Transcript Resultaten - Wageningen UR E

AanvoervanWaalnaarMaasbijlaagwater
Nut,noodzaakeneffectiviteit
•
•
WimWerkman
GertjanZwolsman
(Rijkswaterstaat Water,VerkeerenLeefomgeving)
(Dunea N.V.)
Inhoud
• Achtergrond,aanpak
• Resultaten
• Beschouwingvanuitdrinkwaterperspectief
• Conclusieenvervolg
Inleiding
•
Waarkomtditideevandaan
– WSRivierenland:knelpuntinlaten2003,beregeningsverbod
– Waterleidingbedrijven
Inleiding:DPZW1e fase
•
Eersteinventarisatie:RWS,2013
o
MogelijkeknelpuntenbijW+groot,onderzoeknaarmogelijkeaanvoergerechtvaardigd,
gedetailleerdeanalyseisnodig.
•
Regionaledroogtestudierivierenlanduit2015
•
AnalysemaatregelenDeltares-Stratelligence
o Uiteindelijkgeenuitspraakeffectiviteit
Inleiding:deopdracht
•
OpdrachtinDP2015
Invoorkeurstrategie:
InhetrivierengebiedzalonderzoekplaatsvindennaaraanvoervanwatervandeWaalnaar
deMaas,gerichtopnutennoodzaak,verschillendevarianten(zoalsMaas-Waalkanaalen
Heerewaarden),neveneffectenenkosteneffectiviteit.
InDeltaplan:
Voordemaatregeleninhethoofdwatersysteemgeldtdateropkortetermijnverder
onderzoekgedaanwordtnaarhetrendement….Deneveneffectenopdescheepvaartinde
Waal,enmogelijkverderezoutindringing,moetennaderwordenonderzocht.
Inleiding:aanpak
Fasering
1.
Probleemanalysewaterkwantiteitstuwpandengraveenlith
2.
Verkenningjuridischeaspecten
3.
Kosten+‘positieve’baten
4.
Bredereafwegingmaken+alternatieven
Begeleidingsgroep:
- TonDrost(WSRivierenland)
- HarryRömgens(RIWA-Maas)
- RobinEngelenCornédeLeeuw(RWSOostNederland)
- AleksandraJaskula(RWSZuidNederland)
- PaulvandenHoek(RWSWVL)
(2015)
(2015)
(aanzet2016)
-
StAndries
Overstroom,
Heerewaarden
SluisWeurt
Inleiding:InitiatiefOverstroom
•
Overstroom:
• Natuurontwikkelingenwaterkrachtcentrale
• Tussen1000en4000m3/sRijnafvoer:max30tot60m3/sonttrekking.
•
EersteinschattingbeheerderRWSON
• aanzandingzalinhetzomerbedtotonoverkomelijkebezwarengaanleiden
• inditgebiedzitdebeschikbarewaterdieptevoordescheepvaartalopeenkritiek
niveau.
•
Aanvraagisnietdoorgezetdoorinitiatiefnemer.
Aanpak:fase1kwantiteit
•
waterbalansenGraveenLith:HKV(opbasiseerderonderzoekWitteveenenBos)
Resultaten:tekortenstuwpanden
Lekverlies
• LekverliesstuwGraveisgrootsteverliespostvanpandGrave
• Vooralafhankelijkvanhoeveelheidvuiltussenschotten,nietvanwaterstanden/afvoer
• In2011islekwatverminderd
• Minimaal15m3/s,maximaal40m3/s
VervangingstuwGrave
• Gepland2028:eindelevensduur
• Momenteelverkenningnaarandereoptiesinrichtingwatersysteem(‘outofthe box’)
• Tot2028noggrootonderhoud:beperkenlekverliesishiergeenspecifiekaandachtspunt
->nihillekverliesvanaf2028isaannamebijverdereuitwerking
Resultaten:tekortenstuwpanden
Resultaten:frequentietekorten
stuwpanden
Herhalingstijdtekortenpeilhandhaving(jaren)
•
•
•
lek40m3/s
lek15m3/s
optimaal
H,G2050
3
50
geen
W+2050
1.5
10
100
Aanpak:batenversuskosten
•
Baten
– Instuwpanden:alspeilenzakkenontstaanproblemenvoor
• inlatennaarwaterschappen: beregeningsstop(schadeboer)c.q.waterschapgaat
zelfpompeninzetten(kostenwaterschap)
• scheepvaart:
vaardieptebeperking
– InMaasbenedenstroomsLith:peilgeenprobleem,waterkwaliteitwel:
drinkwateronttrekkingen
•
Gestartmetdrinkwater:nutennoodzaakvanuitdrinkwaterperspectief
–
–
Evides: onttrekking6.2m3/s
Dunea: onttrekking4.5m3/s
2tot3mnd buffer
buffer10dagen(bekken)of28dagen(duinen)
Resultaten:knelpuntendrinkwater
•
Evides:geenWaalwateri.v.m.hogernatriumgehalte.
Restdebietnodig.
InnamebeperkingbijMaasafvoer(Megen)<33m3/s
•
Evides enDunea:slechterewaterkwaliteitbijlaagwater,weinigverdunning.
Beschouwingmaatregelvanuit
drinkwaterperspectief
KWRonderzoek:
• Basis:Deltamodel afvoerberekeningen,GenW+klimaatscenario’s
• Vaststelling Q-crelaties voor stoffen opbasisvanmetingen 2010-2014
• 8stoffen goed modelleerbaar:diuron,glyfosaat,AMPA,carbamazepine,metoprolol,
sulfamethoxazool,amidotrizoinezuur,EDTA
• Deze zijn gebruikt voor toekomstvoorspelling,staat modelvoor veel andere stoffen
• Berekening vanaantal dagen metoverschrijding vannormen ofsignaleringswaarden
• Voor situaties zonder en metwateraanvoer
• Voorbeeld Q-ckromme carbamazepine:
Voorbeeld metoprololzonder
wateraanvoer
Voorbeeld metoprolol
•
•
•
Metropolol heeft indeDrinkwaterregeling een signaleringswaarde van1,0µg/l.Deze wordt
alleen overschreden inhetW+scenarioincombi methetjaar 1976
InhetProtocolMonitoringDrinkwaterbronnen (BKMW)isdiesignaleringswaarde 0,1µg/l.
Danzijn er forse overschrijdingen inmeerdere scenario’sgedurende lange perioden.
Dit beeld isook bij andere niet genromeerde stoffen te zien.
Voorbeeld glyfosaat met
wateraanvoer
Resultaten KWRonderzoek
•
•
•
•
•
Voor 7vande8stoffen leidt wateraanvoer uit deWaaltotkwaliteitsverbetering indeMaas.
Voor 4stoffen kunjedoorwateraanvoer overschrijding vannormen ofsignaleringswaarden
voorkomen:glyfosaat,AMPA,sulfamethoxazool,metoprolol
Debenodigde hoeveelheid wateraanvoer en deaanvoerperiode verschillen perstof enorm.
Bijvoorbeeld:inhetW+scenariovoor een extreem droog jaar (1976)isdebandbreedte 35285m3/sresp 142dagen.Ineen droog jaar (1989)isdat 3-263m3/sresp 7-365dagen.
Voor 3stoffen zijn overschrijdingen niet te voorkomen maarleidt wateraanvoer wel tot
lagere gehaltes inhetMaaswater:carbamazepine,amidotrizoinezuur,EDTA.
Drinkwater:conclusie enaanbeveling
Conclusie:
• Wateraanvoer vanuit deWaalzal inperioden metlage afvoeren toteen verbetering vande
waterkwaliteit indeMaasleiden en kan tevens leiden tothetvermijden vanoverschrijdingen
vannormen ofsignaleringswaarden en dus vaninname-stops.
• Wateraanvoer isdus een effectieve maatregel,dieonderdeel kan zijn vaneen breder palet
aan maatregelen,o.a.emissievermindering,dat intotaal totdoorslaggevende verbetering
vandemaaswaterkwaliteit kan leiden.
Aanbeveling
• Destructureleoptie‘aanvoervanWaalwaternaardeMaas’alseenmogelijkeffectieve
maatregelbeleidsmatig/strategischopenhoudenvoordetoekomst.
Resultaten
Frequentiesknelpunten
Frequentie problemen
H, G2050
W+2050
probleem
probleem voor
peilhandhaving Grave en Lith
waterschap, scheepvaart MWK + Maas -
maas moet verdund
drinkwater
T5?
max gewenst
mogelijke route
T100
10 m3/s
alleen MWK
T2?
20 tot 400 m3/s
alle 3
Kostenmaatregelen
SnellevergelijkingkostenpompenvooroplossenknelpuntpeilhandhavingW+2050,uitgaande
vanvervangingstuwGrave:
Indien3maandencontinu15m3/s:
- Permanentepompen:
circa0.80M€perjaar
- Noodpompen:
circa0.02– 0.2M€perjaar(inzet1tot10keerper100jaar)
Redeneerlijnenconclusie
•
•
•
•
•
VervangingstuwGraveisgeplandrond2028:uitgangspuntvoorditproject
Indezesituatiekunnenpeilenbijnaaltijdwordengehandhaafd
Insituatiemettekorten(extreemdroog)ishetzeeraannemelijkdatookopdeWaal
beperkingengelden:eenlandelijkeafwegingmoetdusplaatsvindenopdatmoment.
(verdringingsreeks)
Eenglobalevergelijkingvannoodpompenmetvastepomplaatziendatnoodpompenveel
goedkoperuitvallenvanwegedelagefrequentievaninzet.
WaterkwaliteitindrogeperiodenzalverbeterenmaarisvooraleffectiefbijW+enkan dan
bijdragenaanvoorkomeninlaat-stops.Maarmeerisnodig,doorgaandusmetaanpakbijde
bronenzuiveren.
Conclusie
• WateraanvoervanWaalwaternaardeMaaskanindrogetijdeneeneffectievebijdragekan
leverenaandekwaliteitsverbeteringvanmaaswatert.b.v.dedrinkwatervoorzieningen
verlichtingvandeschadevoordelandbouw.
• Vanuitkwantiteitenkwaliteitisopditmomentnietvoldoendegrondomdemaatregel
structureeltemaken.
Vervolg
Kortetermijn
§ Uitwerkenkennisbasisvoorinzetbijcalamiteiten(gereedfebruari2017)
• OptiemobielepompenbijWeurt
o Mogelijkhedenplaatsingpompen
o Maxdebieti.v.m.nautische,morfologischeenconstructievebeperkingen
o Kosten
o Beschikbaarheidpompen
• OptieaanvoerviaStAndries
o Bezwarentegenspuienondervrijverval(nautisch,constructief,
veiligheidsprincipes)
o Aanvullendpompenmogelijkenzoja,hoe.
Advieslangeretermijn
• Destructureleoptie‘aanvoervanWaalnaarMaasbijlaagwater’beleidsmatig/strategisch
openhouden
• Optermijnherbezinningoverstructureleaanpak
• Metnieuwekennisoverontwikkeling
o DaadwerkelijkevervangingvanstuwGrave
o Klimaat
o Waterkwaliteit/emissieaanpak
o Ontwikkelingendrinkwatersector
Reservesheet:verkenningjuridische
aspecten
Juridisch
•
ActeMannheimweegtzwaar.
-
-
•
Deafspraakvan2,80mwordtgemaaktihkv deAktevanMannheimdiebepaaltdatlidstatencontinudienentewerkenaan
verbeteringvandevaarcondities.BeperkingendienentewordenvoorgelegdaandeCCRenkunnendusnietzelfstandigworden
doorgevoerddaardezestrijdigzijnmethetinternationaleverdrag.Feitelijkishetzodat2,80mduseenrandvoorwaardeisen
geenstreefwaardewaarvannaarbenedenkanwordenafgeweken
gesprekaangaanmetdeRijnvaartcommissarisofheteenhaalbarekaartisomditvoorteleggenindeCCR
Inschattingjuristen:indiensprakeisvanovermachtzaldezemaatregelinternationaalwelstandhouden,alsalternatievewegen
kunnenwordenbewandeldwordthetlastigditteverdedigen.
KRW:flinkeklusomditgoedtedoen.
–
–
HetisdusteneerstevanbelangdatjedenodigegegevensverzameltomtebeoordelenofindeMaassprakeisvan
achteruitgangvandetoestandofvanhetingevaarbrengenvanhetbereikenvaneengoedetoestand.Isdatniethetgeval,dan
isergeenprobleemmetdeKRW.
MochtendeverwachteeffectenvanhetomleidenvanWaalwaterookmetinbegripvancompenserendemaatregelennogleiden
totachteruitgangofhetnietbereikenvandegoedetoestand,danbiedtdeKRWdemogelijkheidomeenberoeptedoenopde
uitzonderingsbepalingvanart.4lid7.Ditartikellidbepaaltdatachteruitgang/hetnietbereikenvandegoedetoestandis
toegestaan,als
•
•
•
•
–
hetdoelvanjemaatregelvanhogeropenbaarbelangisdanhetvoorkomenvanachteruitgang/bereikenvandegoedetoestanden/of
alshetnutjemaatregelvoordegezondheidvandemens,voordehandhavingvandeveiligheidvandemensofvoorduurzame
ontwikkelinggroterisdanhetnutvanhetvoorkomenvanachteruitgang/hetbereikenvandegoedetoestand,en
hetnuttigedoelvanjemaatregel,vanwegetechnischehaalbaarheidofonevenredighogekosten,nietkanwordenbereiktmet
andere,voorhetmilieuaanmerkelijkgunstigeremiddelen,en
allehaalbarestappenwordenondernomenomdenegatieveeffectenopdetoestandvanhetwaterlichaamtegentegaan,en
deonderbouwingvoordeeerstedriepuntenwordtopgenomenentoegelichtinhetBprw enzesjaarlijks getoetst.
Maarbijcalamiteitenmaatregel:geennoodzaakomeffectenvoorafexactinbeeldtebrengen.
Reservesheet:watpleitvoor
situationeleaanpak
Algemeen
•
Aantalbelangrijkenadelen:vaardiepteWaal,mogelijkextraverzilting
•
Verdringingreekshelderoverbelangdrinkwatertov scheepvaart
– Mitsleveringszekerheidingedrang,geenandereopties,maatregelmoetsoelaasbieden
•
Elkedroogteperiodeisanders,bekijkopmomentzelfwaardeknelpuntenenmogelijkhedenliggen
•
Bandbreedteafvoerscenario’s(klimaat)isgroot(enisgroterdanin2006)endusdeonzekerheid
Probleempeilhandhaving
•
VervangingGravein2028zeerwaarschijnlijkeniszeerbepalendvoorfrequentietekortenstuwpanden
– Alternatiefbiedtgeenhouvastvoorkeuzevoorpermanenteoplossing
•
Kostenpermanenteoplossinghoog.Gezienlagefrequentietekortenstuwpandenisnoodpompen
goedkoopsteoplossing.
Probleemwaterkwaliteit
•
VerdunnenMaaswaternietinlijnmetprincipevanRijk:afwentelingvoorkomen(kwantiteit- enkwaliteit)
•
Metalleenverdunnenbenjeerniet,meerisnodig(brongerichteaanpak)
Reservesheet:klimaatscenario’s