Transcript Een bolletje, twee of meer?

6
GROEN
EEN BOLLETJE, T
DE MARKT
ZICHT
OP
GROEN
Bolbomen in je tuin: leuke vervangers
met Eef Coolen
met joekels van bladeren. Leuk om te zien, maar met veel van die ‘bolletjes’ gaat het
Ze waren een hele tijd een heuse rage, die bolcatalpa’s. Kleine bolvormige boompjes
nu minder goed. Oorzaak is de verwelkingsziekte waardoor takken afsterven en als je
Foto Luc Daelemans
pech hebt zelfs de hele boom. De Catalpa is daarom niet afgeschreven, maar weet dat
er een reeks alternatieven bestaan als je graag een ‘bolboom’ in de tuin wil.
Elke straat heeft wel zijn tuin(en) met een bolcatalpa.
Je herkent een bolcatalpa
meteen. Vrij laat in de lente
schieten ze uit met frisgroene bladeren die in de zomer
tot 15 cm groot worden. Ze
wapperen wat in de wind
doordat ze vrij dun zijn,
maar samen vormen ze wel
echt een dichte kruin. Heb
je dus een paar bolcatalpa’s
samen staan, dan zit je daaronder lekker in de schaduw.
De ‘echte’ naam van deze
boom is Catalpa bignonioides ‘Nana’.
Verwelking
Echt beresterk is de ‘Nana’vorm niet. De levensduur
is doorgaans maar beperkt
tot 20 jaar en op de koop toe
hebben ze dit jaar stevig last
van een ziekte. Jo Deville
van Disaghor (toeleverancier voor tuinaanleg en
groenvoorziening, in MunHierdoor ontstaan er ‘verwelking. Als je de een aansterbilzen) krijgt de laatste
stoppingen’ waardoor de
getaste tak doorknipt, zie je
weken veelmeldingen dat de boom niet meer in staat is
dat de vaatbundels zwartbladeren massaal verwelken om voldoende water op te
bruin verkleurd zijn. Soms
en verdrogen, vaak gecomnemen. En dan volgt die ver- is de kruin maar gedeeltelijk
bineerd met takken die
verwelkt.”
volledig afsterven. “Oorzaak
is de verwelkingsziekte
Snoei
of exact benoemd:
Bestrijding is niet
Verticillium. Het is
evident omdat de
een bodemschimschade is toegemel die de boom
bracht tijdens
in vochtige
het natte voorperiodes, in dit
jaar. Jo raadt
geval tijdens
aan om zwaar
het natte
aangetaste
voorbije
takken volvoorjaar,
ledig weg
binnente snoeien.
dringt via
Verder is er
de wortel
in de handel
en zich
ook een
Nogal wat bolcatalpa’s kampen de laatdan verder
middel tegen
ste weken met de verwelkingsziekte.
in de plant
de verwelverspreidt.
kingsziekte.
zaterdag 17 en zondag 18 september 2016
Vaak herkomt een Catalpa
wel weer, het jaar erop.
Maar evenzeer keren de
verschijnselen ook weer
terug. Meestal sterft een
bolcatalpa ook aan deze
ziekte. Wil dat zeggen dat je
geen bolcatalpa meer mag
planten? Medewerker Jan
van ‘Van den Berk Boomkwekerijen’: “Toch wel. Zorg
voor een goede standplaats
en dan loopt je boom minder
risico.
Dat wil zeggen een luchtige,
niet te natte bodem met een
gezond bodemleven en een
zuurtegraad van +/- 5-6.
De grote trompetbomen, zoals een Catalpa ook genoemd
wordt, de echte boomvorm
van 10 à 15 meter groot dus,
zijn minder gevoelig voor de
ziekte.”
GROEN
WEE OF MEER?
7
DE MARKT
W TIP VOOR HET MILIEU
BOMEN VERVANGEN AIRCO
voor je zieke Catalpa
ALTERNATIEVEN
Los van de verwelkingsziekte heeft een Catalpa nog een paar nadelen. Hij
schiet laat uit in de lente, verliest zijn blad vrij vroeg in de herfst en heeft
een eerder korte levensduur. “Absoluut geen reden om de bolcatalpa af
te schrijven. Maar, toegegeven, ondertussen zijn er andere bolvormen te
koop die minstens zo interessant zijn”, zegt Jan. Zijn tips:
Acer campestre ‘Nanum’: deze bolvorm van de esdoorn heeft een zeer dichte kroon die
zowel 3 meter hoog als breed kan worden. In de herfst is er extra sierwaarde dankzij de
donkergele kleur van de bladeren. Ook Acer pseudoplatanus ‘Brilliantissimum’ (rechts)
is een mooie bolvorm.
Bij dat warme weer
van de afgelopen dagen
sluipen we al snel binnen
en gaat het knopje van
de airco of de ventilator
aan. Maar wist je dat een
stevige boom het koelvermogen heeft van tien
airco’s?
Onder een gezonde boom
met goed veel bladeren is
het zo al snel 10 graden
minder warm dan in de
zon. Daarnaast is die
boom ook veel gezonder.
Een boom houdt water
vast dat kan verdampen,
een boom geeft zuurstof
af en zorgt voor directe
schaduw. Allemaal facto-
ren die geen enkele airco
kan realiseren. Daarnaast
werkt een boom ook
rustgevend, terwijl die
ventilator lustig in het
rond zoemt. En niet onbelangrijk: de kost. Geef
toe, een boom kopen is
fijner dan het betalen van
een elektriciteitsfactuur.
Je moet trouwens geen
joekel van een boom hebben om al een verkoelend
effect te hebben. Een
boom met een diameter
van vijf meter, geeft in de
buurt van die boom al een
temperatuurverlaging
van anderhalve graad.
W PLANT VAN DE WEEK
Persicaria affinis Superba
Quercus palutris ‘Green Dwarf’: een
bolvormige moeraseik. Het uitgelopen blad
glimt een beetje en in de herfst worden de
bladeren mooi rood. De doorsnede bedraagt
meestal anderhalve meter en soms is de
bovenzijde wat afgeplat.
Fraxinus ornus ‘Meczek’: een bolvormige
pluim-es met donkergroene, glanzende bladeren. Deze boom bloeit met witte pluimen
en verkleurt geel tot paars in de herfst.
Liquidambar styraciflua ‘Gum Ball’: wil je
een bolvorm met een indrukwekkend blad,
dan doe je met deze amberboom een goede
zaak. Het blad is mooi ingesneden en de
kruin vormt één groene kogel. De herfsttooi
is een mengelmoes van allerlei kleuren.
Gleditsia triacanthos ‘Globosa’: gelijkend
op een bolacacia, nog een andere veelgebruikte bolvorm. Aan de takken van deze
Gleditsia (valse christusdoorn) hangen frisgroene blaadjes. Goudgele herfstverkleuring.
Op zoek naar een speciale bodembedekker?
Met Duizendknoop heb
je iets extra. De blaadjes
zijn maar 10 centimeter
hoog en bedekken de
bodem goed. De roze tot
rode bloemetjes piepen
er op hun dunne stengeltjes mooi bovenuit. Ze bloeien vrij laat op het jaar,
van augustus tot oktober. In de winter zijn de bloemetjes weg, maar de blaadjes blijven wel aanwezig in een
roodachtige tot bruine kleur.
W DE EETBARE TUIN
EEUWIG MOES
Een mooie en handige
groente in de tuin is
‘eeuwig moes’, of ook
‘spijtkool’ en Brassica
oleracea var. Ramosa
genoemd. Het is een
minder bekende groente die tegelijk tot de
oudste koolsoorten behoort. Het leuke eraan
is dat het geen vorstgevoelige groente is. Wat
wil zeggen dat hij dus
ongestoord buiten kan
groeien. Eeuwig moes
zal niet snel in bloei komen. Dat is maar beter
ook, want dan neemt de
groei van de plant sterk
af. Gebruik deze kool
in de keuken zoals witte of rode kool. Gebruik telkens
enkele bladeren, zodat de plant sterk genoeg blijft. Na
een tijd moet je de plant splitsen om de groei optimaal
te houden.
zaterdag 17 en zondag 18 september 2016