Transcript πατηστε εδω για την ομιλια

+ Πορφύριος Ἀρχιμανδρίτης, Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου Βεροίας:
Ἅγιος Κλήμης, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος: Ὁ Ἠμαθιώτης φωτιστής τῶν Βαλκανίων.
Μακαριώτατε, Ἅγιοι ἀρχιερεῖς, ἀδελφοί καί ἀδελφές μου σύνεδροι, ὀρθόδοξοι ἀδελφοί τῆς Μίας καί
ἑνωμένης Ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, «Ἰδού δή τί καλόν ἤ τί τερπνόν ἀλλ’ εἰ τό κατοικεῖν
ἀδελφούς ἐπί τῷ αὐτῷ.» Ἐνώ ἑτοίμαζα αὐτήν τήν εἰσήγηση γιά τό παρόν συνέδριό μας, γεννήθηκε
μέσα μου ἡ σκέψη ὅτι, μέ τήν πρόσκληση τοῦ Μακαριωτἀτου Ἀρχιεπισκόπου, ἔχουμε τήν μεγάλη
εὐλογία νά ἔρθουμε σήμερα σέ πνευματικούς μας συγγενείς. Καί αὐτό, ὄχι μόνο γιά τό ὅτι οἱ μεγάλοι
ἰσαπόστολοι Κύριλλος καί Μεθόδιος ὁδήγησαν στήν ἀγκαλιά τῆς μητέρας μας Ἁγίας Ἐκκλησίας τούς
καινούργιους κατοίκους τῶν Βαλκανίων, τούς ἀδελφούς μας Σλαύους, ἀλλά γιά κάτι πιό σημαντικό. Ὁ
μοναχός τῆς Μονῆς μας, ὅπως ὁ ἴδιος τό δηλώνει, ὁ Ἰσαπόστολος Κλήμης, ἔφερε στο φῶς τῆς
θεογνωσίας τους Ἀχριδηνούς ἀδελφούς μας.
Ἔτσι, λοιπόν, ἔχω τήν πνευματική αἴσθηση ὅτι σήμερα βρισκόμαστε στό σπίτι τῶν ἐν Χριστῷ τέκνων
τοῦ Ἁγίου Κλήμη, σήμερα ἤρθαμε στό σπίτι τῶν παιδιῶν μας, τῶν παιδιῶν τοῦ Μοναστηριοῦ μας,
τῶν τέκνων τοῦ Ἁγίου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννη, στόν ὁποῖο καί εἶναι αφιερωμένο τό
Μοναστήρι μας. Συνεπῶς αἰσθανόμαστε μεγάλη τήν εὐγνωμοσύνη στόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο
Κύριο κύριο Ἰωάννη, ἀλλά καί τήν Σύνοδο τῶν Ἁγίων Ἀρχιερέων καί σεβαστῶν μας ἀδελφῶν καί
φίλων, γιά τήν πρόσκληση νά εἴμαστε καί ἐμεῖς, οἱ ταπεινοί κάτοικοι τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Κλήμη,
παρόντες σήμερα σέ αυτήν τήν πνευματική πανδαισία. Εἴμαστε σίγουροι γιά τό ὅτι σήμερα ἀγάλλεται
ὁ Ἅγιος Κλήμης καί ὅλες οἱ ψυχές τῶν ὀρθπδόξων ἀδελφῶν μας γιά αὐτήν τήν συνάντηση τῆς
ἀγάπης καί τῆς ἑνότητος. Εὐχαριστοῦμε ἐγκαρδίως καί τόν Σεβασμιώτατο ποιμενάρχη μας Κύριο
Παντελεήμονα, γιά τήν εὐλογία πού μᾶς ἔδωσε νά βρισκόμαστε μαζί του ἐδῶ.
Ὅπως ὅλοι μας γνωρίζουμε, στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, στα Πιέρια Ὄρη, στήν Ἱερά
Μητρόπολη Βεροίας, θησαυρίζεται ἡ πάντιμος καί χαριτόβρυτος κάρα τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν
Κλήμεντος, ἀρχιεπισκόπου Ἀχρίδος. Σύμφωνα μέ τούς ἱστορικούς, ἡ τιμία κάρα βρίσκεται στό
Μοναστήρι μας ἀπό τόν 13ο τοὐλάχιστον αἰώνα. Στό ἴδιο συμπέρασμα καταλήγει καί ὁ
ἐπιστημονικός ἐρευνητής πού μελετάει τό ἀργυροποίκιλτο περίβλημα τῆς κάρας,.
Στό ὅτι δηλαδή καί ἡ θήκη τοῦ τιμίου λειψάνου εἶναι δημιούργημα τῆς ἴδιας ἐποχῆς, τοῦ 13ου δηλαδή
αἰώνα. Ἡ ἐξωτερική θήκη τῆς τιμίας κάρας, τό «κουτί» τοῦ ἁγίου, ἔχει δική του ἐπιγραφή, πού τό
χρονολογεῖ ἐπακριβῶς κατά τό ἔτος 1818. Στόν Ἱερό Κώδικα τοῦ Μοναστηριοῦ μας, στόν Κατάλογο
τῶν τιμίων λειψάνων, ἀναφέρεται: «Ἕν κουτεῖον ἀργυροῦν περιέχον τήν πάντιμον κάραν τοῦ ἁγίου
Κλήμεντος ἀρχιεπσκόπου Ἀχριδῶν.» Ἄλλες γνωστές γραπτές εἰδήσεις δέν ἔχουμε περί τοῦ τιμίου
λειψάνου, τουλάχιστον μέχρι στιγμῆς. Ἔχουμε ὅμως καί κάτι ἄλλο, πολύ σημαντικό, μοναδικό θά
ἔλεγα. Στήν Βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς ἐναπόκειται ἡ λειτουργική φυλλάδα, τό βιβλίο δηλαδή, πού
περιέχει τήν Ἱερά Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου Κλήμη. Ἡ φυλλάδα αὐτή ἐκδόθηκε στήν Βενετία τό ἔτος 1784
καί, ἀπό ὅσο μποροῦμε νά γνωρίζουμε, εἶναι ἀκατάγραφη στούς σχετικούς Καταλόγους. Μάλιστα,
γιά τούς ἐφετεινούς ἐπετειακούς ἑορτασμούς τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος, ἐπανατυπώσαμε τήν ἐν λόγῳ
Φυλλάδα.
Ἔτσι, λοιπόν, τό Μοναστήρι μας καθίσταται, ἀπό πολύ παλαιά, κέντρο τῆς τιμῆς τοῦ Ἁγίου Κλήμη.
Καί γιατί αὐτό; Ἐπειδή κατέχουμε τό ἱερό λείψανο καί τήν φυλλάδα μέ τήν Ἀκολουθία του; Μᾶλλον ὄχι
ἤ σωστότερα ὄχι μόνο γιά αὐτόν τόν λόγο. Τό 1993, πού ὀργανώναμε μία Ἡμερίδα γιά τό Μοναστήρι,
καταγράψαμε καί δημοσιεύσαμε ἐπισήμως γιά πρώτη φορά τήν παράδοση πού ακούγαμε στό χωριό
μας, τό Πολυδένδρι Ἠμαθίας, γιά τόν Ἅγιό μας.
Δέν σᾶς κρύβω, τό ὅτι ἐπειδή δέν μέ ἄρεσαν τά παιγνίδια, ὅταν ἤμουν μικρός, καί κρυβόμουν ὅπου
ἔβρισκα, ἡ μάννα μου μέ φώναζε: «τί κάθεσαι μέσα σάν τόν Κλῆμο;». Ἐξάλλου, στοό χωριό
Πολυδένδρι Ἠμαθίας, τήν παλαιά Κόκοβα, ὑπάρχει καί ἀνεξερεύνητο σπήλαιο, πού λέγεται ἡ σπηλιά
τοῦ Κλήμη. Να ἔχουν καμία σχέση αὐτά μέ τόν Ἅγιό μας; Χρειάζεται μεγάλη ἔρευνα γιά νά τό
βεβαιώσει, καί ἀκόμα βρισκόμαστε μόνο στό ξεκίνημα τῆς γνωριμίας μέ τόν ἅγιο.
Πρωτοδημοσιεύσαμε λοιπόν τήν τοπική παράδοση τό 1993, γιά τήν Ἡμερίδα τῆς Σκήτης μας, πού τότε
εἴχαμε ὀργανώσει, καί αργότερα συνεχίστηκε ἡ ἔρευνα καί δημοσιεύθηκε ὁλόκληρο βιβλίο γιά τόν
Ἅγιο Κλήμη. Ἄς ἀναφέρουμε ἐπί τροχάδην τήν σχετική ἐντόπια παράδοση: Ὁ Ἅγιος Κλήμης κατάγεται
ἀπό ἠμαθιώτικη οἰκογένεια καί ὁ πατέρας του ἦταν σπουδαῖος ἔμπορος. Γιά νά συναναστρέφεται μέ
τούς σλάβους, ὅπως γίνεται στίς περιπτώσεις αὐτές, ὁ πατέρας του γνώριζε πολύ καλά τήν γλώσσα
αὐτῶν τῶν νέων κατοίκων τῆς βαλκανικῆς χερσονήσου. Ἔτσι καί ὁ γιός ἔμαθε τήν νέα γλώσσα, καί
ἐμπνεύστηκε μεγάλα σχέδια.
Ἔγινε μαθητής τῶν αὐταδέλφων Μιχαήλ-τοῦ κατοπινού Μεθοδίου- καί Κωντσντίνου –τοῦ κατοπινοῦ
Κυρίλλου. Σοφών ανδρών, τους οποίους επέλεξε ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και ύπατος των
φιλοσόφων Μέγας Φώτιος, γιά το μεγαλόπνοο σχέδιο του εκχριστιανισμού των Σλάβων και
εξελληνισμού της Ελλάδας. [Στην ομάδα αυτήν μετείχαν οι δύο αυτάδελφοι Μεθόδιος και Κύριλλος, οι
οποίοι διέδωσαν την ορθόδοξη πίστη πρός βορράν, μέχρι την Βοημία, και προς τα δυτικά, έφτασαν
μάλιστα και στην Ρώμη.
Δύο άλλοι αυτάδελφοι, ο Συμεών και ο Θεόδωρος, κατέβηκαν προς την Πελοπόννησο, όπου έχτισαν
το Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου. Ο δικός μας Άγιος, έλαβε την μοναχική κουρά στο Μοναστήρι
του Τιμίου Προδρόμου, και ακολουθώντας την πορεία των διδασκάλων του, έδρασε γύρω από την
λίμνη της Αχρίδας, και έγινε αρχιεπίσκοπος της ένδοξης αυτής πόλεώς μας. Ο Ναούμ είναι επίσης
Θεσσαλονικεύς και έδρασε στα ίδια μέρη με τον Κλήμη. Τρεις ακόμα μαθητές τον Αγίων ισαποστόλων
Μεθοδίου και Κυρίλλου έδρασαν στα υπόλοιπα σλαβικά γένη, ο Σάββας, ο Αγγελάριος και ο
Γοράσδος ή Γόρασδος ή Γοράσδων. Στο Μοναστήρι μας, με την ευλογία του σεπτού μας Ποιμενάρχη,
τιμούμε αυτήν την Δεκάδα των Φωτιστών και σε ξεχωριστό Προσκυνητάρι έχουμε την αγία εικόνα
τους.
Βρισκόμαστε σε πολύ παλαιές εποχές, στον 9ο αιώνα, περί το 860. Αὐτή εἶναι ἡ ἐντόπα παράδοση
γιά τόν Ἅγιο Κλήμη, ὅπως τήν καταγράψαμε ἀπό τόν σχεδόν ἐνενηντάχρονο Μπάτσιο Ἰωάννη, κατά τό
ἕτος 1993. Ὁ ἴδιος μᾶς ἀνέφερε καί τό πῶς ἔφθασε ἡ ἁγία κάρα στό Μοναστήρι τοῦ Τιμίου
Προδρόμου, ὡς ἑξῆς: Στό Μοναστήρι τοῦ ἁγίου, στήν Ἁχρίδα, ζοῦσε ἕνας μοναχός μέ τό ὄνοα
Ναούμ, ὁ ὁποῖος εἶχε καί τόν ἱερατικό βαθμό τοῦ διακόνου. Σέ αὐτόν, παρουσιαζόταν ὁ Ἅγιος Κλήμης
καί τόν ἔλεγε ὅτι θέλει να γυρίσει στο μοναστήρι του, στό Μοναστήρι δηλαδή ὅπου ἔγινε μοναχός.
Αὐτό συνέβη ἀρκετές φορές, ἀλλά ὁ ἱεροδιάκονος δυσκολευόταν νά πραγματοποιήσει τό θέλημα τοῦ
Ἁγίου μας. Ὥσπου μία νύχτα, καί πάλι παρουσιάζεται ὁ Κλήμης, καί ζητάει ἀπειλητικά ἀπό τόν
Ναούμ νά μεταφέρει ἐκείνη τήν ὥρα τήν κάρα στήν μετάνοιά του. «Σήκω τώρα καί πάρε τήν κάρα μου.
Θέλω να γυρίσω στο μοναστήρι μου». «Μά εἶναι νύχτα και ἡ ἐκκλησία καί τό μοναστήρι εἶναι
κλειδωμένα», ἀπάντησε ὁ διάκονος. «Θά βρεῖς τήν ἐκκλησία ἀνοιχτά. Ἐπάνω στήν ἁγία τράπεζα,
τυλιγμένη σέ ἄσπρο μαντήλι, θά βρεῖς τήν κάρα μου. Ἔξω άπό τό μοιναστήρι σε περιμένει ἄσπρο
ἄλογο. Πάρε τήν κάρα, ἀνέβα στό ἄλογο καί ἐγώ θά σέ ὁδηγήσω στό μοναστήρι μου», ἀπάντησε ὁ
Ἅγιος Κλήμης.
Ἔτσι καί ἔπραξε ὁ Ναούμ. Καβαλίκεψε τό ἄλογο, καί τρέχοντας ἔφθασαν ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπό τό
ὕψωμα, τοῦ μοναστηριοῦ, πού λέγεται Χούϊασμα. Τήν ἴδια νύχτα, ὁ Ἄγιος Κλήμης παρουσιάζεται καί
στόν ἡγούμενο τῆς Μονῆς Προδρόμου: «Βγές, μέ τούς μοναχούς νά μέ ὑποδεχτεῖς. Εἶμαι ὁ Κλήμης,
καί ἀπόψε γυρίζω στό Μοναστήρι μου».
Ὁ ἡγούμενος συγκάλεσε τούς μοναχούς καί βγῆκαν στήν θέση Χούϊασμα. Καί ἐνῶ τό ἄλογο ἦταν
ἀπέναντι, ὅπου ὑπάρχει τό Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, στήν βόρεια κοίτη τοῦ Ἁλιάκμονα,
βρίσκεται ἀπρόσμενα, στήν ἄλλη πλευρά τοῦ ποταμοῦ. Ἀπό τότε, ἡ κάρα παραμένει καί θησαυρίζεται
στό Μοναστήρι τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Αὐτή εἶναι ἡ τοπική διήγηση γιά τήν ἔλευση τῆς τιμίας κάρας
στον Τίμιο Πρόδρομο.
Ἀπαράλλακτα, διηγοῦνταν τήν ἱστορία τοῦ Ἃγίου μας, ἐκτός ἀπό τόν Ἰωάννη Μπάτσιο, καί ἄλλοι
χωριανοί, ὅπως καί ὁ Ἠλίας Πλιάκας, καί ὅσοι ζοῦν μέχρι σήμερα καί εἶναι μεγάλης ἡλικίας. Τήν
γνησιότητα τῆς παραδὀσεως ἄς τήν μελετήσουν οἱ ἐπιστήμονες. Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, ἐμεῖς δηλαδή,
ζοῦμε καί τρεφόμαστε μέ τίς ὡραῖες, γνήσιες, παραδόσεις τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ μας. Ἡ ἀλήθεια εἶναι
ὅτι στούς γνωστούς Βίους, τά κείμενα δηλαδή, τοῦ Ἁγίου Κλήμη, ὑπάρχει ἕνα μεγάλο κενό.
Ὁ Ἅγιος παρουσιάζεται στό προσκήνιο ἀπό τήν στιγμή πού γνωρίζεται μέ τούς ἁγίους Θεσσαλονικεῖς
αὐταδέλφους Κύριλλο καί Μεθόδιο, ἐνῶ ὑπάρχει σιγή μετά τήν κοίμησή του, σχετικά μέ τήν τιμία του
κάρα καθώς καί τά ὑπόλοιπα τίμια λείψανά του. Ἔ, λοιπόν, τά κενά πρίν ἀπό ἐκείνην τήν μεγάλη
ἱστορική στιγμή καθώς καί μετά τήν ἀνακομιδή τοῦ Ἁγίου τά συμπληρώνει αὐτή ἡ ἠμαθιώτικη τοπική
μας ἱστορία. Ἀλλά ἄς προσθέσουμε λίγα λόγια καί γιά τήν ἁγία κάρα. Τό σεπτό αὐτό πατρογονικό
μας κειμήλιο τιμᾶται σέ ὅλα τά Πιέρια, μέχρι τόν Βελβεντό. Ἔχουμε μαρτυρίες γιά αὐτά τά «ταξίδια»,
ὅπως ἀναφέρονται, τῆς ἁγίας κάρας. Ἤδη, τό ἔτος 2005, καταγράψαμε, σέ ἕνα φυλλαδιάκι, τό ὡραῖο
ἔθιμο, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο καλοῦσαν τό τίμιο λείψανο, τί τιμές πού τοῦ ἐπέδιδαν καί ὅλα τά
σχετικά. Ἀπό τόν Βελβεντό Κοζάνης μέχρι τόν Λουτρό Ἠμαθίας, καί ἀπό τόν μητροπολιτικό ναό τοῦ
Ἁγίου Νικολάου Κοζάνης μέχρι τίς ἐκκλησίες τῆς Νάουσας, ἡ μορφή τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος διασώζεται
εἴτε σέ επιτοίχιες εἴτε σέ φορητές ἱερές εἰκόνες.
Τά χωριά εἰδικῶς τῶν Πιερίων ὑποδέχονται κάθε χρόνο, κατά τήν περίοδο τῶν Χριστουγέννων, πρίν
καί μετά, τήν χαριτόβρυτη ἁγία κάρα μέ τιμές ἐπισκόπου. [Στήν Σφηκιά ὁ Ἅγιος πηγαίνει τήν
παραμονή τῶν Χριστουγέννων καί στό Πολυδένδρι τήν παραμονή τῶν Θεοφανίων.] Σύσωμα τά χωριά
βγαίνουν σέ κεντρικά σημεῖα γιά νά ὑποδεχθοῦν τόν Ἅγιο, δηλαδή τήν Ἁγία Κάρα. Οἱ ἰάσεις καί οἱ
θεραπεῖες πού ἐπιτελεῖ ὁ ἅγιος σέ ἀνθρώπους, βοσκήματα καί ὑποζύγια, μαρτυροῦνται ἀπό τούς
ἐντοπίους κατοίκους. Οἱ οἰκίες τους καθαγιάζονται ἀπό τήν ἡμερονύκτια φιλοξενία τῆς ἁγίας κάρας.
Τό 1998, σέ βιβλίο σχετικό, καταγράφτηκαν καί τά θαύματα πού ἀναφέρονται ἀπό τούς ἐντοπίους
τῶν διπλανῶν στό Μοναστήρι μας χωριῶν.
Ἔτσι, ἡ ἐντόπια μνήμη γιά τον ἅγιό μας εἶναι πλέον γραπτή. Τό 2011, μέ την εὐλογία τοῦ σεπτοῦ
ποιμενάρχη μας, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας, ὀργανώσαμε
ἀνάλογη Ἡμερίδα, γιά τήν ἀνάδειξη τῆς προσωπικότητας τοῦ ἁγίου. Ἤδη, λίγο πιό ἔξω ἀπό τό
μοναστηριακό μας συγκρότημα, ἀναδεικνύουμε καί τήν θέση: Χούϊασμα, ὅπου ἔφθασε, σύμφωνα μέ
τήν παράδοση τῶν Πιερίων, θαυματουργικῶς, ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος. Ἐπίσης, μέ τήν
εὐλογία τοῦ ἐπισκόπου μας, καθιερώσαμε τήν ἑορτή τῶν Δεκαρίθμων Φωτιστῶν τῶν Βαλακανίων,
δηλαδή τοῦ ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, καί τῶν Μαθητῶν του.
Οἱ ἅγιοι αὐτοί εἶναι οἱ: Συμεών καί Θεόδωρος, Κύριλλος καί Μεθόδιος, Κλήμης καί Ναούμ, Σάββας,
Γοράσδων ἤ Γοράσδος καί Ἀγγελάριος. Τούς Ἁγίους τούς ἑορτάζομε τό Σάββατο ἤ τήν Κυριακή, μετά
τήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Φωτίου. Μάλιστα στούς Ἁγίους αὐτούς ἀφιερώσαμε καί ἕνα προσκυνητάρι μέ
κανδήλι καί εἰκόνα τους, στό Καθολικό μας, γιά να δείξουμε ἀφενός τήν μεγάλη τους ἀξία, γιά τούς
ἀγῶνες τους, καί ἀφετέρου τήν τιμή πού τούς ἀξίζει.
Ἡ πάντιμη καί χαριτόβρυτη κάρα τοῦ ἁγίου, πηγή ἁγιασμοῦ καί πολλῶν θαυμάτων, τόσο πρός τούς
ἀδελφούς τῆς Μονῆς, ὅσο καί πρός τούς προσκυνητές πού τήν ἀσπάζονται. Πνέει χαριτωμένη
εὐωδία καί δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού ἐκβάλλει μύρο, ἐνώ συχνά ἔχει ἀφύσικο μεγάλο βάρος γίνεται σχεδόν «ἀσήκωτη».
Ἐφέτος συμπληρώθηκαν 1100ο ἔτη ἀπό τήν μακαρία κοίμηση τοῦ Ἁγίου, στιίς 27 Ἰουλίου 916, ἡμέρα
μνήμης τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος, στήν τιμή τοῦ ὁποίου ο Ἅγιος ἔκτισε τό
Μοναστήρι, στήν ἕδρα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς του, στήν Ἀχρίδα. Ἔτσι, τό ἔτος 2016 εἶναι ἀφιερωμένο
στήν τιμή τῆς μνήμης καί στήν προβολή τοῦ σχεδόν ἄγνωστου μεγάλου, αὐτοῦ ἐντόπιου στήν
Ἠμαθία, Ἁγίου μας. Κατά τό ἔτος 2015, γιά πρώτη φορά, τήν ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου τήν
ξεκινήσαμε ἀπό τόν τόπο ὅπου ἔφθασε ἡ τιμία κάρα, θαυματουργικά, περί τόν 13ο αἰώνα, μέ τόν
ἱεροδιάκονο Ναούμ, ἐποχούμενο σέ λευκό ἄλογο, στήν τοποθεσία μέ τήν ὀνομασία «Χούϊασμα».
Ὡς γνωστόν ὑπάρχουν καί ἄλλοι ἅγιοι μέ τό ὄνομα Κλήμης: Κλήμης Ρώμης, Κλήμης Ἀγκύρας, Κλήμης
τοῦ Σαγματᾶ, γιά νά ἀναφέρουμε κάποιους ἀπό τούς πλέον γνωστούς. Καί οἱ περισσότεροι εὐσεβεῖς
Βεροιεῖς ἀγνοοῦν παντελῶς τήν ὕπαρξη τοῦ σεβάσμιου κειμηλίου, δηλαδή τῆς ἁγίας κάρας, πού
θησαυρίζεται αἰῶνες τώρα στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου.
Πολύ περισσότερο ἀγνοοῦν ποιός ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Κλήμης. Ὅμως ὁ ρέκτης καί πολύπονος
ποιμενάρχης μας ἀπό ἐτῶν σχεδιάζει τήν τιμή καί τήν προβολή τοῦ ἁγίου μας. Καί ἤδη
πραγματοποιήθκαν στήν Μητρόπολή μας δύο ἤ τρεῖς Ἡμερίδες, ἀφιερωμένες στον Ἅγιο, καί ἐξεδόθη
τόμος πού περιέχει τίς εἰσηγήσεις ἐκεῖνες.
Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι στούς γνωστούς Βίους, τά κείμενα δηλαδή, τοῦ Ἁγίου Κλήμη, ὑπάρχει ἕνα μεγάλο
κενό. Ὁ Ἅγιος παρουσιάζεται στό προσκήνιο ἀπό τήν στιγμή πού γνωρίζεται μέ τούς ἁγίους
Θεσσαλονικεῖς αὐταδέλφους Κύριλλο καί Μεθόδιο, ἐνῶ ὑπάρχει σιγή μετά τήν κοίμησή του, σχετικά
μέ τήν τιμία του κάρα καθώς καί τά ὑπόλοιπα τίμια λείψανά του.
Ἔ, λοιπόν, τά κενά πρίν ἀπό ἐκείνην τήν μεγάλη ἱστορική στιγμή καθώς καί μετά τήν ἀνακομιδή τοῦ
Ἁγίου τά συμπληρώνει αὐτή ἡ ἠμαθιώτικη τοπική μας ἱστορία.
Ἀλλά ἄς προσθέσουμε λίγα λόγια καί γιά τήν ἁγία κάρα. Τό σεπτό αὐτό πατρογονικό μας κειμήλιο
τιμᾶται σέ ὅλα τά Πιέρια, μέχρι τόν Βελβεντό. Ἔχουμε μαρτυρίες γιά αὐτά τά «ταξίδια», ὅπως
ἀναφέρονται, τῆς ἁγίας κάρας. Ἤδη, τό ἔτος 2005, καταγράψαμε, σέ ἕνα φυλλαδιάκι, τό ὡραῖο ἔθιμο,
σύμφωνα μέ τό ὁποῖο καλοῦσαν τό τίμιο λείψανο, τί τιμές πού τοῦ ἐπέδιδαν καί ὅλα τά σχετικά.
Ἀπό τόν Βελβεντό Κοζάνης μέχρι τόν Λουτρό Ἠμαθίας, καί ἀπό τόν μητροπολιτικό ναό τοῦ Ἁγίου
Νικολάου Κοζάνης μέχρι τίς ἐκκλησίες τῆς Νάουσας, ἡ μορφή τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος διασώζεται εἴτε
σέ επιτοίχιες εἴτε σέ φορητές ἱερές εἰκόνες.
Τά χωριά εἰδικῶς τῶν Πιερίων ὑποδέχονται κάθε χρόνο, κατά τήν περίοδο τῶν Χριστουγέννων, πρίν
καί μετά, τήν χαριτόβρυτη ἁγία κάρα μέ τιμές ἐπισκόπου. [Στήν Σφηκιά ὁ Ἅγιος πηγαίνει τήν
παραμονή τῶν Χριστουγέννων καί στό Πολυδένδρι τήν παραμονή τῶν Θεοφανίων.]
Σύσωμα τά χωριά βγαίνουν σέ κεντρικά σημεῖα γιά νά ὑποδεχθοῦν τόν Ἅγιο, δηλαδή τήν Ἁγία Κάρα.
Οἱ ἰάσεις καί οἱ θεραπεῖες πού ἐπιτελεῖ ὁ ἅγιος σέ ἀνθρώπους, βοσκήματα καί ὑποζύγια,
μαρτυροῦνται ἀπό τούς ἐντοπίους κατοίκους.
Οἱ οἰκίες τους καθαγιάζονται ἀπό τήν ἡμερονύκτια φιλοξενία τῆς ἁγίας κάρας. Τό 1998, σέ βιβλίο
σχετικό, καταγράφτηκαν καί τά θαύματα πού ἀναφέρονται ἀπό τούς ἐντοπίους τῶν διπλανῶν στό
Μοναστήρι μας χωριῶν. Ἔτσι, ἡ ἐντόπια μνήμη γιά τον ἅγιό μας εἶναι πλέον γραπτή. Τό 2011, μέ την
εὐλογία τοῦ σεπτοῦ ποιμενάρχη μας, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης καί
Καμπανίας, ὀργανώσαμε ἀνάλογη Ἡμερίδα, γιά τήν ἀνάδειξη τῆς προσωπικότητας τοῦ ἁγίου.
Ἤδη, λίγο πιό ἔξω ἀπό τό μοναστηριακό μας συγκρότημα, ἀναδεικνύουμε καί τήν θέση: Χούϊασμα,
ὅπου ἔφθασε, σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῶν Πιερίων, θαυματουργικῶς, ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου
Κλήμεντος. Ἐπίσης, μέ τήν εὐλογία τοῦ ἐπισκόπου μας, καθιερώσαμε τήν ἑορτή τῶν Δεκαρίθμων
Φωτιστῶν τῶν Βαλακανίων, δηλαδή τοῦ ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου, πατριάρχου
Κωνσταντινουπόλεως, καί τῶν Μαθητῶν του. Οἱ ἅγιοι αὐτοί εἶναι οἱ: Συμεών καί Θεόδωρος, Κύριλλος
καί Μεθόδιος, Κλήμης καί Ναούμ, Σάββας, Γοράσδων ἤ Γοράσδος καί Ἀγγελάριος. Τούς Ἁγίους τούς
ἑορτάζομε τό Σάββατο ἤ τήν Κυριακή, μετά τήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Φωτίου.
Μάλιστα στούς Ἁγίους αὐτούς ἀφιερώσαμε καί ἕνα προσκυνητάρι μέ κανδήλι καί εἰκόνα τους, στό
Καθολικό μας, γιά να δείξουμε ἀφενός τήν μεγάλη τους ἀξία, γιά τούς ἀγῶνες τους, καί ἀφετέρου τήν
τιμή πού τούς ἀξίζει. Ἡ πάντιμη καί χαριτόβρυτη κάρα τοῦ ἁγίου, πηγή ἁγιασμοῦ καί πολλῶν
θαυμάτων, τόσο πρός τούς ἀδελφούς τῆς Μονῆς, ὅσο καί πρός τούς προσκυνητές πού τήν
ἀσπάζονται. Πνέει χαριτωμένη εὐωδία καί δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού ἐκβάλλει μύρο, ἐνώ συχνά
ἔχει ἀφύσικο μεγάλο βάρος - γίνεται σχεδόν «ἀσήκωτη». Ἐφέτος συμπληρώθηκαν 1100ο ἔτη ἀπό τήν
μακαρία κοίμηση τοῦ Ἁγίου, στιίς 27 Ἰουλίου 916, ἡμέρα μνήμης τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος
Παντελεήμονος, στήν τιμή τοῦ ὁποίου ο Ἅγιος ἔκτισε τό Μοναστήρι, στήν ἕδρα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς
του, στήν Ἀχρίδα.
Ἔτσι, τό ἔτος 2016 εἶναι ἀφιερωμένο στήν τιμή τῆς μνήμης καί στήν προβολή τοῦ σχεδόν ἄγνωστου
μεγάλου, αὐτοῦ ἐντόπιου στήν Ἠμαθία, Ἁγίου μας. Κατά τό ἔτος 2015, γιά πρώτη φορά, τήν ἑορτή τῆς
μνήμης τοῦ Ἁγίου τήν ξεκινήσαμε ἀπό τόν τόπο ὅπου ἔφθασε ἡ τιμία κάρα, θαυματουργικά, περί τόν
13ο αἰώνα, μέ τόν ἱεροδιάκονο Ναούμ, ἐποχούμενο σέ λευκό ἄλογο, στήν τοποθεσία μέ τήν ὀνομασία
«Χούϊασμα».
Ὡς γνωστόν ὑπάρχουν καί ἄλλοι ἅγιοι μέ τό ὄνομα Κλήμης: Κλήμης Ρώμης, Κλήμης Ἀγκύρας, Κλήμης
τοῦ Σαγματᾶ, γιά νά ἀναφέρουμε κάποιους ἀπό τούς πλέον γνωστούς. Καί οἱ περισσότεροι εὐσεβεῖς
Βεροιεῖς ἀγνοοῦν παντελῶς τήν ὕπαρξη τοῦ σεβάσμιου κειμηλίου, δηλαδή τῆς ἁγίας κάρας, πού
θησαυρίζεται αἰῶνες τώρα στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου. Πολύ περισσότερο ἀγνοοῦν ποιός
ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Κλήμης.
Ὅμως ὁ ρέκτης καί πολύπονος ποιμενάρχης μας ἀπό ἐτῶν σχεδιάζει τήν τιμή καί τήν προβολή τοῦ
ἁγίου μας. Καί ἤδη πραγματοποιήθκαν στήν Μητρόπολή μας δύο ἤ τρεῖς Ἡμερίδες, ἀφιερωμένες στον
Ἅγιο, καί ἐξεδόθη τόμος πού περιέχει τίς εἰσηγήσεις ἐκεῖνες.
Πέρα ἀπό τήν Ἀχρίδα, μέ τό κτιτορικό του μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος στὀν λόφο Πλαόσνικ,
ὅπου θησαυρίζονται καί ἐλάχιστα μέρη τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Αγίου, μέσα στόν τάφο του, ἡ
περιοχή τῆς Ἠμαθίας κατέχει τά δευτερεῖα στήν τιμή πρός αὐτόν. Καί φυσικά, ἡ Ιερά Μονή τοῦ Τιμίου
Προδρόμου ἐγκαυχᾶται γιά τήν θησαύριση τῆς ἁγίας κάρας τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος.
Ἀπό τό 2012, ἡ εορτή του καθιερώνεται πλέον στίς 23 Νοεμβρίου, ἀπό τόν Σεβασμιώτατο
Μητροπολίτη μας. Ἡ παλαιότερη ἀδελφότητα συνήθιζε νά ἐπιτελεῖ ἱερή Ἀγρυπνία κατά τήν
Παρασκευή πρός Σάββατο, μετά τήν μεγάλη θεομητορική ἑορτή τῶν Εἰσοδίων. Οἱ βόρειοι ὁμόδοξοι ἐν
Χριστῷ ἀδελφοί μας προσπελάζουν μέ φόβον πολύν και γονατιστοί γιά νά ασπαστο ύν τό πάντιμο και
μυροβρῦον τήν μοσχοβολιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἅγιο λείψανο, μαζί μέ μέρος τῆς τιμίας δεξιᾶς τοῦ
Ἁγίου Προδρόμου καθώς καί τά ἄλλα τίμια λείψανα τῶν ἁγίων πού θησαυρίζονται στό Μοναστήρι
μας.
Ὁ σεπτός ποιμενάρχης μας κατ’ ἔτος τιμᾶ τόν Ἅγιο Κλήμη μέ τήν παρουσία του καί τήν Θεία
Λειτουργία πού ἱερουργεῖ. Οι ευσεβείς Βερροιείς και οι περατεινοί χωρικοί προσέρχονται στην
πανήγυρη αυτήν. Στην μείζονα περιοχή των Πιερίων, από το Μοναστήρι μέχρι τα Σέρβια και μέχρι το
χωριό Λουτρός στον κάμπο της Ημαθίας, ο άγιος τιμᾶται όλως ιδιαιτέρως, ενώ οι κάτοικοι της
περιοχής μνημονεύουν τα πολλά και μεγάλα θαύματα του Αγίου.
Ὁ Σεβασμιώτατος Άγιος Βεροίας κύριος Παντελεήμων τιμά με προσωπική χοροστασία και Θεία
Λειτουργία τον Άγιο Κλήμη, ο οποίος ανταποκρίνεται, στις τιμές που του προσφέρονται, διά πολλῶν
σημείων.
Στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, ὁ Ἅγιος μνημονεύεται ὡς Ὁμολογητής, Ἰσαπόστολος,
Θαυματουργός καί Μυροβλύτης, ἐνῶ συγκαταριθμεῖται στήν ἐννεαμελή Ὁμάδα τῶν Ἁγίων Φωτιστῶν
τῶν Βαλκανίων, ἡ ὁποία τιμᾶται μέ εἰδική Ἀκολουθία, τό Σάββατο ἤ τήν Κυριακή, μετά τήν Μνήμη
τοῦυ Μεγάλου Φωτίου. (Κύριλλος & Μεθόδιος, Συμεών & Θεόδωρος, δύο ζεύγη θεσσαλονικέων καί
αὐταδέλφων, Κλήμης, Ναούμ, Γοράσδων ή –ος, Σάββας, Ἀγγελάριος). Κατά τό ἔτος 2011, ἡ ἐνορία
τοῦ Ἁγίου Μηνᾶ τῆς Νάουσας, κάλεσε, διά τῶν ἁγίων ἐπιτρόπων της, τόν Ἅγιο, κατά τήν πανήγυρη
τοῦ ναοῦ, στίς 11 Νοεμβρίου. Ἡ χάρη τοῦ ἁγίου ἦταν ἐμφανέστατη καθόλη τήν διάρκεια τῆς
παραμονῆς τοῦ τιμίου λειψάνου στήν πόλη.
Ὁ προϊστάμενος τότε τοῦ ναοῦ, π. Ἀθανάσιος Νίκου καθώς καί ὁ ἐκκλησιαστικός ἐπίτροπος κύριος
Θεόδωρος Ἐλευθεριάδης μαρτυροῦν γιά ὅσα συνέβαιναν κατά τό προσκύνημα. Στό Μοναστήρι μας,
ἐκτός ἀπό τίς φορητές εἰκόνες πού αὐξήθηκαν κατά πολύ, στό τέμπλο τοῦ Καθολικοῦ, στην μεριά τῆς
Παναγίας, βρίσκεται μεγάλη δεσποτική εἰκόνα τοῦ Ἁγίου μαζί μέ τόν Ἅγιο Νικόλαο, καί σε δεύτερη
κάτω ζώνη οἱ καβαλάρηδες Ἅγιοι Γεώργιος καί Δημήτριος μέ τόν Ἅγιο Χαραλάμπη στήν μέση.
Ὑπάρχει καί ἡ μικρή εἰκόνα τοῦ τέμπλου, πού, λόγῳ μεγάλων φθορῶν, φυλάσσεται πλέον στό
εἰκονοφυλάκιο τῆς Μονῆς. Στόν παλαιό ναό τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, στό βόρειο
παράθυρο τοῦ ἱεροῦ βήματοςι ὑπάρχει ἀρχαία τοιχογραφία μέ τήν μορφή τοῦ Ἁγίου. Εἰκόνα τοῦ
Ἁγίου σέ μεγάλο μέγεθος, καί μάλιστα μαζί μέ τόν κοινοβιάρχη καί κτίτορά μας Ὅσιο Διονύσιο,
ἐντοπίσαμε καί στόν κάμπο τοῦ Ρουμλουκιοῦ. Στόν παλαιό ναό τοῦ χωριοῦ Λουτρός, πού τώρα εἶναι
ὁ κοιμητηριακός, σέ εἰδικό προσκυνητάρι ὑπῆρχε ὁ ἅγιος καί σέ μεγάλη ἀλλά καί σέ μικρή εἰκόνα.
Ὁ εὐλαβέστατος ἐφημέριος πατήρ Ἰωάννης, γιά νά τά διαφυλάξει, μετέφερε τά δύο εἰκονίσματα στόν
κετρικό ἐνοριακό ναό τοῦ χωριοῦ. Στό χωριό Νησί, μέ τό παλαιό Μοναστήρι τῶν Ἁγίων καί
Θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ, θησαυρίζεται ἕνα ἄλλο σπουδαῖο κειμήλιο,
σχετικό μέ τόν Ἅγιό μας. Ὑπάρχει ἡ παλαιά φυλλάδα μέ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου Κλήμη.
Ἡ φυλλάδα αὐτή τυπώθηκε το 1784, στήν Βενετία. Κατά το μεγαλύτερό της μέρος, εἶναι ἡ ἴδια μέ τήν
ἔκδοση τοῦ 1748, πού ἐκδόθηκε στήν Μοσχόπολη, στό σπουδαῖο τυπογραφεῖο τοῦ Ἁγίου Ναούμ. Ὁ
προδρομίτης ἱερομόναχος Ἀρσένιος ὁ Μελικιώτης, γιά τίς λειτουργικές ἀνάγκες τῆς Μονῆς τοῦ
Προδρόμου, παρήγγειλε στόν τότε ἐπιφανή διδάσκαλο καί ὑμνογράφο Ὅσιο Ἀθανάσιο τόν Πάριο, νά
συμπληρώσει τήν παλαιά Ἀκολουθία τοῦ 1748, μέ τήν τιμή πρός τήν Ἁγία Κάρα τοῦ Ἁγίου.
Στήν Νάουσα ὁ Ἅγιός μας κάνει τήν παρουσία του μέ τήν δεσποτική καί τήν προσκυνούμενη φορητή
εἰκόνα του στό τέμπλο, στόν ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Στήν γειτονική Κοζάνη, ὅπου ἔδρασε ὁ
Προδρομίτης μοναχός Ἱεράρχης Θεόφιλος, ἡ μορφή τοῦ Ἁγίου Κλήμη δεσπόζει σέ τοιχογραφία, μέ
ὡραῖον ἀρχιερατικό σάκκο, σέ κεντρική θέση, στόν μητροπολιτικό ναό το ῦ Ἁγίου Νικολάου. Ἀλλά καί
στόν Βελβεντό τῆς γειτονικῆς Μητροπόλεως Κοζάνης, στό τέμπλο τῆς ἐκκλησίας τῆς Παναγίας,
ὑπάρχει μεγάλων διαστάσεν εἰκόνισμα, πού εἰκονίζει τούς τρεῖς Ἁγίους μας, τούς Ὁσίους Διονύσιο
καί Θεοφάνη μέ τόν Ἅγιο Κλήμη ὡς ἀρχιερέα στό κέντρο. Γιά τήν εἰκόνα δαπάνησε ὁ Προδρομηνός
ἱερομόναχος Σωφρόνιος.
Τελευταῖα, ἡ συγκίνησή μας ἦταν μεγάλη, ὅταν ἐντοπίσαμε τό εἰκόνισμα τοῦ Ἁγίου Κλήμη καί στήν
ἀρχαία ἐκκλησία τῆς Παναγίας, τοῦ 17ου αἰώνα, στό χωριό Χαρίεσσα. Μέ τίς σκέψεις αὐτές, ἅγιοι
ἀρχιερεῖς καί ἀγαπητοί μας πατέρες, κλείνοντας αὐτήν τήν φτωχή γενικά εἰσήγησή μας, θά μᾶς
ἐπιτρέψετε νά εὐχαριστήσουμε τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος καί Μητροπολίτη Σκοπίων
Κύριο Ἰωάννη, πού μᾶς προσκάλεσε στο Συνέδριο αυτό.
Ἀλλά, θά μᾶς ἐπιτρέψετε, καί ἐκτός της Μητροπόλεώς μας, νά εὐχαριστήσουμε θερμά καί τόν σεπτό
ποιμενάρχη μας, Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης & Καμπανίας Κύριο Παντελεήμονα, γιά τό ὅτι
προβάλλει καί τιμᾶ, μέ γεωμετρική πρόοδο κάθε χρονιά, τόν Ἅγιό μας, τόν Ἅγιο Κλήμη, τόν Ἅγιο τῆς
Ἠμαθίας, τόν Φωτιστή τῶν Βαλκανίων, τόν οικουμενικό μας Ἅγιο Ἱεράρχη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ
Χριστοῦ.