ECHTE BIJ IHC

De scheepsbouwer IHC bespaart bewust op personeelskosten door uit­ zendkrachten structureel niét te betalen waar ze recht op hebben. IHC gebruikt daarvoor diverse verdienmodellen. Dit leidt tot groot schalige verdringing van Echte banen. Vaste vakmensen verliezen hun baan, terwijl de uitzendkrachten kwetsbaar zijn en onderbetaald en uitgebuit worden. Dit blijkt uit een onderzoek van de FNV.

ONDERZOEK GELIJK WERK = GELIJK LOON

In het najaar van 2016 heeft FNV onderzoek gedaan naar de betaling van uitzendkrachten en ander ingehuurd personeel bij IHC. Hiervoor zijn de loonstroken geanalyseerd van 22% door IHC rechtstreeks ingehuurde werkers. Dit geeft ook een goed beeld over de totale inhuur van tijdelij ke krachten. Ook is onderzocht welke verdienmo dellen IHC gebruikt om de werknemers zo goed koop mogelijk aan het werk te zetten. Het loon van de uitzendkrachten is vergeleken met dat van vaste krachten. Hun loon wordt samengesteld uit het cao-loon (cao metalektro) en de bedrijfs regelingen van IHC. Uitzendkrachten hebben recht op hetzelfde loon als hun vaste collega’s die het zelfde werk doen. Gelijk werk = Gelijk loon.

DE RESULTATEN

Grote verschillen in beloning uitzendkrachten en vaste krachten Elementen

Uurloon ADV SAO Ploegen toeslag Pensioen ET Totaal verschil

Uitzend NL

+ 13,3% - 6,0% - 2,4% - 1,5% - 5,7% Nvt - 5,5%

Uitzend niet NL

- 3,5 % - 5,2% - 2,5% - 1,5% - 5,5% 2,7% - 26%

Contrac ting

- 15% - 6,0% - 2,5% - 4,3% - 31,5%

IHC STEEKT TUSSEN PER JAAR TUSSEN 15 EN 20 MILJOEN IN EIGEN ZAK

Een uitzendkracht bij IHC is gemiddeld 26% goedkoper dan een medewerker in vaste dienst bij IHC, zo blijkt uit het onderzoek. Het verschil bij onderaannemers loopt op tot 31,5%. In totaal wordt er zo per 100 uitzendkrachten gemiddeld € 1,7 miljoen op jaarbasis bespaard. Bij IHC werken honderden uitzendkrachten. In piekperiodes lopen er 1300 uitzendkrachten op de werf rond en worden via contracting en uit besteding van werk nog eens honderden uit zendkrachten ingeschakeld. Op jaarbasis steekt IHC zo tussen de € 15 en € 20 miljoen in zijn eigen zak. Opvallend is dat Nederlandse uitzendkrachten vaak wel krijgen waar zij recht op hebben. IHC kan dus niet zeg gen dat zij niet weten hoe het moet. Het voor deel van het inzetten van Nederlandse uitzend krachten zit er vooral in dat zij goedkoper zijn dan de vaste krachten doordat er niet betaald hoeft te worden voor lange dienstverbanden.

IHC gebruikt diverse verdien­ modellen voor de race naar beneden

Concurrentie op loonkosten blijkt onderdeel van de bedrijfsstrategie van IHC. Het zijn verdien modellen geworden van IHC. Hieronder een overzicht.

In de tabel is het verschil te zien ten opzichte van een vergelijkbare vaste werknemer in dienst bij IHC. De verschillende posten tellen niet precies op tot het totaal, omdat een te laag uurloon, ADV reservering en toeslagen doorwerken in de reserveringen voor verlofdagen en vakantiegeld.

IHC ontduikt de bedrijfsregeling IHC heeft een eigen bedrijfsregeling, zoals gang baar in de sector metalektro. Hiermee liggen de lonen boven het minimum van de cao. Daarnaast hebben werknemers bij IHC recht op vergoedin gen voor het werk in ploegendienst, overwerk en er is een regeling om het werken in bezwarende arbeidsomstandigheden te vergoeden. De IHC bedrijfsregeling ligt zo’n 17% tot 20% boven het loon dat de cao metalektro minimaal voorschrijft. Door ingeleende werknemers niet

te betalen volgens de bedrijfsregeling, heeft IHC een voordeel van 17% - 20%. Maar dat is blijk baar nog niet genoeg. IHC ontduikt ook op grote schaal andere onderdelen van de cao metalektro.

IHC ontduikt de cao metalektro

Uitzendkrachten worden door IHC in verkeerde functies ingedeeld en krijgen daarom een lager uurloon dan waar ze recht op hebben. Vaak ligt het uurloon onder het niveau van de ‘kale’ cao metalektro. Verder krijgen ingeleende werk nemers structureel minder verlofdagen, geen ADV-dagen en geen SAO-toeslag. De SAO-toe slag moet elke werknemer ontvangen voor het werken onder verzwarende omstandigheden. Uitzendkrachten krijgen deze toeslag nooit. Ook is de ploegentoeslag structureel te laag. Al deze elementen hebben ook weer gevolgen voor reserveringen voor verlofdagen, vakantie geld en pensioenopbouw.

IHC gebruikt contracting als schijnconstructie

IHC besteedt een deel van het werk uit een onderaannemer of contractor. Een contractor is verantwoordelijk voor de uitvoering van het uitbestede werk heeft de leiding en het toezicht over de mensen die het werk doen. Voor een deel van het uitbesteed werk klopt dit ook. IHC schakelt externe bedrijven in om bijvoorbeeld de motor te instaleren of om de bedrading op een schip aan te leggen.

Tijdens ons onderzoek zijn we ook contrators tegengekomen (al dan niet op de werf van IHC) die werk doen dat tot de corebusiness van IHC behoort. Werk dat tot voor kort uitgevoerd werd door de werknemers van IHC zelf. Het gaat om activiteiten die direct te maken hebben met de bouw van een schip: constructie en comparti mentenbouw. Bij deze zogenaamde aanbeste ding blijkt leiding en het toezicht nog steeds te liggen bij IHC. IHC heeft de regie over deze activi teiten, koopt het materiaal in en heeft toezicht op de kwaliteit en de activiteit. Gewoon uitzendwerk dus! IHC gebruikt contracting als een schijncon structie om de beloningsafspraken te omzeilen. Dit verdienmodel is erg lucratief voor IHC. De besparing op loonkosten is door deze schijncon structie ongeveer 20%. Daar komt nog bij dat de uitzendkrachten die via deze schijnconstructie werken vaak wel 55 uur per week werken tegen een lager overwerkpercentage dan bij IHC ge woon is. Zo kunnen de kostenvoordelen oplopen tot ongeveer 40%!

Misbruik van buitenlandconstructies

We kwamen bij IHC ook (buitenlandse) uit zendbureaus tegen die misbruik maken van de ET- en de A1-regeling. Dit zijn regelingen voor werknemers die tijdelijk naar Nederland worden uitgezonden.

Met de ET-regeling verrekenen uitzendbureaus de extra kosten die een buitenlandse werk nemers maakt voor verblijfs- en reiskosten naar het land van herkomst met het brutoloon. Hier door is het brutoloon waarover premies worden afgedragen kunstmatig lager gemaakt en zijn de Poolse, Roemeense of Hongaarse uitzendkrach ten al snel tussen de 3 en 5% goedkoper zijn dan werknemers uit Nederland. Het is ‘subsidie’ om werknemers van ver weg goedkoper te maken dan werknemers uit de omgeving.

Met een A1-verklaring is het toegestaan om sociale premies af te dragen in het land van her komst. Dit moet ervoor zorgen dat werknemers die tijdelijk in Nederland werken hun sociale rechten behouden. Buitenlandse uitzendbureaus hoeven door de regelgeving in die landen aan merkelijk minder premies af te dragen. Daardoor zijn buitenlandse uitzendkrachten 30 tot 40% goedkoper. Bij IHC kwamen we een buitenlandse uitzendbu reau tegen dat misbruik maakt van de A1-rege ling. De werknemers ontvangen geen arbeids overeenkomst en ook geen loonstroken. Hoewel we geen schriftelijk bewijs konden verzamelen, kunnen we met zekerheid zeggen dat het uit zendbureau een groot kostenvoordeel heeft voor deze groep door misbruik te maken van de A1- regeling.

Onderbetaling bij Buitenlandse uitzendkrachten het grootst

Wat ons opviel, is dat er een verschil is tussen de beloning van Nederlandse en buitenlandse uit zendkrachten bij IHC. Uit ons onderzoek blijkt dat Nederlandse uitzendkrachten bij IHC gemiddeld genomen redelijk beloond worden. Soms zelfs ontvangen zij een uurloon dat hoger is dan dat van een gemiddelde werknemer waarmee we ze vergeleken. Hiermee worden alle elementen die niet worden uitbetaald (ADV, SAO, toeslagen) gecompenseerd. Nederlandse uitzendkrachten zijn vooral goedkoper voor de scheepsbouwer doordat IHC ze niet beloont voor hun lange werkervaring in de sector. Buitenlandse uitzendkrachten daarentegen ontvangen zonder uitzondering een (veel) lager uurloon dan hun vaste collega die hetzelfde werk doen. Daarbovenop komen voor IHC nog de kostenvoordelen van de genoemde verdienmo dellen. Blijkbaar is nationaliteit bepalend voor de mate waarin onderbetaling plaatsvindt.

OVERIGE OPVALLENDE UITKOMSTEN

Duurzame relatie met IHC We hebben met vele tientallen uitzendkrachten gesproken. Wat opviel, is dat zij (op een enkele uitzondering na) jaren werkzaam zijn voor IHC. Van 2 tot zelfs 9 jaar! In die jaren werken ze nooit voor een andere scheepswerf of opdrachtgever in binnen- of buitenland. Toename uitzendkrachten Uitzendkrachten geven aan dat zij een trend zien. Er verdwijnen steeds meer vaste werknemers en er komen steeds meer uitzendkrachten. Twee jaar geleden was de verhouding nog 40% uit zendkrachten, 60% vast. Nu is dat op sommige af delingen nog slechts 5% vast en 95% uitzend kracht.

Te hoge werkdruk Vooral bij contracting zien we dat uitzendkrach ten enorm veel overuren maken. Werkdagen van 10 uur zijn de regel en ook elke zaterdag wordt minimaal 4 uur gewerkt. Dit is niet toegestaan volgens de cao metalektro. De werkdruk en de onderbetaling zorgen ervoor dat het aantal Echte banen steeds minder wordt. Geen winstuitkering Bij dit onderzoek heeft de FNV conservatieve inschattingen gemaakt. De afgelopen 2 jaar heeft IHC bijvoorbeeld ook een winstuitkering uitge keerd van 10%. Hierop hadden flexibele krachten ook recht gehad, volgens de cao-afspraak. Dit element hebben wij niet meegenomen in het onderzoek. Maar geen van de uitzendkrachten uit de steekproef heeft deze winstuitkering ooit ontvangen. Terwijl zij wel degelijk hebben bijge dragen aan de grote winsten van het bedrijf!