Transcript "Het Grote Ketelmuziek Experiment"

Het Grote Ketelmuziek Experiment
KMEX is een complex project. Het is nooit af zoals een schilderij op gegeven moment af is, maar het is een
proces. De techniek, installatie, projecties, muziekinstrumenten en de filosofie ontwikkelen zich allemaal gestaagd
verder. Het door de bezoekers gemaakte film- en geluidsmateriaal van de ene tentoonstelling is het basismateriaal
voor de volgende. Uit deze voortdurende onvoltooide veranderlijke gedaante ontstaat de complexiteit. Door deze
groeiende gelaagdheid is de omschrijving van KMEX nimmer volledig en enkel een moment opname.
Het is niet een werk dat je hebt gezien of gehoord maar je hebt het geleefd.
Dit maakt een omschrijving twijfelachtig, want het `NU´ is natuurlijk ongrijpbaar. Gelukkig vertellen de gemaakte
beelden en geluidsopnamen tijdens het project boekdelen. Er dient voor gewaakt te worden het project kapot
schrijven en dood te beredeneren.
De opsomming van enkele feitelijke voorvallen lijkt een passende vorm.
Tien jaar lang betrad ik met een aantal lotgenoten half voltooide bouwwerken waar de maatschappij nog geen vat
op had, voornamelijk in de nacht en soms in gezelschap van introducés. Hier hadden wij de ruimte en de vrijheid
om onze fantasie te projecteren op de omgeving. Zo gingen wij een decennium lang een relatie aan met de
moderne architectuur zoals die in Nederland nog steeds voorkomt. In onze ogen waren het doodgewone
beleggingsobjecten en in de eindstatische situatie waren wij niet geïnteresseerd. Elk bouwwerk had voor ons een
heel andere betekenis dan de bestemming waarvoor het werd ontworpen. Wij waren geïnteresseerd in de
onvoltooide vorm. Deze veranderlijke gedaante representeert activiteit en het onbekende. Zo viel er over een vorm
te spreken die met alle afzonderlijke bouwprojecten overeenkwam. Deze alsmaar uitbreidende en nooit in stilstand
verkerende omgeving vormde het decor waarbinnen ons spel gestalte kreeg. Een nieuwe sociale ruimte! Een
vrijstaat waarvan de sporen verloren gingen bij iedere voltooiing van een gebouw. Maar die altijd voort leefde in
het volgende bouwwerk op een andere plek. Door deze ruimtes te activeren voor onze eigen plannen veranderden
wij de context die zij in onze maatschappij in namen en wonnen wij ze kortstondig terug van hun
bestemmingsplannen. Bouwterreinen werden atelier, geluidsstudio of ontmoetingsplek en zelfs
tentoonstellingsruimte. De beelden, het geluid, het theater en de gesprekken die daar plaats vonden zijn het bewijs
dat de plek even geen deel meer uitmaakte van de volledig voorbedachte samenleving. Wij zagen ons zelf als
geactiveerd publiek van het Grootstedelijke Theater. Tijdens deze nachtelijke avonturen is de basis voor `Het
Grote Ketelmuziek Experiment´ (KMEX) gelegd. Er is toen de onderlaag voor de projectie gefilmd, de structuur
voor het geluid tot stand gekomen en het gedachtegoed geboren. Toen is het zaadje geplant en in de loop der tijd is
het project door de handen van velen gegaan. Van alle deelnemers zijn er sporen achtergebleven. Zij kenmerken
KMEX, want de capaciteit om de inbreng van een ieder in zich te herbergen is een bijzonder verschijnsel van het
project.
In 2007 in de Ypenburgse vliegtoren voltrok zich de eerste editie van `Het Grote Ketelmuziek Experiment’.
Daarna heeft KMEX nog in CUCOSA, de Kunstroute Charlois en op het eiland van Brienenoord tijdens One day
In my Garden festival gestaan. En voor laatst was het project zichtbaar in Schiedam in ons `Open Atelier.
KMEX is een kunstmatige werkelijkheid opgebouwd uit een gemanipuleerde geluidsdimensie met zelf
vervaardigde muziekinstrumenten en klankobjecten en een desoriënterende labyrintische video installatie.
Het is een vreemde realiteit die uitnodigt om er tijd door te brengen. Tijd waarin de bezoeker op de een of andere
manier iets aan het project bijdraagt, er deel vanuit maakt.
Het opgenomen filmmateriaal tijdens een tentoonstelling wordt de projectie voor de volgende tentoonstelling. Het
ene sterft en het volgende komt eruit voort. Toch blijft de publieke bijdrage wel een rol spelen door sporen die
overleven. Al deze sporen bij elkaar creëren een volledig nieuw soort film. Met een scherp oog is de verhaallijn te
zien. Maar op zichzelf bezitten de beelden ook een eigenzinnige schoonheid.
De gemanipuleerde geluidsdimensie wakkert de speelsheid en de nieuwsgierigheid van de bezoekers aan. Actieve
deelname wordt vanzelfsprekend. Tussen de chaos door ontstaan er harmonische geluidslandschappen. Deze
natuurlijke afwisseling tussen chaos en harmonie is een onoverkomelijk gegeven in welke realiteit dan ook.
KMEX benadrukt dit. Het is namelijk het stramien waarin evolutie haar weg vindt. De harmonie ontstaat wanneer
de deelnemers zich van elkaar bewust worden.
Dit is het kader van de kunstmatige werkelijkheid van KMEX. Met bezoekers die, boeiende, niet van tevoren
denkbare bijdragen maken. Het kader ademt creativiteit.
De waarde vindt men in de deelname, het directe contact en de onderlinge relatie met elkaar en in het leefplezier
dat het vormgeven van het moment geeft.
Ondertussen hebben bezoekers van jong tot oud en met verschillende achtergronden KMEX bezocht. Iedereen
neemt geheel uit zichzelf deel aan het project en de verschillende geaardheid is niet in de bijdrage terug te vinden.
De deelname is uniform. Zij brengt de bezoekers dichter bij elkaar. Ontmoetingen vinden plaats.
De naam van het project verwijst naar ‘Het Grote Experiment’, benoemt door Constant Nieuwenhuys. Het
experiment richtte zich op een synthese der kunsten, een gesteldheid waarin de afbakening tussen de diverse
professies als schilder, beeldhouwer, architect en technicus wordt opgeheven en zonder elkaar te domineren naast
elkaar bestaan.
De gestelde doelen waren onder andere het doorbreken van de monotone stedenbouw uit de jaren vijftig en de
politieke machtsstructuur, het ontbinden van grenzen tussen kunst en leven, het komen tot een absolute eenheid
van de plastische kunsten en de synthese van kunst en technologie.
KMEX heeft de intentie kunst te integreren in het alledaagse, in plaats van het dagelijkse leven te representeren
als kunst. Een streven dat in een lijn ligt met de doelen van Constant’s projecten. Op maatschappelijk niveau is
KMEX een utopisch project. Maar op kleine schaal uitgevoerd leeft het. Het biedt alternatieven en stelt vragen.
Het is onze ambitie om tijdens KMEX zelf bezoeker te worden. Het doel is bereikt wanneer wij samen met de
mensen ons volledig op het ketelen kunnen richten. Dat is het moment wanneer de basisstructuur wordt
opgeheven. Er wordt getornd aan het vaste rollenspel en de traditionele driehoeksverhouding van maker, werk en
toeschouwer transformeert. Men is dan schutter en schietschijf te gelijk.
Tot nu toe was het project gericht op een vorm waarbij een groep bezoekers tegelijk aanwezig waren. Dat is de
passende vorm voor een opening of evenement, niet voor een tentoonstelling. De techniek van KMEX heeft zich
dusdanig verder ontwikkeld dat het nu bij een scenario met enkel één bezoeker ook werkt, door middel van een
opname loop-systeem dat geactiveerd wordt door het bereiken van een specifiek volume-peil tijdens het bespelen
van een instrument. De melodieën, ritmen en sound-scapes blijven namelijk gedurende een door ons ingestelde
hoeveelheid loops spelen. Zo wordt het voor een bezoeker mogelijk om gehele compositie, samengesteld uit alle
instrumenten, te maken. Het loopsysteem is dynamisch. Het anticipeert op de hoeveelheid bezoekers. Het systeem
schakelt zich zelf uit wanneer het aantal inputs tegelijkertijd de ingestelde maximum overschrijdt en weer in- als
de inputs onder de ingestelde waarde duikt.
De opnamen worden op gescheiden sporen gerealiseerd. Dit maakt het opgenomen materiaal uiterst geschikt voor
nabewerking. Zo is er het ideaal om muzikanten of producers te benaderen om er eigen uitvoeringen van te
maken, zodat het kunstenaarswezen wederom vervaagd. Een nieuw soort participanten is het gevolg.
Tijdens een tentoonstelling zijn er nieuwe varianten mogelijk. De tentoonstelling zou geboekt kunnen worden als
schoolproject, samenwerkingsworkshop voor bedrijven of een eigenaardige geluidsstudio. Jamsessies en
uitvoeringen tussen publiek en muzikanten, met bijvoorbeeld een dirigent, behoren ook tot de mogelijkheden.