Transcript εκφωνησεις

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017
ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : Ιστορία Προσανατολισμού / Γ ΄ Λυκείου
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 11/9/2016
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Άννα Αδάμ
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να εξηγήσετε γιατί:
α) η έντονη παρουσία της εθνικής ιδεολογίας της "Μεγάλης Ιδέας" είχε επιπτώσεις και στον
οικονομικό χώρο
β) ο πολυτεμαχισμός των εθνικών γαιών ευνόησε την ανάπτυξη ενός συστήματος πολιτικής
προστασίας
γ) με την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους η δημιουργία τραπεζικού συστήματος
αποτέλεσε κεντρικό σημείο στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή
Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση.
α) Με νομοθετικές ρυθμίσεις της περιόδου 1870-1871 οι αγρότες μπορούσαν να αγοράσουν όση γη
ήθελαν, με ανώτατο όριο 40 στρέμματα για ξηρικά εδάφη και 80 για αρδευόμενα.
β) Νομοθεσία στις αρχές της δεκαετίας του 1870 επέτρεπε την εκχώρηση μεταλλευτικών
δικαιωμάτων με ευνοϊκούς όρους.
γ) Η Εθνική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1841 και πρώτος διοικητής της υπήρξε ο Γεώργιος Ράλλης.
δ) Η βιομηχανία αναδείχθηκε σε κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας μετά το 1912-1913,
με την ενσωμάτωση μεγάλων εκτάσεων και πληθυσμών.
ε) Η σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε την Αθήνα με τον Πειραιά ήταν η μόνη που είχε
κατασκευαστεί στην Ελλάδα μέχρι τη δεκαετία του 1880.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β1
Να αναφερθείτε:
α) στις εξαγωγές προϊόντων κατά τον πρώτο αιώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας
(μονάδες 10)
β) στις εισαγωγές που πραγματοποιούνταν την ίδια περίοδο.
(μονάδες 5)
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β2
Τα δημόσια έργα που κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα προς το τέλος του 19ου αιώνα. (Δεν
ζητούνται τα σχετικά με το σιδηροδρομικό δίκτυο).
Μονάδες 15
Σελίδα 1 από 5
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών και τις σχετικές πληροφορίες του βιβλίου σας να
αναφερθείτε στη γεωγραφική επέκταση και πληθυσμιακή εξέλιξη του ελληνικού κράτους, καθώς και
στις μετακινήσεις των αγροτικών πληθυσμών εντός της χώρας αλλά και προς το εξωτερικό κατά τη
διάρκεια του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου.
Moνάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
[...] Ποτέ η ελληνική ύπαιθρος δεν είχε τόσους πολλούς κατοίκους όσους στην αρχή του 20ού
αιώνα, και αυτό παρά την ανάπτυξη των πόλεων. Βεβαίως, το ποσοστό του αγροτικού πληθυσμού
περιορίστηκε, προς όφελος του αστικού πληθυσμού, από 75% στα 1861 σε 68% στα 1896 και,
τέλος, σε 55% στα 1920. Οι υπολογισμοί αφορούν μόνον τις αρχαίες επαρχίες του Βασιλείου
(Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα και Κυκλάδες), αλλά η τάση είναι κοινή για όλη την επικράτεια.
[...]
Οι αρχές του 20ού αιώνα δεν συνδυάζονται μόνο με την έναρξη της επιτάχυνσης της μείωσης
της βρεφικής θνησιμότητας, αλλά και με τη σοβαρή συρρίκνωση του ποσοστού αύξησης του
πληθυσμού. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μαζική υπερατλαντική μετανάστευση των ετών 18981924, δηλαδή στην εκροή πληθυσμού ( άρρενος, άγαμου και νεανικού) [...] Είναι ένα φαινόμενο
που χαρακτηρίζει όλες τις χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, κατά την περίοδο μετά το
1880, και σίγουρα συνδέεται με την εκβιομηχάνιση των Η.Π.Α. και γενικότερα με τη
διαθεσιμότητα της γης και με την αυξανόμενη ζήτηση εργατικών χεριών στις Δημοκρατίες της
Βόρειας και Νότιας Αμερικής.
Σωκράτης Πετμεζάς, Δημογραφία, στο Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αι.,
Βιβλιόραμα, 1999, τόμ. Α1΄, σ. 42, 44-45.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Ανάμεσα στο 1829 και το 1912 η έκταση της Ελλάδας αυξήθηκε από 18.346 τετραγωνικά μίλια σε
μόλις 24.558 τετραγωνικά μίλια, ενώ ο πληθυσμός αυξήθηκε κατακόρυφα από 705.000 σε
2.750.000. Κατά συνέπεια ο πληθυσμός ανά τετραγωνικό μίλι αυξήθηκε από περίπου 41 σε 114,
μια αύξηση περίπου τριπλάσια σε λιγότερο από έναν αιώνα. Η πενιχρή ανάπτυξη της βιομηχανίας
στη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν εντελώς ανεπαρκής να απορροφήσει τον αυξανόμενο
πληθυσμό.[...]
[...] Έτσι, άρχισε η μεγάλη έξοδος, που η κρίση της σταφίδας της δεκαετίας του 1890 συνέβαλε στο
να λάβει τρομακτικές διαστάσεις. Σύμφωνα με τα αμερικανικά στοιχεία για τη μετανάστευση,
3.773 Έλληνες μετανάστες μπήκαν στη χώρα το 1900 και 12.144 το 1905. Στη συνέχεια μεταξύ
1906 και 1914 παρατηρήθηκε εισροή συνολικά 283.851 μεταναστών ή 31.000 κατά μέσο όρο
ετησίως. [...]
Λ. Σ. Σταυριανός, Τα Βαλκάνια, Από το 1453 και μετά,
Βάνιας, τόμος ΙΙ, σελ. 902-903.
Σελίδα 2 από 5
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017
ΘΕΜΑ Δ1
Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών και τις σχετικές πληροφορίες του βιβλίου σας να
αναφερθείτε γενικά στην πορεία της ελληνικής ναυτιλίας κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και
ειδικότερα στην ανάπτυξη της ατμοπλοΐας. (Δεν ζητείται αναφορά στην ανάπτυξη της Σύρου).
Moνάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
[...] το εμπορικό ναυτικό αποτελούσε σημαντικό στοιχείο της εθνικής οικονομίας και πριν και μετά
τον ελληνικό αγώνα για την ανεξαρτησία. Τα περισσότερα ιστιοφόρα λειτουργούσαν σε
συνεταιριστική βάση και οι ξυλουργοί, οι ξυλέμποροι, οι ναυτικοί και οι καπετάνιοι προσέφεραν
από κοινού τις ικανότητες και τα κεφάλαιά τους στην κατασκευή και τη διαχείριση των πλοίων.
H ανάπτυξη της ατμοπλοΐας επηρέασε σημαντικά το ελληνικό εμπορικό ναυτικό. Δεν υπήρχαν
ούτε οι απαραίτητες γνώσεις ούτε τα κονδύλια για την κατασκευή ή την αγορά των νέων
ατμόπλοιων. Ο κλάδος των ναυπηγείων σημείωσε κατακόρυφη πτώση, ώστε τα νησιά έχασαν ένα
μέρος του πληθυσμού τους. Η έξοδος από την κρίση άρχισε όταν οι εύποροι Έλληνες του
εξωτερικού άρχισαν να αγοράζουν παλιά ατμόπλοια από την Αγγλία [...]
Λ. Σ. Σταυριανός, Τα Βαλκάνια, Από το 1453 και μετά,
Βάνιας, τόμος ΙΙ, σελ. 901.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μετάβαση από το ιστίο στον ατμό συντελέστηκε ανάμεσα στη δεκαετία
του 1880 και στις παραμονές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Έλληνες εφοπλιστές που ζούσαν
έξω από την επικράτεια αγόραζαν ατμόπλοια, "παρασύροντας" σταδιακά σε αυτήν την πορεία και
τους Έλληνες που διαβιούσαν "μέσα". Πρόκειται για τους εμπόρους και εφοπλιστές από την Ιθάκη,
την Κεφαλλονιά, την Άνδρο και τη Χίο, που εγκατεστημένοι στη Μαύρη Θάλασσα, στη
Μασσαλία και το Λονδίνο, ασχολούνταν με το διεθνές εμπόριο σιτηρών. Όλοι αυτοί οι Έλληνες
της Διασποράς αγόρασαν τα πρώτα ατμόπλοια του ελληνικού ποντοπόρου φορτηγού στόλου μέχρι
το γύρισμα του αιώνα. [...]
Τζελίνα Χαρλαύτη, Η Εμπορική Ναυτιλία, Η μετάβαση από τα ιστιοφόρα στα ατμόπλοια,
στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, τόμος 5ος , Ελληνικά Γράμματα, 2003, σ. 91-92.
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
[...] η δημιουργία της περίφημης "Ελληνικής Ατμοπλοΐας" (Σύρος, 1856) θεωρείται τομή στις
απαρχές της καθιέρωσης του ατμού στην ελληνική ναυτιλία. Ακολουθώντας τις τάσεις των
ευρωπαϊκών κρατών, το ελληνικό κράτος μαζί με την Εθνική Τράπεζα και μία μικρή ομάδα
εμπόρων της Διασποράς, δημιούργησαν την πρώτη μετοχική ατμοπλοϊκή εταιρεία της Ελλάδας.
[...]
( στο ίδιο, σελ. 97 )
Σελίδα 3 από 5