Transcript Ruiken en proeven vmbo-b12 - Wikiwijsleermiddelenplein

Ruiken en proeven vmbo-b12
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
21 November 2016
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
http://maken.wikiwijs.nl/62369
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein,
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt
en deelt.
Inhoudsopgave
Ruiken en proeven
Intro
Vooraf
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Stap5
Stap6
Begrippenlijst
Smakelijk eten
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Ruiken en proeven vmbo-b12
Ruiken en proeven
Intro
Lekker eten, dat doen we allemaal graag.
Bekijk de vier kommen soep. Welke zou jij kiezen?
Heb je gekozen voor kom 1 of kom 4, dan heb je de soep gekozen die de meeste mensen kiezen.
Blauwe of paarse soep lusten we niet, want dat zijn we niet gewend en krijgen we niet door de keel.
Vooraf
Leerdoelen
Na deze opdracht:
Kun je onderdelen van de neus en tong beschrijven.
Kun je beschrijven welke smaken je proeft en welke je ruikt.
Kun je benoemen dat je al je zintuigen gebruikt bij het herkennen van voedsel.
Kun je de werking van reukzintuig en smaakzintuig beschrijven.
Eindproduct
Je sluit deze opdracht af met het practicum 'Smaakgebieden'. Van het practicum maak je een
onderzoeksverslag.
Groepsgrootte
Je werkt de meeste stappen alleen door.
Bij het practicum (stap 6) werk je samen met een klasgenoot.
Pagina 2
Ruiken en proeven vmbo-b12
Tijd
Voor het doorwerken van de oefeningen, het doen van het practicum en het schrijven van het verslag
heb je in het totaal ongeveer 2 lesuren nodig.
Stap1
Ruiken en proeven
Ga naar de kennisbank en bestudeer het item 'Ruiken en proeven'.
KB: Ruiken en proeven
Kijk of je na het bestuderen van het item, samen met een klasgenoot, deze vijf vragen kunt
beantwoorden.
1. Waar of niet waar?
Proeven doe je alleen met je tong.
A. Waar
B. Niet waar
2. Hoe heet het vlies van slijm dat de neusholten bedekt en waarin de geurstoffen oplossen die
via het neusgat de neusholten binnenkomen?
A. reukslijmvlies
B. neusslijmvlies
C. holteslijmvlies
3. Hoeveel verschillende smaakstoffen kun je met je tong waarnemen?
A. 2
B. 5
C. 12
4. Als je eet en drinkt lossen de smaakstoffen op in het speeksel.
Waarom is dat belangrijk?
A. Doordat ze zijn opgelost kunnen de smaakstoffen in contact komen met de
smaakknopjes.
B. Doordat ze zijn opgelost kunnen de smaakstoffen makkelijker doorgeslikt worden.
C. Doordat ze zijn opgelost kunnen ze via de buis van Eustachius in de neusholte komen.
5. Welke zintuigen gebruik je allemaal bij het herkennen van verschillende smaken?
A. Je gehoor-, reuk- en smaakzintuigen.
B. Je gehoor-, gevoels-, smaak- en gezichtszintuigen.
C. Je gevoels-, reuk-, smaak-, gehoor- en gezichtszintuigen.
Stap2
Pagina 3
Ruiken en proeven vmbo-b12
Watertanden
Heb jij dat nou ook? Zie je of ruik je iets lekkers.. en je gaat watertanden.
En bij iets wat je niet lekker vindt? Loop je er ook voor weg?
Op grote stations maakt men gebruik van dit watertanden om de eetlust bij hongerige reizigers op te
wekken: geurende croissants, reclameborden met grote aantrekkelijke broodjes hamburger en ga zo
maar door.
Test jezelf
Test eens of je er ook gevoelig voor bent:
Bekijk het filmpje watertanden. Elke afbeelding blijft 10 seconden lang in beeld.
Onthoud tijdens het kijken bij welke afbeeldingen je een hongergevoel krijgt of bij welke afbeeldingen
er speeksel door je mond begint te lopen.
Heb jij het bij dezelfde producten als je buurman of buurvrouw?
Stap3
Reuk
De volgende tekst gaat over je reukorgaan.
Je herhaalt meteen ook even hoe het zenuwstelsel werkt.
Maak de tekst compleet door de woorden in de tekst te slepen.
Reuk
kn.nu/6nkze
1
Maak de tekst compleet door de woorden in de tekst te slepen.
Met je zintuigen zie, voel, proef, ruik en hoor je van alles.
Als je neus een lekkere geur opvangt, gaat er een signaal via de _______, reukkolf en _______
naar je hersenen.
De hersenen zeggen: “Eten!” en sturen een bericht via het _______ naar de spieren en... je
Pagina 4
Ruiken en proeven vmbo-b12
neemt een hap.
De _______ zijn altijd aan het werk. Ze verwerken bergen informatie en bepalen hoe je
reageert.
De zenuwen die van de zintuigen naar de hersenen lopen worden _______ genoemd. Die van
de hersenen naar je spieren heten _______.
Het _______ is één groot netwerk van zenuwcellen die met elkaar in contact staan via lange
uitlopers en miljarden contactpunten.
Beschikbare keuzes:
ruggenmerg, herstenstam, zenuwstelsel, bewegings-zenuwen, hersenen, gevoels-zenuwen,
reukzenuw
Stap4
Gevaarlijke stoffen
In het keukenkastje staan flessen met allerlei stoffen om schoon te maken.
Wat er in zit kun je herkennen aan de geur? Doe dit nooit met je neus vlak boven de fles!
Sommige stoffen zoals ammoniak kunnen iemand een soort astmatische aanval bezorgen.
De concentratie van die stof vlak boven de fles is veel te hoog om in te ademen.
Lees dus liever even wat er op het etiket staat.
Beantwoord de volgende vraag:
Stel het etiket is onleesbaar geworden en je wilt toch weten wat er in de fles zit.
Welke manier is veilig om dit te weten te komen?
A. De fles open schroeven en een klein druppeltje op je vinger doen en dan ruiken.
B. De fles open schroeven en de lucht uit de fles naar je toewuiven.
C. De fles open schroeven en een klein druppeltje op je vinger doen en dan proeven.
Stap5
Pagina 5
Ruiken en proeven vmbo-b12
Functies van proeven en ruiken
Bij proeven en ruiken gaat het om het kunnen waarnemen van stoffen.
Dit dient verschillende functies. Bijvoorbeeld:
Waarschuwing bij gevaar.
Vinden van een partner.
Vinden van voedsel.
Herkennen van familieleden en/of soortgenoten.
Herkennen van vijanden.
Communiceren met soortgenoten.
Ook bij de mens spelen deze functies een rol, soms onder de oppervlakte.
Combineer nu de volgende zes situaties met de juiste functie.
Situatie
functie
1 Jonge katjes snuffelen in de eerste weken van hun leven heel
veel aan hun broertjes en zusjes en moeder.
a Vinden van een partner.
2 Bij het ruiken van rook worden veel mensen wakker.
b Herkennen van soortgenoten.
3 Naar een feest gaan, gebruiken veel mensen parfum.
c Vinden van voedsel.
4 Bij naderend gevaar scheiden bijen een alarmgeur uit.
Alle bijen die ten strijde trekken verzamelen zich.
d Waarschuwing tegen gevaar.
5 Hazen hebben een klein kuiltje als nest. Gewoonlijk liggen ze
met hun neus tegen de windrichting in.
e Communiceren met
soortgenoten.
6 Haaien ruiken bloed.
f Waarschuwing bij gevaar.
1 = ..... 2 = ..... 3 = ..... 4 = ..... 5 = ..... en 6 = .....
Stap6
Pagina 6
Ruiken en proeven vmbo-b12
Practicum Smaakgebieden
Op de tong zijn er verschillende plaatsen waar je het beste een bepaalde smaak proeft.
Die plekken zijn niet bij iedereen op precies dezelfde plek.
Hoe zit het bij jou? En bij je klasgenoot?
Jullie gaan dat samen onderzoeken.
Download het practicum Smaakgebieden.
Lees het practicum een keer helemaal door.
Zoek de benodigheden bij elkaar.
Voer het practicum uit zoals beschreven onder de werkwijze.
Maak het ondezoeksverslag.
Greedschapskist: Hoe schrijf ik een onderzoeksverslag?
Beoordeel eerst samen het onderzoeksverslag.
Laat het verslag vervolgens beoordelen door jullie docent.
Succes.
Pagina 7
Ruiken en proeven vmbo-b12
Begrippenlijst
Smakelijk eten
Reukzintuig
Een zintuig; orgaan met reukzintuigcellen die
geuren kunnen waarnemen, waardoor je kunt
ruiken
Neusholte
Onderdeel van het ademhalingsstelsel.
Neusslijmvlies
Laagje slijm dat de neusholte bedekt en waarin
de geurstoffen oplossen die via het neusgat de
holte binnenkomen.
Smaakzintuig
Een zintuig; orgaan met smaakzintuigcellen die
smaken kunnen waarnemen, waardoor je kunt
proeven.
Proeven
Het waarnemen van smaken met een tong
(smaakzintuig)
Smaakstoffen
Er zijn vijf soorten smaakstoffen; zoet, zuur,
zout, bitter en umami.
Speeksel
Verteringssap, aangemaakt in speekselklieren;
bestaat uit water, slijm en enzymen voor de
vertering.
Ruiken
Het waarnemen van geur met een neus
(reukzintuig).
Pagina 8
Ruiken en proeven vmbo-b12
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
21 November 2016 om 15:49
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg,
2;
Leerinhoud en
Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; Instandhouding;
doelen
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Studiebelasting
Pagina 9
2 uur en 0 minuten
Ruiken en proeven vmbo-b12