Transcript Europese expansie hv123 - Wikiwijsleermiddelenplein

Europese expansie hv123
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
29 August 2016
Licentie
CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie
Webadres
http://maken.wikiwijs.nl/61298
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je
leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere
onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave
Europese expansie
Vooraf
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Stap5
Begrippenlijst
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Europese expansie hv123
Europese expansie
Vooraf
Vanaf 1500 ontdekten Europese reizigers grote gebieden in
Azië en Amerika die tot dan toe onbekend waren. In deze gebieden konden grote winsten worden
gemaakt door handel overzee. Zo begon de macht van Europa zich over de wereld uit te breiden.
Aan het eind van deze opdracht kun je
beschrijven welke uitvindingen de Europese expansie mede mogelijk maakten.
uitleggen wat de oorzaken en gevolgen waren van de Europese expansie overzee.
voorbeelden geven van manieren waarop Europeanen de nieuw ontdekte gebieden
exploiteerden.
uitleggen waarom de ontdekkingsreizen belangrijke gevolgen hadden voor de hele wereld.
Eindproduct
Als eindproduct van deze opdracht maak je samen met een klasgenoot een quiz. Deze bevat
minimaal 20 vragen over de vier ontdekkingsreizigers van deze les.
Beoordeling
Jullie krijgen een goede beoordeling voor de opdracht als:
De quiz minimaal 20 vragen bevat.
De vragen goed verdeeld zijn over de vier ontdekkingsreizigers uit deze les.
De quiz niet te makkelijk en niet te moeilijk is; de quiz moet door klasgenoten te maken zijn
met behulp van de les en van internet.
De quiz wordt gedeeld (bijv. via internet).
De quiz op tijd klaar is.
Activiteiten
Stap
Pagina 2
Groepsgrootte
Activiteit
Europese expansie hv123
Stap
1
Alleen
Kennisbank 'Uitvindingen' bestuderen en vragen
beantwoorden.
Stap 2
Alleen
Kennisbanken 'Ontdekkingsreizen' en 'Exploitatie'
bestuderen en vragen beantwoorden.
Stap 3
Alleen
Informatie opzoeken over welke ontdekkingen Nederlandse
ontdekkingsreizigers hebben gedaan.
Stap 4
Alleen
Toets 'De Europese expansie' maken.
Stap 5
Samen met een
klasgenoot
Eindproduct maken: een quiz over de vier belangrijke
ontdekkingsreizigers.
Benodigdheden
Een gratis account voor www.quizlet.nl of
een tekstverwerkingsprogramma.
Tijd
Voor deze opdracht heb je 1 lesuur nodig.
Stap1
Inleiding
Aan het eind van de 15e eeuw was de wereld buiten Europa nog praktisch onbekend terrein. Van
Afrika was alleen de noordkust verkend door de Portugezen.
Portugezen en Spanjaarden maakten in de 15e eeuw ontdekkingsreizen. De westkust van Afrika
werd in zuidelijke richting verkend om een doorgang te vinden naar lucratieve handelsgebieden in
Azië.
Lees in de Kennisbank geschiedenis het onderdeel over de uitvindingen die het ontdekken van de
wereld makkelijker maakten en beantwoord de drie vragen.
KB: Uitvindingen
1. Waarom was het werk van cartografen staatsgeheim?
A. Anders zou hun leven in gevaar komen door aanvallen van vijandelijke schepen.
B. Anders zouden andere landen kunnen profiteren van de kennis van de handelsroutes.
C. Anders zouden de kaarten gebruikt kunnen worden zonder dat ervoor betaald was.
2. Waarom maakten de Portugezen geen gebruik van de landroute om handelswaar in Indië te
kopen?
A. De landroute naar Indië was in die tijd nog niet bekend in Europa.
B. De landroute was lang en gevaarlijk zodat daarmee geen winsten gemaakt konden
worden.
C. De landroute werd geblokkeerd door vijandelijke volken.
Pagina 3
Europese expansie hv123
3. Wat is een astrolabium?
A. Een instrument waarmee men de positie van de sterren kon meten om op zee te
navigeren.
B. Een werkplaats voor sterrenkundigen die de zeeroutes bestudeerden.
C. Een uitvinding waarmee men voor het eerst de snelheid van de zeestromingen kon
meten.
4. Bespreek je antwoorden met een klasgenoot.
Komen jullie er niet uit, vraag dan hulp aan de docent.
Stap2
Ontdekkingsreizen en exploitatie
Lees nu in de Kennisbank de informatie over de ontdekkingsreizen en de exploitatie van de
ontdekte gebieden.
KB: Ontdekkingsreizen
KB: Exploitatie
Maak de drie vragen.
1. Welke ontdekkingsreizigers moeten in de zinnen hieronder worden ingvuld. Kies uit:
Bartolomeüs Diaz, Ferdinand Magalhaes, Columbus en Vasco da Gama.
.... 1 .... zocht een westelijke route naar Indië.
.... 2 .... ontdekte Kaap de Goede Hoop.
.... 3 .... voer als eerste Portugees naar Indië.
.... 4 .... reisde als eerst rond de aarde.
2. Wat zijn voorbeelden van 16e-eeuwse handelsgewassen uit Amerika?
Kies meer dan één antwoord.
katoen
Pagina 4
Europese expansie hv123
zijde
suikerriet
wol
cacao
tabak
3. Op welke manieren gingen de Europeanen de nieuw ontdekte gebieden exploiteren? Kies
meer dan één antwoord.
Door indianen als slaven te verhandelen.
Door handelsposten te stichten langs Indische kusten.
Door plantages te beginnen waar handelsproducten werden verbouwd.
Door fabrieken op te richten waar winstgevende producten werden gemaakt voor de
Europese markt.
Stap3
Nederlandse ontdekkingsreizigers.
In deze opdracht maakte je kennis met vier beroemde ontdekkingsreizigers. Er waren er nog veel
meer! Ook Nederlanders hebben een aandeel geleverd in het ontdekken van onbekende gebieden.
Hun namen kom je nog steeds tegen in de atlas. Zoek eens uit welke ontdekkingen in de loop van de
tijd door Nederlanders zijn gedaan.
Gebruik hiervoor de lijst van ontdekkingen op Wikipedia.
Zoek alle Nederlandse ontdekkingen op en maak daarvan een lijst in een Worddocument.
Nummer de ontdekkingen op je lijst. Zet ze in chronologische volgorde.
Zoek of download een wereldkaart. Zet die onder je lijst of print hem uit.
Zet de nummers van Nederlandse ontdekkingen op de juiste plaats op je kaart.
Gebruik hiervoor een atlas of Google Maps.
Lever het resultaat in bij je docent!
Stap4
Pagina 5
Europese expansie hv123
Toets
Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'De Europese expansie'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.
Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.
De score wordt opgenomen in het volgsysteem.
Klik op de knop 'Start' om te beginnen:
De Europese expansie
kn.nu/6ktbj
1
Halverwege de 15e eeuw was de wereld buiten Europa nog praktisch onbekend terrein. Van
Afrika was alleen de noordkust verkend door de Portugezen. Een aantal technische
uitvindingen in de tweede helft van de 15e eeuw maakte het makkelijker om op zee je plaats te
bepalen en maakte grotere ontdekkingsreizen mogelijk.
Welk instrument wordt hieronder beschreven?
Met dit instrument kan de richting ten opzichte van het noorden worden bepaald. Het instrument
bevat een vrij opgehangen magneet, die zich onder invloed van het aardmagnetisch veld in een
bepaalde richting opstelt, waardoor het mogelijk wordt om het magnetisch noorden aan te
wijzen.
a. kwadrant
b. sextant
c. astrolabium
d. kompas
Pagina 6
Europese expansie hv123
2
Halverwege de 15e eeuw was de wereld buiten Europa nog praktisch onbekend terrein.
Van Afrika was alleen de noordkust verkend door de Portugezen.
Voor producten uit Zuid- en Zuidoost-Azië traden de Arabieren op als tussenhandelaren.
Zij brachten deze producten over land naar Europa.
Welke drie producten verhandelden de Arabieren in Europa?
a. goud, kruiden en zijde
b. suikerriet, katoen en cacao
3
Je ziet hieronder drie ontdekkingsreizigers en drie omschrijvingen in willekeurige volgorde.
Maak de juiste combinatie.
1
a ontdekte Kaap de Goede Hoop
Columbus
b zocht een westelijke route naar Indië
2
en ontdekte Amerika
Magalhaes
c reisde als eerste rond de aarde
3 Diaz
a. a = 1, b = 3 en c = 2
b. a = 2, b = 2 en c = 3
c. a = 3, b = 1 en c = 2
d. a = 2, b = 1 en c = 3
4
Handel was een belangrijk motief voor de ontdekkingsreizen in de 15e en 16e eeuw.
Er werden gebieden ontdekt waarvan men geen flauw vermoeden had dat ze bestonden.
De gevolgen waren enorm.
Er werd geprobeerd om in deze gebieden zoveel mogelijk rijkdom te vergaren, door ze te
exploiteren.
Wat is een manier waarop de Europeanen de nieuw ontdekte gebieden gingen exploiteren?
a. Door indianen als slaven te verhandelen.
b. Door plantages te beginnen waar handelsproducten werden verbouwd.
c. Door fabrieken te bouwen waar producten werden gemaakt voor de Europese markt.
5
Pagina 7
Europese expansie hv123
In de tweede helft van de 16e eeuw raakte Nederland in oorlog met Spanje.
Daardoor was de zuidelijke route voor Nederlandse schepen gevaarlijk.
Welke bekende Nederlandse ontdekkingsreiziger probeerde een route naar het Verre Oosten te
vinden via het ijzige noorden?
a. Abel Tasman
b. Willem Barentz
c. Michiel de Ruyter
Stap5
Eindproduct
Je gaat samen met een klasgenoot een quiz maken.
Het programma Quizlet ( www.quizlet.nl ) is hiervoor heel geschikt. Natuurlijk kun je de quiz ook op
een andere manier maken.
Je quiz gaat over de vier ontdekkingsreizigers uit deze les: Columbus, Diaz, da Gama, Magalhaen.
Maak per ontdekkingsreiziger 4 – 6 vragen en antwoorden over belangrijke kenmerken van
zijn ontdekking. De informatie kun je in de les vinden, maar ook op betrouwbare websites.
Je kunt de taken verdelen: één zoekt informatie, de ander maakt de vragen.
Noem je quiz: Ontdekkingsreizen door [naam] en [naam].
Klaar?
Activeer de quiz.
Maak de quiz van een ander en zorg dat anderen jouw quiz kunnen vinden.
Laat de quiz ook beoordelen door je docent.
Begrippenlijst
Columbus
Columbus wist het Spaanse hof te
interesseren voor zijn plan om naar het
westen te varen en zo Indië te bereiken.
In 1492 ontdekte hij Amerika.
Pagina 8
Diaz
Bartolomeus Diaz was de eerste
ontdekkingsreiziger die over zee de
meest zuidelijke punt van Afrika bereikte
(1486).
Europese expansie hv123
Ontdekkingsreizen
Reizen waarmee niet of weinig bekende
gebieden verkend worden. In de tweede
helft van de 15e eeuw groeide het idee
dat Indië over zee te bereiken moest zijn.
Magalhães
De Portugees Fernao Magalhães
maakte in opdracht van het Spaanse hof
de eerste reis om de wereld (15191522).
Sextant
Hiermee kon de hoogte van een
hemellichaam worden bepaald. Het
sextant kon ook gebruikt worden voor de
plaatsbepaling op zee gedurende de
nacht.
Barentsz
De Terschellinger Barentsz probeert een
noordoostelijke doorvaart naar Indië te
vinden in 1596.
Christenen
Een christen is een aanhanger van het
christendom, of een volgeling van Jezus
Christus.
Indianen
De oorspronkelijke bewoners van
Amerika.
Kwadrant
Een navigatie-instrument waarmee
zeevaarders ook 's nachts de positie van
hun schip konden bepalen.
Da Gama
De Portugezen wilden verder dan de
zuidpunt van Afrika. Vasco da Gama
bereikte in 1498 India.
Klimaat
De gemiddelde weerstoestand over een
periode van minimaal 30 jaar.
Edelmetaal
Metaal dat niet tot nauwelijks aangetast
kan worden door oxidatie. Voorbeelden
zijn goud en platina.
Staatsgeheim
Informatie die omwille van inhoud of
aard beperkt of niet verspreid mag
worden.
Kaap de Goede Hoop
Gelegen in Zuid-Afrika. Deze kaap wordt
traditioneel gezien als markering voor de
overgang tussen de Atlantische Oceaan
en de Indische Oceaan.
Pagina 9
Cartografie
Wetenschap die zich bezig houdt met
het maken en ontwerpen van kaarten.
Boordgeschut
Het bewapenen van de schepen.
Europese expansie hv123
Scheepsbouw
Een specialisatie in de techniek waarin
men zich bezighoudt met de bouw van
schepen en boten.
Astrolabium
Een toestel waarmee de stand van de
hemellichamen aan land nauwkeurig
gemeten kon worden. Het astrolabium
was 1200 jaar lang het voornaamste
instrument voor navigatie.
Pagina 10
Handelsroute
Een door handelaren gebruikte
verbinding over land of water.
Technische uitvindingen
Een aantal technische uitvindingen in de
tweede helft van de 15e eeuw maakte
het makkelijker om op zee je plaats te
bepalen. Er kwamen betere schepen,
betere en meer gedetailleerde kaarten
en betere navigatie-instrumenten.
Europese expansie hv123
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
29 August 2016 om 10:09
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder
de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij
bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland
licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;
Leerinhoud en
Begin van de overzeese Europese expansie; Ontdekkingsreizen; De tijd van
doelen
ontdekkers en hervormers (1500 - 1600); Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Studiebelasting
1 uur en 0 minuten
Trefwoorden
rearrangeerbare
Pagina 11
Europese expansie hv123