Kamerkoor Amphion 1

30­JARIG JUBILEUM IN AANTOCHT ZING MEE WORDT JUBILEUMSPONSOR

In 2017 bestaat Kamerkoor Amphion dertig jaar.

We brengen dan een mooi Spaans programma.

Wilt u ons steunen en heeft u een product of dienst in de aanbieding?

Informeer naar de advertentiemogelijkheden bij koorlid Ellen Geerlings, [email protected]

Kamerkoor Amphion PROGRAMMA OVER (ON)STERFELIJKHEID

koor

John Tavener Funeral Ikos

Intermezzo door Maarten Havinga (groot orgel)

Louis Vierne uit Messe basse pour les défunts: Défilé

koor

Eric Whitacre uit Three Flower Songs: Go, lovely rose

3

koor en groot orgel

Maurice Durflé Requiem I Introitus II Kyrie III Domine Jesu Christe – solist Diederick Koornstra IV Sanctus V Pie Jesu – solist Vera Caland VI Agnus Dei VII Lux aeterna VIII Libera me – solist Diederick Koornstra IX In paradisum Het koor zingt de stukken van Tavener en Duruflé boven bij het orgel achter u. Het stuk van Whitacre zingen we beneden in uw blikveld.

Er is geen pauze in het programma. U kunt wel na afloop met ons iets drinken in de kerk.

4 13 november 2016 OVER (ON)STERFELIJKHEID In ons najaarsprogramma van 2016 staat het indrukwekkende en ontroerende Requiem van Maurice Duruflé (1902­1986) met groot orgel centraal. We brengen ook de hymne 'Funeral Ikos' van John Tavener (1944­1913) en het fraaie lied 'Go, lovely rose' van de hedendaagse componist Eric Whitacre ten gehore.

Het Requiem van Duruflé is onder liefhebbers van koormuziek een echte klassieker. Het dateert uit 1947 en is gebaseerd op de aloude gregoriaanse requiemmis die Duruflé tijdens zijn jeugd leerde kennen. Hij probeerde de ritmiek van het gregoriaans te verzoenen met het moderne metrum, en zocht naar het bovenaardse in zijn muziek. Het groot orgel wordt niet gebruikt als louter begeleiding, maar heeft een uitgesproken eigen rol in het weergeven van alle emoties die voorbij komen in de tekst: rust, hoop, devotie, geloof, liefde, troost, vrede, barmhartigheid en optimisme, maar ook passie, angst en verlies. Dit imposante twintigste­eeuwse meesterwerk in negen delen kent ook enkele fraaie solopartijen die door onze eigen Diederick Koornstra en Vera Caland gezongen worden. Maarten Havinga vertolkt de uitdagende orgelpartij.

John Tavener schreef zijn 'Funeral Ikos' in 1981, op zijn 37ste. Een 'ikos' is een hymne, die zijn oorsprong heeft in de Grieks­Orthodoxe kerk en die bij speciale gelegenheden wordt gezongen. De hymne verwoordt het onbekende van de dood en het vertrouwen dat de stervenden moeten hebben in God. Zij zetten een stap de duisternis in, maar komen uiteindelijk uit in het licht van het paradijs dat hen aan de andere kant wacht.

Vanuit een andere visie op het leven en de dood gebruikte Eric Whitacre (1970) voor zijn lied 'Go, lovely rose' het gelijknamige gedicht van de Engelse dichter Edmund Waller uit de zeventiende eeuw. Dit lied verwoordt hoe kort de tijd op aarde is en hoe vergankelijk de schoonheid – van een roos, maar ook van een mens. Laat je zien, leef het leven. En blijf niet in het verborgene, want het leven is voorbij voor je het weet.

Dit programma is het eerste van Kamerkoor Amphion met dirigent Gottfried Stöhr. Hij volgde in september Tristan Knelange op, die een wereldreis gaat maken en Amphion vanaf december 2015 geleid heeft.

Kamerkoor Amphion 5 KAMERKOOR AMPHION

Amphion werd in september 1987 opgericht door een aantal leden dat in dat jaar deelnam aan het Internationaal Koorfestival te Arnhem. Eén van die leden was Daniël de Boer die het koor tot eind 1992 heeft geleid. In de periode 1993–1995 stond het koor onder leiding van Michael Headley, waarna Annelies Smit tot zomer 2002 dirigent was. Tussen najaar 2002 en eind 2013 leidde Ulrikke Reed Findenegg het koor. In 2014 en 2015 stond Lodewijk van der Ree op de bok (die naar Estland verhuisde), en het grootste deel van 2016 was dat Tristan Knelange (die binnenkort op wereldreis gaat). Sinds september 2016 dirigeert Gottfried Stöhr het koor.

Amphion brengt zeer gevarieerde programma’s en zingt zowel a capella als begeleid, zowel wereldlijk als religieus, zowel zeer oud als hedendaags.

Bezoek ons ook op internet: www.amphion.dds.nl

www.facebook.com/kamerkooramphion SOPRANEN Ymkje de Boer Mariska Brugman Vera Caland Ynne Claassen Ellen Geerlings Aja Leemans ALTEN Betty Hünd Inge Mol Corry Latuny Sandra Linders Liesbeth Zeelenberg TENOREN Cees Hagens Diederick Koornstra Jankees de Ridder Jeroen van der Sande BASSEN Fred van Groningen Reinold Kuiper Arie Oosterlee Johannes Snijder Foto: Peter van Rietschoten, Blaricum 1 nov 2016

6 GOTTFRIED STÖHR, DIRIGENT 13 november 2016

Gottfried Stöhr (1955)werd geboren in Sankt Wolfgang (Oostenrijk) en studeerde directie bij Gerhard Wimberger en piano bij Karl Wagner aan de Hochschule für Musik und Darstellende Kunst, het 'Mozarteum' te Salzburg.

Hij nam deel aan masterclasses van Nicolaus Harnoncourt, Milan Horvat en Charles Mackerras.

Zijn professionele loopbaan begon hij als pianorepetitor en dirigent aan het Stadttheater Bielefeld (Duitsland). Daarna was hij verbonden aan het Stadttheater in Würzberg waar hij vele opera's dirigeerde en docent zangbegeleiding was.

In 1996 kwam hij naar Nederland als vaste dirigent van De Hoofdstad Operette. Later werd Gottfried gevraagd als dirigent voor diverse koren en muziektheaterproducties zoals 'The sound of music'.

Naast dirigent is hij ook pianodocent en zangbegeleider. Sinds september 2016 dirigeert Gottfried Stöhr Kamerkoor Amphion.

in

Kamerkoor Amphion MAARTEN HAVINGA, ORGANIST 7

Maarten Havinga (1991) heeft acht jaar orgel gestudeerd aan het Conservatorium van Amsterdam bij Jacques van Oortmerssen en Pieter van Dijk.

In 2016 is hij afgestudeerd voor de master. In die acht jaar heeft hij ook een bachelor wiskunde gehaald en nu hoopt hij de master Mathematics te halen.

Havinga woonde orgelmasterclasses bij van Olivier Latry en Louis Robilliard. Ook heeft hij een les gehad van Gustav Leonhard. In 2014 volgde hij de Smarano Organ Academy, waar hij les had van Foto: B.J.A. Treuren Ulrika Davidsson en William Porter. Het jaar daarop bereikte hij de halve finale van het Schnitger Orgelconcours in Alkmaar.

Sinds 2008 is Havinga actief organist. Hij heeft een uitvoering van het Requiem van Duruflé georganiseerd met orgel en koor, waarbij hij zelf de orgelpartij speelde. Sinds 2013 componeert hij wel eens voor piano, orgel, koor en kleine ensembles.

In zijn spel combineert hij de ontspannen techniek van Van Oortmerssen met de historisch geïnformeerde virtuositeit aangeleerd door Van Dijk. Hij heeft specifieke interesse in het leren bespelen van ongebruikelijke en microtonale klavierconcepten, onderwerp van zijn master research aan het Conservatorium.

8 13 november 2016 JOHN TAVENER (1944 – 2013)

Sir John Tavener was een Britse componist. Hij studeerde piano, orgel en koordirectie aan het Royal College Music en trad enige malen op als solist pianoconcerten. Later stapte hij over naar compositie. Zijn vroege werk is beïnvloed door met name Stravinsky.

1977 trad hij toe tot de Russisch­ orthodoxe Kerk, wat grote gevolgen had voor zijn composities. Nog weer later kreeg hij interesse voor de islam en het boeddhisme. Tavener wordt gezien als ‘lid’ van de – schertsend zo genoemde – ‘God Squad’, een groep christelijke minimalistische componisten, die opkwam in de jaren '70 van de twintigste eeuw en zich afkeerde van de abstracte avant­garde. Ze wilden meer persoonlijke, diep­emotionele muziek maken. Naast John Tavener worden ook Henryk Górecki en Arvo Pärt gerekend tot de ‘God Squad’.

of in In

Funeral Ikos Uitvaartshymne

Why these bitter words of the dying, o brethren, which they utter as they go hence? I am parted from my brethren. All my friends do i abandon and go hence.

But whither i go, that understand i not, neither what shall become of me yonder; only God who hath summoned me knoweth.

But make commemoration of me with the song: Alleluia!

But whither now go the souls?

How dwell they now together there?

This mystery have i desired to learn; but none can impart aright.

Do they call to mind their own people, as we do them?

Or have they forgotten all those who mourn them and make the song: Alleluia!

Waarom, broeders, spreken de stervenden deze bittere woorden wanneer zij van hier weggaan? Ik ben gescheiden van mijn broeders, ik verlaat al mijn vrienden en ik ga weg van hier.

Maar ik begrijp niet waarheen ik ga, noch wat er daarginds van mij zal worden; Alleen God die mij heeft opgeroepen weet het. Maar herdenk mij met dit lied: Halleluja Maar waar gaan de zielen nu naartoe? Hoe wonen zij daarginds bij elkaar? Ik wilde dit mysterie doorgronden, maar niemand kan het juiste erover onthullen. Herinneren zij zich hun nabestaanden, zoals wij ons hen herinneren? Of zijn zij al diegenen vergeten die om hen rouwen en het lied aanheffen: Halleluja.

Kamerkoor Amphion

We go forth on the path eternal, and as condemned, with downcast faces, present ourselves before the only God eternal.

Where then is comeliness? Where then is wealth? Where then is the glory of this world?

There shall none of these things aid us, but only to say oft the psalm: Alleluia!

If thou hast shown mercy unto man, o man, that same mercy shall be shown thee there; and if on an orphan thou hast shown compassion, the same shall there deliver thee from want.

If in this life the naked thou hast clothed, the same shall give thee shelter there, and sing the psalm: Alleluia!

Youth and the beauty of the body fade at the hour of death, and the tongue then burneth fiercely, and the parched throat is inflamed.

The beauty of the eyes is quenched then, the comeliness of the face all altered, the shapeliness of the neck destroyed; and the other parts have become numb, nor often say: Alleluia!

With ecstasy are we inflamed if we but hear that there is light eternal yonder; that there is Paradise, wherein every soul of Righteous Ones rejoiceth.

Let us all, also, enter into Christ, that we may cry aloud thus unto God: Alleluia!

9

Wij lopen verder op het pad van de eeuwigheid en komen, als veroordeelden, met sombere gezichten voor de enige, eeuwige God te staan.

Waar zijn uiterlijk schoon, rijkdom en aardse roem gebleven?

Niets van dat alles zal ons kunnen helpen, tenzij wij dikwijls de psalm aanheffen: Halleluja.

Als jij een mens barmhartigheid hebt betoond, o mens, dan zal hetzelfde jou daarginds ten deel vallen. En als je mededogen hebt getoond jegens een wees, dan zul jij daardoor ginds niets tekort komen.

Wie in dit leven naakten van kleding heeft voorzien, zal ginds beschutting deelachtig worden, en zingen: Halleluja.

Jeugd en lichamelijke schoonheid verwelken in het uur van de dood, En de tong zal heftig branden en de uitgedroogde keel wordt gloeiend heet. Mooie ogen worden uitgeblust, een knap gezicht wordt onherken­ baar en de bevallige vorm van een hals gaat teloor. En de andere lichaamsdelen zijn stom geworden, en zingen niet vaak: Halleluja.

Om buiten ons zelf van vreugde te raken, hoeven wij slechts te verne­ men dat het daarginds eeuwig licht is, dat het Paradijs bestaat waarin alle zielen van Rechtvaardigen zich verheugen. Laat ons dan ook allen tot Christus wenden, zodat wij God luid kunnen aanroepen met: Halleluja.

10 13 november 2016 MAURICE DURUFLÉ(1902 ­ 1986)

Maurice Duruflé was een gerenommeerd Frans organist en componist. Zijn oeuvre bestaat uit werken voor orgel, koor, orkest en uit kamermuziek.

Zijn bekendste werk is het requiem (opus 9) uit 1947, dat wij vandaag zingen. Duruflé werd op tienjarige leeftijd leerling aan de zangersschool van de kathedraal van Rouen en studeerde later verder in Parijs, waar hij vervolgens werkzaam was als organist en professor harmonieleer. Het gregoriaans, dat hij meezong tijdens zijn kostschooljaren in Rouen, vormde een belangrijke inspiratiebron voor zijn muziek: voor zijn requiem gebruikte hij de aloude gregoriaanse requiemmis als uitgangspunt.

Centraal hierin staat de zielenrust van de overledene(n).

Requiem Requiem

I Introitus

Requiem aeternam dona eis Domine, Et lux perpetua luceat eis.

Te decet hymnus, Deus, in Sion, et tibi reddetur votum in Jerusalem; exaudi orationem meam, ad te omnis caro veniet.

I Introitus

Geef hen de eeuwige rust, Heer, en het eeuwige licht verlichte hen.

U, God, komt een loflied in Sion toe, en U zal een gelofte afgelegd worden in Jeruzalem; verhoor mijn gebed, tot U kome alle vlees.

II Kyrie

Kyrie eleison, Christe eleison Kyrie eleison.

II Kyrie

Heer ontferm U over ons, Christus ontferm U over ons, Heer ontferm U over ons.

Kamerkoor Amphion

III Domine Jesu Christe

Domine Jesu Christe, Rex gloriae, liberas animas omnium fidelium defunctorum de poenis inferni et de profundo lacu.

Libera eas de ore leonis, ne absorbeat eas tartarus, ne cadant in obscurum.

Sed signifer sanctus Michael repraesentet eas in lucem sanctam: quam olim Abrahae promisisti et semini ejus.

Hostias en preces tibi, Domine, laudis offerimus.

Tu suscipe pro animabus illis, quarum hodie memoriam facimus.

Fac eas, Domine, de morte transire ad vitam quam olim Abrahae promisisti et semini ejus.

11

III Domine Jesu Christe

Heer Jezus Christus, Koning der heerlijkheid, bevrijd de zielen van alle gelovige overledenen van de straffen van de hel en van de diepe afgrond.

Bevrijd hen uit de muil van de leeuw, opdat de onderwereld hen niet verslinde, en zij niet in de duisternis vallen. Maar moge de banierdrager, de heilige Michael, hen vertegen­ woordigen bij het heilige licht, zoals Gij voorheen aan Abraham heeft beloofd en aan zijn nageslacht.

Offeranden en gebeden van lof brengen wij U, Heer. Neem ze aan voor de zielen van hen die wij vandaag gedenken. Laat hen, Heer, van de dood overgaan naar het leven, zoals Gij voorheen aan Abraham heeft beloofd en aan zijn nageslacht.

IV Sanctus

Sanctus Dominus Deus Sabaoth!

Pleni sunt coeli et terra gloria tua.

Osanna in excelsis!

Benedictus qui venit in nomine Domini.

Osanna in excelsis!

IV Sanctus

Heilige Heer God der heerscharen!

Vol zijn de hemelen en aarde van uw glorie. Hosanna in den hoge!

Gezegend is hij die komt in de naam van de Heer.

Hosanna in den hoge!

V Pie Jesu

Pie Jesu, Domine, dona eis requiem.

Pie Jesu, Domine, dona eis requiem sempiternam

V Pie Jesu

Barmhartige Jezus, Heer, geef hen rust. Barmhartige Jezus, Heer, geef hen eeuwige rust.

VI Agnus Dei

Agnus Dei qui tollis peccata mundi dona eis requiem sempiternam.

VI Agnus Dei

Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt geef hen eeuwige rust.

12

VII Lux aeterna

Lux aeterna luceat eis, Domine, cum sanctis tuis in aeternum, quia pius es.

Requiem aeterna dona eis, Domine, et lux perpetua luceat eis.

13 november 2016

VII Lux aeterna

Het eeuwige licht verlichte hen, Heer, met uw heiligen in de eeuwigheid, omdat Gij barmhartig zijt. Geef hen de eeuwige rust, Heer, en het eeuwige licht verlichte hen.

VIII Libera me

Libera me, Domine de morte aeterna, in die illa tremenda, quando coeli movendi sunt et terra.

Dum veneris judicare saeculum per ignem.

Tremens factum sum ego et timeo, Dum discussion venerit atque ventura ira.

Dies illa, dies irae, calamitatis et miseriae, dies magna et amara valde.

Domine, libera me de morte aeterna.

VIII Libera me

Bevrijd mij, Heer, van de eeuwige dood, op die verschrikkelijke dag, wanneer hemel en aarde zullen wankelen. Wanneer U met vuur de eeuwigheid komt oordelen.

Bang ben ik geworden en ik vrees, Wanneer het oordeel zal komen en de toorn nabij is.

Die dag, dag van toorn, van rampspoed en ellende, lange en zeer bittere dag.

Heer, bevrijd mij van de eeuwige dood.

IX In paradisum

In paradisum deducant te Angeli, in tuo adventu suscipiant te martyres, et perducant te in civitatem sanctam Jerusalem.

Chorus Angelorum te suscipiat et cum Lazaro, quondam paupere, aeternam habeas requiem.

IX In paradisum

Mogen de engelen u het paradijs binnenleiden en de martelaren u bij uw komst ontvangen, en u naar de heilige stad Jeruzalem brengen.

Moge het engelenkoor u ontvangen en moge u evenals Lazarus, ooit zo arm, eeuwige rust hebben.

Kamerkoor Amphion 13 LOUIS VIERNE (1870­1937)

Louis Victor Jules Vierne was een Franse organist, componist en orgelpedagoog. Maurice Duruflé was een van zijn belangrijkste leerlingen en vrienden.

Vierne’s leven werd gekenmerkt door tegenslag, waaronder verlies van zijn vader op jonge leeftijd en later vroegtijdig verlies van drie van zijn vier kinderen, ernstige ziekte, een ongeluk waarbij hij zijn been verloor en scheiding van zijn vrouw. Hij was bovendien het grootste deel van zijn leven (vrijwel) blind.

Vierne ontpopte zich als een belangrijke componist in diverse genres en voor verschillende bezettingen. Zo geldt zijn pianokwintet uit 1917, geschreven ter nagedachtenis aan zijn in WOI gesneuvelde zoon Jacques, als een van de hoogtepunten van dit kamermuziekgenre. Toch zijn alleen zijn orgelwerken algemeen bekend gebleven. Zij worden nog veel gespeeld. Hij gaf de orgelmuziek een nieuwe dimensie en werd gezien als een van de grootste organisten uit zijn tijd.

Hij stierf in het harnas aan het einde van zijn zeventienhonderdvijftigste recital zittend achter zijn 'eigen' Cavaillé­Coll­orgel in de Notre Dame van Parijs. Sommigen horen in zijn werk de weerspiegeling van de grootse, rijk geornamenteerde architectuur van deze kathedraal.

Maarten Havinga speelt een deel uit de 'Messe basse pour les défunts' (Vroege ochtendmis voor de overledenen). Vierne droeg elk deel hiervan op aan een overledene die blind of een weldoener voor de blinden was geweest. Hij heeft het stuk helemaal in braille gecomponeerd en het vervolgens gedicteerd aan de jonge zangeres Madeleine Mallet Richepin, een goede vriendin en assistent van hem.

14 13 november 2016 ERIC WHITACRE (1970)

Eric Whitacre (1970) is een Amerikaanse componist en dirigent (en daarnaast ook spreker op bijvoorbeeld TED­bijeenkomsten en fotomodel), beroemd en geliefd vanwege zijn koormuziek en onder andere zijn 'virtual choir­'projecten op internet. Behalve voor koor compo­ neert hij ook voor orkesten en blaas­ ensembles.

Whitacre begon met muziek op de middelbare school, maar ontdekte de klassieke muziek pas echt als zanger in het universiteitskoor van Nevada.

Hij studeerde vervolgens aan de Juilliard School of Music in New York.

Wij zingen vandaag zijn allervroegste koorlied ­ 'Go, lovely rose' ­ uit 1990.

Sindsdien heeft hij zijn eigen stijl gecreëerd ­ een soort cross over van klassiek en modern.

Whitacre is een veel gevraagd dirigent en werkt veel in het buitenland. Hij is getrouwd met de uit Israël afkomstige sopraan Hila Plitmann. Zij schreef de tekst voor Whitacre's 'Five Hebrew Lovesongs'. Dit werk brengt Amphion (in de kooruitvoering met piano en viool) op het komende jubileumconcert op 13 mei 2017.

Go, lovely Rose

(gedicht door Edmund Waller, 1606­ 1687) Go, lovely Rose — Tell her that wastes her time and me, That now she knows, When I resemble her to thee, How sweet and fair she seems to be.

Ga, lieflijke roos

(vrije vertaling door Ymkje de Boer) Ga ‘t haar, beeldschone roos, die haar tijd en mij verkwist, vertellen. Ze moet eindelijk inzien dat ik haar met jou vergelijk, omdat ze mij zo lief en mooi is.

Tell her that’s young, And shuns to have her graces spied, That hadst thou sprung In deserts where no men abide, Thou must have uncommended died.

Vertel haar, zo jong nog, haar charme onbespied verbergend, dat als jij in een woestijn was ontsprongen, waar niemand het uithoudt, je roemloos zou zijn gestorven.

Kamerkoor Amphion

Small is the worth Of beauty from the light retired: Bid her come forth, Suffer herself to be desired, And not blush so to be admired.

Then die — that she The common fate of all things rare May read in thee; How small a part of time they share That are so wondrous sweet and fair!

Wat heb je aan onbelichte schoonheid: smeek haar om te voorschijn te komen, begeerte te verdragen, en niet te blozen onder zoveel bewondering.

15

Sterf dan zodat zij in jou het lot herkent dat alle schaarse dingen gemeen hebben: zo weinig tijd toebedeeld te krijgen als je zo lieflijk en wondermooi bent!

ADVERTENTIE COLOFON

Poster en redactie boekje: Ymkje de Boer met dank aan Ellen Geerlings, Mariska Brugman en Ron de Muijnck Website: www.amphion.dds.nl

www.facebook.com/kamerkooramphion Met dank aan het Amsterdams Fonds voor de Kunst (waarderingssubsidie).