Transcript 16.0103961 brief gemeente Wageningen ikv

*16.0103961*
De heer H.G.J. Kamp
Minister van Economische Zaken
Postbus 20401
2500 EK DEN HAAG
Wageningen
ons kenmerk
ons nr. ink. brief
onderwerp
28 juni 2016
BR/16.0103961
BR/n.v.t.
Inbreng in kader van
Energiedialoog
bijlagen
geen
behandeld door C.C.M. Botman
telefoon
(0317) 49 2921
verzenddatum 28 juni 2016
Geachte heer Kamp,
In het kader van de Energiedialoog 2016 en vanwege de hoge urgentie van een krachtige aanpak
van het klimaatprobleem wil het college van de gemeente Wageningen het volgende bij u onder
de aandacht brengen.
De gemeente Wageningen heeft al vanaf 2008 de ambitie uitgesproken om klimaatneutraal te
zijn in 2030. Het is een hoge ambitie. Er wordt door het college en de raad veel prioriteit aan
toegekend. Wij richten ons daarbij op drie sporen:
1. Goedvoorbeeldgeven
2. Metersmaken
3. Wageningenproeftuinvoorinnovaties
We leggen nadrukkelijk de verbinding tussen economie en klimaat. Een gezonde
toekomstgerichte economie is klimaatvriendelijk, is een circulaire economie. Er worden in
Wageningen door diverse lokale partijen veel en mooie projecten gerealiseerd. Wageningen hoort
daarmee tot de koplopende gemeenten.
Wij hebben het rijk nodig om onze ambitie voor 2030 te kunnen realiseren. Met betere
randvoorwaarden kunnen de gemeentelijke inspanningen een veelvoud aan resultaten opleveren.
Hieronder de belangrijkste punten, waarmee het rijk de randvoorwaarden kan scheppen voor een
versnelling van de energietransitie in gemeenten.
Algemeenenopdeeersteplaats
1. De juiste (prijs)prikkels.
Toelichting. Zorg voor CO2-beprijzing in Nederland, dat is de meest gerichte prikkel
om CO2-uitstoot te beperken. Stop subsidiëring van fossiel; nu gaat er nog zo’n 10
miljard aan subsidie naar de fossiele industrie. Vergroen het belastingstelsel, zodat
het nemen van energiemaatregelen wordt gestimuleerd. Wij vragen daarbij speciale
aandacht voor de energiebelasting. Het huidige stelsel, waarbij grote gebruikers veel
minder energiebelasting betalen dan kleine gebruikers, maakt dat investering in
energiemaatregelen voor deze grote gebruikers vaak onrendabel zijn. Als deze
ongewenste financiële prikkel verdwijnt, zal een grote categorie energiegebruikers
gestimuleerd worden tot het nemen van energiemaatregelen. Dit zal een grote
stimulans geven aan met name het MKB voor bijvoorbeeld het plaatsen van
ons kenmerk
blad
BR/16.0103961
2/5
zonnepanelen. De extra opbrengst uit de belasting kan weer worden ingezet voor
energiebesparende maatregelen bij het MKB.
Lokale ervaringen. De juiste prijsprikkels zijn essentieel voor versnelling. Het
voorbeeld van zonnepanelen bij particulieren laat zien, dat als een maatregel
rendabel en aantrekkelijk is, dit tot een enorme groei kan leiden. Het is dan roeien
met de stroom mee, waarbij de lokale overheid door te ontzorgen en te stimuleren
het succes verder kan aanjagen. Als het financieel niet aantrekkelijk is om
maatregelen te nemen, komen ze niet van de grond. Zo zien we, dat het feit dat de
energieprijzen voor grote gebruikers relatief erg laag zijn ervoor zorgt dat het
moeilijk is om een groot deel van het bedrijfsleven in beweging te krijgen.
Bedrijfsleven
2. Financieringsmogelijkheden voor bedrijfsleven.
Toelichting. Zorg voor laagdrempelige en aantrekkelijke kredietfaciliteiten voor het
MKB.
Lokale ervaringen. Veel MKB-bedrijven zijn niet in staat om rendabele maatregelen
daadwerkelijk te nemen omdat ze de financiering niet voor elkaar krijgen.
Energieadviesrapporten verdwijnen daardoor helaas in de la. Dit remt de
energietransitie.
3. Verplichtingen/aanscherpende normen.
Toelichting. Leg waar nodig meer verplichtingen op aan het bedrijfsleven/MKB.
Bedrijven nemen vrijwillig niet graag lastige maatregelen, zeker als hun
concurrentiepositie daarmee wordt benadeeld. De rijksoverheid kan - al dan niet in
afstemming/samenwerking met het bedrijfsleven zelf - hier een rol spelen met
verplichtingen, verboden en/of aanscherpende normen. Een goed voorbeeld is de
periodieke aanscherping van de EPC. Voldoende capaciteit voor handhaving hoort
hierbij.
Lokale ervaringen. Het is gezien de noodzaak tot energiebesparing voor velen in
Wageningen bijvoorbeeld onbegrijpelijk en frustrerend dat er in het stookseizoen nog
steeds sprake is van open winkelpuien. Dit jaar was er nog een handtekeningenactie
van inwoners m.b.t. dit onderwerp. Hoewel dit qua CO2-uitstoot een relatief beperkt
probleem is, heeft het in de beleving en communicatie een grote impact en is het een
voorbeeld van een ongewenste situatie die zonder een centrale aanpak niet wijzigt.
Als voor alle bedrijven geldt, dat bijvoorbeeld vanaf 2018 of 2020 winkeldeuren
tijdens het stookseizoen niet meer permanent open mogen staan, kunnen bedrijven
er tijdig op anticiperen.
Gebouwdeomgeving/Ruimte-entapwaterverwarming
4. Netwerkbedrijf moet uiterste houdbaarheid aardgasnet in wijk kunnen aangeven
Toelichting. Om de energietransitie op wijk en buurtniveau handen en voeten te
geven en betrokkenheid van onderaf te stimuleren moet ingezet worden op projecten
waarin alle belanghebbende partijen in een bepaalde wijk gezamenlijk de
energietransitie van die wijk gaan vormgeven. Het moet daarin voor
netwerkbedrijven wettelijk mogelijk worden een definitieve einddatum te
communiceren voor de instandhouding van het aardgasnet in de wijk. Pas als de
discussie over uitfasering van aardgas openlijk gevoerd wordt kan de energietransitie
echt vorm krijgen.
2
ons kenmerk
blad
BR/16.0103961
3/5
Lokale ervaringen. Wageningen werkt al sinds 2010 met wijkprojecten. Onze ervaring
is dat projecten waarin vraag en aanbod samenwerken op lange termijn meer
opleveren dan aanbodgedreven projecten. Er zit enorm veel kennis en daadkracht in
de Wageningse samenleving. Echter zonder zekerheid over de uitfasering van
aardgas komen collectieve oplossingen voor de energietransitie, bijvoorbeeld de
opslag van warmte, niet tot stand. Die zijn immers vaak pas financieel haalbaar als
een groot deel (of alle) bewoners in een wijk meedoen.
5. Geen gasleiding meer aanleggen bij nieuwbouw.
Toelichting. Bij voorkeur neemt het rijk deze maatregel. Alternatief is, dat gemeenten
de mogelijkheid krijgen om dit bijvoorbeeld rechtsgeldig in een warmteplan vast te
leggen.
Lokale ervaringen. Momenteel is deze kwestie zeer actueel in Wageningen. De
projectontwikkelaar van een nieuwbouwwijk in Wageningen heeft in het eerste
deelplan gekozen voor individuele bodemwarmtepompen, maar wil in het tweede
deelplan – ondanks grote bezwaren van de gemeente - de combinatie van een
warmtepomp met een Hr-ketel toepassen, waarbij voor een beperkte resterende
gasvraag een nieuw gasnet moet worden aangelegd. Dit is vanuit het oogpunt van
maatschappelijke kosten en van de noodzaak om zo snel mogelijk van het fossiele
aardgas af te komen, in de ogen van de gemeente zeer onwenselijk. Gasloos bij
nieuwbouw is goed mogelijk.
Duurzameenergie
6.
Stimuleren en ondersteunen geothermie
Toelichting. Voor toekomstige ruimteverwarming zijn er twee sporen: all- electric met
warmtepompen en warmtenetten. Omdat biomassa als hoofdbron voor
ruimteverwarming in Nederland niet duurzaam is en restwarmte maar beperkt
beschikbaar is, kan geothermie een belangrijke warmtebron worden voor
warmtenetten in Nederland. Om de potentie van geothermie verder tot ontwikkeling
te brengen is facilitering en ondersteuning van het rijk van belang.
Lokale ervaringen. Bij de papierfabriek Parenco in Renkum wordt onderzoek gedaan
naar de mogelijkheden van diepe geothermie. Als dit project doorgaat en een deel
van de Wageningse woningen en gebouwen m.b.v. geothermie kan worden verwarmd
betekent dat een flinke stap in de energietransitie in Wageningen.
7. Effectieve inzet van SDE+ subsidie voor zonne-energie.
Toelichting. Voor het realiseren van grote zonne-energiesystemen is SDE+ subsidie
noodzakelijk. De SDE heeft echter vorig jaar en dit jaar te weinig middelen om de
verschillende zonne-energie initiatieven die er zijn te subsidiëren waardoor ze niet
gerealiseerd worden. Jammer, zeker gezien het feit dat in Nederland pas een
schamele 5,8 % aan duurzame energie wordt opgewekt. Wij pleiten daarom voor een
voorspelbare en robuuste SDE+ subsidie voor zonne-energie.
Lokale ervaringen. Uit het laatste overzicht dat RVO heeft gepubliceerd blijkt dat
verreweg de meeste zonne-energie projecten in fase drie hebben ingeschreven. Zoals
het er nu naar uitziet wordt het budget echter al in fase twee overschreden. Uit het
overzicht blijkt ook dat twee ‘biomassa bij- en meestook’ projecten subsidie hebben
aangevraagd in fase twee. Teleurgestelde lokale initiatiefnemers zetten grote
vraagtekens bij deze vorm van subsidiëring van duurzame energie en vinden het
onterecht dat onze lokale zonne-energie projecten blijven liggen terwijl op deze wijze
de kolencentrales indirect worden gesubsidieerd.
3
ons kenmerk
blad
BR/16.0103961
4/5
Anderebelangrijkepunten
8. Bevorderen eiwittransitie en duurzame voeding
Toelichting. De klimaatimpact van voedsel is enorm, vergelijkbaar met die van alle
mobiliteit bij elkaar. Tot nu toe komt dat in de Energiedialoog niet aan de orde. Wie
pakt die handschoen dan op? Het onderwerp is te zeer van belang om te negeren.
Zoek mogelijkheden om de klimaatimpact van voedsel te verlagen en de
verduurzaming van ons voedingspatroon te stimuleren. Dit door (financieel) te
stimuleren dat er minder vlees en zuivel wordt gegeten en door voedselverspilling
tegen te gaan.
Lokale ervaringen. In de regio FoodValley zijn wij ons bijzonder bewust van de
noodzaak tot verduurzaming van voedsel wereldwijd, zowel uit het oogpunt van
klimaat als voor het wereldvoedselvraagstuk, gezondheid en dierenwelzijn. In onze
regionale Voedselvisie geven we hier handen en voeten aan (http://www.ogen.nl/wp-content/uploads/2015/11/Samenvatting-Voedselvisie-FoodValley.pdf ). Wij
dringen erop aan om samen met ons dit onderwerp een volwaardige plek te geven in
de klimaataanpak.
9. Stimuleren van innovatie.
Toelichting. De potentie aan lokale innovatieve bedrijven op het gebied van nieuwe
duurzame energietechnieken kan beter worden benut door extra faciliterend beleid
vanuit de overheid op het gebied van versoepeling van regelgeving,
financieringsmogelijkheden en beschikbaarheid van structureel meer budget voor
onderzoek en ontwikkeling voor start-ups op het gebied van de energietransitie.
Lokale ervaring. Wageningen kan een bijzondere rol spelen in de internationale
energietransitie, als de spin-off van Wageningen UR optimaal kan worden benut.
Denk aan energie uit algen of energie uit planten (‘Plant-e’).
10. Last but not least: urgentiebesef verhogen
Toelichting. Daarnaast is het van belang om de urgentie van de klimaatverandering
en de impact op ieders persoonlijke levenssfeer duidelijker te communiceren ten
behoeve van draagvlak voor maatregelen. Ook die maatregelen beïnvloeden immers
ieders persoonlijke levenssfeer. Maak als kabinet aan het brede publiek op
indringende wijze duidelijk wat er aan de hand is, welke ingrijpende maatregelen het
rijk neemt, wat dat voor ons allen gaat betekenen en hoe we kunnen bijdragen aan
het noodzakelijke succes van de maatregelen.
Lokale ervaring. Er zijn veel inwoners en een aantal bedrijven die zich zeer bewust
zijn van de klimaatcrisis. Het is echter – ook in Wageningen - voor veel mensen en
bedrijven nog een ‘ver van mijn bed show’. Wij maken ons zorgen over het gebrek
aan urgentiebesef bij een groot deel van onze inwoners en bedrijven.
Naar onze stellige overtuiging is de klimaatverandering zo ernstig en dringend dat versnelling
nodig is. We hebben de rijksoverheid nodig om de gunstige voorwaarden daarvoor te scheppen.
Dan ‘roeien wij met de stroom mee’ en kunnen onze inspanningen tot zo groot mogelijke
voortgang leiden in Wageningen en daarbuiten. Wij zeggen toe, dat u daarvoor op ons kunt
rekenen. In Parijs is wederom gebleken hoe groot de uitdaging is om gezamenlijk ervoor te
zorgen dat de wereldwijde temperatuurstijging onder de twee graden blijft. Wij rekenen dan ook
op grote ambitie en daadkracht van het Rijk.
4
ons kenmerk
blad
BR/16.0103961
5/5
Graag horen wij op welke manier u onze inbreng in uw toekomstige energieplannen gaat
meenemen. Wij zijn uiteraard graag bereid tot nadere toelichting en/of actieve betrokkenheid bij
het vervolg.
In afwachting van uw reactie,
Hoogachtend,
burgemeester en wethouders van Wageningen,
de secretaris,
de burgemeester,
M.J.F. Verstappen
G.J.M. van Rumund
De brieven van de gemeente Wageningen worden in principe niet meer of digitaal ondertekend.
Afschrift aan:
•
•
•
•
•
•
Mw. S.A.M. Dijksma, staatssecretaris Infrastructuur en Milieu
Dhr. Ir. M.H.P. van Dam, staatssecretaris Economische zaken
Vereniging Nederlandse Gemeenten
Klimaatverbond
Borgingscommissie Energieakkoord
Borgingscommissie Gelders Energieakkoord
5