Transcript Gegevens grijpen de macht

Samenwerking
Samenwerking met Rijkswaterstaat
Gegevens grijpen
de macht
Een moderne manager heeft geen formele bevoegdheden nodig om het beste
uit mensen te halen en kan dus ‘Sturen zonder strepen’. Daarbij bestaat ook
een duidelijk relatie met nieuwe technologie. EY advisory lead partner Frank
Harmsen vertelde erover tijdens de inspiratiedagen van Rijkswaterstaat en
liet daarmee en passant ook zien hoe het partnership tussen Rijkswaterstaat
en EY op een breed terrein waarde oplevert.
De opkomst van de zelfrijdende auto kan
potentieel 50 miljard dollar productiviteitswinst genereren en slimme lantaarnpalen
zouden zomaar een essentieel platform kunnen
vormen voor de Smart Cities van de toekomst.
Het zijn twee voorbeelden uit het verhaal
van Frank Harmsen die laten zien hoe snelle
technologische doorbraken vrijwel alle sectoren
ontregelen en geweldige nieuwe kansen bieden.
Hij wijst er echter nadrukkelijk op dat het niet
alleen om de technologie gaat maar vooral
om de manier waarop mensen en organisaties
die technologie omarmen. Ook op dat vlak is
de klassieke wetmatigheid van de creatieve
destructie – geïntroduceerd door de Oostenrijkse
econoom Joseph Schumpeter in de jaren vijftig
van de vorige eeuw – van toepassing. Deze komt
erop neer dat we pas tot vernieuwing kunnen
komen als we het oude (deels) afbreken.
Dat geldt nadrukkelijk ook voor de manier
waarop we ons organiseren.
Algoritme
Frank wijst daarbij op een nieuw fenomeen
dat langzaam maar zeker opkomt: systemen
gaan – gevoed door data – steeds meer onze
beslissingen beïnvloeden en nemen daarmee in
zekere zin de functie over van wetten, regels en
22
daarbij horende hiërarchische ‘machthebbers’.
Dat is onder meer te zien in het gebruik van
internet. Het algoritme – de rekenformules onder
de motorkap– van Google bepaalt bijvoorbeeld
hoe jouw persoonlijke zoekresultaten eruit zien
en geeft je ook tijdig een advies om eerder
fYYjb]Y^khjYYcl]n]jlj]cc]fYdk]jÕd]ak&
Het is echter ook op andere vlakken te zien:
de architectuur van het OV-chipkaartsysteem
bepaalt het gedrag van de reiziger (niet de buschauffeur); algoritmes kopen zonder menselijke
ingreep advertentieruimte in op internet; en
de eerdergenoemde zelfrijdende auto neemt
beslissingen over van de chauffeur.
Geen baas
Op afstand bekeken is dit eigenlijk de ultieme
vorm van ‘sturen zonder strepen’. Immers, er
is niet langer sprake van een ‘baas’ die op basis
van een hiërarchische positie een beslissing
neemt. Hoe dan ook: systemen krijgen steeds
vaker een dominante rol in alle facetten van
ons leven, een ontwikkeling die de Amerikaanse
auteur Lawrence Lessig jaren geleden al
beschreef in zijn boek ‘Code is Law’.
Het bijzondere van die ontwikkeling is dat een
systeemontwikkelaar in feite enorm veel invloed
krijgt. Dat is nieuw en het is zaak om dat op de
juiste en verantwoorde manier te doen want zo’n
ontwikkeling heeft ook een minder positieve
kant, bijvoorbeeld als de systeemontwikkelaar
zijn macht zou misbruiken en/of de wetgeving
onjuist vertaalt naar systemen.
Wendbare wetsuitvoering
Frank Harmsen vertelde in dit verband over
de veelbelovende ontwikkeling van ‘wendbare
wetsuitvoering’, een innovatieve manier van
systeemontwikkeling die enkele jaren geleden
door een aantal partijen vanuit overheid,
bedrijfsleven en wetenschap is ontwikkeld.
Dit concept maakt het mogelijk om sneller
]fÖ]paZ]d]jkqkl]e]fYYfl]hYkk]fYdk\Yl
nodig is. Bijvoorbeeld omdat wet- en regelgeving wijzigt. In essentie worden enkele
Publiek Private Samenwerking
EY deelt tevens haar kennis met
publieke opdrachtgevers, zoals
Rijkswaterstaat, en creëert waarde als
het gaat om het delen van ervaringen
nYf `]j!ÕfYf[a]jaf_keg_]dabc`]\]faf
Publiek Private Samenwerkingen (PPS).
EY experts director Errol Scholten
en adviseur Wout van Doorn helpen
gh\jY[`l_]n]jkge\]`]jÕfYf[a]jaf_
van begin tot eind te realiseren.
Het realiseren van infrastructuur is
in Nederland door middel van Publiek
Private Samenwerkingen in de afgelopen jaren veelvuldig toegepast.
Dit betekent een toename van stabiele
operationele projecten, waarin een
aantal constructierisico’s zijn weggevallen. In combinatie met de huidige
lage rentestand, een overvloed aan
daima\al]al]fYdl]jfYla]n]ÕfYf[a]jaf_k%
mogelijkheden, biedt dit meer mogelijk`]\]fgehjgb][l]fl]`]jÕfYf[a]j]f
en de voordelen tussen private en de
publieke partners te verdelen.
Bestaande contractuele mechanismen
voorzien echter niet in de veelheid aan
eg_]dabc`]\]f\a]\]`ma\a_]ÕfYf[a]%
ringsoplossingen bieden en leiden tot
discussie over de verdeling en de te
behalen voordelen.
Uitgangspunt is niet het rigide vasthouden aan oude afspraken, maar
samen tot een beter resultaat te komen
]fZdabn]f\ ÕfYf[a‰d]!e]]joYYj\]mal
Publiek Private Samenwerkingen te
halen. Voor publieke opdrachtgevers
kan dit leiden tot een aanzienlijk verlaging van de kosten in het realiseren
van de publieke taak.
stappen in het proces van systeemontwikkeling
geëlimineerd. En in de ultieme vorm zou het
mogelijk moeten zijn om slimme tekstanalyse
van wetteksten direct te vertalen naar softwarecode in systemen die deze wet toepassen en
handhaven. Het klinkt haast als te mooi om
waar te zijn, maar is niettemin al deels realiteit
in een aantal praktijkvoorbeelden.
Partnership
Waar dit eindigt? Ook Harmsen heeft geen
glazen bol en waagt zich dus niet aan een
voorspelling. Maar het is duidelijk dat deze
manier van werken naadloos aansluit op een
nieuwe realiteit voor publieke organisaties,
]]fj]Ydal]aloYYjafÖ]paZadal]al]fkf]d`]a\
basisvoorwaarden zijn. Niet alleen omdat de
technologie zich ontwikkelt, maar vooral ook
om dat de burger (terecht) veeleisend is.
Een realiteit waarin bovendien hoge eisen
ogj\]f_]kl]d\YYf]]f]^Õ[a‰fl]Z]kl]\af_
nYfZ]h]jcl]ÕfYf[a‰d]ea\\]d]f&=]fj]Ydal]al
waarin het vertrouwen van burgers in de
overheid bepaald niet vanzelfsprekend is.
Een realiteit waarin grenzen vervagen en de
overheid steeds meer samenwerkt met marktpartijen. In die veelheid aan uitdagingen zoekt
Rijkswaterstaat – evenals andere publieke
organisaties – naar nieuwe antwoorden.
Het zijn stuk voor stuk terreinen waar EY
specialistische expertise inbrengt en samen
met Rijkswaterstaat waarde creëert.
Meer informatie?
Frank Harmsen
EY Advisory Lead partner
[email protected]
Errol Scholten
Executive Director
[email protected]
Cecile Heemels,
Voorzitter sectorgroep Rijksoverheid
[email protected]
Public Class / November 2016
23