Transcript 1 AO Circulaire economie/Kringloop economie 2.0

AO Circulaire economie/Kringloop economie 2.0
Voorzitter,
Kent u de schillenboer nog? Vroeger haalden ze groente en fruitafval thuis op voor de dieren. Of dat
gammele vrachtautootje iedere zaterdagochtend in je straat, met een irritant belletje, om oud
metaal op te halen? Tegenwoordig dragen mensen graag zelf een steentje bij aan recycling. In huis
door plastics en glas apart te houden van de rest, of via een sportclub met kinderen die oud papier
ophalen. Dat moeten we toejuichen. Iedereen is voor een schonere leefomgeving en een gezonde
planeet. De overheid heeft de doelen vastgesteld en helpt daarbij de samenleving.
Je hebt aan de ene kant mensen die vinden dat we direct geheel afvalloos moeten leven, mensen die
een kliklijn bellen als een winkelier een klant een gratis plastic meegeeft, aan de andere kant heb je
mensen die het geen zak interesseert en hun afval begraven in hun tuin, of erger nog dumpen in de
uiterwaarden, bijvoorbeeld omdat ze er niet voor willen betalen.
Dan de feiten. De afval en recyclingbranche is professioneler geworden, heeft flink geïnvesteerd en
mede daardoor heeft Nederland een koploperspositie. Echter, er zijn nog Morgensterren (genoemd
naar die oude Mercedes diesel busjes die alleen de waardevolle componenten willen en de rest laten
liggen of dumpen). De VVD wil serieuze partijen belonen voor hun goede gedrag, zoals certificering
en met nette verwerkingsmethoden, dus de handhaving en het toezicht juist verscherpen op
degenen waar wel milieurisico’s zitten. Graag een reactie.
Over het Rijksbrede programma Circulaire economie (Kringloop economie 2.0) is de VVD tevreden.
Met collega Cegerek heb ik erom gevraagd. Het programma is ook veel breder dan alleen recycling,
de economie in de kringloop moet belangrijker worden. Dat we nadenken over hoe om te gaan met
grondstoffen in deze wereld, is belangrijk. We hebben tenslotte maar 1 aardbol en met meer mensen
en welvaart stijgt de milieudruk. Wel heb ik nog enkele opmerkingen: Ik wil geen sterk onderscheid
tussen bron- en nascheiding. Ik weet dat bronscheiding goede kwaliteit levert, maar via moderne
technologie kan ook via nascheiding veel. Ik heb het met eigen ogen gezien en laten we innovatie
niet in de weg staan. Ook nascheiding is dus welkom, zeker in stedelijk gebied, waar de mentaliteit
en gedrag van de mensen vaak wat anders is, waar je niet vier bakken op je balkon kan zetten.
Consumentengemak blijft een belangrijke afweging voor acceptatie en succes. Dat 60% van het
papier in afvalzak in stedelijk gebied is bizar, als ik dat vergelijk met mijn eigen plattelandsdorp, waar
van al het afval >90% gescheiden wordt en de grijze kliko’s amper meer aan de straat gezet worden.
Graag een reactie van de staatssecretaris over de potentie van nascheiding.
Voor de VVD staat altijd een sluitende business case voorop, anders is het niet duurzaam, maar kost
het geld. Duurzaamheid moet wat opleveren, anders houdt het geen stand. Bijzonder vond ik
daarom de reactie van het CBS over kosteneffectiviteit van recycling. Het maakt de enorme focus op
zeer lage restafval doelstellingen voor huishoudelijk afval ook wat twijfelachtig. De boodschap die ik
lees: Pas op met pogingen om de laatste procenten te herwinnen. Een andere inzet van geld, zoals
meer gemak/inzamelpunten, kan beter zijn om doelstellingen te realiseren.
Het volledig uitbannen van afval is niet realistisch, het sterk verminderen van grondstoffen
(programma spreekt over een halvering van gebruikte grondstoffen) biedt wel een kans. Ook in
productiefases dus om milieuwinst te realiseren. Het is ook goed voor de BV Nederland en zal een
ondernemer niet nalaten. Als we Ecodesign echter gaan afdwingen via ambtenaren, gaat het mis. Als
consumentengedrag het ontnemen van vrije keuzes betekent, ook. Als het slimmer en makkelijker
gaat, vindt de VVD dat juist goed.
1
Wat ik me afvraag bij het grondstoffenakkoord is hoe concreet dit wordt? De VVD is geen
voorstander als het grondstoffenakkoord vervolgens blijft steken op een fotomoment en de mooie
woorden in een rapport in de diepe lade verdwijnt. Dus hoe gaan we de uitvoering op ons nemen?
Komt er, analoog aan het Energieakkoord, een grondstoffenakkoord? Wie komen aan tafel te zitten?
Wanneer is er resultaat te verwachten? Welke succesverhalen vallen te melden en welk concreet
vervolg krijgt dit? Graag een reactie.
Over producentenverantwoordelijkheid uitbreiden ben ik gematigd. Dit kan alleen in overleg met
producenten, niet als de overheid dit afdwingt. Graag een reactie.
Het is goed als de doelen ambitieus zijn, mits ze ook altijd realistisch, haalbaar en betaalbaar zijn. Zo
vind ik de doelstelling van glas niet meer passen in deze tijd. De glasbak is minder populair aan het
worden. Nascheiding biedt mogelijk een oplossing. Eerder hebben we als Kamer ook de definitie van
hout (waaronder hergebruik van houten pallets) laten aanpassen aan de praktijk van hoogwaardiger
hergebruik. Zo houd je elkaar niet voor de gek en blijft het ook stimulerend. Zo zal voor de
verrekening van kunststoffen, mede vanwege het grote succes, een gesprek moeten beginnen tussen
gemeenten en bedrijfsleven over een verlaging van de maatschappelijke kosten. Er zit thans
materiaal in de oranje zakken en bakken waarvoor producenten niet voor kunnen of mogen
opdraaien. Met een forse vergoeding van € 398,- per ton kunststoffen realiseren we inmiddels het
dubbele van het EU-gemiddelde met liefst 52%, maar zijn daarentegen de kosten in bijvoorbeeld
België (PMD) fors lager. Graag een reactie.
Nou wil ik kunststoffen niet via oud papier inzamelen, maar een eerlijke verrekening tussen
gemeenten en bedrijfsleven kan bij deze volumes best omlaag. De vraag is ook of we niet wat meer
uniformiteit in inzamelsystemen kunnen bevorderen? Nu wisselt het systeem van inzameling en
verwerking sterk per gemeente. Dat maakt het voor inwoners niet duidelijker en is ongetwijfeld niet
het meest effectieve. Ik ben benieuwd welke rol de overheid, vooral de gemeenten via de VNG hierin
kunnen spelen? De VVD ziet verbetermogelijkheden. Het doel staat centraal, milieuwinst tegen lage
maatschappelijke kosten. Het middel verdient echter aandacht van de uitvoerders.
Ook gemeenten moeten natuurlijk de voordelen van goede inzamelresultaten en vergoedingen die
ze daarvoor ontvangen na aftrek van de kosten eindelijk gaan teruggeven aan hun inwoners door de
afvalstoffenheffing te verlagen bij goede prestaties. Dat kan en moet, volgens de VVD. Goed gedrag
verdient een beloning! Graag een reactie.
Ik ben inmiddels uitgekomen op de raamovereenkomst verpakkingen. Investeringszekerheid en
milieuwinst is het devies. In 2017 evalueren we de raamovereenkomst, maar ik wil van de
gelegenheid gebruik maken een groot compliment te maken naar de drie partijen (Rijk voor de
doelen, verpakkende bedrijfsleven voor het geld, en gemeenten voor de infrastructuur en uitvoering)
die het lef hadden een lange termijnafspraak met elkaar te maken. Een voorbeeld van Hollands
succes! Mijn vraag is wel of er inmiddels een markt ontstaan voor de herwonnen kunststoffen? Als
die opgeslagen worden bij gebrek aan vraag, of alsnog in de verbrandingsoven komen, hou je de
mensen voor de gek.
Een voortdurend aandachtspunt is de Europese REACH-verordening. De administratieve lasten, zeker
voor het MKB, moeten echt omlaag. Een informatieplicht die niets toevoegt aan de veiligheid moet
op de schop. Wat denkt de staatssecretaris hiervan? Dan de meldingsplicht (Landelijk meldpunt
afvalstoffen) voor de papierbranche. Zo schafte NRWF (Duitse deelstaat) de afvalstatus van oud
papier af, zelfs voor drankenkartons. Waarom kan dit in NL niet of gaat dat zo moeilijk? Het gelijke
speelveld is er niet in één Europa. NLse partijen dienen te voldoen aan strengere eisen.
2
Als u de kringloop economie 2.0 echt wil bevorderen met een hoogwaardige inzet van secundaire
grondstoffen is er nog veel te doen. In de afstemming van definities, in het eerder verwijderen van
het afvalstempel (mits veilig en positieve waarde) en grensoverschrijdend verkeer middels de EVOA.
En in de realisatie van een echte markt voor herwonnen grondstoffen. Graag uw reactie. Waar
kunnen ondernemers met specifieke voorbeelden (belemmeringen, kansen, oplossingen) terecht?
3