Transcript Duurzaam beleggen via Divestment

TRANSITIENETWERK MIDDENVELD
Festivaldag Transitienetwerk Middenveld 28.10 2016
Duurzaam beleggen via Divestment
INFOFICHE
Panelleden
Erik Breen, SRI manager Triodos Bank en bestuurslid Eumedion,
Nederlands forum voor Corporate governance en duurzaamheid,
Guy Janssens, Senior SRI & Fund Specialist - Investment Specialists
PRB | BNP Paribas Fortis NV
Philip Neyt, Voorzitter Belgische Vereniging van Pensioeninstellingen.
Tjieu Tijskens, ex-secretaris LBC actief geweest in paritaire comités
pensioenfondsen in de bediendensectoren
Inleiding & Moderator: Lieve Schreurs, Triodos Bank en lid stuurgroep
Transitienetwerk Middenveld
We lopen aan tegen de grenzen van wat aarde, samenleving en democratie kunnen verdragen
en staan met zijn allen - overheid, bedrijven, middenveld en burgers - voor de uitdagende
omschakeling naar een sociaal rechtvaardige en duurzame economie die welvaart voortbrengt
met tot tienmaal minder broeikassen en materiaalgebruik tegen 2050.
Uit: Dirk Barrez, Transitie, onze welvaart van morgen, 2016
Kapitaalstromen zijn van doorslaggevend belang hierin. Financiële beslissingen hebben niet
alleen economische maar ook sociale en ecologische impact. Duurzaam beleggen houdt hier
rekening mee. In de beleggerswereld wint duurzaam beleggen aan belang maar is vooralsnog
beperkt. Meest bekend zijn duurzame beleggingsfondsen. Die vertegenwoordigen 8,1% van de
totale fondsenmarkt in België. (cijfer 2014). Cijfers voor de Nederlandse markt geven aan: van
institutionele beheerders is 1,7% van het beheerd vermogen duurzaam belegd en voor
beleggingskapitaal van particulieren is dat 12%.
Duurzaam beleggen?
Bij duurzaam beleggen kiest de belegger (of het nu bv. een privé-belegger, een
fondsbeheerder, een vermogensbeheerder, … is) ervoor om te investeren in aandelen en/of
obligaties van (meestal) beursgenoteerde ondernemingen, niet enkel op basis van financiële
overwegingen (rendement en risico) maar ook op basis van duurzaamheidscriteria. Met als doel
om investeringen die schadelijk zijn voor de mens en de planeet te vermijden en bedrijven ertoe
aan te zetten hun beleid mens- en milieuvriendelijker te maken.
De termen duurzaam beleggen, SRI Investeringen (Sustainable Responsable Investments),
MVI (Maatschappelijk Verantwoord Investeren) worden in de praktijk door elkaar gebruikt.
Die duurzaamheidscriteria betreffen overwegend Ecologische, Sociale, en aspecten van goed
bestuur (good Governance). Daarom spreekt men ook van ESG-criteria. De gehanteerde
criteria kunnen verschillen naargelang de beleggingsinstelling. Daarom is transparantie
belangrijk.
Er zijn verschillen in de aanpak mogelijk:

Op basis van negatieve criteria of uitsluitingscriteria: bedrijven of hele sectoren
uitsluiten die bepaalde diensten of producten aanbieden, of die betrokken zijn bij omstreden




praktijken. Veel voorkomende negatieve criteria zijn bv. wapens, dierproeven, kernenergie,
tabak, …
Gebruik van positieve criteria: hier gaat men actief op zoek naar bedrijven die producten
& diensten creëren die een positieve bijdrage leveren. Bv hernieuwbare energie, cleantech,
medische apparatuur, enz. Al dan niet in combinatie met uitsluitingscriteria.
Best-in-class benadering: er worden geen sectoren of activiteiten op voorhand uitgesloten
of uitdrukkelijk geselecteerd, maar bedrijven worden binnen een sector (bv banken, chemie,
detailhandel, …) onderling vergeleken op basis van ESG criteria. Die bedrijven die bij bv de
50% best presterende in hun sector horen, komen in aanmerking voor een belegging. Al
dan niet in combinatie met uitsluitingscriteria.
En je hebt combinaties van deze verschillende manieren van aanpak.
Het gaat er niet enkel om via de beleggingskeuze al dan niet in een bedrijf x of y te
investeren maar ook om bedrijven via Engagement tot meer duurzaamheid aan te zetten.
Dit gebeurt via de dialoog in het kader van het duurzaamheidsonderzoek en/of door op
Algemene Vergaderingen vragen over het maatschappelijk gedrag van het bedrijf op het
agenda te brengen en hierover stemrecht uit te oefenen.
Divestment?
Divestment is het tegenoverstelde van investeren en duidt op het verwijderen van aandelen,
obligaties of investeringsfondsen die als onethisch of moreel bedenkelijk beschouwd worden.
Divestment campagnes trachten de geldstroom naar specifieke bedrijven of sectoren droog te
leggen om een politiek of maatschappelijk probleem onder de aandacht te brengen. In de
recente geschiedenis werden er verschillende divestment campagnes opgericht. Deze waren
onder meer gericht tegen tabaksreclames, tegen bedrijven actief in Zuid-Afrika (Apartheid) en in
Sudan (geweld in Darfour).
Een recente divestment campagne is gericht tegen de industrie voor fossiele
brandstoffen. De fossil fuel divestment campaign wil vooral grote, maar ook kleinere
investeerders ertoe aanzetten om hun investeringen terug te trekken uit de sector om
klimaatverandering alsnog een halt toe te roepen Tegelijkertijd tracht men de sector haar
legitimiteit en politieke invloed te ontnemen.
Naast het puur ecologische argument is er ook een economisch argument voor divestment,
namelijk de stranded assets of “gestrande activa”. Indien we de opwarming van de aarde tot
2 graden willen beperken, zal 80 % van de huidige reserves aan fossiele brandstoffen niet
ontgonnen kunnen worden. Bedrijfswaardering noch kredietratings houden echter rekening met
deze mogelijk ontoegankelijke reserves. Bijgevolg kan de waarde van bedrijven in de fossiele
brandstoffensector overgewaardeerd zijn. Indien de vooropgestelde klimaatdoelen effectief
worden nagestreefd, dan zullen investeringen in deze sector een financiële luchtbel, of carbon
bubble creëren. En mogelijk een nieuwe economische crisis bovenop de klimaatscrisis, aldus
de divestment beweging.
Wat aanvankelijk startte met studentencampagnes op Amerikaanse campussen groeide in geen
tijd uit tot een globale beweging die steun krijgt van religieuze groepen, stichtingen, grote
pensioenfondsen, overheidsinstellingen, universiteiten en ngo’s.
Uit: Peeters H., van den Buijs C. (2015), Duurzaam Sparen en Beleggen in België: actualisatie tot
2014, studie uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij, MIRA, MIRA/2015/09,
Forum ETHIBEL vzw
Op 27 oktober rapporteerde de site Fossil Free dat 612 instellingen wereldwijd
(pensioenfondsen, stichtingen, universiteiten, enz) reeds voor 3,4 triljoen dollar aan fondsen uit
fossiele energiebedrijven hebben teruggetrokken. o.a. het Rockefeller Brothers Fund, (deels)
het Noors Pensioenfonds, de steden Oslo, Parijs, San Francisco.
http://gofossilfree.org/commitments/
***
Wat gebeurt er in de beleggerswereld bij ons? Bij banken? Pensioenfondsen? Bij onze
universiteiten? Waarom wel duurzaam beleggen, waarom (nog) niet? Hoe evolueert het?
We stellen de vragen aan spelers uit de sector en geven ruimte aan het publiek om dat ook te
doen.