Transcript Interpersoonlijke conflicten ppt

INTRA- EN INTERPERSOONLIJKE
CONFLICTEN
• Conflicten op het niveau van mensen en groepen
• 1. Intrapersoonlijke conflicten
• 2. Interpersoonlijke conflicten
 Psychologie
 Sociale Psychologie
• 3. Intragroepsconflicten
• 4. Intergroepsconflicten
 Sociologie
 Sociologie
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN
• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken
• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten
• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten
A. Territoriumconflict
B. Waarde- en belangenconflict
C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren
D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of
communicatiestoornissen
• E. Keuze- of beslissingsconflict
•
•
•
•
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
• Territoriumconflict niet uitsluitend in domein van
sociale psychologie (inter-persoon)
Meest voor de hand liggend:
gewapend conflict (inter-groep)
• Elk gewapend conflict is een territorium conflict
MAAR
niet noodzakelijk om fysisch territorium
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
• fysiche territorium
• Psychologisch territorium
A. Primaire strijd v. h. leven
(voeding, leefruimte)
B. Strijd om de macht en de
verdediging van het eigen
psychologisch territorium (gelijk
krijgen, anderen domineren)
 Reële
belangentegenstellingen
tussen […] ?
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
http://www.youtube.com/watch?v=FXJQ0eNq5D4
Wat is volgens Yair Lapid het probleem? Draait het om het vastleggen
van grenzen?
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
Yair Lapid –
“The problem is not with Israeli settlements or with
Palestinian terror, the problem is about fear. The
problem is about mistrust. The problem is with past
trauma’s and anxieties. The problem is with hate and
pain. This is not a dialogue but two monologues. The
Israelis want peace and security, the Palestinians
want peace and justice. The is the real context of the
conflict.”
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
• Een eigen territorium op verschillende vlakken /domeinen:
• Ethisch: welke waarden vind je belangrijk om je leven rond uit te
bouwen?
• Psychisch: welke wensen en verlangens wil je vervuld zien?
• Intellectueel: welke kennis wil je ontwikkelen?
• Fysisch: welke middelen heb je nodig om op materieel vlak je
leven te ontwikkelen?
• Sociaal: welke plaats wil je in het sociale leven innemen.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
Territoriumconflict ook niet alleen bij mensen, ook bij
dieren en planten  verdringing en machtshiërarchie
Van mens wordt echter verwacht dit te overstijgen:
 Naastenliefde, solidariteit, … (moraliteit)
Rationalisering van situatie! (<-> dieren)
Toch falen we hier vaak in
conflict over belangstellingsdomein
Abstractie maken van voorbeeld in fragment en met
schaalverkleining komen tot interpersoonlijke conflicten.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
In de praktijk:
Territoriumconflicten
Onderlinge strijd met fysieke of psychische middelen
Onderhandelen
(compromis of consensus)
Cor Bakker: territoriumtheorie om gedragingen van
dieren en vooral mensen beter te begrijpen. (zie artikel
in cursus)
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
Probeer een antwoord te formuleren op volgende vragen:
 Wat is het verschil tussen de letterlijke en figuurlijke ‘eigen
plek’?
 Verklaar in eigen woorden: Je identiteit is de kern van ieders
territorium.
 Wat is het verschil tussen privédomein, privéschuilplaats en
persoonlijke ruimte?
 Wat is de band tussen individuele ervaring en territoriaal
gedrag?
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
• De eigen plek als territorium
 Figuurlijk:
plaats die je inneemt als persoon (ik-grenzen)
 Letterlijk:
fysieke ruimte
• Iemands territorium bestaat uit gebieden waar hij
bijzondere deskundigheid bezit, initiatief neemt en
verantwoordelijkheid neemt, ofwel gebieden waarover hij
controle kan uitoefenen. Het gaat hierbij om fysieke ruimte
en aspecten van ons sociale en intellectuele leven. De
kern van ieders territorium is het zelf, je identiteit.
Autonomie, autonoom zijn, is controle hebben, de baas zijn
over jezelf. (Bakker & Bakker-Rabdau)
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
Eigen plek bestaat eigenlijk uit 3 territoria:
 Privédomein:
verzekeren van privacy en veiligheid
 Privéschuilplaats:
ontsnappen aan de medemens
 Persoonlijke ruimte:
comfortabele, controleerbare ruimte
(symptoom psychotici: gevoel van verlies privacy)
• Territoriaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek
 Gedragspatroon in grote mate gebaseerd op individuele
ervaringen en interpretaties en kunnen wijzigen door nieuwe
ervaringen. (cf. Nature / Nurture?)
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
TERRITORIUMCONFLICT
Evalueer de voorbeelden van territoriumconflicten.
 Omschrijf het territoriumconflict
 Gaat het om fysisch of psychisch territorium?
 Op welk domein kunnen we het conflict situeren?
(aparte kopie)
Kan je zelf voorbeelden van territoriumconflicten van
eender welke aard geven waar jij zelf mee
geconfronteerd bent geweest?
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN
• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken
• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten
• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten
A. Territoriumconflict
B. Waarde- en belangenconflict
C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren
D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of
communicatiestoornissen
• E. Keuze- of beslissingsconflict
•
•
•
•
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
WAARDE- EN BELANGENCONFLICT
Belangenconflict:
Waardenconflict:
tegenstrijdige belangen
eigen morele gelijk opleggen
Geen-verlies-methode (algemene probleemoplossingsstrategie):
1. Probleem nauwkeurig definiëren
2. Brainstormen over mogelijke oplossingen
3. Evalueren van de voorgestelde oplossingen
4. Kiezen van de ‘beste’ oplossing
5. Realiseren van de gekozen oplossing
6. Evalueren van het resultaat
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
WAARDE- EN BELANGENCONFLICT
• Let op:
Soms kan een waardenconflict een verdoken belangenconflict
zijn.
• Lees het artikel p58. Om welke belangen gaat het hier?
• Eigen waarden  eigen referentiekader.
Andere waarden worden aanzien als bedreiging van de eigen
veiligheid
• Generatieconflicten
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN
• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken
• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten
• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten
A. Territoriumconflict
B. Waarde- en belangenconflict
C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren
D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of
communicatiestoornissen
• E. Keuze- of beslissingsconflict
•
•
•
•
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN
• Je waardeert die karaktertrekken van de ander die
jezelf ook hebt
Hoe jij anderen ziet en ervaart
houdt verband met hoe jij zelf
bent en denkt.
• Antipathie kan ontstaan in het contact met mensen
die tegengestelde kwaliteiten heeft.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN
• Kernkwaliteitenschema:
1. Kernkwaliteiten:
2. Valkuilen:
3. Allergiën:
4. Uitdagingen:
Positieve eigenschappen
Doorschieten in pos eigenschappen
Doorschieten van de ander in zijn
eigenschappen.
De positieve eigenschap van de ander
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN
kernkwaliteit (+)
te veel vh goede
Daadkracht
valkuil (-)
drammerigheid
Negatief
Positief
Tegenover-
BALANS
Tegenover-
gestelde
gestelde
passiviteit
Allergie (-)
geduld
Uitdaging (+)
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
CONFLICTEN A.G.V. PERSOONLIJKHEIDSFACTOREN
• Stel op p.62 een eigen kwadrant op.
• Maak twee kwadranten op een apart blad en geef
dit af.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN
• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken
• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten
• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten
A. Territoriumconflict
B. Waarde- en belangenconflict
C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren
D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of
communicatiestoornissen
• E. Keuze- of beslissingsconflict
•
•
•
•
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
DOOR MISVERSTANDEN OF COMMUNICATIESTOORNISSEN
• Uit cursus 4GEW:
“ Om te leren spreken heb je de eerste drie jaren van je leven nodig.
Om te leren luisteren de rest van je leven.”
Het is belangrijk om als zender goede en duidelijke
boodschappen over te brengen maar ook om als ontvanger
echt bereid te zijn om naar de boodschap te luisteren.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
DOOR MISVERSTANDEN OF COMMUNICATIESTOORNISSEN
• We herhalen even de 3 pijlers van actief luisteren:
1.
2.
Onvoorwaardelijk aandacht geven
Stimulerend luisteren
1.
2.
3.
Non-verbaal: SOFTEN (smile, open posture, forward lean, touch,
eyecontact en nodd)
Verbaal: hummen, stilte, parafraseren, spiegelen van gevoelens,
samenvatten, papegaaien en vragen stellen.
Inlevend of empatisch luisteren
• Lees p.62 welke spijtige gevolgen misverstanden en
communicatiestoornissen kunnen hebben.
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN
• 2.3 Soorten conflicten nader bekeken
• 2.3.1 Intrapersoonlijke conflicten
• 2.3.2 Interpersoonlijke conflicten
A. Territoriumconflict
B. Waarde- en belangenconflict
C. Conflict als gevolg van persoonlijkheidsfactoren
D. Conflict veroorzaakt door misverstanden of
communicatiestoornissen
• E. Keuze- of beslissingsconflict
•
•
•
•
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
KEUZE- OF BESLISSINGSCONFLICTEN
• Groepen die voor een gezamenlijke opdracht
staan of partners die samenleven.
Gezamelijke beslissing nemen waarover
men onderling erg van mening kan verschillen
INTERPERSOONLIJKE CONFLICTEN:
KEUZE- OF BESLISSINGSCONFLICTEN
• Uitgangstpunt: beste keuze bestaat niet
Recht op eigen mening en voorkeur via ik-boodschap
INTRA- EN INTERPERSOONLIJKE
CONFLICTEN
•
•
•
•
2.1 Begripsdefiniëring
2.2 Soorten conflicten
2.3 Soorten conflicten nader bekeken
2.4 Conflicthantering
CONFLICTHANTERING
• 3 technieken om eenvoudige conflicten op te lossen
 doel is spanning verminderen en
functioneren herstellen
1.
2.
3.
Zelf op zoek gaan naar oplossingen
Beroep doen op scheidsrechter (derde partij – meestal
hoger in hiërarchie - doet bindende uitspraak).
Vb: Vrederechter
Beroep doen op bemiddelaar
Hij leidt personen – die vrijwillig meewerken - naar zelf
gedragen oplossing in vertrouwelijke en gelijkwaardige
sfeer.
Vb: ?
CONFLICTHANTERING
Omgaan met conflicten:
2 basismotieven
1.
2.
De zorg voor (de relatie met) anderen  Coöperativiteit
De zorg voor eigen doelen en belangen  Assertiviteit
Thomas en Killman onderscheidden op basis hiervan
5 conflicthanteringsstijlen
CONFLICTHANTERING
• Probeer de stijlen p.67 op de juiste plaats in de
grafiek te zetten.
hoog
assertiviteit
laag
laag
coöperatie
hoog
CONFLICTHANTERING
hoog
Forceren
Confronteren
assertiviteit
Compromis
laag
Ontlopen
laag
Toegeven
coöperatie
hoog
CONFLICTHANTERING
Probeer voor elke conflicthanteringsstijl een
voorbeeld te bedenken.
•
•
•
•
•
Ontlopen:
Forceren:
Toegeven:
Compromis:
Confronteren:
CONFLICTHANTERING
• Ontlopen: Je neemt een andere weg naar school om zeker
•
•
•
•
je (ex)-vriend niet tegen te komen.
Forceren: De leerkracht beslist om vanaf nu elke les een toets
te doen.
Toegeven: Je hebt geen zin om naar Spanje te gaan met je
twee vriendinnen (jij wil naar Griekenland) maar zegt er niets
van.
Compromis: Jij wil tot 01.00u wegblijven, je ouder
verwachten je echter om 11.00u al thuis. Samen besluiten jullie
dat 12.00u ok is.
Confronteren: Er is nog 1 appelsien. Na discussie wordt
duidelijk dat Piet het sap wil om te drinken en Sarah de schil
om te knutselen
CONFLICTHANTERING
• Let op: niet vastroesten in één stijl.
• Kies een stijl naargelang de situatie!
• Welke conflictstijl kies jij meestal?
Doe de Thomas en Kilmann-test
http://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cult
uur_13_conflictstijlen.html
CONFLICTHANTERING
• Criteria voor het hanteren van een bepaalde stijl.
1.
2.
3.
4.
5.
Eigen stijl en persoonlijkheid
Belang van kwaliteit van de relatie
Machtsbalans
Beschikbare tijd en energie
Mogelijkheden tot wederzijds voordeel
CONFLICTHANTERING
• Onderhandelen als techniek
1.
2.
3.
4.
Exploreren
Argumenteren
Intimideren
Irriteren
CONFLICTHANTERING
• Het beëindigen van een conflict
1.
2.
3.
4.
De onafhankelijkheid
De onderdrukking
Het vonnis
Het onderhandeld akkoord