Transcript techniek - DPB Brugge

1
TECHNIEK
Binnenklasdifferentiatie binnen het vak techniek
Iedere leraar weet dat niet alle leerlingen gelijk zijn. Ze verschillen van karakter,
intelligentie, handigheid, interesses, sociale achtergrond en ze hebben
verschillende vaardigheden. De beginsituatie in een techniekles is dus voor iedere
leerling anders.
Toch zijn heel wat leerkrachten ervan uitgegaan, decennialang, dat datgene wat
ze tot nu toe hebben gedaan voor de beste leerling van de klas, ook het beste was
voor alle leerlingen. Ondertussen zijn we tot andere pedagogische inzichten
gekomen. Niet iedere leerling leert op dezelfde manier of verwerkt op dezelfde
manier de lesinhouden. Niet iedere leerling heeft tijdens zijn leerproces dezelfde
ondersteuning nodig. Techniek is het vak bij uitstek om in te spelen op de
diversiteit van de leerlingen.
We hebben dus heel wat types leerlingen in een klas. Met het uitrollen van het Mdecreet en het toenemen van het aantal allochtone leerlingen, zal de diversiteit in
de klas alleen nog versterken. Dit betekent ook dat we als techniekleerkracht ons
didactisch handelen hieraan zullen moeten aanpassen. Is dit een bedreiging? Neen,
integendeel, het is een opportuniteit, een kans om te reflecteren, na te denken
over het eigen handelen en naar manieren van aanpakken te zoeken, zodat alle
leerlingen er beter van worden.
Het is uiteraard belangrijk dat de draagkracht van de leerkracht niet wordt
overschreden. Het is dan ook goed dat leerkrachten zich eventueel ondersteund
weten door bv. co-teaching. Uiteindelijk is het de leerkracht die ertoe doet en de
onderwijskwaliteit bepaalt.
Zie het wetenschappelijk onderzoek van onderwijswetenschappers Hattie en
Marzano.
Ik verwijs graag naar het artikel in de Didactische en Pedagogische berichten voor
hout en bouw schooljaar 2012-2013. Je kunt het artikel vinden via onderstaande
link:
http://www.dpbbrugge.be/secundair/dipebe/20122013/documenten/Hout%20en%20bouw%20en%20schilderwerken.pdf
De leerplannen voor techniek, van zowel de A- als de B-stroom, zijn open
leerplannen. De leerkracht heeft een heel grote vrijheid en kan zelf bepalen welke
leerinhouden aan bod zullen komen. Toch moeten we alle eindtermen realiseren
in de A-stroom of alle ontwikkelingsdoelen aanreiken in de B-stroom. Beide
leerplannen laten veel ruimte om op diverse manieren aan de slag te gaan. Er zijn
weinig of nagenoeg geen leerinhouden vastgelegd. Wat is opgenomen in de
mindmappen van het leerplan, geldt eerder als inspiratie dan als te realiseren
onderwerpen. Enkel wat in kleur staat weergegeven onder hanteren, duiden en
begrijpen zou moeten aan bod komen.
2
Differentiëren in de techniekles kan op verschillende manieren. Zo kunnen
leerlingen, al dan niet in groepjes, een andere opdracht krijgen. We kunnen
variëren in onderwerpen, inhouden, complexiteit, hoeveelheid of in volgorde
waarop de leerlingen de diverse opdrachten uitvoeren.
Een techniekproject vertrekt in principe vanuit een probleemstelling. Volgens de
visie van het leerplan worden leerlingen uitgedaagd om zelf te zoeken naar een
oplossing voor het gestelde probleem.
De leerlingen ontwikkelen vanuit een idee een ontwerp en bedenken hoe ze dit
eventueel zouden kunnen realiseren. Soms zal de leerkracht hier en daar moeten
bijsturen of een handje moeten toesteken om te zorgen dat de leerlingen over
voldoende voorkennis of technische achtergrond beschikken om het ontwerp te
realiseren. Na de realisatie, het uittesten en in gebruik nemen, komt de proef op
de som. Op het einde komt de evaluatie of het ontwerp voldoet aan de
vooropgestelde eisen en criteria. Na het uittesten herbekijken de leerlingen de
gekozen oplossing en passen het ontwerp aan. Waar kan het eventueel beter?
Niet alle leerlingen werken even snel. Sommigen zijn heel geïnteresseerd en sterk
gemotiveerd om een uitdaging aan te gaan, om op zoek te gaan naar een
mogelijke oplossing voor het vooropgesteld probleem. Ook variatie in tijd kunnen
we zien als een vorm van differentiatie.
Open opdrachten lenen zich bijzonder goed tot differentiëren. De leerkracht
schotelt de leerlingen een probleem voor. De leerlingen moeten binnen een
bepaalde tijd een oplossing zoeken voor het probleem en uitvoeren. Heel bekend
is de spaghettibrug of de brug opgebouwd met 25 A4 bladen. Doel is dat de brug
een massa van 5 kg kan dragen.
Aan welke voorwaarden moet een open opdracht voldoen?
Leerlingen worden niet verplicht om allemaal hetzelfde resultaat te bereiken.
De weg naar de te bereiken doelstelling is niet van alle groepen dezelfde, maar de
oplossing van het probleem moet wel gerealiseerd worden, ieder op zijn eigen
manier.
De leerling kan zelf nadenken over hoe hij de realisatie kan uitvoeren binnen de
vooraf opgelegde criteria.
3
Aandachtspunten bij het werken met open opdrachten.





Werk projectmatig volgens het technisch proces.
Koppel de realisatie aan de theorie of omgekeerd.
Zorg ervoor dat het project past binnen een toepassingsgebied.
Leg vooraf een aantal criteria vast waaraan de oplossing moet voldoen,
zoals materialen, kostprijs afmetingen, timing …
Hou de balans tussen het hanteren, begrijpen en duiden in het oog.
Gedifferentieerd werken in groepjes kan een oplossing zijn bij grote klasgroepen.
Wanneer leerlingen in groepjes samenwerken aan verschillende opdrachten, levert
dit het voordeel dat je minder dezelfde gereedschappen of hulpmiddelen nodig
hebt. Belangrijk hierbij is echter dat leerlingen duidelijk moeten weten wat we van
hen verwachten. Instructiekaarten kunnen hierbij een hulpmiddel zijn.
Correctiesleutels of verbeterkaarten kunnen helpen bij de zelfevaluatie door de
leerlingen. Een goede organisatie vooraf is essentieel. Duidelijk gestructureerde
projectbundels, per onderwerp, zijn hierbij een noodzaak.
Om deze manier van groepswerk toe te laten, moet de techniekklas hiervoor
ingericht zijn. We zullen moeten voorzien in een aantal werktafels.
Ook een computerhoek is noodzakelijk. In een klasgedeelte met tafels kunnen de
leerlingen dan kleinere opdrachten uitvoeren. Naast de klasopstelling in zones zal
de leraar ook zijn didactische aanpak aanpassen. Het spreekt voor zich dat een
docerende lesstijl hier niet aan de orde is. De leraar zal instructie geven aan
kleinere groepen en eveneens, veeleer coach zijn.
Leerlingen leren op deze manier van elkaar. Het kan een afspraak zijn dat als
leerlingen ‘vast’ zitten, ze eerst te rade gaan bij medeleerlingen van de groep.
Slechts indien ze dan samen nog geen oplossing vinden, mogen ze een beroep
doen op de leraar. De samenstelling van de groepen is hier dus van belang.
Zwakke leerlingen worden geholpen door de sterke. Sterke leerlingen leren dieper
en dit door het anders nadenken over de leerstof of de inhoud.
4
Welke didactische werkvormen kan een techniekleerkracht aanwenden
om binnenklasdifferentiatie waar te maken?
Enkele voorbeelden:













coöperatief leren, leerlingen leren samen van elkaar,
discussiëren over …,
brainstormen,
gevallen bespreken,
vragenlijst invullen,
redeneren,
onderzoeken,
mindmap maken,
memoriseren,
schematiseren,
reflecteren,
vragen bedenken,
e.a. …
Voor meer informatie over de verschillende activerende werkvormen verwijs ik
naar het artikel onder volgende link.
http://www.dpbbrugge.be/secundair/dipebe/20142015/documenten/Hout_en_bouw.pdf
Blijft dan nog de evaluatie. Hoe moet dit dan
wanneer leerlingen verschillende zaken doen?
Uitgangspunt voor evaluatie is dat deze dient om
na te gaan of alle eindtermen zijn bereikt, of als
de leerling uit de B-stroom in contact is gekomen
met alle ontwikkelingsdoelen. In de B-stroom is
er immers geen resultaatsverbintenis. In de Astroom is dit wel het geval. Alle leerlingen
moeten de eindtermen bereiken op het einde
van het tweede jaar. Leerlingen moeten m.a.w.
niet noodzakelijk overal, op alle dezelfde items
worden geëvalueerd.
Het is wel noodzakelijk dat ze weten op welke
punten zij geëvalueerd zullen worden.
De leerkracht en de leerlingen spreken best deze
aspecten vooraf af.
Wetenschappelijk onderzoek van J. Hattie heeft
aangetoond dat zelfevaluatie door de leerling,
een heel hoge leerwinst oplevert. Het is dus
sterk aan te bevelen om hierop in te zetten.
5
Tot slot wens ik jou een inspirerend en creatief schooljaar toe. Dank om het vak
techniek mee op de kaart te willen helpen zetten. Het is de leraar die ertoe doet.
Stef Grimonprez
Dag van de informatica - STEM
D17-018
Woensdag 30 november 2016 (namiddag)
Katholiek Onderwijs regio West-Vlaanderen d’Abdij
Een goed STEM project …“ van A tot Z
I17-210
woensdag 28 september 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius
STEM: ontwerpen met professionele 3D tekensoftware
I17-206
dinsdag 11 oktober 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Middenschool Sint-Rembert 2
3D tekenen SOLID EDGE - vervolmaking
I17-205
woensdag 16 november 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut
Arduino binnen STEM-lessen: Scratch for Arduino, Ardublock,
Blockly4Arduino
I17-202
woensdag 23 november 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut Veurne
6
Ontwerpend leren in STEM: Engineering!? Niet alleen voor ingenieurs
I17-215
dinsdag 6 december 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen regio West-Vlaanderen d'Abdij Brugge
(Om)bouwen van een PC-gecontroleerde sturing voor (verouderde) CNCmachine
I17-204
woensdag 7 december 2016
13.30 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut
Appinventor for Android - BASIS
I17-200
woensdag 14 december 2016
09.00 u. tot 12.00 u.
Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius
Appinventor for Android, aansturen van elektronica - UITBREIDING
I17-201
woensdag 14 december 2016
13.00 u. tot 16.00 u.
Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius
Iedereen Scratch!
Ook als leerkracht de basisprincipes van 'programmeren' onder de knie
krijgen.
I17-064
maandag 16 januari 2017
13.30 u. tot 16.30 u.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen regio West-Vlaanderen d'Abdij Brugge
LEGO MINDSTORMS EV3 binnen STEM-lessen
I17-203
woensdag 25 januari 2017
13.30 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut Veurne
Onderzoekend leren in STEM: wonderbaarlijk ijs
Verwondering en vragen stellen als start van een STEM project
I17-214
dinsdag 31 januari 2017
13.30 u. tot 16.30 u.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen regio West-Vlaanderen d'Abdij Brugge
7
Embedded C
I17-209
maandag 6 februari 2017
09.00 u. tot 12.00 u., 13.00 u. tot 16.30 u.
Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius, Vrij Technisch Instituut Sint-Aloysius
Onderzoekend en ontwerpend leren met Blockly4Arduino in STEM
I17-199
dinsdag 21 februari 2017
13.30 u. tot 16.30 u.
Katholiek Onderwijs Vlaanderen regio West-Vlaanderen d'Abdij Brugge