Transcript HET АЛИФБО (Alifbo): EEN AVONTUUR OVER

 HET АЛИФБО (Alifbo): EEN AVONTUUR OVER TAAL EN CULTUUR IN DE PAMIRI (TAJIKISTAN) Verzopen plantjes Pashor, 26 Juni 2016 Wat was het een leuk idee van Nancy! Hoe we er precies opkwamen, kan ik mij niet meer herinneren. Zij had met haar jongens de zaadjes geplant van de AH-­‐moestuintjes. Tijdens het kappen van onze pony's in Lochuizen hadden we het erover. En ineens was het idee er: een tuinprojectje in Tajikistan! Er zaten uiteindelijk 60 bakjes in mijn bagage. Op een vrijdagmiddag naar de kleuterschool in Medinshor om te overleggen. Dat was een klein feestje. Een vorige keer had ik een koffer vol speelgoed voor ze meegenomen. Zo leuk om te zien dat her en der Nederlands speelgoed slingerde! Inmiddels zitten ze in een prachtig, nieuw pand, bekostigd door de Aga Khan foundation. De begeleidsters hebben trainingen gevolgd en zijn nu allemaal gecertificeerd. Bijzonder om te zien hoe ze van een stinkende, barak met amper materiaal, opgebloeid zijn in deze nieuwe ruimte. Met zelfs Latijnse letters aan de muur. De kinderen vonden het een beetje raar, zo'n mevrouw op bezoek. Maar op commando van de juffen zeiden ze in koor "Ghelleu, ghow are you?" en om de beurt stelden ze zich voor in het Engels. Zo grappig. Sommige bijna niet te begrijpen: "Mu'nu's Alishor." Maar het gaat om de poging, dus ieder werd de hemel ingeprezen. Mijn voorstel voor een klein tuinproject werd met enthousiasme ontvangen. Met een rugzak vol arriveer ik maandag op het schooltje. Sommige kinderen herkennen me en rennen op me af. Binnen mum van tijd zit iedereen in een kring. Ik maak de juffen duidelijk wat ik nodig heb: een schoteltje en een beetje water. Alles wordt in het midden van de kring gezet. Met grote ogen kijken de meeste me aan. Wat gaat ze toch doen? Ik begin te vragen wie er een tuin thuis heeft. Drie vingers schieten meteen omhoog. Anderen kijken wat verward naar de juffen. Die mijn Shughni -­‐vraag in het Shughni vertalen. Ik hoor geen verschil, maar opeens snapt iedereen de vraag. De vingers gaan omhoog. En wat staat er in jullie tuin? Ja, he he, appels, abrikozen, peren, kersen, uien, aardappelen en wortels. Heel goed! En weet je ook hoe dat allemaal groeit? Nu komen ze los. Tuurlijk: door de zon en het water! Tijd om te laten zien wat we gaan doen. Ik leg een droge tablet op het schoteltje, gooi er wat water bij, en wacht af. Sommige kruipen langzaam dichterbij, zo nieuwsgierig wat er gebeurt. Sommige gezichten zijn onbetaalbaar als ze ontdekken dat de tablet groeit en groeit, ik vul het bakje leg de zaadjes erin. Ja dat willen ze allemaal wel, zo'n bakje. De juffen hebben een lange tafel met alles klaargezet. De meeste kinderen dringen zich naar voren, ze kunnen niet wachten. Een eigen bakje met eigen naam! Prachtig om te zien. Sommige blijven het vreemd vinden en blijven wat op afstand staan. Daar gaan de juffen mee aan het werk. Ik werk met de kinderen die het liefst zo dicht mogelijk bij mij willen staan. Zo interessant, deze mevrouw. Enkele kinderen willen eigenlijk niet, vegen met een vies gezicht de aarde van hun vingers. Een van de vrijbuiters komt naar me toe als haar bakje trots tussen alle andere staat. "Lap xushruj, molima!" Ja, ik vind het ook heel mooi! Een onverwachts effect zijn de wikkels van de bakjes. Die blijken de kinderen prachtig te vinden. Sommigen hebben ontdekt dat je ze om je pols kunt doen. Binnen de kortste tijd zit ieder met een armbandje. De juffen moeten er wel tussenkomen om te zorgen dat niet de rouwdouwers er met drie armbandjes vandoor gaan. Wanneer de handen schoon zijn, de tafels afgenomen en de bakjes op een dienblad in de vensterbank staan, volgt het Tajikse dankritueel. Ieder zit weer in de kring. Op de lange, platte kussens natuurlijk, voldoende tafels en stoeltjes zijn er niet. Dat hoeft ook niet. Thuis wordt ook altijd op de grond gezeten. Behalve de gast; ik zit op een schoolstoeltje. De juffen eindigen de activiteit met de vraag wat ze nu met de bakjes moeten doen. "Xhats, xhats!" Inderdaad, water! Dat hebben we misschien iets te veel benadrukt, blijkt achteraf. Opeens staat het prinsesje van de klas op en begint een heel verhaal. Ik begrijp dat het een gedicht is. Het is in het Tajik, de officiële taal. Tja, daar begrijp ik niks van. Maar ik hoor aan het rijmschema dat het een gedichtje is om mij te bedanken. En het is niet het enige gedicht dat staccato opgezegd wordt. Er volgen er veel meer. Dat zie je hier bij alle gebeurtenissen; gedichten door kinderen opgezegd. Het is ook een wedstrijd op school. Wie het het beste kan heeft aanzien. Je ziet dat de opzeggers het leuk vinden om te doen. De anderen, die er niet zo goed in zijn vermoed ik dan, spelen ondertussen met hun armbandje. Dan worden 8 kinderen op een rij gezet, die het hele Latijnse alfabet uit het hoofd opzeggen, met A is van Aapje.... maar dan in het Tajiks he. Echt wel knap voor deze leeftijd, lijkt me. Natuurlijk krijgt iedereen een hartelijk applaus. Ik bedank iedereen voor de geweldige voordrachten en beloof dat ik terug kom om te kijken hoe het met de kleine tuinen gaat. En alweer met een blij gemoed loop ik de bergen door naar het kantoor van 'Nur'. Voor hen heb ik ook 3 bakjes meegenomen. Leuk om te laten zien wat de kinderen gedaan hebben. Ook hier volop belangstelling voor het proces van de droge tablet die zich uitzet. Vooral Hamid, de vrijwilliger bij de Water Users, is gefascineerd. Kun je volgende keer niet een hele zak meenemen? Goede kunstmest voor onze droge grond. Tja, gat in de markt! De venkel heeft de grootste belangstelling. Ze herkennen het plaatje niet, en ja, hoe leg je uit wat venkel is? Mij lukt het niet. We kijken op google.translate. Engels: fennel, huh?? Russisch: фенхель? Er gaat geen belletje rinkelen. Afwachten dan maar tot het groeit. Donderdagmiddag. Tweeënhalve week na onze zaaimiddag. Ik ga richting het schooltje. De plantjes bij 'Nur' doen het prima. Moeten inmiddels in de tuin gezet gaan worden. De paar die ik thuis heb, zijn ook uitgekomen, behalve de bieslook. Ik heb een stukje tuin van Rosa, mijn huurbazin, gekregen om ze uit poten. Dus wie weet, binnenkort Nederlandse peterselie, tijm, radijs en tuinkers als smaakmakers bij het eten. Ik loop in de warmte de berg op. Kom verschillende ouders tegen die hun kinderen naar school gebracht hebben. Ze groeten alle vriendelijk; "Acalom aleikum", rechterhand op het hart. Ik kom de gang binnen, waar het een chaos is van kleine schoentjes. Ik doe mijn sandalen uit en loop het lokaal binnen. De kinderen kijken op van hun spel. "Ghelleu, ghow are you?" roepen sommigen vrolijk. Lachend vraag ik hoe het met hun tuintjes is. "Nist!" He? Niks geworden? Ik loop naar de vensterbak en kijk naar het grote serviesblad waar alle potjes in gezet zijn. Met z'n alle zwemmend in een twee vingerdikke waterdrab. Slechts 4 laten jonge plantjes zien. Wat een teleurstelling! We hadden inderdaad misschien minder aandacht moeten leggen op dat ze zonder water niet uitkomen. En erbij moeten zeggen dat ze met te veel water verdrinken! Het is voor de eerste keer dat ik met een ietwat bedrukt gevoel naar huis loop. Wat had het toch leuk geweest, als ze een eigen plantje in hun tuin thuis hadden gehad! Nou ja, wachten op de volgende moestuinactie. Janja Molemaker Inmiddels worden via mijn crowd funding pagina en de project rekening al 159 boeken gesponsord, mooi! Heel veel dank aan de gevers. Voor € 10,-­‐ sponsor je één boek. Als je mijn project wilt steunen kun je of naar onderstaande site gaan voor meer informatie of een bedrag overmaken op rek.nr. NL 10 RABO 01439 758 11 t.n.v. J. Molemaker o.v.v. Project Alifbo. http://www.dreamordonate.nl/5584-­‐fjdhgaj#.VxT9pZia-­‐_U.gmail