Transcript Μεγάλου Βασιλείου: Προς τους Νέους,

Μεγάλου Βασιλείου:
Προς τους Νέους,
για το πώς μπορούν να ωφεληθούν από τα Ελληνικά γράμματα
Πρόκειται για διάλεξη που απηύθυνε ο Μέγας Βασίλειος στους νέους της
Καισάρειας Καππαδοκίας. Εκφωνήθηκε το 363-364 μ.Χ. αμέσως μετά το διάταγμα
του Αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ιουλιανού του
Παραβάτη, με το οποίο απαγορευόταν σε Χριστιανούς δασκάλους-καθηγητές να
διδάσκουν την κλασική φιλολογία, την ρητορική και την φιλοσοφία.
Ο Μέγας Βασίλειος θεωρεί ως κριτήριο της αληθείας την αιωνιότητα. Έτσι, τα
υψηλότερα μαθήματα είναι αυτά που περιέχονται στις Γραφές (Παλαιά και Καινή
Διαθήκη). Επειδή όμως οι νέοι δεν είναι ώριμοι πάντα για τα μαθήματα αυτά,
χρειάζονται προπαιδεία στην αρετή.
Ο Μέγας Βασίλειος σε αυτή την προοπτική θεωρεί τα ελληνικά γράμματα, τα
συγγράμματα των Ελλήνων ποιητών και φιλοσόφων, ως προπαίδεια για την μελέτη
και κατανόηση της υψηλότερης διδασκαλίας, την οποία διδάσκουν οι Γραφές, και
τονίζει την ωφέλεια που προκύπτει για τους νέους από την μελέτη των έργων και
της ζωής αυτών.
Ό,τι από την κλασική παιδεία συντελεί στην ηθική διαπαιδαγώγηση είναι χρήσιμο
και ωφέλιμο και πρέπει να συλλέγεται με προσοχή από παντού, όπως οι μέλισσες
συλλέγουν το νέκταρ από όλα τα λουλούδια για να παράγουν μέλι.
Εκείνο που απορρίπτει ο Μέγας Βασίλειος είναι η μυθολογία για τους θεούς.
Από την Παλαιά Διαθήκη χρησιμοποιεί τα παραδείγματα των προφητών Μωϋσή και
Δανιήλ. Ο πρώτος έμαθε όλη την αίγυπτιακή σοφία, πριν γνωρίσει τον Θεό, και ο
δεύτερος είχε διδαχθεί την χαλδαϊκή σοφία.
Από τον Ελληνικό κόσμο παραθέτει πολλά παραδείγματα εναρέτου βίου από τους
φιλοσόφους, ήρωες, πολιτικούς, τις αρετές των οποίων βρίσκει σύμφωνες με τα
παραγγέλματα του Ευαγγελίου.
Η ομιλία αυτή καθόρισε την στάση της Εκκλησίας απέναντι στην αρχαία ελληνική
παιδεία. Αποτελεί μέχρι σήμερα μέτρο αξιολόγησης και αντιμετώπισης συγχρόνων
ρευμάτων και κοσμοθεωριών.