Transcript De bestuurlijke accenten (thema`s) zijn in in

Statenmededeling
Onderwerp
De uitvoeringsagenda van het Provinciaal Milieu- en Waterplan
2016-2021
Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant,
Datum
Kennisnemen van
de vaststelling van de Dynamische UitvoeringsAgenda van het Provinciaal Milieuen Waterplan 2016-2021 (DUA) door Gedeputeerde Staten op 28 juni 2016
28 juni 2016
Documentnummer
GS: 4003487
PS: 4016251
Aanleiding
Uw Provinciale Staten hebben op 18 december 2015 het Provinciaal Milieu- en
Waterplan 2016-2021(PMWP) vastgesteld. Dit plan is vervolgens eind 2015 in
werking getreden. Met de vaststelling van het PMWP is besloten om onze uitvoering
van wettelijke taken te continueren en daar bovenop ambities te realiseren en samen
met partners te werken aan de opgaven op het gebied van gezondheid, veiligheid
en groene groei door:
meer in te zetten op het halen van de doelstellingen uit de Kader Richtlijn Water.
meer in te zetten op de beschikbaarheid van voldoende zoet water van goede
kwaliteit voor de verschillende gebruiksfuncties.
meer in te zetten op een schone lucht, niet teveel lawaai, geur en licht.
meer in te zetten op een duurzame grondstoffen-, energie- en
voedselvoorziening.
Binnen de drie inhoudelijke hoofdlijnen van het PMWP (Gezonde fysieke
leefomgeving, Veilige fysieke leefomgeving en Groene groei) zijn in afstemming met
onze partners een 8-tal bestuurlijke accenten aangegeven:
een veranderend klimaat
waterkwaliteit
natuurlijk water
een gezonde Brabander
vitale bodem
duurzame benutting van de ondergrond
duurzame energie
groene groei
De bestuurlijke accenten (thema’s) zijn in in- en externe samenwerking uitgewerkt in
doel, aanpak en acties.
Het dynamische en uitnodigende karakter van de DUA
Wij concentreren ons niet alleen op onze wettelijke plichten, maar kijken waar we
als provincie het meeste kunnen bereiken, de zogenaamde meerwaardebenadering.
We zetten dus niet alleen onze rol als rechtmatige overheid in, maar ook onze rollen
als presterende overheid, als samenwerkende overheid en als responsieve overheid
in de actieve samenleving.
Voorbeeldprojecten
In meerdere voorbeeldprojecten laten we de dynamische en uitnodigende manier
van werken zien, evenals onze ‘rol-inzet op maat’. Deze projecten brengen veel
kenmerken van de DUA in praktijk. Voorbeeldprojecten zijn o.a.:
-
Health deal: de Brabantse Health Deal (BHD) is gericht op het realiseren van
een stedelijke leefomgeving die uitnodigt tot een gezonde leefstijl (meer
bewegen, ontmoeten, verblijven, gezond voedsel en nabijheid van groen, natuur
en landschap), die klimaatrobuust is en die stad en platteland goed met elkaar
verbindt.
De deal is als het ware het voertuig om met elkaar op zoek te gaan naar en
uitwerking te geven aan “de plus” die we daartoe kunnen organiseren bovenop
de bestaande aanpak om de basis op orde te houden. Het is een stimulans om
op bekende terreinen van ruimtelijke ordening en economie cross-overs
maximaal te leggen en daarop een duurzaamheids- en gezondheidsplus te
realiseren. Ook is de deal tevens een inzet naar innovatie en ontwikkelkracht op
nieuwe combinaties van terreinen van duurzame bedrijvigheid,
vervoer/bereikbaarheid, wonen en transformaties van onbenutte of hoog belaste
situaties zoals kantorencomplexen, oude bedrijventerreinen, spoorzones en
zware infrastructuur.
-
Wijst en Geoparken: enerzijds versterken we de bescherming waar mogelijk
(wettelijke rol). Anderzijds zetten we deze gebieden in de spotlights door de
opzet van een ‘Unesco Geopark Brabant’ (presterende rol) en nodigen we
gebiedspartners uit om met initiatieven voor herstel te komen, waarop wij onze
rol zullen afstemmen op de meerwaarde die we kunnen leveren (responsieve
rol).
-
Deltaprogramma en klimaatagenda: klimaatverandering vraagt van ons dat we
continu schakelen op korte en lange termijn. We doen dat in nauwe
samenwerking met het Rijk en regionale overheden en private partners. De
werkwijze is adaptief, van ‘no regret’ op korte termijn naar actief toewerken
naar keuzes met het oog op lange termijn. De provincie zet steeds alle vier haar
rollen in. Bijvoorbeeld door de rivierverruimende maatregelen te verbinden met
ruimtelijk-economische ontwikkeling, zoals eerder gerealiseerd in Noordwaard
en Overdiepse Polder en nu in verkenningen langs de Maas. Bij de opgaven die
gaan over de zoetwaterbeschikbaarheid voor landbouw en natuur geven we
beleidskaders aan, steunen we initiatieven uit de samenleving (hoge
zandgronden) en zorgen we dat maatregelen bijdragen aan regionale
economische ontwikkeling (rond Volkerak-Zoommeer). Met een klimaatagenda
2/6
versterken we kennis en bewustzijn en stimuleren we innovaties en concrete
acties om Brabant klimaatbestendig te maken.
-
Vitale bodem en duurzaam gebruik van de ondergrond: door intensieve
landbouw, een aangepast waterregime, aangelegde natuur en bebouwde
gebieden en infrastructuur is de bodemgesteldheid (vitaliteit) van de levende
bodem structureel verslechterd (verdichting, laag organisch stof gehalte, te
weinig biodiversiteit, slechte mineralen huishouding, verontreiniging, etc.). Dat is
slecht voor onze voedselkwaliteit, voor de bodem- en waterkwaliteit en voor de
bijdrage van de bodem aan klimaatadaptatie. De grond onder de levende
bodem, de ondergrond, biedt veel potenties waar steeds meer gebruik van
gemaakt wordt. Dan hebben we het niet alleen over de (drink)waterwinning
maar ook over bodemenergie, opslag van (radioactief) afval, (schalie)gas,
winning van delfstoffen en geothermie. Daarmee neemt de druk op ruimtegebruik
in de ondergrond toe. Activiteiten in de ondergrond kunnen zowel elkaar
beïnvloeden als de levende bodem en het bovengrondse ruimtegebruik. Samen
met Rijk en Brabantse partners is de focus gericht op bewustwording van het
belang van herstel en duurzaam benutten van bodem en ondergrond en voor
kennisontwikkeling over duurzame benutting en efficiënt ruimtegebruik. De
provincie zet hiervoor alle vier haar rollen in. Daar waar we wettelijke en/of
beleidsinstrumenten hebben zetten we die zoveel mogelijk in om de doelen te
halen (Wet bodembescherming, Waterwet, PMV, pachtbeleid, adviesrecht
Mijnbouwwet, etc.). Samen met partners bouwen we kennis op, zoals de
oprichting van een bodemexpertisecentrum over de levende bodem, initiëren van
kennisontwikkeling over de ondergrond (draagkracht bodem- watersysteem,
ligging potenties en bedreigingen, effecten van ingrepen, toekomstige
drinkwaterbehoefte, etc.). Ook dragen we bij aan initiatieven van andere
partijen (co-financiering en co-creatie).
-
Pilots herbenutting van grondstoffen: in een circulaire economie zijn afvalstoffen
een bron voor grondstoffen en worden grondstofketens gesloten door het
optimaliseren en verwaarden van reststromen. Circulaire economie vraagt om
een systeemverandering, waarbij gewerkt wordt aan een toekomstperspectief
dat in economisch en ecologisch opzicht duurzaam is. De Provincie NoordBrabant zet in op een aantal pilots, gericht op een verdergaande herbenutting
van grondstoffen, inclusief een betere verwaarding ervan. Het gaat hierbij zowel
om organische als zgn. ‘technische’ reststromen. Zo gaan de gemeenten Waalre
en Eersel proeven aan voor de inzameling en verwaarding van huishoudelijke
restmaterialen. In deze pilots wordt een inzamelsysteem beproefd, waarbij de
restmaterialen bij huishoudens met een hoge frequentie worden ingezameld, met
een fietskar of een elektrisch wagentje, en bij een overslagpunt worden
opgebulkt voor verdere verwerking. Door deze wijze van inzamelen wordt een
hoge zuiverheid bereikt van deze restmaterialen, waardoor een hogere
verwaarding mogelijk wordt. Uiteindelijk vermindert ook de hoeveelheid
restafval.
-
Hoogwaardig hergebruik beton: beton wordt op grote schaal laagwaardig
hergebruikt als ophoogmateriaal onder wegen. Volgens de verwachting stijgt de
3/6
hoeveelheid vrijkomend betonpuin en stagneert de laagwaardige
toepassingsmogelijkheid. Dit is al jaren geleden voorzien. Daarom is ingezet op
een meer hoogwaardig hergebruik van betonpuin door het in nieuw beton te
verwerken. Het rijk, provincies, onderzoeksinstellingen en de bouwsector hebben
jarenlang intensief samengewerkt om onderzoek te doen naar de mogelijkheden
en om de regelgeving aan te passen. En met succes. De toepassing van
betongranulaat in beton neemt gestaag toe. Het mes snijdt aan twee kanten. Het
betongranulaat wordt nuttig en hoogwaardig hergebruikt en de hoeveelheid uit
de bodem te winnen zand en grind neemt af. Daarmee worden onomkeerbare
ingrepen in het landschap voorkomen. Het hergebruik van betongranulaat in
nieuwe (recycling-) beton is een goed voorbeeld van het sluiten van een
regionale grondstofketen en dus van circulaire economie. Het is een regionale
keten omdat het vervoeren van bouw- en sloopafval over grotere afstanden dan
50 km niet rendabel is en dus in de praktijk niet plaatsvindt.
In de B5 gemeenten zijn regionale betonketen overleggen operationeel met als
doel alle schakels in de keten van productie van beton, sloop van bouwwerken,
recycling, opdrachtgevers voor werken met elkaar in contact te brengen om de
obstakels voor het sluiten van deze grondstofketen weg te nemen. Wij hebben
de totstandkoming van de regionale keten-overleggen financieel ondersteund.
Keten-overleggen moeten vanaf 2016 zich zelf bedruipen op basis van
bijdragen van de ketenpartners.
Voor het bestuurlijk B5 overleg wordt nog dit jaar het sluiten van een zgn.
betonakkoord voorbereid. In dit akkoord verplichten de B5 gemeenten en de
provincie zich om waar mogelijk recyclingbeton in te zetten in infrastructurele
werken waarvoor zij opdrachtgever zijn.
-
Aanpak drugsdumping: Drugsdumpingen vormen in Brabant een groot
probleem. Hierdoor verslechtert onze leefomgeving. In 2014 hebben provincie,
OM, politie, een aantal gemeenten, omgevingsdiensten en andere organisaties
de handen ineen geslagen. De belangen van de verschillende organisaties zijn
groot, maar ook verschillend. Toch is het gelukt gezamenlijk een plan van
aanpak op te stellen, fte’s bij de politie vrij te maken en een subsidieregeling
voor het opruimen van synthetisch drugsafval op te zetten. De ambitie is om de
drugscriminaliteit zo effectief mogelijk te bestrijden door als
overheidsorganisaties één blok te vormen.
Bovenstaande voorbeelden dienen als inspiratie voor onszelf en andere partijen om
de krachten te bundelen en om met elkaar te werken aan doelrealisatie.
Afspraken in de samenwerking met partners worden vastgelegd in intentie-,
samenwerkings- en uitvoeringsovereenkomsten tussen provincie en de betreffende
partners. Denk hierbij aan zaken als op te leveren prestaties, beschikbare middelen,
sturing, programmering, organisatie, uitvoering, overleg, wijzigingen en oplevering.
Naast bovengenoemde overeenkomsten biedt de Subsidieregeling PMWP het
raamwerk voor onze financiële bijdragen aan projecten van derden. Deze regeling
biedt nu al het kader voor de uitgaven in het kader van het Deltaprogramma Hoge
Zandgronden en wordt gaandeweg uitgebreid met andere onderwerpen uit het
PMWP. De regeling biedt maatwerk per beleidsonderwerp.
4/6
Op de voortgang van de Dynamische Uitvoeringsagenda van het PMWP reflecteren
we met onze partners. Daartoe organiseren we minimaal ieder halfjaar ambtelijke
bijeenkomsten en jaarlijks een bestuurlijke conferentie waarin de aanpak en de acties
worden geëvalueerd en eventuele nieuwe ontwikkelingen en nieuwe initiatieven
worden besproken. Dit kan aanleiding zijn om de DUA bij te sturen. Via de P&Ccyclus zal dit worden gerapporteerd.
Bevoegdheid
Vaststellen kaderstellende beleidsnota PMWP door Provinciale Staten.
Vaststellen begrotingswijziging door Provinciale Staten
Vaststellen Dynamische Uitvoeringsagenda DUA op basis van de kader stellende
nota PMWP door Gedeputeerde Staten.
Kernboodschap
1. Met de vaststelling van de DUA maken GS de uitvoering van de wettelijke taken,
bestuurlijke afspraken en ambities zoals opgenomen in het PMWP concreet.
2. Het karakter van de DUA is dynamisch en uitnodigend, gebruikmakend van de
energie uit de samenleving en ‘sociale wind’.
3. Met de vaststelling van de DUA is mede een online community gecreëerd met als
doel om transparant te werken en om optimaal gebruik te maken van de energie
uit de samenleving
Consequenties
1. Vaststellen van een uitvoeringsprogramma legt ons vast en ontneemt ons op korte
termijn de flexibiliteit in de uitvoering.
2. Het realiseren van ambities in samenwerking met externe partijen en burgers is
complex en kost aanvankelijk meer tijd. Het biedt de externe partners vooraf niet
de absolute duidelijkheid over onze concrete acties die wellicht gewenst is.
3. De online community werkt alleen als deze actueel gehouden wordt.
Europese en internationale zaken
Vanuit het DUA wordt daar waar mogelijk en zinvol ingezet op Europese
samenwerking tbv de PMWP opgaven. Want Europese samenwerking zorgt voor
grensoverschrijdende netwerkvorming en vergroot de Brabantse zichtbaarheid in
Europa. Hierdoor kan de provincie bedrijven, gemeenten, waterschappen en
organisaties ondersteunen bij het zoeken naar verbindingen over de landsgrenzen
heen. Denk bijvoorbeeld aan EU subsidieprogramma’s en EU beleidsontwikkeling.
Communicatie
De provincie heeft een integrale visie op en aanpak van de uitvoering van het
PMWP voor ogen. Dat betekent: doelen realiseren in samenwerking met externe
partijen en burgers. Zo wordt gewerkt aan draagvlak voor de aanpak en de doelen
van het PMWP en wordt de kwaliteit van de uitvoering verhoogd met kennis van
buiten het provinciehuis. Een gedeelde visie is niet vanzelfsprekend. De
procesaanpak van de DUA PMWP is daarom zoveel mogelijk interactief van opzet.
Afhankelijk van de situatie worden alle betrokken doelgroepen op maat en op tijd
geïnformeerd en betrokken. Om de communicatie en samenwerking met de partners
te ondersteunen, wordt een digitaal platform ontwikkeld. De functie hiervan is
5/6
infomeren, inspireren en de interactie faciliteren en aanjagen. Het platform
ondersteunt alle (offline en online) activiteiten en groeit mee met de opeenvolgende
fases van de Uitvoeringsagenda. Communicatie draagt er op deze manier aan bij
Datum
om de samenwerking met en tussen partners te organiseren, stimuleren en
28 juni 2016
faciliteren. Gewerkt wordt aan een gezamenlijke boodschap zonder dwingend te
Documentnummer
zijn. Er is immers sprake van een speelveld met veel spelers, belangen, netwerken
GS: 4003487
en media. Daarom ligt de focus op korte termijn aandacht en lange termijn
PS: 4016251
betrokkenheid (korte termijn successen uitdragen en belanghebbenden langdurig
betrokken houden). Dat betekent: elkaars taal spreken, verbinden en transparantie
borgen.
Vervolg
Wij leggen u een begrotingswijziging voor die de middelen voor de uitvoering van
de ambities van het PMWP van de reserve PMWP overhevelt naar de begroting
zodat deze beschikbaar komen voor besteding.
Bijlagen
1. De Dynamische UitvoeringsAgenda bij het Provinciaal Milieu- en
Waterplan (DUA)
Gedeputeerde Staten van Noord Brabant,
de voorzitter,
de secretaris,
prof. dr. W.B.H.J. van de Donk
mw. ir. A.M. Burger
Opdrachtgever: T. Swaans, [email protected],
Cluster Natuur, Water en Milieu
Opdrachtnemer: P. Romer, [email protected],
Cluster Natuur, Water en Milieu
6/6