Transcript Markten in beweging

ECONOMISCH
BUREAU
Markten in beweging
2 december
2016
2 december 2016
Afgesloten om 12:30 uur
Markten in beweging
Geld- en kapitaalmarktrente
Na Italië komt Frankrijk
1,5
1,0
10jaars swaprente
Economisch gezien gaat het niet slecht in de eurozone. Het vertrouwen van
3maands euribor
consumenten en ondernemers groeit, de werkloosheid daalt en de inflatie neemt iets
toe. De politieke kalender is echter vol met mogelijk verstorende verkiezingen en
0,5
referenda.
0,0
Uit Europa blijft het gunstige economische nieuws aanhouden. De ESI-index (die het
gecombineerde vertrouwen van producenten en consumenten in de eurozone meet)
-0,5
jan-16 apr-16 jul-16 okt-16
steeg in november ietsje verder tot 106,5 van 106,4 in oktober en bereikte daarmee de
hoogste waarde tot nu toe dit jaar. De werkloosheid in het eurogebied kwam in oktober
Wisselkoersen
1,30
uit op 9,8%, van 9,9% in september, en zet hiermee een gestage, zij het uiterst langzame,
daling voort. Het werkloosheidspercentage is nu het laagste sinds juli 2009.
EUR/USD, l.as
EUR/GBP, r.as
0,90
1,20
0,80
1,10
1,00
jan-16 apr-16 jul-16 okt-16
0,70
Dat de inflatie iets is opgelopen is ook goed nieuws. In november waren de prijzen in de
eurozone gemiddeld 0,6% hoger dan een jaar eerder. In oktober was dit 0,5%. Naar
verwachting zal de inflatie de komende maanden onder invloed van hogere olieprijzen
verder oplopen. Het tempo waarin is afhankelijk van de mate waarin het OPEC-besluit om
de olieproductie te verminderen ook daadwerkelijk tot een lager aanbod van olie zal leiden.
De OPEC heeft geen goede reputatie waar het gaat om afsprakendiscipline en de door het
OPEC-secretariaat gepubliceerde toelichtende cijfers roepen vragen op wat nu de echte
omvang van de beoogde productiebeperking is. Ook is het de vraag in hoeverre de nietOPEC landen hun productie zullen verlagen. Bovendien maakt een hogere olieprijs het voor
Aandelenmarkten
475
2200
Amerikaanse producenten van schalieolie aantrekkelijk om meer olie op te pompen.
Uit diezelfde ESI-enquête blijkt dat er zich in het eurogebied toch zeker wel enige prijsdruk
425
2000
AEX, l.as
S&P500, r.as
375
jan-16 apr-16 jul-16 okt-16
Bron: Macrobond
Volg ons op Twitter
INGnl_Economie
1800
aan het opbouwen is. Al meer dan een jaar lopen de inflatieverwachtingen van
ondernemers langzaam maar gestaag op. Niettemin zal het nog heel lang duren voordat
de inflatie in het eurogebied weer in de buurt van de door de ECB beoogde 2% zal komen.
Als de economie zich in het huidige tempo blijft herstellen zal dit doel mogelijk pas tegen
het einde van 2019 in het vizier komen. Om de oploop van de inflatie nog een extra zetje
in de rug te geven zal de ECB volgende week naar verwachting tot een verlenging van het
opkoopprogramma van obligaties besluiten. Zonder besluit zou het programma in maart
volgend jaar aflopen. Wij gaan ervan uit dat ECB president Mario Draghi een verlenging
met 3-6 maanden zal aankondigen.
Kortom, als er in Europa niet zoveel politieke onzekerheid zou zijn (Brexit, Italiaans
referendum en presidentsverkiezingen Oostenrijk a.s. zondag, presidentsverkiezingen
Frankrijk in april-mei 2017) dan zouden we volgend jaar best wel met het nodige
vertrouwen tegemoet kunnen zijn. Volgende week weten we in ieder geval meer over het
referendum in Italië (zie voor de mogelijke consequenties Italian referendum wrap-up).
Maar ook bij een voor de financiële markten geruststellende ja-stem zullen de zorgen voor
Hoofd Macro-economie
de Europese economie niet direct verdwenen zijn. Daarvoor zijn de Franse verkiezingen en
de potentiële omvang van de “tegenstem” in dat land te belangrijk.
Amsterdam 020-563 4406
[email protected]
Focus: de Nederlandse industrie groeit eind 2016 met een stevig tempo.
Maarten Leen
Dimitry Fleming
Maarten Leen
Senior Econoom
Amsterdam 06-22954875
[email protected]
1
Markten in beweging 2 december 2016
Focus: hop, hop, hop, de industrie in galop
Inkoopmanagersindex op hoogste niveau in drie jaar
 De Nederlandse industrie sluit 2016 af met sterke groei. De
NEVI Inkoopmanagersindex bereikte in november het
hoogste punt in bijna drie jaar. Een score hoger dan 50
wijst op groei. Vorige maand stond de index daar ruim
boven: 57. De levertijden lopen op en er wordt meer
personeel aangenomen. Dat zijn signalen dat bedrijven
het drukker krijgen. Inkoopmanagers hebben de
orderboeken de afgelopen maanden flink dikker zien
worden. Over heel 2016 groeit de industrie met zo’n 2%.
 Na de klap van 2009 was het de export die de industrie uit
de crisis trok. De buitenlandse omzet ligt nu zo’n 20% hoger
dan in 2010. De binnenlandse omzet zit nog onder dat
niveau. Het beeld van de export als belangrijkste
groeimotor van de industrie is echter aan het kantelen. De
sterke toename in het aantal nieuwe orders is de
afgelopen maanden vooral te danken aan nieuwe
binnenlandse opdrachten. Branches als de metaal en
kunststofindustrie profiteren bijvoorbeeld van de sterke
groei in de bouwsector.
BBron: NEVI
 Terwijl het binnenland sterk wordt, wachten in 2017 in het
buitenland enkele onzekerheden: hoe verloopt de Brexit?
Wat wordt het buitenlandbeleid van Donald Trump? En wie
wint de verkiezingen in Frankrijk en Duitsland? Onzekerheid
leidt tot uitstel of verschuiving van investeringen. Ook
beïnvloeden deze ontwikkelingen wisselkoersen. Zo zorgt
de lage pond voor een verslechtering van de Nederlandse
concurrentiepositie ten opzichte van de Britse industrie.
 56% van de industriële productie in Nederland is direct
bedoeld voor het buitenland, met toeleveranciers erbij is
de afhankelijkheid van export nog groter. Het herstel in het
binnenland helpt de Nederlandse industrie, maar succes in
2017 hangt bovenal af van de uiteindelijke groei van de
exportmarkt.
Jurjen Witteveen
Rente- en valutavooruitzichten
Huidig1
Q1 2017
Forward1,2,4
ING3
Rentes
ECB refi-rente
3-maands euribor
2-jaars swap euro
5-jaars swap euro
10-jaars swap euro
%
Wisselkoersen
Aantal vreemde valuta per 1 euro
EUR/USD
EUR/JPY
EUR/GBP
EUR/CHF
0,00
-0,31
-0,15
0,12
0,74
1,07
121
0,85
1,08
-0,29
-0,11
0,19
0,80
1,07
121
0,85
1,08
0,00
-0,31
-0,20
0,05
0,65
1,02
120
0,87
1,05
Q2 2017
Forward1,2,4
ING3
Q3 2017
Forward1,2,4 ING3
Q4 2017
Forward1,2,4 ING3
-0,27
-0,08
0,24
0,85
0,00
-0,31
-0,20
0,10
0,65
-0,26
-0,05
0,30
0,90
0,00
-0,31
-0,15
0,20
0,80
-0,26
-0,01
0,35
0,95
0,00
-0,31
0,05
0,40
1,00
1,08
121
0,85
1,07
1,10
127
0,90
1,08
1,08
121
0,85
1,07
1,11
131
0,90
1,09
1,09
121
0,85
1,07
1,12
134
0,88
1,10
Noot: kwartaalultimo’s tenzij anders aangegeven
1) 2 december om 10:15 uur
2) Impliciete renteverwachting en wisselkoers zoals kan worden afgeleid uit forward-contracten
3) Basisverwachting ING d.d. 1 december.
4) Voor de 3-maandsrente is gebruik gemaakt van de volgende Forward Rate Agreements 4x7, 7x10, 10x13 en 12x15 met als spotdatum 2 december
2
Markten in beweging 2 december 2016
Disclaimer
Copyright 2016 ING Bank N.V.
Alle rechten zijn uitdrukkelijk voorbehouden.
Dit materiaal is opgesteld door ING Bank N.V. Het wordt uitsluitend ter informatie beschikbaar gesteld en is op geen enkele wijze een aanbod,
uitnodiging of advies tot het kopen of verkopen van enig effect of tot het aangaan van enige andere transactie. Hoewel ING binnen redelijke
grenzen alle stappen heeft ondernomen om de betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie te waarborgen, aanvaarden ING Bank N.V.
en/of enigerlei dochtermaatschappij, gelieerde maatschappij of branche van ING Bank N.V. (waaronder begrepen ING Groep N.V, tezamen als
ieder afzonderlijk te noemen: "ING") echter geen enkele aansprakelijkheid voor de juistheid, nauwkeurigheid, actualiteit, volledigheid of
betrouwbaarheid van de hier gepubliceerde informatie. De in dit materiaal opgenomen opinies, prognoses, aannames, schattingen, afgeleide
waarderingen en koersdoel(en) gelden per de aangegeven datum en zijn te allen tijde onderhevig aan wijziging, zonder voorafgaande
kennisgeving.
De beleggingen waarnaar in dit materiaal wordt verwezen, zijn mogelijk niet geschikt voor de specifieke beleggingsdoelstellingen, financiële
positie, kennis, ervaring en/of individuele behoeften van de verkrijgers van dit materiaal en de informatie in dit materiaal dient niet te worden
gebruikt in plaats van een onafhankelijk oordeel. Tevens kunnen beleggingen waarnaar wordt verwezen significant risico inhouden, niet
noodzakelijkerwijze mogelijk zijn alle jurisdicties of wellicht illiquide zijn. De waarde van, of inkomsten uit, enige belegging waarnaar wordt
verwezen kunnen fluctueren en/of kunnen zijn ontstaan door veranderingen in enigerlei wisselkoers. Resultaten behaald in het verleden bieden
geen garantie voor de toekomst.
ING of haar functionarissen, directeuren, of medewerkers, waaronder tevens begrepen personen die zijn betrokken bij het opstellen of de uitgifte
van dit materiaal, kunnen van tijd tot tijd een long- of shortpositie aanhouden in effecten, warrants, futures, opties, derivaten of andere
financiële waarden waarnaar in dit materiaal wordt verwezen. ING kan te allen tijde investment banking-, commercial banking-, krediet-, adviesen andere diensten aanbieden en verlenen aan de emittent van effecten waarnaar in dit materiaal wordt verwezen. Uit hoofde van het
aanbieden en verlenen van dergelijke diensten kan ING in het bezit komen van informatie die niet is opgenomen in dit materiaal. ING kan
voorafgaand aan of direct na de publicatie hiervan hebben gehandeld of handelen op basis van dergelijke informatie. Noch ING noch andere
personen kunnen aansprakelijk worden gehouden voor directe, indirecte of incidentele schade, gevolgschade of punitieve of exemplarische
schade, met inbegrip van gederfde winst die op enigerlei wijze het gevolg is van de in dit materiaal opgenomen informatie. Dit materiaal is
uitsluitend bedoeld voor gebruik door de beoogde verkrijgers hiervan en de inhoud mag noch geheel noch gedeeltelijk voor enig doel worden
vermenigvuldigd, opnieuw worden verspreid of worden gekopieerd zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van ING. Dit materiaal
of kopieën hiervan mogen niet worden verspreid in de Verenigde Staten van Amerika, het Verenigd Koninkrijk, Canada of aan ingezetenen in
de Verenigde Staten van Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Canada. Ook in andere jurisdicties kunnen beperkingen gelden. U wordt verzocht
zich aan deze beperkingen te houden.
ING Bank N.V., haar branches en/of haar dochtermaatschappijen zijn allen geregistreerd en staan onder toezicht bij de betrokken nationale
toezichthouders. ING Bank N.V. heeft een vergunning van De Nederlandsche Bank (DNB) en staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële
Markten (AFM). ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, houdt kantoor aan Bijlmerplein 888, 1102 MG Amsterdam, Nederland en is
onder nummer 33031431 ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel van Amsterdam.
Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Niets in deze publicatie mag worden
gereproduceerd, verspreid of gepubliceerd door wie dan ook voor welke reden dan ook zonder de voorafgaande uitdrukkelijke toestemming
van de ING. Alle rechten zijn voorbehouden.
Mededelingen aangaande persoonlijke betrokkenheid
De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) over de onderliggende financiële waarde(n) en/of over de
uitgevende instantie(s) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen
van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de
vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uitoefening van hun vak.
3