zeilenmaken

'

van katoen- of vlasdoek

door Kees Hos

De handleiding gaat over het met de hand zeilen naaien van natuurvezeldoek zoals katoen en vlasdoek (linnen) en is vooral bedoeld voor de zeilen van de vissersschepen van Wadden- en Zuiderzee.

Bij het maken van zeilen is kennis van splitsen en knopen vereist, hierover zijn ook genoeg publicaties voorhanden. Echter in boeken over het maken van zeilen gaat de schrijver er meestal van uit, dat de basiskennis van het zeilen naaien al bekend is. Vroeger leerde je dat dan ook in de praktijk, als leerling bij een zeilenmaker. Maar sinds de komst van naaimachines wordt het handwerk weinig meer toegepast. Mede door het gebruik van kunstvezeldoek is de traditionele handvaardigheid bijna verloren gegaan.

Ik ging met mijn vrienden Fred en Hiltje twee winters naar zo'n cursus in Enkhuizen. Thuis gingen we verder met de praktijk. Later kregen we onderricht in de techniek van het aanlijken en leerden we andersom naaien dan we aanvankelijk geleerd hadden, van een oudere beroeps zeilmaker. Dit leidde na het maken van zeilen voor de WR 173 en de WR 4 in een nieuw stel handgenaaide zeilen voor de Texelse blazer TX 33 en het Skuutje WR60. Bij het boek hoort een 55 minuten durende instructiefilm op dvd.

Deze film is gemaakt door de Film- en Videoclub Schagen-Den Helder.

De herdruk op A4 formaat omvat 60 pagina's en is ook te koop tijdens de Traditionele Schepen Beurs die op 11, 12 en 13 november 2016 in Den Helder plaatsvindt.

Prijs: € 25,-- (exclusief € 3,50 verzendkosten)

Bestellen: E-mail aan Kees Hos: [email protected]

Telefonisch: 0227 - 59 18 20

Voorwoord Gereedschap Naalden - Handleer - Mes en slijpplank - Plank - Zeilmakersbank -Zeilhaakje of bankhaakje - Splitshoorn - Zoomstrijker - Tang - Diversen Materiaal Zeilgaren - Was - Zeilringen - Zeildoek (hennep, vlas, katoen, samenstelling van het doek, zeildoekgewicht) - Het beoordelen van zeildoek (kwaliteitseisen van zeildoek) Uitgangspunten voor het ontwerpen van een zeil Innaaien - Brede naden (onderlijk, bovenlijk) - Rond snijden (grootzeil, fok) - Trekkracht of snelheid - Halve- of hele kleedbreedte - Berekening van lijnstukken in de tekening Ontwerp van een smalle fok Aantal kleden - Gillingen (ondergilling, voorgilling) - Rekenvoorbeeld voor een smalle fok - Afschrijven en snijden van het doek Ontwerp van een kluiffok Afschrijven - Rekenvoorbeeld voor een kluiffok Ontwerp van een grootzeil Afschrijven - Ondergilling - Bovengilling - Voorgilling - Rekenvoorbeeld voor een grootzeil Techniek van het zeilen naaien Hollandse methode - Afspelden - Verschillende naaisteken (gewone naaisteek, kruissteek, rijgsteek, achtersteek, marlsteek) - Oefeningen in het naaien Naaien van naden (innaaien) - Naaien van zomen - Versterkingslappen of dubbelingen (schootlap, halslap, tweede riflap, rakhoekslap, nokhoekslap, marlsteek) - Lostornen van naaiwerk en lijktouw - Eerste en tweede rif - Gaten (grommer, motgat) Brillen en staartbrillen Verdelen van spanning - Bril - Staartbril (gedraaide staart, gevlochten staart) Lijktouw Het maken van een punt - Het maken van een verjonging - Aanlijken (overgang van dik naar dun lijktouw, knorhaan, rot) Touw en kousleuvers Plaats van kous- en touwleuvers - (fok, smalle fok, botterfok, kluiffok, grootzeil) - Kousleuver - Touwleuver - Afwerken van zeilen Woordverklaring Verantwoording