Transcript De mate waarin men in de praktijk organische bemesting kan

INSTITUUT VOOR BODEMVRUCHTBAARHEID, GRONINGEN
E X C U R S I E G I D S
i 9 6 0
v a n de d r i e o r g a n i s c h e st o f - b e d r i j v e n bij
N a g e l e i n de N„O.- P o l d e r .
INLEIDING
Dematewaarinmenindepraktijkorganischebemestingkan
toepassenmetbehulpvanmiddelenuiteigenbedrijfwordtin
hoofdzaakbepaalddoordegrondsoort,hetbedrijfstypeenhet
bouwplan.
Metbehulpvanproefveldenishetnietofslechts tendelemogelijkvoldoendeinzicht teverkrijgenindepraktische consequentiesvanhetinmeerdereofminderemategeregeld toepassenvanorganischebemesting»Zogevenproefveldenb.v.onvoldoendeinzichtindebedrijfstechnische enbedrijfseconomischezijdevanhetorganischebemestingsvraagstuk.Hiervooris
..hetnoodzakelijk onderzoekoppraktijkschaalteverrichtengedurendeeenlangereeksvanjaren.Voorditdoelzijnin 1952
dedrieorganischestofbedrijvengestichtopdekavelsE96
t/m E98?opinitiatiefvandeBodemvruchtbaarheidsCommissie
insamenwerkingmetdeDirectievandeWieringermeer.
DOELSTELLING
Metbehulpvandedriebedrijvenwordto.m.getrachtinde
..toekomstantwoord teverkrijgenopdevolgendedrievragen.'
1.Ishetbehoudvandevruchtbaarheidstoestandvandegrond
opdenduurvoldoendegewaarborgdwanneeruitsluitendgebruikwordtgemaaktvankunstmeststoffen?
Dezevraagvrordtbestudeerd ophetbedrijf"DeKunstmestakker"opkavelE96.'
2.Isvoorhetbehoudvandevruchtbaarheidstoestandvande
grondhetgeregeld toepassenvangroenbemestingopden
duurvanwezenlijkbelang?Dezevraagwordtbestudeerdop
hetbedrijf"HetKlaverland"opkavelE98.
3.Isvoorhetbehoudvan(eneventueelopvoeringvan)de
vruchtbaarheidstoestand vandegrondhetgeregeldtoepassenvanwisselbouw,hettoedienenvanstalmest (en/ofcompost)enhettoepassenvangroenbemestingopdenduur
n o o d z a k e l i j k of g e w e n s t ? Deze v r a a g w o r d t b e s t u d e e r d op h e t
b e d r i j f "De W i s s e l w e i d e " op k a v e l E 97»
B e h a l v e de i n de d r i e v r a g e n g e f o r m u l e e r d e p r o b l e m e n w o r d t t e v e n s n a g e g a a n wat de b e d r i j f s t e c h n i s c h e en b e d r i j f s e c o n o m i s c h e
c o n s e q u e n t i e s z i j n van deze d r i e v r a g e n .
ALGEMENE GEGEVENS
A. G r o n d s o o r t
De g r o n d s o o r t b e s t a a t u i t zware z a v e l met ruim ^QPfo a f s l i b b a r e d e l e n ( k l e i n e r dan 16/A).
De profielopbouw op de d r i e b e d r i j v e n i s v r i j w e l g e l i j k .
Tot op meer an 1-g- m. d i e p t e b e s t a a t h e t p r o f i e l u i t z a v e l .
De a f s t a n d t u s s e n de d r a i n r e e k s e n b e d r a a g t 12 m.
Onderstaande analyse gegevens van grondmonsters d i e i n het
v o o r j a a r i960 z i j n genomen v a n de bouwvoor, l a t e n z i e n d a t
de v e r s c h i l l e n t u s s e n de d r i e b e d r i j v e n nog g e r i n g z i j n .
De K u n s t m e s t a k k e r
De Vtfisselweide
Het K l a v e r l a n d
CaCOj io
10,5
10,1
10,5
Humus fo
2,5
2,7
2,6
PH-KC1
7,4
7,4
7,4
P-Al
18
18
17
K-HC1
22
24
23
Het a c h t e r s t e p e r c e e l op de d r i e b e d r i j v e n w i j k t e n i g s z i n s
af v a n de o v e r i g e p e r c e l e n , d o o r d a t h i e r o v e r de v e n i g e o n d e r g r o n d u i t de a c h t e r de b e d r i j v e n l i g g e n d e t o c h t i s g e ë g a l i s e e r d . D i t a c h t e r s t e p e r c e e l h e e f t e e n wat h o g e r h u m u s g e h a l t e .
B. BOUWPLAN EN VRÏÏCHTOPVOLGING
Op de d r i e b e d r i j v e n w o r d t een v a s t bouv^plan met een v a s t e
v r u c h t o p v o l g i n g g e h a n d h a a f d . Op de K u n s t m e s t a k k e r en h e t K l a v e r l a n d i s het v a s t e systeem van v r u c h t o p v o l g i n g : aardappelen
( i 9 6 0 B i n t j e en E i g e n h e i m e r ) , e r w t e n (196O P a u l i ) , w i n t e r t a r w e
(196O C a r s t e n s V i ) , s u i k e r b i e t e n ( i 9 6 0 K.W. P o l y b e t a ) , z o m e r g e r s t (196O D e l t a ) en v l a s (196O W i e r a ) .
Op de W i s s e l w e i d e w o r d t de v a s t e omloop v a n de z e s a k k e r b o u w g e w a s s e n na h e t v l a s met twee j a a r k u n s t w e i d e v e r l e n g d t o t e e n
a c h t - j a r i g s y s t e e m , I n 1958 werd h a v e r a l s z o m e r g r a a n
v e r v a n g e n d o o r z o m e r g e r s t om " b e d r i j f st e c h n i s c h e r e d e n
(maaidorsen).
BEMESTING
Op e l k b e d r i j f w o r d t e r n a a r g e s t r e e f d de g r o o t t e v a n de
m i n e r a l e "bemesting z o d a n i g v o o r de d i v e r s e g e w a s s e n v a s t
t e s t e l l e n , d a t d e z e v o o r e l k gewas b e d r i j f s e c o n o m i s c h zo
goed m o g e l i j k v e r a n t w o o r d i s . H i e r b i j wordt o.m. r e k e n i n g
gehouden met de v o o r g e s c h i e d e n i s ( o r g a n i s c h e b e m e s t i n g i n
de v o o r a f g a a n d e j a r e n op h e t b e t r e f f e n d e p e r c e e l ) a l s o o k
met de t o e s t a n d v a n g r o n d en gewas en de e r v a r i n g e n o p g e d a a n i n de v o o r a f g a a n d e j a r e n , zov;el op de b e d r i j v e n a l s
op h e t p r o e f v e l d 6, (de z g n . m i n i a t u u r o r g a n i s c h e s t o f b e d r i j v e n ) een p r o e f v e l d op de p r o e f b o e r d e r i j " D r . H . J .
Lovinkhoeve" t e Marknesse.
I n v e r b a n d met de u i t e e n l o p e n d e o r g a n i s c h e b e m e s t i n g e n op
de d r i e b e d r i j v e n l o p e n ook de m i n e r a l e b e m e s t i n g e n v a n
sommige g e w a s s e n v a n b e d r i j f t o t b e d r i j f a a n z i e n l i j k u i t een. Onderstaand s t a a t j e l a a t z i e n , dat e r b e l a n g r i j k e
v e r s c h i l l e n z i j n g e w e e s t b i j de k u n s t m e s t s t o f b e m e s t i n g
v o o r a l bij a a r d a p p e l e n en s u i k e r b i e t e n .
iGxOotte v a n de gem. N - g i f t e n i n k g . z u i v e r e
!ïï/ha a l s ks o v e r de j a r e n 1957 V m 1959°
G e w a s
DeKunstmestakker
vlas
Iaardappelen
|wintertarwe
suikerbieten
2jaarz.gerst
gem.v.d.
5 gewassen
DeWisselweideIHetKlaverland
12
15
125
72,5
145
52,5
40
35
65
24
14
62,5
65
75
45
32,
35:
52,5
Defosfaatbemestingis delaatste jarengeleidelijk opgevoerd tot 100kgP20c;/havooraardappelen en suikerbieten
envoorde overige gewassen tot 80kg.P20c;/h.a.De fosfaatbemestingwordt gegeven in devorm vanSuperfosfaat.
De organische bemesting isvermeld bijde beschrijving
DEIEORGANISCHESTOFBE
situatie
DeWisselwei
DeKunstmestakker
Nagele
Paardenwei
H
Boerde- Boerderijmet rijmet Kalverw
erf
erf
Perceel 1
w i n t e r t a r w e ( Carstens Vi)
voo r v r . e r w t e n
500kg.kalksalpeterper
ha.4OOkgsup20%per
ha.
Perceel 2 . Aardapp.(Eigenheimer+Bintj e) .
voorvr. vlas
E i g e n h . 8 0 0 , B i n t j e 9OO kg
k a l k s a l p e t e r per ha.
5OO kg sup 20% per ha.
H'
«
P e r c e e l 3Zornergerst ( D e l t a )
Voor v r . s u i k e r b i e t e n
400 k g . k a l k s a l p e t e r .per
ha. 4OO kg super 20%
per ha.
Perceel 4
Suikerbieten(K.W.poly"bevoorvr.wintertarwe
ta)
1200kg.kalksalpeterper
ha.
500kg.super 20% p e r h a .
Perceel 5
Vlas (Wiera)
voorvr.zome r g e r s t
100 k g . k a l k s a l p e t e r p e r
ha.
4OOkgsuper20%perha.
Perceel6
Erwten(Pauli)
voorvr.aardappelen
4OOkg.super20%perha.
P e r c e e l 1.Aarda
(Eigenh.+Bintje
kunstweide 2 j . E
B i n t j e 500 kg k
3OO kg sup 20%
P e r c e e l 2.Zomei
t a )voo r v r . s u i k e
150 k g . k s / h a
400 kg. sup.20%
er e e e l 3-Winte
x CarstensVl)+ho
v o o r v r . erwten.
200 kg k s / h a . ,
200 kg sup. 20%
P e r c e e l 4-Kunst
f
v o o r v r . kunstwe
4OO kg.sup 20%/
P e r c e e l 5-Kunst
voorvr.vlas+kun
4OO k g . s u p . 2 0 %
P e r c e e l 6.Erwte
v o o r v r . aardapp
4OO k g . s u p 20%
Perceel 7.S.bie
Polybeta)Voorvi
600 k g . k s / h a
500 kg.sup 20%
P e r c e e l &.Vlas(
hopperups.Voo rv
50 kg.ks per ha
400 k g . sup.207?
t ocI
TEN B I J NAGELE
.0.
Het K l a v e r l a n d
Schokkerhaven
P e r c e e l 6a
BoerdeErwten(Pauli)
r i j met V o o r v r . a a r d a p p e l .
400 k g s u p 20/ó/ha
erf
e n w e g
.en
'irr.
Lh.400,
it(Deliten.
rwe
.Tips
Le
jaar
Perceel 1
W i n t e r t a r w e ( C a r stens Vi)
+hopperups
voorvr. erwten.
450 kg k s / h a
400 k g s u p 2 0 ^ / h a
Perceel 2 .Aardappelen
( E i g e n h . + B i n t j e)
voo r v r . v l a s + h o p p e r u p s )
E i g e n h 7 6 0 0 , B i n t j e 700
kg. ks/ha.
500 k g s u p 2 0 ^ / h a .
Perceel 3
Zomergerst (Delta)
v o o r v r .s u i k e r b i e t en
350 k g . k s / h a
400 k g . s u p 2 0 ^ / h a .
Le
; jaar
ïide.
luli)
ha,
K.W.
;arwe
ha.
."a)+
,g e r s t
c ha.
Perceel 4Suikerbieten(K.W.Polybe'
ta) Voorvr. w.tarwe +
hopperups.
800 k g . k s / h a
500 k g . s u p
20fo/ha.
P e r c e e l 5»
Vlas(Wiera)+hopperups
Voorvr.zomergerst
100 k g . k s / h a
;
400 k g . s u p . 2 0 ^ / h a .
Perceel 6. Erwten
(Pauli).
Voorvr. aardappelen
__4Û.CLleg ..ÄU^..2_Q%/±ia*_
van.dedrie"bedrijvenafzonderlijkDoOPBRENGSTEN
Tothedenzijnnoggeengroteopbrengstverschillenverkregendieeengevolgwarenvandeproef.Inonderstaand
staatjezijndegemiddeldeopbrengstenpergewasvermeld
overdelaatstedriejaren.
Gem. o p b r e n g s t e n i n k g / h a
o v e r de j a r e n 1957 t / m 1< ?59
G e w a s s
en
de K u n s t m e s t - de Y f i s s e l - h e t K l a v e r akker
land
Y/eide
7700
35600
405O
314O
459O
765O
512OO
8440
417O
595O
vlas (ongerepeld)
aardappelen, (consumptie)
erwten, ( z a a d )
erwten ( s t r o )
w.tarwe (zaad)
w.tarwe ( s t r o )
s.bieten (wortel)
s."bieten ( s u i k e r )
2 j a a r z . g e r s t (zaad)
2 j a a r z„ g e r s t ( s t r o )
-,
.
i
..
|
J
— .
j..
7890
3650O
4IOO
296O
4560
7100
513OO
849O
439O
5540
8000
332OO
429O
3O4O
516O
7380
56900
926O
456O
5880
•
,
- ,
, i
•
. - - —
E,ENKELETECHNISCHEGEGEVENS
OpdetweeakkerbouwbedrijvendeKunstmestakkerenhet
KIaverlandzijn6vastepercelenaanwezig,-devoorste5
zijn3s5ha.groot,hetachtersteperceel2,5ha.
OphetgemengdebedrijfdeWisselweidezijn8vastepercelenaanwezigelkvan2,5ha.
Dedriebedrijvenbeschikkengezamenlijkoveréénmachineenwerktuigenpark.Debelangrijkstemachinesenwerktuigen'
zijn;eendriemeters zaaimachine,eentwee-rijigevolautomatischeaardappelpootmachine,eenkunstmeststrooier
(schotelsysteem),eensproeimachineoptrekkergemonteerd,
eenaardappelzakkenrooier,eenzelfbinderen6landbouwwagens.
Voortractiezijnaanwezigdriepaardenentweetrekkers.
Derijafstand dergewassenbedraagt:granen25om.,erwten37?5cm.,suikerbieten50cm.,aardappelen75cm.en
vlas 12 cmo
F.BESTUUR,BEDRIJFSLEIDINGEIPERSONEEL
Dedrie"bedrijvenendeproefboerderij"Dr.H.J.LovinkhoevezijngepachtdoorhetInstituutvoorBodemvruchtbaarheid teGroningen.Zijstaanondertoezichtvaneen
CommissievanBeheero
Dewetenschappelijke leidingisopgedragenaanIr.J.A.
Grootenhuis,secretarisvandeCommissievanBeheer,de
bedrijfsleidingisopgedragenaandeheerJ.Kuiper.
Devastepersoneelsbezettingbestaatuitdriepersonen:
A.deHaan,veeverzorger,S.v.d„Ploeg,eersteknecht
en0.Willems,trekkerchauffeur.
Voorhetopeenzettenvandebietenentijdensdeaardappeloogstwordtlospersoneelaangetrokken.
DEKUNSTMESTAKKEROPKAVELE96
Opditbedrijfwordtgeenorganischebemestingtoegepast,
zodatuitsluitendmetkunstmeststoffenwordtbemest.Demineralebemestingbestaatuitsuperfosfaatenkalksalpeter,
kaliisnognietnodig.
Dehoeveelheid drogeorganischestofdieperjaarindevorm
vanwortelenstoppelrestenopditbedrijfindegrondterechtkomtbedraagtpergewasintonnenperha.globaalde
volgendehoeveelheden:
aardappelen
erwten
wintertarwe
suikerbieten
zomergerst
vlas
0,5
1,2,5
0,5
2,5
0,5
Totaal
7>5
gemiddeld
1,25
Ervaltopditbedrijfeenlangzameafnamevandezgn-oude
krachtindegrond tebespeuren,diezichuitineengroter
wordendestikstofbehoefte.
DEWISSELWEIDEOPKAVELE97
Opditbedrijfwordtjaarlijks20tonstalmestgegevenvoor
dewintertarwe (erwtenstoppel)voordeaardappelen(vlak
voorhetscheurenvande2-jarige kunstweide)enopdejong-
stekunstweidevoordewinter.Onderdewintertarwewordt
hopperupsklavergezaaidalsgroenbemestervoorsuikerbieten,
In1959is"ieklaveronderdetarwemislukt,waarnaWesterwoldsxaaigraswerdgezaaid,dateenslechtontwikkeldstoppelgewasjeopleverde-Dehoeveelheiddrogeorganischestof
dieperjaarindevormvanwortel-enstoppelresteneninde
vormvankunstweide,stalmestengroenbemestingindegrond
wordtgebracht,bedraagtintotaal rond34?5ton.Ditisgemiddeldoverallepercelenperjaar453tondrogeorganische
stofperha.OpdeY,risselweidewordtdusbijna3^keerzoveel
organischestofindegrondgebrachtalsopdeKunstmestakker.Vifijzienopditbedrijfdezgn.oudekrachtindegrond
geleidelijktoenemen,terwijldestructuurvandegrondiets
beterisdanvandeKunstmestakker.Innattezomerswordt
veellastondervondenvanpiasvormingop.dekunstweiden.
RUNDVEE„Gestreefdwordtnaareenmelkveebezettingvan14
stuksplusdebijbehorendeaanfokvan-jongveeoprond7ha.
grasland.Demelkproductieisdelaatstejarenaanmerkelijk
vooruitgegaan,ditblijktuitonderstaandegegevens.
1958/59 I959/6O
Gemiddeldeleeftijd
3,2
3,4
kg.melkperkoe
4385
5O96
kg.melkvetperkoe
185
214
kg.eiwitperkoe
144
177
aantalmelkdagen
304
306
gem.dagproductiekg.melk
14»4
16,6
gem.melkvetproductie perdaging608
698
gem.vetgehalte in fo
4,22
4,20
gem.eiwitgehaltein^
3?3
354
HETKLAYEELANDOPKA7ELE98- Opditbedrijfwordtjaarlijks
groenbemestingmethopperupsklavertoegepastdiegezaaidwordt
onderdedekvruchtvlas (vooraardappelen)enwintertarwe(voor
suikerbieten).In1959misluktedeklaveronderdetarwe;het
indestoppelgezaaidewesterwolds râaigrasontwikkeldezich
slecht,alsgevolgvandeaanhoudendedroogte.Dehoeveelheid
drogeorg.stofdieperjaarindevormvangroenbemestingen
wortel-+stoppelrestenopditbedrijfindegrondwordtgebrachtbedraagtintotaal rond15?5ton.Ditisgemiddeldover
allepercelen,perjaarrond2,6 tonperha.OphetKlaverland
wordtdus rondtweekeerzoveelorganische stofindegrondgebrachtalsopdeKunstmestakker.