Transcript ICT Herkennen van Organische verbindingsklassen Chantal en Tine

KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Herkennen van verbindingsklasse
5de jaar Natuurwetenschappen
Wist je dat ...
Deze taak als doel heeft jullie
wegwijs te maken in het herkennen van
organische stofklassen - jullie meer
uitleg vinden op de volgende pagina jullie daar geraken door op de pijl
hieronder te drukken
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Het is de bedoeling dat jullie de volgende
opdrachten proberen op te lossen.
Er wordt een vraag gesteld en jullie hebben
steeds de keuze uit 3 mogelijke antwoorden, te
vinden in de tandwielen onderaan. Klik het
tandwiel aan waarop volgens jullie het juiste
antwoord staat. Is het antwoord inderdaad juist,
dan start de machine en beginnen de tandwielen te
draaien. Is het antwoord fout, dan blokkeert de
machine en zullen er geen tandwielen draaien.
Bij een fout antwoord dien je aandachtig de
uitleg en/of tips te lezen en ga je nadien door
middel van de pijl terug naar de vraag. Daar
probeer je ditmaal juist te antwoorden.
Heb je al de vragen van een opdracht juist
opgelost dan rolt uit de machine een geel papier
met ‘wist je datjes’ en kan je overgaan naar de
volgende opdracht.
Veel succes, breng de machine op gang en laat de
wieltjes draaien!
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Wat is de structuurformule van
de verbinding voorgesteld door
de rode lijnen?
H H H H
H C C C C H
H H H H
H H H
H C C C H
H H H
H H
H C C H
H H
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
H H H
H C C C H
H H H
Wat is de juiste naam van deze
verbinding?
propeen
propyn
propaan
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
H H H H
H C C C C H
H H H H
Fout, want elk streepje telt
voor één C-C binding; bij deze
formule
zien
we
drie
C-C
bindingen dus de schematische
voorstelling zou zijn:
H H H
H C C C H
H H H
H H
H C C H
H H
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
H H
H C C H
H H
Fout, want elk streepje telt
voor één C-C binding; bij deze
verbinding zien we maar één C-C
bindingen dus de schematische
voorstelling zou zijn:
H H H H
H C C C C H
H H H H
H H H
H C C C H
H H H
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propaan
H H H
H C C C H
H H H
Geef aan om welk soort
koolwaterstofverbinding
(KWS) het hier gaat.
Alifatisch
verzadigd
KWS
Onverzadigd
KWS
pentaan
alicyclisch
verzadidgd
KWS
propaan
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propee
n
H H H
H C C C H
H H H
Dit is een foute naam; de
uitgang
–een
wijst
op
een
dubbele
binding
in
het
molecule, propeen is de naam
van een alkeen.
propyn
propyn
propaan
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propy
n
H H H
H C C C H
H H H
Dit is een foute naam; de
uitgang
–yn
wijst
op
een
drievoudige
binding
in
het
molecule, propyn is de naam van
een alkyn.
propeen
propaan
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propaan
Alifatisch
verzadigd
KWS
H H H
H C C C H
H H H
Wist je dat ...
benzine bestaat uit een mengsel van
alkanen - de getallen 95 en 98 bij
superbenzine
octaangetallen
worden
genoemd - deze niet slaan op de
hoeveelheid octaan die in de benzine
aanwezig
is
deze
getallen
de
klopvastheid van de motor aanduiden de klopvastheid van de motor wordt
verhoogd door het toevoegen van de
volgende stof:
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propaan
H H H
H C C C H
H H H
Onverzadigd
KWS
Fout, bij onverzadigde KWS is
er een dubbele binding aanwezig
in het molecule.
Alifatisch
verzadigd
KWS
alicyclisch
verzadidgd
KWS
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
propaan
alicyclisch
verzadidgd
KWS
H H H
H C C C H
H H H
Deze
verbinding
behoort
inderdaad tot de verzadigde
KWS omdat het alleen maar
enkelvoudige bindingen bevat,
maar het is geen cyclische
verbinding.
Alifatisch
verzadigd
KWS
Onverzadigd
KWS
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Geef de schematische
van dit molecule.
O
O
O
voorstelling
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Tot welke stofklasse
deze verbinding?
alcohol
ester
ether
behoort
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Elk streepje staat voor één C-C
binding. De gekozen schematische
voorstelling
verwijst
naar
CH3
volgende verbinding:
H
H3C
C
O
CH3
O
O
C
2
CH3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Elk streepje staat voor één C-C
binding, hier zou het dus gaan
om de volgende verbinding: H3C
CH O
H3C
O
O
CH3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
ether
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Wist je dat ...
ether in de volksmond wordt gebruikt
om di-ethylether aan te duiden - dit
vroeger werd gebruikt als verdovingsmiddel
–
dit
tegenwoordig
wordt
gebruikt
om
pleisterlijm
te
verwijderen - daartoe ook dissolvant
wordt gebruikt - dissolvant ook wordt
gebruikt om nagellak te verwijderen dit het model is van een dissolvantverbinding:
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
alcohol
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Deze verbinding is geen alcohol
de algemene formule voor een
alcohol is: R-OH
ester
ether
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
ester
O
CH3
H 3C
C
O
CH3
CH3
Deze verbinding is geen ester
de algemene formule voor een
O
ester is:
C
R
alcohol
O R'
ether
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Duid de schematische voorstelling
van dit molecule aan.
kleurcode: rood: zuurstof
zwart: koolstof
wit: waterstof
O
O
O
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
Welke brutoformule
deze verbinding?
C4H8O
C5H10O
C3H6O
hoort
bij
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
Fout, want elk streepje telt
voor
één
C-C
binding,
de
vereenvoudigde structuurformule
van deze verbinding zou zijn:
O
H3C
O
O
H2C
C
CH3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
Fout, want elk streepje telt
voor
één
C-C
binding,
de
vereenvoudigde structuurformule
van deze verbinding zou zijn:
O
H3C
O
O
H2C
C
CH2 CH3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C3H6O
O
Tot welke stofklasse
deze verbinding?
carbonzuur
aldehyde
keton
behoort
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C4H8O
O
Fout, TIP: kijk naar het
algemene
model
van
de
verbinding en tel het aantal
H-, C- en O–atomen
C5H10O
C3H6O
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C5H10O
O
Fout, TIP: kijk naar het
algemene
model
van
de
verbinding
en
tel
het
aantal H-, C- en O–atomen
C4H8O
C3H6O
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C3H6O
keton
O
Wist je dat ...
Dit keton aceton wordt genoemd – dit
naast glucose een brandstof is voor de
hersenen dit als enige brandstof
kan worden aangemaakt in het menselijk
lichaam uit vetten – het molecule
hieronder een voorstelling is van een
vet of lipide:
O
O
O
O
O
O
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C3H6O
carbonzuur
O
Deze
verbinding
is
geen
carbonzuur;
een
carbonzuur
heeft als functionele groep: O
OH
aldehyde
keton
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
C3H6O
O
aldehyde
Deze
verbinding
is
aldehyde; een aldehyde
als functionele groep:
geen
heeft
O
H
Carbonzuur
keton
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Lipide
O
O
O
Welk van de volgende stofklasse
vind je terug in het lipide?
O
O
O
Carbonzuur
ester
keton
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
ester
Lipide
O
O
O
O
O
O
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
Als we kijken naar de drie lange
ketens: om welke koolwaterstoffen
gaat het hier?
Onverzadigde
KWS
Alifatisch
verzadigde
KWS
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Carbonzuur
Lipide
Lipide
Fout: voor een carbonzuur zou
je
de
volgende
functionele
groep moeten terugvinden: O
O
O
O
O
C
O
O
ester
keton
OH
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
keton
keton
Lipide
Lipide
Fout: voor een keton zou je de
volgende
functionele
groep
moeten terugvinden: O
O
O
O
O
C
O
O
Carbonzuur
ester
keton
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
ester
Lipide
Lipide
O
O
Welke
KWS?
1
O
O
2
keten
is
O
O
3
1
2
3
een
verzadigd
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Onverzadigde
KWS
ester
Lipide
Lipide
O
O
O
O
O
O
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
Er zijn inderdaad onverzadigde
KWS-ketens aanwezig, maar de
drie ketens zijn niet allemaal
onverzadigd.
Een onverzadigd
KWS
is
een
keten
die
een
dubbele binding bezit.
Alifatisch
verzadidgde
KWS
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Alifatisch
verzadidgde
KWS
ester
Lipide
Lipide
O
O
O
O
O
O
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
Er is inderdaad een verzadigde
KWS-keten aanwezig, maar de drie
ketens
zijn
niet
allemaal
verzadigd.
Een verzadigd KWS is
een keten die alleen enkelvoudige
C-C bindingen bezit.
Onverzadigde
KWS
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
ester
3
Lipide
Lipide
O
O
O
O
O
O
Wist je dat ...
naast deze chemische verbindingen er
ook nog vele andere in het menselijk
lichaam voorkomen - eiwitten die in
het
lichaam
voorkomen
aminozuren
bevatten
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
1
ester
Lipide
Lipide
O
O
O
O
O
Deze keten is geen verzadigd
KWS
omdat
het
2
keer
een
dubbele binding bevat.
O
2
3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Onverzadigde
+ verzadigde
KWS
2
ester
Lipide
Lipide
O
O
O
O
O
Deze keten is geen verzadigd
KWS
omdat
het
1
keer
een
dubbele binding bevat.
O
1
3
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
Aminozuur
Als je weet dat een aminozuur een
amine- en een carbonzuurfunctie
bevat, welk van de onderstaande
algemene formules is dan die van
een aminozuur?
H
OHC C NH2
R
H
HOOC
C
R
H
CONH2
HOOC
C
R
NH2
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
H
HOOC
Aminozuur
C
NH2
R
Welk van de volgende verbindingen
is een aminozuur?
O
NH2
H 2N
O
O
O
OH
H2N
OH
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
AminoAminozuur
zuur
H +
amide
OHC
C NH2
carbonR
zuur
Fout want deze verbinding bezit
een aldehydefunctie (-CHO) ipv
een carbonzuurfunctie (-COOH)
H
HOOC
C
R
H
CONH2
HOOC
C
R
NH2
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
H
HOOC
AminoAminozuur
zuur
C
CONH2
R
Fout want deze verbinding bezit
een amidefunctie (-CONH2) ipv
een aminefunctie (-NH2)
H
OHC
C
R
H
NH2
HOOC
C
R
NH2
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
H 2N
OH
H
HOOC
Aminozuur
C
NH2
R
Wist je dat ...
je de laatste vraag goed beantwoord
hebt – je hiermee het einde van de
opdracht bereikt hebt – je de wieltjes
goed doen draaien hebt. Proficiat!
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
NH2
O
H
HOOC
Aminozuur
C
NH2
R
Deze verbinding bezit wel degelijk
een aminefunctie (-NH2) maar bevat
geen carbonzuurfunctie, we vinden
hier een ketonfunctie terug (-CO-)
O
H 2N
O
O
OH
H2N
OH
KULeuven – ALOChemie
Chantal Van Oosterwijck – Tine Van Neck
O
H2N
O
OH
H
HOOC
Aminozuur
C
NH2
R
We vinden in deze verbinding een
carbonzuurfunctie terug, maar geen
aminefunctie, het gaat hier om een
amidefunctie (-CONH2).
O
NH2
H 2N
O
OH