Transcript 12717/16 ΔΑ/γπ/ΚΚ 1 DGD1B 1. Ιστορικό Το 2015 η ΕΕ

Συμβούλιο
της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Βρυξέλλες, 3 Οκτωβρίου 2016
(OR. en)
12717/16
Διοργανικός φάκελος:
2016/0225 (COD)
ASIM 125
RELEX 803
CODEC 1348
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Αποστολέας:
Αποδέκτης:
Προεδρία
Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο
Θέμα:
Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
για τη θέσπιση πλαισίου της Ένωσης για την επανεγκατάσταση και την
τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 516/2014 του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου
(πρώτη ανάγνωση)
- Συζήτηση προσανατολισμού
1.
Ιστορικό
Το 2015 η ΕΕ αντιμετώπισε μια άνευ προηγουμένου και περίπλοκη κατάσταση λόγω των μαζικών
μεταναστευτικών ροών. Η κατάσταση προκάλεσε διάφορες νομοθετικές και επιχειρησιακές
αντιδράσεις με στόχο ειδικότερα την ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα και τη
βελτίωση της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών.
Στο πλαίσιο αυτό, η επανεγκατάσταση κρίθηκε ως μία από τις λύσεις για να βελτιωθεί η
διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και να καταστεί δυνατή η νόμιμη και εύτακτη εισδοχή των
υποψηφίων για άσυλο που βρίσκονται εκτός της ΕΕ. Στον τομέα αυτό θα πρέπει να επισημανθούν
αρκετές πρωτοβουλίες:
12717/16
ΔΑ/γπ/ΚΚ
DGD1B
1
EL
–
Τον Ιούνιο του 2015 η Επιτροπή δημοσίευσε σύσταση 1 σχετικά με ένα ευρωπαϊκό σύστημα
επανεγκατάστασης, το οποίο εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2015 με τα συμπεράσματα των
αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνήλθαν στο πλαίσιο του
Συμβουλίου 2, οι οποίοι συμφώνησαν την επανεγκατάσταση, μέσω πολυμερών και εθνικών
συστημάτων, 22 054 εκτοπισθέντων που έχρηζαν σαφώς διεθνούς προστασίας. Οι περιοχές
προτεραιότητας που προσδιορίσθηκαν για επανεγκατάσταση ήταν η Βόρεια Αφρική, η Μέση
Ανατολή και το Κέρας της Αφρικής. Με αυτό το σύστημα μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου 2016
είχαν επανεγκατασταθεί 10 695 άτομα 3, κυρίως από την Τουρκία, το Λίβανο και την
Ιορδανία. Τα άτομα αυτά έγιναν δεκτά από 21 κράτη επανεγκατάστασης.
–
Στη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας 4, η οποία συμφωνήθηκε στις 18 Μαρτίου 2016, προβλέπεται ότι
«για κάθε επιστροφή Σύρου στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα
επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων τρωτότητας
του ΟΗΕ» (πρόγραμμα «ένας προς έναν»). Στη δήλωση αυτή οριζόταν σαφώς ότι η
επανεγκατάσταση θα πρέπει να πραγματοποιείται κατά πρώτο λόγο με τήρηση των
προαναφερόμενων δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν τον Ιούλιο του 2015. Θα πρέπει να δοθεί
προτεραιότητα στους μετανάστες που δεν έχουν προηγουμένως εισέλθει ή επιχειρήσει να
εισέλθουν παρατύπως στην ΕΕ. Μέχρι τις 26 Σεπτεμβρίου 2016, 1 614 άτομα είχαν
επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού 1:1.
–
Στη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας προβλέπεται εξάλλου ένα εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για
ανθρωπιστικούς λόγους που θα ενεργοποιείται όταν τείνουν να σταματήσουν οι παράτυπες
διελεύσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ ή τουλάχιστον μειωθούν σε σημαντικό βαθμό και κατά
διατηρήσιμο τρόπο. Στόχος αυτού του μηχανισμού είναι να εξαλειφθεί το κίνητρο των
μεταναστών και των αιτούντων άσυλο να αναζητούν παράτυπες οδούς πρόσβασης στην ΕΕ
και να αποκατασταθεί ένα νόμιμο και εύτακτο σύστημα εισδοχής. Στη συνέχεια
συμφωνήθηκαν από την ΕΕ, για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, οι τυποποιημένες
επιχειρησιακές διαδικασίες (SOPs), οι οποίες βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο της
διαπραγμάτευσης με την Τουρκία 5.
1
2
3
4
5
9376/15 + ADD 1
11130/15
Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνεται ο μηχανισμός 1:1 που έχει συμφωνηθεί με την
Τουρκία.
Δελτίο Τύπου 144/16.
8366/16
12717/16
ΔΑ/γπ/ΚΚ
DGD1B
2
EL
–
Τέλος, στις 29 Σεπτεμβρίου 2016, το Συμβούλιο ενέκρινε απόφαση 6 με την οποία διαθέτει
54 000 εκ των 160 000 αρχικά προβλεπόμενων θέσεων μετεγκατάστασης για νόμιμη εισδοχή
Σύρων από την Τουρκία στην ΕΕ μέσω επανεγκατάστασης, εισδοχής για ανθρωπιστικούς
λόγους ή άλλων νόμιμων τρόπων (θεωρήσεων για ανθρωπιστικούς λόγους, υποτροφιών,
καθεστώτων οικογενειακής επανένωσης κτλ.) Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη μπορούν να
αφαιρούν από τον αριθμό των αιτούντων που πρόκειται να μετεγκατασταθούν τον αριθμό
των Σύρων που επανεγκαταστάθηκαν στο έδαφός τους από την Τουρκία. Οι αριθμοί αυτοί θα
προστεθούν στις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν βάσει των συμπερασμάτων της 20ής Ιουλίου
2015 για την επανεγκατάσταση.
2.
Μια νέα πρόταση: λόγοι και κύρια στοιχεία
Η πρόταση για ένα πλαίσιο επανεγκατάστασης 7 που υπέβαλε η Επιτροπή τον Ιούλιο του 2016
αποσκοπεί στο να διευκολύνει την πολιτική της Ένωσης σχετικά με την επανεγκατάσταση και να
προβλέψει μια συλλογική και εναρμονισμένη προσέγγιση με ενοποιημένη διαδικασία, μειώνοντας
τις αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών πρακτικών επανεγκατάστασης. Προς το σκοπό αυτό, στόχος της
είναι να θεσπίσει ένα πλαίσιο επανεγκατάστασης της Ένωσης για την επανεγκατάσταση των
προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η πρόταση είναι διατυπωμένη κατά τρόπο ώστε να
αποτελέσει δομημένη αντίδραση της ΕΕ για την επανεγκατάσταση και διαφέρει από τα ειδικά
μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες λόγω της κρίσης στη Μέση
Ανατολή και την ειδική φύση της σχέσης της ΕΕ με την Τουρκία.
Η πρόταση ορίζει ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα τίθενται στόχοι επί ετησίας βάσεως. Οι στόχοι
αυτοί θα πρέπει να λαμβάνουν εξίσου υπόψη τις συγκεκριμένες περιφερειακές ανάγκες.
Η Επιτροπή πρότεινε οι ετήσιοι στόχοι και η κατανομή μεταξύ κρατών μελών να καθορίζονται από
το Συμβούλιο. Προβλέπεται εξάλλου σημαντική στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (10 000
ευρώ ανά επαναγκαθιστούμενο άτομο).
6
7
Απόφαση (ΕΕ) 2016/... της ... για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2015/1601 του
Συμβουλίου για τη θέσπιση προσωρινών μέτρων στον τομέα της διεθνούς προστασίας υπέρ
της Ιταλίας και της Ελλάδας (δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην ΕΕ).
Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση
πλαισίου της Ένωσης για την επανεγκατάσταση και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ)
αριθ. 516/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, έγγρ. 11313/16
12717/16
ΔΑ/γπ/ΚΚ
DGD1B
3
EL
Αυτή η νέα πρόταση της Επιτροπής βασίζεται επίσης στο σκεπτικό ότι, για να εντοπισθούν οι
απαραίτητες μακροπρόθεσμες συνεκτικές λύσεις στον τομέα αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει
κοινή προσέγγιση για την επανεγκατάσταση.
Η Επιτροπή υπέβαλε το κείμενο κατά τη συνεδρίαση της Ομάδας «Άσυλο» στις 29 Σεπτεμβρίου
και πραγματοποιήθηκε μια πρώτη ανταλλαγή απόψεων. Εκφράσθηκε γενική υποστήριξη για την
πρόταση, αν και διατυπώθηκαν ορισμένες σοβαρές ανησυχίες για συγκεκριμένα θέματα όπως ο
υποχρεωτικός χαρακτήρας των συστημάτων επανεγκατάστασης, η νομική βάση της προτεινόμενης
πράξης ή η συγκαταλογή των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας (ΕΕΧ) στις κατηγορίες που
μπορούν να εντάσσονται στις διατάξεις περί επανεγκατάστασης.
3.
Ερωτήματα προς συζήτηση
1.
Υπό το φως των ανωτέρω, θεωρούν οι υπουργοί ότι το πλαίσιο επανεγκατάστασης που
πρότεινε η Επιτροπή, στο οποίο ανατίθεται σημαντικός ρόλος στο Συμβούλιο, αποτελεί
χρήσιμη συμβολή στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ;
2.
Ποια συγκεκριμένα στοιχεία της πρότασης της Επιτροπής κρίνουν οι υπουργοί επαρκή και
ποια στοιχεία απαιτούν περαιτέρω εξέταση;
12717/16
ΔΑ/γπ/ΚΚ
DGD1B
4
EL