Transcript 56e jaargang CONTACT winter 2016

Evangelische Lutherse Gemeente Kampen
56e jaargang CONTACT winter 2016
Gods liefde vindt niet,
maar schept wat zij liefheeft.
Uitspraak van Maarten Luther, uit Genade,
citaten, verzameld door prof. dr. H.J. Selderhuis
1
Kerkgebouw
Burgwal 85
Marie Schreurs :
(b.g.g )
Koster:
Predikant:
8261 ES Kampen
Mob : 0627620391
Mob: 0629736565
Fam. G. Schreurs
Oosterholtseweg 35
8271 PS IJsselmuiden
038-3320341 mob: 0627620391
[email protected]
Drs. K. van Warven
Zilverschoon 33
8265 HD Kampen
038– 3333995/ 0631680140
[email protected]
Samenstelling van de kerkenraad
Voorzitter, ouderling:
Dhr. C. Roorda
Jacob Catsstraat 441
8265 XW Kampen
038-3326010
[email protected]
Secretaris, diaken:
Mevr. A.E. Fossen-Amptmeijer
B.H. Spijkerweg 26-28
7715 PW Punthorst
0529-482013 mob: 06-23534064
[email protected]
Kerkrentmeester,
ouderling:
Dhr. S. Renkema
Kolk 33
8266 JN Kampen
038-3338175
[email protected]
Ouderling
Mevr. M Haring-Töpfer
Kerkrentmeester met
bijzondere opdracht:
Mevr. B.M. Swartz-van der Wolde
2
Diaken met bijzondere
opdracht:
Mevr. E.E. Bruil de Wit
Ledenadministratie:
Mevr. C.C. Broekhuis-Bosman
038– 3333255
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Praktische informatie over de diensten
De diensten beginnen om 10.15 uur, tenzij anders aangegeven.
Wanneer het voor u op enigerlei wijze moeilijk is om op eigen gelegenheid
naar de kerk te komen, dan kunt u contact opnemen met de diaconie.
telefoon: 038 3324045 of 0529 482013
Zij zoeken dan een mogelijkheid om u op te halen
en weer thuis te brengen.
COPYDATUM: 1 maart 2017
Een reisje met mijn oudste
dochter en mijn jongste
zoon naar Zuid– en Midden Duitsland.
Dit raam, met een uitspraak van Luther, zit in de
gevel van een restaurant in
Bacharach,
Betteke
3
PREEKROOSTER
04 december 2016: prof. dr. R. Roukema, 2e Advent
Organist: Bob Thijs,
KRlid: Marleen Haring
Kindernevendienst: Babette Kuper
11 december 2016: drs. K. van Warven, 3e Advent
Organist: Ad de Hoop,
KRlid: Clement Roorda
Kindernevendienst: Helma Klein
en ook
11 december 2016: drs. K. van Warven en ds. A.T. van der Velde
Top 2000 dienst; Aanvang: 15.00 uur
18 december 2016: drs. IJ. De Mol-Buizert 4e Advent en H.A.
Organist: Maarten Oranje
KRlid: Stefan Renkema
Kindernevendienst: Marina Roosendaal en Babette Kuper,
na deze dienst nemen we afscheid van IJda de Mol.
24 december 2016: Kinderkerstfeest van 16.30 tot 17.00 uur
Organist: Maarten Oranje
Leiding KND, Stefan, Barend, Henk, Leo
24 december 2016: Kerstnachtdienst, aanvang 21.30 uur
drs. K. van Warven en ds. A.T. van der Velde
Organist: Henk Schilder
KRlid: Agnes Fossen
8 januari 2017: ds. G. Schepperle, Organist: Henk Schilder
Gastendienst: Doops Gez. Gem. 10.15 uur + Nieuwjaarstreffen, 11.30 uur
15 januari 2017: drs. K. van Warven
Organist: Bob Thijs
Kindernevendienst: Babette Kuper
29 januari 2017: Prop. M.U. Bondzio
Organist: Maarten Oranje
Kindernevendienst: Marina Roosendaal
Agapèviering
KRlid: Marleen Haring
KRlid: Clement Roorda
12 februari 2017: drs. K. van Warven
Organist: Ad de Hoop
KRlid: Agnes Fossen
Kindernevendienst: Stefan en Finn Renkema
4
Vervolg preekrooster
26 februari 2017: drs. K. van Warven
Organist: Bob Thijs,
KRlid: Stefan Renkema
Kindernevendienst: Helma Klein
12 maart 2017: drs. K. van Warven
Organist: Ad de Hoop,
KRlid: Marleen Haring
Kindernevendienst: Babette Kuper
26 maart 2017: prof. dr. R. Roukema
Organist: Bob Thijs
KRlid: Clement Roorda
Kindernevendienst: Marina Roosendaal
REDACTIONEEL
Dit is het etiket van het LutherBier, dat door een stel enthousiaste lutheranen is gebrouwen. Verderop in Contact, leest u er een limerick over, maar ik
heb het geproefd, en ik vond het wel lekker. En ik ben helemaal geen liefhebber van bier. Dus dat beloofd wat.
Verder leest u over een dagje Haarlem en een dagje Amsterdam.
Een wijziging in het preekrooster: stond in het vorige Contact dat dr. Bras
voor zou gaan op 4 december, door ziekte is hij vervangen door prof. dr.
Roukema. Informatie van de diaconie en van de kerkenraad, de meditatie,
gedichten en verhalen maken dit nummer compleet.
Ook informatie over de Top 2000 dienst, een nieuw Lutherlied en een verhaal over “het Licht” in Bourtange.
Ik wens u een goede adventstijd en kerstmis, een gezellig oudjaar en een
gezond 2017.
Agnes Fossen, redacteur
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Een nieuwe stelling: Christelijk excuus voor hebzucht: “rentmeesterschap”.
(zie bij 2 impressies, blz. 15 onderaan) Uit: 95 speldenprikken, Rikkert Zuiderveld
5
MEDITATIE
Kerst 2016.
Een vast gegeven in het jaar, altijd op de zelfde datum wordt het feest gevierd. Kerst, jawel, maar wat betekent het nog voor de mensen? Cadeautjes,
kerstboom, lampjes en kaarsjes, lekker en veel eten? We worden daarbij wel
enorm geholpen door de winkeliers, die ook graag hun aandeel van het feest
verzilverd zien. Maar wanneer is dit enorme consumptiefeest ontstaan?
Ik weet nog van thuis, dan werd de “overbodige” haan uit de ren gehaald, er
was alweer een nieuwe. Of de “overtollige” ram (konijn), want ook daarvoor
was al een vervanger. En soms een krentenbroodje erbij. Dat was het.
Je ging naar het kerstfeest op school en dan kreeg je chocolademelk met
een kransje. Je ging naar het kerstfeest van de zondagschool, en daar kreeg
je een boek(je) van W.G. v.d. Hulst met tekeningen van W.G. v.d. Hulst jr.
Met een grote kerstkrans en een mandarijn.
Maar het belangrijkste, ieder jaar weer, was het verhaal dat door de leerkrachten van school en zondagschool werd verteld. Ik hoor nu nog in mijn
hoofd het verhaal, want ieder jaar was er een ander die het verhaal vertelde. De één maakte er een spannend verhaal van, de ander romantiseerde
het wat, maar altijd was er dat lied aan het einde: “Hoor de engelen zingen
de eer”. Daardoor kon je wel merken dat de school en de zondagschool wel
samenwerkten, maar niet samen wilden/konden vieren.
Hoe ik er nu in sta? Het is een evangelieverhaal, waar door de tijd heen behoorlijk wat aan herschreven is. De kerkleiders uit de vroege tijd hebben de
vrouwen of weggeschreven of ze tot een onbereikbaar ideaalbeeld herschapen.
Hebt u het wel eens geprobeerd om van niets zwanger te worden?
Juist, dat bedoel ik. God heeft altijd naar gewone mensen omgezien en ze
verteld wat er ging gebeuren. Denk aan Eva en Adam, Sara en Abraham, aan
Ruth en Boaz, aan Hanna en Elkana, aan Elisabeth en Zacharias. En bij allemaal waren beide partners nodig om de belofte van God te laten gebeuren.
Dus, dat Anna, de moeder van Maria, net als Maria zelf, “onbevlekt ontvangen” is, daar geloof ik niet in. Waar ik wel in geloof, is het mysterie van het
ontstaan van elk mens, ja wel, de wetenschap heeft bewezen dat het zo en
zo gaat. Maar daarom is het nog altijd een heel groot wonder, dat er een
6
nieuw mens geboren wordt. Dat er van twee speldenprikjes een nieuw mens
komt, met z’n eigen talenten en eigenaardigheden.
Er staan twee stambomen in het tweede boek, de ene gaat uit van de lijn
van Maria, en de andere gaat uit van de lijn van Jozef. Dus kun je Jozef maar
niet zomaar uitvlakken en wegzetten als de sul, die zich het maar moest laten welgevallen, dat een ander dan hij, met z’n verloofde geslapen zou hebben.
Maar ook dit kind, was een wonder van God. Misschien iets meer nog dan de andere kinderen. Het
kind, waarvan wij nog ieder jaar de geboortedag
vieren, z’n verjaardag. Het kind, waarbij engelen
kwamen melden, dat het geboren was. Die samen
hun hymne brachten. “Hoor de engelen zingen de
eer, van de nieuw geboren heer…” waar je, gezien de plaats van z’n geboorte heel andere gedachten bij krijgt. En ja, ik weet het. Er zijn talloze legenden van mensen, die bij het zien van dit kind spontaan gingen geloven, spontaan op hun knieën gingen om te bidden, of om spontaan even dat kind aan
te raken, want dan wisten ze dat ze behouden waren.
Laten wij nu, met ons allen, echt kerstfeest vieren. Natuurlijk, gezelligheid
mag, waarom niet. Lekker eten ook, maar dat mag eigenlijk alle dagen wel.
Niemand die zegt, dat je daarmee tot de kerstdagen moet wachten, of tot
pasen of pinksteren.
Ik hoop dat we met advent in het vooruitzicht, door die weken heen, naar
een gezegende kerstmis toe leven met veel mooie liederen, mooie verhalen
en een mooie kerstnachtviering.
Want ook dat is iets, dat van God gegeven is, VIEREN.
Agnes
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
“Geboorte van Jezus, Het eeuwige met het tijdelijke verwisseld”.
Uit: 95 speldenprikken, Rikkert Zuiderveld
7
DIACONIE
Inkomsten en uitgaven
over de maanden september, oktober en november 2016
Kas in: collecten
gift
€ 375.35
€ 7.50
Kas uit:
diversen
naar Bank
Bank in:
€ 63.10
€ 100.00
(sept.okt.)
,, ,,
gift
Bank uit:
(sept.okt.)
Garudahouse
,, ,,
Kinderen in de Knel
,, ,,
Gevangenen in Nederland ,, ,
€ 100.00
€ 31.76
€ 40.00
€ 20.00
€ 100.00
Ned.Rodekruis voor Aleppo(sept.okt.) € 50.00
Stichting Heifer Ned.
PKN
€ 24.88
Bankkosten
€ 28.00
Wat betreft de posten bij de bank in november, deze komen pas in december in de bus.
Betteke Bruil de Wit,
Penningmeester Diaconie
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Een predikant hoeft niet al z’n gedachten
in één preek te proppen.
Uit: Genade, citaten van Maarten Luther
Als Jezus zou twitteren, hoeveel volgers zou Hij dan hebben?
Uit: 95 speldenprikken, Rikkert Zuiderveld
8
Kerstlunch 2016
Het einde van het jaar nadert met rasse schreden. In winkels zien we al veel
uitingen van Sint Nicolaas en het Kerstfeest. Drukke tijden voor families,
vrienden en bekenden om deze feestdagen gezamenlijk tot een fijne en gezellige tijd te maken.
Maar geldt dat wel voor iedereen? Is het met name voor sommigen ook niet
een confrontatie met het alleen zijn. Dit kan het geval zijn wanneer je geen
familie en of vrienden (meer) om je heen hebt, wanneer verhoudingen zijn
vertroebeld of verdwenen. Zo kunnen sommige mensen opgelucht zijn,
wanneer de Kerstdagen weer voorbij zijn.
Voor deze mensen organiseren we een Kerstlunch en wel op zondag 25 december 2016, eerste Kerstdag in gebouw “Levensbron” aan de Vloeddijk 62
te Kampen vanaf 12.30 uur tot ca. 15.00 uur.
De lunch wordt voorbereid door vrijwilligers van Humanitas-Kampen, Vereniging van Vrijzinnig Hervormden en van de Lutherse Kerk. Op deze dag willen zij wat licht, warmte en gezelligheid brengen voor hen die dit maar al te
vaak moeten missen.
Het zal een samenzijn worden, waarbij het gaat om het beleven van onderling contact, gezelligheid, warmte en heerlijk eten. Religie staat hierbij niet
op de eerste plaats en de bijeenkomst is voor een ieder, wel of niet religieus.
Vrijwilligers zullen onze gasten verrassen met een heerlijk warme drie gangen lunch en vooral gezelligheid en dit opluisteren met muziek en verhalen.
Iedereen, jong en oud is van harte welkom!!
Wanneer je bovenstaand schrijven leest en er komt iemand bij je boven
waarvan je denkt dat deze persoon graag als gast ontvangen wil worden dan
is ons verzoek deze persoon te benaderen en bij een positief antwoord zijn/
haar gegevens te mailen aan: [email protected]
Noteer hierbij de voornaam, achternaam, de woonplaats, geslacht en leeftijd van de te verwachten gast. Op de tafel bij de ingang van de Lutherse
Kerk liggen ook aanmeldingsformulieren.
Alvast bedankt voor het meedenken. Mocht je zelf ook mee willen helpen,
geef Marleen Haring dan een seintje.
Met vriendelijke groet,
Marleen Haring
9
VAN DE KERKENRAAD
Bij de kerkenraad kwam een verzoek binnen van Willianne Vuyk Polinder en
van Lydia Winkler. Willianne is de coderend begeleider van Lydia.
De vraag van beiden was of er een vrijwilliger is in de gemeente, die met
Lydia “leuke” dingen zou willen gaan doen, zoals : koken, fietsen, winkelen,
met de trein reizen. Ik vergeet beslist nog wel wat, maar dat kan Lydia eventueel zelf wel aanvullen. Denkt u, dat het iets is wat u wel leuk vindt om te
doen, stelt u zich dan in verbinding met Rinus van Warven.
Agnes Fossen, diaken.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
December, de dagen zijn nu bijna op het kortst, maar toch is er ook veel
licht, de kerstbomen, de lampjes voor de ramen en op een heldere nacht de
sterren. Buiten die lichtjes zijn er ook andere lichtpunten. Na de zomer hebben we als vertegenwoordigers van de meer vrijzinnige kerken in Kampen
een eerste overleg gehad met de Turkse gemeenschap in onze mooie stad.
Een inspirerend gesprek: begrip voor dat we het niet in alles met elkaar eens
zijn, besef dat we weinig van elkaar weten, maar respect voor ieders mening. En vooral besef dat we elkaar moeten ontmoeten en elkaar leren kennen en dat we samen voor de Kamper gemeenschap iets kunnen doen. Het
overleg krijgt een vervolg op 7 februari. Mooi was dat namens de kerken
niet alleen de Evangelisch Lutherse Gemeente Kampen en de Vereniging van
Vrijzinnig Hervormden aanwezig waren maar ook leden van andere kerken.
Iets anders waar we erg blij mee zijn is dat we samen met VVH filosofielessen hebben mogen geven op de Engelenbergschool. Doel is niet evangeliseren, maar kinderen aan het denken zetten en vanuit onze traditie iets mee
geven. De lessen worden nog geëvalueerd, maar we hopen dat ze een vervolg kunnen krijgen.
Het programma van de Verrekijkers draait op volle kracht, in de afkondigingen en nieuwsbrief geven we er vanaf nu ook meer aandacht aan. Ik kan gebaseerd op eigen ervaring - activiteiten van harte aanbevelen: verrijkend
en inspirerend, maar ook gezellig! Voor activiteiten worden trouwens ook
nog begeleiders gezocht. Dat is niet veel werk, soms volstaat het open doen
van de deur en het later weer afsluiten, maar elke bijdrage is welkom. Kan of
wilt u iets doen, neem dan contact op met Rinus.
10
De kerkenraad is nu weliswaar op (minimale) sterkte, maar de komende jaren zullen zowel Stefan als Agnes stoppen. Daarom nu al een oproep aan
iedereen die hierin iets wil doen zich te melden. Daarnaast loopt al een
zoektocht naar kerkenraadsleden voor meer afgebakende taken.
Een leuk nieuwtje is dat de kerk in ieder geval tot januari elke zaterdag open
is. De afgelopen zaterdagen hebben steeds tussen de vier en tien mensen de
kerk bezocht. Soms alleen om ons mooie kerkje eens van binnen te zien,
soms om een kaarsje te branden, maar soms ook gewoon om even stil te
zitten.
Mooi dat we al die mooie activiteiten en initiatieven met ons kleine clubje
en samen met anderen voor elkaar krijgen! U allen bedankt voor uw bijdrage - groot of klein - daaraan.
Namens de kerkenraad met vriendelijke groet,
Clement Roorda
Vragen of tips, schiet ons aan in de kerk, of bel of mail een van ons
PS: geef uw emailadres door aan een van de kerkenraadsleden, dan krijgt u
vanaf nu ook elke twee weken de nieuwsbrief. Dat scheelt weer papier en
bespaart daarmee het milieu.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
De glans van licht
De draad van de liefde verbindt mij met jou.
De draad van het gemis verbindt mij met jou.
Zoveel draden verbinden mij met zoveel mensen.
Altijd is er die draad met jou,
Ze doorkruist alle andere draden.
Ze geeft betekenis aan alle levensdraden.
De draad van de liefde verbindt voor altijd.
De draad van „t gemis verweeft zich met die van de liefde.
Marinus van den Berg, Kampen 2008
Tekst uit de dienst op Allerzielen, 13 november 2016
11
Gedicht voor Aller zielen
Als ik weg ben,
laat me dan los
ik heb zoveel te zien en te doen
houd me niet vast met je tranen,
wees gelukkig met al onze jaren.
Ik gaf jou mijn liefde,
en je weet niet half
hoeveel vreugde jij mij gaf.
Dank voor de liefde
die mij werd betoond,
maar ik moet nu alleen verder reizen.
Rouw even om mij
als je echt rouwen moet,
en laat je dan troosten
door mijn groot vertrouwen,
dat wij slechts tijdelijk gescheiden zijn.
Geniet van de beelden in je hart,
ik ben niet ver weg,
het leven gaat door,
als je mij nodig hebt - roep mij,
dan kom ik,
al kun je mij niet zien of aanraken,
ik zal er wel zijn,
als je luistert met je hart,
zul je al mijn liefde
zacht en helder horen om je heen,
12
en als jij dan deze kant op komt
sta ik daar
met een glimlach
en zeg je
“welkom”.
Auteur onbekend
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Impressie van twee bijeenkomsten,
29 en 31 oktober in Haarlem en Amsterdam
Zaterdag 29 oktober, in Haarlem, vond de boekpresentatie plaats van het
boek over het Luthers Seminarie, geschreven door drs. Arno Fafié.
Het symposium liet ons ook kennis maken met de geschiedenis van het Remonstrantse Seminarie door prof. dr. E.H. Cossee, het Doopsgezinde Seminarie door prof. dr. P. Visser en de opleiding voor predikanten in de Hervormde Kerk c.q. Gereformeerde Kerken door dr. G.J. van Klinken..
De sprekers, alledrie verbonden met hun respectievelijke opleidingen, gaven
een boeiend overzicht over de opleidingen uit die tijd. Het ging om de periode 1816 tot 1876.
Je hoorde in de verhalen de verschillen tussen de verschillende seminaries.
Van hervorm c.q. gereformeerd was toen nog geen sprake, er waren alleen
de gereformeerde kerken in Nederland. Die kerkscheuring kwam later pas.
Maar ook toen waren kerk en staat niet echt gescheiden, want het leger
werd ingezet om afvalligen uit de kerk op te sporen en ze in de ene staatskerk terug te brengen op verzoek van de generale synode.
Koning Willem I was degene die het Luthers Seminarie in het leven geroepen
had. Hij vond dat de Lutheranen hun eigen seminarie moesten hebben.
Na de eerste twee lezingen werden we verrast met twee schitterende orgelstukken, gespeeld door de organist van de ELG Haarlem, Klaas Koelewijn.
Daarna dus de PKN, dr van Klinken. Ook hij vertelde met verve op de predikantsopleiding uit de tijd, met hier en daar een uitstapje naar het heden.
Drs. Hans Bas Val, die het hele symposium aan elkaar praatte, gaf tot slot
het woord aan drs. Arno Fafié. Hoe hij er toe gekomen was om over dit onderwerp een boek te schrijven.
Dan blijkt dat hij dertig (30) jaar hieraan gewerkt heeft, om alles goed uit te
zoeken. Daar hij als docent werkte in Nieuw-Vennep, aan het Herbert13
Vissers College had hij zomers 7 weken vakantie. Twee weken met de echtgenote erop uit en verder vijf weken lang in archieven en bibliotheken zoeken en snuffelen. Na die dertig jaar is een dik boek van 800 pagina’s het resultaat. Een mooi boek, dat aan alle aanwezigen gratis werd uitgereikt. Het
was een feestelijke middag.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
De tweede bijeenkomst was 31 oktober, de Lutherdag in Amsterdam, waar
Kampen door 4 mensen was vertegenwoordigd, Rinus, Fannie, Betteke en
Agnes. Het ochtendprogramma verzorgd door de Luther Stichting en de middagbijeenkomst door de PKN, de aftrap voor het jubileumjaar 500 jaar Reformatie. Maar eerst ’s morgens: De ochtend begon met een viering waarin
voorgingen ds. Trinette Verhoeven, synodepresident ELS en ds. Andreas
Wöhle, waar we met elkaar ook het heilig avondmaal gevierd hebben. Heel
indrukwekkend, de kring in zo’n oude kerk. Dit feest vond namelijk plaats in
de Oude Lutherse Kerk aan het Spui in Amsterdam. Er waren deze ochtend
ook drie sprekers, de Hongaarse Annamarie Buda, secretaris-generaal Hongaarse Lutherse Diakonia, die vertelde over de problemen in Hongarije voor
de diaconiën nu de regering een hek heeft geplaatst zodat er geen vluchtelingen in kunnen komen, en dr. René de Reuver, hij had het over de katholiciteit van de PKN en haar wereldwijde oecumenische verantwoordelijkheid.
Bij beiden werd de beamer gebruikt om één en ander visueel te maken. Als
derde kwam Praxedis Bouwman met een oproep voor het “Luthers Diaconaal Jubileumjaarproject” om hier een collecte aan te weiden in de gemeenten.
Daarna: aan tafel met Maarten Luther, Philip Melanchthon en Katharina van
Bora. De drie waren aanwezig en gaven een aanzet tot de tafelgesprekken
die tijdens de lunch plaats konden vinden. Andreas Wöhle als Maarten
Luther, Erwin de Fouw als Philip Melanchthon en Perla Akerboom als Katharina van Bora, ze hadden een driegesprek, waarbij Katharina zich echt niet
onder de tafel liet praten door de beide geleerde heren, ze wist haar mondje
goed te roeren.
We kregen een lunch aangeboden, die heel best smaakte, brood, soep, allerlei soorten drinken. Er werd heel goed voor de inwendige mens gezorgd.
Daarna naar de boekentafel van de SLUB, waar ik nog enige boekjes wist te
scoren, die nog niet in mijn bibliotheek waren te vinden. Ondertussen werden ook de andere tafels ingericht, die mensen waren er alleen tijdens het
middagprogramma. De firma van Playmobil heeft in allerijl Maarten Luthertjes bij laten maken. Ze konden nu ook aangeschaft worden.
14
De middag begon met de theatervoorstelling “Kom naar voren”van Kees
Posthumus en accordeonist Jules Beerda. Met een paar attributen wisten
de heren een boeiende voorstelling te geven. Dit was de première, de totale voorstelling duurt een uur, hier slechts 20 minuten.
Het middagprogramma stond verder olv. ds Karin v.d. Broeke, presidente
van de Generale Synode van de PKN, met 6 verschillende sprekers, prof. dr.
Ab Klink, oud-minister van volksgezondheid, dr. René de Reuver, scriba PKN,
mgr. dr. Hans van den Hende, voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie, prof. dr. Mirjam van Veen, van de VU, prof. dr. Wim Janse,
voorzitter raad van advies Refo500, conrector VU en decaan faculteit godgeleerdheid en dr. Janneke Stegeman, theoloog van het jaar 2016. Het waren
korte toelichtingen die de verschillende sprekers gaven op 500 jaar reformatie. Er werd eerst een videopresentatie gegeven over reformeren. Zij werden ook geïnterviewd over hun bijdrage aan deze middag.
Ook was er videoverbinding met Lund, waar de paus bij de LWF te gast was.
Daarna kwam ds. Margriet Gosker coördinator van het jubileumjaar met de
start van de estafette door alle provincies heen en de koker met stellingen
ging naar Limburg, de eerste provincie.
Tussen alles door was er ook een pauze voor thee of koffie. Er waren ook
tafels met flesjes water neergezet en die waren binnen de kortste tijd verdwenen.
Als laatste een vesper, voorgangers ds. Karin van den Broeke, synodepresident PKN en ds. Andreas Wöhle. Bij de voorbeden merk je dan dat we als
lutheranen een zingende kerk zijn. Andreas Wöhle zong ook dat wat eigenlijk door Karin van den Broeke gezongen zou moeten worden.
Na deze afsluiting weer een goede maaltijd, nog even een beetje netwerken
en dan naar de tram en trein, met goody bag met o.a. een flesje LutherBier
en een PKNboekje met 95 nieuwe stellingen, “95 speldenprikken” van Rikkert Zuiderveld. U vindt de speldeprikken door het boekje heen.
Aangezien half Amsterdam op de schop zit, toch nog een stevig stuk lopen
en bij de NS was de werkonderbreking (het was geen staking, werd gezegd)
net afgelopen. Dus: puinhoop op het station, treinen die driemaal werden
afgeroepen, iedere keer een ander perron.
Maar we hebben het gered, we zijn weer thuisgekomen.
Agnes
15
Feest van licht
Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen… Dat zeggen we als we duidelijk
willen maken dat iets nooit zal gebeuren. Maar dit jaar vallen wel twee andere feesten samen, die zelden precies op dezelfde dagen worden gevierd.
Het gaat om Chanoeka 5777 en Kerst 2016. Beide feesten beginnen op 25
december.
Chanoeka is een Joods feest waarbij men gedenkt hoe de Makkabeeën zo’n
2200 jaar geleden (164 v.Chr.) bezetters met een Griekse cultuur overwonnen. Die bedreigden de Joodse godsdienst, tradities en cultuur en ontwijdden de tempel in Jeruzalem door daar een varken, een onrein dier, te slachten. Jehuda haMaccabi trok ten strijde tegen deze overmacht en wist de vijand te verslaan. De tempel bleek vernield, de grote menora - de zevenarmige kandelaar - lag tegen de grond. Het heiligdom moest schoongemaakt en
opnieuw worden ingewijd. Er was echter nog maar één flesje olijfolie voor
de kandelaar, genoeg olie voor één dag. Maar ‘er gebeurde daar een wonder’, zoals de traditionele zin met Chanoeka luidt, en de olie bleek genoeg
voor acht dagen licht. In die acht dagen kon een nieuw kruikje olie voor de
kandelaar worden bereid.
Dit wonder en deze overwinning worden met Chanoeka herdacht, maar het
is niet alleen een herdenking van een historische gebeurtenis. Gevierd wordt
dat het licht van de Tora zegeviert over de duisternis van de materialistische
wereld. God schiep de mens en die moet proberen te zijn zoals God hem of
haar wil zien. Daartoe dient de Wet. De mens staat in dialoog met God en is
geen zelfstandig, onafhankelijk wezen, zoals de Hellenistische overheersers
zeiden. Door elke dag, het liefst in het openbaar, een lichtje meer te ontsteken toont men acht dagen lang hoe het licht van de Tora spirituele achteruitgang voorkomt. Gods licht blijft schijnen en het wonder blijft zich voltrekken: God laat de mens niet los, Zijn licht vermeerdert juist.
Kerst is óns lichtfeest. Wij zien in Jezus van Nazareth het licht der wereld. Hij
kwam op aarde en veralgemeniseerde als het ware de boodschap van Gods
omgang met de mens voor de niet-Joodse wereld, waardoor het licht ook
voor ons ontstoken werd. Ook aan ons werden wonderen voltrokken. Ook
wij geloven dat we een schepsel van God zijn, waaraan Hij doel en zin geeft.
Ook wij wijzen een materialistische wereld af en zoeken de spirituele omgang met God, waarvoor wij de lijnen die Jezus uitzette volgen. En die lijnen
komen rechtstreeks uit het Jodendom voort, want Jezus was geheel en al
16
Joods. Met Kerst is het lichtje van Jezus nog maar klein, zo klein als een pasgeboren kindje. Maar het wordt, als we er voor open staan, een volwassen
licht, dat ons levenspad verheldert.
Vreugde dus in beide religies om het licht dat van God komt. Toch is het ons
niet gegeven om dit samen te beleven. In de 2000 jaar Christelijke geschiedenis is er te veel duisternis opgetreden tussen Joden en Christenen. Wij
hebben het oude verbond van God met zijn volk niet onderkend en we hebben met geweld getracht onze visie op de omgang met God op te dringen
aan het oude verbondsvolk. Het is een tragische geschiedenis geworden,
waarvan de Holocaust een triest dieptepunt vormt.
En toch… toch schijnt een lichtje van hoop. Want de laatste jaren zien we in
het kleine vestingdorpje Bourtange in Oost-Groningen dat wel degelijk in
voorzichtige gezamenlijkheid het licht van God symbolisch voor beide groepen kan schijnen. Elk jaar wordt het licht van Christus daar op de markt verbeeld in de lichtjes van de kerstboom: in de sparrenboom zien we het eeuwige groen oftewel het eeuwige leven met daarin het schitterende licht van
Christus. Sedert geruime tijd wordt daarnaast jaarlijks een chanoekia (een
Chanoeka-kandelaar) gezet en de opperrabbijn komt hoogstpersoonlijk om
daar een licht te ontsteken en de gebruikelijke zegeningen uit te spreken. Zo
brandt het licht van de Tora naast het Christelijke licht: beiden stralen aan
de grens van ons land om te symboliseren dat God naar ons omziet en dat
de nacht nog zo dicht kan zijn, maar dat er altijd hoop is, want de Eeuwige
laat zijn schepping nooit los. Na alles wat er met de Joodse bevolking is gebeurd - ook in Bourtange en omgeving - komt de rabbijn om te tonen dat
ondanks al die duisternis God lichten zendt en een nieuw begin mogelijk is.
Bourtange in december: het is een klein plaatsje aan de periferie van ons
land in een donkere tijd, maar er schijnen lichten, die ons wijzen op God, die
de Joden hun Wet gaf en ons niet-Joden Jezus, die in de wereld kwam om
voor ons een licht te zijn op onze levensweg. En in Bourtange staan de lichten eendrachtig naast elkaar en vormen zo een
groot geestelijk licht. Het
is straks Kerst en Chanoeka tegelijk: als wij het
in een donkere wereld
vieren als één groot spiritueel lichtfeest, dan maken wij een wonder waar.
Els Boon
(Els Boon doet samen met Han Lettinck al jarenlang onderzoek naar Joodse geschiedenis, eerst in Groningen, nu in Utrecht.)
17
VROUWEN ALS U EN IK
Jezus’ moeder.
Jawel, ik heb me weer eens verdiept in het boek van mevrouw
A.M. de Moor-Ringnalda, over vrouwen van toen en de lessen daaruit voor
de vrouwen van nu.
Nu dus over Maria, de verloofde van Jozef de timmerman van Nazareth.
Zij geeft aan dat in de protestantse kerken Maria eigenlijk naar de zijlijn verbannen is. De verering in de R.K.kerk was sommige hervormers een doorn in
het oog. Dus weg ermee.
Maar zonder de moeder heb je geen kind. En zonder het kind vier je geen
kerstmis, geen pasen en geen pinksteren. Maar zoals mw. De Moor schrijft:
zij was een vrouw “van gelijke bewegingen als wij”, dan denk ik toch dat dat
niet helemaal klopt. Een vrouw als u en ik, jaja.
Waarschijnlijk net 13 à 14 jaar, en dan al met zo’n last opgezadeld worden.
Een kind krijgen en nog NIET getrouwd zijn. Maar nergens in de bijbel staat,
dat je een ambtenaar of een priester nodig hebt om te trouwen. Je kiest
voor elkaar, je slaapt samen en je bent getrouwd. Dus dat is wat, ze hebben
nog niet verteld hoe ver ze samen zijn.
Dat Maria een gelovige joodse vrouw is, dat geloof ik direct. In die tijd zijn
meisjes van die leeftijd volwassen en trouwen ze. Joodse mannen zijn, als ze
man worden, 12 jaar oud. Dan komt hun Bar Mitzwa. Dan zijn ze volwassen.
En je Bar Mitzwa vier je in de synagoge, ook de meisjes hebben zo’n feest,
ook op hun twaalfde jaar, zij zijn dan ook volwassen.
Of Jozef veel ouder dan een jaar of 16 à 17 is, dat waag ik te betwijfelen.
Maar ze zijn wel ondertrouwd. Dus er zal getrouwd worden. En alles wat nu
gebeurt, gebeurde toen ook. En ik denk dus, anders dan mw. De Moor, dat
het verhaal zoals het in de bijbel nu beschreven wordt, een mooi verhaal is,
maar niet meer dan dat. Uiteindelijk was geen enkele evangelieschrijver erbij. Ze hebben het allemaal van horen zeggen. En is er in later eeuwen heel
veel door de kerkleiders herschreven. Van Maria werd een ideaal beeld gemaakt, waar geen enkele vrouw aan kon/kan voldoen. Dus had je een perfect wapen om ze klein en onder de duim te houden.
Ze waren/zijn allemaal zondig, Maria niet.
Maria heeft heel veel leed gekend in haar leven, dat weten we. Maar wat
hebben ze onderweg naar Bethlehem samen besproken? ??????? Hebben ze
ruzie gehad? Hebben ze samen geprobeerd Gods plan te begrijpen? Juist,
dat weten we niet, het wordt nergens vermeld.
Naar Bethlehem, naar Egypte, uiteindelijk weer terug naar Nazareth.
18
Als ze naar haar nicht Elisabeth gaat, is haar zwangerschap niet zichtbaar.
Als ze terugkomt wel, en daarna weer die reis, nu naar Bethlehem. En Jozef,
die te horen krijgt, dat ze zwanger is. Hij wil dat wel vergeten, haar wegsturen, maar dat mag hij weer niet. Of hij werkelijk niet weet, dat ze zwanger is
en hoe dat kan? Haar opmerking tegen de engel, over nog nooit een man te
hebben bekend, is er ook later bij “verzonnen”, maar is eeuwenlang erg effectief geweest tegen over de vrouwen.
Jozef heeft het ook niet makkelijk gehad. Ik vraag me af, of ze snappen dat
ze getrouwd zijn, al voordat ze naar Bethlehem gaan. Het verhaal over de
reis, de aankomst en het verblijf de eerste dagen, dat lezen we in de bijbel.
Maar hoe de inschrijving gaat, of Jezus ook meteen meegeteld wordt voor/
door de keizer, ik weet het niet. Jozef en Maria hebben niet de hele tijd in
die stal gewoond, na de drukte zijn ze naar een gewoon huis gegaan, Jozef
heeft daar hamer en beitel opgepakt en heeft daar voor hun onderhoud gewerkt. Want zo’n reis kost, ook in die tijd, geld.
En voor het kind moeten spullen komen, ook dat kost geld. Jezus is bijna 3
jaar als de magiërs in Bethlehem aan komen. Vandaar ook dat Herodes alle
jongetjes tot 3 jaar laat ombrengen.
Maria krijgt, als Jezus getoond wordt in tempel, een profetie mee, die ze
(nog) niet snapt. Ik denk dat heel veel in haar leven niet te begrijpen is geweest. O ja, ze heeft meer kinderen gekregen. Lees er over in het verhaal in
Kafarnaüm in de synagoge. Zijn broers en zusters snappen niet waar Jezus
mee bezig is, ze denken dat hij zich te goed voelt voor hen. Ook Maria is erbij, ik denk dat ook zij dan Jezus niet meer begrijpt. Het is de vraag of ze ooit
begrepen heeft waar het in Jezus leven omgaat. En het is ook nog maar de
vraag of wij het wel begrijpen. (We denken van wel….)
We vieren kerstmis in de kerk, thuis, of bij familie. Omdat we wel doorhebben dat zonder dit wonderlijke leven van Maria én van Jozef, deze wereld er
heel anders had uitgezien.
Als we dat goed beseffen, weten we dat er toen wel engelen, maar geen
toeters en bellen waren. En ook geen supermarkt die je bedelft onder allerlei “onmisbare” zaken, maar die er totaal niets mee te maken hebben. Zing,
luister, verheug je, maar weet dat dit verhaal je eigenlijk maar de helft vertelt. De andere helft gaat over Jozef, hij wordt
over het algemeen nog steeds in een hoekje gezet.
Agnes Fossen.
19
Lutherse Kerk opent haar deuren.
In het buitenland kom je het regelmatig tegen: een kerk waar je zo maar
even binnen kunt wandelen. Om even rond te kijken. Of een kaarsje te branden. Of gewoon even in de bank te kunnen gaan zitten om een moment van
rust te kunnen ervaren.
Ook in Kampen lijkt er een toenemende behoefte aan zo’n plek. Daarom
stelt de Lutherse Kerk vanaf zaterdag 29 oktober elke zaterdagmorgen haar
deuren open. Tussen 10:00 en 13:30 kunt u dan geheel vrijblijvend binnenlopen in de kerk aan de Burgwal 85.
Het gaat in eerste instantie om een proef tot aan de komende kerstvakantie.
Bij voldoende belangstelling zal de openstelling in 2017 worden voortgezet
en wellicht zelfs worden uitgebreid.
Stefan Renkema
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
“De kerstboodschap ligt in het winkelwagentje”.
Uit: 95 speldenprikken, Rikkert Zuideveld
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
LutherBier
“Er wordt zelfs”, zegt iemand uit Lingen
in reformatorische kringen
beweerd, dat hier door
een christelijk koor
het Lutherlied beter gaat zingen!”
Jan Leemhuis
20
Wij leven van genade alleen…..
Wij leven van genade, God,
door u alleen gegeven,
niet door mijn ijver en mijn trots
of mijn lichtzinnig streven.
Ontheemden zijn wij in zwaar weer,
wij kunnen ons niet redden,Heer.
Als u wilt, spaar ons leven.
Een druppel dauw, een roos ontluikt,
u bent er en nog kleiner.
En u gaat boven alles uit,
zo groot, voorbij de einder.
Vermomd en onnaspeurbaar, God,
bent u verborgen voor ons tot
wij u in Christus‟ kruis zien
Spreek tot ons door uw levend woord
en richt ons met uw teken.
Geef troost in twijfel, schenk geloof,
genees onze gebreken.
Dan breekt de nieuwe vrijheid baan,
wij binden ons met Christus‟ naam
en mogen in hem leven.
3 april 2016 Wageningen, Andries Govaart
Lutherlied 2017
Een nieuw lutherlied.
21
Top 2000 dienst
Als Kerkenraad denken we regelmatig na over hoe we vernieuwend kunnen
zijn zonder onze waardevolle Lutherse traditie geweld aan te doen. Initiatieven als de lezingen van de Rode Draad en het Kinderkerstfeest zijn hier wat
ons betreft mooie voorbeelden van. Het trekt mensen naar onze mooie kerk
die er normaliter niet zouden komen. En in sommige gevallen voelen deze
mensen zich zo thuis dat ze besluiten om ook onze zondagse erediensten, al
dan niet met enige regelmaat, te bezoeken.
Tijdens de gemeenteavond hebben we de aanwezigen een voorproefje gegeven van een zogenaamde ‘Top 2000 dienst’. In zo’n dienst worden popmuziek en kerkdienst met elkaar gecombineerd. Het idee van de Top2000kerkdiensten is bedacht door dominee Kaj van der Plas (Eelde-Paterswolde)
en dominee Fred Omvlee (Marine en MijnKerk.nl). ,,Popmuziek en kerk versterken elkaar,, zegt dominee Fred Omvlee. ,,Popmuziek is een sterke drager
van emoties en herinneringen en verdient een plaats in de kerk. De Bijbel
staat vol soul in de Psalmen, blues in de klaagliederen, lovesongs in het
Hooglied, gospel in de evangeliën en rock ’n roll in Openbaring’."
Afgelopen jaren zijn ruim 35 van deze Top 2000 diensten georganiseerd en
de reacties daarop zijn voornamelijk positief tot zeer positief. Alle kerken die
een dergelijke dienst hebben georganiseerd, geven aan in ieder geval aan
dat ze hiermee nieuw publiek hebben mogen begroeten.
Wij willen ook wij in onze kerk een Top2000 dienst organiseren. Hierbij is
het idee om met name de jeugd vanaf 12 jaar een belangrijke stem te geven
in de samenstelling van de liturgie. Deze dienst zal overigens worden georganiseerd op een ‘lege’ zondag en dus niet in plaats komen van een bestaande eredienst.
Spreekt het idee u aan en/of wilt u wellicht een bijdrage leveren? Schiet dan
gerust Rinus, Clement, Agnes, Marleen of Stefan aan!
PS: 11 december 2016 vindt bij ons
de eerste Top 2000 dienst plaats,
‘s middags om 15.00 uur met Rinus van
Warven en Anneke van der Velde.
22
Jaarwisseling
De dagen krimpen; het donker
sluit mensen en dingen in.
Een stilte wordt herwonnen
van voor het wereld begin.
Wie zal het licht ontsteken
dat uitgroeit tot een ster?
Wie zal het woord uitspreken
dat doodgezwegen werd?
De dagen krimpen: het donker
sluit mensen en dingen in.
Daarbinnen ligt ieder wonder
bereid tot een nieuw begin.
Harriet Laurey,
Uit het kerstboek voor het Wereld Natuur Fonds 1987,
ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van het WNF
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
“Sinds God aan Adam vroeg “Waar ben je?”
vraagt Adam zich af waar God is.”
“Zo blijven dan: geloof, hoop en liefde.
En de meeste van deze is de theologie”.
Uit: 95 speldenprikken, Rikkert Zuiderveld
23
Belangrijke adressen:
Organisten
Dhr. A. de Hoop
038 3327629
[email protected]
Dhr. M. Oranje
038 3317668
[email protected]
Dhr. B. Thijs
038 3375084
[email protected]
Bankrekening kerk
Girorekening kerk
t.n.v.
NL33ABNA0596938160
NL58INGB0000884586
Evang. Lutherse Gem.
Kolk 33
8266 JN Kampen
Girorekening diaconie,
Diaconale commissie,
NL61INGB0007828762
Jacob Catsstraat 399
8265 XV Kampen
Mevr. E.E. Bruil de Wit
038 3324045
[email protected]
Penningmeester
diaconie
Collectant diaconie
Mw. L. Winkler
Kindernevendienst
Mw. B. Kuper
038 3338175
[email protected]
Mw. H. Klein
Mw. C.C. Broekhuis
Mw. M. Rosendaal
Coördinatie bezoekgroep
Mw. I. E. Golhof
Redactie Contact
Mw. A.E. Fossen-Amptmeijer
Website
E-mail webmaster
www.lutherinkampen.nl
[email protected]
24