Transcript Publicatie downloaden - Nederlands Jeugdinstituut

Ieder kind gezond
en veilig
Nederlands Jeugdinstituut voor gemeenten
Ieder kind gezond en veilig
De jeugd heeft de toekomst. Maar dan moeten wij
wel zorgen dat ze daar nu alle kansen voor krijgen.
Een gezonde ontwikkeling en een veilige omgeving­
zijn daarvoor de belangrijkste voorwaarden. Het
Nederlands Jeugdinstituut werkt hier elke dag
aan – samen met gemeenten, brancheorganisaties,
zorgaanbieders, beroepsgroepen en cliëntvertegenwoordigers. Als instituut kunnen wij bogen op ruim
tien jaar ervaring en actuele kennis op het gebied van
Rutger Hageraats
opvoed- en opgroeivraagstukken. Daarnaast zijn wij
al jaren sparringpartner voor ministeries en andere
landelijke organisaties als het gaat om de kwaliteit en
het functioneren van de jeugdsector.
Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor
een goed functionerend jeugdstelsel. Zij voelen
die verantwoordelijkheid elke dag. Het Nederlands
Jeugdinstituut is ervoor om samen met gemeenten te
onderzoeken waar het (nog) beter kan, waar knel­
punten zitten en hoe we elkaar kunnen versterken.
Waarom dit boekje?
Dit boekje geeft gemeenten een beeld van wat het
Nederlands Jeugdinstituut voor hen kan doen. Zo
beschikken wij over databanken met informatie
> Colofon
© 2016 Nederlands Jeugdinstituut
Overname uit deze uitgave is mogelijk met bronvermelding.
Redactie en samenstelling Yolanda van Empel, Jakobien Groeneveld
Vormgeving Punt Grafisch Ontwerp
over de ontwikkeling van kinderen en jongeren in
­gemeenten, over een effectieve aanpak van jeugden opvoedproblemen en over de kwaliteit en het
­f unctioneren van het jeugdstelsel.
3
Voor en met gemeenten
Wij weten wat er speelt als het gaat om transformatievraagstukken in de
Inhoud
jeugdsector. Ook als het bijvoorbeeld gaat om de verbinding tussen (passend)
onderwijs en jeugdhulp. Daarnaast hebben wij een team dat zich volledig
bezighoudt met gemeentelijke transformatievraagstukken. Zij doen dat voor
Transformatie jeugdhulp
en met gemeenten.
Voor minder versnipperde en meer nabije jeugdhulp
Kwaliteit is de basis
Een sterke basis
Samen met gemeenten werken wij als instituut op dit moment onder meer
Voor een positieve ontwikkeling van kinderen en jongeren
aan de continuïteit van zorg voor jongeren op weg naar volwassenheid en
de sturing op de kwaliteit van jeugdhulp. Wij hebben een kwaliteitsmodel­
Een sterk pedagogisch klimaat
ontwikkeld dat gemeenten kan helpen bij de cyclus van hun jeugdbeleid (zie
Samen om het kind
pagina 59, red.). Samen zorgen wij ervoor dat kinderen en jongeren veilig en
gezond kunnen opgroeien en alle kansen krijgen om zich te ontwikkelen.
Veilig opgroeien
6
10
17
23
Tijdig signaleren en in samenhang aanpakken van huiselijk geweld
Ik wens je veel leesplezier.
Bel of mail ons gerust met jouw vragen of opmerkingen!
Wijkteams33
Voor laagdrempelige en integrale (jeugd)zorg in de wijk
Rutger Hageraats
Programmadirecteur Transformatie
Verbinding onderwijs en jeugdhulp
Nederlands Jeugdinstituut
Voor een goede afstemming tussen onderwijs en gemeenten
[email protected]
Van jeugd naar volwassenheid
41
46
Voor een soepele overgang van 18-min naar 18-plus
Effectieve jeugdhulp en professionaliteit
49
Voor de juiste interventie op het juiste moment
Sturen op kwaliteit
55
Voor weloverwogen keuzes over (de inkoop van) jeugdhulp
5
Transformatie jeugdhulp
Voor minder versnipperde en meer nabije jeugdhulp
MEER INFORMATIE
Bas Wijnen
[email protected]
(030) 230 64 12
Gemeenten, zorgaanbieders en onderwijs geven
samen de zorg voor jeugd vorm. Samen zorgen zij
ervoor dat kinderen en jongeren zich veilig en gezond
kunnen ontwikkelen: thuis, op school en in de wijk.
Zij richten zich daarbij op het versterken van de eigen
kracht en meer hulp in de wijk.
Het Nederlands Jeugdinstituut werkt met gemeenten,
onderwijs en zorgaanbieders aan de vernieuwing van
de jeugdhulp, de zogeheten transformatie. Die houdt
in dat kinderen, jongeren en gezinnen sneller hulp
krijgen, dichtbij huis en dat er meer ruimte moet zijn
voor professionals.
Wij denken mee over wat hiervoor de beste aanpak is.
Zo geven wij veel gemeenten advies over de inrichting
van hun jeugdbeleid of organiseren wij bijeenkomsten
over inkoop van jeugdhulp of specifieke thema’s voor
gemeenten. Daarnaast zijn wij er om de transformatie
op landelijk niveau te monitoren en sturen (zie hoofdstuk Sturen op kwaliteit).
Dossier Transformatie jeugdhulp
Meer informatie over de transformatie van de jeugdhulp vindt u in het Dossier Transformatie jeugdhulp op
www.nji.nl/transformatie.
6
7
Hoe zet je als gemeente schaarse middelen slim in?
“Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de jeugdhulp sinds 2015. We moeten
meer doen, met minder geld. Dat is mogelijk als je de schaarse middelen slim
inzet. Maar hoe weet je als gemeente waar? Aan de voorkant van de jeugdhulp, in
de eerste lijn, of juist in de gespecialiseerde jeugdhulp?’
Daar is inzicht voor nodig, zodat je als gemeente de juiste dingen doet.
Gemeenten zullen allereerst het zorggebruik in kaart moeten brengen. Wat is nu
de stand van de jeugdhulp en welke voorzieningen zijn nodig? Wat spreekt er uit
de getallen? Wat moet er ingekocht worden? Ook is er zicht op het budget nodig.
Het Nederlands Jeugdinstituut geeft gemeenten inzicht in de lokale problematiek
en zorggebruik van jeugdigen.”
Wethouder Roos van Gelderen,
Leiden
8
9
Een sterke basis
Voor een positieve ontwikkeling van kinderen en jongeren
MEER INFORMATIE
Marja Valkestijn
[email protected]
(030) 230 63 60
Gemeenten hebben steeds meer oog voor een veelzijdige
opvoed- en opgroeiomgeving, waarin kinderen en
jongeren gezond, veilig en kansrijk opgroeien. Lang
was de aandacht vooral gericht op het voorkomen en
verminderen van risicofactoren in de ontwikkeling van
de jeugd. Rond de transitie van de jeugdhulp lag de focus
bijvoorbeeld op de basiszorg en specialistische zorg.
We zien dat er meer aandacht komt voor preventie,
versterking van het normale leven. Een stimulerende
opvoed- en opgroeiomgeving met een sterke
pedagogische basis is daarvoor essentieel. Zo groeien
alledaagse opgroei- en opvoedproblemen niet uit tot
ernstige problemen. Als regisseur van het jeugd- en
sociale stelsel kunnen gemeenten meer dan ooit
bijdragen aan het versterken van zowel de informele
hulp en zorg voor jeugd als de kwaliteit van de
basisvoorzieningen.
Gemeenten kunnen het Nederlands Jeugdinstituut
Dossier Sterke basis jeugd
inschakelen om hen daarbij te ondersteunen. Zoals bij
In het Dossier Sterke basis voor de jeugd heeft het
het benutten van beschermende factoren, de eisen aan
Nederlands Jeugdinstituut de kennis op dit thema
passend aanbod, versterken van pedagogische kracht
gebundeld. Gemeenten kunnen bij ons terecht
in de wijk, professionalisering en het opzetten van
voor kennis en advies over wetten, regelgevingen
lokale participatie-activiteiten. En meer.
en het creëren van een integraal jeugdbeleid. Op
Kennisnet Jeugd (zie pagina 20) zijn ook blogs hierover
verschenen. Kijk voor het Dossier Sterke basis voor
de jeugd op www.nji.nl
10
11
Greep uit het aanbod ‘Een sterke basis’
Benutten van beschermende factoren
Hoe kunnen gemeenten de beschermende factoren
bij opvoeden en opgroeien optimaal benutten?
Het Nederlands Jeugdinstituut denkt met
gemeenten mee over hoe zij hun beleidsplannen
en visie op beschermende factoren kunnen
omzetten naar de uitvoering.
­Voorbeelden van beschermende factoren zijn sociale
binding, kansen voor betrokkenheid en steun van
belangrijke volwassenen in de omgeving.
Het Nederlands Jeugdinstituut denkt met gemeenten
mee over hoe zij hun beleidsplannen en visie op deze
Lokale participatie-activiteiten
beschermende factoren omzetten naar de uitvoering.
Om de transformatie van de jeugdhulp tot een succes
te maken, is uiteraard betrokkenheid van alle partijen
Brochure Wat werkt voor een positieve ontwikkeling
nodig. Dit bereik je door jongeren en ouders, cliënten
De brochure Wat werkt voor een positieve ontwikke-
en aanbieders van jeugdhulp te laten meedenken
ling van het Nederlands Jeugdinstituut beschrijft de
over gemeentelijke beleidsplannen. Het Nederlands
top tien van beschermende factoren voor jeugdigen.
Jeugdinstituut kan gemeenten hierbij ondersteunen,
Ook geven we aan wat werkt bij het bevorderen van de
zoals bij het vormgeven en uitvoeren van lokale
positieve ontwikkeling van de jeugd in gezin, kinder-
participatie-activiteiten. Wij doen suggesties voor
opvang, school en wijk. Welke sturingsinstrumenten
werkvormen, zoals een pedagogische buurtschouw of
zijn er bekend om inzicht te krijgen in beschermende
inzet van de dialoogmethode.
en risicofactoren? Download de brochure op ­
www.nji.nl > ‘Top tien beschermende factoren’
Delen van best practices
Gemeenten kunnen veel leren van elkaar. Daarom
verzamelt en deelt het Nederlands Jeugdinstituut
Nieuw Rotterdams welzijn
best practices op het gebied van een sterke basis.
Hoe maakt bijvoorbeeld Almere haar ambities waar
De gemeente Rotterdam heeft de top tien van beschermende factoren
op het gebied van een sterke basis? Dat kunnen
ingebed in haar welzijnsbeleid, vastgelegd in de beleidsnota Nieuw
gemeenten lezen in de brochure Gezond, veilig en
Rotterdams welzijn 2016-2019. Een duidelijke keuze om niet alleen in te
kansrijk opgroeien in Almere. Eén huishouden,
zetten op het verkleinen van de risicofactoren, maar ook op het versterken
één plan, één aanpak, ook op school en in de kinder­
van de beschermende factoren. De volledige beleidsnota is te downloaden
opvang. De ‘best practice Boxtel’ legden wij vast in
op www.rotterdam.nl/clusters/maatschappelijke ontwikkeling
de brochure Alles uit de kast voor VVE in Boxtel.
Download de brochures via www.nji.nl
12
13
MEER INFORMATIE
Mireille Unger
[email protected]
(030) 230 65 08
Erasmus+ Jeugd
Het Nederlands Jeugdinstituut voert het Nationaal
Agentschap van Erasmus+ Jeugd. Erasmus+ is het
Europese subsidieprogramma voor onderwijs, jeugd en
sport. Met Erasmus+ wil de Europese Unie bijdragen
aan de persoonlijke ontwikkeling, het opdoen van
nieuwe vaardigheden en het verbeteren van kansen op
de arbeidsmarkt door onderwijs, trainingen en nietformeel leren: een leven lang leren. Erasmus+ Jeugd
richt zich op buitenschools leren en de kwaliteit van het
jeugd- en jongerenwerk. Dat alles draagt bij aan ‘een
sterke basis’. Kijk voor meer informatie op
www.erasmusplus.nl
GO Europe, informatie voor jongeren over Europa
Eurodesk is het internationale informatiepunt vanuit
de Europese Commissie voor jongeren die voor studie,
stage of vrijwilligerswerk naar Europa of een van haar
partnerlanden willen gaan om ervaring op te doen.
GO Europe is de Nederlandse afdeling van Eurodesk,
een Europees informatienetwerk van de Europese
Commissie dat jongeren informeert over studie, stage
en (vrijwilligers)werk binnen Europa. GO Europe
geeft voorlichting op scholen en beurzen en is online
te vinden op www.go-europe.nl. Ook GO Europe is
ondergebracht bij het Nederlands Jeugdinstituut.
14
15
Een sterk pedagogisch klimaat
Samen om het kind
Een sterke basis voor jeugdigen vraagt om een actieve
houding van pedagogische basisvoorzieningen zoals
onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, welzijn,
sport en cultuur. Een houding waarbij organisaties
bovendien verder kijken dan hun kerntaken en de
MEER INFORMATIE
Marja Valkestijn
[email protected]
(030) 230 63 60
krachten bundelen.
Gemeenten spelen een belangrijke rol bij het versterken
van het pedagogisch klimaat. De kwaliteit van de
beroepspraktijk in kinderopvang, peuterspeelzalen,
onderwijs, kinder- en jongerenwerk en de vrijetijdssector is continu een aandachtspunt. Datzelfde geldt
voor de toerusting en ontwikkeling van professionals.
Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt gemeenten
hierbij desgewenst.
Dossier Pedagogische basisvoorzieningen
Hoe kunnen betrokken partijen op een efficiënte
en effectieve manier de positieve ontwikkeling van
kinderen stimuleren? Die vraag staat centraal in het
dossier Pedagogische basisvoorzieningen. In werkgroepen op Kennisnet Jeugd (zie pagina 20) wisselt
het Nederlands Jeugdinstituut bovendien kennis en
praktijkervaringen uit over dit onderwerp. Kijk voor
het Dossier Pedagogische basisvoorzieningen op
www.nji.nl
16
17
Greep uit het aanbod ‘Een sterk pedagogisch klimaat’
Kwaliteit kinderopvang
Nederlands Jeugdinstituut bijeenkomsten over
Kinderopvang kan een positieve invloed hebben op
dit onderwerp en ondersteunen wij organisaties
de ontwikkeling van kinderen. Daarvoor moet die
en gemeenten op dit thema. Doel: het normale
kinderopvang wel van goede kwaliteit zijn.
leven versterken en de positieve ontwikkeling van
Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt opvang-
kinderen stimuleren. Kijk voor meer informatie in
organisaties en gemeenten bij het realiseren van
de werkgroep Versterken positieve ontwikkeling
doelgerelateerd pedagogisch beleid en bij toezicht
op Kennisnet Jeugd: www.kennisnetjeugd.nl/
en handhaving hiervan. Gemeenten kunnen bij ons
werkgroep/79-versterken-positieve-ontwikkeling
terecht voor kennis en advies over de samenwerking
tussen opvang, onderwijs en jeugdhulp en de rol van
de pedagogisch medewerker. Daarnaast ondersteunen
wij gemeenten bij het stimuleren van de ontwikkeling
van kinderen in achterstandssituaties met voor- en
vroegschoolse educatie en een gezonde leefstijl in de
Hoe kan een
gemeente de
pedagogische
kracht in
de wijk
versterken?
voorschoolse voorzieningen.
Netwerk Pedagogische kracht in de wijk
Hoe kan een gemeente de pedagogische kracht in de wijk
versterken? Naar aanleiding van vragen van gemeenten
startte het Nederlands Jeugdinstituut het netwerk
Pedagogische kracht in de wijk (weer) op de kaart. Wij
organiseren daarvoor bijeenkomsten in het land.
Versterken van pedagogische basisvoorzieningen
Samen werken aan een sterke basis betekent
complementair samenwerken, bijvoorbeeld
door professionals in onderwijs, opvang en zorg.
Op het digitale platform Versterken positieve
ontwikkeling op Kennisnet Jeugd (zie pagina 20)
inventariseren wij hoe betrokken partijen hun
krachten kunnen bundelen. Ook organiseert het
18
KENNISNET JEUGD
Help jij mee de
transformatie jeugdhulp
een succes te maken?
Ervoor zorgen dat beleidsmakers of
jeugdprofessionals hun werk nog beter
doen: kinderen beter, sneller en effectiever
helpen. Dat is het doel van Kennisnet Jeugd.
Deel op dit platform jouw inspirerende
ervaringen, succesverhalen en praktische
tips met collega’s door het hele land. Zodat
ook zij kinderen die het moeilijk hebben, zo
goed mogelijk kunnen ondersteunen.
Zorgen?
Maak je je zorgen om de transitie en de
bezuinigingen? Of hoe je de opgebouwde
kennis over jeugdhulp borgt? Ben je
onzeker wat de gevolgen van de transitie
voor jouw werk zijn? Deel het met andere
beleidsmakers, professionals en ouders
in de jeugdsector. Dan gaan we samen op
zoek naar concrete oplossingen.
Kennisnet Jeugd is een initiatief van het
Nederlands Jeugdinstituut.
Meer informatie
www.kennisnetjeugd.nl
20
21
Veilig opgroeien
Tijdig signaleren en in samenhang aanpakken van huiselijk geweld
Jaarlijks hebben in Nederland 118.000 kinderen te maken
met huiselijk geweld. Gemeenten doen er alles aan om
kindermishandeling of verwaarlozing te voorkomen en
signaleren. Professionals die werken in een wijkteams
en pedagogische basisvoorzieningen spelen daarbij een
MEER INFORMATIE
Harry van den Bosch
[email protected]
(030) 230 67 71
belangrijke rol. Zij helpen gezinnen om zelf en samen
met hun netwerk te zorgen voor duurzame veiligheid, en
daarmee betere ontwikkelingskansen voor kinderen.
Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt gemeenten
en professionals met kennis over preventie van
kinder­mishandeling en de beleidsontwikkeling
voor risico­g roepen. Hoe kunnen wij gemeenten en
professionals goed met onze kennis bereiken? Welke
kennis­behoefte is er precies bij gemeenten en professionals? Onze bevindingen bundelen we in de Monitor
Aanpak Kindermishandeling en Huiselijk Geweld (zie
Hoofdstuk Sturen op kwaliteit).
Programma Veilig opgroeien
Het programma Veilig opgroeien van het Nederlands
Jeugdinstituut draagt bij aan een veilige opvoed- en
opgroeiomgeving voor jeugdigen – thuis, buitenshuis
en op school. Daarbij richtten wij ons op het in samenhang aanpakken van de problematiek rond veilig
opgroeien. Kijk op www.nji.nl > ‘Veilig opgroeien’
Dossier Kindermishandeling
Kijk voor het Dossier Kindermishandeling op www.nji.nl
23
Greep uit het aanbod ‘Veilig opgroeien’
MEER INFORMATIE
Marloes Driedonks
[email protected]
(030) 230 63 19
Preventie en vroegtijdige signalering van
kinder­mishandeling
Een effectieve aanpak van risicogezinnen begint bij
vroegtijdige signalering en preventieve interventies.
Basisvoorzieningen en wijkteams helpen gezinnen om
– samen met hun netwerk – te zorgen voor duurzame
veiligheid. Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt
gemeenten hierbij. Samen met Movisie kijken wij zo
breed mogelijk naar deze problematiek. Zo relateren
wij preventie van kindermishandeling aan de preventie
van huiselijk geweld.
Collectief tegen Kindermishandeling
Om gemeenten en professionals in wijkteams en basis­
voorzieningen goed te ondersteunen, hebben wij ons
bovendien aangesloten bij diverse initiatieven. Zo is het
Nederlands Jeugdinstituut aangesloten bij het Collectief
tegen Kindermishandeling, waarin zes gemeenten
werkwijzen ontwikkelen op het gebied van preventie
en het tijdig signaleren van kinder­mishandeling. Deze
good practices deelt het Nederlands Jeugdinstituut met
Multidisciplinaire aanpak van huiselijk geweld
andere gemeenten en professionals.
De multidisciplinaire aanpak++ (MDA++) in alle Veilig
Thuis regio’s streeft naar een gezamenlijke aanpak
24
Regiovisies huiselijk geweld en kindermishandeling
van huiselijk geweld door hulpverlening, zorg, politie
Regiogemeenten formuleren hun aanpak van huiselijk
en justitie. Gezinsleden praten mee over de aanpak.­
geweld en kindermishandeling in regiovisies. Preventie
Samen met hun uitvoerende partners moeten
vormt in de huidige regiovisies slechts een beperkt
gemeenten deze aanpak eind 2018 geïmplementeerd
onderdeel van de aanpak, zo blijkt uit een analyse van het
hebben. Movisie en het Nederlands Jeugdinstituut
Nederlands Jeugdinstituut. Regiogemeenten gaan naar
ondersteunen gemeenten bij het vormgeven van
verwachting meer aandacht schenken aan preventie.
MDA++. Daarnaast begeleiden wij regio’s op maat bij
Daarbij ondersteunen wij gemeenten zoveel mogelijk.
het ontwikkelproces naar MDA++ (in opdracht).
25
Tipsheet Preventie van kindermishandeling in
drie stappen
De tipsheet Preventie van kindermishandeling in
drie stappen helpt gemeenten om risicofactoren
en -groepen­van kindermishandeling in beeld te
brengen.­Welke effectieve preventieve acties kunnen
zij inzetten? Daarbij is er aandacht voor de samen­
werking in de wijk en de implementatie van de
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
Download de tipsheet via www.nji.nl > ‘Preventie van
kindermishandeling in drie stappen’.
Preventie van kindermishandeling: tien actiepunten
Het Nederlands Jeugdinstituut monitort de aanpak van
kindermishandeling van gemeenten (zie Hoofdstuk
Sturen op kwaliteit). Veel gemeenten blijven op tien
actiepunten voor preventie van kindermishandeling
nog achter, zo blijkt uit de monitor. Het Nederlands
Jeugdinstituut helpt gemeenten en professionals
desgewenst bij de uitvoering, sturing en borging van
deze actiepunten.
De tipsheet Preventie van kindermishandeling
in drie stappen helpt gemeenten om
risicofactoren en -groepen van
kindermishandeling in beeld te brengen.
26
27
Ouderschap Blijft
Circa 16.000 jeugdigen in Nederland hebben ernstig last van de vechtscheiding
van hun ouders. Ouderschap Blijft biedt ouderschapsbemiddeling en omgangs­
begeleiding aan ouders die verwikkeld zijn in een vechtscheiding.
Ruim 300 hulpverleners bij 17 aanbieders voor jeugdhulp en maatschappelijk
werk bieden Ouderschap Blijft aan. Gemeenten kunnen Ouderschap Blijft
inkopen en op deze wijze faciliteren dat aanbieders het uitvoeren.
Speciaal voor wijk­teams, Centra voor Jeugd en Gezin en organisaties voor
maatschappelijk werk is een lichtere variant van Ouderschap Blijft ontwikkeld.
Het Nederlands Jeugdinstituut coördineert de kennisdeling, organiseert
bijeen­komsten over vechtscheidingen en Ouderschap Blijft.
Kijk voor meer informatie op www.ouderschapblijft.nl of
neem contact op met Irma Haxe via [email protected].
“Door Ouderschap Blijft is er meer wederzijds
begrip, het contact loopt meer ontspannen.
We gaan nu zelfs weer samen naar ouderavonden
op school. We hebben allebei een nieuwe partner
en ons eigen leven weer opgepakt.
Wie weet waren we anders nog steeds in een
strijd verwikkeld, waar onze kinderen de dupe
van zouden zijn.”
28
29
Voor De Jeugd Dag
In opdracht van de ministeries van VWS,
VenJ, OCW en de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten (VNG)
organiseert het Nederlands Jeugd­
instituut jaarlijks de Voor De Jeugd Dag.
De Voor De Jeugd Dag vindt plaats in de
Westergasfabriek in Amsterdam en trekt
zo’n 1300 bezoekers.
Beleidsambtenaren en bestuurders
jeugd en onderwijs van gemeenten, zorg
en welzijns- en onderwijsprofessionals,
raadsleden, ouders en jeugd komen
er bij elkaar om te praten over actuele
onderwerpen. Zoals: Wat is nodig
om de overgang van jongere naar
volwassene soepeler te laten verlopen?
Regie op de transformatie, hoe doen
gemeenten dat? Onderwijs en zorg, hoe
versterken zij elkaar? Kortom, een dag
vol verrassende workshops en pittige
discussies. Voor inspiratie en waardevolle
netwerkcontacten.
Kijk voor meer informatie op
www.voordejeugddag.nl
30
31
Wijkteams
Voor laagdrempelige en integrale (jeugd)zorg in de wijk
Veel gemeenten organiseren de zorg voor jeugd meer
nabij door deze te integreren in de wijkteams. Dat zijn
multidisciplinaire teams, die bestaan uit mensen met
een specifieke deskundigheid maar wel met een brede
blik. De kracht zit in de multidisciplinaire samen­
MEER INFORMATIE
Mariëlle Balledux
[email protected]
(030) 230 64 64
werking binnen zo’n team.
Investeren in sociale netwerken en versterken van
eigen kracht – zo luidt het principe achter de wijk­
teams. Gezinnen die kampen met bijvoorbeeld
opvoed­kundige problemen, schulden en werkloosheid
hebben niet meer met verschillende professionals te
maken. ‘Eén gezin, één plan’, dat is het uitgangspunt.
De betrokken professionals hebben bovendien meer
ruimte en meer mandaat om de hulp in te zetten die zij
nodig achten. De professionals zijn ook meer van alle
markten thuis, om die gecoördineerde hulp te kunnen
regisseren.
Hoe zorg je er als gemeente voor dat de wijkteams hun
werk goed kunnen doen? Waar moet je aan denken?
En hoe voer je dit praktisch uit? Wat is de verhouding
­tussen de wijkteams en het Centrum voor Jeugd en
Gezin? Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt
gemeenten bij het beantwoorden van deze vragen.
Dossier Samenwerken in de wijk
Kijk voor het Dossier Samenwerken in de wijk op
www.nji.nl
33
Greep uit het aanbod ‘Wijkteams’
MEER INFORMATIE
Frouke Sondeijker
[email protected]
(030) 230 63 73
Ondersteuning van wijkteams
Gemeenten kunnen bij het Nederlands Jeugdinstituut
aankloppen om de kwaliteit en toegankelijkheid van
opvoedsteun en zorg voor jeugd en gezin in de wijk te
optimaliseren. Wij ondersteunen gemeenten daarbij
op verschillende manieren:
• Werksessies met gemeenten, wijkteams en
zorgaanbieders
• Faciliteren van uitwisseling tussen gemeenten
• Advies over en ondersteunen van professionals bij
‘het nieuwe werken’
• Onderzoeken wat werkt in welke context als het gaat
om integraal werken in de wijk, organiseren van
toegang en aansluiting met veiligheid, onderwijs en
gespecialiseerde zorg.
Zicht op wat werkt in de wijk
Als je elkaar in de wijk weet te versterken, levert
dat nieuwe aanpakken op. En daar leren we van. Als
lande­lijke en regionale kennispartner faciliteert het
Uitwisseling tussen gemeenten of wijkteams
Nederlands Jeugdinstituut dit leerproces. Dat doen wij
Zien hoe andere wijkteams werken? Het Nederlands­
door kennis uit de praktijk op te halen, te verrijken en
Jeugdinstituut biedt (wijk)teams en beleids­
verspreiden. Thema’s zijn onder andere:
medewerkers de mogelijkheid om tijdens een bezoek
• Positionering en toegankelijkheid van opvoedsteun
vragen te stellen aan experts en collega’s uit andere
in de wijk
de belangrijkste conclusies en presenteert deze
• Zorgen voor aansluiting tussen de basis­
in een bijeenkomst met wethouders, bestuurders
voorzieningen en wijkteams en tussen wijkteams
en mede­werkers van het wijkteam. Wij gebruiken
en gespecialiseerde zorg
deze uitwisselings­bijeenkomsten tevens voor het
• Borgen van de kennis en kwaliteiten van mede­
werkers in het jeugddomein.
34
gemeenten. Het Nederlands Jeugd­instituut verzamelt
• Werken volgens het principe ‘1 gezin, 1 coach, 1 plan’
destilleren­van landelijke vraagstukken en dilemma’s
uit de praktijk.
35
Toolbox wijkteams bundelt kennis over
hulp aan jeugd
In 2015 lanceerde Nederlands Jeugdinstituut de toolbox
Wijkteams werken met jeugd voor jeugdprofessionals
in wijkteams. De toolbox biedt een overzicht van
kennis­voor professionals die in een wijkteam werken
met kinderen, opvoeders en gezinnen. Thema’s zijn
onder andere veiligheid thuis en op school, problema­
tisch gedrag en ouderschap. In 2016 is de toolbox
doorontwikkeld op basis van feedback uit de praktijk.
Ook zijn er tools toegevoegd zoals ‘Samen1plan’.
De toolbox is te vinden op www.nji.nl, en is een
samenwerking van het ­Nederlands Jeugdinstituut
met de kennisinstituten Movisie, VanMontfoort,
PI Research en Praktikon. Kijk voor meer informatie
op www.wijkteamswerkenmetjeugd.nl.
Deel je vragen en knelpunten over integraal werken
Hoe houd je kennis up-to-date? Hoe kun je de verschillende wettelijke
kaders met elkaar verbinden om preventie zo goed mogelijk vorm te geven?
Het Nederlands Jeugdinstituut roept professionals en beleidsmakers op
om hun vragen en knelpunten over integraal werken te delen. Samen gaan
we op zoek naar antwoorden en maken die beschikbaar voor anderen.
Binnen twee werkdagen krijg je een reactie van een van onze specialisten.
Kijk voor meer informatie op www.nji.nl > ‘Integraal werken in de wijk’
37
‘Het NJi legde voor ons de relatie
tussen jeugdhulp en onderwijs’
“In West-Friesland zijn wij op verschillende scholen gestart met de pilot De Koploper. Daar werkt een generalist – de ‘koploper’ – die als aanspreekpunt fungeert
voor de mentoren en zorgcoördinatoren. Zij signaleren problemen in het leven
van een jongere. Wanneer de zorgvraag te complex is voor school, schakelt de
zorgcoördinator de koploper in. De koploper koppelt dan de juiste professionals
van het betreffende wijkteam aan de jongere.
Het Nederlands Jeugdinstituut vergeleek voor ons de pilotscholen met andere
vergelijkbare scholen zonder koploper. Wat blijkt? Door snel ingrijpen is op de
langere termijn minder complexe – en dure – jeugdhulp nodig. Het project is nu
uitgebreid naar alle scholen voor voortgezet onderwijs in de regio West-Friesland. Het Nederlands Jeugdinstituut legde voor ons de relatie tussen jeugdhulp
en onderwijs en helpt ons bij het in de praktijk brengen van de aanpak.”
Stef Macke,
voorzitter van de regiegroep De Koploper West-Friesland en schooldirecteur van
het Tabor College, vmbo-locatie d’Ampte in Hoorn
Meer informatie
Kijk op www.nji.nl > ‘Project De Koploper’
38
39
Verbinding onderwijs en jeugdhulp
Voor een goede afstemming tussen onderwijs en gemeenten
Sinds de start van passend onderwijs in 2014 zijn
gemeenten verantwoordelijk voor extra ondersteuning
aan leerlingen die dat nodig hebben. Tegelijkertijd
zijn ze sinds 2015 dus verantwoordelijk voor jeugdhulp. In deze grote veranderprocessen zijn bestaande
MEER INFORMATIE
Chaja Deen
[email protected]
(030) 230 64 83
v­erbindingen en werkprocessen doorbroken.
Onderwijs en gemeenten moeten hun beleid over
en weer afstemmen. Het Nederlands Jeugdinstituut
ondersteunt hen daarbij op vier hoofdthema’s:
­verbinding onderwijs en wijk, passend en dekkend
aanbod onderwijs en zorg voor specifieke onder­
steuningsvragen, arbeidstoeleiding van kwetsbare
jeugd en sturen op samenhang.
Wij helpen gemeenten zo bij het maken van de
­verbinding tussen passend onderwijs en jeugdhulp. Ook brengen wij het bestaande regionale
ondersteunings­aanbod van jeugdhulp en onderwijs
binnen een gemeente desgewenst in kaart. Daarnaast
helpen wij gemeenten om inzicht te krijgen in de
problemen die er spelen in wijken en op scholen.
Dossier Verbinding onderwijs en jeugdhulp
Kijk voor het Dossier Verbinding onderwijs en
­jeugdhulp op www.nji.nl
41
Greep uit het aanbod ‘Verbinding onderwijs en jeugdhulp’
MEER INFORMATIE
Chaja Deen
[email protected]
(030) 230 64 83
Verbinding onderwijs en wijk
Multidisciplinaire aanpak van mbo-jeugdteams
Hoe kom je tot een goede verbinding tussen school
Steeds meer mbo-instellingen en scholen voor voort­
en wijk? Daarover gaat de publicatie Tips voor een
gezet onderwijs werken samen in een mbo-jeugd­team.
samenhangende aanpak thuis, op school en in de
Zo’n mbo-jeugdteam bestaat uit professionals uit
wijk. Gemeenten, samenwerkingsverbanden, school­
verschillende gremia, zoals jeugd-ggz, jeugdarts,
besturen, mbo-instellingen en jeugdhulporganisaties
budgetcoach, schoolmaatschappelijk werk en
vinden hier praktijkvoorbeelden, tips, kwaliteits­
studie­loopbaanbegeleider.
MEER INFORMATIE
Vincent Fafieanie
[email protected]
(030) 230 64 86
indicatoren en informatie over de aansluiting tussen
onderwijs en jeugdhulp. Download de publicatie op
De multidisciplinaire aanpak van een jeugdteam lijkt op
www.nji.nl > ‘School en wijk verbonden’
die van de wijkteams. Verschil is dat mbo-jeugdteams
zich richten op jongeren in verschillende gemeenten.
Integraal werken in een wijkteam
Het interne zorgteam van een school schakelt leer­
Een professional kan te maken krijgen met een
lingen met complexe problematiek door naar het mbo-
alleen­staande moeder met verslavingsproblemen en
jeugdteam. Die legt de link naar de juiste professional
schulden of een gezin waarin een kind wegens zorg-
of organisatie binnen de woonplaats van de leerling.
taken wegblijft van school. Dat vraagt om een goede
Het Nederlands Jeugdinstituut verzamelt kennis en
samenwerking tussen professionals uit verschillende­
best practices over mbo-jeugdteams en organiseert
disciplines en vrijwilligers en mantelzorgers.
bijeenkomsten over dit onderwerp. Kijk voor meer
­‘Integraal werken’ is met andere woorden nodig bij
informatie op ww.nji.nl > ‘Mbo-jeugdteams’
problemen die meerdere leefdomeinen beslaan.
Movisie, het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid,
het Nederlands Jeugdinstituut, het Trimbos-instituut,
Vilans en de Werkplaatsen Sociaal Domein willen
Monitor Aansluiting Onderwijs Jeugdhulp
samen met het werkveld kennis en expertise over
Wat levert de verbinding tussen onderwijs en jeugdhulp op voor kinderen
integraal werken ontwikkelen en toegankelijk maken.
en gezinnen? Maar ook voor gemeenten, scholen en jeugdhulpinstellingen?
Daarvoor verzamelen ze vragen en knelpunten uit de
De Monitor Aansluiting Onderwijs Jeugdhulp geeft gemeenten inzicht in
praktijk en zoeken naar antwoorden.
hoe zij kunnen sturen op samenhang en goede resultaten voor jongeren
Kijk voor meer informatie op www.nji.nl > ‘Integraal
en gezinnen. Dat doet de monitor onder meer door feiten en cijfers en
werken in de wijk’
de reflectie van professionals, ouders en jeugd met elkaar te verbinden
(zie Hoofdstuk Sturen op kwaliteit).
42
43
Het mbo-jeugdteam in Tiel
“In Tiel onderzoeken wij hoe wij de zorg
aan leerlingen van het mbo en voortgezet
onderwijs beter kunnen organiseren. Om
alle leerlingen op het ROC Rivor zo goed
mogelijk te ondersteunen, hebben wij een
mbo-jeugdteam in het leven geroepen. Zo
willen wij ook leerlingen uit andere wijken
en regio’s bereiken. Het mbo-jeugdteam
bewaakt de samenhang tussen de binnenen buitenschoolse zorg.
Het Nederlands Jeugdinstituut bracht voor
ons de omvang van de ondersteuning aan
jongeren op het roc in kaart. Om hoeveel
jongeren gaat het? Wat zijn de meest
voorkomende problemen waar zij mee
kampen? Hoe zit het met de thuiszitters
en verzuimmeldingen? Welke organisaties
zijn al betrokken en wat doen ze precies?
Wat doet de school zelf? Hoe kunnen alle
betrokken partijen elkaar versterken?
Daardoor hebben wij nu niet alleen inzicht
in de cijfers, het drukt ons ook met de neus
op de feiten. De uitkomsten nemen we
mee voor de verdere ontwikkeling van het
mbo-jeugdteam. Sowieso hebben we nu
voldoende stof tot nadenken en voor het
uitzetten van een goede bestuurlijke lijn.”
Marjolein Winter-Bults,
beleidsmedewerker bij de gemeente Tiel
44
45
Van jeugd naar volwassenheid
Voor een soepele overgang van 18-min naar 18-plus
MEER INFORMATIE
Bas Wijnen
[email protected]
(030) 230 64 12
Met 18 jaar verandert de omgeving van een jongere:
Greep uit het aanbod ‘Van jeugd naar volwassenheid’
Dossier Van jeugd naar volwassenheid
de betrokkenheid van voogden en instanties vanuit
Het dossier Van jeugd naar volwassenheid op www.nji.nl
de jeugdhulp eindigt bij volwassenheid. De jongere
is voor en door gemeenten gemaakt. Het geeft praktische
moet zijn eigen hulpvraag formuleren en problemen
handvatten en creatieve oplossingen voor gemeenten
zelf oplossen.
om hun beleid en dienstverlening zo in te richten dat de
Jongeren tussen de 16 en 27 jaar die niet in staat zijn
groep jongeren tussen de 16 en 27 jaar de juiste onder-
om zelfstandig en met steun van hun eigen netwerk
steuning krijgt bij de voor­bereiding op hun toekomst.
volwassen te worden, hebben speciale aandacht nodig.
Sinds de transitie van de jeugdzorg hebben gemeen-
Stappenplan en handreiking overgang 18- naar 18+
ten meer te maken met de ondersteuning voor deze
Zo is er het stappenplan dat helpt om de overgang van
kwetsbare jongeren.
18-min naar 18-plus goed vorm te geven. En in de handreiking Van 18-min naar 18-plus staan veel praktijk­­­
De jongere belandt van de beschermende omgeving
verhalen van gemeenten. Bekijk het stappenplan op
van school en de instanties van de Jeugdwet nu in de
www.nji.nl > ‘Stappenplan voor gemeenten’
vraaggerichte Wet maatschappelijke ondersteuning
(Wmo) en de meer eisen stellende Participatiewet. Dat
Nieuwsbrief 18 jaar en dan?!
vraagt om een samenhangende en preventieve aanpak
Meld je aan voor de nieuwsbrief 18 jaar en dan?! via
op het gebied van onderwijs, werk, inkomen, zorg,
www.nji.nl/Nieuwsbrief-18-jaar-en-dan
veiligheid en wonen. Het Nederlands Jeugdinstituut
ondersteunt gemeenten waar nodig.
Filmpje 18 jaar en dan
In het filmpje 18 jaar en dan vertellen kwetsbare
­jongeren over hun eigen ervaringen. Kijk voor het
filmpje op: https://vimeo.com/136488517
Jongeren tussen de 16 en 27 jaar die niet in staat zijn om
zelfstandig en met steun van hun eigen netwerk
volwassen te worden, hebben speciale aandacht nodig.
46
47
Effectieve jeugdhulp en professionaliteit
Voor de juiste interventie op het juiste moment
Interventies in de jeugdsector zoals trainingen en
behandelingen, worden steeds vaker getoetst op hun
effectiviteit. Zeker in deze tijden van trans­formatie
met een aanzienlijke bezuinigingsopgave is (kosten)­
effectiviteit een belangrijk aandachtspunt. Het
MEER INFORMATIE
Germie van den Berg
[email protected]
(030) 230 65 43
bevordert­ook de professionaliteit. Als beroeps­krachten
beschikken over kennis over wat het beste werkt in
welke situatie, kunnen zij hun handelen daarop baseren.
Maar hoe verbeter je de (kosten)effectiviteit en samen­
hang van met name de eerstelijnshulp en gespecialiseerde jeugdhulp en onderwijs? Het ­Nederlands Jeugd­
instituut ondersteunt gemeenten en professionals in
de brede jeugdsector bij het gestalte geven van effectief
werken in de praktijk.
Wij focussen daarbij op de vragen: Over welke effectieve
interventies kunnen professionals beschikken? Hoe is
de effectiviteit van het werk in de praktijk te meten?
Op welke manier is de effectiviteit van de praktijk verder
te ontwikkelen? En ook: wat kan jouw gemeente doen
om de effectiviteit van interventies te bevorderen?
Maatwerk dus.
49
Greep uit het aanbod ‘Effectieve jeugdhulp en
professionaliteit’
Databanken en overzichten
Dossier Professionalisering van jeugdhulp en
Wat werkt het best in welke situatie? Het Nederlands
jeugdbescherming
Jeugdinstituut beheert databanken en overzichten met
In het dossier Professionalisering van jeugdhulp en
informatie over erkende jeugdinterventies, werkzame
jeugdbescherming vind je ten slotte een overzicht
principes, onderzoek, instrumenten en richtlijnen.
van richtlijnen voor effectief werken in de jeugd­
Daarmee helpen wij om de jeugdhulp te verbeteren.
gezondheidszorg en de jeugdhulp. Kijk voor meer
Gemeenten kunnen in hun aankoopbeleid opnemen
informatie op www.nji.nl > ‘Databanken’
dat een instelling alleen mag werken met erkende
interventies. Met deze databanken houden wij bij wat
Brochures over effectief werken
werkt in de jeugdhulp.
Specifiek voor de ontwikkeling van effectieve hulp
vanaf basisvoorzieningen tot aan specialistische
Databank Effectieve Jeugdinterventies (DEI)
hulp ontwikkelde het Nederlands Jeugdinstituut acht
Zo staan in de databank Effectieve jeugdinterventies
brochures. Deze geven een overzicht van werkzame
goed onderbouwde en effectieve jeugdinterventies die
elementen en interventies voor veel voorkomende
in Nederland worden uitgevoerd. De databank bevat
opgroei- en opvoedproblemen. Hiervoor werd kennis
223 programma’s voor hulp bij opgroeien en opvoeden.­
uit de databanken Wat werkt en Effectieve Jeugdinter-
Deze interventies zijn door een onafhankelijke
venties ingezet. Download de brochures op www.nji.nl
Gemeenten
kunnen in hun
aankoopbeleid
opnemen dat
een instelling
alleen mag
werken met
erkende
interventies.
erkenningscommissie beoordeeld en erkend als ‘goed
onderbouwd’ of ‘effectief’.
Versterken duurzame participatie jeugd en ouders
Voor effectieve jeugdhulp is het noodzakelijk om ouders
Databank Wat werkt
en jeugdigen als partner te zien in de jeugdhulp: zij
Daarnaast maken wij via de databank Wat werkt
weten vaak wat er in de jeugdhulp werkt en wat niet.
inzichte­lijk wat er uit Nederlands en internationaal
Maar hoe doe je dat als gemeente? Het Nederlands
onderzoek bekend is over effectieve aanpakken bij
Jeugdinstituut startte samen met Movisie een landelijk
uiteen­lopende problemen, werkwijzen en doelgroepen.
Kennisnetwerk jeugd en ouders als ­partners. In dit
netwerk zijn jeugdigen, ouders en cliënten en hun orga-
50
Databank Instrumenten
nisaties vertegenwoordigd. Het netwerk publiceerde
De databank Instrumenten bevat instrumenten die
een handreiking voor gemeenten over dit onderwerp:
beroepskrachten in de jeugdsector ondersteunen bij
Samen met jeugd en ouders. Download de handreiking
hun oordeels- en besluitvorming.
op www.nji.nl. > ‘Samen met jeugd en ouders’
51
E-magazine Gezond en wel in de wijk
Besparen met behoud van kwaliteit
Wie wil werken aan een gezonde wijk kan kiezen uit vele
Sinds 2016 is de verdeling van financiële middelen in
interventies. Een deel daarvan is erkend. Zeven kennis­
de jeugdhulp niet meer gebaseerd op de daadwerke-
instituten presenteren in het e-magazine ‘Gezond en
lijke zorgkosten. Gemeenten moeten bezuinigen op
wel in de wijk’ informatie over de kracht van erkende
jeugdhulp. Maar hoe doen gemeenten dit zonder dat
interventies en een handige toegang tot verschillende
het ten koste gaat van het aanbod? Het Nederlands
databanken met interventies op het gebied van jeugd-
Jeugdinstituut helpt gemeenten een schatting te
gezondheidszorg, jeugdhulp, gezondheidsbevordering,
maken van het toekomstig zorggebruik. Op basis van
sport en bewegen, welzijn en ggz. Download het
een analyse kunnen wij gemeenten gericht inzicht
magazine op www.gezondenwel­indewijk.nl
geven in hoe en waar zij kunnen besparen op jeugdhulp, zonder in te boeten aan kwaliteit.
Werken aan kosteneffectieve jeugdhulp:
beter met minder
In verschillende gemeenten experimenteren jeugd­
hulpinstellingen met het verbeteren van zorg bij een
reductie van kosten. Het Nederlands Jeugdinstituut
organiseerde twee bijeenkomsten over kosten­­
effectiviteit. Het rapport Werken aan kosteneffectieve
jeugd­hulp: beter met minder beschrijft de conclusies.
Download de brochure op www.nji.nl >
‘Beter met minder’
Outcome-sturing in de jeugdhulp: 10 tips voor
gemeenten en aanbieders
Gemeenten zijn wettelijk verplicht aan te geven welke
‘outcome-criteria’ voor jeugdhulpvoorzieningen zij
hanteren. Wat is het maatschappelijke resultaat van
een verleende dienst? De publicatie Outcome-sturing
in de jeugdhulp biedt inzicht in de wijze waarop indicatoren als uitval en tevredenheid van cliënten zijn te
operationaliseren, gebaseerd op pilots in vijf regio’s.
De publicatie geeft ook tien tips voor de realisatie
van outcome-sturing van jeugdhulp. Download de
publicatie op www.nji.nl > ‘Outcome-sturing’
52
MEER INFORMATIE
Tom van Yperen
[email protected]
(030) 230 63 75
Sturen op kwaliteit
Voor de juiste keuzes over (de inkoop van) jeugdhulp
Om de schaarse middelen voor jeugdhulp slim in te
zetten hebben gemeenten betrouwbare cijfers en informatie nodig. Op basis daarvan kunnen ze jeugd­hulp slim
inkopen, specifiek gericht op de lokale problematiek.
MEER INFORMATIE
Marloes Driedonks
[email protected]
(030) 230 63 19
De vraag is niet alleen hoeveel kinderen gebruik maken
Tom van Yperen
van jeugdhulp en wat voor hulp deze kinderen ontvan-
[email protected]
gen voor welke problemen. Er is ook behoefte aan zicht
(030) 230 63 75
op de inrichting van deze hulp. Werken de juiste partijen
samen? Wordt er gebruik gemaakt van effectieve
methoden? Zijn de professionals voldoende toegerust?
Om inzicht te krijgen in dit soort vragen biedt monitoring een goede ondersteuning. Door te sturen op
kwaliteit via monitoring kunnen gemeenten volgen hoe
hun beleid uitpakt. Ook is een monitor een nuttig hulpmiddel om gemeenten en jeugdhulpaanbieders samen
te laten werken aan de verbetering van de jeugdhulp.
Het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelt en beheert
diverse monitors – zoveel mogelijk in combinatie
met bestaande systemen - en biedt ondersteuning bij
het gebruik ervan. We hebben bovendien veel ervaring
in het begeleiden van gesprekken over de cijfers.
We gaan in gesprek met beleidsmedewerkers van de
Op basis van een analyse kunnen wij gemeenten
gericht inzicht geven in hoe en waar zij
kunnen besparen op jeugdhulp, zonder in
te boeten aan kwaliteit
gemeente, jeugdhulpaanbieders, inkopers, cliënt­
organisaties. Herkennen ze de cijfers? Hoe zijn ze te
duiden? Bieden de cijfers een volledig beeld of
ontbreken er invalshoeken?
55
Greep uit het aanbod ‘Sturen op kwaliteit’
MEER INFORMATIE
Chaja Deen
[email protected]
(030) 230 64 83
Monitor Aansluiting Onderwijs Jeugdhulp
mishandeling en Huiselijk Geweld helpt om de aanpak
Wat levert de verbinding tussen onderwijs en jeugd-
van kindermishandeling en huiselijk geweld verder te
hulp op voor kinderen en gezinnen en voor gemeen-
verbeteren. Zo’n 200 gemeenten maken al gebruik van
ten, scholen en jeugdhulpinstellingen? In opdracht
deze monitor om hun beleid aan te scherpen.
van de ministeries van OCW en VWS ontwikkelde het
De monitor is een sturingsinstrument waarmee
Nederlands Jeugdinstituut de Monitor Aansluiting
gemeenten beleidsontwikkelingen kunnen volgen en
Tom van Yperen
Onderwijs Jeugdhulp. Deze monitor geeft gemeenten,
de effecten van hun beleid kunnen meten en waar nodig
[email protected]
samenwerkingsverbanden passend onderwijs, jeugd-
bijsturen. Zo helpt het gemeenten bij het in de praktijk
hulpinstellingen en scholen inzicht in de effectiviteit
brengen van hun regiovisie, vooral bij preventiebeleid.
van de samenwerking. Hiermee voedt de monitor het
Deelnemende gemeenten krijgen de mogelijkheid om
gesprek tussen samenwerkingsverband en gemeente
(anoniem) kennis te delen en benchmarks te maken.
in het op overeenstemming gericht overleg (OOGO).
Gemeenten die zich aansluiten, krijgen online toegang
Kijk voor meer informatie op www.nji.nl > ‘Monitor
tot een website en een dashboard waarop de monitor
Aansluiting Onderwijs en jeugdhulp’
voor hen beschikbaar komt.
MEER INFORMATIE
Erik Jan de Wilde
[email protected]
(030) 230 65 59
(030) 230 63 75
Monitor Aanpak Kindermishandeling en
Huiselijk Geweld
Effectief gemeentebeleid gericht op het voorkomen
en aanpakken van kindermishandeling en huiselijk
geweld begint met het in kaart brengen van de huidige
situatie in een gemeente. De Monitor Aanpak Kinder-
Samen aan het stuur voor de leerling
“De allermooiste dag van het jaar is de laatste dag: wie is er geslaagd? Dat is
zo mooi. Daar doe je het voor.” Aan het woord is Marie José Post, teamleider
op een school. Samen met Esther Bakker (zorgcoördinator) vertelt zij in een
korte film wat de kern is van samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp,
zoals met een speciale klas waar meer begeleiding is. Bekijk de film op >
https://vimeo.com/145556997
56
“Voor mij is de monitor interessant om
onze gemeente te vergelijken met andere
gemeenten. Daarnaast haal ik er inspirerende
praktijkvoorbeelden vandaan.”
57
MEER INFORMATIE
Tom van Yperen
[email protected]
(030) 230 63 75
Grip op jeugdhulp
Gebruik van prestatie-indicatoren
Goed inzicht in de aard en de ernst van de lokale
Veel gemeenten willen weten hoe effectief hun
­problematiek is essentieel voor een effectief
jeugdbeleid is. Daarvoor is het zaak om goede indica-
jeugd­beleid. Het Nederlands Jeugdinstituut helpt
toren op te stellen. Maar wat zijn goede indicatoren
gemeenten inzicht te krijgen in de (te verwachten)
en hoe gebruik je deze? Het Nederlands Jeugdinstituut
zorgvraag en het zorgaanbod. Inzicht in het (relatieve)
ondersteunt gemeenten bij het opstellen, invoeren en
welbevinden van de jeugd in een gemeente helpt bij
gebruik van hun prestatie-indicatoren.
MEER INFORMATIE
Tom van Yperen
[email protected]
(030) 230 63 75
het onderbouwen van keuzes binnen een (integraal)
jeugdbeleid. Daarbij komen vragen aan bod als:
Kwaliteitsmodel jeugdhulp: van goed naar beter
• Hoe is de dekking van ons huidige aanbod?
Hoe kan een gemeente alle onderdelen van het jeugd-
• Wat is bekend over de capaciteit/gebruik van het
stelsel versterken – van de pedagogische basisvoor-
huidige aanbod?
• Hoe vaak gaat het om aanbod dat theoretisch goed
is onderbouwd is (wat werkt)?
• Wat ontbreekt er in ons aanbod? Waar is (te veel)
overlap
zieningen tot speciale scholen? Dat gaat niet vanzelf.
Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een model
ontwikkeld dat gemeenten helpt om de gewenste
resultaten op een systematische en effectieve manier
te bereiken. Dat model is gestoeld op verschillende
vragen en stappen:
Het Nederlands Jeugdinstituut helpt gemeenten door
een analyse te maken van de nulde, eerste en tweedelijns jeugdhulp in een gemeente of regio.
• Hoe doet de jeugd het in onze gemeente en wat zijn
onze ambities?
• Wat willen we in onze gemeente concreet bereiken
met het jeugdbeleid?
• Wat gaat de gemeente doen om die resultaten te
bereiken?
• Welke kwaliteitseisen stellen we als gemeente aan
de voorzieningen?
• Hoe meten we de maatschappelijke resultaten?
• Welke verbeteracties zijn er nodig?
Kijk voor meer informatie over het kwaliteitsmodel op
www.nji.nl > ‘Kwaliteitshulp jeugdhulp van goed naar
beter’. Bekijk ook het filmpje op www.nji.nl over dit
onderwerp https://vimeo.com/159358034
58
59
Week van de Opvoeding
De Week van de Opvoeding draait om
­ontmoeting en uitwisseling tussen ouders,
medeopvoeders, kinderen en jongeren.
Daarbij staat een positieve benadering
voorop. De week leeft in Nederland.
Vooral lokale organisaties zoals consultatie­
bureaus en gemeenten zijn zeer betrokken.
Iedereen kan meedoen aan de Week van
de Opvoeding door zelf een activiteit te
organiseren: ouders, kinderen of jongeren.
Maar ook professionals of vrijwilligers die
werkzaam zijn op scholen, in de kinderopvang, bij peuterspeelzalen, Centra
voor Jeugd en Gezin, bibliotheken, sport-,
cultuur- of welzijnsverenigingen, buurt­
huizen, speeltuinen, jeugdhulpinstellingen,
gemeenten, enzovoort.
Het Nederlands Jeugdinstituut is verantwoordelijk voor de (landelijke) promotie en
coördinatie van de week naar professionals
en (via hen) ouders en opvoeders.
Kijk op www.weekvandeopvoeding.nl voor
meer informatie.
60
61
Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor een goed
functionerend jeugdstelsel. Zij voelen die verantwoordelijkheid
elke dag. Het Nederlands Jeugdinstituut is ervoor om samen
met gemeenten te onderzoeken waar het (nog) beter kan, waar
knelpunten zitten en hoe we elkaar kunnen versterken.
Dit boekje geeft gemeenten een beeld van wat het Nederlands
Jeugdinstituut voor hen kan doen. Zo beschikken wij over
databanken met informatie over de ontwikkeling van kinderen en
jongeren in gemeenten, over een effectieve aanpak van jeugd- en
opvoedproblemen en over de kwaliteit en het functioneren van
het jeugdstelsel.
Nederlands Jeugdinstituut
T 030 230 6344
Postbus 19221
E [email protected]
3501 DE Utrecht
www.nji.nl