Transcript IDManager PDF Output

Dichterbij
MAGAZINE VOOR
LEDEN VAN RABOBANK
OSS BERNHEZE
NAJAAR 2016
OSS BERNHEZE
1200
Nieuwe
generatie in
het familiebedrijf »22
RABOBANK CLUBKAS CAMPAGNE
RABO WISSEL WEEK
JONGEREN
Vijf stemmen,
vijf kansen! »8
De coöperatie op
haar best »22
ZomerOndernemers
aan de slag »28
OM DE
HOEK
2 OSS BERNHEZE
Flower Power: de
hippiecultuur uit de jaren
’60, met haar eigentijdse
kleding en haardracht. Met
haar revolutionaire muziek
ook, haar protest tegen
burgerlijkheid en oorlog.
Vrijheid stond centraal, net
als spontaniteit, creativiteit
en plezier! Het werd allemaal
herbeleefd tijdens
LovePeace@Hoessenbosch,
een event voor jong en oud.
1200
FOTO: WIM ROEFS
LOVE & PEACE:
BERGHEM,
ZATERDAG
16 JULI,
20.45 UUR
3
THEO VINKEN
VOOR
WOORD
Directievoorzitter Rabobank Oss Bernheze
DE COÖPERATIE OP
HAAR BEST
ls u dit voorwoord vaker leest, weet
u dat ik op deze plek graag vertel
over het feit dat we een coöperatieve
bank zijn. Daarbij vallen nog wel
eens abstracte woorden, zoals ‘verbinden’,
‘co-creatie’ en ‘wisselwerking’. Dat heeft alles te
maken met ons gedachtengoed (nog zo’n
woord). Als coöperatieve bank denken we
namelijk goed na over wie we zijn en wat we
voor onze leden en klanten kunnen betekenen.
A
Blokkeer dan in uw agenda de week van 31
oktober tot en met 4 november. Dan ziet u
namelijk de coöperatie op haar best. Tijdens de
Rabo Wissel Week hebben we van alles voor u in
petto: een streekspecial met Wim Daniëls, een
College Tour met Jan Versteegh, een
speelmiddag, de finale van De Pitch, het slot van
de Clubkas Campagne, lezingen, presentaties,
seminars, kennissessies… Blader maar eens
door naar pagina 22!
Gelukkig leiden die abstracte begrippen tot
zeer concrete initiatieven. Neem de Rabo
Clubkas Campagne, waarvoor u komende tijd
weer kunt stemmen. Die levert honderden
verenigingen en stichtingen geld op waar ze
heel tastbare dingen mee doen! Maar wilt u nóg
concreter bewijs van de toegevoegde waarde
van een coöperatieve bank?
Natuurlijk hadden we dit ook gewoon de
Week van de Coöperatie kunnen noemen. Maar
we laten liever zien waar we als coöperatie voor
staan: het uitwisselen van ideeën, kunde,
kennis, ervaring en waarde. Daar worden we
namelijk allemaal beter van.
COLOFON
Redactie: Rob de Baar, Mathieu Bosch, Annemarie van Daalwijk,
Jaap Janssen Steenberg, Laura van Lanen
Redactieadres: Rabobank Oss Bernheze, Postbus 20, 5384 ZG Heesch
E-mail: [email protected]
Druk & handling: BCM Eindhoven
Dichterbij is een uitgave van de Rabobank. Niets uit deze Dichterbij mag worden
overgenomen, opgeslagen en/of verspreid op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Rabobank. De Rabobank, MPG. en andere
informatieleveranciers zijn niet aansprakelijk voor schade van welke aard ook als
gevolg van onjuistheden in deze uitgave of in verband met het gebruik van deze
uitgave. Stelt u geen prijs op de ontvangst van Dichterbij, dan kunt u dit
doorgeven via [email protected].
4 OSS BERNHEZE
U stemt toch ook voor
de Rabobank Clubkas
Campagne? Zie pag. 8!
Dichterbij
OSS BERNHEZE
IN DEZE EDITIE:
8
10
14
28
Rabobank Clubkas
Campagne
Nieuwe generatie in het
familiebedrijf
Feedback helpt ons verder
Aan de slag met ZomerOndernemers
REGIOTEAMS
16
8
Van dorpsraad tot gildefeest
VERMOGEN
18
Beleggen voor beginners
COÖPERATIE
22
Rabo Wissel Week
INFOGRAPHIC
26
Vruchtbare kringloop
BANKING FOR FOOD
32
Keukenbazen Battle 2016
ZORG VOOR LATER
36
Wat legt u vast voor later?
28
1200
RUBRIEKEN
34
39
2
6
17
21
31
34
38
39
40
Om de hoek
Kort
Verspil minder eten: tips
Zweeds raadsel
GRPPY: digitale groepspot
Aandeel in elkaar
Maak kennis met ledenraadsleden
Column Peter de Groot
Spring maar achterop
5
KORT
Uitreiking Innovatieprijzen
SUCCES
MET
INNOVATIE
Op 3 november vindt in Cinemec
Nijmegen voor de 15e keer het Herman
Wijffels Innovatie Event plaats.
V
erschillende sprekers, onder wie
Herman Wijffels en Wiebe
Draijer, bestuursvoorzitter van
de Rabobank, delen hun visie op
het thema ‘Innovatiekracht’. Hoogtepunt
van de middag is de uitreiking van de
Herman Wijffels Innovatieprijs voor de
meest succesvolle innovaties. De prijzen
zijn te winnen in drie categorieën: ‘Food &
Agri’, ‘Circulaire economie’ en ‘Vitale
gemeenschappen en zorg’. Naast een fors
bedrag kunnen de winnaars rekenen op
flinke publiciteit en toegang tot kennis en
netwerken. Ook krijgt iedere winnaar vijf
dagen begeleiding van adviesbureau
KplusV cadeau. Wilt u ondernemers
ontmoeten die van hun innovatie een
succes hebben gemaakt? Bent u zelf als
ondernemer op zoek naar inspiratie om
succesvol te innoveren? Reserveer dan 3
november in uw agenda en houd
rabobank.nl/innovatieprijs in de gaten om
u gratis in te schrijven.
Lenen van vermogende klanten
E
en soort marktplaats voor
financieringen: dat is het online
platform Rabo & Co. Hier kunnen
mkb’ers die krediet nodig hebben
in contact komen met vermogende
klanten die op zoek zijn naar een nieuwe
investeringsmogelijkheid. Deze vorm van
peer-to-peerlending is een aanvulling op
bestaande financieringsvormen als
regulier bankkrediet en crowdfunding.
Ondernemers plaatsen hun financieringsaanvraag op het platform en vermogende
6 OSS BERNHEZE
Private Banking-klanten geven aan welke
lening ze willen meefinancieren. De
Rabobank neemt in de proeffasen zelf
voor minimaal 50 procent deel in iedere
financiering. Rien Nagel, lid van de raad
van bestuur: ‘De particuliere klanten die
participeren in de lening hebben dezelfde
voorwaarden, dezelfde zekerheden en
hetzelfde rendement als de Rabobank en
we delen naar rato de lasten als een
ondernemer in betalingsproblemen komt.
Samen uit, samen thuis dus.’
De uitreiking van de Herman Wijffels
Innovatieprijzen vindt plaats tijdens de
Rabo Wissel Week van onze bank.
BESTE APP
BELEGGEN
De Rabo Beleggen App is opnieuw
gekozen tot beste app voor beleggers.
Zowel experts als consumenten vinden
de app makkelijk in gebruik en
overzichtelijk, zeker ook op een kleiner
smartphonescherm. Dat blijkt uit het IEX
Netprofiler Internet Brokeronderzoek
2016. Ook werd de Rabobank door
consumenten en experts verkozen tot
beste grootbank voor online beleggen.
De top 3, die naast de Rabobank bestaat
uit Binck en Alex, voldoet het beste aan
de verwachtingen van de beleggers.
FINANCIERING
GEZOCHT?
Rabo FoodWeek: focus op voedsel
W
at betekent voedsel voor
ons? En hoe zorgen we
ervoor dat iedereen in de
wereld voldoende en
voedzaam te eten heeft? Die vraag staat
elk jaar centraal tijdens Wereldvoedseldag,
op 16 oktober. Rondom deze dag valt ook
de Rabo FoodWeek: een week lang
organiseert de Rabobank vele activiteiten
rondom gezonde voeding en duurzame
voedselproductie. Voedsel is van wezenlijk
belang voor het voortbestaan van
mensen, maar ook voor de economie en
voor de Rabobank. Veel bedrijven uit de
landbouw en voedingsindustrie zijn klant
bij de Rabobank. Alle reden dus om eten,
drinken en een duurzame voedselvoorziening een week lang extra onder de
aandacht te brengen. De Rabobank werkt
hiervoor samen met diverse partners,
onder wie initiatiefnemers van de Dutch
Agri Foodweek (12 t/m 15 oktober). Kijk
voor meer informatie op rabobank.com.
Nieuwe productieketen
AFVAL = VOEDSEL
1200
O
nlangs is een overeenkomst
voor samenwerking getekend
tussen Protix uit Dongen,
Rabobank Nederland en zes
lokale Rabobanken, waaronder Rabobank
Oss Bernheze. Samen gaan we werken aan
een innovatief concept: een nieuwe
productieketen voor dierlijke eiwitten. In
die keten worden jonge larven
geproduceerd, opgefokt en tot eiwit
verwerkt. De larven voeden zich met
reststromen uit de food- en feedindustrie.
Het eiwit is vervolgens weer grondstof
voor producten als diervoeding. Zo wordt
afval letterlijk weer voedsel. Een duurzame
oplossing, die ook kansen biedt aan de
agrarische sector. De Rabobank versterkt
en verstevigt de uitbreiding van deze
keten door de inbreng van financiële
steun, kennis en lokale netwerken.
Een combinatie van verschillende financieringsvormen
biedt soms meer mogelijkheden om te lenen. Op
donderdag 29 september
organiseert de Rabobank voor
ondernemers de Dag van het
Nieuwe Financieren. Op 15
plaatsen in Nederland kunt u
deelnemen aan interessante
workshops, direct uw plan
pitchen en nieuwe financieringsmogelijkheden verkennen. Meer info: rabobank.nl/
hetnieuwefinancieren.
HYPOTHEEK
INLOOPAVONDEN
Bent u op zoek naar een nieuw
huis of wilt u uw eigen huis
(ver)bouwen, maar weet u
eigenlijk niet wat u kunt lenen?
Wilt u snel weten waar u aan
toe bent? Kom dan naar één
van onze Hypotheek
Inloopavonden in september.
U bent elke vrijdagavond in
september van harte welkom
op ons kantoor aan de
Schoonstraat in Heesch
(17.30-20.00 uur).
INLOOPAVONDEN
VOOR STARTERS
Loopt u met het idee rond om
een eigen bedrijf te starten of
heeft u onlangs deze stap
gemaakt? Kom dan langs
tijdens onze inloopavonden
voor startende ondernemers
en krijg antwoord op uw
ondernemersvragen. U bent
van harte welkom tussen 17.30
en 20.00 uur op een van onze
vestigingen: elke eerste
maandag van de maand op de
Cereslaan 2 in Heesch en elke
eerste dinsdag van de maand
op de Raadhuislaan 26 in Oss.
7
COÖPERATIE
RABOBANK CLUBKAS CAMPAGNE
Vijf stemmen,
vijf kansen!
De Rabobank Clubkas Campagne gaat weer van
start! U heeft dus vijf kansen om een vereniging of
stichting te steunen.
TEKST: JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO'S: WIM ROEFS
O
ver vier weken krijgt u ‘m weer in de
bus: de stemkaart van de Rabobank
Clubkas Campagne. Een kaart die
geld waard is! Elke stem die u
hiermee uitbrengt, brengt namelijk geld in het
laatje bij de verenigingen of stichtingen van uw
keuze. En dat levert mooie dingen op: van
scoreborden en multiculturele dansavonden tot
muziekinstrumenten en zelfs
clubhuisverbouwingen.
HOE WERKT HET? Ieder lid krijgt vijf
stemmen en bepaalt zelf op welke verenigingen
en stichtingen hij of zij stemt. Er is één
beperking: je kunt maximaal twee stemmen op
dezelfde vereniging of stichting uitbrengen.
Daardoor profiteren extra veel mensen van de
Clubkas Campagne. Zo wonnen vorig jaar maar
liefst 487 verenigingen en stichtingen een
bedrag. De winnaar was toen Ziekenvereniging
De Horizon uit Heesch, die met 852 stemmen
ruim 3400 euro binnenhaalde.
8 OSS BERNHEZE
OP WIE STEM JE? ‘Het werkt hartstikke
simpel’, aldus Ans van der Burgt uit Berghem.
‘Iedereen kan meedoen. Je vult de code van je
stemkaart in op de website, en binnen een paar
minuten heb je je stemmen uitgebracht.’ Wat
wel lastig kan zijn, is de vraag op wie je stemt.
Ans heeft daar een duidelijke aanpak voor: ‘Ik
stem bewust op organisaties met een grote
maatschappelijke betekenis. Daar profiteert
iedereen van.’ Zo kreeg vorig jaar onder andere
Stichting Jeugd en Jongeren uit Berghem een
stem van haar. En dit jaar zal de Berghemse
EHBO-vereniging erbij zitten. ‘Kijk: of Jantje of
Pietje nou valt, de EHBO-vereniging staat voor
iedereen klaar. Dat is dus eigenlijk een stem
voor iedereen. En hetzelfde geldt voor de
Stichting Jeugd en Jongeren: die is er voor alle
jeugd van Berghem.’
OOK OP ANDEREN? Bij beide
organisaties speelt Ans een actieve rol. Maar
denk niet dat ze alleen stemt op organisaties
Ans van der Burgt: ‘Ik stem
bewust op organisaties
met een grote
maatschappelijke
betekenis. Daar profiteert
iedereen van.’
300.000 EURO
waar ze zelf bij betrokken is. ’Natuurlijk niet! Ik
kijk waar het geld volgens mij het beste wordt
besteed. Dat kan ook buiten Berghem zijn. En
dit jaar stem ik misschien op andere
organisaties dan vorig jaar. Ik vind het een
plezierige gedachte dat ik zo op meerdere
plekken een steentje kan bijdragen.’
1200
WAT GEBEURT ER MET HET GELD?
Dat het geld goed besteed wordt, is voor Ans
duidelijk. ‘Neem de EHBO-vereniging. Daar
kopen we AED’s van het geld. Op die manier
zorgen we ervoor dat heel Berghem binnen een
‘6-minutenzone’ ligt. Oftewel: iemand met een
hartstilstand kan in principe binnen zes
minuten met een defibrillator geholpen worden.
Zonder het geld van de Clubkas Campagne is
zoiets een stuk lastiger. Maar voor een
sportvereniging kan bijvoorbeeld een digitaal
scorebord weer belangrijk zijn, en ga zo maar
door. Het geld komt in ieder geval terecht bij
mensen die er iets voor een grotere groep mee
doen. De Clubkas Campagne vergroot op die
manier de lokale saamhorigheid. En dat vind ik
ontzettend belangrijk.’
Als lokaal betrokken
bank geven we via de
Rabobank Clubkas
Campagne een deel
van de winst terug aan
de samenleving. Alle
leden van de bank
kunnen stemmen op
de deelnemende
verenigingen en
stichtingen, die per
stem een bepaald
bedrag krijgen (in
totaal maar liefst
300.000 euro). Uw stem
is dus letterlijk geld
waard! Kijk voor meer
informatie over het
stemmen op
rabobank.nl/
ossbernheze.
Stemmen voor de Rabobank Clubkas
Campagne kan van 10 t/m 23 oktober. Alle leden
krijgen hiervoor een schriftelijke oproep met een
stemcode. Deze code voert u in op onze website:
rabobank.nl/ossbernheze. Daar vindt u ook een
uitgebreide uitleg.
9
ONDERNEMEN
Goed voorbereiden en vertrouwen hebben in de
opvolgers: dat zijn de sleutels voor succes bij een bedrijfsoverdracht. Hoe werkt dat precies?
TEKST: MILOE VAN BEEK EN MATHIEU BOSCH FOTO'S: HILBERT KRANE EN WIM ROEFS
NIEUWE GENERATIE, NIEUWE KOERS
Sturen op de
overdracht
Theo Lauwers droeg zijn in
1978 opgerichte autoherstelbedrijf over aan zijn zoon
Nick en schoondochter Gerda.
10 OSS BERNHEZE
T
ien jaar: dat is de termijn die nodig is
om een bedrijfsoverdracht goed te regelen. Dat klinkt erg lang, maar er komt
heel wat bij kijken en er gaat onderweg
nog wel eens iets mis. Een overdracht moet fiscaal, financieel en organisatorisch goed worden
geregeld. Ook is het goed als de opvolger de eerste tijd rustig kan meedraaien in het bedrijf.
Daarmee heeft de eigenaar de tijd om de nieuwe
generatie echt te gaan vertrouwen. Tot slot kan
hij emotioneel afscheid nemen van zijn bedrijf.
‘Het bedrijf helemaal loslaten vinden eigenaren
vaak lastig, neem daar dus echt uitgebreid de
tijd voor’, zegt Bert Zonnenberg, manager Bedrijven bij Rabobank Oss Bernheze. Een bedrijfsopvolging mislukt vaker als de eigenaar
zich blijft bemoeien met de te varen koers, vergeleken met bedrijven waar dat niet het geval is.
Dat blijkt uit een onderzoek naar strategieverandering na generatiewisselingen dat het ECFB
(Erasmus Centre for Family Business) deed in
samenwerking met Rabobank en BDO
(accountancy en consultancy). Het is een van de
redenen dat een eerste generatiewisseling in
bijna zeven op de tien gevallen misgaat en minder dan vijf procent van de familiebedrijven de
derde wisseling overleeft. ‘Vandaar dat we adviseren om tien jaar voor de formele overdracht al
te gaan nadenken over de opvolging’, zegt Bert.
‘Een bedrijfsoverdracht is geen moment, maar
een proces. Wacht niet tot het laatste moment,
dan ben je te veel afhankelijk van het toeval.’
ENTHOUSIAST MAKEN De tijd nemen
betekent ook dat het vertrouwen in de opvolgers kan groeien. Want wie dat onvoldoende
heeft, zal beschermingsconstructies in het leven
roepen. ‘Voormalige eigenaren willen nog wel
eens de feitelijke zeggenschap behouden, bijvoorbeeld met een vetorecht. Dat soort constructies geven de nieuwe generatie weinig
armslag’, zegt Pursey Heugens, Professor
of Organisation Theory, Development and
Change aan de Erasmus Universiteit en
11
1200
Theo Lauwers werkt zelf nog
drie tot vier dagen in het autoherstelbedrijf om zijn opvolgers te ondersteunen.
mededirecteur van het ECFB. ‘Ook kun je een bedrijf alleen
echt loslaten als je een groot vertrouwen hebt in de nieuwe
opvolger. Meteen na het besluit om terug te treden is het belangrijk om veranderingen aan te gaan brengen’, zegt Heugens. ‘Maak de nieuwe generatie enthousiast, zodat ze de
kernwaarden van het bedrijf mee krijgen en socialiseer ze in
het bedrijf. Het vereist absoluut grootsheid om jezelf helemaal terug te trekken uit het bedrijf dat je zelf hebt opgebouwd.’ Maar wie met één been in zijn onderneming blijft
staan, maakt het voor de opvolger moeilijk om zijn eigen beslissingen te nemen en dus te ondernemen. ‘Eigenaren die
geen afscheid kunnen nemen, maken van hun opvolger een
leidinggevende of rentmeester die er alleen is voor het bijhouden van de dagelijkse gang van zaken. Dat is voor niemand goed.’
NIEUWE INVESTERINGEN Jaarlijks vinden er achttot tienduizend generatiewisselingen plaats bij familiebedrijven. De helft van deze bedrijven gaat over naar een externe
partij of houdt op te bestaan, de andere helft blijft binnen de
familie. Tijdens de economische crisis van de afgelopen jaren
stelden veel eigenaren de opvolging uit. De verwachting is
dat veel familiebedrijven de komende jaren van eigenaar
gaan wisselen. Naast vertrouwen is één van de aandachtspunten de dalende winstgevendheid van familiebedrijven na
‘Een bedrijfsoverdracht
is geen moment, maar
een proces'
12 OSS BERNHEZE
iedere opvolging. Dit heeft vaak te maken met verouderde
technologie; eigenaren zijn vaak jarenlang succesvol geweest
met hun product, dienst of techniek, maar die is inmiddels
verouderd. Als ze gaan terugtreden, hebben ze vaak geen zin
om nog risicovolle investeringen te doen. Ook de opvolgers
besteden het geld vooral aan veilige activiteiten die zorgen
voor een stabiele cashflow. ‘Rentmeesterschap is hierbij ook
een valkuil. Veel nieuwe eigenaren kunnen niet innoveren
omdat ze allerlei familieleden dividend schuldig zijn’, zegt
Heugens. ‘Dat gaat ten koste van investeringen in nieuwe ontwikkelingen en maakt de kans groter dat de concurrentie ze
voorbijstreeft’, zegt Heugens. Hij adviseert familieleden die
geen actieve rol ambiëren, uit te kopen en een familiestatuut
te maken waarin de familieleden afspraken maken over het
familie- en bedrijfsvermogen. ‘Wie wel actief in het
bedrijf wil zijn, moet net als de anderen een extern assessment volgen om te kijken of hij of zij geschikt is. Dergelijke
maatregelen doen één keer pijn, maar zijn op de lange termijn veel beter voor het bedrijf.’ Behalve het product en/of
de techniek kunnen ook de managementsystemen achterlopen en moet er organisatorisch vaak van alles worden
vernieuwd. Door ook hier al tijdens het overnameproces
Sinds 2015 staan Chrissy en
Laura van Rijt aan het roer
van Galerie en Beeldentuin
de Buffel in Vinkel.
aandacht aan te besteden, kan de nieuwe eigenaar een betere
start maken.
AAN DE KEUKENTAFEL Wordt de overdracht op tijd
Galerie en Beeldentuin de Buffel in Vinkel geeft
bezoekers een kijkje in de wereld van de Afrikaanse kunst. Er staan meer dan 1.000 beelden
van kunstenaars uit Zimbabwe.
Het bedrijf is opgericht door Cor en Yvonne van
Rijt-Ploegmakers. In 2010 overleed Yvonne, in
2015 plotseling ook Cor. Dochters Chrissy en
Laura stonden ineens voor de taak om de onderneming en het onroerend goed te beheren. Inmiddels hebben Laura en haar man Geert het
bedrijf voortgezet. ‘We hebben in goed overleg
mijn zus uitgekocht’, vertelt Laura. ‘Rabobank
Oss Bernheze begeleidde en adviseerde in dat
traject. We hebben bij meerdere banken informatie opgevraagd, maar het ‘dichtbij zijn’ van de
Rabobank maakte voor ons het verschil. Onze
accountmanager Dorus Schellekens nam alle
tijd en dat heeft de relatie met de bank versterkt. Voor advies, uitleg en zelfs de ondertekening van de aktes hoefden we niet naar de bank:
de bank kwam naar ons. Erven is een moeilijke
materie. Er komt veel op je af en de belasting wil
een aanzienlijk deel van de waarde innen. Gelukkig hebben we gespaard en kunnen we met
hulp van de Rabobank ondernemen zoals we
dat willen. We gaan de droom van mijn ouders
voortzetten. Wat zouden ze trots zijn geweest
op dit resultaat, vooral omdat het ook onze
droom is geworden.’ Meer weten? Kijk op
beeldengaleriedebuffel.nl
1200
geregeld, dan kan de jonge generatie een positieve impact
hebben op een bedrijf, meent Bert Zonnenberg. ‘Het is dan
wel goed om tijdens het overnameproces te blijven ondernemen, te investeren en risico’s te blijven nemen. Laat de opvolger hierbij vast meedenken en zet zelf steeds meer stappen
terug.’ Ondernemer Theo Lauwers, die onlangs zijn in 1978
opgerichte autoherstelbedrijf overdroeg aan zijn zoon Nick
en schoondochter Gerda, heeft deze adviezen in zijn oren geknoopt. De overdracht loopt al een paar jaar en hij werkt zelf
nog drie tot vier dagen in het bedrijf. ‘Dat doe ik alleen om
Nick en Gerda te ondersteunen en te adviseren, Ik laat ze volledig vrij in hun beslissingen. Ik kan het bedrijf goed loslaten,
omdat ik al jaren met de opvolging bezig ben.’ Volgens Bert is
het voor bankiers belangrijk om in die jaren van de overgang
dicht bij het bedrijf te staan en de bijzondere dynamiek tussen bedrijf en familie goed te kennen. ‘Er wordt veel aan de
keukentafel geregeld. Voor dat krachtenveld moeten bankiers
kennis en begrip hebben. Voor de Rabobank is het enerverend om een volgende generatie te helpen met ondernemen
in het bedrijf.’ Zo kunnen ondernemers in de agrarische sector intensieve begeleiding krijgen binnen het Rabo Opvolgers
Perspectief. Experts werken samen met ondernemers aan de
overname en de te volgen strategie. Tijdens trainingen kunnen agrariërs collega’s ontmoeten die ook op het punt staan
een bedrijf over te nemen. Zo kunnen zij van elkaar leren.
Ook bedrijven in andere sectoren kunnen bij adviseurs van
de Rabobank terecht, om de financiële en fiscale situatie in
kaart te brengen, bijvoorbeeld met een stappenplan voor de
overname.
Daarnaast gaan de Rabobank, BDO Accountants & Adviseurs en het Erasmus Centre for Family Business de komende jaren wetenschappelijk onderzoek doen naar familiebedrijven, om ze beter te begrijpen en nieuwe inzichten te verwerven. Daarmee kunnen zij hen ondersteunen, bijvoorbeeld
via een kennisplatform dat de verbinding maakt met én tussen familiebedrijven.
‘De samenwerking
was ideaal’
13
‘Samen
bereik je
meer dan
alleen’
14 OSS BERNHEZE
UW MENING TELT
Als coöperatieve bank geven we u graag een stem, ook als het gaat
om de manier waarop we onze dienstverlening vormgeven. En
belangrijker nog: we dóen er ook echt iets mee.
TEKST: JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO'S: WIM ROEFS
Uw feedback
helpt ons verder
leggen is. Of omdat niet elke klant het idee heeft
dat het zin heeft om zoiets te melden. Als
coöperatieve bank willen we daar iets mee.
Daarom gaan we tijdens diverse klantpanels de
dialoog met onze klanten aan. Per team nodigen
we tien tot twintig klanten uit om fundamenteel
van gedachten te wisselen over onze dienstverlening, maar ook over bijvoorbeeld de rol die we
als coöperatieve bank spelen in deze regio.’
Corné Roovers is directeur
Particulieren & Private
1200
Banking van onze bank.
D
e beste manier om onze
dienstverlening te verbeteren, is
door u als klant te vragen wat er
beter kan. Dat doen we dan ook
geregeld, bijvoorbeeld via
klantenquêtes. Op basis daarvan
hebben we de afgelopen tijd bijvoorbeeld de
storingsgevoeligheid van onze stortingsapparaten verbeterd, de privacy op enkele van
onze kantoren vergroot en de doorlooptijd van
hypotheekaanvragen versneld.
KLANTPANELS Prima verbeteringen
natuurlijk, maar we denken dat er ook verbeterpunten zijn die wat minder concreet zijn.
Daarom starten we dit najaar met klantpanels.
Corné Roovers, directeur Particulieren & Private
Banking van onze bank, licht dit toe. ‘Die
voorbeelden geven aan dat we adequaat willen
reageren als we een klacht of verbeterpunt
horen. Maar lang niet alles wordt uitgesproken,
bijvoorbeeld omdat het niet één-twee-drie uit te
CONTINUE VERBETERING We starten
in oktober met zes klantpanels. Vier daarvan
richten zich op een specifieke doelgroep
(particulieren, grootzakelijk, startende
ondernemers en jongeren), twee op een product
of dienst (hypotheken en zakelijk financieren).
Op basis van de ervaringen van deze bijeenkomsten wordt besloten hoe we hier structureel
een vervolg aan kunnen geven. ‘Het moet
nadrukkelijk geen eenmalig initiatief zijn’, aldus
Corné. ‘Na elke bijeenkomst willen we immers
graag terugkoppelen: wat doen we met de
feedback die we krijgen? Zodat we steeds weer
nieuwe stappen kunnen maken. Ook is het
mogelijk dat er in de loop der tijd extra klantpanels bijkomen. Het moet echt een proces van
continue verbetering worden; daarom schuiven
er elke keer ook meerdere medewerkers aan.
Bovendien delen we de uitkomsten met onze
ledenraad. Ik ben er namelijk van overtuigd dat
de dialoog met de klant dé manier is om beter te
worden: samen bereik je meer dan alleen.’
15
REGIOTEAMS
VAN DORPSRAAD
TOT GILDEFEEST
TEKST: JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO: RABOBANK
D
e regio Noordoost bestaat uit relatief
veel kleine kernen. ‘Dat zie je ook
terug in de manier waarop we in
deze regio opereren’, aldus Jan
Peijnenborgh, directeur Bedrijfsmanagement
van onze bank. ‘We dragen in elke kern op een
andere manier bij, puur op basis van wat de
behoefte is én wat wij kunnen toevoegen
natuurlijk. De ene keer is dat echt inhoudelijk,
zoals bij de dorpsraden van Berghem, Herpen,
Ravenstein en Megen-Haren- Macharen; daar
denken we graag mee over de thema’s die lokaal
leven. Maar het kan ook meer in de culturele
sfeer zijn, zoals bij de Gildefeesten in
Ravenstein; daar zijn we met onze medewerkers
actief bij de organisatie betrokken.’
VERBONDEN MET DE GEMEENSCHAP
Het typeert volgens Jan de manier waarop
de bank naar de regio kijkt: ‘We voelen ons
verbonden met de gemeenschap: als bank, maar
ook als medewerkers die iets willen bijdragen
16 OSS BERNHEZE
aan de omgeving waarin ze wonen en werken.
Sommige lokale uitdagingen pakken we centraal
op – denk aan jeugdwerkloosheid – maar waar
mogelijk dragen we lokaal ons steentje bij.’
Vroeger gebeurde dat vooral financieel. ‘En nog
steeds’, benadrukt Jan, ‘via de Rabobank Clubkas
Campagne, waar honderden clubs en
verenigingen van profiteren. Maar daarnaast
geven we onze betrokkenheid steeds meer vorm
door middel van actieve samenwerking, waarbij
we elkaar versterken. Want daar gaat het om!’
EXTRA IMPULSEN
Als voorbeeld noemt hij de ontwikkelingen
in Schaijk: ‘We zetten daar onze kennis, ons
netwerk en financiële middelen in, bijvoorbeeld
rond het centrumplan en het
Ondernemersplein. Dat geeft het dorp extra
impulsen, maar zorgt er óók voor dat de
inwoners binding houden met onze bank. Zo
helpen we elkaar verder.’
VEELZIJDHEID
Om zo lokaal mogelijk
te blijven werken,
hebben we ons
werkgebied opgedeeld
in vier regio’s. In elk
nummer van Dichterbij
nemen we er één onder
de loep. Deze keer
vertelt directeur
Bedrijfsmanagement
Jan Peijnenborgh over
de regio Noordoost. Hij
benadrukt de
veelzijdigheid van de
samenwerking met
deze regio.
FEITEN
Belanden er bij u ook wekelijks onnodig veel restjes
zuivel, brood en groenten in de kliko? Deze direct
toepasbare tips komen dan wellicht van pas.
1200
BRON: MILIEUCENTRAAL, VOEDINGSCENTRUM
BRUINE BANANEN? PEL ZE, WIKKEL ZE IN
VERSHOUDFOLIE EN VRIES ZE IN VOOR
EEN ROMIGE SMOOTHIE. /// DROOG
OVERGEBLEVEN BROOD IN DE ZON OF OP
DE VERWARMING ALS DEZE AANSTAAT
EN VERMAAL HET BROOD TOT PANEERMEEL. /// VEEL NIET-GEKOELDE PRODUCTEN IN EEN ONGEOPENDE VERPAKKING
ZIJN ENKELE MAANDEN TOT ZELFS ENKELE JAREN NA DE ‘TENMINSTE HOUDBAAR
TOT’-DATUM NOG GOED TE GEBRUIKEN.
/// WIST U DAT APPELS IN DE KOELKAST
DRIE WEKEN LANGER GOED BLIJVEN DAN
OP DE FRUITSCHAAL? /// VERSE KRUIDEN
ZIJN PRIMA IN TE VRIEZEN.
17
VERMOGEN
Nu de spaarrente laag is en zelf vermogen opbouwen steeds
belangrijker wordt, is beleggen één van de manieren om aan uw
financiële toekomst te werken. Hoe begint u daarmee? En met
welk doel?
TEKST: PETER STEEMAN EN JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO'S: CAROLYN RIDSDALE EN WIM ROEFS
BELEGGEN VOOR BEGINNERS
‘Bepaal het doel
en blijf bij je plan’
O
ver beleggen bestaan meerdere
vooroordelen: het is voor mensen
die snel geld willen verdienen, je
moet er veel van afweten en net als
in een casino valt niet te voorspellen wie wint of
verliest. ‘Dat imago is een erfenis uit het
verleden’, stelt Dick Hubertus, beleggingsspecialist bij Rabobank Oss Bernheze.
Verstandig beleggen zal voor sommigen
tegenstrijdig klinken. Ze herinneren zich de
koop- en verkoopadviezen uit de hoogtijdagen
van de internetbubbel. Dick: ‘Vijftien jaar
geleden was er op een verjaardagsfeestje altijd
wel iemand die beweerde dat hij of zij enorm
gescoord had met een aandeel. En als de koers
daalde, probeerde diegene zo snel mogelijk van
dat aandeel af te komen.’
Verstandig beleggen is juist niet gebaseerd
op die emotie: een goede belegger houdt het
hoofd koel. Het gaat om het vooraf gestelde
beleggingsdoel en het onderhouden van
vermogen. Daarbij is een goede verdeling van
18 OSS BERNHEZE
aandelen en obligaties, in verschillende sectoren
en regio’s, essentieel.’ Rabobank Oss Bernheze
heeft een lokaal team met vier beleggingsspecialisten die u graag helpen bij het
samenstellen en beheren van een
beleggingsportefeuille.
BEGIN BESCHEIDEN Een ander
vooroordeel is dat het bij beleggen draait om
dat ene magische moment om in te stappen met
beleggen. ‘Het is slimmer om regelmatig geld in
een beleggingsportefeuille te stoppen’, aldus
Dick. ‘Je hoeft geen groot vermogen te hebben.
Voorwaarde is dat je het geld dat je belegt niet
nodig hebt als bijvoorbeeld de wasmachine
kapot gaat. De Rabobank heeft heel
laagdrempelige beleggingsproducten waarmee
je vanaf ieder bedrag kunt instappen. Stop er
bijvoorbeeld iedere maand honderd euro in.
Door regelmatig geld in te leggen, creëer je
verschillende instapmomenten, wat bijdraagt
aan risicospreiding.’
1200
Steeds meer
huishoudens
kiezen voor
beleggen
19
TEST UW PROFIEL
Wilt u weten welke
beleggingsvorm bij u past?
U kunt een profiel op laten
stellen met de test op
rabobank.nl/particulieren/
beleggen/beginnen-metbeleggen. Dat gebeurt aan
de hand van stellingen als
‘Ik vind het niet acceptabel
dat ik geld kan verliezen’,
aangevuld met input over
het vermogensdoel en een
inschatting van de eigen
beleggingskennis.
Interesse in beurzen en indices is geen
voorwaarde om te starten met beleggen, stelt
Dick: ‘Ruim dertig procent van onze beleggende
klanten heeft geen kennis en tijd om zelf zijn
portefeuille goed te beheren en kiest ervoor om
het beleggen over te laten aan onze experts. De
vraag waar het bij beleggen om gaat is deze:
denk je na over vermogensopbouw voor een
doel verder weg? En heb je de verwachting dat
je dat doel met sparen niet gaat halen? Dan is
beleggen een aantrekkelijke optie. Dat kan op
een heel verstandige manier. Het gaat om het
halen van een doel op de lange termijn; wie voor
zichzelf een duidelijk doel heeft, hoeft niet
iedere dag te kijken hoe het gaat. Bepaal je doel,
de termijn waarbinnen je dat doel wilt bereiken
en het risico dat je hierbij kunt en wilt lopen. En
blijf vervolgens bij je plan.’
RENDEMENT EN RISICO Steeds meer
huishoudens kiezen voor beleggen. ‘De lage
spaarrente is een aanjager’, constateert Dick.
‘Mensen zoeken naar wegen om meer
rendement uit hun vermogen te halen. De vraag
die dan aan de orde komt, is: wat wil ik met mijn
geld? De studie van kinderen financieren,
pensioen aanvullen of andere doelen? Wanneer
je het doel hebt vastgesteld, weet je wanneer je
het belegde geld weer nodig hebt. Hoe verder
het doel in de toekomst ligt, hoe meer
beleggingsrisico je kunt nemen. Dat komt omdat
je meer tijd hebt om koersschommelingen het
‘Mensen zoeken naar wegen om meer
rendement uit hun vermogen te
halen. De vraag die dan aan de orde
komt, is: wat wil ik met mijn geld?’
Dick Hubertus is een van de
vier beleggingsspecialist bij
onze bank.
hoofd te bieden. Je beheerst de risico’s met een
evenwichtige portefeuille, maar ook door rustig
te blijven bij grote koersbewegingen. Wie in
2006 instapte, heeft in 2016 een aanzienlijk
hoger rendement met beleggen dan met sparen
bereikt, ondanks de klappen die de beurzen
kregen tijdens de kredietcrisis. Dat illustreert
hoe belangrijk een lange beleggingshorizon is.’
OP KOERS BLIJVEN ‘Voor beleggers die
zelf actief willen sturen of het beleggen door ons
willen laten doen, hebben we online
hulpmiddelen, zoals de Rabobank Beleggen
App’, vult Dick aan. Deze app is als beste
beoordeeld door experts en consumenten in het
IEX Netprofiler Internet Brokeronderzoek 2016.
‘Je kunt zelf eenvoudig online zien of je op koers
ligt. En wij geven indien nodig suggesties om
zaken bij te stellen.’ Op Rabobank.nl/beleggen
leest u meer over de mogelijkheden, of u nu zelf
wilt beleggen, hulp wilt inroepen van een
adviseur of het wilt laten doen door
belegginsspecialisten van onze bank.
Wilt u een afspraak maken met een adviseur?
Dan kunt u bellen met (0412) 45 77 77.
We helpen u graag bij het maken van de voor u
beste keuze.
20 OSS BERNHEZE
Winnaars
De winnaars van de puzzel uit
PUZZEL
de vorige Dichterbij zijn de
heer B. van der Heijden uit
Heeswijk-Dinther en mevrouw
J. Cornelissen-Steijnis uit
Schaijk. Zij hebben een
cadeaubon gekregen van
Bierbrouwerij Oijen t.w.v. € 30.
Maak kans op
een cadeaubon van Bakkerij
Doomernik t.w.v. € 25.
ZWEEDS RAADSEL
1200
Een Zweeds raadsel werkt net als een kruiswoordpuzzel. De pijlen geven aan in welke richting u het
woord in kunt vullen. De letters uit de genummerde
vakjes vormen het oplossingswoord dat u invult in de
balk onder de puzzel.
Stuur de oplossing voor 15 oktober 2016 naar
[email protected] o.v.v. Puzzel
Dichterbij 3-2016. Of per post naar Rabobank Oss
Bernheze, t.a.v. Afdeling MC&C, Postbus 20, 5384 ZG
Heesch. Vermeld ook uw volledige huisadres. De
winnaars ontvangen uiterlijk 1 november 2016
bericht. U maakt kans op één van de twee
cadeaubonnen van Bakkerij Doomernik uit
Heeswijk-Dinther t.w.v. € 25.
21
COÖPERATIE
31 OKTOBER - 4 NOVEMBER
Rabo Wissel
Week
We vinden het bijzonder dat u ervoor heeft gekozen om lid te
worden van onze coöperatie. Als dank daarvoor organiseren we de
Rabo Wissel Week!
TEKST: ANNEMARIE VAN DAALWIJK FOTO'S: RABOBANK
1200
L
id zijn van een coöperatieve bank is
voor veel leden de normaalste zaak
van de wereld. Maar dat is het niet.
Althans, wij als bank vinden het niet
vanzelfsprekend dat u lid bent. Het
betekent namelijk dat u deel wilt
uitmaken van een groep mensen en bedrijven
die verder kijken, samenwerken en van
betekenis willen zijn voor de samenleving
waarin ze leven en werken. ‘Wisselwerking’ is
daarbij een cruciaal vertrekpunt: de een helpt
de ander en andersom. Dat kan met financiële
middelen, maar ook met bijvoorbeeld ideeën en
ervaring, kennis en kunde. Door deze met elkaar
uit te wisselen, maken we elkaar sterker.
Vandaar de Rabo Wissel Week! Een week
waarin de coöperatie centraal staat en we u
bedanken voor uw bijdrage daaraan. Van maandag 31 oktober tot en met vrijdag 4 november
vinden er in de Rusheuvel in Oss tal van activiteiten plaats. U bent van harte welkom. Een
persoonlijke uitnodiging volgt nog (zie kader),
maar we geven u hier vast een voorproefje.
Wilt u meer weten? Hou dan onze website en
social media in de gaten!
Streekspecial
Benieuwd waar ons dialect vandaan komt? Hoe
lang het nog blijft bestaan? En… hoe het klinkt?
Dan wordt dit een prachtige middag! We
beginnen met een lezing van Wim Daniëls:
schrijver, cabaretier én Brabander. Met een
enorme dosis humor vertelt hij over het dialect
en de Nederlandse taal, zoals hij dat ook bij
Pauw geregeld doet. Daarna een sfeervol
optreden van een artiest die ons zal betoveren
met zijn teksten en klanken.
‘Veilig’ werken voor ZZP-ers
De meeste ZZP-ers vinden hun werk ontzettend
leuk, maar wat betekent die Wet DBA nou
23
precies? Tijdens dit seminar vertelt Jacqueline
Lauwen van Arbeidsrecht Plus Advocatenkantoor hoe u voorkomt dat het ZZP-schap wordt
gezien als een schijnconstructie. Ook gaan we in
op arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Kortom: alles over ‘veilig’ werken in juridische zin.
Een week die volledig in het
teken staat van wat onze
coöperatie zo bijzonder
maakt, met voor ieder
wat wils
Grootzakelijk ontbijt
Voor onze grootzakelijke relaties organiseren
we een bijzondere ontbijtbijeenkomst. Elke tafel
krijgt een eigen gespreksonderwerp: van valutaontwikkelingen en internationale financieringsmogelijkheden tot handel met diverse (verre)
landen. Smakelijk en leerzaam tegelijk.
Eigentijdse duurzaamheid
Duurzaamheid is een steeds belangrijker thema
voor onze zakelijke leden. De gerenommeerde
filosoof en trendwatcher Ruud Veltenaar praat
u bij over de onvermijdelijke duurzaamheidsr(e)volutie. Hou onze website in de gaten!
De Nieuwe Winkelstraat
Online retail is belangrijk en groeit verder, maar
nog altijd wordt 90% van de non-foodomzet in
fysieke winkels gerealiseerd! Jos Voss, senior
industry analyst bij Rabobank Nederland, neemt
u mee langs de actuele ontwikkelingen. Met
extra aandacht voor samenwerking met collegaretailers, vastgoedeigenaren en gemeenten.
Finale van De Pitch
De Pitch is een wedstrijd voor lokale
ondernemers. Na de uitzendingen op Dtv vindt
bij ons de finale plaats o.l.v. Anne-Marie
Fokkens. Welke ondernemers winnen een flink
geldbedrag voor hun idee? Tijdens het
juryberaad luistert u naar een inspirerende
lezing van generaal Peter van Uhm. Hij vertelt
hoe hij vanuit een middenstandsgezin
Commandant der Strijdkrachten werd. Een
verhaal over visie, eerlijkheid en duidelijkheid.
Bedrijfsoverdracht in agrarische sector
Veel agrariërs schuiven de bedrijfsoverdracht
voor zich uit. Als u daar echter tijdig over in
24 OSS BERNHEZE
ZORG DAT
U ERBIJ BENT!
1200
De Rabo Wissel Week
brengt voor ieder wat
wils. Het volledige
programma vindt u in de
persoonlijke uitnodiging
die alle leden binnenkort
ontvangen. Daarin leest u
ook hoe u zich kunt
inschrijven en wat de
verdere bijzonderheden
zijn. Bent u wel lid van
onze bank, maar
ontvangt u de
uitnodiging onverhoopt
niet? Kijk dan vanaf 26
september op onze
website!
gesprek gaat, kunt u alle financiële, fiscale en
juridische zaken goed regelen. En daar
profiteert u nog jaren van. Tijdens dit seminar
hoort u er alles over. Ook de emotionele kant
komt uitgebreid aan bod. Een mooie start voor
uw (uiteindelijke) bedrijfsoverdracht?
Alles over mantelzorg
Wat komt er allemaal bij mantelzorg kijken?
Welke instanties kunnen erbij ondersteunen?
En hoe combineer je mantelzorg en werk?
Allemaal vragen die tijdens deze bijeenkomst
aan bod komen.
Mega Rabo Speelmiddag
In de week vóór de Rabo Wissel Week vindt de
Spaarweek plaats. Jonge spaarders kunnen dan
speciale toegangsbewijzen ontvangen voor deze
mega speelmiddag. Dat wordt een dolle boel in
de sporthal van De Rusheuvel!
Finale Clubkas Campagne
De Rabobank Clubkas Campagne heeft geen
introductie meer nodig. Tijdens deze
finaleavond maken we bekend welke bijdragen
de deelnemende verenigingen en stichtingen
krijgen. Samen maar liefst € 300.000!
College Tour met Jan Versteegh
Voor jongeren tot 30 jaar hebben we DJ La
Fuente en Jan Versteegh weten te strikken! In
deze speciale College Tour vertellen zij over hun
werk als internationaal bekende DJ en verslaggever bij PowNews en BNN. Een uitstekende
suggestie van onze jongerenraad, mét bier en
bitterballen uiteraard!
Schenken: hoe werkt dat?
Prof. mr. Martin Jan van Mourik is notaris,
hoogleraar en columnist. Bovendien is hij een
geweldig verteller! Hij neemt u tijdens deze
bijeenkomst mee in de actualiteit rond
schenken en erven. Nuttig, leerzaam en ook
hilarisch!
25
1200
JONGEREN
Met ondernemen kun je niet jong genoeg beginnen.
Zo’n twintig jongeren deden mee aan ZomerOndernemers: een kickstart voor hun eigen onderneming.
TEKST: JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO'S: RENÉ NELISSEN
AAN DE SLAG MET ZOMERONDERNEMERS
Naar Salou?
Nee, wij
ondernemen!
H
1200
et is de eerste week van de
zomervakantie. Terwijl hun
leeftijdgenoten naar Salou, Lloret en
Chersonissos afreizen, trekken zo’n
twintig jongeren vanuit het Osse gemeentehuis
naar de diverse winkelcentra in de stad. Hun
doel: in een uur tijd zoveel mogelijk geld
verdienen. Hun middelen: een tientje én de
nodige dosis creativiteit. De ene groep tapt
water in het gemeentehuis en verkoopt dit op
straat, waar de zon op dat moment voor een
verschroeiende hitte zorgt. Een andere groep
kiest voor een ruilsysteem en heeft na een uur
ruilen een mooie fiets in de aanbieding. De
winnende groep weet het tientje uiteindelijk om
te zetten in 55 euro.
‘Een prachtige opdracht’, aldus Dimitri van
Gaal. ‘Er zat van alles in: investeren, op mensen
durven afstappen, verkopen, ‘anders’ durven
denken, bijsturen als je oorspronkelijke plan
niet blijkt te werken… Allemaal vaardigheden
die je als ondernemer nodig hebt. En voor een
28 OSS BERNHEZE
rendement van 450% binnen een uur tekent
elke ondernemer natuurlijk!’
‘BOOST’ VOOR
ONDERNEMERSCHAP Dimitri en zijn
collega-trainer Nuala Burns hebben de groep
enkele weken onder hun hoede in het kader van
‘ZomerOndernemers’. Dit project helpt jongeren
van 15 tot 22 jaar met het starten van een eigen
bedrijf. Ze leren daarbij de basis van het
ondernemerschap: van financiën en marketing
tot productontwikkeling en netwerken. Naast
een driedaagse training krijgen ze inspirerende
presentaties van lokale ondernemers en
leerzame sessies van onder meer een
belastingkantoor, een accountantskantoor en
onze bank. Zo krijgen hun ondernemersplannen
al op jonge leeftijd een boost: precies waar
Stichting The New Entrepeneur op inzet. Én
waar de gemeente Oss, de Kracht van Oss en wij
als ondernemende bank graag op lokaal niveau
aan bijdragen.
Axel Zoons (14)
‘Tiny houses’
‘Tiny houses’ zijn kleine huizen die
mobiel, duurzaam en zelfvoorzienend
zijn. In Amerika zijn ze al in opkomst,
wat Axel betreft straks ook in
Nederland.
Zo'n twintig jongeren
leerden liever zoveel
mogelijk over ondernemen
dan op het strand van
1200
bijvoorbeeld Salou te liggen.
AMBITIES EN IDEEËN Volgens Dimitri
zijn de prestaties van de deelnemers
verbazingwekkend. ‘Onvoorstelbaar hoe serieus
ze al met het ondernemen bezig zijn. Een meisje
van 11 dat nú al aan een eigen bedrijf denkt.
Een jongen van 14 die met innoveren en
duurzaamheid bezig is...’ Aan ambities geen
gebrek, aan ideeën evenmin. De één verkoopt
bruisballen voor in bad – gepersonaliseerd
desgewenst – de ander specialiseert zich in het
optimaal laten presteren van wedstrijdpaarden.
Met de ondernemersdrive zit het dus wel
goed. Maar waar kunnen ze nog veel leren? ‘Oh,
op vele gebieden natuurlijk’, aldus Dimitri.
‘Daarvoor zijn ze hier. Voor de meeste
deelnemers gaat er echt een wereld open: ze
horen allerlei dingen waar ze tot op heden nog
nooit bij hebben stilgestaan. Dan denk je: ‘Oeh,
de Belastingdienst: dat zal ze wel afschrikken.’
Maar niks is minder waar. Sterker nog: ze waren
erg geïnteresseerd in manieren om zo min
mogelijk belasting te betalen, ha ha!’
‘Deze huizen lossen een aantal
problemen op. Allereerst zijn ze
goedkoop en hoef je er zelf geen grond
voor te hebben. Daarnaast worden ze
duurzaam gebouwd en zijn ze volledig
zelfvoorzienend in energie. Duurzaam
wonen met veel minder vaste lasten dus!
Het liefst zou ik er dit jaar nog één of
twee willen laten bouwen en vervolgens
verhuren. Dat betekent dat ik heel
efficiënt met mijn tijd moet omgaan,
want ik heb bij ZomerOndernemers wel
geleerd dat er meer bij komt kijken dan
ik dacht. Ik weet ook niet of ik er later
mijn geld mee zou willen verdienen. Wat
ik wél zeker weet, is dat ik straks een
eigen hotel of restaurant wil; dat zit al
heel lang in mijn hoofd. En ik ben
ontzettend eigenwijs, dus ik denk dat
me dat wel gaat lukken!’
‘Ik wil de dingen
op mijn eigen
manier doen’
29
‘Ik heb nu het
vertrouwen dat
ik het wél kan’
GOLDEN CIRCLE De slag die de meesten
nog moeten maken, is dat ze niet zozeer met het
bedrijf bezig moeten zijn, maar met hun product
of dienst. En beter nog: de klant. ‘Het idee is
vaak goed’, aldus Dimitri. ‘Maar marktgericht
denken is wat lastiger. Wat zijn de behoeften
van de klant? En hoe speel je daarop in?’
Tijdens de pauze blijkt dat de deelnemers
grote stappen maken. De 14-jarige Axel begint
vrolijk over de Golden Circle: een denkmodel
dat ondernemers helpt om vanuit pure waarden
te denken in plaats vanuit het productniveau. En
Doriet van 20 schroomt niet om de
maatschappelijke tendens naar ‘puur en eerlijk’
als uitgangspunt te nemen voor de nieuwe
manier van fotografie waar zij voor staat.
EIGEN KOERS Hoeveel deelnemers
uiteindelijk écht ondernemer zullen worden?
Dimitri durft het niet in getallen uit te drukken.
Eerdere edities van ZomerOndernemers – dat al
zeven jaar bestaat – kwamen tot ongeveer een
derde. Maar dat is geen doel op zich. Dimitri:
‘We willen het ondernemerschap stimuleren,
niet koste wat het kost twintig bedrijfjes uit de
grond stampen. Het is ook niet erg als de
deelnemers er hier achter komen dat ze níet
geschikt zijn voor het ondernemerschap. Of dat
ze besluiten dat het meer iets voor later is. Als
we er maar in slagen om een duidelijk beeld van
ondernemen te geven, zodat de échte
ondernemers in de dop nú al de impuls krijgen
om hun eigen koers te varen.’
Linde Lambrichts (22)
HR-adviesbureau
Linde wil een HR-adviesbureau voor
kleine en middelgrote bedrijven en
organisaties beginnen, zodat
investeren in medewerkers ook voor
hen haalbaar is.
‘Kleinere bedrijven en organisaties
hebben niet altijd de middelen voor een
HR-afdeling. En in sommige gevallen is
een hele HR-afdeling ook niet rendabel.
Bedrijven kunnen mij inhuren om samen
te kijken hoe HR-taken vormgegeven
kunnen worden: binnen de organisatie
‘Ca Ro Jo
Photographer:
mag ik die naam
noemen?’
Doriet Achouiti (20)
Bedrijfsfotografie
Doriet ís al ondernemer: samen met
haar moeder heeft ze een fotostudio.
Haar moeder fotografeert, zij zorgt
ervoor dat alles op rolletjes loopt.
‘Wij denken dat fotografie heel anders
moet: veel echter, veel puurder. Ik wil op
bedrijven als Parfumerie Douglas
afstappen en hun laten zien hoe dat kan.
Met onze eigenwijze kijk en creativiteit
kunnen we het verschil maken, daar ben
ik van overtuigd.
30 OSS BERNHEZE
of daarbuiten. Het idee is ontstaan toen
ik mijn Bachelor haalde. Maar het leek
me toen nog een ver-van-mijn-bedshow; ik heb immers geen netwerk én
nog geen naam opgebouwd.
Bij ZomerOndernemers heb ik geleerd
dat ik het ook om kan draaien. Na dit
project wil ik daarom doorpakken en de
voorbereidingen gaan treffen. Als ik over
een jaar klaar ben met mijn Master, heb
ik bovendien de nodige cases
behandeld. Ik weet zeker dat ik er dan
klaar voor ben.’
Ik vind ZomerOndernemers heel
inspirerend. De opdrachten zijn
ontzettend leuk en van de lezingen
steek ik veel op. Ik had bijvoorbeeld niet
gedacht dat ik de Kamer van
Koophandel en de Belastingdienst
interessant zou vinden, maar dat was
hartstikke leerzaam. Ik weet nu helemaal
zeker dat ik door wil met ondernemen.
Vooral de marketing, dat is echt iets voor
mij. Zoals dit blad: mooie reclame, toch?’
BETALEN
1200
GRPPY:
DIGITALE
GROEPSPOT
Een avondje stappen met zeven vrienden.
De babyshower van je beste vriendin. Het
afscheidscadeau voor een collega. Allemaal apart afrekenen voor een gezamenlijke uitgave kan lastig zijn. Gelukkig is er nu
GRPPY (GRouPPay), de app die gezamenlijke uitgaven voor groepen eenvoudig en
inzichtelijk maakt. Want wat je ook samen
onderneemt, geen enkele groep ontkomt
aan het regelen van geldzaken. Deze app
is een initiatief van de Rabobank en is beschikbaar voor iOS en Android, voor iedereen die een betaalrekening heeft bij welke
bank dan ook. GRPPY past goed bij het coöperatieve karakter van de Rabobank: het
vereenvoudigt de organisatie van dingen
die je samen onderneemt. GRPPY is nog
niet af. Regelmatig komen er nieuwe features bij of worden onderdelen verbeterd.
GRPPY.COM
31
BANKING FOR FOOD
Na het grote succes van vorig jaar kunnen kinderen uit groep
7 en 8 ook dit jaar weer meedoen aan de Keukenbazen Battle.
Na de zomer barst de strijd los.
TEKST: RECLAMEBUREAU DPLUSM FOTO'S: JAN ZANDEE / BRON: AGRIFOOD CAPITAL
Keukenbazen
Battle 2016
O
Corné Kemner (links) en Just
Meyer maakten deel uit van
het winnende team uit Cuijk
van vorig jaar. Het hele team
bestond uit Meike van Kessel,
Corné Kemner, Freya van
Bemmel, Bo Pluk en Just
Meyer.
m thema’s als voeding, gezondheid
en duurzaamheid al op vroege
leeftijd bij kinderen te introduceren
én om kinderen ervan bewust te
maken dat eerlijk, gezond en lekker eten om de
hoek verbouwd en geproduceerd wordt,
organiseert AgriFood Capital de leukste en
spannendste kookwedstrijd van Nederland:
Keukenbazen. Tijdens de kookwedstrijd gaan
kinderen in de leeftijd van tien tot twaalf jaar in
teams de strijd aan met andere kinderen uit de
deelnemende gemeenten in Noordoost-Brabant.
Elk van de teams stelt een menu samen met
lekkere en gezonde producten uit de eigen
buurt. Een mooie manier om op een leuke en
ludieke wijze in aanraking te komen met koken,
voeding en lokaal voedsel.
NOORD-BRABANT Dit jaar doen maar
liefst achttien gemeenten aan het kookfestijn
mee: Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel,
titelverdediger Cuijk, Grave, ’s-Hertogenbosch,
32 OSS BERNHEZE
Heusden, Landerd, Mill en Sint Hubert, Oss,
Schijndel, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel,
Sint-Oedenrode, Uden, Veghel en Vught. In
teams van twee, drie of vier kinderen strijden de
Keukenbazenteams om een plaats in de ‘Mega
Live KookBattle’, de finale die op 15 oktober
plaatsvindt op het Koning Willem I College in
’s-Hertogenbosch. Tijdens die finale koken
achttien teams, uit iedere gemeente één team,
samen met een professionele kok het finalemenu voor een professionele jury en een aantal
gasten uit de eigen gemeente. De burgemeesters
van de deelnemende gemeenten zijn tafelheer/
-dame voor de gasten en dingen mee naar de
titel ‘Smaakburgemeester van Nederland’.
REGIO OP DE (MENU)KAART Als
participant van Agri Food Capital ondersteunen
vijf lokale Rabobanken, waaronder Rabobank
Oss Bernheze, de Keukenbazen Battle van harte.
‘Kinderen leren in de kookwedstrijd veel over
gezonde voeding en dat ingrediënten vaak heel
dichtbij huis te halen zijn. Tegelijkertijd biedt
het project lokale ondernemers de kans om hun
producten in de etalage te zetten’, aldus
directievoorzitter Theo Vinken.
SMAAKBURGEMEESTER In 2015 riep
de vakjury het Keukenbazenteam uit Cuijk
unaniem uit tot winnaar van Keukenbazen.
Burgemeester Wim Hillenaar werd hiermee de
trotse eerste ‘Smaakburgemeester van
Nederland’.
Doe mee!
1200
Kinderen tussen de 10
en 12 jaar die wonen in
een van de achttien
deelnemende gemeenten kunnen meedoen
aan de Keukenbazen
Battle 2016 door een
menu in te zenden. Tot
25 september kunnen
zij hun recept, foto's,
ingrediënten en bereidingswijze insturen via
keukenbazen.nl. Per
gemeente kiest een kok
het winnende team,
dat op 15 oktober mee
mag doen in de finale.
33
AANDEEL
IN
ELKAAR
Met gesloten beurzen werden in juni prachtige deals
gesloten tijdens de tweede Beursvloer Oss Bernheze,
in Cultureel Centrum De Pas in Heesch.
TEKST: MATHIEU BOSCH FOTO'S: WIM ROEFS
SAMENLOOP VOOR HOOP HEESCH
‘De sportieve
strijd tegen
kanker’
S
amenLoop voor Hoop is een 24-uurs
wandelevenement om geld in te
zamelen voor onderzoek tegen kanker.
Op 10 en 11 juni 2017 vindt de Heesche
editie plaats; de voorbereidingen hiervoor zijn
in volle gang. Natuurlijk is er veel geld en hulp
nodig. Daarom toog een delegatie naar de
Beursvloer Oss Bernheze en sloot er een flink
aantal deals. De sportieve strijd tegen kanker
sprak de aanwezige bestuurders van FC Oss
enorm aan. ‘We hebben ons verhaal verteld en
er was meteen een klik’, vertelt Petra van
Teeffelen, voorzitter van de Stichting
SamenLoop voor Hoop Heesch. ‘FC Oss heeft
ons met een twintigtal sponsoren van de
Samenloop voor Hoop Heesch uitgenodigd voor
een rondleiding, het bijwonen van een wedstrijd
en aansluitend een drankje in de Business Club.
Daarnaast zijn we als bestuur uitgenodigd om
tijdens een wedstrijdavond een presentatie te
houden voor de leden van de Business Club, in
de hoop hen te enthousiasmeren voor dit mooie
doel. In het kader van wederkerigheid ontvangt
FC Oss een passend sponsorpakket. Op deze
wijze brengt het ons allebei wat. Het is zó mooi
om te zien hoe de SamenLoop wordt ontvangen,
hartverwarmend! Wat ons betreft is de
Beursvloer ook voor dit doel écht een aanwinst.
Een heel leuk en goed initiatief dat volgend jaar
hopelijk een vervolg krijgt.’
34 OSS BERNHEZE
FC OSS
‘Meer dan
tegen een
bal trappen’
D
1200
e club FC Oss is de betaaldvoetbalorganisatie van de stad. ‘We
doen meer dan tegen een bal
trappen’, vertelt operationeel
manager en oud-doelman van de club Jurgen
Wevers. ‘We bieden leerlingen van scholen in de
regio de mogelijkheid om kennis te maken met
de praktijk. Dit varieert van een eerste ervaring
tot een afstudeerstage. Ook fungeert FC Oss als
werkplek voor re-integratie. In samenwerking
met sponsors van FC Oss verzorgen deze
mensen allerlei klussen in en rondom het Frans
Heesen Stadion.’ Jurgen vervolgt: ‘Daarnaast is
onze talentencampus een groot goed. Met meer
dan honderd vrijwilligers leveren we met FC
Oss een bijdrage aan de maatschappij. Die
betrokkenheid met onze regio maakt ook dat
meedoen aan De Beursvloer voor ons
vanzelfsprekend was. Meestal leveren bedrijven
en sponsors een (financiële) bijdrage wanneer
wij bellen; nu hebben we het een keer
omgedraaid. Het project van SamenLoop voor
Hoop in Heesch krijgt natuurlijk onze steun. De
match met de dames was al gemaakt vóórdat de
gong ging. Het is een geweldige idee dat iedere
steun verdient. En voor ons een mooie kans om
te laten zien dat we ook iets te geven hebben.’
35
ZORG VOOR LATER
HET LEVENSTESTAMENT
Wat zou u
hebben gewild?
Wie mag er namens u beslissingen nemen over uw
leven of geldzaken als u dit niet meer zelf kunt? Een
levenstestament voorkomt complexe situaties rond
deze vraag.
TEKST: MANDY VAN KONINGSBRUGGE EN JAAP JANSSEN STEENBERG FOTO'S: WIM ROEFS
Twijfelt u over de juiste
keuze? En heeft u behoefte
aan specialistische begeleiding? Neem dan contact met
ons op: (0412) 45 78 71.
Samen met de diverse notarissen in onze regio werken
we aan de oplossing die voor
1200
uw situatie het beste is.
36 OSS BERNHEZE
D
e meeste mensen denken wel eens na
over wat er moet gebeuren met hun
bezittingen, de voogdij over de
kinderen of de toekomst van hun
bedrijf, mochten ze (plotseling) komen te
overlijden. Veel van hen hebben hiervoor het
een en ander vastgelegd in een testament. Maar
wat als u iets ernstigs overkomt, zoals een autoof skiongeval, waardoor u bijvoorbeeld in coma
raakt? Of wanneer u een hersenbloeding krijgt
of dement raakt? Wie is er dan bevoegd om
namens u te handelen en beslissingen te
nemen? Voor dit soort situaties is er het
levenstestament.
Erik Dobbelsteen, vermogensmanager bij
onze bank, licht dit relatief nieuwe begrip toe:
‘Het levenstestament bestaat eigenlijk pas sinds
2009. Het is ontstaan vanuit een idee van de
kantonrechters. Zij staan namelijk vaak voor de
moeilijke taak om de belangen te behartigen in
de geest van de – soms tijdelijk – weggevallen
persoon. Vaak spelen daarbij ook de belangen
van familieleden een rol. Een levenstestament is
dan een handig hulpmiddel, ook voor de
dierbaren.’
DRAAIBOEK Een levenstestament is een
soort draaiboek voor je leven: naast de
juridische bevoegdheden kun je de
gevolmachtigden er gerichte instructies mee
geven. Bijvoorbeeld over je wensen ten aanzien
van het doen van giften, de verzorging van
minderjarige kinderen, je eigen verzorging,
medische behandelingen en de eventuele
verkoop van de inboedel. Een levenstestament
is dus voor iedereen een uitkomst, en niet alleen
voor mensen met een complexe financiële
situatie (zoals ondernemers en vermogenden).
Wel hebben we voor deze laatste groep
specialisten in huis.
Een alternatief voor het levenstestament is
om via een notariële volmacht één of meer
vertrouwenspersonen aan te wijzen die namens
jou mogen handelen als je daar zelf niet meer
Een levenstestament is een
draaiboek voor juridische
bevoegdheden, maar ook
voor wensen ten aanzien
van onder meer inboedel
en verzorging.
MEER WETEN?
1200
toe in staat bent. Erik: ‘Je moet dan wel een
volmacht per afzonderlijke situatie afgeven:
voor verschillende bankrekeningen, voor
medische beslissingen, voor beslissingen over
het huis… In een levenstestament kun je dit in
één keer vastleggen.’
Een veelvoorkomend misverstand is volgens
Erik dat het voor getrouwde mensen niet nodig
is om zaken vast te leggen ‘voor het geval dat’.
‘Stel: je bent samen eigenaar van een huis. Dan
ontstaat er een probleem als je bijvoorbeeld het
huis zou willen verkopen. Voor je partner
tekenen mag namelijk niet, ook niet als je
getrouwd bent. Dat probleem wordt nog groter
als een van beiden bestuurder en
aandeelhouder is van een besloten
vennootschap.’
REGIE IN EIGEN HAND Wat gebeurt er
eigenlijk als er niets is vastgelegd? ‘Dan zal de
rechter iemand aanwijzen als
belangenbehartiger, meestal een familielid’, legt
Erik uit. ‘Maar met een levenstestament hou je
zelf de regie in handen over wie je belangen
behartigt, en hoe. Bovendien zal een organisatie
of bank geen genoegen nemen met een
handgeschreven volmacht of een onderlinge
afspraak tussen familieleden.’
Een ander misverstand is dat bankzaken ook
geregeld kunnen worden met een bancaire
volmacht. Een notariële akte of levenstestament
heeft echter meer bewijskracht, omdat de
notaris de identiteit van de betrokkenen
controleert én nagaat of de persoon in kwestie
op het moment van tekenen wilsbekwaam is.
Een bancaire volmacht vervalt bovendien
wanneer je overlijdt en wordt ingeperkt als je
wilsonbekwaam wordt. De bank heeft namelijk
een zorgplicht om je te beschermen tegen
ongewenste geldopnames en zal de bankpas en
andere betaalmiddelen van de gevolmachtigde
intrekken.
De kosten van een
levenstestament
verschillen per notaris,
maar zijn over het
algemeen vergelijkbaar
met die van een
normaal testament. Het
opstellen ervan vraagt
om een goede
voorbereiding. Het
loont om van tevoren
vast goed na te denken
over uw wensen. Op
hetlevenstestament.nl
kunt u een checklist
invullen die u hierbij
helpt. Naast informatie
over het levenstestament vindt u hier
ook wat het betekent
als u zelf gevraagd
wordt om
belangenbehartiger
voor iemand te zijn.
37
LEDENRAAD
Onze ledenraad bestaat uit betrokken mensen die namens alle leden actief meedenken over de koers van de
bank. We stellen enkele ledenraadsleden aan u voor.
‘JE MOET OOK MEEDOEN’
‘PERSOONLIJK CONTACT’
HASAN AKTAN
(BERGHEM)
MARIANNE ZONDAGVOET (BERGHEM)
Hasan Aktan uit Berghem
heeft een juwelierszaak in
Oss. ‘Mijn mening is dat
wanneer je wat wilt zeggen, je ook mee moet
doen. Daarom ben ik actief
in een aantal bestuursfuncties in Oss en laat ik mijn
Marianne Zondag-Voet uit
Berghem werkt als projectadministrateur en is gemeenteraadslid in de gemeente Oss. ‘Ik vind het belangrijk om een goede verbinding te maken tussen
de bank en de leden.
stem horen in de ledenraad
van mijn bank. We zijn een
sparringpartner van de
bank. Ik breng mijn ervaringen als klant in en schroom
zeker niet om zelf een mening te hebben.’
Samen te sparren over ‘onze bank’. De digitale wereld
is onomkeerbaar, maar persoonlijk contact blijft voor
klanten en leden van belang. De ledenraadsleden
gaan samen voor het grotere geheel.’
1200
‘GROEIEN VRAAGT INZET’
CORNÉ BOUWMANS
(NULAND)
DE LEDENRAAD:
BETROKKEN EN ACTIEF
Corné Bouwmans uit Nuland is actief bij allerlei ondernemersbijeenkomsten.
‘Maar ook op informele wijze hoor ik graag wat er
leeft. We zijn geen klachtenbureau, maar signalen
uit het veld over de bank
Rabobank Oss Bernheze
heeft zo'n 31.000 leden. De
ledenraad is een afspiegeling van ons totale ledenbestand. In de ledenraad
denken 48 betrokken leden
actief en kritisch met de directie mee. Ze hebben be-
38 OSS BERNHEZE
zetten we natuurlijk door.
Groeien vraagt inzet van iedereen. De ledenraad bestaat uit netwerkers die weten wat er speelt in de regio en hun stem laten klinken namens anderen. Daar
draag ik graag aan bij.’
langrijke besluitvormende
bevoegdheden. Als belangrijke schakel tussen leden
en directie en raad van
commissarissen weet de ledenraad wat er onder de leden speelt.
COLUMN
PETER DE GROOT
Manager Food & Agri
1200
Banking for Food:
onze rol in de wereld
ls manager Food & Agri heb ik diverse
bronnen om mijn marktkennis op peil
te houden: van onderzoeksrapporten
en benchmarkgegevens tot
berichtgeving in de media. Maar het meeste leer
ik nog altijd in de praktijk: gewoon bij de
agrariër aan de keukentafel. Bijvoorbeeld over
het geweldige dilemma waarin de Nederlandse
land- en tuinbouw zich bevindt. Én over de
kansen die voor het oprapen liggen.
A
Want hoe kan het dat de sector ondanks die
bijzondere prestaties zo weinig overhoudt? Dat
komt doordat er te veel op kostprijs wordt
gestuurd, terwijl de markt betere kansen biedt.
Daarvoor is lef en samenwerking nodig.
Bijvoorbeeld door in samenwerking
onderscheidende kwaliteit te leveren (zoals het
Livar-varken, dat zich wezenlijk onderscheidt in
kwaliteit en diervriendelijkheid). Maar ook door
onze kennis in te zetten.
Eerst dat dilemma. Nergens ter wereld
wordt per vierkante meter zoveel geproduceerd
als in Nederland. Maar ondanks die topprestatie
verdienen de agrariërs daar relatief weinig mee.
Aan de keukentafel gaat het natuurlijk vaak over
de oorzaken. Van regeldruk (de overheid eist te
veel) tot prijsdruk (de consument betaalt te
weinig): het komt allemaal aan bod. Maar menig
agrariër steekt ook de hand in eigen boezem:
‘Als we ons minder door prijs lieten leiden,
stonden we er veel beter voor.’
De wereldwijde voedselproductie moet
richting 2050 met zestig procent groeien om de
wereldbevolking te kunnen blijven voeden. We
moeten dus méér gaan produceren, maar… met
minder grondstoffen, en nog eens duurzaam en
gezond ook. Slimmer dus! En als de wereld dat
van iemand kan leren, is dat van de Nederlandse
agrariër.
‘Keihard
doorproduceren is de
oplossing niet, onze
kennis inzetten wel’
Ik geloof dan ook erg in Banking for Food, de
visie van onze bank op de agrarische sector
richting 2050. Keihard doorproduceren is
daarin de oplossing niet, onze kennis inzetten
wel. Innovatie, marktgericht denken,
grensoverschrijdend werken: daar ligt de
toekomst. Als het ons met z’n allen lukt om die
omslag te maken, profiteert iedereen daarvan:
de sector en de maatschappij. En dat is een
verhaal dat het aan elke keukentafel goed doet.
39
SPRING
MAAR
ACHTEROP
WIE
Stef Schoenmakers (21) uit
Berghem, lid van de
jongerenraad. Hij heeft net zijn bachelor
geneeskunde aan het Radboud umc afgerond.
Voordat hij aan zijn coschappen begint, gaat hij
naar de universiteit in Antwerpen om zich meer
te verdiepen met de master geneeskunde. Ook
gaat hij nog vakken volgen om zijn kennis en
kunde op het gebied van rechten en economie te
verbreden.
WAT
1200
Stef: ‘Ik heb me als vrijwilliger
ingezet voor jongvolwassenen
met kanker, blinden en slechtzienden die wel
een steuntje in de rug kunnen gebruiken.
Daarnaast was ik onderdeel van een commissie
waarmee we kleuters samen met hun knuffels
lieten wennen aan het ziekenhuis. Verder zet ik
me in voor het Rode Kruis. Daarmee organiseren
we EHBO-cursussen voor studenten.’
Stef: ‘Berghem blijft de
plek waar ik thuiskom. Bij
de vrienden met wie ik ben opgegroeid. We
denken allemaal nog dat we er nooit meer
weggaan. In Berghem kent iedereen elkaar nog
en groeten we elkaar wanneer ik bezig ben met
mijn krantenwijkje. Er wordt veel georganiseerd
en met onze vriendengroep, hier bekend als FC
Bananasplit, dragen we daar graag ons steentje
aan bij.’
TEKST: MATHIEU BOSCH FOTO'S: WIM ROEFS
WAAR