Transcript Juryrapport - Nederlands Jeugdinstituut

Nationale
Jeugdhulpprijzen 2016
Juryrapport
> Colofon
© 2016 Nederlands Jeugdinstituut
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
Vormgeving Punt Grafisch Ontwerp
De laatste jaren heeft de Nederlandse samenleving te maken gekregen met een
toename van het aantal vluchtelingen en asielzoekers. Het aantal minderjarigen
onder hen, dat in Nederland asiel aanvroeg, is het afgelopen jaar zelfs verdubbeld
ten opzichte van 2014.
Voor deze kinderen geldt, net als voor Nederlandse kinderen, het Internationaal
Verdrag inzake de Kinderrechten. Zij hebben het recht op gezond en veilig opgroeien,
op het kunnen ontwikkelen van talenten en op het kunnen deel­­­­­nemen aan de
samenleving. Ook hebben ze het recht op hulp en ondersteuning bij problemen.
Hoe krijgen die rechten in de praktijk vorm? Wat gebeurt er bijvoorbeeld om ervoor
te zorgen dat vluchtelingenkinderen stabiel kunnen opgroeien en zich optimaal
kunnen ontwikkelen? Hebben ze toegang tot onderwijs en gezondheidszorg?
Krijgen zij hulp bij het verwerken van wat ze hebben meegemaakt, en sluit die
hulp aan bij hun leefwereld? Kortom: in hoeverre krijgen zij de kans om een zo
normaal mogelijk leven te leiden en een plek in onze samenleving te verwerven?
Met de Nationale Jeugdhulpprijzen willen we inspirerende initiatieven voor
het voet­licht brengen die professionals, organisaties, burgers, vrijwilligers en
gemeenten nemen om minderjarige vluchtelingen op te vangen en hen de zorg
en aandacht te geven waarop zij recht hebben. De prijzen bestaan uit een vakprijs
en een publieksprijs en worden mogelijk gemaakt door het Jeugd Innovatie Fonds.
De organisatie van de prijzen en de ondersteuning van de jury liggen dit jaar in
­handen van het Nederlands Jeugdinstituut.
Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 – Juryrapport
3
Juryrapport
Uit 49 ingezonden initiatieven heeft een jury zes projecten gekozen die kans maken op de vakprijs én/of de publieks­prijs
van ieder 20.000 euro om in hun plan of project te investeren. De jury bestond dit jaar uit 4 professionals en 2 ervarings­
deskundigen: Kees Bakker, juryvoorzitter (Nederlands Jeugdinstituut), Martine Goeman (Defence for Children),
Samia Saiid (Nidos), Dorine Manson/ Petra de Klein (Vluchtelingenwerk Nederland) en Akhrat Selevani (scholiere) en
Mher Buthan (acteur).
In de discussie en weging van het eindoordeel waren de volgende vragen leidend:
• In welke mate draagt het project bij aan het versterken van de rechten van vluchtelingenkinderen en het gezond en
veilig kunnen opgroeien in Nederland?
• Is het project goed onderbouwd? Wat zijn de werkzame elementen? En valt er iets te zeggen over de resultaten of de
haalbaarheid daarvan?
• Is het project vernieuwend en overdraagbaar?
• Waar wordt het prijzengeld aan besteed? Is dat haalbaar en zinvol in het belang van de kinderen en/of gezinnen?
De jury heeft daarnaast ook gezocht naar een zekere spreiding van de nominaties over verschillende thema’s en
domeinen. We hebben de volgende categorieën onderscheiden:
1. Opvoedingsondersteuning gericht op ouders, c.q. gezinnen
2. Ontwikkelingsstimulering & talentontwikkeling: taal en educatie
3. Sociale integratie: sociale steun, woon-begeleiding en mentorprojecten
4. Specifieke hulp en begeleiding: o.a. traumaverwerking, psycho-educatie
5. Participatie: waaronder projecten die zich richten op stem geven aan vluchtelingenkinderen, maar ook op deelname
aan sociaal-educatieve activiteiten, theater, sport en spel.
Ook hebben we gelet op enige differentiatie naar doelgroepen: gezinnen, alleenstaande minderjarigen, jonge kinderen
en oudere jeugd.
De vakjury heeft op grond van deze vragen en thema’s na rijp beraad zes projecten geselecteerd die het best aan de
criteria voldoen. Vervolgens heeft de jury uit die genomineerden het in hun ogen beste project gekozen.
De jury vond het doornemen van de inzendingen zeer inspirerend. Zij was onder de indruk van de inzet van velen
die in de opvang, het onderwijs en het sociaal werk actief betrokken zijn bij de situatie van vluchtelingenkinderen in
Nederland. Dat is een collectieve goede vermelding waard.
De jury dankt dan ook iedereen voor het inzenden van de projecten.
4
Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 – Juryrapport
De zes genomineerden zijn in willekeurige volgorde:
1.Mind-Spring Junior: Stichting Mind-Spring
De jury vond het Mind-Spring Junior project een inspirerend voorbeeld
van psycho-educatie gericht op het versterken van eigen kracht en
(sociale) steun van kinderen in AZC’s.
Door middel van oefeningen, praten en creatief
De inzet van vluchtelingtrainers die de vertaalslag in taal
uiten wordt er gewerkt aan verwerken van stress en
en cultuur maken is een belangrijk werkzaam element.
verminderen van psychische problemen. Het programma
Speciaal opgeleide vluchtelingen en asielzoekers geven
richt zich verder op het versterken van eigen kracht,
psycho-educatie en psychosociale ondersteuning aan ­
psycho-­educatie en het vinden van (sociale) steun binnen
mede-asielzoekers of vluchtelingen. Bij zwaardere
de leefomgeving. Parallel aan deze groepen is er in groeps­
problemen wordt doorverwezen naar specialistische hulp.
verband een opvoedondersteuningsgroep voor de ouders
(Mind-Spring parenting support).
2.ToekomstAcademie - Ondernemen in je Eigen ­Toekomst:
New Dutch Connections
De jury was onder de indruk van de gedegen en inspirerende aanpak
van de ToekomstAcademie, waarbij jongeren vanaf 15 jaar (asielzoekers,
vluchtelingen, statushouders, uitgeprocedeerden) gestimuleerd worden
op zoek te gaan naar hun talenten en de regie over hun toekomst in eigen
handen te nemen: hier of elders in de wereld.
De ToekomstAcademie van New Dutch Connections
De jongeren worden gekoppeld aan een maatje (een
empowert (ex-)asielzoeker jongeren en jonge vluchtelingen
student) en een coach (een werkende met een relevant
vanaf 15 jaar. Samen gaan zij binnen het empowerment­­
netwerk), geselecteerd op hun interessegebied(en). De
traject ‘Ondernemen in je Eigen Toekomst’ op zoek naar de
coach en het maatje helpen hen wegwijs te worden in de
talenten en toekomstdromen van deze jongeren en worden
maatschappij en hun eigen netwerk op te bouwen. Zij
de jongeren gestimuleerd de regie over hun toekomst in
wijzen hen de weg, geven hen praktisch advies en tips,
eigen handen te nemen.
doen leuke dingen met hen maar geven hen ook de ruimte
Voor elke jongere wordt een individueel toekomstplan
om zelf op onderzoek uit te gaan.
gemaakt. Hierbij wordt gekeken naar hun talenten en
dromen, maar ook naar mogelijkheden voor passend
Binnen de ToekomstAcademie(TA) kunnen de jongeren
onderwijs en kansen op de arbeidsmarkt, hier of elders
ook deelnemen aan workshopmodules gegeven door
in de wereld. In het toekomstplan worden de stappen
leermeesters (professionals), snuffelstages lopen bij
uitgewerkt die genomen moeten worden om de dromen te
bedrijven om te kijken wat het werk daar inhoudt en
realiseren.
deelnemen aan bedrijfs– en maatschappelijke excursies.
Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 – Juryrapport
5
3.Thuistaal: Rijnbrink en Saxion lerarenopleiding basisonderwijs
in Enschede
De jury vond het project ThuisTaal ontzettend goed bedacht en een
school­voorbeeld van slim combineren. Aankomende leerkrachten leren
daadwerkelijk in de praktijk de (tweede) taalontwikkeling van kinderen
in vluchtelingengezinnen te stimuleren. Zo wordt een belangrijke basis
voor integratie van kinderen en gezinnen in de Nederlandse samenleving
gelegd. Maar ook leren aankomende leerkrachten zo omgaan met gezinnen
en leerlingen van verschillende sociaal-culturele achtergronden.
In het project ThuisTaal hebben bibliotheken en de
Saxion Lerarenopleiding Basisonderwijs in Enschede de
leesopvoeding te creëren en de kinderen te stimuleren in
hun taalontwikkeling.
handen ineengeslagen in een nauwe samenwerking met het
COA en VluchtelingenWerk. Derdejaars studenten worden in
Toekomstige leerkrachten maken kennis met de achter­
tweetallen gekoppeld aan vluchtelingengezinnen, al of niet
gronden van deze vluchtelingen en ontwikkelen een
wonend in de vluchtelingenopvang. Zij bezoeken wekelijks
genuanceerd beeld. Bovendien brengen studenten de theorie
het gezin, lezen met de kinderen, praten over de boeken en
over tweedetaalverwerving in praktijk. De studenten leren
doen talige spelletjes en oefeningen.
woordenschatdidactiek en Nederlandse jeugdliteratuur
adaptief in te zetten bij kinderen met een verhoogd risico op
Zo verbetert de Nederlandse woordenschat van de kinderen
taalachterstand. Ook leren ze omgaan met leerlingen van
en neemt het leesplezier toe. Ouders maken kennis met de
verschillende sociaal- culturele achtergronden en voor hen
Bibliotheek en krijgen handvatten om zelf een positieve
een rijke, uitdagende leeromgeving te creëren.
4.Fame: Family Empowerment (Fame): Stichting Centrum ’45
De jury vond het project Fame een sterk voorbeeld van opvoedings­
ondersteuning aan vluchtelinggezinnen. De aanpak is gestoeld op de
meergezinsmethode, ontwikkeld in Engeland. Meerdere gezinnen
bespreken onder leiding van getrainde professionals elkaars problemen
en zoeken samen naar oplossingen. Zo kunnen de ouders ook weer beter
hun kinderen ondersteunen.
Family Empowerment richt zich op het vergroten
van de veerkracht en sociale netwerk van met name
versterken van de veerkracht van de kinderen. FAME
helpt die ouders daarbij.
Syrische gezinnen (vluchtelingen en asielzoekers). De
ouders hebben vaak te maken gehad met traumatische
De groep Syrische gezinnen wordt gekoppeld aan de
ervaringen in het land van herkomst en onderweg en
basisscholen die de meeste kinderen opvangen. De
kampen daardoor vaak met stress. Als gevolg daarvan
bijeenkomsten worden na schooltijd op een voor ouders
zijn ze vaak in mindere mate pedagogisch beschikbaar
gunstig moment op school gegeven.
dan zij zouden willen. Terwijl zij essentieel zijn voor het
6
Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 – Juryrapport
5.Beter een goede buur: Stichting Timon
De jury vond Beter een goede buur een goed voorbeeld van ondersteuning van
minderjarige asielzoekers. Door het versterken van de sociale bindingen tussen
alleenstaande nieuwkomers en ‘omwonenden’ wordt de sociale integratie
versterkt en wordt ook beter begrip voor elkaars leefwerelden gestimuleerd.
Timon biedt huisvesting en begeleiding aan Alleen­
ondersteunen elkaar bij klusjes, zoals goede buren dat
staande Minderjarige Vreemdelingen (AMV’s): jonge
voor elkaar doen. Ze zijn er voor de jongeren en bieden een
vluchtelingen in de leeftijd van 14-18 jaar met een status die
luisterend oor. Zo worden de jongeren geholpen bij het
zonder ouders naar Nederland zijn gekomen. De kern van
opbouwen van sociale contacten en integratie en leren ze van
het project bestaat eruit dat vrijwillige ‘omwoners’ naast
nabij hoe het in Nederland reilt en zeilt.
de jongeren komen te wonen. De omwoners betrekken
de jongeren bij hun leven: ze worden uitgenodigd om te
Omwoners wonen minimaal 2 jaar naast het project.
komen eten, ondernemen gezamenlijke activiteiten of
Hierdoor kunnen er duurzame relaties worden ontwikkeld.
6. Asielvloggers: De Kindercorrespondent in samenwerking met
Team U
p, het initiatief van WarChild, Save the Children en Unicef
De jury vond Asielvloggers een uniek project vanwege de wijze waarop het
asielzoekerskinderen online zichtbaar maakt en hen een stem geeft. In de
media, de hulpverlening en de politiek gaat het vaak óver kinderen, terwijl er
maar weinig mét kinderen wordt gesproken. De Kindercorrespondent helpt
kinderen in verschillende asielzoekerscentra zelf aan het woord te komen
door middel van vloggen. De dagelijkse leefwereld van het vluchtelingenkind
wordt zo online voor iedereen zichtbaar en bespreekbaar.
In het project Asielvloggers wordt de dagelijkse
Samen gaan ze op pad om politici te ontmoeten en wordt
leefwereld van het vluchtelingenkind online en voor
hen een podium gegeven om hun mening te uiten.
iedereen zichtbaar. De kinderen leren vloggen en
De Kindercorrespondent maakte regelmatig reportages met
reportages te maken over nieuwswaardige onderwerpen,
kwetsbare kinderen in landen waar veel conflicten zijn; zoals
vragen te stellen en hun mening te geven en te delen.
Syrië. De kinderen vertellen bij reportages dat alleen al de
De vloggers worden geselecteerd, getraind en begeleid.
aandacht voor hun verhaal een helende werking op hen heeft.
En de winnaar is…
De winnaar van de vakprijs van de Nationale Jeugdhulpprijzen is het project Asielvloggers van De Kinder­
correspondent
Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 – Juryrapport
7
Nederlands Jeugdinstituut
T 030 230 6344
Postbus 19221
[email protected]
3501 DE Utrecht
www.nji.nl