Transcript ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΓΝΩΣΗ»

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ «ΓΝΩΣΗ»
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ – ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Παιδεία δὲ τῶν ἐν ἡμῖν μόνον ἐστὶν ἀθάνατον καὶ θεῖον. Καὶ δύο τὰ πάντων ἐστὶ
κυριώτατα ἐν ἀνθρωπίνῃ φύσει, νοῦς καὶ λόγος. Καὶ ὁ μὲν νοῦς ἀρχικός ἐστι τοῦ
λόγου, ὁ δὲ λόγος ὑπηρετικὸς τοῦ νοῦ, τύχῃ μὲν ἀνάλωτος, συκοφαντίᾳ δ’
ἀναφαίρετος, νόσῳ δ’ ἀδιάφθορος, γήρᾳ δ’ ἀλύμαντος. Μόνος γὰρ ὁ νοῦς
παλαιούμενος ἀνηβᾷ, καὶ ὁ χρόνος τἄλλα πάντ’ ἀφαιρῶν τῷ γήρᾳ προστίθησι τὴν
ἐπιστήμην. Ὅ γε μὴν πόλεμος χειμάρρου δίκην πάντα σύρων καὶ πάντα παραφέρων
μόνην οὐ δύναται παιδείαν παρελέσθαι. [...] Ὥσπερ δὲ παραινῶ τῆς παιδείας τῶν
τέκνων μηδὲν ποιεῖσθαι προὐργιαίτερον, οὕτως αὖ πάλιν φημὶ δεῖν τῆς ἀδιαφθόρου
καὶ ὑγιαινούσης ἔχεσθαι, τῶν δὲ πανηγυρικῶν λήρων ὡς πορρωτάτω τοὺς υἱεῖς
ἀπάγειν.
Πλουτάρχου, Περὶ παίδων ἀγωγῆς, 5-6
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀρχικός: κυβερνήτης ἀλύμαντος: αναλλοίωτος ἀνηβῶ: ξανανιώνω παραιροῦμαι: αφαιρώ
προὐργιαίτατος: εξαιρετικά σημαντικός· πολύ ωφέλιμος λῆρος: φλυαρία, μωρολογία
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το κείμενο.
2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
ἡμῖν: τη δοτική ενικού στο γ΄ πρόσωπο.
νοῦς: την ονομαστική πληθυντικού.
νόσῳ: τη δοτική πληθυντικού.
ἀφαιρῶν: την αιτιατική πληθυντικού.
υἱεῖς: τη γενική ενικού.
3. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
προστίθησι: τον ίδιο τύπο του Αορίστου.
σύρων: το γ΄ ενικό ευκτικής Αορίστου.
παραφέρων: τον ίδιο τύπο του θηλυκού της μετοχής Μέλλοντα.
παρελέσθαι: τον ίδιο τύπο του παθητικού Αορίστου.
παραινῶ: το β΄ ενικό προστακτικής Αορίστου.
4. νοῦς (το 1ο), τοῦ λόγου, τύχῃ, τῷ γήρᾳ, προὐργιαίτερον: Να χαρακτηρίσετε
συντακτικά τις λέξεις.
5α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις επιρρηματικές μετοχές του αποσπάσματος.
5β. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις γενικές στην τελευταία περίοδο του
αποσπάσματος.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Η παιδεία είναι το μόνο αθάνατο και θεϊκό από τα αγαθά (που βρίσκονται) σε μας. Και
δύο είναι τα σπουδαιότερα από όλα στην ανθρώπινη φύση, ο νους και ο λόγος. Και ο
νους βέβαια είναι κυβερνήτης του λόγου, και ο λόγος υπηρέτης του νου, απόρθητος από
την τύχη, ικανός να μη λιγοστεύει από τη συκοφαντία, απείραχτος από την αρρώστια
και αναλλοίωτος από τα γηρατειά. Γιατί μόνο ο νους ενώ γερνάει ξανανιώνει, και ο
χρόνος, ενώ αφαιρεί όλα τα άλλα, προσθέτει στα γηρατειά τη γνώση. Και ο πόλεμος
ακόμα, αν και σαν χείμαρρος όλα τα παρασέρνει και όλα τα αρπάζει, μόνο την παιδεία
δεν μπορεί να αφαιρέσει. [...] Κι όπως συμβουλεύω τίποτε να μην θεωρούμε πιο ωφέλιμο
από την παιδεία των παιδιών, έτσι πάλι υποστηρίζω ότι πρέπει να έχουμε την αδιάφθορη
και υγιή παιδεία, και να οδηγούμε τα παιδιά όσο γίνεται πιο μακριά από τις πανηγυρικές
μωρολογίες.
2. ἡμῖν: οἷ, οἱ
νοῦς: νοῖ (< νόοι· συνηρημένο ουσ. β΄ κλ.)
νόσῳ: νόσοις
ἀφαιρῶν: ἀφαιροῦντας
υἱεῖς: υἱοῦ / υἱέος (κατά τη β΄ και κατά τη γ΄ κλίση· ετερόκλιτο ουσ.)
3. προστίθησι: προσέθηκε
σύρων: σύραι / σύρειε(ν)
παραφέρων: παροίσουσα
παρελέσθαι: παραιρεθῆναι
παραινῶ: παραίνεσον
4. νοῦς: επεξήγηση στο δύο
τοῦ λόγου: γενική αντικειμενική από το ἀρχικὸς
τύχῃ: δοτική της αιτίας
τῷ γήρᾳ: έμμεσο αντικείμενο στο προστίθησι
προὐργιαίτερον: κατηγορούμενο στο μηδὲν
5α. παλαιούμενος: εναντιωματική ή χρονική μετοχή
ἀφαιρῶν: εναντιωματική μετοχή
σύρων: εναντιωματική μετοχή
παραφέρων: εναντιωματική μετοχή
5β. τῆς παιδείας: γενική συγκριτική από το προὐργιαίτερον
τῶν τέκνων: γενική αντικειμενική από το παιδείας
τῆς ἀδιαφθόρου: επιθετικός προσδιορισμός στο εννοούμενο παιδείας
ὑγιαινούσης: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο εννοούμενο παιδείας
τῶν πανηγυρικῶν: επιθετικός προσδιορισμός στο λήρων
λήρων: γενική αντικειμενική από το πορρωτάτω
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΡΟΚΩΤΣΗΣ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ