Transcript Kliknij, aby doda* tytu* - Główny Urząd Statystyczny

Główny Urząd Statystyczny
Urząd Statystyczny w Rzeszowie
ZASIĘG I GŁĘBOKOŚĆ UBÓSTWA
W WOJEWÓDZTWIE
PODKARPACKIM
WIELOWYMIAROWA ANALIZA
PORÓWNAWCZA
Władysław Wiesław Łagodziński – Radca Generalny Prezesa GUS,
Marek Cierpiał-Wolan – Dyrektor Urzędu Statystycznego w Rzeszowie
Teresa Krzemińska – Podkarpacki Ośrodek Badań Regionalnych
Warszawa 16 lutego 2011 r.
Plan prezentacji
1. Zróżnicowanie terytorialne ubóstwa w Polsce.
2. Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych.
3. Zróżnicowanie terytorialne ubóstwa w województwie
podkarpackim w 2009 r.
4. Analityczny proces hierarchiczny (AHP).
5. Wnioski końcowe.
2
1. ZRÓŻNICOWANIE TERYTORIALNE
UBÓSTWA W POLSCE
3
Granica ubóstwa skrajnego w 2009 r. (minimum egzystencji)
Odsetek osób w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej granicy ubóstwa skrajnego (minimum egzystencji)
pomorskie
zachodniopomorskie
5,9
7,0
warmińsko-mazurskie
7,9
kujawsko-pomorskie
podlaskie
6,9
lubuskie
4,7
9,2
mazowieckie
wielkopolskie
3,9
5,9
łódzkie
3,3
dolnośląskie
5,7
opolskie
2,9
śląskie
lubelskie
świętokrzyskie
8,4
10,6
4,7
małopolskie
4,0
4,1
6,1
8,1
- i mniej
- 6,0
- 8,0
- i więcej
4,7
podkarpackie
5,7
Podstawę wyznaczania granicy ubóstwa skrajnego stanowi szacowane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS) minimum
egzystencji. Minimum egzystencji (zwane także minimum biologicznym) jest modelem zaspokajania potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na
bardzo niskim poziomie. Koszyk minimum egzystencji uwzględnia bowiem jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być
odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia.
4
Relatywna granica ubóstwa w 2009 r.
Odsetek osób w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej relatywnej granicy ubóstwa
pomorskie
17,6
zachodniopomorskie
15,6
warmińsko-mazurskie
20,5
kujawsko-pomorskie
podlaskie
18,4
lubuskie
13,8
23,3
mazowieckie
wielkopolskie
12,4
19,1
łódzkie
13,4
dolnośląskie
17,0
opolskie
11,9
śląskie
lubelskie
świętokrzyskie
26,0
25,7
14,2
małopolskie
14,0
14,1
16,1
18,1
- i mniej
- 16,0
- 18,0
- i więcej
17,5
podkarpackie
21,4
Relatywna granica ubóstwa – 50% średnich miesięcznych wydatków (w tym wartość artykułów otrzymanych nieodpłatnie oraz
pobranych z indywidualnego gospodarstwa rolnego/działki, bądź z prowadzonej działalności na własny rachunek) ogółu gospodarstw
domowych.
5
Ustawowa granica ubóstwa w 2009 r.
Odsetek osób w gospodarstwach domowych o wydatkach poniżej ustawowej granicy ubóstwa
pomorskie
9,9
zachodniopomorskie
7,7
warmińsko-mazurskie
10,1
kujawsko-pomorskie
podlaskie
9,0
lubuskie
6,2
12,7
mazowieckie
wielkopolskie
5,7
8,8
łódzkie
5,2
dolnośląskie
8,2
opolskie
5,0
śląskie
lubelskie
świętokrzyskie
13,7
6,6
małopolskie
6,0 - i mniej
6,1 - 8,0
8,1 - 10,0
10,1 - i więcej
12,6
7,7
podkarpackie
10,6
Ustawowa granica ubóstwa to kwota, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się
o przyznanie świadczenia pieniężnego z systemu pomocy społecznej.
6
Zagrożenie ubóstwem w Polsce i w województwie podkarpackim
w latach 2005-2009
Według przyjętych w danym roku granic ubóstwa
25
22.6
22.0
21.9
21.8
21.4
20.4
19.9
19.0
20
18.1
14.9
17.7
15.1
15
17.3
17.6
17.3
14.6
12.3
12.3
10.6
10.4
10
7.8
8.4
10.6
8.3
6.6
5.7
5.6
5
5.3
0
2005
2006
2007
2008
minimum egzystencji województwo podkarpackie
minimum egzystencji Polska
relatywna granica ubóstwa województwo podkarpackie
relatywna granica ubóstwa Polska
ustawowa granica ubóstwa województwo podkarpackie
ustawowa granica ubóstwa Polska
2009
7
2. INDEKSY UBÓSTWA
W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM
WEDŁUG GRUP TYPOLOGICZNYCH
GOSPODARSTW DOMOWYCH
8
Urząd Statystyczny w Rzeszowie w partnerstwie z Polskim Towarzystwem
Statystycznym w okresie od 1 czerwca 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. realizował
projekt „Stworzenie spójnego systemu informacji i prognozowania
gospodarczych
w
województwie
podkarpackim
pozwalającego
zmian
na
podejmowanie optymalnych decyzji w sferze rynku pracy”.
9
Badanie warunków i jakości życia oraz zachowań ekonomicznych
w gospodarstwach domowych województwa podkarpackiego
Publikacja stanowi poszerzoną wersję
Diagnozy Społecznej, obejmującą praktycznie
wszystkie aspekty życia badanych gospodarstw
i ich członków, m.in.: warunki życia gospodarstw
domowych, indywidualną jakość życia, postawy
społecznych zachowań, korzystanie z nowych
technologii,
czy
wykluczenie
społeczne
(np. ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność).
Aspekty te znajdują odzwierciedlenie
w sytuacji na rynku pracy, z drugiej strony
pozwalają na zrozumienie zachowań i postaw siły
roboczej,
potencjalnych
pracowników,
czy
przyczyn trwania w bezrobociu.
10
Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych w 2009 roku
Grupy społeczno-ekonomiczne
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
3.15
43.31
28.97
22.49
44.56
4.79
1.47
14.78
30.49
31.48
17.05
44.91
26.89
Utrzymujący się z niezarobkowych źródeł
89.42
20
17.00
Renciści
93.27
40
35.27
Emeryci
65.18
60
25.44
Pracujący na własny rachunek
28.21
80
32.94
Rolnicy
82.33
%
100
23.05
Pracownicy
0
51.60
0
Podejście obiektywne
20
40
60
80
%
100
Podejście subiektywne
11
Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych w 2009 roku
Klasa miejscowości zamieszkania
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
2.28
16.21
Miasta 100-200 tys. ludności
39.64
30.10
2.56
20.47
Miasta 20-100 tys. ludności
49.56
30.88
4.58
11.01
Miasta poniżej 20 tys. ludności
49.41
30.35
7.16
25.74
Wieś
36.22
62.88
%
%
80
60
40
20
0
Podejście obiektywne
0
20
40
60
80
Podejście subiektywne
12
Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych w 2009 roku
Aktywność ekonomiczna
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
20.36
12.70
Z bezrobotnymi
38.26
67.48
25.91
3.32
Bez bezrobotnych
52.87
%
80
60
40
20
32.78
%
0
0
Podejście obiektywne
20
40
60
80
Podejście subiektywne
13
Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych w 2009 roku
Niepełnosprawność
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
20.51
7.09
Z niepełnosprawnymi
35.03
60.55
25.10
4.38
Bez niepełnosprawnych
33.66
53.72
%
80
60
40
20
0
0
Podejście obiektywne
20
40
60
%
80
Podejście subiektywne
14
Indeksy ubóstwa w województwie podkarpackim według grup
typologicznych gospodarstw domowych w 2009 roku
Typ gospodarstwa
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
Jednorodzinne:
1.63
małżeństwa bez dzieci
2.12
małżeństwa z 1 dzieckiem
23.64
34.21
5.12
małzeństwa z 2 dzieci
27.66
30.19
46.30
39.48
51.62
13.57
małzeństwa z 3 i więcej dzieci
20.88
36.27
8.66
Rodziny niepełne
18.00
37.17
Wielorodzinne
22.85
27.02
59.32
68.89
4.81
32.75
3.45
30.00
38.50
Nierodzinne jednoosobowe
85.53
%
100
16.11
27.29
%
80
60
40
20
0
0
Podejście obiektywne
20
40
60
80
100
Podejście subiektywne
15
Indeksy ubóstwa gospodarstw domowych według podregionów
w województwie podkarpackim w 2009 roku
Podregiony
Zasięg ubóstwa
(procent żyjących w ubóstwie)
Głębokość ubóstwa
(w procentach)
7.57
22.32
Przemyski
63.34
36.44
5.51
22.28
Rzeszowski
48.83
33.72
4.55
21.86
Tarnobrzeski
56.08
34.18
3.62
28.58
Krośnieński
58.64
%
80
60
40
32.38
20
0
Podejście obiektywne
0
20
40
60
80
%
Podejście subiektywne
16
3. ZRÓŻNICOWANIE TERYTORIALNE
UBÓSTWA W WOJEWÓDZTWIE
PODKARPACKIM W 2009 R.
17
Zasięg i głębokość ubóstwa w województwie podkarpackim
według powiatów w 2009 roku
(procent żyjących w ubóstwie)
Podejście subiektywne
Podejście obiektywne
stalowowolski
Tarnobrzeg
tarnobrze sk i
stalowowolski
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
niżański
leżajski
mielecki kolbuszowski
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
Polska
51,40
krośnieński
1,7
1,9
województwo
podkarpac kie
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
* dane szacunkowe
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
krośnieński
sanocki
5,21
leżajski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
niżański
sanocki
55,81
1,9
województwo
podkarpac kie
39,78 - 50,00
50,01 - 60,00
60,01 - 68,00
68,01 - 73,79
leski* bieszczadzki*
* dane szacunkowe
18
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Stopa bezrobocia rejestrowanego
stalowowolski
stalowowolski
-0,8
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
-0,9
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
1,7
-0,6
-0,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
1,9
-0,3
krośnieński
województwo
podkarpac kie
-0,5
lubaczowski
-0,1
1,9
0,0
krośnieński
0,5
leski* bieszczadzki*
leżajski
łańcucki
ropczycko0,1
sędziszowski 0,7
przeworski
dębicki
Rzeszów
-0,3
jarosławski
0,4
-0,1
-0,2
rzeszowski
0,4
0,5
strzyżowski
Przemyśl
-0,2
przemyski
brzozowski
Krosno
0,4
-0,3
jasielski 0,1
sanocki
5,21
-0,5
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
niżański
-2,3
województwo
podkarpac kie
sanocki
0,2
leski bieszczadzki
0,8
-0,6
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
* dane szacunkowe
Stopa bezrobocia w %
7,2 - 13,0
13,1 - 18,0
18,1 - 22,0
22,1 - 25,7
19
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Odsetek bezrobotnych zarejestrowanych
pozostający bez pracy powyżej 1 roku
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
Tarnobrzeg
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
ropczyckołańcucki
sędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
krośnieński
krośnieński
sanocki
5,21
1,9
województwo
podkarpac kie
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
sanocki
33,6%
1,9
leski bieszczadzki
województwo
podkarpackie
21,6
27,1
35,1
40,1
- 27,0
- 35,0
- 40,0
- 47,0
20
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Podmioty gospodarki narodowej na 10 tys. ludności
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg 33
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
56
tarnobrzeski
niżański
leżajski
mielecki kolbuszowski
1,7
30
1,9
województwo
podkarpac kie
lubaczowski
32
36
1,9
36
krośnieński
sanocki
5,21
35
łańcucki
ropczycko36
sędziszowski 45
przeworski
33
dębicki
Rzeszów
31
jarosławski
37
27
rzeszowski
strzyżowski 29
Przemyśl
41
14
przemyski
brzozowski
Krosno
24
36
jasielski 34
krośnieński
leski* bieszczadzki*
leżajski
42
34
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
29
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
niżański
33
sanocki
40
województwo
podkarpackie
leski biesz44 czadzki
50
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
* dane szacunkowe
494 - 550
551 - 630
631 - 700
701 - 1000
1001 i więcej
21
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Pracujący* na 1000 ludności
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Krosno
jasielski
krośnieński
1,9
województwo
podkarpac kie
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
Przemyśl
przemyski
brzozowski
krośnieński
sanocki
5,21
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
191
1,9
województwo
podkarpac kie
leski bieszczadzki
88,0 - 100,0
100,1 - 150,0
150,1 - 200,0
200,1 - 250,0
250,1 - 476,0
* Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących
do 9 osób, gospodarstw indywidualnych w rolnictwie
oraz fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji
22
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Pracujący* na 1000 ludności
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
Tarnobrzeg
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
krośnieński
krośnieński
sanocki
5,21
1,9
województwo
podkarpac kie
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
265,1
1,9
województwo
podkarpackie
leski bieszczadzki
153,0 - 200,0
200,1 - 250,0
250,1 - 300,0
300,1 - 482,2
* Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących
do 9 osób.
23
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Przeciętne miesięczne zatrudnienie
na 1000 ludności
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
tarnobrzeski
niżański
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Krosno
jasielski
krośnieński
1,9
województwo
podkarpac kie
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
Przemyśl
przemyski
brzozowski
krośnieński
sanocki
5,21
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
sanocki
170,5
1,9
województwo
podkarpac kie
leski bieszczadzki
55,9 - 100,0
100,1 - 150,0
150,1 - 200,0
200,1 - i więcej
24
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto*
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Krosno
jasielski
krośnieński
1,9
województwo
podkarpac kie
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
Przemyśl
brzozowski przemyski
krośnieński
sanocki
5,21
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
2740,89
1,9
województwo
podkarpac kie
leski bieszczadzki
2360,50 - 2400,00
2400,01 - 2500,00
2500,01 - 2600,00
2600,01 - 2700,00
2700,01 - 3258,06
* Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9
osób, fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji oraz
zatrudnionych za granicą.
25
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Produkcja sprzedana przemysłu na 1 mieszkańca
w bieżących cenach bazowych w zł
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
niżański
tarnobrzesk i
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
rzeszowski
strzyżowski
Krosno
jasielski
krośnieński
1,9
województwo
podkarpac kie
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
Przemyśl
przemyski
brzozowski
krośnieński
sanocki
5,21
leżajski
lubaczowski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
niżański
* dane szacunkowe
12202
1,9
województwo
podkarpac kie
leski bieszczadzki
785 - 2000
2001 - 5000
5001 - 10000
10001 - 20000
20001 - 31815
26
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Beneficjenci pomocy społecznej
w % ogółu ludności
stalowowolski
Tarnobrzeg
stalowowolski
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
tarnobrzeski
niżański
mielecki kolbuszowski
leżajski
mielecki kolbuszowski
niżański
leżajski
lubaczowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
Polska
krośnieński
krośnieński
sanocki
5,21
1,9
województwo
podkarpac kie
sanocki
leski* bieszczadzki*
5,01 - 10,00
województwo
podkarpac kie
leski bieszczadzki
5,0 - 10,0
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
10,01 - 13,24
11,9
1,9
* dane szacunkowe
10,1 - 13,0
13,1 - 16,0
16,1 -19,0
19,1 - 21,7
27
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Saldo migracji na pobyt stały na 1000 ludności
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
niżański
tarnobrzeski
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
1,9
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
10,01 - 13,24
lubaczowski
krośnieński
krośnieński
województwo
podkarpac kie
leżajski
ropczyckołańcucki
sędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
Krosno brzozowski
jasielski
sanocki
5,21
niżański
* dane szacunkowe
-0,9
1,9
województwo
podkarpackie
leski bieszczadzki
-5,0 - (-2,0)
-1,9 - (-1,5)
-1,4 - (-1,0)
-0,9 - (-0,1)
0,0 - 0,5
0,6 - 5,4
28
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Przestępstwa stwierdzone w zakończonych
postępowaniach przygotowawczych na 1000 ludności
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
tarnobr zeski
niżański
leżajski
mielecki kolbuszowski
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
brzozowski przemyski
Krosno
jasielski
Polska
1,9
strzyżowski
Krosno
jasielski
5,01 - 10,00
Przemyśl
a
sanocki
leski* bieszczadzki*
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
10,01 - 13,24
lubaczowski
brzozowski przemyskia
krośnieński
krośnieński
województwo
podkarpac kie
leżajski
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
rzeszowskia
sanocki
5,21
niżański
mielecki kolbuszowski
lubaczowski
3,03
a
* dane szacunkowe
18
1,9
leski bieszczadzki
województwo
podkarpackie
12,0
16,1
19,1
23,1
27,1
- 16,0
- 19,0
- 23,0
- 27,0
- 42,0
a Łącznie z danymi dla miasta na prawach powiatu.
29
Taksonomiczny miernik rozwoju z zakresu rynku pracy
Lista wskaźników:
1. Pracujący (z rolnictwem indywidualnym) na 1000 ludności,
2. Przeciętne zatrudnienie w osobach na 1000 ludności,
3. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto,
4. Bezrobotni na 1 ofertę pracy,
5. Bezrobotni zarejestrowani na 1000 ludności,
6. Bezrobotni zarejestrowani na 1000 pracujących,
7. Stopa bezrobocia rejestrowanego,
8. Saldo migracji ogółem,
9. Produkcja sprzedana na 1 mieszkańca w zł.
30
Porównanie powiatów województwa podkarpackiego
2009 r.
Zasięg ubóstwa obiektywnego
(procent żyjących w ubóstwie)
Taksonomiczny miernik rozwoju z zakresu rynku
pracy
stalowowolski
stalowowolski
Tarnobrzeg
Tarnobrzeg
tarnobrzeski
tarnobrzeski
niżański
leżajski
mielecki kolbuszowski
mielecki
niżański
kolbuszowski
leżajski
lubaczowski
lubaczowski
3,03
1,7
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
dębicki
Rzeszów
jarosławski
rzeszowski
strzyżowski
Przemyśl
przemyski
brzozowski
Krosno
jasielski
Polska
1,9
województwo
podkarpac kie
rzeszowski
strzyżowski
Krosno
brzozowski
Przemyśl
przemyski
jasielski
Poziom rozwoju:
krośnieński
krośnieński
najniższy
sanocki
sanocki
5,21
łańcucki
ropczyckosędziszowski
przeworski
Rzeszów
dębicki
jarosławski
leski* bieszczadzki*
niski
leski bieszczadzki
średn i
najw yższy
1,36 - 3,00
3,01 - 5,00
5,01 - 10,00
* dane szacunkowe
10,01 - 13,24
31
4. ANALITYCZNY PROCES HIERARCHICZNY
(AHP)
32
Analityczny proces hierarchiczny (AHP)
AHP pozwala na ocenę ważności czynników wpływających na rozwój jednostek
lokalnych (słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń), wyznaczenie dla nich
syntetycznych ocen uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych, a na tej podstawie
rozpoznanie typów rozwojowych jednostek. Można wyróżnić cztery typy strategii rozwojowych:
 agresywną (maxi-maxi),
(strategia silnej ekspansji i zdywersyfikowanego rozwoju, charakteryzuje obszary, gdzie przeważają ich mocne strony
oraz szanse w ich otoczeniu);
 konserwatywną (maxi-mini),
(bazuje na dużym potencjale wewnętrznym, ale też musi próbować przezwyciężać zagrożenia płynące z zewnątrz);
 konkurencyjną (mini-maxi),
(charakteryzuje obszary, które mają przewagę słabych stron nad mocnymi, ale sprzyja im układ warunków
zewnętrznych);
 defensywną (mini-mini),
(charakteryzuje obszary, które mają mniej szans rozwojowych aniżeli obszary realizujące pozostałe typy strategii.
Obszary te istnieją w mniej przychylnym otoczeniu, a ich potencjał rozwojowy jest słabszy. Strategia ta polega
głównie na zapewnieniu im co najmniej takiej pozycji w kraju, jaka jest obecnie i zminimalizowaniu zagrożeń oraz
występujących wewnątrz obszaru słabości).
Dla pozostałych obszarów, które nie mają wyraźnych mocnych i słabych stron, tworzy się
strategię mieszaną.
33
Metoda AHP (NUTS 2)
1.5
Strategia konkurencyjna
Strategia agresywna
Szanse
małopolskie
1
małopolskie
stredne slovensko
stredne slovensko
0.5
iwano-frankowski
-0.1
-0.08
-0.06
vychodne
slovensko
-0.04
-0.02
wołyński
śląskie
0
0
podkarpackie
0.02
wołyński
iwano-frankowski
lwowski
0.04
0.06
0.08
lwowski
zakarpacki
0.1
lubelskie
Mocne strony
Słabe strony
vychodne
slovensko
Strategia mieszana
-0.5
podkarpackie
śląskie
zakarpacki
-1
lubelskie
Strategia defensywna
Zagrożenia
Strategia konserwatywna
-1.5
34
Metoda AHP (LAU 1) - Lista wskaźników
Lista wskaźników:
1. Ludność na 1 km2,
2. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym,
3. Saldo migracji wewnętrznych na 1 000 ludności,
4. Saldo migracji zagranicznych na pobyt stały na 1 000 ludności,
5. Zgony niemowląt na 1 000 urodzeń żywych,
6. Przyrost naturalny na 1 000 ludności,
7. Lekarze na 10 tys. ludności,
8. Pielęgniarki na 10 tys. ludności,
9. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto,
10. Dochody budżetu powiatu i gminy na 1 mieszkańca,
11. Nakłady inwestycyjne jednostek budżetowych powiatu i gmin na 1 mieszkańca,
12. Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw na 10 tys. mieszkańców,
13. Środki pozyskane z budżetu UE przez budżety powiatów i gmin w zł na 1 mieszkańca,
14. Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON na 10 tys. ludności,
15. Liczba nowo zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON na 10 tys. ludności,
16. Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego na 10 tys. ludności,
17. Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 1 000 mieszkańców,
18. Liczba turystów zagranicznych na 1000 ludności,
19. Wskaźnik intensywności ruchu turystycznego według Charvata (mierzony jest liczbą udzielonych noclegów
w turystycznych obiektach noclegowych przypadających na 100 stałych mieszkańców),
20. Mieszkania oddane do użytkowania na 10 tys. ludności,
21. Stopa bezrobocia rejestrowanego,
22. Powierzchnia obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych w % powierzchni ogólnej,
23. Emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych w przeliczeniu na 100 km2,
24. Emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych w przeliczeniu na 1 km2,
25. Lesistość.
35
Metoda AHP (LAU 1)
Strategia konkurencyjna
Strategia agresywna
Szanse
2
1.5
1
-0.3
przemyski
0.5
leżajski
leżajski
przemyski
lubaczowski
leski
0
-0.2
-0.1
0
0.1
0.2
0.3
Strategia
mieszana
leski
Mocne strony
Słabe strony
ropczyckosędziszowski
0.4
-0.5
ropczyckosędziszowski
lubaczowski
-1
-1.5
-2
Strategia defensywna
Zagrożenia
Strategia konserwatywna
36
Metoda AHP (LAU 1)
2008 r.
2009 r.
stalowowo lski
stalowowo lski
m. Tarnobrzeg
m. Tarnobrzeg
niżański
tarnobrzeski
mielecki
kolbuszowski
leżajski
rzeszowski
ropczycko-sędziszowski
niżański
tarnobrzeski
lubaczowski
mielecki
łańcucki przeworski
m. Rzeszów
leżajski
rzeszowski
jarosławski
dębicki
kolbuszowski
ropczycko-sędziszowski
lubaczowski
łańcucki przeworski
m. Rze szów
jarosławski
dębicki
strzyżowski
strzyżowski
przemyski
m. Krosno
m. Przemyśl
przemyski
b rzozowski
m. Krosno
jasielski
m. Przemyśl
b rzozowski
jasielski
k rośnieński
k rośnieński
sanock i
Strategia:
sanock i
lesk i
bieszczadzki
lesk i
bieszczadzki
mieszana
agresywna
konkurencyjna
defensywna
konserwatywna
37
Delimitacja obszarów oddziaływania granicy
Odległość od granicy miejsca
dokonania zakupów przez Polaków
i cudzoziemców przekraczających
granicę
Zdecydowana większość cudzoziemców
i Polaków dokonywała zakupów w odległości
do 50 km od granicy – odpowiednio ok. 71%
i 94%, przy czym ok. 54% cudzoziemców
i ok. 92% Polaków dokonywało zakupów
w pasie do 30 km.
Także większość wydatków została
poniesiona w pasie do 50 km od granicy –
prawie 67% wydatków cudzoziemców i ok.
91% wydatków Polaków, przy czym ponad
45% wydatków cudzoziemców i ponad 88%
wydatków Polaków poniesiono w pasie do
30 km.
38
Wnioski końcowe
 Na podstawie wyników uzyskanych z badania budżetów gospodarstw domowych
Podkarpacie w 2009 r. należało do województw o wysokich wskaźnikach ubóstwa:
 5,7% osób w gospodarstwach domowych żyło poniżej skrajnej granicy ubóstwa - 7
miejsce w kraju;
 21,4% osób w gospodarstwach domowych dysponowało wydatkami poniżej
relatywnej granicy ubóstwa - 13 miejsce w kraju;
 10,6% osób w gospodarstwach domowych żyło poniżej ustawowej granicy ubóstwa 13 miejsce w kraju.
 Wyniki badań przeprowadzone na Podkarpaciu w marcu 2009 r. w ramach projektu
pt. „ Stworzenie spójnego systemu informacji i prognozowania zmian gospodarczych
w województwie podkarpackim pozwalającego na podejmowanie optymalnych decyzji
w sferze rynku pracy” ukazały, że poniżej skrajnej granicy ubóstwa żyło 5,2%
gospodarstw domowych w ujęciu obiektywnym (tj. o 1,9 pkt proc. więcej niż
w Polsce) oraz 55,8% w ujęciu subiektywnym (o 4,4 pkt proc. więcej niż w kraju).
39
Wnioski końcowe (dok.)
 Indeksy głębokości ubóstwa w 2009 r. w województwie podkarpackim osiągnęły
wartości 23,2% w ujęciu obiektywnym oraz 34,1% w ujęciu subiektywnym i były
zbliżone do danych ogólnopolskich. Oznacza to, że zarówno na Podkarpaciu jak
i w Polsce ubóstwo nie było zbyt głębokie.
 Najwyższy odsetek osób żyjących w ubóstwie według podejścia obiektywnego
wystąpił
w
powiatach:
leżajskim,
przemyskim,
lubaczowskim,
leskim
i ropczycko-sędziszowskim.
 Podstawowymi czynnikami zwiększającymi ryzyko ubóstwa gospodarstw domowych
w województwie podkarpackim były: utrzymywanie się z niezarobkowych źródeł
innych niż emerytura i renta, bezrobocie, niepełnosprawność oraz niski poziom
wykształcenia głowy gospodarstwa domowego.
 Dużą szansą na zmniejszenie poziomu ubóstwa na Podkarpaciu, szczególnie
w powiatach przygranicznych jest wykorzystanie potencjału związanego
z transgranicznym położeniem.
40
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
41