Transcript De grote Leidens Ontzet Quiz

3
OCTOBER
In het jaar dat Leiden
door de watergeuzen
werd ontzet, had Leiden echt wat te vieren. Daarom vatte het
stadsbestuur het plan
op om het middeleeuwse stadhuis een
splinternieuwe voorgevel te geven, die
tegen het oude gebouw werd aangezet.
Het werd een monumentaal ontwerp met
drie topgevels, een
indrukwekkende trap
met bordes en veel
beeldhouwwerk.
Stadssteenhouwer
Claes Cornelisz. van Es
liet zich bij de bouw
beïnvloeden door de
ontwerpen van een
der belangrijkste Nederlandse bouwmeesters van de Hollandse
renaissance. Uiteindelijk werd in 1593 begonnen met de bouw,
die rond 1600 kon worden afgerond. Leidenaar Jos van den Broek
stelde over dit heuglijke feit deze 3 Octoberquiz samen.
Prijzen
Doe mee!
Weet u alle antwoorden? Of
denkt u die te weten? Stuur
ze voor 3 oktober in per
mail naar [email protected] o.v.v. Leidens
Ontzet Quiz of per post
naar Redactie Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB
Leiden. Vergeet niet uw
contactgegevens te vermelden. Dan maakt u kans op
een van deze prijzen:
- Diner voor twee personen
bij Prentenkabinet Leiden
- Eenmaal twee kaarten
voor Soldaat van Oranje
- High tea voor twee personen bij Regthuys Wassenaar
- Tweemaal een 3 Octobertas gevuld met rood-witte
must haves
- Vijfmaal Leidsch Dagblad
powerbank
Op 10 oktober publiceren
wij de antwoorden én de
winnaars in de krant en op
onze website.
De grote Leidens Ontzet
Quiz
Drie October Quiz: over de renaissancegevel van het Stadhuis
1. De bouwmeester die de voorgevel van het Leidse stadhuis ontwierp, heette:
a) Lieven de Key
b) Jan Steen
c) Jean Béton le Jeune
d) Pierre Granite
2. Deze belangrijke bouwmeester
ontwierp in Leiden ook:
a) Het Gemeenlandshuis van
Rijnland aan de Breestraat
b) De Latijnse school
c) De Stadstimmerwerf
d) Alle drie de gebouwen
3. De gevel van het Leidse stad-
huis is de langste renaissancegevel
van Nederland. De term ’Renaissance’ slaat op de wedergeboorte
van kenmerken uit:
a) De Gotiek
b) De Romaanse bouwstijl
c) De Griekse en Romeinse oudheid
d) De Egyptische oudheid
4. Bovenaan de stadhuistrap
staan twee beelden (foto’s). Boven
het linker beeld, ’De gerechtigheid’
(Vrouwe Justitia met zwaard en
weegschaal), staat in steen gebeiteld:
a) ANNO MDLXXIIII Gelaect
b) ANNO MDLXXIIII Gemaect
c) ANNO MDLXXIIII Geraect
d) ANNO MDLXXIIII Gesmaect
5. Boven het rechter beeld, ’De
vrede’ (Pax met palmtak), staat
gebeiteld:
a) ANNO MDXCVIIII Gelaect
b) ANNO MDXCVIIII Gemaect
c) ANNO MDXCVIIII Geraect
d) ANNO MDXCVIIII Gesmaect
6. Het Romeinse jaartal
MDLXXIIII boven Vrouwe Justitia
betekent:
a) 1524
b) 1574
c) 1624
d) 1674
7. De strijdkreet van de watergeuzen was: „Liever Turks dan Paus.”
Als herinnering aan de geuzen
staan op enkele ’pinakels’ op het
dak van het stadhuis:
a) Maansikkels
b) Stralende sterren
c) Stralende zonnen
d) De planeet Saturnus
8. Jan van Hout was tijdens het
beleg stadssecretaris van Leiden, en
steun en toeverlaat van burgemeester Van der Werf. Van Hout was
ook dichter. Veel van de teksten op
het Stadhuis zijn van zijn hand.
Boven de toegangsdeur bovenaan
het bordes staat:
a) U hand my had gheraeckt Heer.
Mijn mond u gonst nu smaeckt
weer.
b) U hand my had gheraect Heer.
Mijn mond u gonst nu smaect
weer.
c) U hand my had geraeckt Heer.
Mijn mond u gonst nu smaeckt
weer.
d) U hand my had geraect Heer.
Mijn mond u gonst nu smaect
weer.
9. Links van de trap een poortje,
waarboven een hardstenen plaat is
aangebracht met in het fries: ANNO 1598. Het ingehakte vers is
geschreven door Jan van Hout. Het
middengedeelte van het vers bestaat uit een aantal hoofdletters –
de W wordt geschreven als twee V’s
– en geeft de duur van het tweede
beleg aan (inclusief begindag 26
mei 1574 en einddag 3 oktober 1574,
te weten:
a) 129 dagen
b) 130 dagen
c) 131 dagen
d) 132 dagen
10. De goudgekleurde Romeinse
cijfers geven bij elkaar opgeteld
een jaartal weer. De W moet daarbij
als twee Romeinse V’s worden
gelezen. Ook van de O is een V
gemaakt. Dat jaartal is:
a) 1574 (Leidens ontzet)
b) 1593 (start van de bouw van de
nieuwe gevel)
c) 1584 (het jaar dat Willem van
Oranje werd vermoord)
d) 1598 (eind van de bouw van de
nieuwe gevel)
11. Op diverse gebouwen in de
stad (bijvoorbeeld het Stadhuis en
de Latijnse school) vind je boven de
deuren of poorten de kop van een
dier met een ring in zijn bek. Dat
dier is:
a) Een paard
b) Een hond
c) Een schaap
d) Een leeuw
12. Welke tekst komt zowel op de
voorgevel van het Stadhuis voor
(een kopie van na de Stadhuisbrand van 1929) als op de ruïne van
de Vrouwekerk (het daar later
ingemetselde origineel) ?
a) Bewaert Heer Hollandt En
Salicht Leiiden
b) Bewaert Heer Hollandt
c) En Salicht Leiiden
d) Geen van deze drie
13. ’Bewaert Heer Hollandt En
Salicht Leiiden’ is de titel van een
canon die werd geschreven door de
grootste componist die Leiden
heeft voortgebracht. Onlangs herdachten we zijn vierhonderdste
sterfdatum. Zijn muziek werd toen
op het stadhuiscarillon ten gehore
gebracht. Het gaat om:
a) Jan Pieterszoon Sweelinck
b) Jan Brandts Buys
c) Adriaen Valerius
d) Cornelis Schuyt
14. De twee beeldjes op de balustrade van de stadhuistrap, de steunende kinderen, zijn zogenaamde
’vanitassymbolen’. Vanitas is het
Latijnse begrip voor ijdele schijn
en vergankelijkheid. Het linker
beeld met de zandloper stelt ’de
Tijd die voorbij gaat’ voor, en het
rechter beeld met het doodshoofd
’de Vergankelijkheid’. Een tweede
exemplaar van een van de twee
bevindt zich ook elders in Leiden,
namelijk:
a) Die met de schedel, op begraafplaats Zijlpoort
b) Die met de zandloper, op begraafplaats Zijlpoort
c) Die met de schedel, op het
binnenplaatsje van het Gerecht
d) Die met de zandloper, op het
binnenplaatsje van het Gerecht
15. Uiterst links van de stadhuisgevel bevindt zich het toegangspoortje van de voormalige Vleeshal. Wat is het jaartal op dat poortje?
a) 1570
b) 1593
c) 1597
d) 1670