Transcript Forensische CGt

CGt in de forensische psychiatrie: van demoralisatie naar optimisme
Hoofddocent: Drs. Ilona de Boer
Omvang cursus:
Urenverdeling:
Datums:
Tijden:
Lunch:
Plaats:
Hoofddocent:
Beoordeling:



De cursus omvat 4 bijeenkomsten van 6 uur en 45 minuten (excl. pauze)
25 contacturen en 90 werkuren
7 oktober, 28 oktober, 11 november, 25 november
09.30 uur tot 16.45 uur
‘La Place’ bevindt zich in het cursusgebouw, de cursus is exclusief lunch
Amsterdam
Drs. I.C. de Boer, Klinisch psycholoog, psychotherapeut, cognitief
gedragstherapeut, supervisor VGCt
Men heeft de cursus met goed gevolg doorlopen wanneer men aan de
volgende voorwaarden heeft voldaan:
Maximaal 10% van de contacttijd is verzuimd. In dat geval kan worden volstaan met een voor
de verzuimde tijd opgegeven huiswerkopdracht. Wanneer meer dan 10% van de contacttijd,
maar minder dan 20% van de contacttijd is verzuimd moeten bovendien extra opdrachten
worden uitgevoerd ter compensatie van de gemiste uren.
Wanneer meer dan 20% van de contacttijd is verzuimd moeten de gemiste bijeenkomsten
binnen een jaar worden ingehaald in een andere cursus.
De eindopdrachten (mini n=1 van zelfmodificatie, een presentatie en demonstratie) en de
schriftelijke toets zijn met goed gevolg behaald.
Toetsing:
- 100% aanwezigheid
- Actieve participatie
- Mini n=1
- Presentatie en demonstratie in tweetallen
- Schriftelijke toets
Inhaalopdracht:
Door hoofddocent
Aanleiding en opzet cursus
In de forensische psychiatrie werkt men op het snijvlak van willen, kunnen en moeten.
Het kerndoel is om de kans op recidive in zowel psychische/psychiatrische problematiek als in
crimineel en/of gewelddadig gedrag te verminderen. Dit is een hoge doelstelling, waar veel voor
nodig is. Een van de middelen die regelmatig wordt ingezet, is cognitieve gedragstherapie. Maar
naarmate je langer met deze doelgroep werkt, kun je je steeds meer gaan afvragen wat in de CGtbehandeling werkt.
Voel je als behandelaar aan waar je cliënt ontvankelijk voor is? En als deze zelf iets wenst te
veranderen ten opzichte van de status quo, op welk gebied is dit dan? Is dat op het gebied van het
verminderen van een bepaalde type klachten? Het verminderen van delictgedrag? Of is dat vanuit de
wens dat het leven er prettiger uit gaat zien? Lastiger nog is de vraag wat te doen als er geen
(gezonde) doelen lijken te zijn en iemand vooral veel zorg oproept.
Zijn er factoren en middelen die je zelf als behandelaar kunt beïnvloeden en inzetten om de kans op
therapiesucces van CGt te vergroten? Hoe kun je optimisme in verandering en vooruitgang behouden
en uitbouwen, voor jezelf en bij de mensen die je – mogelijk in gedwongen kader – behandelt?
1
Deze cursus is opgebouwd vanuit het uitgangspunt dat wat je in de behandeling doet zo toegankelijk
mogelijk moet zijn voor de mensen met wie je werkt. Daarbij is het in het cognitief
gedragstherapeutische proces van belang dat je aandacht besteedt aan het inschatten van werkzame
interventies en zicht hebt op hoe je deze interventies op het individu en diens leermogelijkheden
toesnijdt.
De cursus maakt gebruik van verschillende werkvormen, waarbij reflectie, discussie en
zelfmodificatie wordt afgewisseld met het oefenen en demonstreren van bestaande en nieuwe
technieken. Het niveau van de cursus is voor gevorderden; onderdelen uit het cognitief
gedragstherapeutisch proces worden vanuit forensisch perspectief belicht en op voort geborduurd.
Algemene doelen cursus
1. De cursist heeft kennis over forensische behandelmodellen en de wetenschappelijke
evidentie van de effectiviteit van CGt-interventies.
2. De cursist heeft kennis over responsiviteitsverhogende factoren en middelen en kan deze
toepassen in het cognitief gedragstherapeutisch proces.
3. De cursist heeft kennis over relevante, forensische diagnostiek en kan deze kennis toepassen
in het cognitief gedragstherapeutische proces.
4. De cursist kan een individueel, verklarend model voor recidive/adaptief vermogen opstellen.
5. De cursist kan op basis van bovenstaand verklarend model een individueel behandelplan met
interventiestrategieën ontwerpen.
6. De cursist kan cognitieve en gedragstherapeutische (geprotocolleerde) interventies en
deeltechnieken aan de forensische context aanpassen/ontwikkelen, en uitvoeren.
7. De cursist kan de therapeutische relatie in forensische CGt effectief hanteren.
Dag 1
07-10-2016
Forensische CGt en responsiviteit
Onderwerpen
De volgende onderwerpen komen aan bod:
 Forensische behandelmodellen, doelen, en de wetenschappelijke evidentie voor de
effectiviteit van CGt in de forensische psychiatrie.
 Taxatie van delictgedrag/adaptief gedrag.
 Vormen van forensische diagnostiek.
 Het gebruik van het responsiviteitsprincipe in therapeutisch handelen en in de
therapeutische relatie.
Leerdoelen
Na afloop van vandaag kunt u:
1. Beschrijven welke behandelmodellen de forensische psychiatrie kent.
2. Beschrijven wat de wetenschappelijke evidentie is voor de effectiviteit van CGt in de
forensische psychiatrie.
3. Beschrijven wat kenmerken zijn van adaptief vermogen en hoe men dit in gedrag kan
concretiseren.
4. Een taxatie van delictgedrag maken.
5. Een taxatie van adaptief gedrag maken.
6. Motiveren via herkenning tijdens het gebruik van psycho-educatie en functieanalyses.
7. Beschrijven welke diagnostiek relevant is voor forensische CGt.
8. De therapeutische relatie gebruiken om responsiviteit voor CGt te verhogen.
9. Factoren en middelen in uw eigen praktijk toepassen die in (deze fase van) het cognitief
gedragstherapeutisch proces responsiviteit voor CGt verhogen.
2
Huiswerk uit de digitale reader, dag 1:
1. U neemt de diverse vragenlijsten en taxatie-instrumenten onder dag 1 mee naar de
cursusdag.
2. Ter voorbereiding op deze bijeenkomst bestudeert u:
Literatuur uit digitale reader (72 bladzijdes)
 Bannink, F.P. & Haan, den, R. (2016). Beterweters. Van lastige naar optimale interacties in de
(g)gz. Amsterdam: uitgeverij Boom. - Hoofdstuk 2: Lastige interacties. p. 45-56;
- Hoofdstuk 3: Optimale interacties, p. 56-85.
 Hoare, C. (2006). Adult learning and development. Hoofdstuk 7: Motivation and
Interpersonal Regulation Across Adulthood: Managing the Challenges and Constraints of
Social Contexts, p. 149-166.
 Neller, D. J., Vitacco, M. J., Magaletta, P. R., Brooke Phillip-Boyles, A. (2016). Eliciting
Responsivity: Exploring Programming Interests of Federal Inmates as a Function of Security
Classification. International Journal of Offender Therapy and Comparitive Criminology, 60,
423-434.
Programma dag 1:
Tijd
Activiteit
9.30-10.00
Uitleg opzet en doelen cursus.
Kennismaking. Huishoudelijke punten.
10.00-10.45
10.45-11.15
11.15-11.30
11.30-12.00
12.00-12.15
12.15-12.30
12.30-13.15
13.15-13.45
13.45-14.15
14.15-14.45
Forensische behandelmodellen, doelen, en de
wetenschappelijke evidentie van CGtinterventies.
Taxatie delictgedrag en klachten (FA/BA).
Cliënt A. (gespeeld door docent) wordt
bevraagd in klassikaal rollenspel.
In discussie worden mogelijke CGtinterventies bedacht.
Pauze
De kans op recidive in delictgedrag versus de
kans op adaptief, sociaal maatschappelijk
gedrag.
Taxatie (FA/BA) en mogelijke CGt-interventies
van cliënt A. aanvullen met behulp van de
kennis over het model van (mal)adaptief
gedrag.
Gezamenlijk behandelen van een
casuïstiekvraag over responsiviteit.
Lunchpauze
Uitdagende interacties in de therapeutische
relatie.
Psycho-educatie en functieanalyse omtrent
triggers voor stress/frustratie.
In tweetallen: psycho-educatie geven en een
functieanalyse maken naar aanleiding van een
eigen trigger voor stress/frustratie.
Leerdoel Werkvorm
Individueel doelen
stellen.
Plenaire discussie.
1, 2
PPT presentatie,
plenaire discussie.
2, 4
Plenair rollenspel,
plenaire discussie.
3, 9
PPT-presentatie
3/5/9
Plenair rollenspel en
discussie.
9
Plenaire discussie
8, 9
PPT-presentatie en
discussie.
PPT-presentatie,
filmpje, en
demonstratie.
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
6, 9
6, 8, 9
3
14.45-15.00
15.00-15.30
Pauze
Diagnostiek in forensische CGt; doornemen
instrumenten
15.30-16.10
In tweetallen: ervaren van cliëntenrol in het
toepassen van forensische diagnostiek.
16.10-16.20
Zelfmodificatie van een eigen trigger van
stress/frustratie als eindopdracht.
Bespreking van de presentaties en
demonstraties op dag 4.
Evaluatie dag 1 en huiswerk afspreken.
16-20-16.35
16.35-16.45
28-10-2016
7
7-9
PPT-presentatie,
bestudering
instrumenten, plenaire
discussie
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
Plenair afspreken.
Plenair afspreken.
Plenaire discussie en
afspreken.
Forensische CGt en responsiviteit
Onderwerpen
De volgende onderwerpen komen aan bod:
 Achtergrondkennis over agressie (etiologische modellen en leertheorie).
 Wetenschappelijke evidentie voor de effectiviteit van CGt voor agressiereductie in de
forensische psychiatrie.
 Diagnostiek als therapeutische interventie.
 Cognitieve casusconceptualisatie en ‘immunity map’.
 Forensisch behandelplan.
 Doelen als therapeutische interventie.
 Gedragsmodificatieprocedures.
Leerdoelen
Na afloop van deze bijeenkomst kunt u:
1. Beschrijven wat achtergronden zijn van agressief gedrag.
2. Beschrijven wat de wetenschappelijke evidentie is voor de effectiviteit van CGt voor
agressiereductie in de forensische psychiatrie.
3. Actuele triggers voor stress en frustratie matchen met cognitieve schema’s.
4. Een cognitieve casusconceptualisatie en een ‘immunity map’ maken en toepassen.
5. Een behandelplan van delictgerelateerd gedrag opstellen.
6. Doelen voor adaptief gedrag opstellen.
7. Positive self talk laten ontwikkelen en toepassen.
8. De therapeutische relatie gebruiken om responsiviteit voor CGt te verhogen.
9. Factoren en middelen in uw eigen praktijk toepassen die in (deze fase van) het cognitief
gedragstherapeutisch proces responsiviteit voor CGt verhogen.
Huiswerk uit de digitale reader, dag 2:
1. U neemt het A3-formulier van 18 cognitieve schema’s mee naar de cursusdag.
2. U maakt de opdracht die onder dag 2 staat (‘immunity map’) en neemt deze mee naar de
cursusdag.
3. Ter voorbereiding van deze bijeenkomst bestudeert u:
4
Literatuur uit digitale reader (105 bladzijdes)
 Duncan B.L., Miller, S.D., Sparks, J. A. The Heroic Client. Hoofdstuk 3: Becoming ClientDirected, p. 49-80.
 Kegan, R. & Lahey, L.L. (2009). Immunity to change. Harvard Business School Publishing
Corporation. - Hoofdstuk 5: Cathy can’t contain herself, p. 145-168;
- Hoofdstuk 8: Unlocking potential, p. 209-225.
- Hoofdstuk 9: Diagnosing your own immunity to change, p. 227-251.
 Shorey, R. C., Elmquist, J., Anderson, S., Stuart, G. L. (2015). Early maladaptive schemas and
agression in men seeking residential substance use treatment. Personality and Individual
Differences 83, 6-12.
Tijd
9.30-9.45
9.45-10.15
10.15-11.00
11.00-11.15
11.15-11.45
11.45-12.15
12.15-12.30
12.30-13.15
13.15-13.30
13.30-13.45
13.45-14.30
14.30-14.45
14.45-15.00
14.00-15.15
15.15-15.50
15.50-16.15
Activiteit
Huiswerk nabespreken.
Agressie, etiologie, leertheorie, en
wetenschappelijk evidentie voor effectiviteit
van CGt-interventies.
Diagnostiek als therapeutische interventie. In
tweetallen oefenen: ‘cognitieve schema’s
matchen met actuele triggers voor agressie’.
Pauze
Klassikaal rollenspel: maak een cognitieve
casusconceptualisatie en een ‘immunitymap’
van cliënt A (gespeeld door docent).
In groepjes opstellen van een behandelplan met
mogelijke interventies voor cliënt A.
Plenair vergelijken van keuzes.
Behandelen van een casuïstiekvraag over
responsiviteit.
Lunchpauze
Specifieke situaties en interacties
(cliëntgebonden).
Behandelplan en doelen volgens cliënt A.
Het behandelplan als therapeutische
interventie. In tweetallen opstellen van een
behandelplan naar aanleiding van de positieve
omgang met een eigen trigger voor
stress/frustratie.
Positive self-talk (PST) als adaptieve zelfspraak.
Pauze
PST, lijfspreuken en actieve ‘als dan’-afspraken
ontwikkelen: demonstratie door docent.
In tweetallen: ontwikkelen van PST naar
aanleiding van de omgang met een eigen trigger
voor stress/frustratie.
Taxeren doelen, motivatie, risico’s en kracht
van PST: nadere aanpassingen in het
behandelplan bepalen. 2 keer nalopen: eerst
voor de oefenpartner, dan voor zichzelf.
Leerdoel Werkvorm
Plenaire discussie.
1, 2
PPT-presentatie,
plenaire discussie.
3
PPT-presentatie,
demonstratie,
rollenspel in 2-tallen.
Plenair nabespreken.
4, 8, 9
Plenair rollenspel,
plenaire discussie.
5, 9
In groepjes.
Plenaire discussie.
9
Plenaire discussie.
8, 9
PPT-presentatie en
plenaire discussie.
PPT-Presentatie.
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
6, 8, 9
6, 8, 9
7
PPT-presentatie.
7, 8
Demonstratie
7-9
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
4-9
Individueel.
5
16.15-16.30
Vergelijken bevindingen uit de taxatie met de
eerder opgestelde behandelplannen.
16.30-16.45
Evaluatie van de dag en huiswerk afspreken.
Dag 3
11-11-2016
4-9
In 2-tallen vergelijken
en evalueren.
Plenaire discussie en
afspreken.
Forensische CGt en responsiviteit
Onderwerpen
De volgende onderwerpen komen aan bod:
 Dynamisch therapeutisch handelen als onderdeel van het forensisch behandelplan.
 Empowerment als contra conditionering.
 Vormen van gedragsexperimenten.
 De ‘positive future template’.
 Positief toekomstplan als terugvalpreventie.
Leerdoelen
Na afloop van deze bijeenkomst kunt u:
1. Actuele triggers voor stress en frustratie dynamisch in de behandeling integreren.
2. Hulpmiddelen voor ‘empowerment’ toepassen.
3. Gedragsexperimenten en exposureopdrachten bedenken en uitvoeren.
4. Een ‘positive future’ template ontwikkelen en toepassen in de praktijk.
5. Een positief toekomstplan als vorm van terugvalpreventie toepassen in de praktijk.
6. De therapeutische relatie gebruiken om responsiviteit voor CGt te verhogen.
7. Factoren en middelen in uw eigen praktijk toepassen die in (deze fase van) het cognitief
gedragstherapeutisch proces responsiviteit voor CGt verhogen.
Huiswerk uit de digitale reader, dag 3:
1. U maakt de opdracht onder dag 3 (eigen attitudes over verandermogelijkheden) en neemt
dit mee naar de cursusdag.
2. U bereidt vragen voor die u heeft over de zelfgekozen literatuur van de presentaties en de
demonstraties van dag 4.
3. Ter voorbereiding van deze bijeenkomst bestudeert u:
Literatuur uit de digitale reader (66 bladzijdes)
 Bandura, A., & Schunk, D.H. (1981). Cultivating Competence, Self-Efficacy, and Intrinsic
Interest Through Proximal Self-Motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 41,
586-598.
 Foster, S.L. (2012). Integrating positive psychology applications into the EMDR Peak
Performance protocol. Revue européenne de psychologie appliquée, 66, 213-217.
 Hoare, C. (2006). Adult learning and development. Hoofdstuk 8: Self-Efficacy and Adult
Development. p. 169-196.
 Korrelboom, K., Marissen, M., Assendelft, T. van (2011). Competitive Memory Training
(COMET) for Low Self-Esteem in Patients with Personality Disorders: A randomized
Effectiveness Study. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 39, 1-19.
6
Programma dag 3:
Tijd
Activiteit
9.30-9.45
Huiswerk nabespreken.
9.45-10.00
Dynamisch werken naar aanleiding van
actuele triggers voor stress/frustratie.
Discussie omtrent de samenhangende vragen:
1. Aanpassingen door de cliënt een ‘pro’
of een ‘con’ voor CGt?
2. Afwijking van de programmaintegriteit?
10.00-10.45
Empowerment als hulpmiddel voor de PST van
dag 2. Uitleg achtergrond en demonstratie
met cursist.
In tweetallen oefenen met empowerment.
10.45-11.15
Demonstratie imaginaire test van
empowerment met cursist. In tweetallen
testen van empowerment.
11.15-11.30
Pauze
11.30-12.00
Schriftelijke toets over de essentiële
onderdelen van de cursus
12.00-12.20
Behandelen van de vragen die over dag 4 zijn
voorbereid.
12.20-13.10
Lunchpauze
13.10-13.30
CGt-Interventies bij agressiereductie. 3
ingrediënten. Cognitief uitdagen,
gedragsexperimenten en exposure.
13.30-14.00
Ontwikkelen gedragsexperimenten voor
testen van empowerment voor cliënt A. in 3
situaties van oplopende moeilijkheid/succes.
14.00-14.30
In tweetallen: ontwikkelen van en motiveren
voor een gedragsexperiment.
14.30-14.45
Positive future template als stretch goal:
kwaliteiten en eigenschappen uit
empowerment positief blijven bekrachtigen
14.45-15.00
Pauze
15.00-15.40
In tweetallen: positive future templates
maken.
15.40-15.50
Het positief toekomstplan als
terugvalpreventieplan.
15.50-16.30
In tweetallen: een positief toekomstplan als
terugvalpreventieplan maken.
16.30-16.45
Evaluatie van de dag en huiswerk afspreken.
Leerdoel Werkvorm
Plenaire discussie.
1
Plenaire discussie.
2
2
PPT-presentatie en
demonstratie,
rollenspel in 2-tallen.
Plenair nabespreken.
Demonstratie,
rollenspel in 2-tallen.
Plenair nabespreken.
Individueel,
plenair nabespreken.
Plenaire discussie.
3, 7
PPT-presentatie,
plenaire discussie.
3, 6
In groepjes.
Plenaire discussie.
3, 6
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
PPT-presentatie.
4, 7
4, 6, 7
5, 7
5-7
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
PPT-presentatie.
Rollenspel in 2-tallen,
plenaire discussie.
Plenaire discussie en
afspreken.
7
Dag 4
25-11-2016
Forensische CGt en responsiviteit
Onderwerpen
De volgende onderwerpen komen aan bod:
 CGt-protocollen uit de GGZ toepassen in de forensische psychiatrie
 Demonstraties van CGt-technieken
Leerdoelen
Aan het einde van deze bijeenkomst kunt u:
1. Beschrijven welke therapeutische uitdagingen in forensische CGt u op welke manieren kunt
adresseren.
2. Indicaties stellen voor het gebruik van CGt-protocollen in de forensische psychiatrie.
3. CGt-protocollen zo nodig aanpassen aan de eisen die de forensische psychiatrie stelt.
4. Interventies/deeltechnieken uit CGt-protocollen aanpassen/ontwikkelen, en demonstreren.
Huiswerk
1. U maakt in tweetallen een presentatie naar aanleiding van de kapstok die in de digitale
reader staat (onder dag 4). U zoekt hier zelf literatuur bij, die u in de presentatie verwerkt.
De (korte) powerpoint die u voor de presentatie gaat gebruiken, verstuurt u een week
voorafgaand aan de laatste dag naar de hoofddocent en medecursisten.
2. U bestudeert de door uw medecursisten gestuurde powerpoints op basis van de doelen, de
plaats binnen forensische behandelmodellen, kracht en voorgestelde aanpassingen.
3. U bestudeert een aan het gekozen protocol gekoppelde CGt-techniek in tweetallen en past
deze zo nodig aan voor de forensische praktijk. U oefent deze techniek thuis zodat u deze op
dag 4 voor de groep kunt demonstreren. Deze demonstraties worden opgenomen!
Tijd
9.30-9.45
9.45-11.00
11.00-11.15
11.15-11.45
12.30-13.15
13.15-14.45
14.45-15.00
15.00-16.30
16.30-16.45
Activiteit
Huishoudelijke mededelingen beiderzijds.
De werkzaamheid van CGt-protocollen voor
de behandeling van verschillende stoornissen
in de GGZ beschouwen voor de forensische
psychiatrie. Cursisten presenteren een in
tweetallen bestudeerd protocol op doelen,
plaats binnen forensische behandelmodellen,
kracht en noodzakelijke aanpassingen.
Pauze
Vervolg presentaties.
Lunchpauze
Naar aanleiding van het gekozen protocol
demonstreert het tweetal van het
ochtendprogramma een bijbehorende
interventie/deeltechniek. Alle demonstraties
worden voor later gebruik voor de cursisten
professioneel opgenomen op video.
Pauze
Vervolg demonstraties
interventies/deeltechnieken.
Evaluatie van de cursus.
Leerdoel Werkvorm
Plenaire discussie.
1-3
Presentaties.
1-3
Presentaties.
4
Demonstraties.
4
Demonstraties.
Plenaire discussie.
8