Transcript het rapport - Sustainable Finance Lab

NATIONAAL CROWDFUNDING
ONDERZOEK 2016
onderzoek naar de motivaties, risico
inschattingen en besluitvorming van
crowdfunders in nederland
SEPTEMBER - 2016
SAMENVATTING
Uit ons onderzoek blijkt dat meedoen aan crowdfunding sinds de eerste editie
van 2013 een stuk normaler is geworden en investeerders in veel verschillende
projecten investeren. Opvallend is dat we bij investeringen grote verschillen
zien in de manier waarop investeerders hun risico inschattingen van projecten
maken, afhankelijk van hun relatie met het project, maar ook op basis van de
vorm van investeren. Ook is er een opmerkelijke groei zichtbaar van bedrijven
die investeringen ontvangen van hun eigen klanten. Dit is tussen 2013 en 2016
gegroeid van 3,5% naar 15,6%.
Het Nationaal Crowdfunding Onderzoek wordt sinds 2013 uitgevoerd en er zijn
een aantal interessante trends zichtbaar sinds die tijd. Zo blijkt dat het aantal
keer dat personen bijdragen aan crowdfunding projecten explosief is gestegen.
Bleek in het onderzoek van 2013 nog dat slechts 8% van de respondenten
meer dan 5x hadden bijgedragen aan crowdfunding projecten, in 2016 was dit
al gestegen naar 23%. In 2016 had 12% van de respondenten meer dan 10x
geïnvesteerd en bijna 3% investeerde zelfs in meer dan 50 projecten. Een van de
redenen hiervan is dat steeds meer investeerders een crowdfunding portefeuille
opbouwen en hun investering spreiden over een groot aantal leningen om het
risico te beperken.
Dit jaar hebben we ingezoomd op de risicoperceptie van investeerders en de rol
die de bestaande relatie tussen de ondernemer en investeerder heeft om een
investeringsbeslissing te nemen. Het lijkt er op dat 43% van de investeerders
zeer snel (binnen 15 minuten) een beslissing neemt om te investeren, maar bij
personen met een sterke relatie ligt dit bijna op 60% en 90% beslist binnen 30
minuten.
Daarnaast blijkt ook dit jaar weer dat crowdfunders niet alleen financieel
gedreven beslissingen nemen. Ook de maatschappelijke impact is belangrijk.
Opvallend is dat bij investeringen in equity projecten, de maatschappelijke
impact nog hoger is dan bij reward-based crowdfunding. Bij leningen komt naar
voren dat personen voornamelijk vanwege een financieel rendement investeren.
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
3
4
INLEIDING
In de afgelopen jaren is crowdfunding gegroeid van een middel voor stichtingen
en kunstenaars om via donaties financiering op te halen, tot een alternatief voor
bancaire financiering voor MKB bedrijven en de financiering van vastgoed en
duurzame energie projecten. Wie zijn de financiers van deze projecten? Zijn dit
investeerders die alleen op zoek zijn naar financieel rendement, of hebben zij
ook andere verwachtingen? En op welke manier beslissen zij om te investeren of
deel te nemen aan een project?
Om dit structureel in kaart te brengen zijn we in 2013 gestart met de eerste editie
van het Nationaal Crowdfunding Onderzoek. De oorspronkelijke initiatiefnemers
(Peter van den Akker, Ronald Kleverlaan, Gijsbert Koren en Koen van Vliet) hadden
de ambitie om op basis van een uitgebreide survey onder eindgebruikers de
motivatie van crowdfunders in kaart te brengen. Het onderzoek en de beschikbare
data die andere onderzoekers kunnen gebruiken (Creative Commons) hebben
bijgedragen aan meer inzicht in deze sector.
Dit jaar heeft CrowdfundingHub het initiatief genomen om samen met het Impact Centre Erasmus (Erasmus Universiteit Rotterdam), Sustainable Finance Lab
(Universiteit Utrecht) en Hogeschool van Amsterdam het onderzoek van een verdere wetenschappelijke basis te voorzien om de continuïteit van het onderzoek
en de (academische kwaliteit van de onderzoeksdata te garanderen.
Net als voorgaande jaren wordt het onderzoek en de onderzoeksdata via een
Creative Commons licentie beschikbaar gesteld als Open Datavoor andere onderzoekers. Deze data kan gedownload worden via www.crowdfundingonderzoek.nl.
Onderzoeksteam 2016,
Sander van der Lijn, Helen Toxopeus, Friedemann Polzin, Jamal Abid, Ronald
Kleverlaan, Karen Maas, Erik Stam, Frank Jan de Graaf
CrowdfundingHub
Erasmus Universiteit
Universiteit Utrecht
Hogschool van Amsterdam
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
5
6
INHOUDSOPGAVE
De 10 belangrijkste inzichten van het Nationaal Crowdfunding Onderzoek 2016 11
Deel 1: Algemene beschrijving van de data
Informatie over de respondenten
Hoogte van de bijdrage
Beloofde tegenprestatie
Omschrijving soort project
Fasen project
Verschillende vormen van crowdfunding
12
Deel 2: Motivaties van crowdfunders
Financieel rendement
Maatschappelijk impact
Rapportage: financieel en impact
18
Deel 3: Risico’s van crowdfunding
Risicoperceptie van crowdfunders
Risico aversie, investeringservaring en financieel begrip
Mislukte projecten
Redenen om niet te crowdfunden
22
Deel 4: Sociale netwerken en informatiegebruik van crowdfunders
De rol van sociale netwerken voor crowdfund campagnes
De rol van sociale netwerken tijdens informatievergaring van crowdfunders
30
00
13
15
15
16
16
20
20
21
23
24
26
27
31
33
Deel 5: Toekomst van crowdfunding
Communiceer diversiteit van crowdfunding richting investeerders
Grote groei mogelijk voor investeringen via crowdfunding
Vervolgonderzoek naar motivaties bij verschillende vormen van crowdfunding
Regulering
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
36
37
37
38
38
2016
7
8
FIGUREN
Figuur 1: Een financiële bijdrage via crowdfunding geleverd
Figuur 2: Aantal financiële bijdragen crowdfunding projecten
Figuur 3: Aantal verschillende crowdfunding platformen per respondent
Figuur 4: Omvang van financiële bijdrage
Figuur 5: Beloofde tegenprestatie
Figuur 6: Soorten crowdfunding waaraan respondenten hebben deelgenomen
Figuur 7: Omschrijving soort project
Figuur 8: Fase waarin het te crowdfunden project of de onderneming
zich bevindt
Figuur 9: Bedrag geïnvesteerd per type crowdfunding
Figuur 10: Omschrijvingen van het project of de onderneming,
per crowdfunding vorm
Figuur 11: Motivaties om te crowdfunden
Figuur 12: Het belang van financieel rendement per crowdfunding type
Figuur 13: Het belang van maatschappelijk impact per crowdfunding type
Figuur 14: Belang van rapportage, meting en sturing op impact en
financieel rendement
Figuur 15: Risicoperceptie Crowdfunding (in het algemeen)
Figuur 16: Risicoperceptie van crowdfunding, uitgesplitst naar crowdfunders
en niet-crowdfunders
Figuur 17: Risico perceptie van specifieke project waarin respondent heeft
gecrowdfund
Figuur 18: Risicoperceptie van specifieke project waaraan is bijgedragen,
per crowdfunding vorm
Figuur 19: Risico aversie per crowdfunding type
Figuur 20 Ervaring met beleggen op de beurs per crowdfunding type
Figuur 21 Ervaring met beleggen in niet beursgenoteerde bedrijven per
crowdfunding type
Figuur 22: Redenen voor staking / mislukking project
Figuur 23: Redenen om niet te crowdfunden
Figuur 24: Relatie tussen crowdfunder en ondernemer/project eigenaar
per crowdfunding type
Figuur 25: Hoeveel was er al geïnvesteerd toen u investeerde?
Figuur 26: Heeft u anderen aanbevolen te investeren?
Figuur 27: Tijd genomen om de beslissing te maken om een
crowdfundbijdrage te leveren
Figuur 28: Gebruikte Informatiebronnen
Figuur 29: De mensen achter het project/ onderneming
Figuur 30: Financiële planning en risico’s
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
13
14
14
14
15
15
16
16
17
17
19
20
20
21
23
23
24
24
25
25
26
27
28
32
32
33
33
34
35
35
2016
9
10
INZICHTEN
de 10 belangrijkste inzichten van het
nationaal crowdfunding onderzoek 2016
1 Het aantal crowdfunders dat meerdere keren heeft bijgedragen aan een
2
3
4
5
6
7
8
9
10
crowdfunding project is tussen 2013 en 2016 flink gestegen. Maar liefst 77%
van alle respondenten hebben meer dan eens een bijdrage geleverd aan een
crowdfunding project.
Investeerders spreiden niet alleen hun investering over meerdere projecten,
maar ook over verschillende platformen. Slechts 39% heeft alles geïnvesteerd
via 1 platform. 6% investeert zelfs via meer dan 5 platformen.
De meerderheid van crowdfunding bijdragen gaan naar projecten en ondernemingen
in de idee of start-up fase; een derde bevindt zich in een groei- of uitbreidingsfase.
Steunen van de ondernemer en maatschappelijke impact worden het meest
genoemd als motivaties om te investeren. Klant willen zijn en onderdeel willen
zijn van de crowd staan op een gedeelde tweede plaats. Bij leningen en equity
crowdfunding speelt financieel rendement ook een rol, maar blijft het belang van
maatschappelijke impact aanwezig. Meer dan 70% van de respondenten geeft
aan dat sturing op maatschappelijke impact gewenst is, echter hecht men minder
belang aan het meetbaar maken (41%) en rapporteren (47%) van deze impact.
De risicoperceptie van de verschillende vormen van crowdfunding wordt zeer
verschillend ervaren. Bij equity crowdfunders schat 35% in dat de investering
veel of zeer veel risico heeft. Bij leningen is dit 24%. Voor donatie en reward
crowdfunding ziet 80% van investeerders geen, weinig of gemiddeld risico.
63% van de respondenten die hebben geïnvesteerd die crowdfunding (leningen
of aandelen) hebben ook ervaring op de aandelenbeurs.
25% van de respondenten heeft weleens geïnvesteerd in een project dat niet
is gelukt, ofwel doordat het bedrag niet was gehaald ofwel door falen van
het project zelf. Mismanagement, slechte timing of een slechte onderneming
wordt hiervoor het vaakst als reden genoemd, gevolgd door moeilijke markt of
technische problemen van het product.
Bij donatie-, reward- en equity crowdfunding kenden 60-80% van de crowdfunders
het project, ondernemer of de onderneming voordat ze hun financiering
toezegden. Deze relaties varieerden van vrienden, familie en zakelijke relaties
(sterke band) tot kennissen, klanten of fans (zwakke band). Bij leningen speelt het
persoonlijke netwerk van de ondernemer of projecteigenaar een minder grote rol
dan bij voor het binnenhalen van financiering. Slechts 5% van de investeringen
kwamen van personen met een sterke band en 30% van investeerders met een
zwakker band. 65% had geen eerder contact met de organisatie gehad.
43% van alle respondenten geeft aan binnen 15 minuten hun crowdfunding
beslissing te hebben genomen; 26% van de respondenten doet hier tussen de
15-30 minuten over. Crowdfunders uit het netwerk van de onderneming beslissen
sneller en investeren eerder in de campagne.
Wanneer er reeds een relatie is tussen de crowdfunder en de ondernemer, speelt
informatie over financiële planning en risico's een minder belangrijke rol in de
besluitvorming dan wanneer er geen relatie is.
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
11
DEEL 1
12
ALGEMENE BESCHRIJVING
VAN DE DATA
INFORMATIE OVER DE RESPONDENTEN
In totaal hebben 686 respondenten aan de enquête deelgenomen. Bijna 70% van
de respondenten heeft een leeftijd tussen de 25 en 54 jaar. Van de respondenten
is ongeveer 62% man en 38% vrouw.
In totaal hebben 276 respondenten (40%) minimaal één keer een financiële
bijdrage geleverd via crowdfunding (zie Figuur 1). Bijna 80% van respondenten
die een financiële bijdrage hebben geleverd heeft een leeftijd tussen de 25 en
54 jaar. Van de respondenten die weleens hebben gecrowdfund is ongeveer 60%
man en 40% vrouw. Gekeken naar het opleidingsniveau valt op dat ongeveer 95%
van deze respondenten een opleidingsniveau van HBO of hoger heeft. Ongeveer
59% verdient tussen de 2.500 en 7.500 euro.
Figuur 1: Een financiële bijdrage via crowdfunding geleverd
40%
Ja
Nee
60%
3%
Van de respondenten die weleens een financiële bijdrage hebben geleverd via
crowdfunding, heeft 77% meer dan één financiële bijdrage geleverd, waarvan
keer
9%dan 5x heeft bijgedragen1en
23% meer
zelfs 3% meer dan 50x (Figuur 2).
23%
2 tot 5 keer
11%
In vergelijking met het onderzoek in6 2013
dit sterk gestegen. Toen had ook al
tot 10iskeer
46% meer dan 1x geinvesteerd, maar slechts 8% had meer dan 5x bijgedragen
10 tot 50 keer
aan een project.
54%
Meer dan 50 keer
1%
6%
1
39%
54%
2 tot 5
Meer dan 5
Anders
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
13
DEEL 1
40%
Ja
Nee
60%
40%
Ja
Nee
60%bijdragen crowdfunding projecten
Figuur 2: Aantal financiële
3%
9%
11%
60%
11%
23%
40%
3%
1 keer
2Jatot 5 keer
Nee
6 tot 10 keer
9%
54%
23%
1 keer
10
tot 50 keer
2 tot 5dan
keer50 keer
Meer
6 tot 10 keer
10 tot 50 keer
3%
Van de respondenten
die
meer
dan
één financiële bijdrage hebben geleverd,
54%1%
Meer dan 50 keer
deed slechts 39% dat via één crowdfunding platform (Figuur 3).
1 keer
9%
6%
23%
Figuur 3: Aantal verschillende crowdfunding
platformen2 per
tot respondent
5 keer
11%
1
1%
6 tot 10 keer
39%
2 tot 5
10 tot 50 keer
Meer dan 5
6%
54%54%
Meer dan 50 keer
1
Anders
39%
Meer dan 5
54% 1%
4%
4%
1%
1%
6%
2 tot 5
Anders
2%
50 of minder
1 51 -
100
39%
2 tot
HOOGTE
VAN DE
BIJDRAGE
101 5500
7%
1%respondenten
1%
2%
De
is36%
gevraagd naar de
hoogte
Meer
5van de bijdrage aan één specifiek
50
minder
4%
501of
-dan
1000
4%
54%
project, ook als men aan meerdere projecten heeft bijgedragen. Meer dan de
Anders
51
- - 100
1001
5000
helft
van de bijdragen zijn €100,- of minder;
80%
van de bijdragen is onder de
25%
€500.
101
- - 500
7%Figuur 4 geeft de percentages weer.
5000
10.000
20% 36%
501 -dan 1000
Meer
10.000
Figuur 4: Omvang van financiële bijdrage
4%
4%
25%
1%
1%
20%
7%
22%
25%
7%
14
1001ik- niet
5000
Weet
meer
50
of
minder
5000 - 10.000
2%
2%
36%
12%
2%
20%
7%
22%
7%
7%
51 - dan
100 10.000
Meer
30%
12%
20%
2%
30%
101 -ik niet
500meer
Weet
Vermelding
van mijn naam
501 - 1000
Symbolische
tegenprestatie
1001 - 5000
Een
product
of dienst
5000
- 10.000
Rente
Vermelding
mijn naam
Meer dan van
10.000
Rente
+ mogelijkheid
conversie
Symbolische
tegenprestatie
Weet ik niet meer
Een
in het
bedrijf
Een aandeel
product of
dienst
Geen tegenprestatie
Rente
Rente + mogelijkheid conversie
4%
4%
1%
1%
ALGEMENE
BESCHRIJVING VAN DE DATA
50 of minder
2%
51 101 -
7%
100
500
36%
501 - 1000
BELOOFDE TEGENPRESTATIE
Crowdfunding
is een containerbegrip1001
voor- verschillende
soorten financiering.
5000
25%
Het onderscheid tussen de verschillende soorten crowdfunding ligt vooral in
5000 - 10.000
de tegenpresentatie
20% die men ontvangt. Aan de respondenten is gevraagd aan
Meer
dan hun
10.000
te geven welke tegenprestaties zij in
ruil voor
bijdrage ontvingen. Figuur 5
geeft hier een overzicht van.
Weet ik niet meer
Figuur 5: Beloofde tegenprestatie
2%
12%
22%
Vermelding van mijn naam
Symbolische tegenprestatie
Een product of dienst
7%
30%
7%
Rente
Rente + mogelijkheid conversie
Een aandeel in het bedrijf
20%
Geen tegenprestatie
Aan de hand van de te ontvangen tegenprestatie hebben we de respondenten
toegewezen aan één van de vier soorten crowdfunding die het meest bekend zijn:
donatie, reward (product of dienst), lening en investering (equity). Geen of een
symbolische tegenprestatie en vermelding van naam hebben we onder donatie
geschaard; rente + mogelijke conversie (achtergestelde obligatie) hebben we
onder equity crowdfunding geclassificeerd. We zien dat donatie en reward
crowdfunding nog steeds de meerderheid van de bijdrages betreft, we zien wel
een groei van het aantal lening en equity crowdfunding bijdrages ten opzichte
van 2013 (toen gemeten als ‘financieel’ wat slechts 12% bedroeg). Figuur 6 geeft
hier een overzicht van.
Figuur 6: Soorten crowdfunding waaraan respondenten hebben deelgenomen
Donatie
Reward
Totaal
Debt
Equity
0%
20%
40%
60%
80%
100%
OMSCHRIJVING SOORT PROJECT
De respondenten is gevraagd een omschrijving te geven van het project waarin
(zie Figuur 7).
100 zij hebben geïnvesteerd. Hiervoor zijn verschillende opties gegeven
Commercieel
120
80
60
40
20
0
Innovatief
Cultureel
Circulair
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
Duurzaam
Sociaal
2016
15
DEEL 1
Donatie
Reward
Totaal
Debt
De grootste groepen zijn commercieel en sociaal, dan vervolgens innovatief,
Equity
cultureel en duurzaam.
0%
20%
Figuur 7: Omschrijving soort project
40%
120
Totaal
0%
20%
0%
120
120
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
20%
40%
80%
Donatie Donatie
100
Totaal
60%
Reward Reward
80
Debt
Debt
60
Equity
Equity
40%
60%
40
60%
80%
80%
100%
100%
20
100%
Commercieel
Innovatief
Cultureel
Circulair
Duurzaam
Sociaal
0
Totaal
Commercieel
Commercieel
Innovatief
Innovatief
FASEN PROJECT
In het onderzoek is tevens
naar
de fasen waarin het project zich
2% gevraagd
Cultureel
Cultureel
bevindt. Van de respondenten die een financiële bijdrage hebben geleverd,
geeft
Idee-fase
8% 14%
Circulair
Circulair
57% aan dat het project of de onderneming zich in de idee- of start-up fase
Start-up
Duurzaam
Duurzaam
bevindt. 33% van de projecten
15% of ondernemingen bevinden zich in de groei- of
Groeifase
Sociaal
Sociaal (zie
uitbreidingsfase, en 2% in een doorstart
Figuur 8).
Uitbreiding
Totaal Totaal
18%
43%
Figuur 8: Fase waarin het te crowdfunden project of de onderneming zich bevindt
Doorstart
2%
8%
15%
18%
Weet ik niet
2%
14%8%
15%
18% 43%
14%
Donatie
43%
Reward
Idee-faseIdee-fase
Start-up Start-up
GroeifaseGroeifase
Uitbreiding
Uitbreiding
DoorstartDoorstart
Weet ik niet
Weet ik niet
Debt
50 of minder
51 -
100
101 -
500
501 -
1000
1001 -
5000
VERSCHILLENDE VORMEN VAN CROWDFUNDING
5000 - 10.000
Equity
De respondenten is gevraagd de bijdrage aan één specifiek projectMeer
te noemen,
dan 10.000
Donatie Donatie
50
of minder
of minder
ook als men reeds aan meerdere 50
projecten
heeft
bijgedragen (in dat geval, het
0% waaraan
20% is51bijgedragen).
40%
60%
100%naar de hoogte
meest recente project
is gevraagd
- Er
10080%
- 10051
van het bedrag wat men heeft bijgedragen binnen een bepaalde ‘range’. Van
Reward Reward
101 - 500
101 - 500
de respondenten die weleens een financiële bijdrage hebben geleverd via
- 1000
501
1000 met een bedrag tot €
crowdfunding, heeft het grootste501
gedeelte
dit- gedaan
Debt
Debt
Donatie
50. Vervolgens hebben we de hoogte
bedragen uitgesplitst naar
1001deze
- 5000
1001 - van
5000
Commercieel
- 10.000
5000 - 5000
10.000
Innovatief
Equity Equity
dan 10.000
Meer danMeer
10.000
Reward
Cultureel
16 0%
20%
0% 40%
20% 60%
40% 80%
60% 100%
80% 100%
Circulair
Debt
Duurzaam
Sociaal
40
0%
20
20%
0
40%
Totaal
120
100
60%
ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE DATA
Commercieel
2%
80
Equity
Duurzaam
80%
100%
Sociaal
Innovatief
Idee-fase
8%
14%
Cultureel
60
Start-up
crowdfunding vorm (Figuur 9). Bij de typen donatie en reward valtCirculair
op dat er
15%
40
Groeifase
relatief kleine investeringen zijn gedaan. Bij donatie is het bedrag gemiddelde
Duurzaam
het laagst:
66% van deze respondenten geeft aan dat ze
€50 of minder hebben
Uitbreiding
20
18%
43%liggen de gemiddelde bedragen een Sociaal
gedoneerd. Bij leningen
en equity
stuk hoger.
Doorstart
0
Rond de 80% van de respondenten geeft bij leningen en equity aan dat ze meer
Totaal
ik nietbijgedragen.
dan €100 hebben bijgedragen; rond de 40% heeft meerWeet
dan €500
Figuur 9: Bedrag geïnvesteerd per type crowdfunding
2%
8%
Donatie
Idee-fase
14%
50 of minderStart-up
51 - 100 Groeifase
15%
Reward
18%
500 Uitbreiding
501 - 1000 Doorstart
1001 - 5000Weet ik niet
101 -
43%
Debt
5000 -
Equity
Meer dan
0%
20%
40%
Donatie
60%
80%
10.000
10.000
100%
50 of minder
51 - 100
De omschrijving van respondenten van het project of de onderneming waarin
ze
Reward
hebben geïnvesteerd verschilt aanzienlijk per vorm van crowdfunding.101
Donatie
- 500
Donatie
crowdfunding wordt het vaakst omschreven als sociaal; bij reward, leningen en
501 - 1000
Commercieel
equity is commercieel de meest voorkomende omschrijving.
Cultureel komt als
Debt
1001 - 5000
omschrijving vaak voor bij donatie en reward crowdfunding.
De omschrijvingen
Innovatief
Reward
‘duurzaam’ en ‘circulair zijn is relatief gelijk verdeeld over de vier vormen
5000van
- 10.000
Cultureel
Equity
crowdfunding (Figuur 10). Reward en equity projecten of ondernemingen worden
Meer dan 10.000
Circulair
iets vaker omschreven als innovatief dan donatie en lening
crowdfund projecten.
Debt
0%
20%
40%
60% 80%
100%
Duurzaam
Figuur 10: Omschrijvingen van het project of de onderneming, per crowdfunding vorm
Sociaal
Equity
0%
Donatie
20%
40%
60%
80%
100%
Commercieel
Innovatief
Reward
Cultureel
Circulair
Debt
Duurzaam
Sociaal
Equity
0%
20%
40%
60%
80%
100%
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
17
DEEL 2
18
MOTVATIES VAN
CROWDFUNDERS
Niet-financiële motieven spelen een belangrijke rol bij crowdfunding. Dit is
voornamelijk het geval bij de donatievorm, maar ook bij de andere vormen van
crowdfunding komt het sociale en diverse karakter van deze financieringsvorm
naar boven. In deze dataset is dat goed te zien, hoewel we zeker rekening
moeten houden met de aanwezigheid van ‘self-reporting bias’ (de eigen
motivaties rooskleuriger voorstellen dan ze zijn). De belangrijkste motivaties
om te crowdfunden die worden genoemd zijn ‘het steunen van de ondernemer’
(meer dan 80% vindt dit belangrijk of zeer belangrijk) en ‘een maatschappelijke
impact bewerkstelligen’ (66% vindt dit belangrijk of zeer belangrijk, zie Figuur
11). Financieel rendement behalen wordt door slechts 24% als belangrijk of zeer
belangrijk gezien en door 56% van de respondenten als zeer onbelangrijk (Figuur
11). Dit is grotendeels te verklaren door de verschillende crowdfunding vormen
(66% van respondenten die hebben gecrowdfund is geen financieel rendement
in het vooruitzicht gesteld als tegenprestatie voor hun bijdrage). Vanwege deze
verschillen in tegenprestaties gaan we hierna dieper in op het belang van zowel
financieel rendement als maatschappelijke impact bij de verschillende vormen
van crowdfunding.
Figuur 11: Motivaties om te crowdfunden
Maatschappelijke impact bewerkstelligen
Financieel rendement behalen
Ik wil klant zijn van dit project of
onderneming
Zeer onbelangrijk
Product of dienst ontvangen
Onbelangrijk
Neutraal
Genoemd worden als één van de funders
Belangrijk
Zeer belangrijk
Op de hoogte gehouden worden
Onderdeel uitmaken van deze 'crowd'
Steunen van de ondernemer
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
%
Donatie
Reward
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
Zeer belangrijk
Belangrijk
2016
19
Ik wil klant zijn van dit project of
onderneming
Zeer onbelangrijk
Product of dienst ontvangen
DEEL 2
Onbelangrijk
Neutraal
Maatschappelijke impact bewerkstelligen
Genoemd worden als één van de funders
Belangrijk
Financieel rendement behalen
Op de hoogte gehouden worden
Ik wil klant zijn van dit project of
onderneming
OnderdeelFINANCIEEL
uitmaken
vanRENDEMENT
deze 'crowd'
Zeer belangrijk
Wanneerofwe
een uitsplitsing
Product
dienst
ontvangenmaken naar de verschillende crowdfunding vormen
Steunen
de ondernemer
zien we van
dat financieel
rendement een belangrijke drijfveer is voor leningen en
equity
(61% vindt dit belangrijk of zeer belangrijk). Bij reward
Genoemd worden
alsinvesteerders
één van de funders
0 10financieel
20 30 rendement,
40 50 60 logischerwijs,
70 80 90 100
en donatie-crowdfunding speelt
geen
%
belangrijke
rol.
Op de
hoogte gehouden
worden
Figuur Onderdeel
12: Het belang
van financieel
rendement
uitmaken
van deze
'crowd' per crowdfunding type
Steunen van de ondernemer
Donatie
Reward
0 10 20 30 40 50Zeer
60belangrijk
70 80 90 100
%Belangrijk
Neutraal
Onbelangrijk
Debt
Zeer onbelangrijk
Donatie
Equity
Reward0%
Zeer belangrijk
20%
40%
60%
80%
100% Belangrijk
Neutraal
MAATSCHAPPELIJK IMPACT
Onbelangrijk
Debt
Wanneer we specifiek inzoomen op het belang van Zeer
maatschappelijke
onbelangrijk impact
voor crowdfunders, blijkt dat bij donatie crowdfunding 88% van de respondenten
Equity
dit
belangrijk tot zeer belangrijk vindt. Bij de overige vormen (leningen, reward
Donatie
en equity) vindt 50% tot 60% van de respondenten de maatschappelijke impact
Zeerisbelangrijk
van een0%
project20%
belangrijk
zeer belangrijk.
Bij equity
dit percentage zelfs
40%tot 60%
80% 100%
Reward
hoger dan bij reward crowdfunding: meer dan 60%. (Figuur
13)
Belangrijk
Figuur 13: Het belang
van maatschappelijk impact per crowdfunding type
Debt
20%
40%
60%
80%
100%
Belangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Equity
20
Zeer belangrijk
Neutraal
Debt
0%
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Equity
Donatie
0%
Reward
Neutraal
20%
40%
60%
80%
100%
Zeer onbelangrijk
Onbelangrijk
Neutraal
Belangrijk
Zeer belangrijk
MOTIVATIES VAN CROWDFUNDERS
RAPPORTAGE: FINANCIEEL EN IMPACT
We hebben respondenten ook gevraagd in hoeverre ze behoefte hebben om
op de hoogte te worden gehouden van het projectresultaat, zowel financieel
als maatschappelijk. Uit de resultaten blijkt dat rapportage over financieel
rendement als minder belangrijk wordt ervaren dan het financieel rendement
zelf. Uit de data blijkt dat 71% van de respondenten het belangrijk tot zeer
belangrijk vindt dat het project stuurt op maatschappelijke impact, maar slechts
47% geeft aan de rapportage hierover belangrijk tot zeer belangrijk te vinden.
Bij financiële rendementen liggen rapportage en de aansturing op rendement
door het project dichter bij elkaar. 40% van de respondenten vindt de rapportage
over de financiële rendementen belangrijk tot zeer belangrijk en 33% van de
respondenten vindt de aansturing op financieel rendement belangrijk tot zeer
belangrijk (Figuur 14).
Figuur 14: Belang van rapportage, meting en sturing op impact en financieel rendement
Maatschappelijk rendement
rapporteert
Financieel rendement
rapporteert
Zeer onbelangrijk
Onbelangrijk
Maatschappelijke impact
meetbaar maakt
Neutraal
Belangrijk
Stuurt op maatschappelijke
impact
Zeer belangrijk
Stuurt op financieel
rendement
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1%
17%
9%
Geen risico
Weinig risico
6%
Gemiddeld risico
40%
28%
Veel risico
Zeer veel risico
Kan ik niet goed ninschatten
ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k 2016
21
DEEL 3
225
RISICO'S VAN
CROWDFUNDING
Crowdfunding in de vorm van leningen en aandelen in startende bedrijven
(equity), is een vorm van risicodragend kapitaal. Maar ook donatie en reward
crowdfunding brengen risico’s met zich mee, al zijn die van andere aard. Bij
donaties kan het project mislukken, of niet het maatschappelijk resultaat behalen
Maatschappelijk rendement
wat was beoogd.
Bij reward crowdfunding kan het zijn dat het product er niet
rapporteert
komt, vertraagd is of niet de kwaliteit heeft die vooraf was beloofd of verwacht.
Financieel rendement
rapporteert
Zeer onbelangrijk
RISICOPERCEPTIE VAN CROWDFUNDERS
Onbelangrijk
Maatschappelijke
Van
onze totaleimpact
groep respondenten, dus ook degenen die nog nooit hebben
meetbaar maakt
Neutraal
gecrowdfund, ziet 33% veel of zeer veel risico in crowdfunding
in het algemeen.
Belangrijk
17%opgeeft
aan dat ze het risico niet goed kan inschatten. 10% ziet geen of weinig
Stuurt
maatschappelijke
risico, 40% zietimpact
een gemiddeld risico. Wanneer we deze groep
opsplitsen naar
Zeer belangrijk
respondenten die wel of niet hebben gecrowdfund,zien we dat de risico inschatting
Stuurt op financieel
niet veel verschilt,
maar dat er wel een grotere groep niet-crowdfunders is die
rendement
van zichzelf aangeeft het risico niet goed genoeg in te kunnen schatten (20% van
0%
20% 40% 60% 80% 100%
de niet-crowdfunders ten opzichte van 12 % van de crowdfunders).
Figuur 15: Risicoperceptie Crowdfunding (in het algemeen)
1%
17%
Wel eens gecrowdfund
9%
Geen risico
Geen risico
Weinig risico
Weinig risico
6%
40%
Nooit gecrowdfund
28%
Gemiddeld
risico
Gemiddeld
risico
Veel
risico
Veel
risico
Zeer
veel
risico
Zeer
veel
risico
Kan
ik niet
goed
inschatten
Kan
ik niet
goed
inschatten
0%
20% 40% 60% 80% 100%
Figuur 16: Risicoperceptie van crowdfunding, uitgesplitst naar crowdfunders en niet-crowdfunders
Geen risico
Wel eens gecrowdfund
Weinig risico
Gemiddeld risico
Veel risico
Nooit gecrowdfund
Zeer veel risico
Kan ik niet goed inschatten
0%
20% 40% 60% 80% 100%
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
23
DEEL 3
Deze risicoperceptie wordt flink lager wanneer we crowdfunders vragen naar het
risico van het specifieke project waaraan ze hebben bijgedragen (Figuur 17). 55%
van de crowdfunders ziet geen of weinig risico in zijn of haar bijdrage; slechts
12% ziet veel of zeer veel risico.
Figuur 17: Risico perceptie van specifieke project waarin respondent heeft gecrowdfund
3%
9%
Geen risico
32%
Weinig risico
Gemiddeld risico
32%
3%
24%
9%
Veel risico
Zeer veel risico
32%
Geen risico
Weinig risico
We zien qua risicoperceptie grote verschillen tussen de verschillende
Gemiddeld risico
32%
crowdfunding vormen (Figuur 18). Van de equity crowdfunders ziet 35% van de
investeerders veel of zeer veel risico. Van degenen Veel
die via
een crowdfunding
risico
24%
platform een lening hebben verstrekt ziet 24% veel risico, niemand ziet zeer
Zeer veel risico
veel risico. Voor donatie en reward crowdfunding
Geen risicoziet de meerderheid van
investeerders geen tot weinig risico; bij donaties is dat zelfs meer dan 80%.
Equity
Debt
Weinig risico
Figuur 18: Risicoperceptie van specifieke project waaraan is bijgedragen,
perrisico
crowdfunding vorm
Gemiddeld
Reward
Veel risico
Equity
Donatie
0%
Zeer veel risico
Debt
20%
40%
60%
80%
Geen risico
Weinig risico
100%
Gemiddeld risico
Reward
Veel risico
Zeer veel risico
Donatie
0%
20%
40%
60%
80%
100%
RISICO AVERSIE, INVESTERINGSERVARING EN FINANCIEEL BEGRIP
We wilden met in ons onderzoek ook inzicht krijgen in de expertise en
risicobereidheid van crowdfunders. Dat hebben we gedaan op drie manieren: het
meten van risicoaversie, investeringservaring en financieel begrip. Risico aversie
24
RISICO'S VAN CROWDFUNDING
en financieel begrip hebben we getoetst met een paar simpele, bestaande
meetinstrumenten; dit geeft een eerste indicatie, om hier dieper op in te gaan is
meer onderzoek nodig.
Wanneer we de respondenten die geen ervaring met crowdfunding hebben,
vergelijken met degenen die wel ervaring met crowdfunding hebben, zien we
verschillen op het gebied van risico aversie. We hebben risico aversie gemeten
met de vraag: wat zou u liever willen: 50 euro of 75% kans op 100 euro?
Van de gehele groep koos 59% voor gegarandeerd 50 euro, 41% voor 75% kans
op 100 euro (en dus 25% kans op 0 euro). Als we kijken naar degenen die hebben
gecrowdfund, en deze respondenten indelen per soort crowdfunding waar ze aan
mee hebben gedaan, zien we dat equity en lening crowdfunders meer bereid zijn
tot het nemen van risico dan donatie en reward crowdfunders; hiervan kiest 60%
voor de meer risicovolle én meer renderende optie (Figuur 19).
Figuur 19: Risico aversie per crowdfunding type
Donatie
Reward
50 Euro
Debt
75% kans op 100 Euro
Equity
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Donatie
Wanneer we kijken naar ervaring met investeren zien we dat van alle respondenten
Reward
41%
ervaring heeft met beleggen op de beurs en 14% met investeringen in niet50 Euro
beursgenoteerde bedrijven. Wanneer we respondenten opsplitsen naar het type
Donatie
Debt
75% lening
kans open
100
Euro
crowdfunding
waar ze aan mee hebben gedaan, dan hebben
equity
Reward
crowdfunders
zoals verwacht gemiddeld vaker ervaring met beleggen
Ja op de
Equity
beurs (meer dan 63%) en niet-beursgenoteerde beleggingen (tussen de 26 en
Debt
Nee
37%) dan
donatie
en reward
0%
20%
40%crowdfunders.
60%
80% 100%
Equity
Figuur 20 Ervaring met beleggen op de beurs per crowdfunding type
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Donatie
Reward
Donatie
Ja
Debt
Reward
Nee
Ja
Debt
Equity
Nee
Equity 0%
20%
40%
60%
80%
100%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Donatie
Reward
Debt
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
Ja
Nee
25
Donatie
Reward
DEEL 3
Ja
Debt
Nee
Equity
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 21 Ervaring met beleggen in niet beursgenoteerde bedrijven per crowdfunding type
Donatie
Reward
Ja
Debt
Nee
Equity
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Tot slot hebben we financieel begrip gemeten met twee algemeen geaccepteerde
constructen (met de kanttekening dat meer vragen nodig zijn om tot een meer
exact beeld van financieel begrip te komen). De vragen die we hebben gesteld
waren:
• Stel dat uw inkomen in 2020 is verdubbeld ten opzichte van vandaag, en dat
de prijzen van alle producten en diensten ook zijn verdubbeld. Hoeveel kunt u in
2020 met uw inkomen kopen?
• Een aandeel in een bedrijf is meestal een veiligere investering dan een aandeel
in een beleggingsfonds.
Iedere vraag is door bijna 65% van de respondenten correct beantwoord. We
zien dat het financieel begrip bij de respondenten niet anders is wanneer we het
opsplitsen naar de verschillende vormen van crowdfunding waaraan ze hebben
meegedaan.
MISLUKTE PROJECTEN
Een kwart van alle crowdfunders in onze steekproef heeft ervaring met een
investering in een project wat failliet gegaan is of is mislukt. De redenen
van mislukking of faillissement zijn uiteenlopend; van het niet halen van het
bedrag van de campagne tot mismanagement. De meest voorkomende reden
is mismanagement, slechte ondernemer of slechte timing (13 keer genoemd).
Sommigen hebben geen idee waarom het project is mislukt (7 keer genoemd).
Een moeilijke markt of algemene financiële situatie wordt 6 keer genoemd;
technische problemen (6 keer) en te hoog uitgevallen kosten (4 keer) waren
andere redenen.
26
RISICO'S VAN CROWDFUNDING
Figuur 22: Redenen voor staking / mislukking project
2%
6%
mismanagement / slechte
ondernemer of slechte timing
Geen idee
4%
25%
6%
moeilijke markt of algemene
financiële situatie
Technische problemen van
product
6%
Kosten hoger uitgevallen
8%
13%
8%
Onvoldoende klanten / te
weinig vraag / slecht idee
Weet ik niet meer
Andere reden
11%
11%
Bedrag niet gehaald
Rechtszaken
Platform failliet gegaan
REDENEN OM NIET TE CROWDFUNDEN
De respondenten die nog nooit hadden gecrowdfund, maar dit wel hebben
overwogen, hebben we gevraagd wat hun (maximaal drie) redenen waren om
niet te investeren. De top vijf meest genoemde redenen om niet te crowdfunden
waren:
1 Het is er niet van gekomen (38%)
2 Ik kan mijn geld op dit moment beter gebruiken (29%)
3 Ik heb me er niet in verdiept (24%)
4 Geen ervaring mee (17%)
5 Ik ben geen projecten of ondernemingen tegengekomen die interessante
tegenprestaties boden (16%)
9% van de respondenten die wel hadden overwogen te crowdfunden maar het
niet hebben gedaan gaven als reden dat het risico te hoog was; 8% gaf aan
dat de beschikbare informatie onvolledig was; 5% dat het ze het risico te hoog
vonden en 4% dat ze het te complex vonden.
Opvallend was dat in 2013 slechts 5% van de respondenten aangaven dat het
risico te hoog was.
Verder zagen we dat de categorie “Ik kan mijn geld op dit moment beter
gebruiken” is afgenomen van 41% naar 29%.
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
27
DEEL 3
Figuur 23: Redenen om niet te crowdfunden
Geen behoefte aan
Onbekend mee
Geen ervaring
Incomplete informatie
Te laat
Project te wenig opgehaald
Te omslachtig bijdrag te leveren
Niet van gekomen
Te complex
Risico te hoog
Vertrouw de manier van financieren niet
Geen intressante tegenprestaties
Geen intressante projecten
Kan mijn geld beter gebruiken
Nooit gevraagd
Niet in verdiept
0
28
20
40
60
80
RISICO'S VAN CROWDFUNDING
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
29
DEEL 4
305
SOCIALE NETWERKEN EN
INFORMATIEGEBRUIK VAN
CROWDFUNDERS
Het op grote schaal inzetten van het eigen sociale netwerk of klantenkring
om financiering op te halen is een onderscheidend kenmerk en een kracht van
crowdfunding als financieringsinstrument. We onderzoeken daarom wat de rol is
van de relaties tussen ondernemer en investeerders die ten grondslag liggen aan
de bijdrages. Investeringen vanuit een vrienden- of klantenkring voegt echter ook
vraagtekens toe aan crowdfunding als financieringsinstrument: wat is de kwaliteit
van de investeringsbeslissing door vrienden, familie of klanten, die lang niet allemaal
ervaring hebben met investeren? Hoewel we op basis van deze survey weinig
kunnen zeggen over het uiteindelijke succes van de investeringen, hebben we wel
inzicht in de informatie die de crowdfunders in hun beslissing hebben gebruikt. Dit
geeft een indicatie of dit verschilt tussen degenen die reeds in het netwerk zitten
van een onderneming of project, en degenen waarbij dat niet het geval is. In dit
onderdeel kijken we daarom ten eerste naar de rol van relaties per crowdfunding
type en vervolgens naar de samenhang tussen relaties en het informatiezoekproces
voorafgaande aan de investering. Dit geeft inzicht zowel voor crowdfunding
campagnes (welke informatie is belangrijk voor wie) en voor toezichthouders (op
basis van welke informatie worden investeringsbeslissingen gemaakt).
DE ROL VAN SOCIALE NETWERKEN VOOR CROWDFUND
CAMPAGNES
65% van de door ons ondervraagde crowdfunders had een bestaande relatie
met het project of de onderneming voordat ze hun financiering toezegden (35%
had geen relatie). Deze relaties varieerden van vrienden en familie tot zakelijke
relaties, klanten of fans. Voor deze rapportage clusteren we deze relatietypes in
drie groepen, gebaseerd op intensiteit: “sterke relatie” (vrienden, familie, zakelijke
relaties en bestaande investeerders); “zwakke relatie” (kennissen, fans, gebruikers,
bezoekers, klanten) en tot slot “geen relatie” (er was nog geen relatie).
Het aandeel zwakke relaties (kennissen, fans, klanten, bezoekers) is bij de
verschillende soorten crowdfunding (donatie, reward, lening en equity) nagenoeg
gelijk, met een iets groter percentage bij reward crowdfunding (gezien het belang
van klanten). We zien wel grote verschillen in het aandeel crowdfunders met een
sterke relatie en geen relatie met het project of de onderneming (zie Figuur
16). De rol van investeringen vanuit bestaande relaties van het project of de
ondernemer is bij donaties het grootst: bijna 80%. De rol van persoonlijke relaties
is het kleinst voor leningen (minder dan 40%). Equity en reward crowdfunding
zitten daartussenin, rond de 60%. Een opvallend detail is dat in vergelijking met
de eerdere data uit 2013, vooral de categorie “klanten” sterk is gegroeid. In 2013
was nog 3,5% van de investeerders een klant van de ondernemer, in 2014 was dit
6,8% en in 2016 was dit al gegroeid naar 15,6%.
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
31
DEEL 4
Figuur 24: Relatie tussen crowdfunder en ondernemer/project eigenaar per crowdfunding type
Donatie
Reward
Sterke relatie
Zwakke relatie
Debt
Geen relatie
Equity
Donatie
Reward
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Sterke relatie
Zwakke relatie
Debt
We zien verder dat funders met sterke relaties tot de ondernemer
of project
Geen relatie
0-10%
eigenaar gemiddeld eerder in het crowdfundproces investeren dan funders
Sterke relatie
Equity relaties (Figuur 25). Vaak worden funders binnen
zonder
10-25%het eigen netwerk
eerder benaderd om te investeren.
25-50%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Zwakke relatie
50%-75%
Figuur 25: Hoeveel was er al geïnvesteerd toen u investeerde?
75%-100%
Geen relatie
Sterke relatie
0%
20%
40%
60%
80% 100%
Zwakke relatie
25-50%
50%-75%
75%-100%
Sterke relatie
Geen relatie
Zwakke relatie
0%
100 - 200%
0-10%
Meer dan 200%
10-25%
100 - 200%
20%
40%
60%
80% 100%
Meer Ja
dan 200%
Nee
Geen relatie
Iets meer dan de helft van de crowdfunders (51%) heeft anderen aangeraden
Sterke
0%investeren
20% in het
40%
60%
80%
100%waar ze aan bij hebben
omrelatie
ook te
project
of de onderneming
bedragen. Van de crowdfunders met een sterke relatie met de ondernemer of
Ja
project
eigenaar is dit meer dan 60% (zie Figuur 26).
Zwakke
relatie
Nee
0 - 15 min
Sterke relatie
Geen relatie
0%
Zwakke relatie
15-30 min
20%
40%
60%
80%
3-5 uur
Geen relatie
Sterke relatie
0%
32
Zwakke relatie
Geen relatie
30 min - 1 uur
100%
1-3 uur
20%
40%
60%
80% 100%
Langer dan 5 uur
0 - 15 min
15-30 min
30 min - 1 uur
1-3 uur
3-5 uur
0-10%
Sterke relatie
10-25%
25-50%
Donatie
Zwakke relatie
50%-75%
SOCIALE NETWERKEN EN INFORMATIEGEBRUIK VAN
CROWDFUNDERS
75%-100%
Reward
Sterke relatie
Geen relatie
Debt
100 -Zwakke
200% relatie
0%
20%
40%
60%
80% 100%
MeerGeen
dan relatie
200%
Equity
Figuur 26: Heeft u anderen
aanbevolen te investeren?
0%
Sterke relatie
20%
40%
60%
80%
100%
Ja
0-10%
Nee
10-25%
Zwakke relatie
Sterke relatie
Geen relatie
Zwakke relatie
0%
25-50%
20%
40%
60%
80%
Geen relatie
50%-75%
100%
75%-100%
100 - 200%
DE ROL VAN SOCIALE NETWERKEN TIJDENS
0% 20% 40%
80% 100%
Sterke relatie
INFORMATIEVERGARING
VAN 60%
CROWDFUNDERS
Meer dan 200%
0 - 15 min
15-30 min
We zoomen verder in op de rol van sociale netwerken op de informatievergaring
30 min - 1 uur
Zwakke relatie
en de besluitvorming van crowdfunders. Crowdfunders binnen bestaande
1-3 uur
Sterke relatie
netwerken
van de ondernemer of project eigenaar doen aanzienlijk korter over
3-5 uur
hunGeen
investeringsbeslissing
dan crowdfunders zonder deze relaties (zie Figuur
relatie
uur
Jadan
20).
Sociale
netwerken lijken een rol te spelen: binnen deLanger
sterke
en 5zwakke
Zwakke
relatie
relaties van project
doet 60%
tussen80%
de 50-60%
0% eigenaren
20% 40%
100% maar 0-15 min
Neeover deze
beslissing, terwijl voor crowdfunders zonder relaties dit slechts bij 25% het geval
is. Geen
Over relatie
het geheel genomen geeft 43% van alle crowdfunders aan binnen 15
min hun investeringsbeslissing te hebben genomen.
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 27: Tijd genomen om de beslissing te maken om een crowdfundbijdrage te leveren
0 - 15 min
Sterke relatie
15-30 min
30 min - 1 uur
Zwakke relatie
1-3 uur
3-5 uur
Geen relatie
0%
Langer dan 5 uur
20%
40%
60%
80% 100%
Aan wat voor informatiebronnen besteden crowdfunders deze tijd en spelen
sociale netwerken hier ook een rol? Binnen de gehele steekproef zijn de informatie
op het crowdfunding platform (60% van respondenten) en een persoonlijk
bericht van de project eigenaar of ondernemer (43% van respondenten) de
meest voorkomende bronnen tijdens de informatievergaring. Voor crowdfunders
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
33
DEEL 4
met een sterke relatie met de project eigenaar of ondernemer speelt daarnaast
advies uit het persoonlijke netwerk een grote rol. Voor crowdfunders zonder
relatie tot de ondernemer spelen de informatie op het platform en sociale media
een grotere rol.
Figuur 28: Gebruikte Informatiebronnen
Persoonlijk advies
Sterke relatie
Professioneel advies
Traditionele media
Zwakke relatie
Social media
Informatie platform
Persoonlijk bericht
ondernemer
Anders
Geen relatie
0%
20%
40%
60%
80% 100%
Behalve dat ze verschillende informatiebronnen bekijken, richten crowdfunders
zich ook op verschillende soorten informatie om hun investeringsbeslissing
Sterke
belangrijk
te maken.
Hetrelatie
gros van de crowdfunders vindt informatieZeer
over
het project of
de onderneming belangrijk of zeer belangrijk (89%), net als
informatie over de
Belangrijk
doelstellingen
van het project of de onderneming (88%) en informatie over
Zwakke relatie
Neutraal
de mensen achter het project of de onderneming (86%). 77% vindt informatie
Onbelangrijk
over hetGeen
product
of de dienstverlening belangrijk. Een minder grote groep
relatie
onbelangrijk
crowdfunders vindt informatie over de ervaring van de Zeer
personen
achter de
onderneming belangrijk
of zeer
0% 20%
40%belangrijk
60% 80%(47%)
100% en dit is nog lager voor
informatie over financiële planning en risico's (slechts 31%).
Het sociale netwerk lijkt met name effect te hebben op het belang van informatie
over de mensen achter het project of de onderneming (belangrijker geacht
door mensen met sterke relaties dan zwakke of zonder relaties, zie Figuur 18).
Informatie
over
de financiële planning en risico's wordt juist door mensen zonder
Sterke
relatie
Zeer belangrijk
relatie tot de ondernemer of projecteigenaar als belangrijker gezien (minder dan
Belangrijk
20% van de sterke relaties ten opzichte van meer dan 40% van
crowdfunders
Zwakke relatie
Neutraalverklaard
zonder relatie vinden dit belangrijk, zie Figuur 19). Dit kan wellicht
worden doordat crowdfunders zonder relaties vaker in leningen
crowdfunding
Onbelangrijk
investeren
enrelatie
hiervoor meer financiële gegevens zoeken dan bij donatie en
Geen
Zeer onbelangrijk
reward crowdfunding. Hier is verdere analyse voor nodig.
0%
34
20% 40% 60% 80% 100%
Traditionele media
Social media
Social media
Informatie platform
Informatie platform
Persoonlijk
bericht
NETWERKEN
EN
INFORMATIEGEBRUIK
VAN CROWDFUNDERS
Geen relatie
ondernemer
Persoonlijk bericht
Anders
Geen relatie
ondernemer
Anders
0%
20% 40% 60% 80% 100%
0%
20% 40% 60% 80% 100%
Zwakke relatie
Zwakke relatie
SOCIALE
Figuur 29: De mensen achter het project/ onderneming
Sterke relatie
Sterke relatie
Zeer belangrijk
Zeer belangrijk
Belangrijk
Zwakke relatie
Zwakke relatie
Geen relatie
Geen relatie
Belangrijk
Neutraal
Neutraal
Onbelangrijk
0% 20% 40% 60% 80% 100%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Onbelangrijk
Zeer
onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Figuur 30: Financiële planning en risico’s
Sterke relatie
Sterke relatie
Zeer belangrijk
Zeer
belangrijk
Belangrijk
Belangrijk
Neutraal
Zwakke relatie
Zwakke relatie
Geen relatie
Geen relatie
0%
0%
Neutraal
Onbelangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
20% 40% 60% 80% 100%
20% 40% 60% 80% 100%
Zeer onbelangrijk
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
35
DEEL 5
36
05
TOEKOMST VAN
CROWDFUNDING
Terwijl de crowdfunding markt sterk doorgroeit en ondersteuning van ondernemers
steeds professioneler wordt, komt er ook steeds meer behoefte aan kennis en
ondersteuning bij investeerders die via crowdfunding bedrijven met financiering
steunen. De nadruk ligt niet alleen op succesvolle crowdfunding campagnes;
het is ook van belang dat de succesvolle projecten en ondernemingen door
investeerders eruit worden gepikt en investeerders met de juiste verwachtingen
een bijdrage leveren en niet voor onverwachte verrassingen komen te staan.
COMMUNICEER DIVERSITEIT VAN CROWDFUNDING RICHTING
INVESTEERDERS
Crowdfunding is geen eenheidsworst maar een divers veld van kansen en risico’s.
Het wordt belangrijk dat in de communicatie van projecten richting investeerders
er meer nadruk gelegd wordt op het soort crowdfunding waaraan men meedoet
en de bijbehorende risico’s. Nu hebben investeerders bepaalde verwachtingen
van het risico bij crowdfunding als investeringsmogelijkheid, maar omdat het
risico net als bij de verschillende vormen uiteenloopt, is het belangrijk om hier
de investeerders op te wijzen.
Zeker bij leningen is er daarnaast nog een groot verschil tussen platformen
waar investeerders zich vooral richten op financieel rendement (Crowdlending
/ P2P platformen) en platformen waar financieel rendement niet het belangrijkste uitgangspunt is, maar bijvoorbeeld duurzaamheid of sociaal rendement.
Het is van belang dat met name lening en equity investeerders, per investering
die ze doen, op de hoogte zijn van het soort project waar ze aan bijdragen, inclusief tegenprestatie, mogelijke risico’s, zekerheden, looptijden en doorverkoop
mogelijkheden en hun relatie ten opzichte van andere financiers van dezelfde
onderneming, zoals bijvoorbeeld banken.
Als laatste is het ook belangrijk dat reward crowdfunders zich ervan bewust
zijn dat ze zich niet in een webshop omgeving bevinden, maar dat ze met hun
bijdrage een deel van het productierisico dragen.
GROTE GROEI MOGELIJK VOOR INVESTERINGEN VIA
CROWDFUNDING
Uit alle resultaten van dit onderzoek en andere onderzoeken blijkt dat crowdfunding een steeds belangrijkere rol in financiering van het MKB en voor startups
gaat spelen. Een deel van de financiering zal van institutionele investeerders
vandaan komen, maar een belangrijk deel zal zeker ook vanuit de crowd geïnvesteerd gaan worden. Hoe groot dit percentage en het totale bedrag is, ligt vooral
aan het gemak waarmee investeerders hiervan gebruik kunnen maken, de transparantie van de sector en duidelijkheid over de risico’s voor de investeerders.
n ati on a a l c rowd fu n d i n g o n de rzo e k
2016
37
DEEL 5
TOEKOMST VAN CROWDFUNDING
Uit het onderzoek blijkt al dat investeerders in veel diverse crowdfunding
projecten investeren, dus het begint zeker een serieuze bron van financiering
te worden. Van de honderden miljarden euro aan spaargeld en beleggingen
wordt op dit moment slechts ca. 0,01% geïnvesteerd in crowdfunding projecten.
Een groot deel van dit vermogen wordt als laag-risico spaargeld of belegging
vastgezet, maar vanwege de lage rentestanden en de behoefte om meer
rendement te maken zal een deel van dit geld mogelijk geïnvesteerd kunnen
worden in crowdfunding projecten, mits het goed gespreid gebeurd om het risico
te beperken.
Wanneer de crowdfunding industrie aan potentiele investeerders duidelijk kan
maken wat de risico’s en de verschillen zijn tussen de diverse soorten crowdfunding, kunnen de investeringen de komende jaren op verantwoorde wijze een
sterke groei doormaken.
VERVOLGONDERZOEK NAAR MOTIVATIES BIJ VERSCHILLENDE
VORMEN VAN CROWDFUNDING
Uit ons onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de verschillende
vormen van crowdfunding en daarom is het essentieel dat hier beter en
gerichter onderzoek naar uitgevoerd gaat worden. Zo lijken de motivaties van
investeerders in equity crowdfunding en reward-based crowdfunding erg bij
elkaar te liggen, wat o.a. veronderstelt dat hier het sociale element erg belangrijk
is. Bij crowdfunding leningen is dit een stuk complexer, waarbij er een groep
personen is die hier vooral aan bijdraagt vanwege het financiële rendement en
een ander deel het (ook) doet vanwege een sociale drijfveer.
REGULERING
Uit het onderzoek blijkt dat personen op twee manieren inschatten wat de
risico’s zijn van een project. Bij projecten waar ze geen binding hebben met
de onderneming of de ondernemer, gaan ze af op de informatie en ratings van
een platform. Bij projecten waar ze wel een band hebben met de onderneming
(als relatie, maar ook als klant van het bedrijf) maken ze een weloverwogen
beslissing op basis van kennis die zij buiten het platform ophalen. Het maakt dan
niet uit of dit een donatie of investeringsproject is.
Voor toezichthouders kan het daarom interessant zijn om hier in wetgeving
ook rekening mee te houden. Voor anonieme investeringsplatformen waarbij
investeerders crowdfunding investeringen gebruiken als middel om financieel
rendement te behalen, is het belangrijk om de investeerders op een duidelijke
manier te wijzen op het risico per project en het zorgen van spreiding. Bij
investeringen in projecten waarbij er al een sociale band bestaat tussen de
investeerder en de ondernemer (klant, relatie, medewerker) zou een lichter regime
mogelijk kunnen zijn omdat de afwegingen op andere gronden plaatsvinden.
38
CrowdfundingHub is het Europese Kenniscentrum voor Crowdfunding
en Alternatieve financiering
[email protected] - www.crowdfundinghub.eu
Keizersgracht 264 - 1016 EV Amsterdam
Creative Commons licentie
Brongegevens van het onderzoek worden via Open Data beschikbaar gesteld aan andere
onderzoekers via www.crowdfundingonderzoek.nl