Transcript In deze pdf - Natuurpunt Wal

34
ZATERDAG 1 EN ZONDAG 2 OKTOBER 2016
GAZET VAN ANTWERPEN NIEUWS UIT UW GEMEENTE
W
ZATERDAG 1 EN ZONDAG 2 OKTOBER 2016
Sint-Annabos
“Ik heb hier mijn
eerste kus gegeven.
Fijn om te weten
dat die plek niet
gaat verdwijnen.”
GREET DE JONGHE
Natuurpunt WAL
Linkerlong
van Antwerpen
herademt
“Ik kwam hier als
klein meisje aan de
hand van mijn
grootmoeder: je kon
hier vossenpelsen
kopen.”
Rijke natuur
De band van René Maes met het
bos gaat nog verder terug. “Ik
kwam hier als jonge gast met de
Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie, nu JNM. Dat is een
jeugdbeweging als de Chiro,
Een buizerd. FOTO PASCAL DE MUNCK
De koningen van het bos
Het Sint-Annabos heeft dan ook
een rijke fauna en flora. In het totaal vind je hier meer dan 1.074
soorten, van zeldzame spinnen
tot bedreigde vogels. 3 soorten libellen, 17 soorten bomen, 20
soorten nachtvlinders, 24 soorten
mossen, 60 soorten vogels, 67
soorten spinnen, 225 soorten
planten …
De koningen van het bos zijn de
paddenstoelen. Met maar liefst
571 soorten spannen zij de kroon.
“Veel ga je er nu nog niet vinden,
daarvoor is het te droog en te
warm weer geweest”, weet René
Maes.
Maar Greet De Jonghe heeft een
arendsoog, zij spot toch enkele
mooie exemplaren. “Zie je die
berkenzwam? En de tondelzwam
hier, die heeft ook bijzondere eigenschappen. Zijn naam verklapt
het al een beetje: hij is een ideale
tondel. Als je er een vuurtje in
aansteekt, brandt hij niet op,
maar blijft hij heel lang gloeien.
Daarom werd hij vroeger in een
doosje gestoken en als allumeur
gebruikt. Misschien dat de Amerikaanse soldaten in het bos hem
nog hebben gebruikt om sigaretjes mee aan te steken, wie weet”,
lacht ze.
Top Hat
Op de paden waar nu joggers en
wandelaars met honden lopen,
marcheerden in 1945 duizenden
Amerikaanse soldaten. “Wie vandaag op de bospaden loopt, treedt
eigenlijk in hun voetstappen. In
1945, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, bouwden de
Amerikanen hier een transitkamp
waar 270.000 soldaten zouden
passeren op weg naar huis. In
Antwerpen konden ze inschepen
richting Amerika. Ze hadden op
Sint-Anneke een heel dorp gebouwd: hier stonden 500 gebouwen, met nog eens 2.500 tenten
rond. Er waren zelfs drie cinema’s
en drie kapsalons. En ze legden
wegen aan door Top Hat, zoals
het kamp heette. Top Hat was
toen een bekend sigarettenmerk.
Die wegen zijn vandaag, op een
waterput en wat kogels en muntstukken na die hier opgegraven
werden, de enige herinnering aan
het militair verleden. Het vertrek
van de soldaten luidde het begin
van het Sint-Annabos in zoals we
het vandaag kennen. “Om te
voorkomen dat het gebied zou
verloederen en verwilderen, werd
hier zo’n 65 jaar geleden bos aangelegd, vandaar de vele populieren die hier ruisen,” legt René
Maes uit.
Vossen
Wie nu van het Sint-Annastrand
René Maes is opgetogen dat het Sint-Annabos gered is. “Het doet
me veel plezier te weten dat het niet de laatste herfst zal zijn dat
ik hier door het bos kan wandelen.” FOTO PATRICK DE ROO
DIANE DE MAN
Wandelaarster
“We dromen er al
lang van om een
huis vlakbij het bos
te kopen. Omdat
het lot van het bos
zo onzeker was,
hebben we daar
nooit werk van
gemaakt.”
Grootste deel Sint-Annabos gered van kap
maar waarbij alles rond de natuur
draaide. Ik heb hier mijn eerste
kus gegeven. Fijn om te weten dat
die plek niet gaat verdwijnen. Ik
ben blij dat het grootste deel van
het bos gered is en de rest na de
kap zal heraangelegd worden als
moeras, schorre of getijdenbos
eens de werken voorbij zijn.”
De natuur krijgt dus het laatste
woord. En de natuur is rijk in dit
bos, beaamt Maes’ collega Greet
De Jonghe (56), die in het SintAnnabos geregeld wandelingen
voor jongeren begeleidt. “Ik vraag
dan aan de kinderen om bladeren
te verzamelen. Op het einde leggen we ze allemaal samen, van
agrimonie tot robinia. Ze staan
dan versteld over hoeveel verschillende planten en bomen hier
groeien.”
35
RENÉ MAES
Natuurpunt WAL
Van nachtegaal tot tondelzwam, de meer dan 1.074 soorten die het SintAnnabos rijk is, kunnen herademen. “Ik ben een gelukkig man”, zegt René
Maes (59) van Natuurpunt WAL, die al meer dan veertig jaar het SintAnnabos kent. Deze week kwam het verlossende nieuws dat in de nieuwe
plannen voor de aanleg van de Oosterweelverbinding het Sint-Annabos
grotendeels gevrijwaard zal blijven.
b Gevallen bladeren knisperen
onder de voeten van René Maes
wanneer hij het Sint-Annabos inloopt. “Ik heb niet echt een favoriet seizoen, maar het doet me
veel plezier te weten dat het niet
de laatste herfst zal zijn dat ik hier
door het bos kan wandelen tussen
de populieren en kardinaalsmutsen. Oorspronkelijk zou maar
12% van het bos gespaard blijven
van de kap eens de werken voor
de Oosterweelverbinding zouden
beginnen, nu hebben we 60% van
het bos van de kap kunnen vrijwaren.”
We, dat zijn Natuurpunt WAL en
de andere actiegroepen, Ademloos en stRaten-generaal, die deze week een akkoord bereikten
met de overheid. “Ik heb er nachten van wakker gelegen”, zegt
René Maes, die dicht betrokken
was bij het overleg met de BAM,
de beheersmaatschappij die de
Oosterweelverbinding realiseert.
“Ik stond in 1978 aan de wieg van
de voorloper van Natuurpunt
WAL. Ons doel was toen ook al
natuurbehoud. WAL staat voor
Wase Linkerscheldeoever.”
NIEUWS UIT UW GEMEENTE GAZET VAN ANTWERPEN
W
Greet De Jonghe begeleidt in het Sint-Annabos geregeld wandelingen voor jongeren. “De kinderen staan versteld over hoeveel
verschillende planten en bomen hier groeien.” FOTO PATRICK DE ROO
Het Sint-Annabos heeft een rijke fauna en flora. Er groeien liefst 17 soorten bomen en 225 soorten planten. FOTO PATRICK DE ROO
over de dijk richting Sint-Annabos gaat, ziet puur natuur, op een
stenen huis na. “Eigendom van de
tuinbouwschool”, weet Greet De
Jongh. “Ik herinner me nog hoe
het hier in de jaren zestig vol
stond met kraampjes en houten
huisjes. Ik kwam hier als klein
meisje aan de hand van mijn
grootmoeder: je kon hier vossenpelsen kopen”, herinnert ze zich.
“Ik zweer dat we hier een vos
hebben zien lopen”, zegt Diane
De Man (50), die met haar man
Guy en hond Luna op wandel is in
het bos. “Hij kwam hier op dit pad
recht op ons af gelopen, stoof
voorbij en was in een flits weer
weg. Luna is er niet achter aan gegaan nee”, lacht ze. “Ze is een
jachthond van ras, maar ik denk
dat ze dat vergeten is. Ze komt
hier vooral graag ’s zondags wandelen, net als wij.”
Hun ogen glinsteren als ze horen
dat het Sint-Annabos gered is.
“We hadden er al iets over gele-
Een blauwborstje.
FOTO PASCAL DE MUNCK
zen, maar we durfden het niet
echt geloven. Is het echt zeker?
Wat een fantastisch nieuws. We
wonen nu in Hoboken, maar we
dromen er al lang van om een
huis vlakbij het bos te kopen. Omdat het lot van het bos zo onzeker
was, hebben we daar nooit werk
van gemaakt. Kom Guy, we gaan
eens kijken wat er hier te koop
staat”, lacht ze.
Magie in het bos
Ook andere wandelaars voelen
zich de koning te rijk nu ‘hun’ bos
grotendeels ongeschonden blijft.
“Ik heb een yogastudio hier in de
buurt” zegt Nina De Man, die met
honden Gaffa en Umi aan haar
avondwandeling bij de ondergaande zon begonnen is. “Ik wandel drie keer per dag door dit bos:
’s ochtends, ’s middags en
’s avonds. Ik zou het echt niet
kunnen missen.”
Soms hangt er magie in het bos,
vertelt ze. “Een tijdje geleden was
ik hier aan het wandelen toen ik
opeens een melodie hoorde opstijgen tussen de bomen … Ik
ging naar de muziek toe en zag …
een man die hier midden in het
bos klarinet stond te spelen. Zomaar.”
Een overvliegende kraai krijst
boven onze hoofden en verbreekt
de betovering. “Kijk, hij vliegt
weg voor een buizerd die over het
bos komt gevlogen”, wijst René
Maes. “Roofvogels komen hier
graag op jacht: van sperwers tot
torenvalken. Een torenvalk houdt
niet alleen van kerktorens, hoge
bomen zijn even goed. Zelfs een
havik zien we hier soms overvliegen.”
Het Sint-Annabos heeft ook gevleugelde fans uit Noord-Afrika.
“De zwartkopjes komen hier
graag, het is een stop voor hen op
weg naar het zuiden. Ze zijn vooral dol op de vlierbessen die hier
aan de bomen hangen. Onze bessen geven hen de nodige energie
om hun vlucht naar de zon verder
te zetten.”
Nachtegalen
Niet alleen roodborstjes, maar
ook blauwborstjes zingen hier in
het riet hun mooiste lied. Het
blauwborstje is trouwens verwant
aan de nachtegaal, de koningin
der zangvogels. “Zelfs nachtegalen vind je hier”, zegt René Maes.
“Da’s prachtig, als je die hier in de
lente hoort zingen in het wilgenbos. Ze verstoppen zich graag in
de struiken onder de wilgen, dat
is eigenlijk de tweede etage van
het bos. Een rijk bos bestaat namelijk uit verschillende verdiepingen, van moslaag tot kruidlaag,
van struiklaag tot boomlaag.”
Ninda De Man met haar honden Gaffa en Umi. “Ik wandel drie
keer per dag door dit bos. Ik zou het echt niet kunnen missen.”
FOTO PATRICK DE ROO
Van het wilgenbos komen we in
een beukenbos terecht, met hartjes in de boomstammen gekerfd:
dit behoort tot het gebied waar
kappen wel noodzakelijk zal zijn.
“Hier gaat de tunnel onder de
Schelde komen. En een hele
strook langs de Scheldedijk zal
ook als werfzone fungeren. Natuurlijk zie ik liefst geen nieuwe
wegen en tunnels verschijnen,
maar als ze er dan toch moeten
komen, dan liefst in overleg en
met wederopbouw na de aanleg,
zoals nu”, zegt hij.
Farnèseschor
Waar nu de beuken onheilspellende schaduwen beginnen werpen in de ondergaande zon, zal
na de werken een moeras worden
aangelegd. En de Scheldedijkzone zal plaats ruimen voor twee
ronde inhammen, waar het zoetzoute water vrij kan instromen.
“Dat wordt het Farnèseschor, het
ziet er een beetje uit als een blauwe boezem op de kaart”, legt René Maes uit. “Dat gebied gaat ook
helpen om het water van de
Schelde op een natuurlijke manier te zuiveren.”
Het brakke water zal nieuwe
soorten dieren en planten naar
Sint-Anna lokken. “Zie je die
paarse bloemen van de echte zulte groeien op de Scheldeoever?
Die houden van brakke oevers,
dus die gaan we waarschijnlijk
meer zien. We gaan hier een mooi
brokje estuariene natuur krijgen,
zoals wij dat noemen, met schorren en ooibos.”
Ooibos? Moeten we dan aan ooien en lammetjes denken? “Nee,
niet meteen. Een ooibos is een
mangrove waar de getijden van
de Schelde vrij spel hebben. Het
ooibos vloeit over in het Farnèseschor, dat er een beetje zal uitzien
Diane De Man, haar man Guy en hun hond Luna komen graag
’s zondags in het Sint-Annabos wandelen. FOTO PATRICK DE ROO
als het Verdronken Land van
Saefthinge of de baai van MontSaint-Michel. Daar vloeit zout en
zoet water ook in elkaar over en
zorgt het brak water voor bijzondere vegetatie die de lammetjes in
de baai van Mont Saint-Michel
graag opeten, wat voor de unieke
smaak van de pré-salélamsvlees
zorgt. Wie weet trekken we ooit
nog naar Sint-Anneke voor lamsboutjes, en niet alleen voor mosselen.”
Maar echte natuurvrienden komen natuurlijk voor het geredde
bos, dat op 16 oktober in zijn volle
herfstglorie te bewonderen zal
zijn tijdens een wandeling van
Natuurpunt WAL.
KATRIJN SERNEELS
i
Wandeling door het Sint-Annabos:
zondag 16 oktober om 10u, gratis.
www.natuurpuntwal.be
Meer natuurfoto’s vindt u op:
www.pascaldemunck.com