Eén gesprek kan een gigantisch verschil
maken.”
GEEF OP SCHOOL
NAAST LICHAMELIJKE OPVOEDING OOK
GEESTELIJKE OPVOEDING.
(4) JO VANDEURZEN VS GEESTELIJKE OPVOEDING OP SCHOOL
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
“We kregen vandaag twee aanbevelingen over meer aandacht voor geestelijke problemen. De ministers haalden aan dat er wel wat aan wordt gedaan. Daar hadden ze wel
een punt.” Maar ministers zijn natuurlijk ministers. Als het over geld gaat en verplichten,
blokkeren ze. “We hebben een welvaartstaat. Verplicht je mensen om, bijvoorbeeld, minder te gaan werken, kost dat ook geld. En is dat wel goed voor die welvaartstaat?”
Daarnaast merkte Ivan op dat sommige ministers bevoegd zijn voor het ene, sommigen
voor het andere. Jeugdpsychiatrie, bijvoorbeeld. Dat is een bevoegdheid van mevrouw
De Block, maar zij kreeg daar geen vragen over. Jo Vandeurzen wel. “Ik laat het woord
toch maar vallen: staatshervorming. De opdeling van de bevoegdheden is een kluwen.”
En we hebben vandaag een eerlijke minister ontmoet. “Vandeurzen gaf eerlijk toe dat hij
niet twittert als hij twittert, maar dat z’n kabinet dat doet.”
171
Volgens Yamina Krossa moeten leerlingen
daar leren waar ze terecht kunnen met hun problemen. Ook is die les het geschikte moment om
te leren hoe ze hun gevoelens moeten uiten.
Minister Vandeurzen is het met de grondstelling eens. “Het budget, op Vlaams
niveau, is de laatste jaren licht gestegen. Er zijn signalen dat we op bepaalde vlakken
vooruit gaan.” De vraag, vindt Vandeurzen, is wat we definiëren als preventie.
24 JUNI 2015
Trek het budget voor preventie op tot het Europees gemiddelde. Dat betekent dat het budget
met 50 procent omhoog moet, zo’n 300 miljoen
euro per jaar, ongeveer één euro per week per
Vlaming. “Preventie vraagt om veel sensibilisering. We hebben al Fit in je Hoofd, maar er kunnen meer affiches bij apothekers en dergelijke”,
vindt groepslid Patrick Colemont.
4
170
MINISTERS MAGGIE DE BLOCK (OPEN VLD) &
JO VANDEURZEN (CD&V) REAGEREN OP AANBEVELINGEN
Huisarts Laurence Outtier brengt de eerste
aanbeveling van de Groep van 10 naar voren:
Geef de huisarts, in functie van het aantal patiënten, structurele verpleegkundige en administratieve ondersteuning.
ZORG
10
DE VIER AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
1
STRUCTURELE
VERPLEEGKUNDIGE EN
ADMINISTRATIEVE
ONDERSTEUNING.
THEMA (9)
GELD
Maak belastingen transparanter en voer een basisloon in voor
iedereen. Het zijn twee vaak genoemde ideeën die onze BEL10-redactie hebben bereikt. Aan dat eerste punt wordt nu al gewerkt,
zegt de FOD Financiën. De invoering van het basisloon is nog niet
voor morgen. Money makes the world go round, zong Liza Minelli
al in 1972. Een waarheid die ook 43 jaar later overeind blijft staan.
Onze Groep van 10 vuurde aanbevelingen af op de politici. Volgens
Ivan De Vadder sprong al zeker 1 iemand in Middelkerke recht van
enthousiasme.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ZE HEBBEN OP EEN ZEER HOOG NIVEAU
GEDEBATTEERD OVER ZEER TECHNISCHE
EN INGEWIKKELDE THEMA’S ALS TAXSHIFT,
BASISINKOMEN EN FISCALITEIT.
25 JUNI 2015
GELD
10
173
172
— REPORTER WARD BOGAERT OVER DE GROEP VAN 10
m 8.14u
OCHTENDDEBAT
HOE ZIEN “DE IDEALE
BELASTINGEN” ERUIT?
bedoeling zijn van een grote fiscale
hervorming. De taxshift moet dan ook
hand in hand gaan met een taxcut.
Dus ook minder belastingen, in
absolute aantallen?
Als het over geld gaat, kan het thema van de belastingen niet achterwege blijven. Als we
kijken naar de ideeën die zijn binnengekomen en naar onze enquête, dan vinden we het
zeer belangrijk dat de belastingdruk eerlijk wordt verdeeld. Wij vragen aan fractieleiders
Karin Temmerman (SP.A) en Hendrik Vuye (N-VA) wat beter kan aan de huidige
belastingsvorm.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
In een ideale wereld, hoe zien de
belastingen eruit?
KARIN TEMMERMAN (SP.A): In een
ideale wereld betaalt iedereen die
geld verdient, zijn of haar deel van
de belastingen. Nu betalen mensen
die gaan werken procentueel veel
meer belastingen dan mensen die
een inkomen krijgen uit vermogen.
Laat Marc Coucke als voorbeeld
nemen. Hij verkoopt zijn bedrijf en
maakt meer dan een miljard euro
winst. Maar in België heeft hij nul
euro belastingen betaald. Dat is
fundamenteel oneerlijk.
HENDRIK VUYE (N-VA): Belastingen
moeten eenvoudig zijn, iets wat nu
niet het geval is. Mensen hebben
hulp nodig van de fiscus of van hun
boekhouder om hun belastingsbrief in te vullen. En de belastingen
moeten proportioneel zijn. Zodanig
dat men minstens het gevoel heeft
dat men een deel bijdraagt aan
het systeem, maar dat je daar ook
iets voor terugkrijgt. Dat gevoel is
kwijt bij veel mensen. Tot slot mogen
belastingen niet contraproductief
zijn: ze mogen niet vernietigend en
jobdestructief zijn.
Bij dat gevoel van “eerlijke belastingen” komt steeds terug dat men iets
moet doen aan de vermogens of de
winst op vermogens.
Mevrouw Temmerman, kunt u zich
enigszins vinden in deze redenering?
TEMMERMAN: Ik begrijp niet goed
waar de vrees vandaan komt dat het
kapitaal zal wegvloeien als zo een
vermogenswinstbelasting er komt.
Naar waar zal dat kapitaal dan
wegvloeien? Van de ons omringende
landen zijn wij het enige land waar er
geen belasting is op de meerwaarde.
Meneer Vuye zegt dat hij de middenklasse niet wil raken, toch is het net
die middenklasse die voortdurend
wordt getroffen door deze regering.
Bij de taxshift-discussie denkt men
nu aan een btw-verhoging, maar
En wat met de diamanttaks waar
meneer Vuye het over heeft?
TEMMERMAN: Dat is nu net het
schoolvoorbeeld van een onrechtvaardige belasting. De dienst zegt
het zelf dat deze sector enorm fraudegevoelig is. Dat is ook aangetoond
in de vorige regering. 1 fraudedossier
heeft binnen de diamantsector heeft
meteen 150 miljoen euro opgebracht.
VUYE: In het diamantstelsel spreken
we al snel van 32.600 jobs. Door de
nieuwe regeling zal de diamantsector geen 20 miljoen euro maar 70
miljoen euro betalen. Een cadeau
vindt mevrouw Temmerman dat.
Maar mij moet je toch eens uitleggen
wie 50 miljoen euro méér betalen
een cadeau vindt. Die sector staat
trouwens voortdurend in concurrentie met niet-Europese landen zoals
bijvoorbeeld Dubai. Als je ze heel
zwaar wil gaan belasten, dreigen we
niet alleen die 70 miljoen euro te verliezen, maar ook de duizenden jobs.
Deze regering wil een grote fiscale
hervorming organiseren. Maar
binnen de meerderheid heerst er
nog geen eensgezindheid over de
manier waarop dit moet gebeuren.
TEMMERMAN: Absoluut niet. En
dit is zelfs mogelijk als iedereen zijn
belastingen eerlijk betaalt en als we
de fraudeurs beter gaan aanpakken.
Dan moet het mogelijk zijn dat de
belastingen verminderen voor de
mensen die gaan werken. Dat is ook
onze bedoeling. Naar een taxcut
gaan door in de sociale zekerheid
te snijden, waar meneer Vuye op
doelt, dan moet ik hem er toch aan
herinneren dat zijn eigen voorzitter
heeft gezegd dat er bij de diensten
VUYE: Men moet besparen op de
organisatie en de werking van de
sociale zekerheid. Dat is natuurlijk
niet gaan besparen op uitkeringen
en pensioenen. Dat is iets helemaal
anders. We moeten een blauwdruk
maken en kijken waar we kunnen
komen tot een efficiënter systeem.
Daar kan niemand tegen zijn, want
het gaat om efficiëntiewinsten.
Iedereen wordt daar beter van.
25
VUYE: Het is een heel moeilijke technische operatie. We willen niet méér
gaan belasten, maar anders. Dat is
de kwestie op macroniveau. Maar
ik vind dat we ook moeten kijken op
microniveau, naar de mensen zelf.
Want je kan ook gaan verschuiven
zodat een grote groep mensen méér
moet betalen. En dat kan niet de
175
174
VUYE: Je hebt vermogensbelasting
en vermogenswinstbelasting. Dat zijn
twee verschillende zaken. Wereldkampioen vermogensbelasting zijn
we al met ons land. Dat record hoeven we echt niet scherper te stellen.
VUYE: Het is zeer moeilijk om
kapitaal te belasten, omdat dat nu
eenmaal volatiel is. Hetzelfde met
winsten, omdat die makkelijk te
verplaatsen zijn. Dan moet je op zoek
gaan naar andere technieken. En
dan denk ik aan het diamantstelsel.
Daar hou je rekening met de omzet
en op basis van die omzet kan je de
winsten gaan berekenen. Vervolgens
kun je dan die winsten belasten via
de gekende principes van vennootschapsbelasting of andere belastingsstelsels.
daarmee raak je opnieuw die middenklasse.
Daar kan u toch niet tegen zijn?
Mensen die met een klein pensioen
moeten rondkomen hebben dezelfde bezorgdheid.
25 JUNI 2015
GELD
Wat denkt u, meneer Vuye?
Over vermogenswinstbelasting valt
wél te spreken, maar dan moet het
wel gaan over de echt grote vermogens en niet over de middenklasse.
Dus we passen voor een verhoging
van de roerende voorheffing, want
daar tref je alleen maar de middenklasse mee.
De vrees bestaat dat mensen en bedrijven ons land verlaten als er een
vermogenswinstbelasting komt,
omdat dat contraproductief is.
VUYE: Ja, een taxcut is een vermindering van belastingen. Dat wil
zeggen dat de mensen voelen dat ze
waar voor hun werk krijgen.
niet meer kan gesaneerd worden.
Het grootste probleem waar we nu
voor staan is de vergrijzing. Als men
dan toch wil saneren, wil men dan de
pensioenen verminderen? Dit is toch
onbespraakbaar?
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
177
176
25 JUNI 2015
GELD
10
m 12.45u
THE SCABS LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
179
178
25 JUNI 2015
GELD
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Neem nu het basisinkomen, splijtzwam binnen de groep van 10.
Want de samenstellers van de groep hadden hun best gedaan.
Een kleine doorsnede van de samenleving zouden die groepen zijn. Inclusief
links-rechts-kloof. En dat voelden we.
Want de aanbevelingen aan Gwendolyn Rutten begonnen deze keer met een
soort verontschuldiging: “We zijn het binnen de groep niet eens geworden,
maar...”
Toon Vandevelde, filosoof en econoom (twee petjes die je zelden op één
hoofd ziet staan) heeft de eer de eerste twee woorden van dit stuk als eerste
gebruikt te hebben tijden BEL10.
In een overpeinzing over uitkeringen liet hij zich ontvallen: “Links en rechts
hebben een verschillende schandaalgevoeligheid”.
Terwijl ik erover nadacht, kwam de toelichting (het overkomt me wel eens
vaker): “Links vindt het schandalig dat wie recht heeft op een uitkering, ze niet
krijgt. Rechts vindt het schandalig dat wie geen recht heeft op een uitkering,
ze wel krijgt.”
181
180
De groep van 10 heeft aan politiek gedaan vandaag, meer dan aan politiek
gedroom.
En ik imiteerde een paard op de radio. Pfff, met auditief verantwoord trillende
lippen.
25 JUNI 2015
GELD
10
LINKS EN RECHTS. BEHALVE IN EEN
POGING DE WEG TE WIJZEN AAN EEN
VERDWAALDE TOURIST, WAREN DE
WOORDEN NOG NIET GEVALLEN IN HET
RADIO1-CAFÉ.
HET WAS WACHTEN TOT DE
VOORLAATSTE DAG.
GEEN THEMA WAS TOT NU TOE ZO
IDEOLOGISCH GELADEN (EN TEGELIJK
ZO TECHNISCH) ALS “MIJN GELD”.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Als het van de federale overheidsdienst Financiën afhangt,
kunt u in de toekomst mee
beslissen over de bestemming
van uw belastinggeld. Dat zegt
woordvoerder Francis Adyns.
“Sowieso willen we de belastingen transparanter maken.”
IEDERE GROEP VAN 10 HEEFT OOK EEN PETER EN BIJ DEZE GROEP IS
DAT DJ MERDAN TAPLAK. HIJ GROEIDE OP IN ARMOEDE, EN IS ÉÉN
VAN DE WEINIGEN DIE DAAR OPEN OVER DURFT VERTELLEN. AL
HEEFT HIJ HET WAT MOEILIJK MET DE UITDRUKKING “ARM ZIJN”: “IK
ZEG LIEVER DAT IK VAN BESCHEIDEN KOMAF BEN”.
Op de voorlaatste dag van BEL10
staat geld centraal. En dan kan het
thema belastingen niet ontbreken.
Een eeuwig kritiekpunt in dat geval
is de moeilijkheid van invullen en het
gebrek aan transparantie. In beide
gevallen werkt de federale overheidsdienst aan oplossingen, zei Adyns
vanochtend.
“De moeilijkheid van de belastingbrief
bestaat inderdaad”, geeft hij toe. “Het
is zoals ze in Nederland zeggen: we
kunnen het niet leuker maken, maar
wel gemakkelijker. Daar zijn we mee
bezig. We proberen de burger zoveel
mogelijk te helpen met het invullen
van de belastingbrief.”
Waarom wilde je zo graag peter zijn van deze groep?
Merdan Taplak: Twee jaar geleden heb ik een getuigenis afgelegd over hoe ik destijds ben opgegroeid in armoede. Dat verhaal is dan opgepikt door verschillende media. Men vindt heel moeilijk
mensen die willen getuigen over armoede.
Jij bent nu een succesvolle dj. Je kan dus een mondje meepraten als het gaat over geld hebben en
geen geld hebben.
26
Taplak: Het is een beetje atypisch, want ik ben nu een zelfstandige met een eigen bedrijfje. Van
arme mensen zou je misschien verwachten dat ze op een bepaalde manier doorgroeien. Het thema
van de dag ligt me dus wel.
En toch is dat nog niet genoeg, zo blijkt. “We
moeten zeker ook de stap naar participatie
maken. Burgers moeten hun voorkeuren kunnen
uitspreken over het beleid en hun prioriteiten
kunnen bekendmaken.” Dat kan via een algemene
opiniepeiling bij de belastingbetaler, waarvan de
conclusies in een rapport te lezen zijn, maar ook
via een systeem van aanvinken op de belastingbrief.
Of waarom niet via tax-on-web een taartdiagram
tonen waarop te zien is naar waar de afgegeven
centen gaan? “Dat is eigenlijk het plan”, zegt
Adyns. Meer nog, die taartdiagram moet volgens
de overheidsdienst ook interactief zijn, zodat de
burger duidelijk kan maken waar meer of minder
geld naartoe zou moeten.
Vind je dat je te veel belastingen betaalt?
Taplak: Neen, ik kan me wel voorstellen dat er andere mensen zijn die dat gevoel wél hebben.
Maar ik heb dat gevoel niet. Mijn principe is dan ook heel duidelijk. Ik maak deel uit van de
maatschappij, ik maak gebruik van de openbare constructies en ik krijg er voldoende van terug.
Ik ben kunnen gaan studeren dankzij een studiebeurs en omdat mijn inschrijvingsgeld zo laag
lag. Ik ben daar dus heel dankbaar voor. Daarom betaal ik graag een bijdrage, zolang die fair is
natuurlijk.
Wanneer dat alles er uiteindelijk zal komen, is
nog niet duidelijk. Maar de bereidheid is groot,
besluiten de twee.
183
182
Participatie
25 JUNI 2015
GELD
Geen evidente lectuur
“Wat er gebeurt met het belastinggeld staat natuurlijk in de algemene
begroting, maar dat is geen evidente
lectuur voor de meesten”, zegt de professor. “We moeten de burger duidelijker maken waarom hij belastingen betaalt. We merken uit een experiment
dat informatie en transparantie rond
overheidsuitgaven een positief effect
kunnen hebben.” Zo zouden velen hun
belastingen beter en vooral eerlijker
invullen en zou er minder fraude zijn.
Taplak: Het is eigenlijk een gek verhaal, want ik ben van heel bescheiden komaf. Als mij wordt
gevraagd om te praten over vroeger, dan heb ik er veel moeite mee om het woord “arm” te gebruiken. Vaak verbloem ik dat ook. Maar ik weet dus heel goed hoe het voelt om op te groeien in een
arme omgeving.
En die omgeving heb je achter je kunnen laten.
10
Maar zouden we met z’n allen niet wat
liever belastingen betalen, als we ook
beter wisten waar het geld naartoe
gaat? “Het klinkt als een dooddoener, maar we zijn ermee bezig om de
burger duidelijk te maken waar zijn of
haar centen naartoe gaat.” De overheidsdienst werkt daarvoor samen
met Jan De Neve, professor aan de
London School of Economics.
“IK BETAAL GRAAG BELASTINGEN”
m 6.50u
m 8.45u
BEPAALT U IN DE TOEKOMST MEE DE BESTEMMING
VAN UW BELASTINGGELD?
IDEEËN ROND GELD
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
GEERT DE RYCKE:
LIDIA DEFOSSEZ:
In het kader om de uitgeschreven en openstaande
boetes op een meer efficiënte manier te innen kan er
overwogen worden een “centraal justitieel incassobureau” op te richten. Ongeacht het soort boete van
eender welke overheid die ze uitschrijft (GAS, politie,
rechtbank, douane...) wordt verder afgehandeld door
dit bureau (versturen, innen, deurwaarder...) Hierdoor
wordt er werkgelegenheid gecreëerd, wordt er een
uniforme en meer transparante afhandeling van de
boetes gegarandeerd, wordt er efficiënter geïnd, dus
meer inkomsten en wordt de dienst die verantwoordelijk is voor het uitschrijven ontlast van de verdere
administratieve rompslomp, hetgeen kan leiden tot
meer blauw op straat.
Bereken een kadaster aan de hand van een aantal kubieke meter per persoon. Stel eerst een basismaatstaf
in van een aantal nodigde kubieke meter per persoon.
Toch heel makkelijk te berekenen en in te stellen. En
eerlijk, wie een heel groot huis wil, betaalt. Wie content
is met klein, bovendien minder milieubelastend, komt
er goedkoop vanaf.
NUTS! @CNEUTS
Middagpauze nemen met een paar #Helden #TheScabs
#Brussel #Bel10 @radio1be #Kunstberg @ Bruxelles…
https://instagram.com/p/4WZ2LLyMAl/
Een lineaire personenbelasting van pakweg 15% en
geen aftrekken meer. Een sterke vereenvoudiging dus,
waardoor er ook minder belastingambtenaren nodig
zijn. Dit alles gepaard met goed uitgeruste en krachtige anti‐fraudecellen, die snel en gepast kunnen
bestraffen.
RUDDY VINCK @MOPLBOOM
#bel10 biedt een mooie oefening in het zich telkens
verplaatsen in de kijk op de wereld van een medemens
PATRICK DE VLIEGHER @P_DE_VLIEGHER
#bel10 Een schouderklopje is meer motiverend dan
loonopslag. Alleen, het doet zon’n pijn aan je hand :-)
Iedereen een basisinkomen? Ja hoor, onze welvaart is
ook uit de hemel komen vallen ... #bel10 #radio1 #bereal
KRIS DE MEESTER @KRIKKEDM
Wij hebben al een basisinkomen dat bestaat uit pakket
onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur, soc. voorzieningen... #Helga #bel10
YVIENNE VANDENBERGHE @YVIENNEVDBERGHE
KRISTOF DEBERGH @KDEBERGH
HERMAN MAES @DAILYBITS
Vraag me af waarom ik nog werk als ik voorstellen hoor
voor basisloon van 1500€ #bel10
Mr. @merdantaplak op #bel10 maakt het programma
nog wat beter. #topper
WALTER WINNLINCKX:
KARL VERMEULEN:
Bij een indexverhoging zou de aanpassing moeten
gebeuren in centen i.p.v. procenten. Als basisbedrag
voor de aanpassing kan er b.v.b. vertrokken worden
van €1300. Iedereen zou dan die index krijgen, ook
diegene die onder het basisbedrag zitten. Als de prijs
van een brood stijgt, stijgt dat voor iedereen ongeacht
zijn/haar inkomen. Er is dus nog werk voor politici en
vakbonden die zich sociaal noemen.
Eén keer belastingen betalen. Momenteel betalen we
belastingen op verschillende niveaus. Gemeentebelastingen, personen belasting, BTW, provinciebelastingen,
allerhande heffingen enz. Vereenvoudig dit systeem tot
één belasting. Laat de overheid dan zelf de verdeling
maken. Heel wat administratiekosten kunnen worden
uitgespaard. Daarnaast wordt het duidelijk hoeveel
belastingen we in totaal betalen.
NINA VERHAEGHE @NINAVERHAEGHE
It’s the unfairness, stupid #belastingen #bel10
Hey #bel10 reminder: It’s ok to have more imagination
than “tax and spend”.
TJORVEN DENORME @TJORVEND
De groepsfoto van de groep van 10 wordt iedere dag
specialer. Ben benieuwd naar morgen. #bel10 #ikben10procentvandiegroep
25 JUNI 2015
GELD
PATRICIA @_PATRICIA____
@radio1be Spijtig dat het al om 15u is. Spijbelen op t
werk is ni top. 2e concert om 17u30? #ikmagdromen
#bel10 #kunstberg #brussel
PHILIP PEETERS@PHILIPPEETERS
AN LAWRYSEN: :
DAAN BOTTERMAN @DBOTTERMAN
Laat ons stoppen met Duitsland een voorbeeld te noemen. Willen we dat afspreken? #WorkingPoor #bel10
KURT BERTELS @KURTSAX
Leuke ochtenden met #bel10 ..
185
184
RADIO 1 @RADIO1BE
Ons to do-bord is bijna vol. Vul gerust aan. #BEL10
DE NOOD AAN EEN BELASTINGHERVORMING
- IVAN VAN DE CLOOT & KAREL VOLCKAERT
SCABS
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
The Wound That Never Heals—Jim White
Walking Wounded—Admiral Freebee
Scartissue—Red Hot Chili Peppers
Heart Full of Scars—Seasick Steve
Blood Like Wine—Balthazar
Blood Side Out—Ben Harper
Scratchin’ zwaantjes—Urbanus
Flesh, Blood and Bones—Esther Philips
The First Cut is The Deepest—Cat stevens
We willen verduidelijken hoe het
belastingstelsel werkt, en waarom
er verschillende belastingen naast
elkaar kunnen (of moeten) bestaan.
Een beter begrip van de manier waarop belastingen ons welzijn en ons gedrag beïnvloeden, moet ons helpen
op een pragmatischer manier over
hervormingen na te denken in plaats
van het debat te verengen tot wie wat
betaalt.
Het hoeft geen betoog dat het Belgische fiscaal systeem aan hervormingen toe is. Dit is een pleidooi
voor een maatschappij waarin het
belastingstelsel annex de sociale zekerheid geen strijd ontketent tussen
steuntrekkers en belastingbetalers,
tussen schuldenaars en schuldeisers,
maar net tot méér samenleving kan
bijdragen.
Er is ondertussen een duidelijke consensus tot stand gekomen om de
lasten op arbeid te verlichten zonder
daarbij de herverdeling en andere
fiscale doelstellingen uit het oog te
verliezen. De basis daarvoor is het
economische inzicht dat een belasting op het arbeidsinkomen belangrijke schadelijke gevolgen heeft.
Omdat in de context van een quickfix er weinig ruimte is om een grootscheepse aanpassing te doen van
de wijze waarop vermogens- en vermogensinkomsten belast worden, zal
zo’n operatie noodzakelijkerwijs ook
beperkter zijn in omvang. Het belasten van meerwaarde die binnen het
jaar wordt gerealiseerd, is een mogelijk voorbeeld van zo’n quick-fix, als
dat tegelijkertijd gepaard gaat met
een verschuiving van de belasting op
inkomen naar consumptie en vervuiling.
Fundamentele belastinghervorming
Vergelijk het met een individu dat via
Tax-on-web, de online module van de
totale kost = belasting + efficiëntiekost + compliance cost
dan focust de politiek vaak op de
eerste term, namelijk op de discussie
wie een bepaald bedrag afgenomen
lijkt te worden. We hebben in deze
bijdrage gewezen op het feit dat de
finale incidentie echter anders kan
zijn dan op het eerste gezicht lijkt. Een
verlaging van de btw op energie of
maaltijden kan bijvoorbeeld veeleer
ten bate zijn van respectievelijk de
elektriciteitsproducent of horeca-uitbater dan de consument. Fiscalisten
hebben een belangrijke gevoeligheid voor de compliance cost in hun
praktische ervaring met de extreme
complexiteit van bepaalde belastingregels. Economen focussen dan weer
typisch op de efficiëntiekost of in
welke mate een belasting een excess
cost oplevert voor de maatschappij
boven op het opgehaalde bedrag.
Uiteraard is er ook een interactie
waarbij de complexiteit impact kan
hebben op de andere termen.
Voor de economische analyse is het
cruciaal de dynamische effecten te
bestuderen van een belastingsstelsel. Al meer dan vijftig jaar geleden
toonde de eerste economische analyse aan dat de manier waarop de
vennootschapsbelasting kan leiden
tot een verlaging van de lonen van
werknemers afhankelijk is van de
tijdshorizon. Dergelijke dynamische
effecten analyseren is complexer en
minder eenduidig dan velen wensen,
maar ze negeren is geen optie.
Ivan Van de Cloot is hoofdeconoom
aan het Itinera Institute en executive
professor Economie aan de Antwerp
Management School. Karel Vokcaert is visiting fellow aan het Itinera
Institute en is founding partner van
riverrun.
187
Discussies over een zogenaamde taxshift hebben gemakkelijk de neiging
af te glijden naar een aantal tijdelijke quick-fixes. Zelfs in zo’n beperkte
context is het belangrijk dat ook de
economische invalshoek aan bod
komt. Het is nuttig om naar plaatjes
te kijken die de statische verdelingseffecten tonen van een verschuiving
van belastingen van arbeid naar
consumptie of vermogen. Maar dat
alleen kun je nauwelijks een economische analyse te noemen.
Een fundamentele belastinghervorming bestaat in de eerste plaat
uit een bredere belastingbasis die
lagere tarieven mogelijk maakt – tegenover het huidige model, met een
uitgeholde basis en hoge tarieven.
Mocht men toekomen aan een dergelijke belastinghervorming in plaats
van enkele tijdelijke quick-fixes, dan
wordt het nog belangrijker om dieper
te gaan dan de effecten van statische
microsimulaties. Dat lijkt niet meer
dan evident, want het doel van een
fundamentele belastinghervorming
kan niet zijn om een bepaalde groep
te bevoordelen ten nadele van een
andere groep. Een te zware focus op
statische effecten heeft zelfs het risico dat je uit het oog verliest waartoe
de belastinghervorming dient. Als we
vertrekken van de kost van een belasting als
Taxshift
186
Belgische fiscus, verschillende cijfers
als bruto-inkomen invoert om te bekijken wat hij of zij er netto van overhoudt. Dan begint het uiteraard pas.
Op basis van dergelijke simulatie
kan het individu overwegen om een
bepaalde verandering in zijn arbeidsaanbod aan te brengen. Het is pas
wanneer we gedragsveranderingen
in rekening brengen, dat we van een
economische analyse kunnen spreken. Dat kan dan op microniveau,
of je kunt een poging tot aggregatie
ondernemen op macroniveau. Even
cruciaal zal het zijn om effecten op
korte termijn te onderscheiden van
langetermijneffecten.
25 JUNI 2015
GELD
Kiss The Champion—Lee Scratch Perry
De fiscus roomt in België bijna 5 procentpunten meer af van wat onze
economie ieder jaar genereert dan
het gemiddelde van de eurozone.
Als de belastingdruk in België even
zwaar zou zijn als in onze buurlanden,
zou het beschikbare inkomen van de
Belgen en hun ondernemingen zowat
18 miljard euro hoger liggen.
m 8.14u
Een ‘scab’? Dat is niet alleen een groepslid van The Scabs, maar ook een korst op
een wonde. Het was dus niet lang zoeken voor Annelies om Guy Swinnen en co
een geschikt lijstje voor te schotelen.
DE GROEP VAN 10 : GELD
BRUNO CALLENS, 43 JAAR
FRANCIES VAN CAENEGHEM, 52 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4) BARBARA VAN WIJNENDAELE, 37 JAAR
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
GUY SCHUDDINCK, 41 JAAR
CHRISTINE DUPONT, 64 JAAR
ANNIE VANDENBUSSCHE, 57 JAAR
MERDAN TAPLAK, 32 JAAR
25 JUNI 2015
GELD
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
CLAUDE ENGHIEN, 54 JAAR
PETER D’HERDE, 41 JAAR
189
188
LUC CORNELIS, 62 JAAR
HOGERE
BELASTINGVRIJE SOM
(1) RUTTEN & BEKE VS HOGERE BELASTINGVRIJE SOM
De eerste aanbeveling van de Groep van 10
wordt naar voren gebracht door Bruno Callens: “Sta een hogere belastingvrije som toe
van 25.000 tot 30.000 euro. Belast al wat zich
daarboven bevindt aan 33 of 34 procent en er
zijn geen aftrekposten meer.”
2
VARIEER DE
BTW-TARIEVEN
27
Beke: “In ons verkiezingsprogramma stond een verhoging van de belastingvrije
som tot 10.000 euro. Ik ben het niet eens met het tweede gedeelte van het voorstel. We hebben vandaag een progressief belastingsysteem. Op dit moment
dragen de sterkste schouders de grootste lasten. Dit kan niet meer met dit voorstel.”
De tweede aanbeveling deelt Claude Enghien
met de wereld: “Varieer de BTW-tarieven en
stimuleer of stuur daarmee het gedrag van de
mensen.”
3
(2) GWENDOLYN RUTTEN VS VARIEER DE BTW-TARIEVEN
ONVOORWAARDELIJK
EN VOLDOENDE HOOG
BASISINKOMEN
Luc Cornelis gooit de derde aanbeveling voor
de voeten van Wouter Beke: “het recht op een
onvoorwaardelijk en voldoende hoog basisinkomen.”
“Ten voordele van het welzijn en geluk van iedereen.” Zonder afschaf van publieke diensten,
onderwijs, gezondheids- of gehandicaptenzorg. “Door het feit dat mensen genoeg middelen hebben, gaan ze opnieuw actief deelnemen
aan de samenleving.”
Gwendolyn Rutten: “Het klinkt heel aantrekkelijk. Het staat zelfs met zoveel
woorden in het programma waarmee we vorig jaar naar de kiezer zijn gegaan.
Noem het een vorm van fairtax. Wij hadden twee trappen in gedachte, eentje
van 25 procent en eentje van 45 procent. Een goed belastingssysteem moet
eenvoudig en rechtvaardig zijn. De combinatie van eenvoud met lage tarieven
maakt dat meer mensen belastingen zullen betalen. Dat zal niet van vandaag
op morgen gebeuren, maar ik ben er wel van overtuigd dat het in die richting
zal gaan.”
28
“Soms doen we dat al, kijk maar naar de renovaties van een huis. Dat kan
al aan een verlaagd BTW-tarief van 6 procent. Een nieuw huis bouwen kent
een BTW-tarief van 21 procent. Dus dat zit daar al een beetje in. Wat we wel
kunnen bekijken is of producten met een toegevoegde waarde aan het juiste
tarief belast worden (dit kan bijvoorbeeld gelden in de discussie rond het
duurder maken van ongezonde voeding en het goedkoper maken van gezonde
voeding, red.). Ik ben er persoonlijk wel voor te vinden dat je de fiscaliteit sturend gebruikt voor bijvoorbeeld milieuzaken. Europa wil alleen vermijden dat
er binnen de eengemaakte markt tegen elkaar geconcurreerd wordt door met
de tarieven te switchen.”
(3) WOUTER BEKE VS ONVOORWAARDELIJK EN VOLDOENDE
HOOG BASISINKOMEN
“Dit is zeer ambitieus. Als het voldoende hoog moet zijn, loopt het nodige bedrag op tot in de miljarden. Een taxshift van een paar miljard is al zo moeilijk.”
“We hebben al verschillende vormen van een voorwaardelijk basisinkomen. Zo
hebben ouderen een inkomensgarantie. Er bestaat een leefloon. Maar dat is
inderdaad voorwaardelijk.” Is het beter om er voorwaarden aan te koppelen?
“Het is heel moeilijk om een hoog basisinkomen onvoorwaardelijk te garanderen. In het buitenland bestaan onvoorwaardelijke formules, maar daar ligt het
basisinkomen een pak lager.”
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
25 JUNI 2015
GELD
10
DE DRIE AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
1
PARTIJVOORZITTERS WOUTER BEKE (CD&V) & GWENDOLYN
RUTTEN (OPEN VLD) REAGEREN OP AANBEVELINGEN
“Vandaag kreeg het idee van het basisinkomen veel handen op elkaar. Maar als je er
verder over nadenkt, hebben we al een beetje een basisinkomen. Denk bijvoorbeeld aan
de kinderbijslag. De vraag is dan wel: geef je dan iedereen wat ie nu heeft,of geef je
iedereen hetzelfde. Dan heb je winnaars en verliezers. Is iedereen daartoe bereid? Het is
niet zo evident, dat mooie idee van het basisinkomen.”
Sturen of niet met BTW?
191
190
“Ik vrees dat dit Europees zal moeten geregeld worden. Daar kan je niet aan ontkomen.”
Nog volgens Ivan springt nu 1 man in Middelkerke een gat in de lucht. “Wat de Groep van
10 daarnet voorstelde, dat ene belastingtarief, is eigenlijk de vlaktaks van Jean-Marie
Dedecker. En die vond dat een fantastisch idee. Hij leurde daarmee, maar vond zowat
nergens een afnemer. En nu is er de Groep van 10 die dat idee nieuw leven inblaast”,
merkt Ivan op.
THEMA
10
ONDERNEMEN
Meer mensen stimuleren om te ondernemen, dat is wat de ondernemers zelf vragen. Als het even kan, ondernemerschap toevoegen
aan het lessenpakket op school. Het uiteindelijke doel? Ondernemers die onze jeugd evenveel inspireren als onze topvoetballers. De
regering wil er alles aan doen om een onderneemvriendelijk klimaat
te creëren, maar ze heeft nog werk voor de boeg. Onze Groep van
10 levert alvast goede ideeën.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
AMERIKANEN BESCHOUWEN JE NET ALS
EEN BETERE ONDERNEMER ALS JE AL EEN
PAAR GROTE FAILURES HEBT GEHAD.
193
192
PIETERJAN BOUTEN OVER ONDERNEMERSCHAP
IN DE VERENIGDE STATEN
m 8.14u
OCHTENDDEBAT
HOE ZETTEN WE MEER MENSEN
AAN TOT ONDERNEMEN?
29
Geen startkapitaal en veel positieve vibes, dat zijn twee factoren die het ondernemerschap
in de VS zo aantrekkelijk maken. Karel Van Eetvelt van UNIZO en Pieter Timmermans
van VBO proberen een antwoord te geven op de vraag of we mensen die een onderneming
willen starten, meer vrijheid moeten geven.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Dromen en idealen, zijn dat twee
woorden die te weinig aan bod komen als het over ondernemen gaat?
TIMMERMANS: Inderdaad, dat
valt zeker nog wat aan te doen. We
mogen er wat meer over praten en
ook het positieve wat meer onder de
aandacht brengen. Het geven van
voorbeelden is een heel belangrijk
gegeven om mensen aan te moedigen te ondernemen.
Wordt er te veel op klachten en
problemen gewezen als het over
ondernemen gaat?
30 procent van de Vlamingen denkt
er wel eens over na om een eigen
zaak te beginnen, maar slechts vijf
procent doet het ook. Vanwaar het
verschil?
TIMMERMANS: Verschillende factoren spelen een rol. In België krijg je
voor de rest van je leven een stempel
op je voorhoofd als je mislukt. In Sillicon Valley moet bij wijze van spreken
op het cv van iedereen staan dat ze
ergens mislukt zijn, omdat ze pas
dan een goede ondernemer worden.
Lessen leren of leren van anderen die
even mislukt zijn, dat is een belangrijk
gegeven. Een andere factor ligt bij
het onderwijs. Ik zou er echt voor
pleiten dat elkeen die het onderwijs
verlaat, in zijn laatste jaar een
lessenpakket krijgt voor ondernemen.
Zodat ze weten hoe je een onderneming moet starten en wat het precies
betekent.
VAN EETVELT: Ik stel vast dat veel
jongeren, veel meer dan vroeger,
beginnen ondernemen. Niet op de
manier zoals wij dat de voorbije
40 jaar gekend hebben. Het is wel
ondernemend zijn door bijvoorbeeld
een kleine handelsactiviteit of e-commerce op te richten. Ook zie ik meer
vijftigers die vaak naast hun normale
activiteiten een onderneming starten.
We zien de aantallen stijgen.
In de VS heb je heel weinig nodig om
met een onderneming te starten. Is
dat het lichtende voorbeeld meneer
Timmermans?
TIMMERMANS: Als je in de VS rondtoert, dan zie je en voel je dat ook. In
Sillicon Valley zie je studenten al met
een eigen zaak beginnen nog voor ze
afgestudeerd zijn. Je vindt daar ook
veel mensen die geld beschikbaar
stellen voor zulke ondernemigen.
Iets wat hier veel moeilijker is?
TIMMERMANS: Ja en neen. Ik denk
dat het hier niet altijd geweten is. In
de VS wordt daar veel meer over gecommuniceerd. Je hebt dat hier ook
wel, maar het is gewoon wat minder
zichtbaar.
Bij ons denk ik dan aan Marc Couke, die ook geld beschikbaar stelt
voor mensen met ideeën.
dan iemand die via AirBnB zijn kamer
ter beschikking stelt, dan is er sprake
van oneerlijke concurrentie.
TIMMERMANS: Dat is inderdaad
zoals in Amerika. Hij stelt een aantal
middelen ter beschikking van jonge
ondernemers. Maar hij is ook heel kritisch, hij kiest projecten uit waarvan
hij denkt dat ze in de toekomst iets
gaan opleveren.
TIMMERMANS: Ik denk dat het ook
een gevolg is van de digitalisering
en internationalisering van de economie. We moeten onze businessmodellen daaraan aanpassen, want
dat gaat in de toekomst alleen maar
belangrijker worden. Je moet dat niet
defensief benaderen, je moet er de
opportuniteiten in zien.
Soms komt de VS ook naar ons,
denk maar aan initiatieven zoals
Uber en AirBnB. Als dat dan gebeurt, dan ligt het moeilijk?
VAN EETVELT: Dat soort van initiatieven moet je ook stimuleren. De enige
vraag die je moet stellen is of er een
level playing field aanwezig is. Als
de zaakvoerder van een hotel zich
moet houden aan meer spelregels
195
194
VAN EETVELT: Deze week hebben wij
een positieve campagne gehouden
rond “de makers”, maar de mediabelangstelling was heel laag. We doen
veel positieve acties, maar daar komt
niet zo veel respons op. We proberen
wel een evenwicht te bewaren tussen
positieve en negatieve zaken. Al
is het een hele uitdaging om die
positieve zaken in kranten gedrukt te
krijgen. Al merk ik de jongste weken
wel veel inspanningen vanuit de
media om ook de positieve verhalen
aan bod te laten komen.
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
197
196
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
m 12.45u
BUURMAN LIVE OP DE KUNSTBERG
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
199
198
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
m 21.00u
REPORTERSDAGBOEK:
WARD BOGAERT
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
IS HET CLICHÉBEVESTIGEND DAT
EEN GROEP VAN 10, ONDERWEG NAAR
EEN WORKSHOP OVER ONDERNEMEN,
COLLECTIEF LOOPT TE GSM’EN?
IS HET CLICHÉBEVESTIGEND DAT
EEN GROEP VAN 10, EENS GEZETEN
IN EEN VERGADERZAAL VOOR EEN
WORKSHOP OVER ONDERNEMEN,
IPADS BOVENHAALT IN PLAATS VAN
NOTABOEKJES EN PENNEN?
IS HET CLICHÉBEVESTIGEND DAT
EEN GROEP VAN 10, GESCHAARD
ROND HET THEMA ONDERNEMEN, AL
VOOR DE MIDDAG KLAAR IS MET DE
AANBEVELINGEN VOOR DE MINISTER?
201
200
U kent een flipchart? Zo’n bord met afscheurbare en met alcoholstift beschrijfbare grote vellen.
10 vellen, dat was tot vandaag het gemiddelde van een vergaderdag met de
groep van 10.
Maar ondernemers zijn, zoals gezegd, ondernemend. En efficiënt.
En het flipchartgemiddelde ging met een ruk de diepte in.
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
Er is een verschil tussen ondernemer zijn en ondernemend zijn, zei een expert
met gevoel voor oneliners, ’s ochtends op de radio.
Maar dat ondernemers ondernemend zijn, viel me de hele dag op.
Een bezoek aan een werkplek voor start-ups verliep zakelijk en efficiënt. Het
vergadermoment, daar ging het om.
Geen smalltalk alstublieft, het doel strak voor ogen.
Hoe kunnen we jong en oud stimuleren of
lust geven om met een eigen zaak te beginnen en wat kan de federale regering
voor hen betekenen? Op die vraag geeft
minister voor Digitale Agenda Alexander
De Croo (Open VLD) een antwoord.
We dromen van hoe het anders kan, maar u
zou dat moeten omzetten in de praktijk.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
30
Ook aan de loonkosten wil u iets doen?
DE CROO: De kentering is toch al ingezet, kijk
maar naar de recentste OESO-cijfers. Wij zijn
hét land binnen Europa waarvan de loonkost het
meest aan het evolueren is in de goeie richting.
Dat is een goeie zaak, maar we moeten natuurlijk nog meer doen. Het moeilijkste moment
voor heel wat starters is de transitie van bedrijf
van oprichters, naar bedrijf van oprichters met
werknemers. Wij stellen een vermindering van 20
procent voor van de bedrijfsvoorheffing voor alle
ondernemingen die mensen aanwerven binnen
de eerste vier jaar na het starten. Dat komt neer
op een vermindering van 2.500 a 3.000 euro per
persoon, per jaar.
Denkt u ook na over wanneer het verkeerd
gaat met een onderneming? De stempel die
“eeuwig” op het voorhoofd staat na zo een
mislukking?
DE CROO: Er is een technische kant - hoe ga
je om met een bedrijf dat in moeilijkheden zit,
maar hen toch de mogelijkheid geeft voor een
doorstart - daar zijn de voorbije jaren toch heel
wat zaken gebeurd. En er is een sociale kant.
Hoe gaan we om met mislukken en met succes?
Soms is de manier waarop in ons land naar
succesvolle ondernemers wordt gekeken, nogal
bizar. In normale omstandigheden krijg je dan lof
toegezwaaid, maar bij ons is de reactie soms, wat
heeft die persoon misdaan en hoe kunnen we hem
het meest belasten?
U zegt, afgunst?
DE CROO: Ik vind dat een hele rare redenering.
Al stel ik wel vast dat er een evolutie in de goede
richting is. We moeten meer plaats geven aan
succesvolle mensen om te vertellen wat ze goed
doen en kunnen. In de VS worden succesvolle ondernemers behandeld als rocksterren. Ze komen
in de media en ze vertellen hun verhaal. In België
zijn topsporters vaak inspirerend voor jonge mensen, maar we hebben een aantal ondernemers
die minstens even sterk zijn als onze voetballers.
Je moet hen wel de gelegenheid geven om hun
verhaal te laten vertellen. En zij moeten natuurlijk
ook meer naar buiten komen.
In de regering kreeg u de portefeuille Digitale
Agenda. Veel mensen vreogen zich toen af wat
u daarmee zou doen.
DE CROO: Digitaal is een van de sterkst democratiserende krachten die je in de economie hebt.
Door de digitalisering is de drempel om ondernemer te worden onwaarschijnlijk laag geworden.
Er wordt vaak gesproken over de peer2peer-economie en ik denk dat we dat mogelijk moeten
maken. Niet omdat ik een fan ben van een grote
Amerikaanse startup, daar gaat het niet over. Wel
omdat er tientallen Belgische bedrijven zijn die
hetzelfde willen proberen in een lichtjes andere
vorm. Ik wil de Belgische ondernemers de mogelijkheid geven om het ook in België te proberen.
Hen zeggen om het te proberen in de Verenigde
Staten, dat is nogal tegenstrijdig.
Wat wordt er gedaan aan de papierenmolen
die bij het ondernemerschap komt kijken?
Pieterjan Bouten is CEO van Showpad.
Hij onderneemt zowel in Gent als in San
Francisco en kan dus goed vergelijken
hoe verschillend we aankijken tegen
ondernemen. “In Amerika denken ze
veel groter, dus falen ze ook sneller en
harder. Maar daar zien ze je als een
bétere ondernemer als je al een paar big
failures hebt gehad.”
Wat doen jullie precies met Showpad?
PIETERJAN BOUTEN: Wij zijn de digitale verkoopmap voor de verkopers. We hebben een platform
ontwikkeld dat sales en marketing beter op elkaar
afstemt en dat de verkopers efficiënter en effectiever maakt in hun dagelijkse job.
Waar doen jullie dat precies? Want jij hebt een
heel specifiek verhaal.
BOUTEN: Vier jaar geleden hebben wij ons bedrijf
opgericht in Gent en twee jaar later hebben we
een kantoor geopend in de Verenigde Staten.
We zijn met het opgehaalde kapitaal naar de VS
gegaan en co-founder Louis Jonckeere is er ook
gaan wonen.
Waarom bent u destijds begonnen met uw
bedrijf?
BOUTEN: Ik wou zelf het verschil maken. Toen ik
nog bij Netlog werkte zag ik bij de oprichters dat
ik geen pak en das moet dragen om iets te betekenen. Ik wilde zelf een product ontwikkelen en
een probleem oplossen voor bedrijven. Daar doen
ondernemers het ook voor, het lot in eigen handen
nemen. Ik amuseer mij dagelijks, want ondernemen is ook plezier maken.
Gaat dat makkelijker en beter in de Verenigde
Staten?
BOUTEN: Voor ons ligt in de Verenigde Staten de
grootste markt, dat was dan ook de grootste drijfveer om naar daar te trekken. Je leert heel veel bij
hoe ondernemen daar werkt. De mensen hebben
daar een heel positieve houding. Er gaat tijdens
het ondernemen elke dag wel iets mis, je moet een
positieve ‘mindset’ hebben en niet te veel focussen op wat er allemaal verkeerd gaat. Amerikanen
denken ook veel groter en als het uiteindelijk ook
lukt, dan is het resultaat ook heel groot.
En wat met de regeldrift in de Verenigde
Staten?
BOUTEN: Een onderneming oprichten in de VS is
nog net iets gemakkelijker dan in België. Je hoeft
niet naar de notaris en je hebt geen startkapitaal
nodig. Je moet wel een advocaat onder de arm
nemen en je laten omringen door de juiste mensen. Ook al kost dat allemaal wat meer geld.
Je mag ook falen, in Amerika?
BOUTEN: Zeker weten. Ze denken groter, dus je
faalt ook sneller en harder. Maar ze vinden dat
geen probleem. Ze beschouwen je net als een betere ondernemer als je al een paar grote failures
hebt gehad. Showpad lijkt voor buitenstaanders
een groot succes, maar dagelijks lopen wij met
ons hoofd tegen de muur.
203
202
DE CROO: Vorige week is het neerleggen van de
jaarrekeningen bij de Nationale Bank grondig
vereenvoudigd. Dat is maar één element en we
zijn er ons van bewust dat er nog heel wat te doen
is. Ook daar geeft digitalisering een kans. Tegen
2020 moeten we ervoor zorgen dat elke interactie
met de overheid digitaal kan gebeuren. Papier zal
nog kunnen, maar digitaal wordt de norm.
31
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
ALEXANDER DE CROO: In ons land zijn er heel
veel teksten en manifesten geschreven over
ondernemerschap. Het omzetten naar de praktijk
is al te vaak achterwege gebleven. Daarom is er
nu het start-upplan, dat werkt op 2 elementen:
financiering vinden en de loonkost voor starters.
De financiering gebeurt dan via een systeem van
tax shelter, naar analogie met Amerika en het
Verenigd Koninkrijk. Dat financieren in een bedrijf
kan rechtstreeks - iets wat je niet aan iedereen
aanraadt. Maar dat kan vanaf juli ook via fondsen. In die maatregel geloof ik enorm.
“NA BIG FAILURE ZIEN ZE JE ALS EEN BETERE
ONDERNEMER”
m 7.50u
m 8.45u
“ONZE ONDERNEMERS MOETEN EVEN INSPIREREND
ZIJN ALS ONZE VOETBALLERS”
IDEEËN ROND ONDERNEMEN
HILKE HEREMANS:
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Laat bewoners van steden zelf kleine lokale verbeteringsprojecten meefinancieren. De speeltuin in de
buurt wat verbeteren, wat meer groen planten, bloembakken, buurtwerking en culturele werking financieren,
kleine sportinfrastructuur, ... een soort kader voor
crowdfunding voor “publiek [beschikbare]” goederen
waar je onder meer zelf de vruchten van kan plukken.
Gemeenten kunnen hier een belangrijke faciliterende
rol in spelen.
MARC MARTENS @GVMNV
Heerlijke radio RT @craeng: Dank
je wel @CoolsKat voor 10 knappe
#bel10 dagen en @ksavjee voor 3
jaar heerlijke ochtendradio op @
radio1be!
WERNER DONNÉ:
Alle betalingen en facturatie zouden elektronisch moeten gebeuren. Dit zal de maatschappelijke efficiëntie
sterk doen toenemen en fraude veel moeilijker maken.
Met electronische facturatie bedoel ik niet het rondsturen van PDFjes, maar het uitwisselen van gestructureerde gegevens, die door alle betrokkenen volledig
automatisch kunnen verwerkt worden. Zoiets zou best
op Europees niveau geregeld worden, maar we kunnen
even goed zelf al aan de kar trekken, zoals de Zweden
en de Denen.
ANTON THEUNYNCK @AGENTORANGE79
ANNELIES MAES @ANNELIESMLG
Net interessant debat achter de rug
met de ‘ondernemende’ groep van
10 #bel10 #Bryo. Benieuwd naar de
uiteindelijke aanbevelingen!
@radio1 @vrtderedactie @
StadBrussel “Buurman, wat doet
u nou?” Fijn middagconcertje ad
Kunstberg. #bel10 #brussel
NIKO WUYTS:
Stel leegstaande gebouwen overal in België open door
middel van renovatiecontracten: Jonge ondernemers
kunnen er voor korte termijn huurvrij of quasi huurvrij
pop-up zaken starten, zolang zij de staat van het goed
verbeteren. Resultaat jongeren leren zelf verbouwen en
ondernemen, vastgoed wordt gerenoveerd.
JOHANV @JVANS
#Bel10 : Bezin vooraleer je begint ,
want stoppen met je vennootschap
of je éénmanszaak is niet evident in
dit land. #liquidatiebonus
GRIET SMAERS @GRIETSMAERS
Het recept vr #ondernemen #bel10
@radio1be? Heel veel goesting en
onbevangenheid! Idd nodig om
al van in school te stimuleren en
respecteren
Beter een goede @buurman
dan een verre vriend. @
radio1be #monshow #bel10
SEM VANVELTHOVEN:
Een website waar iedereen met een idee/uitvinding
terecht kan in diverse categorieën (keuken, verkeer,
milieu, badkamer,...) . Bedrijven, vzw’s, ngo’s of andere
met ondernemerszin kunnen hiervan gebruik maken.
Minder ideeën gaan zo verloren! Ik heb veel ideeën
maar het ondernemen zit niet in mijn bloed. Bedrijven
en anderen krijgen volledig België als denktank!
CATO LÉONARD @CATOLEONARD
Niet alleen successen belichten
ook graag meer aandacht voor de
moeilijke momenten en doorzetting
nodig voor ondernemerschap
#bel10
CATO LÉONARD @CATOLEONARD
Eindelijk een dag aandacht voor
ondernemerschap . Ook na vandaag
graag meer in de media #bel10
CHRISTIAAN JANSSENS @CHJANSSENS
#bel10 Wat een verschil met de
andere dagen. Ondernemen is
passie, zelfrealisatie, dromen.
Positief tegen de wereld aankijken,
er voor gaan!
205
204
Vanwege het bijna totale weigeren van leningen aan
kleine zelfstandigen door onze geredde banken, een
soort “cautionnement” van leners die een aantal %
storten van een lening en zo eigenlijk voor elkaar borg
staan.
BERT VAN DER AUWERA @BERT_VDA
FREDERIK HANSSENS @ZLATANSSENS
GRIET DE CRAEN @CRAENG
Dank je wel @CoolsKat voor 10 knappe #bel10 dagen
en @ksavjee voor 3 jaar heerlijke ochtendradio op @
radio1be!
CHRISTIAN VAN PRAET:
Wat een prachtige woorden voor
een fantastisch presentator! @
ksavjee zal gemist worden in de
auto ‘s ochtends! #deochtend
#bel10 @radio1be
POL CVERLE:
Geef iedereen vanaf de geboorte naast een RR
nummer eveneens een BTW nummer. Op termijn kan de
meerderjarige nog altijd beslissen om dit te activeren,
en om als zelfstandige een carrière op te bouwen.
Het kan een oplossing bieden voor vele werkzoekende
jongeren. Naast een vaste carrière kan alzo iedereen
#radio1 #middaglied #genieten
#bijnaweekend #TGIF
#zouzondernemer
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
volgens eigen creativiteit zelfstandige nevenactiviteiten uitbouwen. Voeg eraan toe, dat men ongelimiteerd
mag bijverdienen (mits te voldoen aan de wettelijke
vereisten), dan kan dit de economie aantrekken.
MONUMENTENLIJSTJE
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
10
Bow Wow Wow—Sexy Eifel Towers
Bastille—Pompei
The Strokes—Machu Picchu
Jorge Ben—Taj Mahal
XTC—Towers of London
Donald Byrd—Cristo Redentor
Joe Jackson—Statue of liberty
Paul Simon—Graceland
Met een recente studie van Vlerick Business School
tonen we aan dat het middenveld en politici de
meest actieve participanten zijn in duiding rond
ondernemerschap. Niet alleen bedrijven, bedrijfsleiders of zaakvoeders zijn aanwezig in ondernemerschapsnieuws: UNIZO, Karel Van Eetvelt, Kris
Peeters en Yves Leterme komen het vaakst aan
bod in berichtgeving over ondernemerschap op
het zeven uur-journaal op VRT en VTM in de periode
2003-2013. Uit onderzoek in Frankrijk blijkt dezelfde
toon, terwijl politici in Groot-Brittannië na de Thatcher-periode voorzichtig zijn met hoera-uitspraken
over nieuw ondernemerschap.
Onze onderzoeksresultaten bevestigen het: de
kijk op ondernemerschap moet meer divers. We
moeten durven inzoomen op heel verschillende
en specifieke verschijningsvormen van ondernemerschap. Rijke verhalen van start-ups, KMO’s
en groeibedrijven, maar ook inzichten van social
entrepreneurs, micro-ondernemers, peer-to-peer
ondernemers, freelancers, ondernemende werknemers in bestaande organisaties kunnen inspireren.
Ondernemen in de minder typische sectoren en
netwerken, door minder typische personen verdient meer aandacht. Concrete verhalen kunnen
moeilijke thema’s bespreekbaar maken: hoe werknemers aanwerven, snelle beslissingen nemen en
er misschien op terugkomen, opportuniteiten blijven detecteren, ideeën operationaliseren? Kunnen
we het debat aangaan over de maatschappelijke
context en de impact van de directe en indirecte
omgeving op de risico’s die je als ondernemer durft
nemen? Voorlopig kunnen we concluderen dat deze
vragen niet aan bod komen in de toch al schaarse
berichtgeving over ondernemerschap in Vlaanderen. Twee derde van het ondernemerschapsnieuws
is financieel-economisch van aard en innovatie
en creatieve ideeën komen slechts in 4% van de
nieuwsitems aan bod. Het palet van ondernemerschap dat vertegenwoordigd wordt is beperkt en
dat is teleurstellend, zeker als we de impact kennen
van positieve rolmodellen als hefboom voor nieuw
ondernemerschap.
Schijnwerper
Moet je anno 2015 een bedrijf opstarten om van een ondernemende way
of life te spreken? Ondernemerschap
zelf is in volle transitie en zorgt fundamenteel voor verandering in de
samenleving. Wat leren KMO’s van
freelancers? Hoe implementeren grote bedrijven een start-up-mentaliteit?
Wat is de impact van peer-to-peer
ondernemers op het sociaal welbevinden in de samenleving?
Denken over ondernemerschap moet
‘entrepreneurial’ worden. We moeten gaan voor een eigentijdse kijk
op ondernemerschap: de aandacht
verschuiven van het ‘aantal ondernemers’ naar de ‘diverse kwaliteiten
en vormen van ondernemen’. Alle
aspecten van ondernemen, letterlijk
de manier waarop individuen en collectieven hun lot fundamenteel in eigen handen nemen, moeten we in de
schijnwerper plaatsen. Diverse verhalen mogen elkaar tegenspreken,
zo krijgen we alleen een beter beeld
op de werkelijkheid en daar leren we
iets uit.
(Tine Holvoet is Senior Research Associate bij Vlerick Business School.
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
Noordkaap—Manneken Pis
Over het belang van ondernemerschap is iedereen
het eens. Ondernemen – net zoals innovatie – is een
‘consensual topic’, een thema waar niemand ‘tegen’ is, ten minste als je aan de oppervlakte blijft.
Precies dat verzoenende maakt het zo’n prettig
thema voor politiek, zowel op Europees als Vlaams
niveau, het verbindt de partijen. Maar waarom is
het precies van belang om het oneens te zijn over
wat ondernemerschap is?
m 13.23u
Na tien dagen en evenveel thema’s zit het verblijf van onze redactie op de Kunstberg erop. Op deze plaats in hartje Brussel zijn we omgeven zijn door tal van
monumentale gebouwen. Dat heeft ons geïnspireerd om een monumentenliedjeslijst op te stellen.
NAAR NIEUWE ONDERNEMERS - TINE HOLVOET
207
206
John Mayall—Congo square
DE GROEP VAN 10 : ONDERNEMEN
KATLIJN VOORDECKERS, 41 JAAR
YASMIEN NACIRI, 22 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
KATY VANCOILLIE, 48 JAAR
PIETER-JAN FROONINCKX, 26 JAAR
10
PIET MOONS, 66 JAAR
NIKO WUYTS, 26 JAAR
TJORVEN DENORME, 40 JAAR
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
Elke dag zit een “Groep van tien”, honderd Radio
1-luisteraars in totaal, samen met een bekende peter of
meter in conclaaf om te brainstormen rond een thema.
Na een inspirerende dag gaan de luisteraars-beleidsmakers in gesprek met de bevoegde ministers om hun
aanbevelingen op tafel te leggen.
LUK MERTENS, 56 JAAR
SASKIA VAN UFFELEN, 54 JAAR
209
208
PIET VANDOOLAEGHE, 42 JAAR
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
Yasmine Naciri schotelt de eerste aanbeveling
voor aan Philippe Muyters: “Geef een statuut
aan studenten-ondernemers”. “Je hebt het
freelance statuut, maar dat brengt voor studenten heel veel nadelen met zich mee. Waarom is een student met de lust om te ondernemen
niet in staat te ondernemen?”
2
EEN ONDERNEMINGSNUMMER VANAF 15
JAAR
Piet Moons stelt de tweede aanbeveling voor
aan minister Muyters: ”Geef vanaf de leeftijd
van 15 jaar iedereen een ondernemingsnummer.”. “Het zou de instroom naar het bedrijfsleven een pak gemakkelijker maken”, vindt Moons.
3
4
PROMOOT DIRECTE
INVESTERINGSPLATFORMEN
De derde en voorlaatste aanbeveling komt van
Niko Wuyts: “Promoot directe investeringsplatformen”. “Denk aan crowdfunding en mini-kredieten. Snijd de tussenpersoon weg. Het
dwingt tegelijk ook de banken om te investeren,
als ze merken dat jonge mensen zich niet meer
tot hen wenden voor een investering.”
32
(1) PHILIPPE MUYTERS VS STATUUT VOOR STUDENTEN-ONDERNEMERS
“Geen idee waarom dat zo is, maar ik wil er zeker iets aan doen. Voor topsporters is er een statuut, waarom zou dat dan niet het geval kunnen zijn voor ondernemers? Ik heb liever dat iemand vanaf z’n eerste jaar in het hoger onderwijs
ervaring opdoet, om zo snel mogelijk - als student - een onderneming te starten.
(2) PHILIPPE MUYTERS VS EEN ONDERNEMINGSNUMMER VANAF 15 JAAR
“Het grote voordeel is dat dan iedereen met ondernemerschap bezig is, zodat
we daar dan ook les over zouden kunnen geven. Als het initiatief gaat om leren
ondernemen, dan ben ik akkoord. Wel is het gevaarlijk om iedereen op 15 jaar
een ondernemingsnummer te geven, omdat je dan de indruk wekt dat iedereen
op die leeftijd al in staat is om een ondernemer te worden. Dat kan niet de
bedoeling zijn.”
(3) PHILIPPE MUYTERS VS DIRECTE INVESTERINGSPLATFORMEN
PROMOTEN
“We moeten één ding goed beseffen: investeren in een bedrijf blijft een risico.
Het is goed om mensen te betrekken bij een bedrijf. Maar het is niet zoals een
spaarboekje waar je geld zomaar op zet of er weer af haalt.” Het onderscheid
tussen sparen en investeren is heilig voor de minister.
(4) PHILIPPE MUYTERS VS VERSOEPEL DE HUIDIGE ZIEKTE-UITKERING
“Dit is federale materie, maar ik ben echt wel voor. Dit is een heel goed idee. Zo
worden mensen zelfs gestimuleerd om continuïteit vanuit hun bedrijf te bieden.
Ik ga dit zeker voorstellen aan mijn federale collega’s. Ik ben fan.”
VERSOEPEL DE HUIDIGE
ZIEKTE-UITKERING
De allerlaatste aanbeveling van 10 dagen BEL10
wordt gedaan door Katlijn Voordeckers: “Versoepel de huidige ziekte-uitkering of moederschapsuitkering voor ondernemers.”. “Op die
manier kan de continuïteit van bedrijven gegarandeerd worden”, besluit Voordeckers.
DE ANALYSE VAN IVAN DE VADDER
33
25 JUNI 2015
ONDERNEMEN
10
DE VIER AANBEVELINGEN VAN DE GROEP VAN TIEN
1
MINISTER PHILIPPE MUTYTERS
REAGEERT OP AANBEVELINGEN
EEN STATUUT VOOR
STUDENTEN-ONDERNEMERS
“Men verwacht veel van de overheid. Op dit moment zijn de regels van de overheid er
vooral om het ondernemen moeilijker te maken. Dus daar heeft de overheid nog wel wat
werk aan”, vindt Ivan De Vadder.
Hoe kijkt hij terug op 10 dagen #BEL10?
211
210
“Ik heb enorm veel dromen gehoord, gelukkig maar. De ene dag werd er al wat meer
gedroomd dan op andere dagen. Ook viel het mij op dat ministers in hun reacties heel
vaak doorverwezen naar collega’s. Wegens niet bevoegd. En dan valt automatisch het
woord staatshervorming.”
“Het valt ook op dat ministers twee woorden niet graag gebruiken. Geld en verplichten.”
Ivan zou graag alle aanbevelingen en vooral de beloftes van de politici opgelijst zien. “En
na één jaar kijken we of inderdaad alles gerealiseerd is.”
REACTIES NA BEL10
KRANTEN
dag doorgebracht. Fijne radio. Voor
herhaling vatbaar proficiat aan de
hele ploeg
DE MORGEN 22/06 - BART EECKHOUT
“Terwijl de Vlaamse regering aan het
knokken ging, mochten burgers-luisteraars de voorbije dagen op Radio
1 oplossingen proberen formuleren over grote maatschappelijke
uitdagingen. Het leidde tot boeiende
en beschaafde BEL10-debatten met
vaak prikkelende voorstellen. Het
contrast tussen deze geëngageerde
burgers en de beroepspolitici kan
niet groter zijn.”
DE MORGEN 26/06 - JAN CALLEBAUT
“Radio 1 toont aan dat het op zijn
best geen overbodige radiozender
is, maar een unieke rol vervult in
het medialandschap. Toegankelijkheid en intelligentie hoeven niet
elkaars tegenpolen te zijn. Dat dit
programma zijn plaats vindt zonder
dat er verkiezingen voor de deur
staan, pleit voor de makers en de
beleidsmensen. Zij hebben het soms
moeilijk om hun toegevoegde waarde
als breed publieksmedium kenbaar
te maken.
Hopelijk wordt dit een jaarlijkse
gewoonte om zo de Vlaamse samenleving tegen het licht te houden.
Deze BEL10 kan op zijn best een
audiodocument worden dat editie
één vormt van een tijdreeks: ‘Waar
stonden we anno 2015?’ Hoe denken
we als samenleving over mobiliteit,
democratie en burgerparticipatie,
gelijke kansen, milieu en energie, zin
van gezin en andere samenlevingsformules, onderwijs, werk, zorg en
welzijn, geld en ondernemen?”
FACEBOOK
KRIS VAN OVERSTRAETEN
Music for life heeft de week voor
Kerst, jullie krijgen die 2 weken voor
zomervakantie!
FONS ZWINNEN
RUDDY VINCK
Locatie leent zich tot een Villa Politica van het volk
RUDI HERTOGS
Ja! Het was waanzinnig aangename
radio, écht ten volle genoten!
Knappe radio volgend jaar terug?
JEAN-PAUL VAN CAUSBROUCK
Fijne radio
DIMITRI VAN MEENEN
Dank u radio1
HUBERT VERMEIR
ANNE-SOPHIE LAMMERTYN
Voor herhaling vatbaar!!!
Jullie hebben dat heel goed gedaan.
ERMIT HERMIET
LEEN DE WAEL
Was bijzonder boeiend. Veel goede
ideeën gehoord. Proficiat aan de
hele ploeg en de vele deelnemers. Tip
voor volgende editie : misschien ook
eens polsen waar de mensen blij en
tevreden mee zijn.
FABIENNE SCHMIT
Kon niet alle dagen luisteren maar
wat ik hoorde was TOP ! Bedankt.
‘t Was leuk , bedankt Radio 1.
TWITTER
JOS THYS @JOSCARWILDE
De #FF van deze week is voor @radio1be die vandaag een fantastisch
#radio1cafe afsluiten met hun #bel10
- het was vree gezellig vanmiddag!
SOFIE @SVERMAUT
BERNARD RAPOL
Was super interessant! Deze formule
zou echt moeten een vaste plaats
krijgen. Inspraak van het volk... Proficiat aan jullie, Radio 1!
Sofie retweeted Zico Saerens
Inderdaad, zeer mooi project. Very
fit for @radio1be , veel letters, #bel10
ik heb genoten.
SARIE LEROY @SARIE_LEROY
HILDE MERTENS
Jullie bedankt, het was leerrijk
en leuke radio... fijne vakantie
allemaal...
JOSIANE RASKING
De locatie was top en de radio was
boeiend. Voor herhaling vatbaar.
JOS THYS
Vanmiddag even langs geweest,
het was super! En een fijne reunie
met Geert Verdickt van Buurman
erbovenop!
LOES VEREYCKEN
echt mooi radio werk spijtig dat het
voorbij is. proficiat voor het team.
#bel10 2 weken boeiende radio!
PASCAL ROOBROUCK @STROOOM
Alles kan beter, maar #bel10 was een
meer dan verdienstelijke stap naar
meer #burgerparticipatie en betere
radio. #doezoverder @radio1be
VANDERHAEGEN JEAN-CH @
JCVANDERHAEGEN
#BEL10 @ksavjee @CoolsKat @radio1be Chapeau dames en heren. Twee
weken om 06.00 wakker worden met
kwaliteitsradio. We’ll miss you !
KATHLEEN BUFFELS @KATHLEENBUFFELS
Wat een fantastische radio levert
#bel10 op. Ik rij met plezier in de file
naar huis.
213
212
T was fantastisch. Twee maal een
KAREN VANDENBERGHE
GASTENBOEK
VAN HET RADIO1-CAFÉ
BEL10 was alleen maar mogelijk dankzij de inspirationele ideeën van zeer vele
luisteraars, de kennis van de experts, de betrokkenheid van de ervaringsdeskundigen,
het engagement van de bedrijfsleiders, de open geest van de politici,...
Medewerkers van BEL10 en het Radio 1-Café
Glenn Aerts, Lars Aerts, Els Aeyels, Chloé Andries, Jurgen Baert, Zouzou Ben Chikha,
Mathijs Bertel, Arnold Beuls, Dirk Blancke, Ward Bogaert, Sofie Bogemans, Filip
Bolleire, Leen Budo, Ruben Causyn, Stephan Celis, Dorien Claes, Sander Cloetens,
Gijs Collet, Kathleen Cools, Tom Cornille, Hannes Coudenys, Mathias D’Hondt,
Marijn Daniels, Dieter De Brauwere, Lotte De Caluwe, Raf De Clercq, Korneel De
Clercq, Griet De Craen, Menno De Laet, Sarah De Laet, Guy De Maeyer, Freek De
Smedt, Lien De Tavernier, Ivan De Vadder, Peter Decroubele, Bert Deferme, Frederik
Defossez, Isabelle Dekeyzer, Filip Delmotte, Maria-Laura Deloore, Michel Desmet, Niels
Desmyter, Michael Detré, Steven Dierckx, Frederik Dobbels, Alexander Dumarey, Layla
El-Dekmak, Katrien Everaet, Michel Flamme, Kris Geusens, Carlo Grauwels, Yasmina
Haddad, Tom Hantson, Jan Hautekiet, Gunther Hauwaert, Annelies Hemelsoet, Eddy
Hendrix, Johan Hermans, Luc Janssen, Ruth Joos, Gunter Joosen, Björn Kenis, Katleen
Krol, Jasper Kuylen, Guy Lemmens, Karla Liebrecht, Arne Lievens, Filip Maes, Anne
Manteleers, Marc Matthijs, Werner Minnen, Jeroen Misschaert, Kobe Moons, Annelies
Moons, Sarah Moreau, Ellen Moriau, Frank Peerlinck, Annemie Peeters, Filip Pletinckx,
Ronny Pringels, Gijs Ramboer, Ruth Roets, Silke Rombaut, Steven Rombaut, Bart
Rooms, Alain Ryckman, Bert Rymen, Marie Louise Saverys, Soetkin Schatteman, Wim
Schepens, Freddy Schevernels, Vincent Schroeven, Wouter Schuddinck, Wim Seghers,
Jan Smekens, Frank Smellinckx, Emma Somers, Jan Sprengers, An Steegmans, Wesley
Stevens, Luc Surquin, Xavier Taveirne, Marjan Temmerman, Kris Theunissen, Mattias
Tuyls, Erik Uyttendaele, Trixie Van Acker, Herman Van Cauteren, Neil Van Craeynest,
Chris Van den Abeele, Nick Van den Broeck, Jos Van Der Velden, Eva Van Dyck, Pieter
Van Eyndhoven, Eric Van Houte, Benjamin Van Synghel, Frank Van Welden, Dirk
Vanbever, Lucas Vanclooster, Eric Vandenbossche, Christian Vanderhaegen, Karen
Vandermeulen, Hans Vandermeulen, Wim Vangrootloon, Jan Vanlangendonck, Tom
Vanschoubroek, Ben Venesoen, Hilde Verbreuken, Joris Vergeyle, Herwig Verhovert,
Marc Verlee, Brigitte Vermeersch, Bob Vermeir, Lieven Verstraete, Ilse Wuyts
Met de enthousiaste steun van:
Marijke Celis, Peter Claes, Linda De Kerpel, Wout De Roeck, Pascal De Wispelaere,
Leen De Witte, Paul De Wyngaert, Anja Delfosse, Lesley Demuynck, Rudi Depraetere,
Filip Fastenaekels, Koen Fillet, Eddie Groenwals, Philip Heymans, Kathleen Huys, Nico
Janssens, Wouter Labarque, Els Lagrou, Luc Mertens, Wendy Peeters, Marc Peirs, Luc
Rademakers, Barbara Rottiers, Marc Toussaint, Marijn Trio, Gert Van Boxel, Els Van
de Sijpe, Peter Van den Broeck, Tim Van Lier, Ellen Vanhove, Evert Venema, Patrick
Verbaert, Paul Verdickt, Nina Verhaeghe, Luc Vlasselaer
215
214
Met dank aan:
Duvel Moortgat, Java, Roskam, Leentje Bruyninckx, Regie der Gebouwen.
216
217
De geschiedenis van de Kunstberg
De Wereldtentoonstelling van 1910 vormde
de aanleiding om de wijk rondom de
Kunstberg te verfraaien. Tuinarchitect
Pierre Vacherot ging de uitdaging aan om
van de plaats een groene met watervallen
aangelegde verbinding te maken tussen
de boven- en benedenstad. Een actie die
de Brusselaars konden smaken.
17 jaar later werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven om de Kunstwijk een
nieuw elan te geven. Uiteindelijk gingen in
1955 de werken van start, ontworpen door
vader en zoon Ghobert. Tot ontevredenheid van de Brusselaars werd het Vacherotpark afgebroken. Tuinarchitect René
Pécherre moest in de nieuwe tuin dan ook
bloemperken en waterbekkens aanleggen.
Omdat er onder de tuin ook een parking
zou gebouwd worden, evolueerde het project naar een soort “hangende tuin”.
Ter gelegenheid van Brussel, Europese cultuurstad van het jaar 2000, onderging de
Kunstberg opnieuw enkele verfraaiïngswerken. De Regie der Gebouwen stond
in voor de financiering, de leiding en de
uitvoering van de werken. De werken werden in 3 fasen opgesplitst en grotendeels
uitgevoerd in het jaar 2000. Dankzij deze
opknapbeurt wordt de oorspronkelijke architectuur van de verschillende gebouwen
rondom de Kunstberg terug in het daglicht
geplaatst.
Behalve minister van Binnenlandse Zaken
is Jan Jambon (N-VA) ook bevoegd voor
de Regie der Gebouwen. Hij ziet met
andere woorden toe op het beheer van het
Gebouw van de Dynastie.
Jan Jambon: “Het gebouw staat vrij ter
beschikking van iedereen. Onder meer
“Kunstenfestivaldesarts” en “Europalia”
vinden hier plaats. Al wie geïnteresseerd
is, kan dit gebouw huren voor interessante
initiatieven zoals BEL10.”
219
218
(Bron: buildingsagency.be/)
Tien dagen lang werd de gewone radiostudio aan de Reyerslaan ingeruild voor
het Gebouw van de Dynastie, op de Kunstberg. Het enthousiasme van iedereen die
heeft meegewerkt aan de uitzendingen,
was groot. En daar heeft de keuze voor dit
gebouw veel mee te maken.
video-links
1 MEYREM ALMACI - http://deredactie.be/permalink/1.2380080
2 BEN WEYTS - http://deredactie.be/permalink/1.2380221
3 BART SOMERS - http://deredactie.be/permalink/2.39439?video=1.2368628
4 MARIANNE THYSSEN - http://deredactie.be/permalink/1.2380086
5 JAN PEUMANS - http://deredactie.be/permalink/1.2369303
6 KRISTEL VERBEKE - http://deredactie.be/permalink/1.2369527
7 PHILIPPE MUYTERS - http://deredactie.be/permalink/1.2370291
8 BRUNO TOBBACK - http://deredactie.be/permalink/2.39460?video=1.2370431
9 VERZAMELAAR FIETSENMERKEN - http://deredactie.be/permalink/1.2370836
10 ANNEMIE TURTELBOOM - http://deredactie.be/permalink/1.2380158
11 JOKE SCHAUVLIEGE - http://deredactie.be/permalink/1.2380169
12 HÉLÈNE CASMAN - http://deredactie.be/permalink/2.39611?video=1.2371431
13 ELS AEYELS - http://deredactie.be/permalink/1.2380137
14 WOUTER BEKE - http://deredactie.be/permalink/1.2371901
15 HARRY MARTENS - http://deredactie.be/permalink/1.2380237
16 MARTINE TEMPELS - http://deredactie.be/permalink/1.2380252
17 HILDE CREVITS - http://deredactie.be/permalink/1.2374064
18 ZUHAL DEMIR - http://deredactie.be/permalink/2.39644?video=1.2374277
19 NATHAN MEEGANCK - http://deredactie.be/permalink/1.2380260
20 KRIS PEETERS - http://deredactie.be/permalink/1.2380262
21 TOM VAN GRIEKEN - http://deredactie.be/permalink/2.39674?video=1.2375048
22 CHRIS VAN DEN ABEELE - http://deredactie.be/permalink/1.2380274
23 STEFAAN DEMAREST - http://deredactie.be/permalink/2.39674?video=1.2374991
24 MAGGIE DE BLOCK - http://deredactie.be/permalink/1.2375568
25 KARIN TEMMERMAN & HENDRIK VUYE - http://deredactie.be/permalink/2.39688?video=1.2375905
26 FRANCIN ADYNS - http://deredactie.be/permalink/2.39674?video=1.2375884
27 GWENDOLYN RUTTEN - http://deredactie.be/permalink/1.2380288
28 WOUTER BEKE - http://deredactie.be/permalink/1.2380286
29 KAREL VAN EETVELT & PIETER TIMMERMANS - http://deredactie.be/permalink/2.39699?video=1.2377040
30 ALEXANDER DE CROO - http://deredactie.be/permalink/2.39699?video=1.2377043
31 PIETERJAN BOUTEN - http://deredactie.be/permalink/1.2380296
32 PHILIPPE MUYTERS - http://deredactie.be/permalink/1.2380338
221
220
33 IVAN DE VADDER - http://deredactie.be/permalink/1.2380340
Radio 1 stelde 1 vraag van 6 woorden aan zijn
luisteraars en kreeg daar ruim 1.200 antwoorden
op. Allemaal antwoorden op deze vraag: wat is
jouw idee voor morgen? Luisteraars mochten zich
even verplaatsen in de schoenen van politici en
hun dromen en ideeën delen met de wereld. Van
mobiliteit - weg met de files! - tot onderwijs - wat
moeten we wel en niet leren op school? Het zijn
slechts twee van de in totaal 10 thema’s.
Rond elk thema gingen 10 luisteraars met elkaar en
met experts in dialoog. Het resultaat van die dag
levert inspiratie op voor een betere samenleving,
recht uit het hart en het hoofd van onze luisteraars.
Niet alleen in de radioprogramma’s of op www.
bel10.be maar nu ook tastbaar in dit boek.
Als we even mogen dromen, dan wordt dit boek een
tijdsdocument van 2015: waar onze maatschappij
vandaag voor staat, waar haar burgers van
wakker liggen, hoe het beter kan en hoe experts
& beleidsmakers die inspiratie binnentrekken en
ermee aan de slag gaan.
www.bel10.be
ISBN 9789090291222
ISBN 9789090291215