Τεύχος 100 - Αγία Ευθυμία

Transcript Τεύχος 100 - Αγία Ευθυμία

Επετειακό φύλλο
Γραφεία: Aριστογείτονος 11-13, Αθήνα Τ.Κ. 105 52 • Τηλ.: 210 3250 354
www.agiathimia.com • e-mail:[email protected]
ΠΕΡΙΟΔΟΣ Β • ΕΤΟΣ 26ο • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 100 • IANOΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Αγιαθυμιώτικα NEA
«Ένας φάρος για στεριανούς»1
100 φύλλα-25 χρόνια
Συνεχίζουμε για ακόμη πιο ψηλά...
Πέρασαν κιόλας εικοσιπέντε χρόνια από τη στιγμή
που εκδόθηκε το πρώτο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ
ΝΕΩΝ. Εκατό φύλλα (μαζί μ’ αυτό που κρατάτε στα
χέρια σας) γεμάτα Αγιαθυμιά έφτασαν στα σπίτια
συγχωριανών και φίλων.
Είχαμε προαναγγείλει ότι το φύλλο του Μαρτίου θα
λάβει τον αριθμό 101 και μαζί του θα κυκλοφορήσει
ένα ακόμη φύλλο (το 100) που θα είναι επετειακό και
θα αποτελεί ανασκόπηση της μέχρι τώρα πορείας των
“Α.Ν.”. Πάνω σ’ αυτό το πλαίσιο ετοιμάσαμε δυο
φύλλα, όμως, τα ΕΛ.ΤΑ. δεν «επέτρεψαν» να κυκλοφορήσουν με διαφορετικούς αριθμούς, ταυτόχρονα.
Έτσι, αναγκασθήκαμε την ανασκόπηση να την εκδώσουμε υπό μορφή ΕΝΘΕΤΟΥ και να κρατήσουμε την
αρίθμηση (100) για το κανονικό φύλλο του Μαρτίου.
Με το φύλλο αυτό ολοκληρώνεται ένας κύκλος
αλλά παράλληλα ξεκινάει και μια νέα περίοδος για την
εφημερίδα μας και η διάθεση όλων όσοι ασχολούνται
με την έκδοσή της παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ ξεκίνησαν δειλά-δειλά, με
λίγους συνεργάτες στην αρχή, αλλά με το πέρασμα
των χρόνων η πορεία τους ήταν συνεχώς ανοδική και
σήμερα αποτελούν τον καλύτερο πρεσβευτή του
τόπου μας. Μέσα από τα “Α.Ν.” γνώρισαν την Αγία
Ευθυμία πολλοί και σημαντικοί άνθρωποι κι αρκετοί
απ’ αυτούς μας έκαναν την τιμή και φιλοξενήσαμε
κείμενά τους.
Για τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ για την Αγία Ευθυμία και τον Σύλλογό
μας δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα, είναι γνωστός
σε όλους κι ας τον κρίνει ο καθένας.
Φίλοι του Συλλόγου και του τόπου μας, συνεργάτες
μας και συγχωριανοί μας, μας τίμησαν με κείμενά τους,
με αφορμή την συμπλήρωση 100 φύλλων των “Α.Ν.”
και τα δημοσιεύουμε σ’ αυτό το φύλλο. Τα κείμενα
αυτά είναι τόσο τιμητικά και τόσο κολακευτικά που,
πέραν της μεγάλης ικανοποίησης που νιώθουν όλοι
όσοι ασχολούνται μ’ αυτή την έκδοση, προσθέτουν
βάρος και αυξάνουν την υποχρέωση για ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια, για ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα.
Με διατήρηση όλων των στοιχείων που συνετέλεσαν στην καταξίωση των Α.Ν. αλλά και με την απαραίτητη «δόση ανανέωσης», την αναγκαιότητα της
οποίας ορθά επισημαίνουν αναγνώστες μας στα κείμενά τους, η εφημερίδα μας όχι μόνο θα συνεχίσει
την σταθερά ανοδική της πορεία αλλά θα απογειωθεί και η μικρή μας πατρίδα θα «ακούγεται» ακόμη
πιο πολύ για το θαυμαστό αυτό επίτευγμά της.
Προσωπικά με εκφράζει απόλυτα μια παράγραφος
από το κείμενο του Αθανασίου Γκίκα που λέει: «Πάντως
η καλύτερη ευχή για τον καθένα μας είναι: “να αγαπάμε
την ευθύνη” και να λέει ο καθένας από μας: εγώ μόνος
μου θα βελτιώσω τα Α.Ν. Αν δεν τα βελτιώσω εγώ θα
φταίω». Ενώνω κι εγώ την φωνή μου με αυτή του Θανάση Γκίκα και απευθυνόμενος στον καθένα από εσάς
λέω: «Ελάτε να βελτιώσουμε ακόμη πιο πολύ τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ. Ελάτε να ενώσουμε τις δυνάμεις
μας. Ελάτε να βάλλουμε όλοι το λιθαράκι μας και να
κάνουμε ακόμη καλύτερη την εφημερίδα μας. Η Αγιαθυμιά αξίζει να έχει το καλύτερο έντυπο. Ας βοηθήσουμε όλοι σ’ αυτό».
Σπύρος Ευστ. Κυριάκης
Ένας φάρος για στεριανούς, χαρακτηρισμός που
έδωσε στα "Α.Ν." ο δικηγόρος και αναγνώστης της
εφημερίδας μας Σωτήρης Ζήσης.
1
Η πανέμορφη
ανοιξιάτικη φύση
της Αγίας
Ευθυμίας μας
προσκαλεί...
(φωτο: Ευθύμιος
Ζαχ. Ηλιόπουλος)
Για τα 100 φύλλα
των “Α.Ν.” γράφουν οι:
• Μητροπολίτης Φωκίδας
κ. Θεόκτιστος
• Θεόφιλος Ευθ. Αγαπητός
• Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλος
• Γιάννης Ανδρικόπουλος
• Γιώργος Ασημ. Βακράκης
• Πάνος Βαλαβάνης
• Γιώτα Γαζή
• Γιάννης και Πόπη Γαϊτάνη
• Ευάγγελος Πολ. Γιαννικόπουλος
• Νικόλαος Αν. Γκελεστάθης
• Αθανάσιος Δ. Γκίκας
• Γεώργιος Γκόλφης
• Άννα Ε. Γλυμή
• Ευθύμιος Κ. Γλυμής
• Σωτήρης Ζήσης
• Θωμάς Θεολόγης
• π. Δημήτριος Θεοφίλου
• Ελένη Κάβουρα
• π. Αμφιλόχιος Καμίτσης
• Γιώργος Καραμανλής
• Αρίστος Κασμίρογλου
• Φώτης Κατσούδας
• Κούλα Καψάλη-Γκίκα
• Έφη Κοκκίνη-Τσισκάκη
• Γιάννης Κολιαβάς
• Γεώργιος Κουτσοκλένης
• Παναγιώτης Κωνσταντάτος
• Ρόη Λύτρα
• Μεταξούλα Μανικάρου
• Άγγελος Γ. Μαντάς
• Σωτήριος Μασταγκάς
• Κωνσταντίνος Ν. Μίχος
• Γιώργος Σ. Μπαρμπαρούσης
• Παναγιώτης Ν. Ξηντάρας
• Δημήτρης Χ. Παλούκης
• Σούλα Παπαγεωργοπούλου
• Χαράλαμπος Ν. Παύλος
• Πέτρος Θ. Πιζάνιας
• Γιώτα Ποντίκη - Γλυμή
• Ευθύμιος Δημ. Πουρναράκης
• Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος
• Αναστασία Σελέκου
• Ελένη Σκαρίμπα
• Αναστάσιος Ι. Σκιαδάς
• Γιώργος Σκουρογιάννης
• Ειρήνη Δ. Σολομωνίδη
• Ανδρέας Γ. Σολτάτος
• Λούλα Ευθ. Σταθοπούλου
• Συμεών Γρ. Σταμπουλού
• Μιχάλης Σταφυλάς
• Δημήτρης Ι. Τσελές
• Αναστάσιος Χ. Φλώρος
2
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Λόγος εκφωνηθείς υπό του Αρχιμ. Νεκταρίου Καλύβα εις τον
Ιερόν Μητροπολιτικόν Ναόν Αμφίσσης την Μ. Παρασκευήν 2012
«Καὶ ἀναστὰς ὁ Ἀρχιερεὺς, εἶπεν αὐτῷ· οὐδὲν ἀποκρίνῃ; Τί οὗτοί σου καταμαρτυροῦσιν; Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἐσιώπα»
Σεβασμιώτατε Δέσποτα και Σεπτέ Ποιμενάρχα, της καθ’ ημάς
Ιεράς Μητροπόλεως
Αδελφοί Ιερείς και Πατέρες
Ευλαβείς Προσκυνητές του Εσταυρωμένου Ιησού
Τραγικά και μεγάλα τα γεγονότα του Θείου Πάθους του Κυρίου. Δραματικές οι στιγμές και τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα και ξετυλίγονται εκεί στην δίκη του αναμάρτητου
Ιησού, έμπροσθεν του Αρχιερέως Καϊάφα. Ο εμπαθής και προκατειλημμένος Αρχιερεύς διαπιστώνει την αδυναμία των επιχειρημάτων του. Το στημένο δικαστήριο των παρανόμων δεν
διαθέτει σοβαρά πειστήρια και αποδείξεις ενοχής για τον
αθώο Νυμφίο της Εκκλησίας. Γι’ αυτό, αισθανόμενος άβολα
και περίεργα και θέλοντας να προκαλέση τεχνητό εντυπωσιασμό, σηκώνεται όρθιος ο Καϊάφας και προκαλεί επίσημα τον
Κύριο να του αποκριθή. Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἐσιώπα.
Ο Ευαγγελιστής Μάρκος σημειώνει: «Ὁ δὲ ἐσιώπα καὶ οὐδὲν
ἀπεκρίνατο» (Μάρκ. ιδ’, 61).
Αυτός που είχε τη δυνατότητα με μια συντριπτική απολογία
να δημιουργήσει σύγχυση και αδιέξοδο στους πληρωμένους
ψευδομάρτυρες... σιωπά. Να σιωπάς επειδή δεν έχεις τι να
πης είναι και αυτό κάτι. Να σιωπάς όμως ενώ έχεις πολλά να
πης, αυτό είναι Θεϊκό και μεγαλειώδες. Και ο Κύριος μπορούσε πολλά να πη. Και είχε πολλά να πη. Μπορούσε να αποστομώση τους εχθρούς του και να τους συντρίψη. Όμως δεν
ακολουθεί το φυσικό και δίκαιο αλλά το υπερφυσικό και υπέρλογο. «Δέν ἦλθε ψυχὰς ἀνθρώπων ἀπολέσαι, ἀλλὰ σῶσαι» (Λουκ.
θ’, 56). Διδάσκει για μια ακόμη φορά την ανεξικακία, την ανεκτικότητα και την μακροθυμία. Ήταν ο πράος και ταπεινός τη
καρδία. Και τώρα λοιπόν ο Αθώος Ιησούς ενώ κατηγορείται,
συκοφαντείται, διαβάλλεται Αυτός προτιμά να σιωπά.
Μαζί με τις άλλες Προφητείες που θα επαληθευθούν κατά
τα άγια πάθη Του θα δικαιωθή πλήρως ο λόγος Προφήτου
Ησαΐα που διεκήρυττε ότι ο αμνός του Θεού «οὐ κεκράξεται,
οὐδέ ἀνήσει, οὐδέ ἀκουσθήσεται ἔξω ἡ φωνή αὐτοῦ» (Ησαΐας μβ’, 2).
Ο Κύριος σιωπά και λυπάται. Λυπάται και θλίβεται για το
τραγικό κατάντημα των συμπατριωτών του Ιουδαίων, στο
οποίο τους οδήγησε ο τυφλός φανατισμός και η σκληρότης
της καρδιάς τους. Σιωπά ο Κύριος διότι, από πολύ καιρό πριν,
έχει απαντήσει στους κατηγόρους Του. Πώς; Με την αγία και
αναμάρτητη ζωή Του, «ἁμαρτίαν οὐκ ἐποίησεν οὐδὲ εὑρέθη δόλος
ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ», έχει απαντήσει με την υπέροχη διδασκαλία Του και τα πρωτοφανή υπερφυσικά θαύματά Του.
Άλλωστε και να μιλήσει ο Ιησούς καμμία σημασία δεν θα
δώσουν στα λόγια Του. «᾿Εὰν ὑμῖν εἴπω, οὐ μὴ πιστεύσητε, ἐὰν δὲ
καὶ ἐρωτήσω, οὐ μὴ ἀποκριθῆτέ μοι ἢ ἀπολύσητε» απαντάει συμπληρώνοντας ο Ευαγγ. Λουκάς (Λουκ. κβ’ 67-68).
«Οὕς γὰρ σημεῖα οὐκ ἔπειθον, πῶς ἀν ἀπολογίαι ἔπεισαν;» παρατηρεί ο ιερός Θεοφύλακτος. Και ο Χρυσορρήμων Ιωάννης συμπληρώνει «Ἀνόητα ἦν τῆς ἀπολογίας τά ρήματα, οὐδενός ἀκούοντος.
Καί γάρ σῆμα ἦν δικαστηρίου μόνον˙ τό δέ ἀληθές, ληστῶν ἔφοδος
ὡς ἐν σπηλαίῳ καί ἐν ὁδῷ ἐπελθόντων». Δηλαδή Δεν υπήρχε εδώ
αμερόληπτο και ευσυνείδητο δικαστήριο αλλά σκοτεινή συμμορία πονηρών ανθρώπων.
Και αυτός ο Πιλάτος προβληματισμένος για πρώτη φορά στη
ζωή του αντικρίζει τέτοιον κατάδικο. Σιωπηρό, ήρεμο, ειρηνικό,
πράο, με έκδηλη την αθωότητα στο άγιο βλέμμα Του. Απορεί,
θέλει να μάθη το μυστικό. Και ρωτάει με κάποια δόση θαυμασμού «οὐκ ἀποκρίνει οὐδέν; ᾿Ιδε πόσα σοῦ καταμαρτυροῦσι» (Ματθ.
κζ’ 14). Αλλά ο Κύριος αντί για άλλη απάντηση προτιμάει και
πάλιν την σιωπή. «Καὶ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῷ πρὸς οὐδὲ ἓν ρῆμα, ὥστε
θαυμάζειν τὸν ἡγεμόνα λίαν» (Ματθ. κζ’ 14).
Πώς να μη θαυμάση ο ηγεμόνας; Καταλαβαίνει πολύ καλά
ότι η σιωπή του Κυρίου είναι έκφραση ψυχικής δυνάμεως, ότι
έχει υπερφυσική προέλευση και Θεία καταγωγή.
«Καί γάρ θαύματος ἄξιον ἦν ἰδεῖν τοσαύτην ἐπιείκειαν ἐπιδεικνυόμενον
καί σιγῶντα, τόν μυρία εἰπεῖν ἔχοντα» σχολιάζει ο ιερός Χρυσόστομος.
Ω σιωπή του Δεσπότου (σημειώνει μια ευλαβής ψυχή) Σιώπησες ενώ μπορούσες με τον λόγο Σου να συντρίψης. Και
σιώπησες δίχως περιφρόνηση. Χωρίς οργή. Δίχως πάθος. Σιώπησες κι έδωκες στους ανθρώπους ένα ακόμη πολύτιμο δίδαγμα, πως εκεί που τελειώνουν τα όρια του λόγου αρχίζει
το κράτος της σιωπής. Πόσοι θα μπορέσουν να εφαρμόσουν
στη ζωή αυτό το μεγάλο δίδαγμά Σου! Πόσοι θα μπορούν να
απαντούν καθώς απάντησες Εσύ, όταν υβρίζονται αλλά και
όταν αποθεώνονται, όταν συκοφαντούνται αλλά και όταν μεγαλουργούν. Είναι αλήθεια λιγοστοί μα είναι εκλεκτοί.
Το υπέροχο και μεγαλειώδες αυτό παράδειγμα του Κυρίου
μας οφείλουμε και εμείς να ακολουθήσουμε και να βαδίσουμε. Κατά τον Όσιο Ηλία τον πρεσβύτερο «ἐν τῷ ἐλέγχεσθαι,
ἤ σιωπᾶν δεῖ ἤ ἠπίως ἀπολογεῖσθαι τῷ καταλέγοντι».
Να δούμε όμως πότε πρέπει να σιωπούμε;
1. Σιωπή μπροστά στις περιφρονήσεις, τις αδικίες, τις συμπεριφορές και τις κακόπιστες διαθέσεις των άλλων. Μπορεί να
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
μας υβρίσουν άδικα, να μας κατηγορήσουν, να μας φθονήσουν
επειδή θέλουμε μια πιο ουσιαστική και στενή σχέση με τον Θεό.
Ο Προφήτης Δαυίδ έχοντας υπόψη του αυτή την εμπαθή κατάσταση τονίζει στον 37ο ψαλμό ἐνδιέβαλλόν με (με συκοφαντούν), ἐπεὶ κατεδίωκον ἀγαθωσύνην. Και η δική μας
στάση και αντιμετώπιση; Σιωπή. «Εγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον
καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ· καὶ ἐγενόμην ὡσεὶ
ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων καὶ οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς»
(και έγινα έτσι σαν άνθρωπος που δεν ακούει καθόλου και
που δεν έχει στο στόμα του δίκαιες αντιρρήσεις και λόγους
αποστομωτικούς εναντίον εκείνων που τον κατηγορούν). Και
αν οι κατηγορίες προς στιγμή γίνουν πιστευτές γρήγορα θα
παραμερίσουν και θα λάμψη η αλήθεια. Όπως η σιωπή του
Ιησού δεν ζημίωσε καθόλου την αλήθεια που τελικά εθριάμβευσε. Η υπεράσπισή μας και η δικαίωσή μας βρίσκεται στα
χέρια του Θεού. Η δικαιοσύνη του Θεού στον κατάλληλο καιρό
και για την πνευματική μας ωφέλεια θα φέρει στο φως το δίκαιό μας και την αθωότητά μας.
2. Σιωπή μπροστά στις επιτυχίες και τις δόξες της ζωής. Και
εδώ πάλι μας εμπνέει το παράδειγμα του Ναζωραίου, ο
οποίος εσιώπησε όχι μόνο μπροστά στην συκοφαντία αλλά
και μπροστά στη δόξα. Παρέμεινε σιωπηλός ξυλουργός κοντά
στον Ιωσήφ, τριάντα ολόκληρα χρόνια δεν είπε τίποτε που να
αποκαλύπτει το Θεανδρικό Του πρόσωπο. Όταν εξέρχεται
στον δημόσιο βίο σιωπά αλλά και όταν θαυματουργεί πάλι
σιωπά, γι’ αυτό και ακούμε συχνά τον ευαγγελικό λόγο
«Μηδενὶ εἴπητε τὸ γεγονὸς». Όταν επάνω στο όρος Θαβώρ αποκαλύπτει το μεγαλείο και την δόξα της θεότητάς Του και τότε
«Διεστείλατο αὐτοῖς ἵνα μηδενὶ διηγήσωνται ἃ εἶδον» (Μάρκ. Θ’, 9).
Σιωπηλός και πράος διασχίζει τα Ιεροσόλυμα καθήμενος επί
πώλου όνου όταν ο λαός τον υποδέχεται και τον χαιρετίζει με
το «Ωσαννά». Εμείς άραγε πόσο απέχουμε από το Θείο αυτό
παράδειγμα; Όταν έχουμε επιτυχίες καυχόμαστε και κομπορρημονούμε. Συνεχώς θέλουμε να διαφημίζουμε τα έργα μας
να μας αποδέχονται οι άλλοι και να μας δοξάζουν. Να επιδεικνύουμε τις γνώσεις μας, την μόρφωσή μας και την επαγγελματική μας καταξίωση. Γινόμαστε χωρίς να το καταλάβουμε,
από τους αυτοεπαίνους, αυτοείδωλον κατά τον Άγ. Ανδρέα
Κρήτης. Ανάγκη όμως να μάθουμε να σιωπούμε και όταν μεγαλουργούμε και μεσουρανούμε.
3. Σιωπή μπροστά στις θλίψεις και δοκιμασίες της ζωής. Η
παρούσα ζωή ομοιάζει, κατά το ψαλμικό, με την κοιλάδα του
Κλαυθμώνος. Μια λεκάνη γεμάτη δάκρυα και στεναγμούς
«Θλίψεις πολλαί καί ἀνάγκαι εὐροσάν με». Οι χαρές λίγες και
με το σταγονόμετρο οι θλίψεις και οι ταλαιπωρίες αμέτρητες.
Eπισημάνσεις
Πτωχεία και στέρηση των προς την χρείαν, κοινωνική αδικία,
ασθένειες, πόνος, θάνατοι και πολλά άλλα λυπηρά ων ουκ έστι
αριθμός, καθημερινά μας ταλανίζουν και ταυτόχρονα μας εξαγνίζουν κατά Θεόν. Απέναντι σε όλα αυτά πώς πρέπει να στεκόμαστε; Με ακατάγνωστον διαγωγή, με απεριόριστον σιωπή
και αέναον προσευχή. Η σιωπή μας σ’ αυτές τις περιπτώσεις
μπορεί να γίνει μια ευλογημένη κατάσταση και μέσα από το
καμίνι της υπομονής και της σιωπής να προέλθουν πολλά
πνευματικά αγαθά και να φανεί το Ευμήχανον του Θεού.
4. Σιωπή όταν επιθυμούμε πρόοδο και καλλιέργεια πνευματική. Ο δρόμος της σιωπής σε κάνει να ακούς ευκρινέστερα
τον Θεό. Όταν σιωπούμε εκούσια, συγκεντρωνόμαστε στον
εαυτό μας και ενοποιούμε τον νου με την καρδιά και τότε δημιουργείται κατάλληλο πνευματικό κλίμα για να μας αποκαλυφθή ο Θεός και το θέλημά Του. Η αληθινή συνάντηση της
ψυχής με τον Θεό γίνεται εν τη καρδία και εν σιωπή και αυτή
η μακαρία και ευλογημένη κατάσταση ονομάζεται νοερά ησυχία και ησυχαστική ζωή.
«Συ δε:..εἴσελθε είς τὸ ταμεῖον σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου...».
Μέσα στην ησυχία και την σιωπή ο άνθρωπος του Θεού αλλοιώνεται, μεταμορφώνεται, ολοκληρώνεται.
Ο εραστής της ησυχίας και της σιωπής Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει «Λέγε όταν έχεις να πης κάτι σπουδαιότερο της
σιωπής και σιώπα όταν η σιωπή είναι ανωτέρα των λόγων».
Αυτή την σιωπή εζήτησαν και εβίωσαν οι μεγάλοι πατέρες και
οι άγιοι της Εκκλησίας μας εν σπηλαίοις και όρεσι και ταις
οπαίς της γης γενόμενοι μέτοχοι και κοινωνοί Θείας φύσεως.
Τέλος να ζήσουμε και να γευθούμε την σιωπή ετούτες τις
άγιες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος. Σιωπηλοί μπροστά στο
Σταυρό σημαίνει μια έντονη και καρδιοπόθητη συμμετοχή
στο μυστήριο του Θείου Πάθους. Μένοντας σιωπηλοί μπροστά στον Σταυρό και ατενίζοντας τον εν αυτώ και δι’ ημάς
σταυρωθέντα λαμβάνουμε ουράνια δύναμη και θεϊκή εγκαρτέρηση για όλα τα λυπηρά και δυσάρεστα της παρούσης ζωής.
Και τότε καυχώμεθα σαν τον Παύλο για τον Σταυρό του Κυρίου
αλλά και για την δική μας εκούσια σταύρωση.
Ας αφήσουμε αγαπητοί την ψυχή μας μέσα σ’ αυτή την κατανυκτική ατμόσφαιρα της Αγίας και Μεγάλης Παρασκευής
να προσφέρει στον Κύριο το άρωμα της ευγνωμοσύνης και
την ευωδία των αισθημάτων της αγάπης που με την θυσία
Του μας ελύτρωσε και μας ελευθέρωσε της τυραννίδος του
κακού, της αμαρτίας, των παθών και του θανάτου.
«Τὸν δι᾿ ἡμᾶς σταυρωθέντα δεῦτε πάντες ὑμνήσωμεν».
«Ὁ Σταυρὸν ὑπομείνας καὶ τὸν θάνατον καταργήσας τῇ Ἀναστάσει Σου
Χριστὲ ἀξίωσον ἡμᾶς ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ, ὑμνεῖν καὶ δοξάζειν Σε. Αμήν».
Η επικαιρότητα του Παπαδιαμάντη
> Γράφει o: Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλος
Αντιγράφω από τον «Λαμπριάτικο Ψάλτη» του Παπαδιαμάντη την
παρακάτω, πολύ επίκαιρη και διδακτική παράγραφο και την αφιερώνω στους Έλληνες.
Ας την διαβάσουν όλοι οι Έλληνες, μικροί και μεγάλοι, γυναίκες και
άνδρες, μας αφορά όλους μας: «Άγγλος ή Γερμανός ή Γάλλος δύναται να είναι κοσμοπολίτης ή αναρχικός ή Άθεος ή ό,τιδήποτε.
Έκαμε το πατριωτικόν χρέος του, έκτισε μεγάλη πατρίδα.
Τώρα είναι ελεύθερος να επαγγέλλεται, χάριν πολυτελείας, την
απιστίαν και την απαισιοδοξίαν. Αλλά ο Γρ α ικύ λος της σήμερον, όστις θέλει να κάμη δημοσία τον ά θεον ή τον κοσμοπολίτην ομοιάζει με νάνον ανορθούμενον επ΄ άκρων ονύχων και
ταννύμενον να φθάση εις ύψος και φανή και αυτός γίγας.
Το Ελληνικόν Έθνος το δούλον, αλλ΄ ουδέν ήττον και το ελεύ-
3
θερον, έχει και θα έχη δια παντός ανάγκην της θρησκείας του.
Το επ΄ εμοί, ενόσω ζω και αναπνέω και σοφρονώ δεν θα
παύσω πάντοτε, ιδίως δε κατά τας πανεκλάμπρους ταύτας ημέρας, να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω
μετ΄ έρωτος την φύσιν, να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη.
Εάν επιλάθωμαί σου, Ιερουσαλήμ, επιλησθείη η δεξιά μου,
κολληθείη η γλώσσα μου τω λαρύγγι μου, εάν μη σου αρνηθώ».
Έμαθαν πολλά και τώρα αρνούνται και τον Θεό. Η αθεΐα έγινε της
μόδας. Θεωρούν πως η αθεΐα τούς δίνει αξία, στερούμενοι προσωπικότητας, νομίζουν ότι έτσι γίνονται προσωπικότητες. Και πιπιλίζουν
στα στόματά τους ξεπερασμένες ανθρώπινες θεωρίες της αποστασίας, νομίζοντας πως προσβάλλουν τον Θεό. Και δεν κατανοούν ότι,
αντίθετα, ο Θεός τους θέλησε ψηλά, κοντά του και αυτοί προτιμούν
την πεζότητα, τα χαμηλά, την χαμοζωή. Είναι για λύπηση…
4
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Η
ΑΜΑΡΤΗΣΕ;
φετινή μας επιλογή εορταστικού για το Πάσχα κειμένου,
μας οδήγησε στον κερκυραίο συγγραφέα Κωνσταντίνο Θεοτόκη (1872-1923), εισηγητή του κοινωνικού μυθιστορήματος στον τόπο μας. Το έργο του χαρακτηρίζεται από ρεαλιστική
γραφή και ψυχογραφική δύναμη. Το συγκεκριμένο κείμενό του επιλέχτηκε, ξεφεύγοντας από τα καθιερωμένα, για τη σήμανση της ιδιαίτερης ψυχικής έντασης που φέρνει το πνεύμα της Ανάστασης
στους απλούς ανθρώπους. Τρεις τύποι, πρόσωπα του διηγήματος,
υπό το βάρος των μυστικών της ζωής τους, αντιμετωπίζουν ως δίλημμα την προσέλευση στην κορυφαία θρησκευτική πράξη, το ιερό
θυσιαστήριο και το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας τη νύχτα της
Αναστάσεως, με τη δική του καθένας οπτική και εσωτερική παρόρμηση. Η μαγεία του συγγραφέα, με την αριστοτεχνική πλοκή και τη
σταδιακή κορύφωση, φέρνει εν τέλει τη λύση-κάθαρση, που ελπίζουμε να έχει, μαζί με τις ευχές μας, τον αντίκτυπό της στην ψυχή
και του σημερινού αναγνώστη, δηλ. όλων μας…
> Του Κωνσταντίνου Θεοτόκη
το πρόσωπο της νέας. Ω, η δύστυχη, ούτε αυτή δεν έφταιγε: το’ χε
απαιτήσει ο πατέρας της, ο γέροντας που εστεκόταν ορθός στην
πρώτη γραμμή και που δεν επροσευκότουν. Πώς είχε κλάψει προχτές στην ξομολόγησή της, όταν με συντριμμένη καρδιά του’ χε μαρτυρήσει την άτυχη και απελπισμένη αγάπη της, το μεγάλο της
φταίσμα μ’ έναν άντρα παντρεμένον. Εκείνη ποτέ δεν θα τολμούσε
να ζητήσει τα θεία δώρα, μα ο πατέρας την υποχρέωσε, ο πατέρας
ήθελε βεβαίωση, ήθελε ή να ‘ναι περήφανος από τη θυγατέρα του
ή να ξεπλύνει τη ντροπή του στο αίμα! Τι θα ‘κανε η δύστυχη; Και
πόσο είχε συγχυστεί ο παπάς ακούοντάς την! Γιατί τον είχε αφήσει
ο Θεός να ζήσει και, στα ύστερά του χρόνια, τον έριχνε σε τέτοια στεναχώρια; Γιατί δεν σπλαχνιζόταν τον κόσμο Του, παρά τον άφηνε να
αμαρταίνει, και δεν εδέσμευσε ολότελα τη δύναμη του πειρασμού;
Και η λειτουργία επροχωρούσε. Με το Βασιλέα του κόσμου στα
χέρια, ανάμεσα σε δυο λαμπάδες, εβγήκε στο πρεσβυτέριο κι εστάθηκε μπρος στο πλήθος. Άκρα σιωπή εβασίλευε, γιατί κανένας δεν
εσάλευε. Ψηλόφωνα εδεήθηκε για τον κόσμο, μια ανατριχίλα εδιάβηκε απ’ όλα τα κορμιά, και το Κύριε, ἐλέησον, που βγήκε απ’ όλα
τα χείλη, έβγαινε από τα βαθύτατα του Είναι, από φοβισμένες καρδιές που τις εταπείνωνε εκείνη τη στιγμή ο τρόμος της αδυναμίας
τους. Μα ο γέροντας δεν είχε σαν πάντα κατεβασμένο το βλέφαρο.
Το σβημένο του βλέμμα εκοίταζε στο βάθος της εκκλησιάς, όπου
ήταν οι γυναίκες, σα να ‘θελε ν’ ανταμώσει τη ματιά της και να της
συστήσει ό,τι της είχε παραγγείλει προχτές στην ξεμολόηση.
Δεν ημπορούσε, της είχε ειπεί, να την κοινωνήσει. Όχι, τέτοιαν
αμαρτία δεν τη χωρούσε ο νους του. Ας μην ερχότουν καλύτερα τη
Λαμπρή στην εκκλησία˙ ας εύρισκε μια πρόφαση, όποιαν ήθελε˙ ας
έκανε την άρρωστη. Μα αν πάλι δεν ημπορούσε να κάμει αλλιώς,
κι αν έπρεπε να παρουσιαστεί για να κοινωνήσει, ας ερχότουν ανάμεσα στις άλλες γυναίκες, κι αυτός σκήμα μόνο θα ‘κανε πως της
μεταδίνει τη σάρκα και το αίμα του Σωτήρα. Όχι, δε θα την κοινωνούσε˙ αυτή την αμαρτία δεν την χωρούσε ο νους του.
Κι η λειτουργία ήταν τώρα προς το τέλος. Είχαν ειπεί το Πιστεύω
και το Πάτερ ἡμῶν, οι ψάλτες έψαλλαν το κοινωνικό2, κι ο τιμημένος γέροντας, χρυσοφορεμένος, επρόβαλε στη μεσινή τη θύρα καλώντας τους πιστούς να μεταλάβουν. Τα χέρια του έτρεμαν σα να
ήταν πάρα βαρύ τ’ ασημένιο ποτήρι.
Της έριξε μια ματιά κι άρχισε να κοινωνάει τον κόσμο, που κατά το
συνήθιο ήταν πολύς αυτή την ημέρα. Κι εκοινωνούσαν πρώτοι οι γέροντες, που έστρεφαν πρώτα προς το λαό ζητώντας συχώρηση, και
κατόπι οι επίλοιποι οι άντρες, και τέλος οι γυναίκες. Κι ανάμεσά τους
ήταν κι εκείνη. Κάθε τόσο ο παπάς την εκοίταζε. Μα έβλεπε κιόλας
πως κι ο γέροντας πατέρας όλο ανησυχούσε περσότερο, βλέποντας
ν’ αφήνει να διαβαίνουν άλλες μπροστά της. Τον είδε να παρατηρεί
προσεχτικός την κόρη του και να ζυγώνει σιμά της. Κι αυτή, ωχρή
τότες, με δειλό βήμα και σαν αλαλιασμένη, έβαλε το πόδι της στο
πρώτο σκαλί. Ο πατέρας σιμά της εκοίταζε. Και μ’ αναγάλλιασή του
είδε τον άγιο γέροντα να της βάζει, ατάραχος τώρα, τη λαβίδα με την
κοινωνιά στο στόμα, ενώ με την ψιλή του φωνή επρόφερνε τα τυπικά:
Εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν τήν αἰώνιον.
Ήτανε μια δροσερή Απριλιάτικη αυγή: η αυγή της Λαμπρής. Ο
ήλιος δεν είχε βγει ακόμα, κι οι καμπάνες της εκκλησιάς του χωριού
εσημαίναν καλώντας τους πιστούς στη λειτουργία. Κι εμπαίναν απ’
όλες τες πόρτες οι ανθρώποι, πολλοί τη φορά, καθαροί, χαρούμενοι, ντυμένοι με ρούχα καινούργια, και κατόπι ο ένας στον άλλον,
με τάξη κι ευλάβεια, επροσκυνούσαν τις εικόνες κι εσταμάταιναν
απέκει στη μέση της εκκλησιάς κι επαίρναν θέση στα στασίδια. Και
οι γυναίκες ερχόνταν μπουλούκια- μπουλούκια με τες άσπρες μπόλιες τους στο κεφάλι, με χρυσάφια στα στήθια, σεμνές, ευλαβητικές, στολισμένες, κι εμέναν όλες μαζί ξεχωριστά στο βάθος της
εκκλησιάς, που δεν είχε γυναικίτη.
Όλοι επρόσμεναν τώρα ν’ αρχίσει η ακολουθία.
Η θύρα του Ιερού άνοιξε, ακούστηκε ένας μικρός σάλαγος ανθρώπων που κινιόνται, ο παπάς αποτέλειωσε τα μυστικά του, εθυμιάτισε, εκοντόβηξε, έμεινε μια στιγμή σιωπηλός και, κάνοντας το
σταυρό του, αρχίνησε με ψιλή φωνή την ιεροπραξία. Όλα τα χέρια
κάμαν του σταυρού το σημάδι.
Ήταν γέροντας ο χρυσοφορεμένος λειτουργός˙ μικρός, με μεγάλα
λευκά γένια, με μακριά μαλλιά, ασημένια κι εκείνα, λιγνός, με ζάρες
στο γερασμένο μέτωπό του, με γαλανά μάτια που τα γέρα και οι νήστειες τα ‘χαν ξεθωριάσει. Όλο το χωριό τον εσεβόνταν.
Με την ψιλή του φωνή, που ολοένα εγινότουν σταθερότερη, ο γέροντας εδιάβαζε ψαλτά τις ευκές του, που τις ήξερε όλες απ’ όξω,
και η ακολουθία επροχωρούσε καθώς πάντα, επίσημη, κατανυχτική,
μεγαλόπρεπη, κι ο κόσμος, που κρατούσε αναμμένες λαμπάδες στα
σταυρωμένα του χέρια, αφοκραζόταν με πίστη, κι από καρδίας εδεότουν, σα να ‘δινε μαγαλύτερη αξία στην προσευχή η μεγάλη γιορτή
εκείνης της μέρας.
Μα ο παπάς ήταν ανήσυχος.
Την πρώτη φορά που επρόβαλε στη θύρα για να βλοήσει, το σβημένο του βλέμμα αναζήτησε κάποιον μέσα στον κόσμο, και με χτυποκάρδι ξεταστικά εκοίταξε ένα γέροντα που εστεκότουν στην πρώτη
γραμμή και που εφαινόταν συγχυσμένος κι εκείνος, γιατί δεν έμνεσκε όπως ο άλλος κόσμος ακίνητος και δεν προσευχόταν με ευλάβεια. Κι είπε ο παπάς με το νου του: «Εδώ θα ‘ναι κι εκείνη». Μα το
βλέμμα του δεν έλαβε καιρό να την εύρει ανάμεσα στις γυναίκες.
Και εγιόμιζαν τώρα την εκκλησιά οι ύμνοι, που τους έψαλλαν καλόφωνοι ψάλτες, και η ευωδία του λιβανιού, και στην τρεμάμενη
δέηση του ιερέα αποκρινότουν σα μ’ ένα στόμα η βοή του λαού, που
με πίστη και θέρμη εζητούσε από τα υπερκόσμια το έλεος, κι ήθελε
ν’ ανεβάσει τη δέησή του ως στου Θεού το θρόνο, ποθώντας να υποτάξει τα στοιχεία και να λυγίσει τη θέληση της παντοδυναμίας.
Ο παπάς εδιάβαζε πάντα, πότε με χαμηλή φωνή ψιθυριστά, πότε
μεγαλόφωνα και ψάλλοντας, μα από στιγμή σε στιγμή η στενοχώρια
του άξαινε, και μηχανικά μόνο εδιάβαζε τ’ άγια τα ρήματα της θυσίας˙
αλλά εδεότουν η καρδιά του στον ουράνιον Πατέρα, άλλες έγνοιες
του ανησυχούσαν το νου. Του ήταν μελλούμενο ν’ αμαρτήσει;
Εκεί ήταν κι εκείνη. Την είχε ξαγναντήσει1, όταν εθυμιάτισε το
πλήθος, σαν κρυμμένην ανάμεσα στις γυναίκες. Η ταραχή της, ο
φόβος της, η συγκίνησή της ήταν ζωγραφισμένη απάνω στ’ όμορφο
1
2
Αντικρίσει
Ψαλμός που κατά τη διάρκειά του κοινωνούν οι ιερείς.
25 Χρόνια Α.Ν.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
5
Απόσπασμα από το βιβλίο του ομότιμου καθηγητή ιστορίας Πέτρου Θ. Πιζάνια:
Η ιστορία των Νέων Ελλήνων. Από το 1400 έως το 1820, εκδόσεις της Εστίας, 2014.
Τ
Ο κόσμος της θάλασσας των βουνών
ο όνομα αυτό είναι, πιστεύω, το πλέον εκφραστικό,
προκειμένου να περιγραφεί ο χώρος όπου διαμορφώθηκε ο δυτικός πόλος ισχύος της Στερεάς από τον 16ο
έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Από τα βόρεια Άγραφα της σημερινής νοτιοδυτικής Θεσσαλίας έως την ορεινή Ναυπακτία
στον Κορινθιακό κόλπο, και από την ορεινή Λειβαδιά στα ανατολικά, με το προϊστορικό Τροφώνιο Μαντείο, φτάνοντας στα
Ακαρνανικά όρη στο Ιόνιο πέλαγος, η περιοχή ορίζεται από τη
γεωμορφολογία, τους μύθους και τη μακραίωνη ιστορία των
ανθρώπων.
Αν κάθε ιστορική περίοδος τείνει να σταθμιστεί με κέντρο βάρους τον χρυσό αιώνα του Περικλή, στην ορεινή πλευρά της
κεντρικής Ελλάδας, σε αυτήν τη «θάλασσα των βουνών», όπως
την έχει αποκαλέσει με τρυφερότητα ένας Ολλανδός προϊστορικός αρχαιολόγος, το κέντρο βάρους της μεγάλης ιστορικής
διάρκειας είναι οι αρματολοί της Ρούμελης. Σε αυτούς πύκνωσαν από τον 18ο αιώνα όλες οι ιστορικές διάρκειες που εκλύονταν στην περιοχή από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η
ιστορία της ορεινής πλευράς της κεντρικής Ελλάδας χάνεται
στα βάθη της προϊστορίας, και η κατοίκηση, όπως αποδεικνύουν οι προϊστορικοί αρχαιολόγοι, ίσως να άρχισε την εποχή
της εξημέρωσης των ζώων από τον άνθρωπο· οπωσδήποτε
πυκνή κατοίκηση μαρτυρείται από την πρώιμη εποχή του χαλκού.1 Πόσοι αιώνες; Φυσικά, οι μετακινήσεις πληθυσμών ήταν
πάντα στην ημερήσια διάταξη της ιστορίας, εδώ όπως και
αλλού. Ωστόσο, οι περιοχές των βουνών της κεντρικής Ελλάδας
διατηρούσαν έως τον 20ό αιώνα ένα διηνεκές χαρακτηριστικό,
την κτηνοτροφία, κατά κανόνα αιγοπροβάτων.2
Ας ξεκινήσουμε, όπως συχνά σε αυτό το βιβλίο, με τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στις ευρωπαϊκές και τις
βαλκανικές ιστορικές πραγματικότητες. Δεν θα τηρήσουμε
την καθιερωμένη ερμηνεία, δηλαδή δεν θα θέσουμε το γνωστό δίλημμα για τα περιφραγμένα ή κοινά χορτολίβαδα βόσκησης, τα κλειστά ή κοινοτικά δάση και, κατ’ επέκταση, για
την αντίθεση μεταξύ ποιμενικής και καλλιεργητικής οικονομίας. Αυτή η ερμηνεία έρχεται από άλλες συνθήκες, από το
γνωστό σύστημα των περιφράξεων, ιδίως στην Αγγλία. Στα
Βαλκάνια και αλλού στην οθωμανική επικράτεια, οι ορεσίβιοι, όπως θα δούμε στο επόμενο υποκεφάλαιο, έτυχαν ειδικής μεταχείρισης από το κράτος, τουλάχιστον τους πρώτους
αιώνες, και αποτελούσαν τη «σπονδυλική του στήλη» επειδή
κάλυπταν στρατιωτικές και άλλες ανάγκες του.3
Marko Porčić, «Nomadic Pastoralism in the
Early Bronze Age of the Central Balkans Evaluation of Background Knowledge», Balcanica,
XXXIX/2009, και John Bintliff, «Regional Field
Surveys and Population Cycles» στο Του ίδιου
και Kostas Sbonias (eds), Reconstructing.
1
Andreas Kapetanios, Beyond Environmental
and Economic Determinism: The Social Role of
Animal Production in Ikaria, Crete and Epirus in
an Ethnoarchaeological Perspective, Submitted
for the degree of Doctor of Philosophy, Peterhouse , Οκτώβριος 2011 (αδημοσίευτη διατριβή).
2
3
Halil İnalcık, «The Yürük», στο R. Pinner - W.
Σε χωριά ημιορεινά, από ένα υψόμετρο της τάξης των τετρακοσίων μέτρων, και σε ορεινά που έφταναν έως τα 1.400 μέτρα,
κατοικούσε ο ποιμενικός πληθυσμός των ορεινών περιοχών της
κεντρικής Ελλάδας. Σε αυτές τις περιοχές ζούσαν ποιμενικές οικογένειες, συγκροτημένες συνήθως από τρεις γενιές (εκτός από
τις κόρες που πήγαιναν στο σπίτι του άντρα τους), ενώ το σύστημα Çift-hane δεν είχε ακόμη νόημα στις περιπτώσεις κτηνοτρόφων που διέθεταν για καλλιέργεια κάποια χωράφια,
συμπληρωματικά προς την κτηνοτροφία. Ο χώρος και το περιβάλλον με τους τόπους οίκησης μπορεί να περιγραφεί ως βαθιές στενές κοιλάδες, δάση, μικρά οροπέδια, πλαγιές που
χρησιμοποιούνταν ως βοσκότοποι, πολλά νερά, όλα αυτά διασυνδεδεμένα με μονοπάτια ή λίγο ευρύτερα περάσματα, όχι
όμως αμαξιτά. Στους κτηνοτρόφους, συνεπώς, ο παραγωγικός
χώρος δεν ήταν οργανωμένος σε οικογενειακούς κλήρους, όπως
στους καλλιεργητές. Αντιθέτως, ο χώρος αυτός είχε κατ’ ανάγκη
κάτι κοινό για όλους, χωρίς αυτό να συνεπάγεται κάποιου είδους
αρχαίο ή νεότερο κοινοτισμό.4 Αυτονόητο είναι ότι επίκεντρο
του οικογενειακού κλήρου για τους καλλιεργητές ήταν η γη, ενώ
για τις οικογένειες των ποιμένων το κοπάδι.5 Παρά την κάποια
παρουσία της γεωργίας στις ορεινές περιοχές, πιστεύω ότι δεν
επρόκειτο για μεικτή (κτηνοτροφική και αγροτική) οικονομία,
αλλά για ένα σύστημα παραγωγής υλικών αγαθών ιεραρχημένο, όπου η κτηνοτροφία κυριαρχούσε σχεδόν συντριπτικά,
σε συνδυασμό πρωτίστως με την οικιακή βιοτεχνία και μόνο
παραπληρωματικά με μικρές καλλιέργειες.6 Για παράδειγμα,
το 1809-10 τα 85 χωριά των κατεξοχήν ορεινών Αγράφων με
τους περίπου πενήντα χιλιάδες κατοίκους πουλούσαν σε άλλες
περιοχές εμπορεύματα αξίας 876.000 γροσιών, από τα οποία
το 76% ήταν προϊόντα αμιγώς κτηνοτροφικά (ζώα, μαλλί, τυρί,
βούτυρο)· το μετάξι από τις οικοτεχνίες τους αντιπροσώπευε
το 16% (τα οικοτεχνικά προϊόντα από μαλλί, όπως το νήμα
και τα υφάσματα, δεν τα γνωρίζουμε), ενώ τα αμιγώς αγροτικά προϊόντα μόλις άγγιζαν το 0,5%. Σε αυτά περιλαμβάνεται
το μέλι, που πιθανότατα προερχόταν από κυνήγι μελισσών
και όχι από μελισσοκομία, ποσότητες κρασιού που εν μέρει
καλλιεργούνταν και εν μέρει εισάγονταν από την πεδινή Θεσσαλία, και τέλος, καλαμπόκι άγνωστης ποσότητας, για δική
τους κατανάλωση.7 Δεν πρόκειται, λοιπόν, για μεικτή παραγωγή, αλλά για κτηνοτροφία της οποίας τα προϊόντα μεταποιούνταν με συμπληρωματικές οικοτεχνικές δραστηριότητες.
Οι καλλιέργειες είχαν μόνο παραπληρωματική σημασία.
Denny (eds), Oriental Carpet and Textile Studies,
Hali Magazine, Λονδίνο 1986, σ. 56. Resat Kasaba, «L’Empire ottoman, ses nomades et ses
frontières aux XVIIIe et XIXe siècles», Critique
internationale, 12/2001.
Harold A. Koster, «Yours, Mine, and Ours:
Private and Public Pasture in Greece» στο P.
Nick Kardulias and Mark T. Shutes (eds),
Aegean Strategies. Studies of Culture and Environment on the European Fringe, Rowman and
Littlefield Pub, Βοστόνη 1977, σ. 146-156.
4
P. K. Doorn - L. S. Bommeljé, «Transhumance in Aetolia, Central Greece: a mountain
5
economy caught between storage and mobility»,
στο R. Maggi - R. Nisbet - G. Barker (eds),
Archeologia della pastorizia nell’ Europa meridionale, Πρακτικά, Rivista di Studi Liguri, Ι/1-4,
Bordighera 1991, σ. 87-94.
P. K. Doorn - L. S. Bommeljé, «Transhumance in Aetolia», ό.π. Και το ίδιο ζήτημα για την
κτηνοτροφία της οροσειράς της Πίνδου στο P.
Halstead, «Present to past in the Pindhos: diversification and specialisation in mountain
economies», Archeologia della pastorizia, ό.π.
6
William Martin Leake, Travels in Northern
Greece, τ. 4, σ. 269, 273.
7
6
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Τέλος, πρέπει να προσθέσουμε το κυνήγι και τη συλλογή
καρπών.
Υπήρχαν όμως κοινωνικές ομάδες παραπληρωματικές προς
την κτηνοτροφία. Σε αυτές περιλαμβάνονταν οι τεχνίτες, κάτοχοι πολύ απλών εργαλείων χεριού με λίγες δυνατότητες,
περιφερόμενοι σιδεράδες και χαλκιάδες, περιφερόμενες
αδελφότητες ραφτάδων, λίγοι οπλουργοί, κατασκευαστές
μπαρουτιού και, τέλος, υφαντουργοί.8 Οι σιδεράδες, οι χαλκιάδες και οι ραφτάδες, πάντοτε άντρες, μετακινούνταν από
χωριό σε χωριό και σε παζάρια. Οι οπλουργοί και οι κατασκευαστές μπαρουτιού ήταν τεχνίτες ειδικευμένοι, εγκατεστημένοι σε
δύο ορεινά χωριά, και εργάζονταν κυρίως με παραγγελίες από
τις γύρω περιοχές και με τους περιφερόμενους εμπόρους.9
Πρόκειται για ομάδες τεχνιτών οι οποίες παραδοσιακά εξυπηρετούσαν την κτηνοτροφία. Συνεπώς, δεν διαφοροποιούσαν τα
θεμελιώδη χαρακτηριστικά που έδιναν την πρωτοκαθεδρία στην
ποιμενική κοινωνία. Η υφαντουργία, παλαιότατη οικιακή δραστηριότητα, δεν ξεχώριζε από την παραγωγή μάλλινων νημάτων
και υφασμάτων, και την ασκούσαν ανέκαθεν οι γυναίκες, ιδιαίτερα την περίοδο του χειμώνα, σε όλες τις ορεινές περιοχές των
Βαλκανίων όπου επικρατούσε η κτηνοτροφία.10 Φαίνεται όμως
ότι άντρες υφαντουργοί, ιδίως από την επαρχία Αγράφων, αποσπάστηκαν από την κτηνοτροφία για να προσανατολιστούν προς
την εντατικότερη κατασκευή παραδοσιακών μάλλινων υφασμάτων τις πρώτες δεκαετίες του 18ου αιώνα, όταν οι κάπες, οι βελέντζες και άλλα μάλλινα άρχισαν να αποτελούν αντικείμενο
του εξαγωγικού εμπορίου.11 Η μεταποιητική αυτή παραγωγή
εξελίχθηκε περαιτέρω, άγνωστο πότε, εισάγοντας στην κατασκευή υφασμάτων και τα βαμβακερά, βαμμένα μάλιστα επιτόπου σε ποικίλα χρώματα.12 Ίσως να έχουμε ένα ακόμη τοπικό
φαινόμενο πρωτοεκβιομηχάνισης, όπως γνωρίζουμε για τα Αμπελάκια, τις υφαντουργικές οικοτεχνίες των οροσειρών της Πίνδου, της Ροδόπης και άλλων περιοχών. Αυτή η διαφαινόμενη
εξειδίκευση στην οικοτεχνία δεν άλλαξε τον θεμελιώδη κτηνοτροφικό χαρακτήρα της ορεινής αυτής περιοχής.
Ας δούμε λοιπόν τον κατεξοχήν υλικό πλούτο, δηλαδή το
ζωικό κεφάλαιο, ξεκινώντας με ορισμένους αριθμούς ως τάξεις
μεγέθους. Γενικές αναφορές για εκτεταμένη κτηνοτροφική οικονομία από τον 15ο αιώνα πρέπει να θεωρηθούν αληθείς
λόγω της μακράς ιστορίας της ποιμενικής οικονομίας στην περιοχή.13 Με βάση μια καταγραφή σε φορολογικά κατάστιχα,
που θα μας βοηθήσει να σχηματίσουμε μια γενική ιδέα για το
δεύτερο μισό του 16ου αιώνα, περιορισμένη σε είκοσι έξι
χωριά της βόρειας Αιτωλίας, διαπιστώνουμε ότι αντιστοιχούσαν περίπου δεκαπέντε αιγοπρόβατα ανά άτομο.14 Γύρω στο
1800, ο αριθμός των αιγοπροβάτων στην περιοχή μόνο της σημερινής Αιτωλίας και των Αγράφων, εξαιρουμένων των κοπαδιών που ανήκαν σε μεγάλους Οθωμανούς αξιωματούχους,
έφταναν τα 2,4 εκατομμύρια κεφάλια ζώων, με τις κατσίκες να
ανέρχονται στο 78% αυτού του συνόλου. Να τονίσουμε ότι μας
Μάρκος Α. Γκιόλιας, Ιστορία της Ευρυτανίας, σ. 46-50. Δημήτρης Λουκόπουλος, Γεωργικά της Ρούμελης, Σύλλογος προς Διάδοσιν
Ωφελίμων Βιβλίων αρ. 14, Αθήναι 1938, σ. 5361, 73-79.
8
Μάρκος Α. Γκιόλιας, Το παραδοσιακό δίκαιο
και η οικονομία του τσελιγκάτου, Πορεία, Αθήνα
2004, σ. 337.
9
Ευγενίου Γιαννούλη του Αιτωλού, Επιστολές,
εκδ. Ι. Ε. Στεφανή - Ν. Παπατριανταφύλλου-Θεοδωρίδη, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 404, αρ. 216.
10
διαφεύγει ο αριθμός των βοοειδών, των εργατικών, και των μικρών οικόσιτων ζώων.15 Με μετριοπαθείς υπολογισμούς βάσει
του γενικού πληθυσμού της περιοχής, αναλογούσαν σαράντα
σχεδόν αιγοπρόβατα ανά κάτοικο, ενώ, εάν αφαιρέσουμε τον
πληθυσμό των ναυτικών πόλεων, πλησίαζαν τα πενήντα.16 Για
να σταθμίσουμε αυτό το μέγεθος, να θυμίσω ότι σύμφωνα με
τα στοιχεία πληθυσμού και αριθμού ζώων που γνωρίζουμε για
το λεκανοπέδιο της Αττικής, εκεί αναλογούσαν εννέα ζώα ανά
κάτοικο, ενώ αν αφαιρέσουμε τον πληθυσμό της Αθήνας, αυξάνονται με τις χαμηλότερες εκτιμήσεις στα δεκατέσσερα.
Ακολουθούσε η Ήπειρος, με τον μισό σχεδόν αριθμό αιγοπροβάτων ανά κάτοικο σε σύγκριση με το λεκανοπέδιο.17 Έμμεση
επιβεβαίωση των παραπάνω μεγεθών έρχεται από τα 4,35
εκατομμύρια αιγοπρόβατα, καταμετρημένα στην κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, λίγα χρόνια μετά την Ελληνική
Επανάσταση, παρά τις μεγάλες απώλειες που είχε η κτηνοτροφία στο μεταξύ.18 Είναι συνεπώς σχεδόν βέβαιο πως η συγκέντρωση ζωικού κεφαλαίου στην ορεινή κεντρική Ελλάδα ήταν
εξαιρετικά υψηλή.
Πώς αναπαραγόταν αυτό το τεράστιο ζωικό κεφάλαιο; Αν οι
καλλιεργητές της γης ήταν αναγκαστικά, αλλά όχι θεσμικά,
προσδεδεμένοι στη μικρή κλίμακα των χωραφιών που είχαν
στα χωριά τους, οι κτηνοτροφικοί πληθυσμοί άπλωναν σε μεγάλη έκταση τον ζωτικό τους χώρο και τον οικειοποιούνταν
με διαρκείς μετακινήσεις, που ρυθμίζονταν από τις εποχές
του χρόνου. Αυτός ήταν ο μόνος τρόπος αναπαραγωγής του
ζωικού κεφαλαίου τους. Οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι της κεντρικής Ελλάδας έχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά που διευκολύνουν την ανάπτυξη ποιμενικών κοινωνιών. Πρώτον, οι
αλλεπάλληλες πλαγιές και κοιλάδες αυξάνουν εκθετικά την
επιφάνεια βόσκησης σε μια σχετικά περιορισμένη ακτίνα επιφανείας. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι στα όρια αυτής
της σχετικά περιορισμένης ακτίνας χώρου αρκεί μια μετακίνηση λίγων δεκάδων χιλιομέτρων για να αλλάξουν οι κλιματολογικές συνθήκες.
Για να γίνει κατανοητή η οικειοποίηση της γεωμορφολογίας
της ορεινής κεντρικής Ελλάδας από τις ποιμενικές κοινωνίες,
ας θυμηθούμε την τεράστια πεδιάδα που εκτείνεται από τα δυτικά της σημερινής Γαλλίας, από τα παράλια του Βισκαϊκού κόλπου έως τη δυτική Ρωσία, όπου σχηματίζεται η απέραντη
ρωσική πεδιάδα μέχρι τα Ουράλια. Αυτή η πεδιάδα, από τις
ακτές των βόρειων θαλασσών, προχωράει μέσα στην ευρωπαϊκή ήπειρο σε βάθος που φτάνει ενίοτε τις εκατοντάδες χιλιόμετρα. Εκεί η κτηνοτροφία μπορούσε να υπάρξει μόνο
εφόσον επινοούσαν οι άνθρωποί της ένα σύστημα προστασίας
των ζώων στη μέση της πεδιάδας, τον σταβλισμό, και διέθεταν
τα μέσα για την υλοποίησή του. Αντίθετα, στην ορεινή κεντρική
Ελλάδα, όπως και σε πολλά ορεινά μέρη, μπορούσαν να αποφύγουν το κρύο του χειμώνα που σκότωνε τα ζώα, ή τη ζέστη
του καλοκαιριού που είχε το ίδιο αποτέλεσμα, μετακινούμενοι
τον χειμώνα σε προσιτές αποστάσεις προς τις παράλιες ή τις
Μάρκος Α. Γκιόλιας, Το παραδοσιακό δίκαιο,
σ. 329- 335.
François Charles Hugues Laurent Pouqueville, Voyage dans la Grèce, τ. 4, σ. 261- 263.
P. K. Doorn - L. S. Bommeljé, «Transhumance
in Aetolia», σ. 88-89. Peter K. Doorn, «Population
and settlements in Central Greece», ό.π.
François Charles Hugues Laurent Pouqueville, Voyage dans la Grèce, τ. 5, σ. 112-116.
11
12
13
William Martin Leake, Travel, τ. 4, σ. 273-274.
Spyros Asdrachas, «Histoire de la Grèce
post-byzantine» in Annuaire 1975-1976, École
pratique des hautes études. 4e section, Sciences
historiques et philologiques, 1976, σ. 477-481.
14
15
16
Στο ίδιο, σ. 251. Sebastiaan Bommeljé - Peter
K. Doorn, Aetolia and the Aetolians, ό.π., σ. 46.
17
Γιώργος Ν. Μητροφάνης, Η φορολογία της
πρωτογενούς παραγωγής στην Ελλάδα (18281862). Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1992, σ. 237.
18
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
πεδινές περιοχές που ήταν θερμότερες, και αντιστρόφως το
καλοκαίρι προς τα ορεινά που ήταν ψυχρότερα, φτάνοντας
έως και τις δύο χιλιάδες μέτρα ύψος.19 Αυτή η μετακίνηση γινόταν βαθμιαία με την πορεία των εποχών του έτους και την
αλλαγή της θερμοκρασίας ανά υψόμετρο. Οπότε, σε μικρές
αποστάσεις μεταξύ δύο προσωρινών σταθμεύσεων άλλαζε το
κλιματολογικό περιβάλλον και εξασφαλιζόταν απρόσκοπτα η
αναπαραγωγή του ζωικού κεφαλαίου τους. Υπολογίζουμε ότι
για κάθε διακόσια μέτρα αλλαγής υψομέτρου οι βοσκοί με τα
κοπάδια τους έπρεπε να διανύσουν μονοπάτια μήκους ενός
έως τεσσάρων χιλιομέτρων.20 Πόσες χιλιάδες χιλιόμετρα δυνατών διαδρομών κάλυπταν αυτά τα μονοπάτια και τα περάσματα; Από τα μέσα του 19ου αιώνα γνωρίζουμε μόνο έναν
γαλλικό τοπογραφικό χάρτη της Αιτωλίας και των Αγράφων,
του οποίου οι διαδρομές και τα μονοπάτια επιβεβαιώνονται
εν πολλοίς από τις αναλυτικές περιγραφές των διαδρομών
που κατέγραψαν περιηγητές στις αρχές του 19ου αιώνα.21
Είναι εύλογο να δεχτούμε, υπολογίζοντας κατά προσέγγιση
με βάση την κλίμακα, ότι υπήρχαν δίκτυα μονοπατιών και περασμάτων δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων. Δίκτυα που δηλώνουν μεγάλη ευχέρεια μετακινήσεων των κοπαδιών προς
ποικίλες κατευθύνσεις του ορίζοντα, παραμένοντας όμως στα
γεωγραφικά όρια της ορεινής κεντρικής Ελλάδας.
Η εποχική λοιπόν μετακίνηση των ζώων ήταν ο τρόπος αναπαραγωγής αυτού του κεφαλαίου, από το οποίο, ας σημειωθεί,
ήταν εξαρτημένες συνολικά οι υλικές προϋποθέσεις αναπαραγωγής των ανθρώπων. Για να πραγματοποιηθεί η εποχική μετακίνηση ενός τόσο μεγάλου αριθμού ζώων, ήταν απαραίτητο
οι ανθρώπινες δραστηριότητες να προσαρμόζονται στα γεωμορφολογικά και κλιματολογικά δεδομένα μέσω ενός γενικού
κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας. Μόνο έτσι ο άγριος φυσικός χώρος μετεξελισσόταν από πεδίο απειλής σε αντικείμενο
οικειοποίησης από τους ανθρώπους, εξυπηρετώντας τις επιδιώξεις της αναπαραγωγής τους.22 Τι μπορούσε να είναι αυτός ο γενικός κοινωνικός καταμερισμός εργασίας;
Ο καταμερισμός είχε ως κέντρο αναφοράς τη συγκρότηση κοπαδιών. Ένα κοπάδι που θα ακολουθούσε τις πιο πάνω διαδρομές, μπορούσε να αποτελείται από αρκετές δεκάδες χιλιάδες
αιγοπρόβατα, τα οποία ανήκαν σε πολλές διαφορετικές οικογένειες κτηνοτρόφων. Το πιο συνηθισμένο συλλογικό σύστημα
συγκρότησης των κοπαδιών ήταν η σχέση ανάθεσης των ζώων
σε τρίτους, η κτηνοληψία, τρόπος ανάθεσης πολύ παλαιός, διάχυτος στα Βαλκάνια και σε ορεινές περιοχές της Ευρώπης.23 Οι
κτηνολήπτες, συνήθως κτηνοτρόφοι με αρκετά δικά τους ζώα,
μέσω πολλών συμβάσεων με τρίτους σχημάτιζαν μεγάλα κοπάδια και αναλάμβαναν να τα μετακινούν, αμειβόμενοι με ένα
μέρος των αγαθών που παρήγαγαν τα ζώα, ίσως και με μικρό
αριθμό νεογέννητων.24 Παρότι προφορικές, οι μαρτυρίες από
ένα χάνι στην Ακαρνανία μιλάνε για κοπάδια της τάξης των πενήντα-εξήντα χιλιάδων αιγοπροβάτων μαζί με τα συνοδευτικά
19
Karl Kaser, «Κτηνοτροφία, συγγένεια», ό.π.,
σ. 100.
20
Peter Doom, «Geographical Location and
Interaction Models and the Reconstruction of
Historical Settlement and Communication: The
Example of Aetolia, Central Greece», Historical
Social Research, 18-3/1993, σ. 55, πίνακας 6,
και σ. 71, διάγραμμα 13.
21
Στο ίδιο, σ. 56 χάρτης 1. Δημήτρης Ανωγιάτης-Πελέ, Δρόμοι και διακίνηση, σ. 33-34, 46, 49.
22
Ανδρέας Καπετάνιος, «Χώρος και χρόνος στη
Δυτική Ικαρία: διαδικασίες μετάβασης και μετασχηματισμού», http://cambridge.academia.edu/AndreasKapetanios/Papers/922091/
ζώα από ένα πέρασμα.25 Στη συγκρότηση των κοπαδιών δεν μετείχαν μόνο κάτοχοι μεγάλου αριθμού ζώων. Έπαιρναν μέρος
και μικροί, με λίγες δεκάδες ζώα, σε ορισμένες περιπτώσεις με
ακόμη λιγότερα.26 Ο κτηνολήπτης προσλάμβανε τους βοσκούς,
που προέρχονταν από τα φτωχότερα στρώματα, ενώ δεν αποκλειόταν να έχουν διαθέσει και αυτοί στο κοπάδι κάποια ελάχιστα ζώα ο καθένας, ενώ ως βοσκοί πληρώνονταν σε είδος
(κολιγιά, και σε μία παραλλαγή σχέσεων εγαλιά) και ήταν ένοπλοι.27 Σύμφωνα με κάποιες καταγραφές στην ορεινή Φθιώτιδα, ο αριθμός ζώων ανά κάτοχο κοπαδιού κυμαινόταν στις
αρχές του 19ου αιώνα από ορισμένες εκατοντάδες ζώα, που
αποτελούσαν τον μεγάλο κανόνα των μικρότερων ιδιοκτησιών,
έως και πάνω από τις δέκα χιλιάδες, για ελάχιστους πολύ μεγάλους κτηνοτρόφους.28
Οι σχέσεις με τις οποίες συγκροτούνταν τα κοπάδια δεν διέφερε ουσιαστικά από τις σχέσεις οργάνωσης ενός τσελιγκάτου,
παρά μόνο σε ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό. Τα τσελιγκάτα
ήταν μετακινουμένα ημινομαδικά χωριά, όπως ήταν τα χωριά
των Βλάχων, έως την αργή και βαθμιαία μόνιμη εγκατάσταση
των οικονομικά ισχυρότερων ομάδων τους από τον 17ο αιώνα.
Αντίθετα, οι ποιμενικές κοινωνίες των ορεινών της κεντρικής
Ελλάδας ήταν εδραίοι πληθυσμοί, και μόνο τα κοπάδια τους
πραγματοποιούσαν εποχικές μετακινήσεις με το σύστημα ανάθεσης που προαναφέραμε.29 Πρακτικά, τα 2,4 εκατομμύρια αιγοπρόβατα, φυσικά και τα υπόλοιπα είδη ζώων των οποίων δεν
γνωρίζουμε τον αριθμό, κινούνταν διαρκώς στα όρια της ορεινής κεντρικής Ελλάδας, ενώ οι κτηνοτρόφοι παρέμεναν εν πολλοίς στα χωριά τους, ασχολούμενοι με τις οικοτεχνίες τους, με
το κυνήγι, με τις λίγες μικρές καλλιέργειες και με τα υπόλοιπα
μικρά οικόσιτα ζώα.
Νομίζω ότι ο κλασικός καταμερισμός των έργων εντός της
διευρυμένης ποιμενικής οικογένειας μεταξύ γυναικών και ανδρών, ενηλίκων και παιδιών, δεν μας βοηθάει να αντιληφθούμε τη σχέση ανάμεσα στους εδραίους ποιμενικούς
πληθυσμούς και το διαρκώς μετακινούμενο ζωικό τους κεφάλαιο. Θα πρέπει να αλλάξουμε οπτική γωνία. Να εγκαταλείψουμε την πολιτική οικονομία της κτηνοτροφίας προκειμένου
να σκεφτούμε τις ποιμενικές αυτές κοινωνίες με πρίσμα τη
σχέση ασφάλειας/κίνδυνου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο
κατοχύρωναν συνθήκες ασφάλειας στο διαρκώς μετακινούμενο κεφάλαιό τους, σε συνάρτηση βέβαια με το οθωμανικό
κράτος, αφού αυτό έθετε τους κανόνες. Με δυο λόγια να σκεφτούμε ιστορικά τις αιτίες της γέννησης και της ενδυνάμωσης
του αρματολικού φαινομένου.
Σημείωση «Α.Ν.»: Ο ομότιμος καθηγητής ιστορίας Πέτρος Θ.
Πιζάνιας συμμετέχει στον εορτασμό των 100 φύλλων της εφημερίδας μας με το παραπάνω μεγάλου ενδιαφέροντος κείμενο. Τον
ευχαριστούμε θερμά για την εξαιρετική τιμή που μας έκανε.
Ηλίας Ν. Αρναούτογλου, «“Σιδηροκέφαλα
ήτοι αθάνατα και αδιάφθορα”. Οικονομική και νομική συνέχεια στις συμβάσεις κτηνοληψίας»,
Πνεύματος Δώρημα Γεωργίω Π. Νάκω, Θεσσαλονίκη 2010 (ανάτυπο).
23
Δημήτρης Λουκοπούλος, Ποιμενικά της Ρούμελης, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 1930. Δημήτρης Χ. Χαλατσάς, «Το
δίκαιο στα ορεινά χωριά της κεντρικής Ρούμελης
επί Τουρκοκρατίας», Ρουμελιώτικο Ημερολόγιο,
1968-1970.
24
P. K. Doorn - L. S. Bommeljé, «Transhumance in Aetolia», ό.π., σ. 92.
25
7
Δημήτρης Λουκόπουλος, Ποιμενικά της
Ρούμελης, σ. 159-161. Δημήτρης Σταμέλος, Η
Δωρίδα στην τουρκοκρατία. Συμβολή στη μελέτη
του νεότερου Ελληνισμού, Γλάρος, Αθήνα 1986,
σ. 31.
26
Μάρκος Α. Γκιόλιας, Παραδοσιακό δίκαιο, σ.
203-211.
27
Σπύρος Ι. Ασδραχάς, Ελληνική κοινωνία και
οικονομία, σ. 137-138.
28
29
J. Lewthwaite, «The idea of transhumance:
post-positivist perspectives and problematic»,
στο R. Maggi - R. Nisbet - G. Barker (eds),
Archeologia della pastorizia, ό.π.
8
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
.Ν. ΧΡΟΝΙΚΟ του ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΥ
Α
α
ι
ν
ό
25 Χρ
Απ’ τη ΜΥΝΙΑ στην ΑΓ. ΕΥΘΥΜΙΑ, Σεισμοί
και μετονομασίες πόλεων στην περιοχή μας
Σ
τις αρχές του 18ου αι., του τελευταίου που διήνυσαν ολόκληρο
στη σκλαβιά οι Έλληνες, στο άλλοτε ακμαίο και φημισμένο βυζαντινό μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα έξω απ’ το
Γαλαξείδι, ένας απ’ τους εναπομένοντες θεοσεβούμενους ἀσκητάδες, ο
ταπεινός ιερομόναχος Ευθύμιος, στα τελευταία κρύα πριν την άνοιξη του
1703, σκυμμένος σε ‘‘παλαιά χειρόγραφα, μεμβράνια, σιζίλια καὶ χρυσόβουλλα αὐθεντικά’’, κοπίαζε στο φως των κανδηλιών νύχτες ατέλειωτες ν’
αντλήσει το κρίσιμο υλικό και να συγγράψει την «ἀληθινή ἱστορία αὐτοῦ
τοῦ τόπου, ἔστοντας πατρίδα» του. Κύτταρο κι αυτός ενός λαού με μνήμη
που δεν έσβηνε, που γέννησε την ιστορία και την αγαπά και την καλλιεργούσε και σε χρόνους δίσεκτους, κοπιάζοντας για χατίρι της, μας άφησε
το περίφημο 36σέλιδο Χρονικό του.
Εκεί συμπύκνωσε κι εξέφρασε στο φυσικό του χώρο, τον κόσμο της υπαίθρου που ήταν τότε ο κορμός του ελληνισμού1. Χωρίς καμιάν ιδιαίτερη –
μεγάλη μόρφωση, μετήλθε την απλή λαϊκή γλώσσα συγγράφοντας σε ανόθευτα λαϊκό δημοτικό λόγο και με ζωηρά αναπτυγμένη λαϊκή φαντασία,
το κρίσιμο υλικό του. Η πρόθεσή του είναι καθαρά ιστορική. Απ’ την αφήγησή του απουσιάζουν κατά κανόνα οι χρονολογίες κι η ενσωμάτωση των
γεγονότων στη γενική ιστορία, διαπιστώνονται γρήγορα οι ελλείψεις, ελεγχόμενες ιστορικές πληροφορίες, η ανάμιξη ιστορικών περιστατικών με
θρύλους, θαύματα και φανταστικές διηγήσεις, καταγραφόμενα όλα με την
ίδιαν ακρίβεια και την πίστη στην πραγματικότητα2. Αν και ο ιερομόναχος
Ευθύμιος μνημονεύει ότι ανέγνωσε παλαιά βυζαντινά έγγραφα, προτίμησε
ν’ αντλήσει περισσότερο απ’ τη ζωντανή προφορική παράδοση, ‘‘τα θυμήματα, τα σημειώματα μέσα στα παλαιά βιβλία και κωδίκια’’, τις αφηγήσεις των γεροντοτέρων του μοναστηριού, ίσως κι από κανένα παλιότερο
χρονικό εκεί μέσα3.
Προφανώς κατείχε ένα ευρύτερο υλικό και γνώριζε περισσότερα πράγματα για την ιστορία του τόπου. Επέλεξε να συμπεριλάβει όσα εξυπηρετούσαν το σκοπό του, σύμφωνα με την εσωτερική τους σχέση, ή αντίθεση.
Με στοιχεία απ’ τη λαϊκή παράδοση, το συναξάρι και τη στέρεη και βιωμένη χριστιανική πίστη του συμπλήρωσε τα ιστορικά κενά περικλείοντας
μέσα σε λίγες σελίδες ιστορία επτά αιώνων, καταφέρνοντας ν’ αποτυπώσει
την ψυχή μιας μακράς περιόδου. Κατά τα πρότυπα των βυζαντινών χρονογράφων υπογραμμίζει τη σημασία της πίστης και της ευσέβειας που
συμβάλλουν, όπως εύστοχα σημειώνει ο Γ. Βαλέτας, “στη σωτηρία του
τόπου απ’ τα στόματα της καταστροφής που άνοιξαν τόσες φορές για να
τον καταπιούν και να τον αφανίσουν απ’ το πρόσωπο της γης”. Έτσι με όλα
αυτά, “η πένα του πήγε μακρύτερα απ’ τη στόχευσή του”4. Σύμφωνα με
το Χρονικό, οι μεγάλες συμφορές που πλήττουν τον τόπο, προέρχονται
από επιδρομές αλλοφύλων, κατακτητών, κουρσάρων κ.ά., από θανατηφόρες επιδημίες (πανούκλα) και μεγάλους σεισμούς, που αλληλοεμπλέκονται
στη αφήγηση.
Ζώντας πια κοντά δυο αιώνες σε καιρούς εθνικής ανεξαρτησίας κι ελευθερίας κι έχοντας με την πρόοδο της ιατρικής καταφέρει ν’ αντιμετωπιστούν προληπτικά κι αποτελεσματικά στη δύση οι θανατηφόροι λοιμοί,
απομένει η απειλή των σεισμών, σοβαρή κι αναπόφευκτη για την Ελλάδα
και την περιοχή μας ειδικώτερα, που παρακινεί να σχολιάσομε τα όσα έχει
καταγράψει για σεισμούς ο ιερομόναχος Ευθύμιος.
Στα 996 στην επιδρομή τους ως τη νότιαν Ελλάδα, οι Βούλγαροι έχουν
κυριεύσει και καταστρέψει συθέμελα τα Σάλωνα. Επαναλαμβάνοντας τις
αποτρόπαιες πράξεις τους και στο Γαλαξείδι, όπου σφάζουν και λεηλατούν
και μες στις εκκλησιές, την ώρα της αρπαγής ενός ασημένιου κανδηλιού,
απ’ την εικόνα του Χριστού, ο μεν ιερόσυλος κατακεραυνώθηκε «καὶ μεΛίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Δ΄ έκδ., ΜΙΕΤ , 1985, σ. 94.
2
Λίνος Πολίτης, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ό.π., σ. 93.
3
Χρονικό του Γαλαξειδιού, δημοτικό ιστόρημα ι. Ευθύμιου Πενταγιώτη, λογοτεχν. αποκατάστ. Γ. Βαλέτα,
Αθήνα, Ίκαρος, 1944, σσ. 51, 26.
4
Χρονικό του Γαλαξειδιού, δημοτικό ιστόρημα ι.
Ευθύμιου Πενταγιώτη, λογ. αποκ. Γ. Βαλέτα, ό.π.,
σσ. 54, 27.
1
γάλος σεισμός ἐγενέθηκε. Ἐτότες ἐφάνηκε ἕνας καβαλάρης…» με σπαθί κι
έσφαζε «τοὺς πειράτες· καὶ τοὺς ἐπῆρε κυνηγῶντας ὄξω ἀπ’ τὸ Γαλαξείδι μέσα
εἰς τὰ βουνὰ» (Χρονικό, (έκδ. 1914) σ. 202 ).
Στα 1230, (ή 1267-8), αφηγείται στη συνέχεια ο ιερομόναχος Ευθύμιος
«ἐκεῖνα γοῦν τὰ χρόνια, οἱ Γαλαξειδιῶτες ἔστοντας νὰ πέσουν οἱ ἐκκλησίες ἀπὸ
ἕνα σεισμὸν φοβερότατον, ἐπαρακαλέσασι τὸν δέσποταν Μιχαήλ νὰ χτίση μίαν
ἐκκλησίαν» (Χρονικό, σ. 206). Ένας σεισμός, λοιπόν γίνεται η αφορμή να
χτιστεί απ’ τον Ηγεμόνα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, το μοναστήρι της
Μεταμορφώσεως του Σωτήρα στο Γαλαξείδι5. Και η ανοικοδόμηση των
γκρεμισμένων κτισμάτων, πρώτα των ιερών ναών κι η εναπόθεση στο Θεό
της προστασίας “από σεισμοῦ, λοιμοῦ, καταποντισμοῦ” των κατοίκων της περιοχής, περνούν στο Χρονικό, μαρτυρώντας ως τις μέρες μας, όσα συνέβησαν ύστερα από μιαν άγνωστη κατά τα λοιπά τότε καταστροφή.
Τα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κατοχής στον τόπο μας σε μιαν εξέγερση (1446), απ’ τις αμέτρητες, χωρίς καμιά τύχη ως το 1821, ο φόβος
των εκδικητικών αντιποίνων απ’ τους δυνάστες είχε φέρει τους αναμιχθέντες και τον απλό λαό, έτοιμους για ομαδική φυγή –μετανάστευση στη
δυτικήν Ευρώπη. Η πρακτική αυτή είχε κατ’ επανάληψη ακολουθηθεί σε
παρόμοιες περιπτώσεις από ολόκληρα χωριά του ηπειρωτικού και νησιωτικού ελληνικού χώρου. Τότε ο καπεταν Γιαννάκης Καβάσιλας, γενναίος
και γνωστικός πατριώτης «πολύ προκομένος ἄνθρωπος λαλώντας πολλά
ἄφοβα καὶ σκεφτικά» ανέλαβε απεσταλμένος και σαν υπεύθυνος κι έμπειρος ηγέτης –βγαλμένος απ’ την περίσταση, μεσολάβησε «διὰ νὰ κάμη
τὲς συφωνίες μὲ ὅρκους τρομεροὺς» (Χρονικό, σ. 215) με τους Τούρκους
και απέτρεψε τον ξεσπιτωμό και την προσφυγιά του πληθυσμού. Προφανώς ήταν μέλος της ιστορικής κωνσταντινουπολίτικης οικογένειας των Καβασιλαίων, που απ’ την Αγ. Ευθυμία, έδωσε και τον περίφημον ιερομόναχο
και δάσκαλο της Βαρνάκοβας, τον Νικόδημο Καβάσιλα (1595-1652)6.
Μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, που δεν τον έθελξε για εξιστόρηση
στο Χρονικό, ο ιερομόναχος Ευθύμιος αναφέρει την ύστερα από άλλην
εξέγερση στην περιοχή, δόλιαν εξόντωση απ’ τον μπέη των Σαλώνων με
βασανιστήρια, ογδοντατόσων προυχόντων, ανάμεσά τους και τρεις Αγιαθυμιώτες! Στην κατ’ εξαίρεση κατόπιν αναφορά χρονολογίας (1584), σημειώνεται ότι «σεισμὸς μεγάλος καὶ τρομερὸς ἐγκρέμνισε πολλά σπίτια στὸ
Γαλαξείδι, Σάλονα, Λιδορίκι καὶ Ἔπαχτο … Ἐτότες γοῦν σύρριζα ἐχάλασε ἕνα
χωριό, ποὺ τὸ ἐλέγασι Μυνιά, καὶ οἱ ἐγκάτοικοι, ποὺ ἐγλύσασι, ἐπήρασι τὰ βουνὰ
κλαίοντας. Καὶ ἐκεῖ ἐφανερώθηκε ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος καὶ τοὺς ἐπαρηγόρησε καὶ
τοὺς εἶπε νὰ πηγαίνουσι πίσω στὸ χωριὸ καὶ νὰ καθήσουνε καὶ νὰ μὴ φοβῶνται
τίποτες καὶ αὐτός τοὺς διαυθεντεύει. [Καὶ ἀκούοντας] ἐκεῖνα τὰ λόγια, ἐγυρίσασι
καὶ ἐξαναχτίσασι πίσω τὰ πεσμένα σπίτια καὶ τὸ χωριό τὸ ὀνομάσασι Ἁγίαν
Εὐθυμίαν πρὸς δόξαν καὶ τιμήν τοῦ Ἁγίου, ποὺ τοὺς ἐγκαρδίωσε καὶ τοὺς εἶπε τὸ
πώς θὰ τοὺς διαυθεντεύη» (Χρονικό, σ. 219). Σύμφωνα με τα σύγχρονα επι-
στημονικά πορίσματα, το έτος 1580 έγινε σεισμός εντάσεως 6,8 βαθμών
της κλίμακας Ρίχτερ, που επέφερε μεγάλες ανατροπές και καταστροφές
στο Γαλαξείδι, την Άμφισσα, την Ναύπακτο, το Λιδορίκι και σε όλες τις γειτονικές περιοχές μέχρι τα Ιόνια νησιά.
Το συγκλονιστικό γεγονός αποδίδεται με μοναδικήν απλότητα. Το βάρος
της αφήγησης ρίχνεται στα επιγενόμενα του κύριου γεγονότος. Μέσα
στον πόνο των περιλειπομένων απ’ τις απώλειες και τις καταστροφές, την
αξερρίζωτη θέληση για ζωή του πολύπαθου και κατατρεγμένου λαού, την
αναλαμβάνει ο Άγ. Ευθύμιος7. Παρουσιάζεται στους τσακισμένους κι
αβοήθητους, αφημένους τελείως στη μοίρα τους ανθρώπους. Τους εμψυχώνει και τους συμβουλεύει. Τους παρηγορεί και τους καθησυχάζει,
Από τον Ηγεμόνα Μιχαήλ Β΄ Άγγελο Κομνηνό
(1210;-1271) και την ευσεβή (μετέπειτα Οσία) σύζυγό
του Θεοδώρα, γύρω στα 1250. Βλ. Αναστάσιος Ι. Σκιαδάς, Το Γαλαξείδι, μια πανάρχαια ναυτική πολιτεία,
Αθήνα 1999, σσ. 250-253 κ.α.
6
Ο Κ. Σάθας στη Νεοελληνική Φιλολογία του αναφέρεται σ’ αυτόν, βλ. Σπύρος Κυριάκης, «Η προσέγγιση του Κ. Σάθα μέσα απ’ το συγγραφικό έργο του
Ευθ. Σταθόπουλου και η συμβολή του γαλαξειδιώτη
ιστοριοδίφη στην ιστορική έρευνα για την Αγ. Ευθυμία
5
(αρχαία Μυωνία)», Α.Ν. φ. 95, Οκτ. –Δεκ. 2014, σ. 8.
7
Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας από την Αρμενία, που
έδρασε στην Παλαιστίνη, (5ος αι.) είχε το προορατικό
χάρισμα και τη δύναμη της θαυματουργίας. Με ελάχιστα ψωμιά χόρτασε εκατοντάδες επισκέπτες στο
κελί του. Πολλές στείρες γυναίκες, με τις προσευχές
του απέκτησαν παιδί. Και κάποτε, σε ανομβρία, προσευχήθηκε στον Θεό και άνοιξαν οι πύλες του ουρανού ποτίζοντας με πολύ βροχή τη διψασμένη γη, η
οποία αναζωογονήθηκε και κάρπισε.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
τους στέλνει πίσω στον τόπο τους, να ξαναχτίσουν τα φτωχικά σπιτικά
τους και τους εγγυάται τη ζωή με την αδιάλειπτη παρουσία και την προστασία του. Ο φέρων το όνομα του Αγίου συγγραφέας, αποτυπώνει με
τον πιο παραστατικό τρόπο το πόσο δυναμικό στοιχείο της ζωής ήταν τα
χρόνια εκείνα η πίστη. Την οικειότητα του παρεμβάντος Αγίου, την πειστικότητα των λόγων του, την ανταμώνομε και πολύ αργότερα στον Μακρυγιάννη, όταν έκαμε τις συμφωνίες του με τον Άγιο (Ιωάννη τον Πρόδρομο
στη Δεσφίνα). Η απ’ τα αρχαία χρόνια υφιστάμενη λοκρική Μυω(α)νία,
χτυπήθηκε, αλλά δεν εγκαταλείφτηκε. Ξαναχτίστηκε κι έχει τον Άγιό της
που την σκέπει, μετονομασθείσα σε Αγ. Ευθυμία. Τη στροφή και τη νέα
της ζωή στην ιστορία, εδώ και 4½ αιώνες, διέσωσε στο Χρονικό του ο ιερομόναχος Ευθύμιος.
Ενώ ήξερε, καθώς βάσιμα μπορούμε να εικάσομε, για τον 6ο Τουρκοβενετικό πόλεμο (1684-1699) και την ηρωική δράση του εθνομάρτυρα επισκόπου Φιλοθέου, ο συγγραφέας σταματά περί το 1660, όταν ο τρομερός
πειρατής Ντουρατζίμπεης, την ώρα που με τους άνδρες του αιματοκύλιζε
το Γαλαξείδι, τη νύχτα της Ανάστασης κι ο ίδιος δολοφονούσε μες στην εκκλησιά δυο ιερείς, «ἐτότες ἐγίνηκε μεγάλος σεισμὸς καὶ ἔπεσε ἡ ἐκκλησία καὶ
ἐσκότωσε πέντε κουρσάρους» (Χρονικό, σ. 223). Όσοι κάτοικοι πρόλαβαν,
έφυγαν και γλύτωσαν στα βουνά. Για το έτος 1660, η σύγχρονη επιστήμη
πληροφορεί ότι έγινε καταστρεπτικός σεισμός εντάσεως 6,4 βαθμών της
κλίμακας Ρίχτερ στην περιοχή, με επίκεντρο το Γαλαξείδι. Στους φυγάδες
στα βουνά, εκεί παρουσιάστηκε ο Αϊ Γιάννης ο Πρόδρομος και τους είπε
ότι κακοθανατίστηκε τιμωρημένος ο αιμοσταγής κουρσάρος. Τους συμβούλευσε να γυρίσουν πίσω στον τόπο τους, να χτίσουν πέντε εκκλησιές
και να ονομάσουν το Γαλαξείδι: Πεντάγιοι, ξορκίζοντας με δεήσεις το δαιμονικό. Όταν οι Γαλαξειδιώτες εκτέλεσαν με συνέπεια τις υποδείξεις του,
«ἀκούστηκε μιὰ βροντή ἀπό τὸν κάτου κόσμο καὶ ὁ οὐρανός ἐμαύρισε καὶ ἡ θά-
λασσα ἐφούσκωσε … καὶ ἕνας ἅγιος ἐφάνηκε μὲ μαῦρα ράσα, περπατῶντας
ἀπάνου στὴ θάλασσα, καὶ εὐλόγησε … καὶ ἔπαψε τὸ φούσκωμα τῆς θάλασσας».
Πρόκειται για νέο σεισμό με παλιρροϊκό κύμα (τσουνάμι) στον Κορινθιακό
–Γαλαξείδι.
Ο συγγραφέας του Χρονικού του Γαλαξειδιού συνδέει επιδρομές, σεισμούς και μετονομασίες πόλεων της περιοχής μας, με τρόπο που δεν
υπάρχει ως σήμερα επιβεβαίωση από άλλη πηγή. Για την Άμφισσα, μετά
την άλωση της Κωνσταντινούπολης απ’ τους Σταυροφόρους, γράφει ότι
«ἕνας ἀπὸ τὴ Σαλονίκη Φράγγος βασιλέας ἐπῆρε καὶ τὸ Σάλονα, χώρα παμπάλαια
καὶ ἐξακουστή στῶν Ἑλλήνων τὸν καιρό, καὶ ἀπὸ ἐτότες λέγεται Σάλονα λεγάμενη
ἀλλέως προτήτερα» (Χρονικό, σ. 207). Ο J. Spon είχε επισκεφθεί την περιοχή
μας (1675-76) και σε μιαν άλλη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ναό των
αρχών του 12ου αι. από μιαν επιγραφή, είχε ταυτίσει τα Σάλωνα με την αρχαίαν Άμφισσα. Ο ιερομόναχος Ευθύμιος δεν είχε υπ’ όψη του το “Ταξίδι”
του γάλλου περιηγητή (εκδ. 1679).
Για την Αγ. Ευθυμία, λέει ότι πριν από το σεισμό του 1584 ονομαζόταν
Μυνιά (Μυανία) και ύστερα προς δόξα και τιμή του προστάτη της Αγίου,
πήρε το σημερινό της όνομα. Και για το Γαλαξείδι, αφού αφανίστηκε από
τους πειρατές και το σεισμό, οι επιζήσαντες έμεναν στα γύρω βουνά επί
13 χρόνια. Ύστερα τους φανερώθηκε ο Αϊ Γιάννης ο Πρόδρομος και τους
υπέδειξε να γυρίσουν πίσω, να ξαναχτίσουν το Γαλαξείδι με 5 εκκλησιές,
μετονομάζοντάς το σε Πεντάγιοι. Η ονομασία αυτή διατηρήθηκε για 33
χρόνια, οπότε ο Αϊ Γιάννης πάλι εμφανίστηκε στον ύπνο του καπεταν Μήτρου Βαρνάβα, (μετέπειτα μοναχού της Μεταμόρφωσης) και «πρόσταξε
καὶ ἐδώκασι πάλε τὴν παλαιά ὀνομασία».
Το Χρονικό του Γαλαξειδιού δημοσιευμένο εδώ κι 1½ αιώνα απ’ τον Κ.
Σάθα κι έχοντας γνωρίσει πολλές επανεκδόσεις, είναι ένα κείμενο για συχνές αναγνωστικές επιστροφές, όχι μόνο για ικανοποίηση πληροφοριακών
αναγκών. Απλός αλλά πολυσήμαντος ο λόγος του ιερομόναχου Ευθυμίου,
διατρέχει μια φτωχή σε πηγές για τον τόπο μας περίοδο 7 αιώνων. Επιδρομές πειρατών κι άλλων εχθρών, μεγάλοι σεισμοί και μετονομασίες πόλεων στην περιοχή, συνδέονται με έναν τρόπο ανώτερης σύλληψης των
πιθανών προτύπων του, βυζαντινών χρονογράφων, δείχνοντας με τον πιο
κατανοητό από όλους τρόπο, τι κινούσε την ιστορία σε εποχές που τα γεγονότα δεν είχαν τη σύγχρονη πολυπλοκότητα, τη σκόνη και την παραπλανητική εξωτερική μορφή…
Δημήτρης Χ. Παλούκης
Το Παγκόσμιο και Πανανθρώπινο Νόημα της Επανάστασης του 1821
> Του Γεωργίου Δ. Αναγνωστοπούλου
ΑΠΑΡΝΗΣΗ, γενναιοψυχία, ενότητα και ανδρεία, πάθος και πείσμα,
αγωνιστικό ήθος και εγκαρτέρηση, μεγαλοψυχία και ορθοφροσύνη, ενότητα και αδελφοσύνη, αυτές ήταν οι θαμβωτικές ανταύγειες της γνήσιας
ελληνικής αρετής των προμάχων της Εθνικής μας ελευθερίας, που ύστερα
από τεσσάρων αιώνων σκλαβιά, πήραν την μεγάλη απόφαση να προχωρήσουν, χωρίς ίχνος φόβου και δισταγμού, προς την απεγνωσμένη μάχη
της τιμής ή του θανάτου με την βεβαιότητα ότι η ελευθερία είναι η ίδια
η πνοή της ζωής και ο θάνατος ένα επεισόδιο. Γιατί, πολύ απλά, οι Έλληνες
είχαν ξεκινήσει για να πεθάνουν αν δεν κέρδιζαν το πρώτο δικαίωμα του
ανθρώπου που ονομάζεται Ελευθερία. Και η απόφαση τους αυτή είχε
γίνει το πιστεύω τους και σύμβολό τους: “Ελευθερία ή Θάνατος”.
Η εξέγερση εκείνη, που αποτέλεσε ένα από τα εκπληκτικότερα γεγονότα
της Παγκόσμιας Ιστορίας, είχε πανεθνικό χαρακτήρα. Όλοι οι Έλληνες, ανεξάρτητα φύλλου, ηλικίας, επαγγέλματος και κοινωνικής θέσης, έδωσαν το
«παρών» στο προσκλητήριο της Μεγάλης Θυσίας και πρώτοι αυτοί άνοιξαν τον δρόμο για την κατάλυση της κραταιής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
και δίδαξαν τους ισχυρούς της Γης πώς οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι. Και,
ως αδιαφιλονίκητοι προπομποί του πολιτισμού, χάραξαν μια νέα μορφή
αγώνων, κατά τους οποίους δεν είναι δυνατόν να υπάρξει συνδιαλλαγή
προκειμένου περί της επιλογής μεταξύ τυραννίας και ελευθερίας.
Η Ελληνική Επανάσταση, ήταν Επανάσταση εναντίον του κατεστημένου
και της λογικής της εποχής. Γι΄ αυτό, εκτός από τις άλλες αντίξοες συνθήκες, έπρεπε να αντιμετωπίσει τους ανταγωνισμούς των ισχυρών ανακτοβουλίων της Ευρώπης και το εχθρικό κλίμα της ωμής Ευρωπαϊκής
διπλωματίας που είχαν διαμορφώσει πολιτικοί υπολογισμοί και διεθνείς
σκοπιμότητες της Ιερής Συμμαχίας, που τον πόθο για Εθνική Αποκατάσταση του λαού μας τον έβλεπε σαν ανταρσία στον αφέντη, σαν υπονόμευση της Ευρωπαϊκής Τάξης, σαν διατάραξη της ισορροπίας στην
περιοχή, που θα μπορούσε να έχει πολυσήμαντους αντίκτυπους, δημιουργώντας μια νέα κατάσταση πραγμάτων.
Χαλυβδωμένοι οι πόθοι των ραγιάδων στο καμίνι του υψηλού χρέους
και με την ατσάλινη ψυχή τους οπλισμένη με μια αδιανόητη θέληση θυσίας, εξόρμησαν εναντίον του αδυσώπητου Οθωμανού δυνάστη παντού
όπου έκαιγε χλωμό, αλλά αιώνιο, το φως της Ελληνικής Ιδέας. Σε κάθε
9
γωνιά της υπόδουλης τότε Ελληνικής Χερσονήσου, από την πρώτη στιγμή
της πτώσεως της Πόλης, ξεχύθηκαν με παράφορη ορμή σ΄ έναν τιτάνιο
αγώνα με κοινό ιδανικό να αναστήσουν τον ανέσπερο και ολοζώντανο
θρύλο του μαρμαρωμένου βασιλιά.
Κι έγινε το Εικοσιένα μια από τις κατηγορηματικότερες βεβαιώσεις της
ιστορικής συνέχειας και συνέπειας του Ελληνικού μύθου, που υψώνεται
ως αυθεντικό σύμβολο του ακατανίκητου πόθου του ανθρώπου για την
αξιοπρεπή, την αγέρωχη διεκδίκηση ηθικών αιτημάτων, που εξευγενίζουν τον άνθρωπο και τον παροτρύνουν σε υψηλότερες κατακτήσεις με
μόνο όπλο, με μόνο οδηγό την ψυχή, το πνεύμα, το δίκαιο.
Η Επανάσταση του 1821, ήταν ιστορική επιταγή. Από της πρώτης
ημέρας της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, όταν ο Βυζαντινός αετός
έπεφτε με θρυμματισμένα και αιματόβρεκτα τα φτερά του, είχε αρχίσει η εξόρμηση του Γένους, η οποία εξακολούθησε, έξω από τα όρια
του χρόνου, των θυσιών και της λογικής, σε όλη την διάρκεια των Τετρακοσίων χρόνων της σκλαβιάς με Τριάντα (30) αλλεπάλληλες, μικρές
και μεγάλες, εξεγέρσεις. Γιατί οι Έλληνες ουδέποτε αποδέχθηκαν την
Τουρκική τυραννία, ουδέποτε πίστεψαν ότι ήταν δούλοι και σκλάβοι
και ούτε για μια στιγμή έχασαν τον σωστό προσανατολισμό τους προς
τον πάντα ολόφωτο ορίζοντα της Εθνικής Ιδέας, αλλά η σπίθα της εθνικής Αναγέννησης σιγόκαιγε στη χόβολη του παρελθόντος και αρκούσε
μια ελαφρά πνοή ανέμου για να αναρριπίσει την φλόγα και να προκαλέσει τεράστια πυρκαϊά που κατέκαυσε τον έντρομο εχθρό και κατέλυσε το σαθρό οικοδόμημα της τυραννίας. Στον νου τους και στα χείλη
τους φώλιαζαν οι προφητικοί λόγοι: “Πάλι με χρόνια και καιρούς, πάλι
δικά μας θάναι”.
Παγκόσμιο και Πανανθρώπινο Νόημα έδωσαν στην Επανάσταση του
1821 οι Έλληνες, που συνδύασαν με θαυμαστή ενότητα και πληρότητα
τον οικουμενικό χαρακτήρα του Αγώνα τους με τον ασίγητο εθνικό
πόθο για την πραγμάτωση της Μεγάλη Ιδέας του Έθνους και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου με την Ισότητα, την Αξιοπρέπεια και την Πρόοδο.
Το πνεύμα των αγωνιστών του 1821 ας μας εμπνέει πάντοτε και ας καθοδηγεί τα βήματά μας στο δρόμο της Εθνικής τιμής και του καθήκοντος.
Είναι το ίδιο πνεύμα που μεγαλούργησε στο Μαραθώνα, στις Θερμοπύλες, στη Σαλαμίνα και δημιούργησε το Θαύμα του Αλβανικού Έπους.
10
Η
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
25 Χρόνια Α.Ν.
“Φωκικός Ταχυδρόμος” και Αγία Ευθυμία
επέτειος της συμπλήρωσης 25 χρόνων συνεχούς κυκλοφορίας
κι έκδοσης 100 φύλλων των Α.Ν. είναι ένα γεγονός που ξεπερνά τα όρια της Αγ. Ευθυμίας. Κι αυτό γιατί τα περιεχόμενα,
ειδήσεις και κείμενα από τα πρώτα κιόλας φύλλα αφορούσαν και παραέξω στην περιοχή μας και τελικά ολόκληρη τη Φωκίδα. Σαν πρώτος
διδάξας που είχε προτρέξει με δική του εφημερίδα, μπορεί δίκαια να
θεωρηθεί ο Ευθύμιος Σταθόπουλος και ο περίφημος “Φωκικός Ταχυδρόμος” (1965-1967). Ο αείμνηστος αυτός συμπατριώτης γεννημένος
στην Αγ. Ευθυμία, έχασε τον πατέρα του από τα φασιστικά στρατεύματα
κατοχής και μεγάλωσε στα δίσεκτα χρόνια του πολέμου. Σπούδασε οικονομικά (ΑΣΟΕΕ), έκανε μεταπτυχιακό στη Γαλλία, κάτοχος αυτοδίδακτα πολλών ξένων γλωσσών, εργαζόταν στη ΔΕΗ με απόλυση στα
χρόνια της δικτατορίας λόγω των δημοκρατικών και προοδευτικών του
ιδεών. Διακατεχόταν από έντονη αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα και
τον τόπο του με διάθεση έμπρακτης προσφοράς. Έχοντας συνειδητοποιήσει από πολύ νωρίς την ανάγκη της διαρκούς και ολοκληρωμένης
ενημέρωσης των πολιτών και τη σημασία της για τη δημοκρατία, είχε
ένα ευαίσθητο δημοσιογραφικό ένστικτο. Με, επικίνδυνο για τον ίδιο,
ανυποχώρητο σθένος αποκάλυψε ένα μεγάλο προδικτατορικό σκάνδαλο της ΔΕΗ που άγγιζε το πρωθυπουργικό γραφείο. Για τον τόπο
όμως συνέλαβε και έκαμε πράξη την έκδοση μιας 15ήμερης τοπικής
εφημερίδας του “Φωκικού Ταχυδρόμου”. Με ολιγομελή ομάδα-επιτελείο
στην Αθήνα και εδώ (Άμφισσα κυρίως) εξέδωσαν 15 φύλλα (1ο της Τετάρτης 20/10/1965 έως 15ο της Δευτέρας 10/04/1967).
Η πληρότητα θεμάτων σε κρίσιμα ζητήματα της επικαιρότητας, η εξακτίνωσή της σε όλη τη φωκική επικράτεια, με ειδήσεις και ανταποκρίσεις
από όλα σχεδόν τα χωριά, η εποικοδομητική άσκηση κριτικής απ’ τη
σταθερή σκοπιά των αληθινών συμφερόντων του τόπου, ο εμπλουτισμός της με επιμορφωτικά κείμενα για την ιστορική πορεία του τόπου
και τους συγχρόνους του πνευματικούς ανθρώπους, την κατέστησαν
ένα αξεπέραστο πρότυπο τοπικού δημοσιογραφικού εντύπου φύλλου.
Μεταδικτατορικά για όχι τόσο προφανείς λόγους, ο Ευθύμιος Σταθόπουλος δεν σκέφτηκε τη συνέχιση της προσπάθειας. Στράφηκε ολοκληρωτικά στην ιστορική έρευνα και πάλι απ’ την αφετηρία του (Αγ.
Ευθυμία στο ‘21) ανοίχτηκε με αφοπλιστικά απλή και πειστική λογική
στους ευρύτερους ορίζοντες της Φωκίδας. Το δίτομο αυτό έργο είναι η
βάση κάθε νεώτερης προσπάθειας εξιχνίασης του ιστορικού παρελθόντος για κάθε χωριό ή κωμόπολη της Φωκίδας.
Ο Ευθύμιος Σταθόπουλος αγαπά και νοιάζεται τη γενέτειρά του και τους
συγχωριανούς του. Αφού όμως η εφημερίδα είναι “Φωκικός Ταχυδρόμος”
δε μεροληπτεί στην καταχώρηση σχετικών μ’ αυτήν ειδήσεων-δημοσιεύσεων. Κάποιοι συνεργάτες - αρθρογράφοι υπογράφουν τα κείμενα με τ’
όνομά τους, ή ψευδώνυμο, διατηρούν μόνιμες στήλες. Ο ίδιος μόνο στο περιηγητικό σε συνέχειες κείμενο υπογράφει ως Ν. Σταθάς. Όλα τα άλλα κείμενά του είναι ανυπόγραφα. O εντοπισμός των σχετικών με την Αγ. Ευθυμία
κειμένων/δημοσιεύσεων του “Φωκικού Ταχυδρόμου” απ’ τα φωτοαντίγραφα
των σωζόμενων στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Άμφισσας φύλλα, αποφέρει ένα
χρήσιμο υλικό της κοινωνικής ιστορίας της κωμοπόλεως πριν απ’ τη δικτατορία κι αποδελτιώνει κείμενα του αείμνηστου συγγραφέα-ερευνητή χαρακτηριστικά του άλλοτε δημοσιογραφικού κι άλλοτε χρονογραφικού ύφους σε
μια υποδειγματική και για σήμερα γλώσσα. Συγκεκριμένα αλιεύσαμε:
ΑΡ. Φ. 1 - ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1965 ΣΕΛ. 4
Η ανακάλυψη μιας αρχαίας επιγραφής σε πέτρα αχυρώνας του Ευθ.
Ντούρου. Είναι η πρώτη καταχωρημένη είδηση για την Αγία Ευθυμία
στον “Φωκικό Ταχυδρόμο”. Στην ίδια σελίδα υπάρχει η αναγγελία της
Γενικής Συνέλευσης του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών (31/10).
ΑΡ. Φ. 3 - ΣΑΒ. 12 ΜΑΡΤ. 1966 ΣΕΛ. 3
Στο κείμενο του Γ. Γάτου με τίτλο “Δημογέροντες Σαλώνων και Λιδωρικίου στα 1830-1831” αναφέρονται και οι πρόκριτοι της Αγίας Ευθυμίας
του 1830.
ΑΡ. Φ. 3 - ΣΑΒ. 12 ΜΑΡΤ. 1966 ΣΕΛ. 4
Επίσης, στο φύλλο αυτό ο Ευθ. Σταθόπουλος παραθέτει πολύ αναλυτικά την αρχαία συνθήκη του 200 π.Χ. Μυανίας-Υπνίας.
ΑΡ. Φ. 3 - ΣΑΒ. 12 ΜΑΡΤ. 1966 ΣΕΛ. 8
Στο ίδιο φύλλο προαναγγέλλεται και η διάλεξη που έδωσε (27-3-66)
στο Σύλλογο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας (οδός Μητροπόλεως), ο Ευθ.
Σταθόπουλος για την αρχαία αυτή συνθήκη και το περιεχόμενό της αλλά
υπάρχει και “υπενθύμιση” στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών να φροντίσει για την αρχαία επιγραφή που βρέθηκε σε πέτρα αχυρώνας. Υπάρχει επίσης και η είδηση πραγματοποίησης του χορού του Συλλόγου
Αγιοευθυμιωτών στην «Αίγλη» του Ζαππείου στις 12-2-66.
ΑΡ. Φ. 4 - ΤΡΙΤΗ 5 ΑΠΡ. 1966 ΣΕΛ. 1,2,3
Πολύ απλά και χωρίς αναφορά στο όνομα του ομιλητή καταχωρήθηκε
στο φύλλο αυτό ότι έγινε η διάλεξη για την αρχαία συνθήκη ΜυανίαςΥπνίας “με επιτυχία”. Η παρουσία εκεί του Γιάννη Σκαρίμπα, που “μίλησε για λίγο στην αρχή στους παρισταμένους πατριώτες του” είναι ό,τι
άλλο κρίθηκε σημαντικό ν’ αναφερθεί. Με τη σημείωση σε παρένθεση,
αναγράφεται τέλος ότι δημοσιεύεται και η προσφώνηση του Σκαρίμπα
στη σελ. 2. Η προσφώνηση όπου συγκινητικά αυτοπροσδιορίζεται ως
ξενιτεμένο παιδί της εύανδρης Αϊθυμιάς και άλλες επιστολές του Σκαρίμπα στην εφημερίδα, έχουν περιληφθεί στο τομίδιο “Ακοίμητες αγάπες της εύανδρης Αϊθυμιάς” που εξέδωσε ο Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών.
Έτη κυκλοφορίας: α΄ έκδοση, (2008) και β΄ έκδοση, 2014.
ΑΡ. Φ. 5 - ΤΡΙΤΗ 10 ΜΑΪΟΥ 1966 ΣΕΛ. 1,4
Στο φύλλο αυτό απ’ την 1η σελίδα (με συνέχεια στην 4η) υπάρχει εμπεριστατωμένο κείμενο του αείμνηστου Ι. Δ. Παύλου με τίτλο “Τα χωριά
του τέως Δ. Μυωνίας/ η σημερινή τους κατάσταση και τα προβλήματά
τους”. Τα αναφερόμενα πληθυσμιακά στοιχεία που σήμερα διαβάζονται
στενάχωρα και μελαγχολικά, το μεγάλο πρόβλημα της λειψυδρίας, ο
τότε πραγματοποιούμενος εξηλεκτρισμός, οι δυνατότητες αξιοποίησης
τουριστικά της παραλιακής ζώνης, το οδικό-δασικό δίκτυο, δίνουν στο
κείμενο με την ανεπαίσθητη καθαρεύουσα διαχρονική αξία. Ο Ι. Δ. Παύλου υπήρξε σταθερός συνεργάτης και των Α.Ν. με ξεχωριστά κείμενα
ως το τέλος της ζωής του.
Επίσης, στην 1η σελίδα του ιδίου φύλλου υπάρχει κείμενο με τίτλο
“Προωθείται το έργο “Τρύπης”/ Εγκρίθηκε η προμελέτη του κ. Καραπάνου”. Προβλέπετο δημιουργία τεχνητής λίμνης στην “Τρύπη” και δια
αυτού του τρόπου επίλυση του προβλήματος ύδρευσης των 4 χωριών
του τ. Δήμου Μυωνίας αλλά και της Ιτέας. Η πορεία έδειξε ότι το όλο
εγχείρημα παρέμεινε στο στάδιο της προμελέτης.
ΑΡ. Φ. 6 - ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1966 ΣΕΛ. 2
Εδώ υπάρχει το β’ μέρος των σχολίων του Γάλλου αρχαιολόγου Ζ.
Μπουσκέ για την αρχαία συμφωνία Μυανίας-Υπνίας. Προφανώς τη μετάφραση έχει εκπονήσει ο Ευθ. Σταθόπουλος χωρίς να αναφέρει το
όνομά του.
ΑΡ. Φ. 6 - ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1966 ΣΕΛ. 7
Στο ίδιο φύλλο απ’ τη στήλη Νέα των Συλλόγων πληροφορούμαστε
την διεξαγωγή με επιτυχία της πρώτης εκδρομής του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών σε Καλάβρυτα, Αγία Λαύρα, Μέγα Σπήλαιο με αρχηγό τον
Ηλία Παύλου 11-12 του μήνα αλλά και προαναγγέλλεται η διήμερη εκδρομή στην Αγία Ευθυμία για τον εορτασμό του Γενεσίου της Θεοτόκου
(7-8 Σεπτεμβρίου).
ΑΡ. Φ. 6 - ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1966 ΣΕΛ. 8
Επίσης, στο ίδιο φύλλο και στο κείμενο για τους Β’ Παμφωκικούς αγώνες, υπάρχει αναφορά στον Αθλητικό Σύλλογο Αγίας Ευθυμίας, ο
οποίος ήρθε πρώτος (!) από τους Συλλόγους και σ’ αυτό είχε παίξει
ρόλο η παρουσία του παλαίμαχου βαλκανιονίκη του ακοντισμού Ευθυμίου Λουκόπουλου.
ΑΡ. Φ. 7 - ΔΕΥΤΕΡΑ 25 ΙΟΥΛ. 1966 ΣΕΛ. 6
Στο μεγάλο γεγονός ηλεκτροφωτισμού της υπαίθρου και ειδικά των
χωριών του νομού μας ο Ευθ. Σταθόπουλος είχε ιδιαίτερη ευαισθησία
και ενεργό ενδιαφέρον λόγω της εργασίας του στη ΔΕΗ. Στο παραπάνω
φύλλο αναφέρει την ομάδα των χωριών που επρόκειτο να ηλεκτροδοτηθούν και σημειώνει πρώτη την Αγ. Ευθυμία στα χωριά που είχαν ήδη
αλλάξει ιστορική περίοδο απ’ τη μεταπολεμική παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.
ΑΡ. Φ. 8 - ΠΕΜΠΤΗ 18 ΑΥΓ. 1966 ΣΕΛ. 2
Στο φύλλο αυτό ο Ευθ. Σταθόπουλος ανώνυμα εγκαινίασε “την παράθεση των χωρίων των αρχαίων συγγραφέων που μιλάν για τη Φωκίδα”, πρωτότυπο δοκίμιο και μετάφραση με πρόθεση και σχολιασμό
από “ειδικό συνεργάτη”. Η πρωτιά ήταν για την Αγία Ευθυμία: “Τι είδε
ο Παυσανίας στη Μυωνία”. Σε παρένθεση του κεφ. 38.8 των «Φωκικών» υπήρχε: (Απόδοση Ε.Σ.). Είναι προφανώς τ’ αρχικά του.
ΑΡ. Φ. 11- ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΔΕΚ. 1966 ΣΕΛ. 6
Στο δημοσίευμα «Χοροί Σωματείων» προαναγγέλλεται ο χορός των
Αγιοευθυμιωτών με υπενθύμισή του στο φ. 13/10-2-1967.
ΑΡ. Φ. 12 - ΣΑΒΒΑΤΟ 14 ΙΑΝ. 1967 ΣΕΛ. 3,4
Στο “Φωκικό Ταχυδρόμο” υπήρχαν και φωτογραφίες (ασπρόμαυρες)
και σκίτσα του Αυγέρη Κανάτα. Μυκτηρίζοντας τα έργα ύδρευσης απ’
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
τη Νομαρχία σε 76 κοινότητες του νομού, κάτω απ’ την φωτογραφία
Λαλλά υπάρχει καυστικό σχόλιο με την αντίθεση των μεταφερόμενων
στην Αγ. Ευθυμία βαρελών νερού!
Στο αυτό φύλλο ακόμα υπάρχει ανακοίνωση-πρόσκληση στους Αγιαθυμιώτες της πρωτεύουσας να λάβουν μέρος σε εκδρομή στην Αγία
Ευθυμία για την εορτή και πανήγυρη του προστάτη Αγίου. Δηλώσεις
συμμετοχής στον Γραμματέα αείμνηστο Σίμο Καραηλιά και στα 4 μέλη
του τότε ΔΣ: (αείμνηστο Ηλία Πέτρ. Παύλου και Γεώργιο Βασ. Αγαπητό,
Ιωάννη Ευθ. Δρόλαπα και Παναγιώτη Δεδ. Διαούρτα). Η προσκυνηματική αυτή ετήσια εκδρομή, πάντα με πρωτοβουλία του Συλλόγου, συνεχίζεται ως τις μέρες μας.
ΑΡ. Φ. 13 - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΦΕΒΡ. 1967 ΣΕΛ. 2,3
Σ’ αυτό το φύλλο αναγράφεται η σημαντική δωρεά 50 σάκων τσιμέντου απ’ το Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών για την αποπεράτωση του δρόμου
από το χωριό στο ναό του Αγίου Ευθυμίου.
Με απλή γραφή αλλά περιέχουσα όλη την πανηγυρική μέθεξη και με
ένα Ε στο τέλος δηλωτικό του γράψαντα (Ευθ. Σταθόπουλου) περιγράφεται «το Πανηγύρι της Αγιαθυμιάς».
Στο ίδιο φύλλο με χιουμοριστική διάθεση, κάποιος απ’ την Τριταία θέλοντας να διαφημίσει το χωριό του, προσκάλεσε στο πανηγύρι του Αγ.
Βλασίου (11 Φεβρ.) και γράφει ότι “Η Αϊθυμιά το καταχείμωνο μας ξεσηκώνει κάθε χρόνο και μας καλεί να γιορτάσουμε τον άγιό της. Κι εκεί
σαν ξεκαμπίζουμε μας ξυρίζει το ξεροβόρι. Ως τις 11 Φλεβαρίου οι Αϊθυμιώτες θα ’χουν ξενερώσει απ’ τη μπύρα και θα πάνε!”
ΑΡ. Φ. 14 - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΜΑΡΤ. 1967 ΣΕΛ. 2,4
Πρώτη ανακοίνωση στη στήλη ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ του φύλλου είναι η δωρεά
του (τότε) ταξίαρχου, συγχωριανού Γεωργ. Ντούρου ποσού 1000 δρχ.
για αγορά σχολικών ειδών εις μνήμην της μητέρας του Ευθυμίας.
Στους χορούς των Φωκικών Σωματείων, τρίτος στη σειρά ο χορός
της Αγίας Ευθυμίας που πραγματοποιήθηκε στις 4-3-1967 στην
«Αίγλη» του Ζαππείου.
Το γεναριάτικο κρύο, τα μαγαζιά στην Αγία Ευθυμία με ζωντανή μουσική από δημοτικά συγκροτήματα, δυο σολίστες και η αντίθεση των
11
προτιμήσεων κρασιού μπύρας, αποτυπώνουν γλέντια εποχής ανεπιστρεπτί παρελθούσας. Το αλλιώτικο αστικό κλίμα στον αποκριάτικο
χορό στο κέντρο της Αθήνας με το μοίρασμα του χρόνου παραδοσιακής
και μοντέρνας χορευτικής μουσικής, η ευρεία προσέλευση χωριανών
και μη και η αναπόληση της γενέτειρας, είναι η ψυχωμένη ανάμνηση
του προ 50ετίας γεγονότος.
ΑΡ. Φ. 15 - ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΑΠΡ. 1967 ΣΕΛ. 4
Στο τελευταίο φύλλο τής λόγω δικτατορίας διακόψασας την έκδοση
εφημερίδας, διαβάζουμε δύο γεγονότα που προκαλούν έντονο προβληματισμό: α) το θάνατο από εργατικό δυστύχημα στην Άμφισσα του τότε
προέδρου Κοινότητας Αγ. Ευθυμίας Γεωργ. Ε. Καρανάσου (5-4-67) και
β) την παρέλευση άπρακτης της επετείου πυρπόλησης της Αγ. Ευθυμίας. Στη στήλη “Σχόλια” ο ανώνυμος αρθρογράφος (πάλι σφόδρα πιθανόν ο Ευθ. Σταθόπουλος) εκφράζει τη θλίψη του “24 (τότε) χρόνια
μετά και ακόμα η ιστορία εκείνης της εποχής δεν γράφτηκε” και το λόγο
της δικής του επιμονής “επέτειοι αυτού του είδους δεν συνηθίζεται
ακόμα να γιορτάζωνται. Ας τις μνημονεύομε έστω, σαν “ελάχιστο φόρο
τιμής” στις θυσίες μας. Που ξεχάστηκαν τόσο γρήγορα στον καιρό της
ειρήνης”.
Η δραματική εκείνη επέτειος έχει καθιερωθεί να τιμάται στο μνημείο
που εγκαινιάσθηκε το 2006 και συρρέει κόσμος κάθε χρόνο στην Αγ.
Ευθυμία με τη διοργάνωση των εκδηλώσεων απ’ το τοπικό Συμβούλιο
και το Σύλλογο.
Η βραχύβια εκείνη τοπική εφημερίδα, έδωσε πολλά κι άφησε παρακαταθήκες για το μέλλον, όχι ωστόσο και υιοθετημένες απ’ τις σύγχρονες
εφημερίδες. Χωρίς να μεροληπτεί στα δημοσιεύματα για τη γενέτειρά του,
ο ουσιαστικός εκδότης της Ευθ. Σταθόπουλος έδωσε και μες από το “Φωκικό Ταχυδρόμο” το σφυγμό της προδικτατορικής Αγ. Ευθυμίας που με
αδρές γραμμές προσπαθήσαμε κι εμείς να παραστήσουμε: Οι δύσκολες
συνθήκες ζωής, ο παρεμβατικός σύλλογος και οι Αγιαθυμιώτες των Αθηνών, φαίνεται να έχουν ανοίξει το δρόμο, αυτόν που διαπλάτυνε και τον
συνεχίζει ο σημερινός Σύλλογος που την επέτειο ενός από τα πιο αξιόλογα επιτεύγματά του λαμπρά εορτάζομε.
Γιάννης Κολιαβάς
ΔΙΠΛΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Σ’ αγαπώ γι’ αυτό που είσαι
μα πιο πολύ γι’ αυτό που δεν είσαι
μη με ρωτάς
εσύ είσαι
ΟΛΑ
Και ο κανόνας και η εξαίρεση
Και τα έχεις
ΟΛΑ
Όσα ποτέ δε φαντάστηκα
πως είχες
τα μέρη του λόγου
και της πράξης
ρήματα κι επιρρήματα
πάθη και λάθη
και τα έδωσες
ΟΛΑ
Όσα ζήτησα και δε ζήτησα
Κι αγάπη «άνευ όρων»
Όμως να ξέρεις πιο πολύ σ’ αγάπησα
γι’ αυτό που δεν είσαι
για τις νύχτες που ξημέρωναν στα μάτια σου
περιμένοντάς σε
και το χαμόγελο που ο ήλιος έσκαγε στο πρόσωπό σου
για τα καυτά μεσημέρια που λαμπάδιαζαν
το σώμα μου στη σκέψη σου
για τις μάταιες προβλέψεις μου Χ
και τις παραισθήσεις μου Ψ
εξισώσεις χωρίς λύση
ποτέ δεν ήμουν καλή στα Μαθηματικά
ότι τάχα ερχόσουν ώρα με την ώρα.
Τι κι αν ποτέ δεν ήρθες;
Πολυτιμότερη η απουσία σου
Σ’ αγαπώ γι’ αυτό που είσαι
μα πιο πολύ γι’ αυτό που δεν είσαι
πού να χωρέσει αυτή η αγάπη
έτσι που τη στρίμωξαν το δεδομένο και το επιθυμητό;
Αυτή η διπλή σου ταυτότητα
σταθερή διαχρονική αξία
στο μικρόκοσμο της καρδιάς μου
αυτό σου το ανύπαρκτο
που πάλεψα μια ζωή να ενσαρκώσω
τρόμαξα μην το χάσω.
Χωρίς τη δική σου απασχόληση
θα ήταν μισή η ζωή μου.
Μαρούσι, Φεβρουάριος 2016
Δέσποινα Αναγνωστάκη-Γλυμή
12
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν. ΞΗΝΤΑΡΑΣ
1
25 Χρόνια Α.Ν.
Τα χρονογραφικά σήματα του Γιάννη Σκαρίμπα2
Ο Γιάννης Σκαρίμπας, του οποίου απόψε το έργο τιμάμε, (με την Να περνούσαν απαρατήρητα και να μην παραδίδονταν στη μνήμη των
ευκαιρία των τριάντα χρόνων από το θάνατό του), αποτελεί ιδιάζουσα μεταγενεστέρων και τα χρονογραφεί.
και αξιοπρόσεχτη περίπτωση λογοτέχνη (ποιητή και πεζογράφου).
Αυτό είναι το χρονογραφικό του περισκόπιο, που μετατρέπεται σε
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι,
χρο νο σ κόπι ο ˙ «μετρά, δηλαδή, με ακρίβεια πάρα πολύ μικρά χροΑξιότιμε κύριε πρόεδρε3,
νικά διαστήματα» της λογοτεχνικής, δημοσιογραφικής και φιλολογικής
Που τιμάτε με την παρουσία σας και συντονίζετε την τιμητική αυτή ζωής. Τ’ αξιολογεί και κρίνει ότι χρήζουν σχολιασμού και μάλιστα άλλοτε
εκδήλωση, η ιδιοσυστασία του έργου του Σκαρίμπα νωρίς είλκυσε καυστικού, άλλοτε σατιρικού κι άλλοτε ηπιότερης “φωτοδότησης”. Πάντην προσοχή των μελετητών αλλά και του αναγνωστικού κοινού και τως ελάχιστες είναι οι στιγμές, που ο “χρονοσκόπος” Σκαρίμπας ησυπροκάλεσε το ενδιαφέρον των κριτικών.
χάζει, “καθεύδει”, θα λέγαμε. Είναι, κατά κανόνα, ο ημεροδρόμος, που
1. Το χρονογραφικό του έργο
από τη φαρέτρα του εκτοξεύει τα βέλη του, εξ ου και τα στίγματά του.
Το χρονογραφικό του corpus4 - που ενδιαφέρει την αποψινή ομιλία
3 . Χρον ογ ραφ ικά σ ήματα
μας - συνιστά το αναπαυτήριό του. Είναι κείμενα που έγραψε στο
Μικρά, λοιπόν, και μεγαλύτερα χρονογραφικά κείμενα δίνουν το
“φτερό”5, στην “ξώβεργα”6, παίρνοντας ανάσα από τη συγγραφική δικά τους σ ή μ α τα , τις δικές τους φρυκτωρίες. Είναι σαν λένε: εδώ
του καταπόνηση. Είναι κείμενα, όμως, δροσερά, που διατηρούν την είμαι και φωνάζω. Δεν μ’ ακούς; Και παρουσιάζουν τις δικές τους ιδιοικμάδα της γραφής τους. Είναι κείμενα της περιδιάβασης του νου.
τυπίες: δομικές, νοηματικές, υφολογικές και ψυχολογικές / χαρακτηΤο corpus, λοιπόν, αυτό – μικρό το δέμας – αριθμεί 80 χρονογρα- ριολογικές.
φικά κείμενα ανισομεγέθη, καθώς και αρκετά μικρο-χρονογραφήματα,
Συγχωρήστε μου, όμως, εάν οι επόμενες καταγραφές των σημάτων
που περιλαμβάνουν οι τιτλιζόμενες ενότητες “παραγραφάκια” στα αυτών δεν αρθρωθούν στην προηγούμενη σειρά. Βλέπετε, η μνήμη
“Νεοελληνικά Σημειώματα”7, όπως ακούσατε από την κ. Παπαγεωρ- και η σκέψη ακολουθούν τις δικές τους προσωπικές διαδρομές. Οι
γοπούλου.
συνειρμοί είναι προσωπικό δικαίωμα του καθενός.
Τα 80 χρονογραφήματα μοιράζονται σε δύο
Και ξαναπιάνοντας τον μίτο της ομιλίας
χρονογραφικές συλλογές8 και δίνουν το
μας εκεί που τον αφήσαμε, σημειΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ε.Σ.Η.Ε.Α.
στίγμα τους στη χορεία των χρονογράφων,
ώνουμε ότι ο Γ. Σκαρίμπας δεν είναι ο
και ο Δήμος Χαλκιδέων σας προσκαλούν σε
που λάμπρυναν, έως τα μέσα του προηγούσυστηματικός χρονογράφος. Είναι ο
εκδήλωση για τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από τον
μενου αιώνα, το κειμενικό αυτό είδος. Οι εν
ερασιτέχνης. Ο πνευματικός άνθρωθάνατο του Γιάννη Σκαρίμπα
λόγω συλλογές επιγράφονται με αινιγματιπος που ενίοτε χρονογραφεί.
(1984-2014).
κούς σουρεαλιστικούς τίτλους: Τα πουλιά Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, 12 Μαρτίου
4. Το αθηναϊκό χρονογράφημα
με το λάστιχο9, η οποία περιλαμβάνει 55
Δε χρονογραφεί, όμως, όπως οι
2014, ώρα 7:00 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της
Ε.Σ.Η.Ε.Α., Ακαδημίας 20, Αθήνα.
συνολικά χρονογραφικά κείμενα και Σπαζοαθην(αι)ογράφοι χρονογράφοι, που
κεφαλιές στον ουρανό10, η οποία περιέχει
έστρεψαν το λογογραφικό αυτό είδος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
25 χρονογραφήματα και μικρο-χρονογρα- - Χαιρετισμοί από εκπρόσωπο του Μορφωτικού Ιδρύμα- στο ρεμβασμό, την ηπιότητα, στην πετος της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και εκπρόσωπο του Δήμου Χαλκιδέων. ριδιάβαση. Το αποτοξίνωσαν από την
φήματα σε αξιολογική ισοτιμία.
- “Νεοελληνικά Σημειώματα”:
Χρονογραφήματα και μικρο-χρονογρακαυστική του εμβέλεια και το μετέτρεΜια
εκδοτική
προσπάθεια του Γιάννη Σκαρίμπα.
φήματα, λοιπόν, κείνται εντός της χρονοψαν σε κριτική του σαλονιού, της αριΧρυσούλα Παπαγεωργοπούλου - Ιωαννίδη
γραφικής κοίτης, όπως την οριοθέτησαν οι
στοκρατίας με τους καλούς τρόπους
Φιλόλογος δ.φ., Επίτιμη Σχολική Σύμβουλος
παλιοί τεχνίτες, οι μαστόροι του είδους.
ευγενείας. Το εξευγένισαν και του έδω- Τα χρονογραφικά σήματα του Γιάννη Σκαρίμπα.
Αυτά, λοιπόν, τα σκόρπια δημοσιεύματα
σαν μύρισμα αθηναϊκό, της ήπιας κουΠαναγιώτης Ξηντάρας
χρονογραφικής μορφής σε “χαλκιδέικες
βεντούλας, της ανταλλαγής απόψεων
Φιλόλογος δ.φ., Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος.
- Ο Γιάννης Σκαρίμπας στον
εφημερίδες” αποτελούν “σοδιά”11 και συνισε ήπιο και πολιτισμένο κλίμα13.
«Δημοκρατικό
Τύπο».
στούν το προσωπικό σ κοπ ε υ τ ή ρ ι ο του
Το χρονογράφημα, για μια μεγάλη καΣυμεών Σταμπουλού
χρονογραφούντος Σκαρίμπα, από το
τηγορία χρονογράφων στα τέλη του
Νεοελληνιστής φιλόλογος δ.φ.
οποίο εξαπολύει τις “βομβίδες” του «και
19ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου, ήταν
Η
συνεργασία
μου με τον Γιάννη Σκαρίμπα.
12
βγαίνει ολόφωτος και αψύς» . Ίσως, αυτά
το πρωινό “συνομιλητήριο” εκλεπτυΔημήτρης Δεμερτζής
ν’ αποτελέσουν το “οπλοθέσιο – ερευνητήσμένων ανθρώπων, που γνώριζαν ευΕκδότης - δημοσιογράφος.
ριο” του μελλοντικού μελετητή, από το
γενικούς τρόπους συζήτησης˙ που
- Τη συζήτηση θα συντονίζει ο συγγραφέας δημοσιογράφος Βασίλης Βασιλικός
οποίο θα προκύψουν τα χρονογραφικά
σέβονταν ο ένας τις απόψεις του άλλου˙
στίγματα εκείνης της εποχής.
που επιχειρηματολογούσαν, χωρίς να
2. Οι αφορμήσεις του
φωνασκούν˙ που διαπαιδαγωγούσαν με τη στάση τους και με τις ιδέες
Το χρονοσκόπιο του Σκαρίμπα, από το οποίο εμπνέεται, είναι λο- τους˙ που αποτελούσαν το σχολείο του καθημερινού πολιτισμού14.
γοτεχνικού κυρίως εύρους. Απομονώνει τέτοιες ενδιαφέρουσες ειδή- Έτσι, το ήθελε και ο Παύλος Παλαιολόγος μακριά από την πολισεις, μικρογεγονότα και στιγμιότυπα που ενδέχεται να μη σχολιάζονταν. τική και απάνθισμα της δημοσιογραφίας.
1
Ο κ. Παναγιώτης Ν. Ξηντάρας είναι διδάκτωρ
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και επίτιμος σχολικός σύμβουλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (φιλολόγων).
2
Η εισήγηση αυτή εκφωνήθηκε στην εκδήλωση,
που οργάνωσε η Ε.Σ.Η.Ε.Α. και ο Δήμος Χαλκιδαίων για τα 30 χρόνια από τον θάνατο του λογοτέχνη (πεζογράφου και ποιητή) Γιάννη Σκαρίμπα,
σύμφωνα με το πρόγραμμα που επισυνάπτεται.
3
Πρόκειται για το λογοτέχνη Βασίλη Βασιλικό,
που συντόνιζε την εκδήλωση.
4
Λατινική λέξη: σώμα.
5
Γ. Σκαρίμπας, (1978), Τα πουλιά με το λά-
στιχο, εκδόσεις Αφών Δ. Περγάμαλη, Χαλκίδα
1978, σ. 9.
6
Λέξη ιδιωματική. Ακούγεται στη Λακωνία.
7
Περιοδικό που κυκλοφόρησε από το Μάρτιο
έως τον Αύγουστο του 1937 στη Χαλκίδα σε πέντε
τεύχη. Ιδρυτής, ιδιοκτήτης και διευθυντής ήταν ο
Γ. Σκαρίμπας.
8
Σε καμία όμως συλλογή δε σημειώνεται σε
ποια έντυπα έχουν πρωτοδημοσιευτεί τα χρονογραφικά αυτά κείμενα. Απλώς, ότι είναι «σκόρπια
δημοσιεύματα του συγγραφέα καταχωρισμένα σε
χαλκιδέικες εφημερίδες» βλ. χρονογραφική συλλογή: Τα πουλιά με το λάστιχο, σελ. 9.
9
Από τις εκδόσεις Αφών Δ. Περγάμαλη, Χαλκίδα 1978, σσ. 206.
10
Σε α΄ έκδοση από τις εκδόσεις Γραμμή 1979
και σε β΄ από τις εκδόσεις Κάκτος 1984, σσ. 119.
11
Γ. Σκαρίμπας, (1978), Τα πουλιά με το λάστιχο, ό.π., σ. 9.
12
Γ. Σκαρίμπας, (1978), Τα πουλιά με το λάστιχο, ό.π., σ. 9.
13
Π. Παλαιολόγος, «Η τράπουλα» [χρονογράφημα], περιοδ. Θησαυρός, τχ. 238 / 10-1-1943,
σελ. 3 και «Μία λέξις που μας λείπει» [χρονογράφημα], τχ. 264 / 11-7-1943, σελ. 3.
14
Χρ. Τσολάκης κ.ά. (2004), «Το Χρονογράφημα», στην Έκφραση-Έκθεση, Α΄ τχ., σ. 280.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Τα γνωρίσματα, επομένως, αυτά μαζί με τη θεματική του, το πολιτογράφησαν ως ιδιαίτερο αθηναϊκό κειμενικό είδος, ως αθην(αι)ογράφημα15, όπως έχει χαρακτηριστεί. Από τον κανόνα αυτό, βέβαια, δεν
έλειπαν οι ευάριθμοι αυστηροί κριτικογράφοι που εξαπέλυαν τους μύδρους τους επί δικαίους και αδίκους.
5. Κατά του αθηναϊκού κατεστημένου
Με αυτούς τους τελευταίους προσομοιάζει ο Σκαρίμπας. Ο Σκαρίμπας είναι ο σφοδρός πολέμιος του αθηναϊκού λογοτεχνικού κατεστημένου16. Πρόσωπα, συνήθειες, θεσμοί και καταστάσεις, τον
χολώνουν. Γι’ αυτό και αντιδρομεί συνειδητά προς τον αθηναϊκό –
όπως τον θεωρεί - σ κ ι ο φ ωτ ι σ μ ό . Στήνει το δικό του μετερίζι, τη
δική του οπλοθυρίδα και από κει μάχεται με τον δικό του οπλισμό,
την ιδιόρρυθμη γραφή του, που είναι ευθύβολη και καυστική. Ο Σκαρίμπας δε χαρίζεται σε κανέναν. Ρίχνει τις “βολίδες” του και χαίρεται
με τον αντίλαλό τους. Πιστεύει ακράδαντα ότι, αργά ή γρήγορα, θα
τελεσφορήσουν οι επιθέσεις του.
Με το χρονογράφημά του αποδεικνύεται δεινός στηλιτευτής των
κοινωνικών δρωμένων. Από το νυστέρι του περνούν πρόσωπα,
ιδέες, αντιλήψεις, γεγονότα, συμβάντα και μικροσυμβάντα. Τίποτα
δεν αφήνει ασχολίαστο και προπαντός ακαυτηρίαστο. Ό,τι δε συμφωνεί με τις απόψεις του γίνεται αντικείμενο της καυστικής του κριτικής. Είρων προσώπων, γνωστών και αγνώστων, και ειρωνευτής
γεγονότων, που τον εξοργίζουν. Με τη δηκτική του πένα χτυπάει κατευθείαν το “αδικωρυχείο” της κοινωνίας, χωρίς να λαθεύει. Χτυπάει
και βγάζει ασήμι.
Είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς με την αυστηρή κριτική του, εκείνο
που του αναγνωρίζεις είναι το αγνό κίνητρο της γραφής του. Εκπορεύεται από την πρόθεσή του να στηλιτεύσει και να διορθώσει τα
κακώς κείμενα, με τα οποία βρίσκεται σε διαρκή πάλη και σύγκρουση.
Στα πρόσωπα λ.χ. βλέπει την αμάθεια και την καυτηριάζει. Χρονογραφεί και τα τοξεύματά του στρέφονται εναντίον επιλεγμένων στόχων της κοινωνίας. Τα βάζει με το κράτος, την εκκλησία, την
Ακαδημία, τους αθηναϊκούς επιστημονικούς και λογοτεχνικούς κύκλους (Γρ. Παπαμιχαήλ17, Ιω. Συκουτρή18, Σωτ. Σκίπη, Απόμαχο (=Κ.
Χαιρόπουλο), Ηλ. Βενέζη, Σπ. Μελά, Π. Παλαιολόγο, Μ. Πλωρίτη. «Τα
βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη και του Μενέλαου Λουντέμη τα ’βαζε
στην κατάψυξη του ψυγείου του, επειδή δεν τους χώνευε»19 κ.α.)
6. Σύγκριση με το γαλλικό χρονογράφημα
Αυτή, λοιπόν, η ιοβόλα γραφή φέρει τα στίγματα της πρωτοεμφάνισης του χρονογραφήματος ως είδους λόγου στη Γαλλία. Στίγματα
επιθετικά, σκληρά, που το κειμενικό αυτό είδος έψεγε με καυστικό
τρόπο τα “καμώματα” και τα “φερσίματα” των κυριών της βασιλικής
αυλής του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, των πριγκίπων και της Μαρίας της Αντουανέττας και διακωμωδούσε ευρύτερα τα ήθη της παρισινής κοινωνίας20. Τα κείμενα αυτά είχαν τη μορφή λιβέλων. Με αυτά, λοιπόν,
τα λιβελογραφήματα μοιάζουν πολλά από τα χρονογραφήματα του
Σκαρίμπα είτε κρύπτουν επιμελώς είτε υποκρύπτουν εμφανώς την
επιθετική στάση του συντάκτη τους.
7. Σχέση με τους αναγνώστες / σαν επαγγελματίας
Τα χρονογραφήματά του δίνουν την εντύπωση του προσεχτικού
παρατηρητή, του επαγγελματία χρονογράφου, που έχει σχέση συ-
Δηλαδή αθηναϊκό χρονογράφημα, βλ. Στ.
Σκοπετέας, (1959), «Ο Κονδυλάκης και το χρονογράφημα», Βασική Βιβλιοθήκη “Αετού”, εκδοτικός οίκος Ιω. Ν. Ζαχαρόπουλου, Αθήναι, τόμ.
33, σσ. ι΄, ιβ΄.
16
Bλ. μηνιαία έκδοση Νεοελληνικά Σημειώματα
(1937), ενότητα “Παραγραφάκια” και στα πέντε
τεύχη.
17
Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών το 1936-1937, βλ. Γ. Σκαρίμπα, Νεοελληνικά Σημειώματα, φωτοτυπημένη
επανέκδοση ό.π., σσ. 88-89.
18
Περιώνυμος φιλόλογος από τη Σμύρνη, υφηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που αυτοκτόνησε το 1937 σε ηλικία 36 ετών, έχοντας
γράψει και δημοσιεύσει 207 εργασίες.
19
Δημήτρης Ν. Μανιάτης, «Και οι 47 ήταν υπέροχοι» [παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη
15
13
ναισθηματική με τους αναγνώστες. Συνδέεται, επικοινωνεί, τροφοδοτείται απ’ αυτούς κι εμπνέεται. Αυτούς στη συνέχεια διασκεδάζει, αυτούς μορφώνει και αυτούς διαπαιδαγωγεί. Ο χρονογραφικός του
μίτος είναι άμεσος και ευθύβολος. Εάν ασκούσε το επάγγελμα του
καθημερινού χρονογράφου σε επαρχιακή ή αθηναϊκή εφημερίδα δε
θα είχε αφήσει αχρονογράφητο κανένα θέμα.
8. Εγρήγορση και περιχαράκωση
Στα χρονογραφικά κείμενα διαφανοσκοπείται η έντονη ψυχική του
εγρήγορση και η πνευματική του ετοιμότητα να αντιπαρατεθεί με
όποιον διαφωνεί και να ευθυβολήσει όποιον του αντιταχθεί ή έστω
να τον πλαγιοβολήσει. Τα πλημμυρίσματα της καρδιάς του αποτυπώνονται στα κείμενά του. Δεν προδίδουν πνευματική ανάπαυλα. Απεναντίας, αποδεικνύουν πνευματικό άνθρωπο αξιόμαχο, που κάποτε
κάποτε σταματάει το λογοτεχνικό του γράψιμο και ακούει εντονότερα
τους κραδασμούς της κοινωνίας και της μικροκοινωνίας που ζει.
Αυτές, λοιπόν, τις ταλαντώσεις, ως αγρυπνούσα συνείδηση, τις μεταστοιχειώνει σε χρονογραφικά κείμενα καταγγελτικά.
Η κοινωνία με τις αντιλήψεις της, με τις παραδόσεις της, με τα ήθη
της, με τις ποικίλες μορφές του κατεστημένου της, περιχαρακώνει και
φυλακίζει – θα λέγαμε – τον Γ. Σκαρίμπα.
Αυτή, λοιπόν, η περιχαράκωση ερεθίζει και εξάπτει τον Σκαρίμπα.
Καθώς νιώθει φυλακισμένος, γίνεται “ταύρος εν υαλοπωλείω”. Η πρόθεση εν στην παροιμιώδη αυτή φράση, που ταιριάζει και στο Σκαρίμπα, διατηρεί την πρωταρχική της σημασία, δηλαδή την εσωτερική,
το μέσα, που τροφοδοτεί τη μαχητικότητά του και αναπτύσσει την αντιρρητική του διάθεση21.
9. Καινογραφία του και το εξ εφόδου προοίμιο
Εκείνο που εντυπωσιάζει και έλκει αρχικά τον αμύητο - περί την πεζογραφία του Γιάννη Σκαρίμπα – αναγνώστη είναι η ανατροπή του
καθιερωμένου ύφους της γραφής22. «Καταπάτησε τη λογική της πραγματικότητας, ανακάτεψε τα σχήματα, τα χρώματα, μετατόπισε τα βάρη
και τους όγκους του φυσικού κόσμου, ε ξά ρθρωσ ε 23 τους ήχους και
προσπάθησε να ξαναπλάσει μέσ’ από το χάος μια καινούργια πεζογραφική γλώσσα˙ την ιδιόρρυθμη», τονίζει στην κριτική του για τον
“Μαριάμπα” ο Αντρέας Καραντώνης.
Ο Γ. Σκαρίμπας γνώστης των μυστικών της χρονογραφικής τέχνης
ξέρει να έλκει την προσοχή του αναγνώστη από τις πρώτες κιόλας
γραμμές / λέξεις. Ξεκινάει χωρίς πρόλογο, ξαφνικά, απότομα, εξ εφόδου24, (όπως γνωμάτευσαν οι αλεξανδρινοί φιλόλογοι) κι έρχεται και
στρογγυλοκάθεται στο κέντρο, στην εστία της συνείδησής σου, απρόσκλητα. Μάλιστα, γίνεται οικοδεσπότης κι αρχίζει να σχολιάζει, να συνομιλεί, να κρίνει και να επικρίνει.
Ή, για να το διατυπώσω παραστατικότερα: ο Σκαρίμπας, με το εξ
εφόδου ξεκίνημά του μοιάζει με άνδρα ή γυναίκα που, καθώς περπατά,
πηγαίνει ξαφνικά, αυτόκλητος και κάθεται σ’ ένα τραπέζι τεσσάρων –
πέντε ατόμων˙ τους διακόπτει κι αρχίζει να τους μιλά. Αυτοί μένουν εμβρόντητοι, απορούν και τον παρακολουθούν είτε σαστισμένοι είτε
εκνευρισμένοι, πάντως σιωπώντες. Είναι, λοιπόν, δυνατόν να μην αφοπλίσει την προσοχή των αναγνωστών και να μην τον προσέξουν.
10. Παρομοίωση και χαρακτηριστικά του
Η χρονογραφική περιπλάνηση – κατά την ανάγνωση – μετατρέπε-
Γκιώνη, (2014), Ένας κι ένας… 46+1: άνθρωποι της τέχνης από κοντά], [αναφορά στο Γιάννη
Σκαρίμπα], εφημ. ΤΑ ΝΕΑ / Νσυν, Σάββατο, 8-32014, σ. 2.
20
Θ. Βελλιανίτης, (χ.χ.), «Χρονογράφημα» στη
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, ιδρυτής-ιδιοκτήτης Παύλος Δρανδάκης, εκδοτικός οργανισμός
Ο «Φοίνιξ», Αθήναι, τόμ. ΚΔ, σελ.727.
21
Πρβλ. Β. Βαρίκας, (1961), «Τα “διηγήματα”
του Γιάννη Σκαρίμπα» εφημ. Το Βήμα, 9-4-1961,
(τώρα στο Συγγραφείς και κείμενα, τόμ. Α΄, (19611965), εκδόσεις Ερμής, Αθήνα, 2000, σελ. 28).
22
Αντρ. Καραντώνης, (19903), Πεζογράφοι και
πεζογραφήματα της γενιάς του ’30, εκδόσεις Δημ.
Ν. Παπαδήμα, Αθήνα, σελ. 345. Βλ. επίσης, Π.
Δ. Μαστροδημήτρης, (20057), Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία, εκδόσεις Δόμος, Αθήνα,
σελ. 231.
23
Η αραίωση δική μου.
Βλ. Κ. Ιω. Παπανικολάου , (χ.χ.), Ρητορική
τέχνη, εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της “Εστίας”
Ι.Δ. Κολλάρου και Σιας Α.Ε., Αθήνα, 1964, σσ.
145 κ.εξ. «Ονομάζομε εκείνο το προοίμιο, κατά
το οποίο ο ομιλητής κατέχεται από σφοδρές και
έντονες συγκινήσεις της ψυχής του, τις οποίες
εκφράζει και εκδηλώνει και στο λόγο του με φράσεις απότομες, αιφνίδιες, ορμητικές, βίαιες κ.λπ.
[…]. Το σφοδρό προοίμιο είναι σαν τον κεραυνό, που πέφτει απότομα, σαν τον ορμητικό
χείμαρρο, που στο φούσκωμά του βγάζει άγρια
βοή, είναι σαν το σφοδρό φύσημα του ανέμου,
που θέλει να παρασύρει το καθετί». (Διευκρινίζεται ότι η χρονολογία έκδοσης 1964 του αναφερόμενου βιβλίου αναγράφεται στη σελ. 16
του πονήματός του με τίτλο και παράτιτλο Νεοελληνική Καλολογία (Αισθητική του λόγου) από
τις ίδιες εκδόσεις).
24
14
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ται, κάποτε, σε περιπέτεια στα κείμενα του Σκαρίμπα. Ο αναγνώστης
(ενώ απολαμβάνει την αμεσότητα της χρονογραφικής “συνομιλίας”,
βιώνει χαιρόμενος τη χρονογραφούμενη στιγμή, συμ-βηματίζει, ονειροπολώντας με το χρονογράφο και ενώ συναισθάνεται το σφυγμό
της συγκεκριμένης ατμόσφαιρας) αίφνης προσκρούει με το χρονογραφικό - ας το ονομάσουμε - όχημα, καταμεσής του δρόμου˙ σε “σαμαράκι”, σε εμπόδιο αφημένο από τον ίδιο τον χρονογράφο. Και
νιώθει έντονο το “ταρακούνημα”. Σταματά απότομα την περιδιάβαση
και αναζητεί τον υπαίτιο.
Είναι, επίσης, τα υπερβ α τά σ χή μ α τα με το άρθρο ή το επίθετο
και την πρόθεση πολύ απομακρυσμένα από τα προσδιοριζόμενα,
προκαλώντας φαινομενικές ασυνταξίες από τη δυσκολία του κενού
της ανάγνωσης˙ λ.χ. «στο της αιωνίας δίψας, εξ ού και “Μαρτύριον
του Ταντάλου!” – το λεγόμενο»25.
Είναι, πάλι, οι δύσχρηστες λεξι πλα σ ί ες˙ π.χ. «και στον “ανθρωποφαγοτροπισμό” μας από τον υποψήφιο χρηματοζήτη του»26.
Είναι οι αφύσικοι προς το γλωσσικό αίσθημα νεολο γι σ μ ο ί ˙ λ.χ.
«καρεκλοπρόσφερση» / «χειροκροτούν οι υγιοσκέψιοι»27.
Είναι, ακόμη, οι αιτιατικές μετοχών αορίστου στη θέση του ενεστώτα˙ π.χ. «στο σπίτι μου φτάσαντας, ήβρα το τραπέζι στρωμένο […] /
«Και η Ιστορία τού το πλήρωσε, κατατάξαντάς τον μεταξύ των σοφών»28.
Είναι, γενικά, οι εξαρθρωτικές επεμβάσεις στο ύφος της γλώσσας,
που ξενίζουν και εμποδίζουν την ομαλή αναγνωστική ροή˙ συγχρόνως, όμως, δημιουργούν υποβλητική ατμόσφαιρα με την καινοφάνεια29 της γραφής.
Ο Σκαρίμπας, κατά βάθος, «πονάει για όσα κατά την κρίση του
25
Γ. Σκαρίμπας, (1984), Σπαζοκεφαλιές στον
ουρανό, ό.π., σσ. 23, 24, 113.
26
Γ. Σκαρίμπας, (1984), Σπαζοκεφαλιές στον
ουρανό, ό.π., σσ. 56, 63.
27
Γ. Σκαρίμπας, (1984), Σπαζοκεφαλιές στον
ουρανό, ό.π., σσ. 65, 103, 105.
28
Γ. Σκαρίμπας, (1984), ό.π., σσ. 71.
απαράδεκτα συμβαίνουν» στο λογοτεχνικό χώρο. Λυπάται όμως και
για την αμάθεια του λαού, την οποία καλύπτει πυκνή αχλύς κοινωνικών προκαταλήψεων. Επιδιώκει, λοιπόν, με την ιδιόρρυθμη
γραφή του, αφενός να πρωτοτυπήσει και αφετέρου «να αφυπνίσει
πνεύματα και να εξεγείρει συνειδήσεις». Γι’ αυτό και τα χρονογραφικά του κείμενα διαπνέονται άλλα από θυμό και οργή και άλλα από
αγανάκτηση 30.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι σε τέσσερις πόλεις - απ’
όσο γνωρίζουμε - έζησαν ιδιόρρυθμες πνευματικές προσωπικότητες:
η Αθήνα ανέδειξε το Γεώργιο Σουρή. Η Κεφαλλονιά πρόβαλε τον
Ανδρέα Λα σ κα ρά το . Η Πάτρα γέννησε και αγνοεί τον Η λί α Σ υνο δι νό 31. Η Χαλκίδα, ό μ ως, φιλοξένησε τον καταγόμενο από την
Αγία Ευθυμία Παρνασσίδας Γι ά ννη Σ κα ρί μ πα και τον πολιτογράφησε Χαλκιδαίο, θεωρώντας τον σάρκα από τη σάρκα της κι έχοντάς
τον για κορωνίδα της.
Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ για την προσοχή σας και πριν
παραδώσω τη σκυτάλη στον κ. Πρόεδρο, επιθυμώ να εκφράσω τις
ολοκάρδιες ευχαριστίες μου στην αγαπητή συνάδελφο και φίλη κ.
Χρυσούλα Παπαγεωργοπούλου – Ιωαννίδη, γιατί μου έδωσε την
ευκαιρία να ξανασχοληθώ με το χρονογραφικό έργο του Σκαρίμπα,
να φωτιστώ και να μεταφέρω σε σας, την ε κ λ ε κ τ ή ο μ ή γ υ ρ η , τις
παρατηρήσεις και τις επισημάνσεις μου.
Αγαπητή Σούλα, και πάλι ago gratias32.
Σημείωση "Α.Ν.": Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Ξηντάρα για την παραχώρηση του κειμένου.
29
Κατά τη σύνταξη αυτής της εισήγησης προέκυψαν, για υφολογικούς λόγους, οι δέκα προσωπικές μας λεξιπλασίες που συναντήσατε κατά την
ανάγνωση: τιτλιζόμενες, μικροχρονογραφήματα,
οπλοθέσιο, ερευνητήριο, φωτοδότηση, χρονοσκόπος, συνομιλητήριο, αδικωρυχείο, αχρονογράφητο, καινοφάνεια.
30
Ανάλογες ήταν και οι ενέργειες του Ηλία Συνοδινού στην Πάτρα. Βλ. Ν. Ε. Πολίτης, (2001), Ο
Ηλίας Συνοδινός (μώμος Πατρεύς) και οι σάτιρές
του, εκδόσεις Περί τεχνών, Πάτρα, σελ. 66, 70, 71.
31
Ν. Ε. Πολίτης, (2001), Ο Ηλίας Συνοδινός,
ό.π., σελ. 13.
32
Λατινική φράση: ομολογώ χάριτας, ευχαριστώ.
ÐÁËÉA ÖÙÔÏÃÑÁÖÉA
Μια φωτογραφία από την ιστορία του Συλλόγου δημοσιεύουμε σ’ αυτό το φύλλο. Με βάση τα μέλη του Δ.Σ.
του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών που φαίνονται στη φωτογραφία, αυτή πρέπει να είναι από την χοροεσπερίδα
του Συλλόγου του 1977 κι εξηγούμε αμέσως από πού
προκύπτει αυτό.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου αποτελούμενο από τους: αείμνηστο Δήμο Αγγ. Τζίβα (Πρόεδρος), αείμνηστο Παναγιώτη Ευθ. Κοκκίνη (Αντιπρόεδρος), Βασίλειο Γεωργ.
Δεδούση (Γεν. Γραμματέας), Ευθύμιο Ηλ. Μπαμπαγενέ (ταμίας) και Νικόλαο Ηλ. Κόλλια, Γεώργιο Ασημ.
Λαλλά και Βλάσιο Αγαπ. Πατάκα (Μέλη), ανέλαβε τις
τύχες του Συλλόγου στις 10-4-1976 και ολοκλήρωσε
την θητεία του στις 14-1-1978. Συνεπώς ούτε τον
Απρίλιο (εδώ του 1976 που ανέλαβε το Δ.Σ.) ούτε
προφανώς τον Ιανουάριο (εδώ του 1978 που ολοκληρώθηκε η θητεία του) συνηθιζόταν εκείνη την εποχή
“αποκριάτικος” χορός για τους Συλλόγους. Συνεπώς
το φωτογραφικό στιγμιότυπο είναι από χορό του
Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών τον Φεβρουάριο ή τον
Μάρτιο του 1977.
Στη φωτογραφία, πέραν του Δ.Σ. του Συλλόγου, διακρίνεται ο τότε Πρόεδρος του χωριού μας αείμνηστος Νίκος
Δημ. Ντούρος (Γαρουφαλής) να απευθύνει χαιρετισμό
και να ενημερώνει τους Αγιαθυμιώτες της Αθήνας.
Ας δούμε, όμως, ποιοι φαίνονται στη φωτογραφία, από
αριστερά: Γιώργος Ασημ. Λαλλάς, Νίκος Ηλ. Κόλλιας,
Παναγιώτης Ευθ. Κοκκίνης, Νίκος Δημ. Ντούρος, Ευθύμιος Ηλ. Μπαμπαγενές (διακρίνεται λίγο), Δήμος
Αγγ. Τζίβας και Βλάσης Αγαπ. Πατάκας.
Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Παναγιώτη Κοκκίνη και μας την έδωσε η ανιψιά του Ευσταθία ΝτούρουΠαναγιωτοπούλου. Την ευχαριστούμε πολύ διότι αποτελεί
ένα τεκμήριο από την ιστορία του Συλλόγου μας.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Μπροστά σε μια παλιά φωτογραφία
(Στοχασμοί-Συναισθήματα)
> Γράφει o: Γεώργιος Δ. Αναγνωστόπουλος
Φ ω τ ο γ ρ α φ ί α . Ένα είδος γραφής με φως, η παραγωγή μιας σταθερής καταγραφής εικόνας αντικειμένου με την επίδραση του φωτός και με
συνδυασμό χημικών κατεργασιών.
Φ ω τ ο γ ρ α φ ί α . Λέξη Ελληνική από το «φ ω ς » και «γ ρ α φ ή », που
έγινε όρος διεθνής: Photograph.
Μας ξάφνιασε η ανακάλυψη της φωτογραφίας. Ξύπνησε μνήμες, ζέστανε καρδιές, ζωγράφισε χαμόγελα, έκαμε μάτια να δακρύσουν η φωτογραφία. Κατέγραψε όσα το ανθρώπινο μάτι δεν μπόρεσε να ιδεί. Μας
πληροφόρησε για μακρινά και αθέατα, έξω και πέρα από τον πλανήτη μας,
κρυμμένα μέσα στα σπλάχνα της γης και στα σκοτεινά βάθη των ωκεανών.
Είπαν πως έσπασε το φράγμα του τόπου και του χρόνου κι έκαμε τον
κόσμο όλο μια γειτονιά.
Οι χιλιάδες εφαρμογές της την έχουν καταστήσει απαραίτητη στην καθημερινότητά μας: Διαδίδει την πληροφορία για την ανθρωπότητα και την
φύση, καταγράφει τον ορατό κόσμο και επεκτείνει την ανθρώπινη γνώση
σε περιοχές στις οποίες το μάτι δεν μπορεί να εισχωρήσει και με τις δυνατότητές της δείχνει την ανθρώπινη σοφία.
Δεν υπάρχει σήμερα εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας, που να
μην χρειάζεται την βοήθεια της φωτογραφίας. Έγινε πρωταγωνίστρια των
εξερευνήσεων του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου και κάθε συγχρονισμένος επιστήμονας χρησιμοποιεί στις έρευνές του την φωτογραφία.
Στη κοινωνική ζωή κατέχει πρωτεύουσα θέση: Φωτογράφιση οικογενειακών σκηνών, έκδοση διαβατηρίων, πιστοποιητικών, ταυτοτήτων, φωτογράφιση βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων. Με την πρόοδό της
εξελίσσεται και ο κινηματογράφος και η τηλεόραση και η φωτογραφία
έχει πια καταστεί φορέας πολιτισμού και απαραίτητο στοιχείο του σύγχρονου κοινωνικού βίου. Φωτογραφίες, λοιπόν, ατομικές, οικογενειακές,
μικρές, μεγάλες, έγχρωμες, ασπρόμαυρες. Φωτογραφίες που συνδέουν
το σήμερα με το χθες, φωτογραφίες που μας πληροφορούν, μας ψυχαγωγούν. Φωτογραφίες που στολίζουν τους τοίχους μας με τις μορφές
των αγαπημένων μας, με εικόνες ανεπανάληπτες, με τοπία όμορφα, με
τόπους που θαυμάσαμε.
Σε ένα νοερό ταξίδι του μακρινού χθες μας παρασέρνει μια παλιά φωτογραφία. Μας δένει με το παρελθόν μια φωτογραφία, το ζωντανεύει, ξανανιώνει τον χρόνο με πρόσωπα που έφυγαν, γεμίζει την μνήμη μας με τα
περασμένα. Απομνημονεύουμε συμπυκνωμένες τις μνήμες μας σε μια φωτογραφία. Αλήθεια, πόσα θα μπορούσε να μας διηγηθεί μια παλιά φωτογραφία;
Πολλά, δίχως άλλο, πολλά. Οι Κινέζοι λένε ότι μια φωτογραφία «μπορεί
να μας ειπεί όσα μπορούν να μας διηγηθούν χίλιες λέξεις». Και όμως θα
μπορούσε να μας ειπεί ακόμα πιο πολλά, ίσως και πιο πολλά απ΄ όσα θα
μπορούσαν να μας ειπούν χιλιάδες λέξεις… εκατοντάδες σελίδες. Μιλάει
μέσα από την σιωπή της η φωτογραφία, μέσα από την εύγλωττη σιωπή
τής αλήθειας, την εύγλωττη σιωπή τής πραγματικότητας.
Μιλάει απλά για πράγματα μεγάλα, για πράγματα που νιώθει ο άνθρωπος μόνον σαν ανοίγει την καρδιά του, τόσο όσο χρειάζεται για να διαχωρίσει τον μύθο από την πραγματικότητα, τόσο όσο χρειάζεται να νιώσει
το μέγεθος μιας προσφοράς του. Μιλάει για στιγμές που πέρασαν, αλλά
που τις κρατάει ανεξάλειπτες στο πέρασμα του χρόνου, που τις καθηλώνει
εκεί στον χρόνο που τραβήχτηκαν για να γίνουν θύμηση παντοτινή στα
χρόνια που θ’ ακολουθήσουν, ένα κομμάτι παλιότερης ζωής. Μπορεί να
σταματήσει τον χρόνο μια φωτογραφία κι από κει κι ύστερα να μιλάει και
να διηγείται ασταμάτητα στα βάθη του μέλλοντος για το παρελθόν, να μας
θυμίζει ιστορίες, γεγονότα και στιγμές που για μια ζωή θα μας ακολουθούν. Μια στιγμή του παρελθόντος η φωτογραφία την κρατάει ζωντανή
και την μεταφέρει απαράλλακτη στα βάθη του χρόνου.
Αδιάψευστος μάρτυρας μιας ζωντανής στιγμής, μιας στιγμής της καθημερινότητας, μιας μικροαπόλαυσης, μιας στιγμής θλίψης, οργής, ένα χαμόγελο, ένα δάκρυ στα μάτια του πονεμένου η φωτογραφία, δεν αφήνει
τον χρόνο να της στερήσει την μοναδική αίσθηση της αυθεντικότητας και
μοναδικότητας και να την σκεπάσει με το πέπλο της λησμοσύνης και το
παρελθόν να καταπιεί ύστερα τις αναμνήσεις μας. Η φωτογραφία αποτυπώνει την αλήθεια της κάθε στιγμής στο χαρτί.
Μια παλιά φωτογραφία βοηθάει τον σύγχρονο άνθρωπο για την επιστροφή στις ρίζες του και στις ζηλευτές προγονικές του κληρονομιές. Βοηθάει να κρατάει ακόμα γερά τα μετερίζια της τοπικής μας παράδοσης και
15
του λαϊκού μας πολιτισμού και να αντιστέκεται στην εισβολή φθοροποιών
στοιχείων που παρουσιάζονται ντυμένα με τον μανδύα της εξέλιξης.
Περισσότερο όμως από κάθε τι άλλο βοηθάει να γνωρίσουμε τον εαυτό
μας και την πορεία του τόπου μας μέσα από τα χρόνια. Αλήθεια, πόσα
έχουν να μας διηγηθούν οι φωτογραφίες από τα περασμένα με τις παλιές
δόξες, τις μέρες προκοπής, αλλά και τα δίσεκτα χρόνια και τους οργισμένους καιρούς; Βλέποντας τα αποτυπώματά μας στις αποχρωματισμένες
εκείνες παλιές φωτογραφίες θυμούνται και δακρύζουν οι παλιοί, αποκτούν σωστή γνώση και εμπνέονται οι νέοι.
Δίνει μάχη με τον χρόνο μια παλιά φωτογραφία, κρατάει ζωντανό το παρελθόν, διασώζει όσα φθείρει ο χρόνος και τα «τ ρ ώ ε ι » ο πολιτισμός, γίνεται αστείρευτη πηγή ζωής και κρατάει πάντα… νέους τους ανθρώπους.
Οι μνήμες, όπως και τα όνειρα, με τον καιρό ξεθωριάζουν, σβήνουν. Μένουν μόνον οι παλιές φωτογραφίες για να τις διατηρούν ζωηρές, πάντα
ζωντανές και παραμυθητικές. Γι’ αυτό λένε ότι «οι αναμνήσεις είναι η βακτηρία των ηλικιωμένων».
Στεκάμενοι μπροστά σε μια παλιά φωτογραφία μας, ταξιδεύουμε νοερά
στο παρελθόν, ο νους μας πάει πίσω, όσο πίσω τον φέρνουν τα χρόνια της
φωτογραφίας. Εκεί σταματάμε, συνοψίζουμε την πορεία μας και απαλύνουμε την πικρή μας γεύση, που η αίσθηση της προσωπικής μας αδυναμίας μπροστά στο χρόνο δημιουργεί. Τότε κάποιες τρυφερές θύμισες της
ψυχής μας βγαίνουν στην μνημονική μας επιφάνεια φέρνοντας μαζί τους
συνειρμούς ανεξίτηλων παραστάσεων από ένα μακρινό παρελθόν και μεταφέροντας ως το παρόν τα ανάλαφρα φορτία μιας έντονης νοσταλγικής
αναπόλησης καταλαβαίνουμε τότε συντετριμμένοι, τόσα χρόνια μετά, τι
χάσαμε… μεγαλώνοντας. Και τότε μεταστοιχειώνεται μέσα μας σε πανίσχυρη επιθυμία ανάκτησης των συλημένων θησαυρών, για ανάκαμψη
στον παιδικό κήπο της αθωότητας. Μπροστά σε μια παλιά φωτογραφία
μας δεν μπορούμε παρά να θυμόμαστε. Να θυμόμαστε και να θυμόμαστε
νοσταλγικά. Θυμόμαστε και νοσταλγούμε βασανιστικά την χαμένη εκείνη
απλότητα των παιδικών μας χρόνων.
Κάθε φωτογραφία μας είναι ένας σταθμός στη ζωή μας. Εκφράζει την
ανάγκη του ανθρώπου να τοποθετηθεί μέσα στον χρόνο, να αφήσει το σημάδι του και να καταγράψει την αντίστασή του σ’ αυτό που ξέρει και αισθάνεται ότι τον δυναστεύει: Τον χ ρ ό ν ο και την φ θ ο ρ ά . Νικά τον
χρόνο με μια φωτογραφία του ο άνθρωπος. Γράφει ένα κομμάτι της ιστορίας του με αυτήν. Μια ιστορία πάλης με τους δυο μεγάλους αντιπάλους
του: Τον ε α υ τ ό του και τον χ ρ ό ν ο . Να μπορούσαμε, αλήθεια, να κατεβάσουμε τον διακόπτη του χρόνου! Να μπορούσαμε να δαμάσουμε
αυτόν που όλα τα δαμάζει! Να σταματήσουμε την ηλικία μας! Να μπορούσαμε!... Μα δεν μπορούμε. Και αυτό είναι το αξεπέραστο πρόβλημα του ανθρώπου, που προσπαθεί να το ξεπεράσει με μια παλιά του φωτογραφία.
Τί τα θέλετε όμως… Τί τα ψάχνουμε… Το μόνο που μπορούμε να ομολογήσουμε είναι ότι τις νοσταλγούμε τις στιγμές εκείνες μιας παλιάς φωτογραφίας μας, όπως και αυτές που θάρθουν. Τις αγαπάμε γιατί δένονται
στενά με την πορεία μας, γιατί κάθε φορά που φεύγουν εκείνες οι στιγμές
και κυλούν στο παρελθόν, παίρνουν μαζί τους ένα κομμάτι από τον εαυτό
μας και αφήνουν μέσα μας την νοσταλγία, εκείνη την έντονη μελαγχολική
νοσταλγία που νιώθουμε όταν ξεδιπλώνονται μπροστά μας κάποιες παλιές
φωτογραφίες μας.
Τελικά, τί μας μένει από το παρελθόν μας;;; Α ν α μ ν ή σ ε ι ς , πολλές
αναμνήσεις, μικρές και μεγάλες, ευχάριστες και δυσάρεστες αναμνήσεις,
που τις κρατούν ζωντανές μερικές παλιές φωτογραφίες μας. Μερικά όνειρα
δεν θάθελες να τέλειωναν ποτέ. Τέτοια όνειρα είναι εύκολο να τα ξαναζήσει κανείς ξεφυλλίζοντας ένα λεύκωμα με παλιές φωτογραφίες του…
Βύρωνας, Ιανουάριος 2016
Σημείωση: Είναι ένα από τα χόμπι μου η συλλογή φωτογραφιών. Είκοσι
Albums μεγάλου μεγέθους γεμάτα φωτογραφίες από τα γυμνασιακά μου
χρόνια, αρκετές δεκαετίες πριν, μέχρι σήμερα. Μάλιστα, μερικές σπάνιες
και σημαντικές γιατί παραπέμπουν σε κρίσιμες στιγμές της Πατρίδας μας
ως εκ των Υπηρεσιών που βρέθηκα.
Με μια εξαίρεση: Δέκα έξι (16) χρόνια αρθρογραφώ στα “Αγιαθυμιώτικα Νέα”, με Εκατόν Πενήντα (150) άρθρα μου που κάλυψαν ανάλογο
αριθμό σελίδων τους και όμως δεν κατάφερα να είμαι ούτε σε Μία, ναι,
ούτε σε Μία, Φωτογραφία από την δραστηριότητά μου εκείνη. Τώρα
είναι αργά πλέον να αποκτήσω μια φωτογραφία μου από εκείνη την περίοδο. Βλέπεις, αν δεν επιδιώξεις κάτι… τί να περιμένεις!… Πού να σε ανακαλύψει ο φακός;
16
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ
Το διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση του προηγούμενου φύλλου ήταν πλήρες
δραστηριοτήτων για τον Σύλλογό μας. Το σύνολο των σημαντικότερων ιστολογίων (blogs)
της περιοχής αναφέρθηκε σ’ αυτές. Έτσι η Αγία
Ευθυμία και ο Σύλλογος απασχόλησαν αρκετές
φορές τα τοπικά μ.μ.ε., τουλάχιστον τα ηλεκτρονικά, αφού όπως έχουμε αναφέρει ξανά
δεν λαμβάνουμε τα περισσότερα από τα έντυπα. Ας δούμε πιο αναλυτικά τις αναρτήσεις
που μας αφορούν.
Στο www.amfissapress.gr υπήρξαν τα εξής
θέματα: «Βραβείο “Γ. Χατζής” για τους φοιτητές
με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία» (29-1215), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο των
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το Ημερολόγιο
2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (30-1215), «Εκδρομή-προσκύνημα για τον εορτασμό
του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16), «Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100 φύλλα και ζητάνε τη γνώμη σας» (11-1-16), «Εορτασμός
Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα, κοπή πίτας και
βραβεύσεις φοιτητών» (22-1-16), «Στην Αγγελική Καραηλιά το φετινό βραβείο “Γεώργιος
Χατζής”» (16-2-16).
Στο www.amfissaface.gr υπήρξαν οι εξής
αναρτήσεις: «Βραβείο “Γ. Χατζής” για τους φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία» (2712-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο
των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ με Ημερολόγιο
του 2016» (29-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα
για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου από τον
Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (6-1-16), «Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100 φύλλα και
ζητάνε τη γνώμη σας» (11-1-16), «Κυκλοφόρησε το νέο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ
ΝΕΩΝ» (14-1-16) ), «Στην Αγγελική Καραηλιά
το φετινό βραβείο “Γ. Χατζής”» (16-2-16).
Στο karteria1.blogspot.gr τα θέματα που μας
αφορούν ήταν: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (24-12-15), «Βραβείο “Γ. Χατζής” για
τους φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία» (28-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το
Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (31-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα του
Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών για τον εορτασμό
του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16), «Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100 φύλλα και ζητάνε τη
γνώμη σας» (11-1-16), «Το χειμωνιάτικο φύλλο
των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ σε ηλεκτρονική
μορφή» (15-1-16), «Ο Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών εορτάζει τον Άγιο Ευθύμιο στην Αθήνα την
Κυριακή 24/1 και στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας θα βραβευθούν και οι νεοεισαχθέντες φοιτητές» (22-1-16), «Σύλλογος
Αγιοευθυμιωτών: Στην Αγγελική Καραηλιά το
φετινό βραβείο “Γεώργιος Χατζής”» (16-2-16).
Στο polydrososparnassou.blogspot.gr αναρτήθηκαν τα εξής θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (24-12-15), «Βραβείο
“Γ. Χατζής” για τους φοιτητές με καταγωγή από
την Αγία Ευθυμία» (27-12-15), «Κυκλοφόρησε
το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ
ΝΕΩΝ και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου
Αγιοευθυμιωτών» (30-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών για
τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16),
«Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100
φύλλα και ζητάνε τη γνώμη σας» (11-1-16), «Το
φύλλο 99 των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ σε ηλε-
κτρονική μορφή» (14-1-16) ), «Κυριακή 24 Ιανουαρίου: Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην
Αθήνα, κοπή πίτας και βραβεύσεις φοιτητών»
(22-1-16) ), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: Στην
Αγγελική Καραηλιά το φετινό βραβείο “Γεώργιος Χατζής”» (16-2-16).
Στο epikourositeas.blogspot.gr καταχωρήθηκαν τα εξής θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο
Αγιοευθυμιωτών» (26-12-15), «Αγία Ευθυμία:
Περί του βραβείου “Γ. Χατζής”» (28-12-15),
«ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ: Το νέον φύλλον της
εφημερίδος» (30-12-15), «Εκδρομή των ετεροδημοτών Αγιοευθυμιωτών στην Αγία Ευθυμία»
(7-1-16), «100 Αγιαθυμιώτικα φύλλα!... Ένα
επετειακό φύλλο εφημερίδος» (11-1-16) ), «Η
απονομή του βραβείου “Γ. Χατζής” στην Αγία
Ευθυμία» (16-2-16).
Στο www.endelfoisonline.gr υπήρξαν οι
εξής αναρτήσεις: «Βραβείο “Γ. Χατζής” για τους
φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία»
(27-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο
φύλλο και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου
Αγιοευθυμιωτών» (30-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16) ), «Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου
στην Αθήνα-Κοπή πίτας και βραβεύσεις φοιτητών» (22-1-16), «Στην Αγγελική Καραηλιά το
φετινό βραβείο “Γεώργιος Χατζής”» (17-2-16).
Στο vimaiteas.blogspot.gr είχαμε τα εξής
θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (24-12-15), «Βραβείο “Γ. Χατζής” για τους
φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία»
(27-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο
φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το
Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (31-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα για
τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16),
«Κυριακή 24 Ιανουαρίου: Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα, κοπή πίτας και βραβεύσεις
φοιτητών» (22-1-16), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: Στην Αγγελική Καραηλιά το φετινό βραβείο “Γεώργιος Χατζής”» (16-2-16).
Στο petrosdiver.blogspot.gr υπήρξαν τα
εξής θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (25-12-15), «Βραβείο “Γ. Χατζής”
για τους φοιτητές με καταγωγή από την Αγία
Ευθυμία» (28-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» (30-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα για
τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (7-1-16), «Τα
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100 φύλλα
και ζητάνε τη γνώμη σας» (11-1-16), «Το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ σε
ηλεκτρονική μορφή» (14-1-16) ), «Στην Αγγελική
Καραηλιά το φετινό βραβείο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών, “Γεώργιος Χατζής”» (16-2-16).
Στο fokidatv.blogspot.gr είχαμε τις εξής
αναρτήσεις: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών...» (25-12-15), «Βραβείο “Γ. Χατζής”
για τους φοιτητές με καταγωγή από την Αγία
Ευθυμία...» (29-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών...» (30-12-15), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: προσκύνημα για τον εορτασμό του
Αγίου Ευθυμίου...» (7-1-16), «Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φτάνουν στα 100 φύλλα και ζητάνε
τη γνώμη σας» (11-1-16), «Εορτασμός Αγίου
Ευθυμίου στην Αθήνα, κοπή πίτας και βραβεύσεις φοιτητών από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιω-
> Γράφει ο: Σπύρος Κυριάκης
τών...» (22-1-16), «Τί συμβαίνει στον ομώνυμο
Ιερό Ναό της Αγίας Ευθυμίας Φωκίδος..;».
Στο fokisonline.blogspot.gr υπήρξαν τα εξής
θέματα: «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών: Βραβείο
“Γ. Χατζής” για τους φοιτητές με καταγωγή από
την Αγία Ευθυμία» (4-1-16), «Εκδρομή-προσκύνημα για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου
από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (7-1-16).
Στο dorida.blogspot.gr αντίστοιχα, είχαμε τα
εξής θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (25-12-15), «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
καθώς και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου
Αγιοευθυμιωτών» (29-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα του Συλλόγου για τον εορτασμό του
Αγίου Ευθυμίου» (6-1-16).
Στο www.zofokida.gr υπήρξαν οι εξής αναρτήσεις: «Ευχές για τις Γιορτές από τον Σύλλογο
Αγιοευθυμιωτών» (27-12-15), «Εκδρομή του
Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών από την Αθήνα στην
Αγία Ευθυμία για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (19-1-16), «Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών:
Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα, κοπή
πίτας και βραβεύσεις φοιτητών» (23-1-16).
Στο ilaliatisroumelis.blogspot.gr είχαμε τα
εξής θέματα: «Ευχές από τον Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών» (24-12-15), «Βραβείο “Γ. Χατζής” για
τους φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία»
(28-12-15), «Εκδρομή-προσκύνημα για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου» (14-1-16), «Κυριακή 24
Ιανουαρίου: Εορτασμός Αγίου Ευθυμίου στην
Αθήνα, κοπή πίτας και βραβεύσεις φοιτητών» (22-116) ), «Στην Αγγελική Καραηλιά το βραβείο “Γεώργιος Χατζής” του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών
Φωκίδας» (16-2-16).
Στο e-hani.blogspot.gr είχαμε το εξής θέμα:
«Το χειμωνιάτικο φύλλο των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ
ΝΕΩΝ σε ηλεκτρονική μορφή» (14-1-16).
Το γνωστό περιοδικό ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ (τεύχος 522/Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2015) αναδημοσίευσε από τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ (φύλλο
96/Μάρτιος 2015) το κείμενο της Γιώτας Ποντίκη-Γλυμή «Το δημοτικό τραγούδι και ο τσάμικος χορός είναι για τους λεβέντες... ». Το ίδιο
περιοδικό (τεύχος 523/Νοέμβριος-Δεκέμβριος
2015) αναδημοσίευσε από την εφημερίδα μας
(φύλλο 99/Δεκέμβριος 2015) ένα ακόμη κείμενο της Γιώτας: «Γκιώνα: Το θρυλικό βουνό
της Ρούμελης». Στην εφημερίδα ΦΩΚΙΚΟΙ ΚΑΙΡΟΙ (φύλλο 1227/5-1-16) δημοσιεύτηκε κείμενο με τίτλο «Βραβείο “Γ. Χατζής” για τους
φοιτητές με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία»
και στο φύλλο 1228/12-1-16 δυο κείμενα το ένα
με τίτλο «Κυκλοφόρησε το χειμωνιάτικο φύλλο
των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ και το Ημερολόγιο 2016 του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» και
το άλλο με τίτλο «Εκδρομή-προσκύνημα για τον
εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου από τον Σύλλογο
Αγιοευθυμιωτών». Στη γνωστή εφημερίδα
ΤΥΠΟΣ της ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ (στο φύλλο της 28ης
Ιανουαρίου 2016) καταχωρήθηκε ιδιαίτερα κολακευτικό κείμενο του Γιάννη Ανδρικόπουλου
για την εφημερίδα μας, την Αγία Ευθυμία και
τον Σύλλογό μας.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
17
Στην Αγγελική Ευστ. Καραηλιά το βραβείο «Γεώργιος Χατζής»
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών συνεδρίασε στις 15 Φεβρουαρίου 2016 προκειμένου να επιλέξει
τον πρωτοετή φοιτητή, με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία, που
θα λάβει φέτος το βραβείο προόδου «Γεώργιος Χατζής».
Το Δ.Σ., αφού εξέτασε τα κατατεθέντα δικαιολογητικά, ομόφωνα αποφάσισε όπως το φετινό βραβείο «Γεώργιος Χατζής» απονεμηθεί στην Αγγελική Ευστ. Καραηλιά, η οποία
είχε τον μεγαλύτερο γενικό βαθμό πρόσβασης, από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία επιλογής, ήτοι 17,14. Η Αγγελική
πέτυχε στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι κόρη του Ευσταθίου Κων. Καραηλιά. Αποφοίτησε από το Γενικό Λύκειο
Άμφισσας. Η Αγγελική, ένα παιδί που έμενε μόνιμα στην Αγία
Ευθυμία, απέδειξε ότι αν υπάρχει θέληση τότε ακόμη κι από ένα Δημοτικό
Σχολείο με τις δυσκολίες ενός μονοθέσιου, όπως ήταν αυτό
της Αγίας Ευθυμίας το οποίο τελείωσε, μπορείς να πετύχεις.
Της αξίζει ο θαυμασμός μας και τα θερμά μας συγχαρητήρια
γι’ αυτή την επιτυχία της. Της ευχόμαστε να έχει πάντα επιτυχίες στη ζωή της.
Θυμίζουμε ότι το βραβείο «Γεώργιος Χατζής» έχει θεσπιστεί από το Νίκο και τη Σωσώ Κυριακού στη μνήμη του αειμνήστου Μαθηματικού, Γυμνασιάρχη και τ. Προέδρου του
Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών Γεωργίου Χατζή και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 800€. Απαραίτητη προϋπόθεση
για τη λήψη του είναι ο επιλεγείς φοιτητής να είναι παρών
κατά τη διάρκεια της απονομής του η οποία γίνεται κάθε
χρόνο το Δεκαπενταύγουστο, στο Πνευματικό Κέντρο Αγίας
Ευθυμίας και είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ.
Ο Σκαρίμπας στο προσκήνιο...
Το εξώφυλλο της ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
αφιερωμένο στο Σκαρίμπα
Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ αποτελεί περιοδική
έκδοση της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1975 και εκδιδόταν σε διμηνιαία
βάση. Από τον Οκτώβριο του 2013, για οικονομικούς λόγους, κυκλοφορεί κάθε τρίμηνο. Το εξώφυλλο του τεύχους 196 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2015) είναι αφιερωμένο
στον συγχωριανό μας μεγάλο λογοτέχνη ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ, όπως μπορείτε να δείτε και στη φωτογραφία
που δημοσιεύουμε. Ενώ και στο οπισθόφυλλό του δημοσιεύεται το γνωστό ποίημα του Σκαρίμπα ΟΥΛΑΛΟΥΜ.
Ευχαριστούμε τον συγχωριανό μας και εκλεκτό
συνεργάτη της εφημερίδας μας Γιώργο Αναγνωστόπουλο για την σχετική ενημέρωση και την προσφορά του περιοδικού.
Αφιέρωμα στον Σκαρίμπα και αναφορά στα
ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ από τον σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος
Την Τρίτη 22 Μαρτίου 2016, στον ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της
Ελλάδος (89,5 FM) και στην εκπομπή «Εκκλησία και Τέχνες», ο Εκδότης του
περιοδικού ΟΡΟΠΕΔΙΟ και φίλος του Συλλόγου μας Δημήτρης Κανελλόπουλος έκανε εκτενή αναφορά στη ζωή και στο συγγραφικό έργο του Γιάννη
Σκαρίμπα. Αναφέρθηκε, επίσης, στην καταγωγή του από την Αγία Ευθυμία
Παρνασσίδος καθώς και στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κάθε
χρόνο από τον Σύλλογό μας, από το τέλος Ιουλίου έως το Δεκαπενταύγουστο, τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ.
Ευχαριστούμε πολύ τον Δημήτρη Κανελλόπουλο για τις αναφορές του
στον τόπο μας και τον Σύλλογό μας.
Εξαιρετικές οι εντυπώσεις
από το φετινό Ημερολόγιο
Άριστες είναι οι
εντυπώσεις από το
φετινό ημερολόγιο.
Με πολύ όμορφα
στιγμιότυπα από τον
τόπο μας, όπως όλα
των τελευταίων χρόνων, απέσπασε πολύ
κολακευτικά σχόλια
και θεωρήθηκε, αν όχι το καλύτερο, ένα από τα καλύτερα που έχει κυκλοφορήσει ο Σύλλογός μας.
Σκοπός μας είναι, μέσα από τα ημερολόγια, να προβάλλουμε τις καλύτερες εικόνες της Αγιαθυμιάς. Γι’
αυτό παρακαλούμε όλους τους «εραστές της φωτογραφίας» να ετοιμαστούν ώστε το επόμενο ημερολόγιο να
είναι ακόμη καλύτερο.
Φιλολογικό μνημόσυνο για τον Σκαρίμπα
Ο Δημοτικός Οργανισμός Άθλησης Πολιτισμού & Περιβάλλοντος Χαλκίδας
(ΔΟΑΠΠΕΧ) και ο Σύλλογος των Φίλων Γιάννη Σκαρίμπα πραγματοποίησαν
το ετήσιο φιλολογικό μνημόσυνο του Γιάννη Σκαρίμπα, στο Δημοτικό Θέατρο
Παπαδημητρίου Χαλκίδας, την Κυριακή 24 Ιανουαρίου.
Το φιλολογικό μνημόσυνο περιλάμβανε:
1. Τις ομιλίες: Η νεωτερικότητα του Γιάννη Σκαρίμπα, από την Καθηγήτρια
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γεωργία Λαδογιάννη, Ο Γιάννης Σκαρίμπας στα
σχολικά βιβλία, από τη Φιλόλογο δ.φ. Σούλα Παπαγεωργοπούλου και «Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα»: ηθογραφία ή πολιτική αφήγηση; από την Καθηγήτρια
του Πανεπιστημίου Πατρών Κατερίνα Κωστίου.
2. Την θεατρική παράσταση: Ο θείος μου απ’ την Γκιώνα, από το θεατρικό
σχήμα Αντίσκαστοι του Βασίλη Τραϊφόρου. Πρόκειται για το διασκευασθέν,
από τους Δημήτρη Παλούκη και Γιάννη Κολιαβά, έργο του Σκαρίμπα το
οποίο έχουμε απολαύσει και στην Αγία Ευθυμία, στα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2014.
«Η γυναίκα στο έργο του Σκαρίμπα»
Ο ΔΟΑΠΠΕΧ και ο Σύλλογος των Φίλων του Γιάννη Σκαρίμπα διοργάνωσαν εκδήλωση με τίτλο «Η γυναίκα στο έργο του Σκαρίμπα».
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Παπαδημητρίου
Χαλκίδας, την Τετάρτη 9 Μαρτίου και περιλάμβανε: ολιγόλεπτες ομιλίες από
την Βάλη Τσιρώνη και την Κυριακή Λυμπέρη, θεατρικά δρώμενα, αναγνωστική απόδοση και δραματοποίηση κειμένων από μέλη του Πολιτιστικού
Συλλόγου Φίλοι Γιάννη Σκαρίμπα και της θεατρικής ομάδας του Εργαστηρίου Καλλιτεχνικής Παιδείας Βασιλικού, ερμηνεία μελοποιημένων ποιημάτων του Γιάννη Σκαρίμπα από τον Θανάση Σωτηρόπουλο και ανάγνωση
σκαριμπικών κειμένων από τον Κώστα Παπαγεωργίου.
Το Ημερολόγιο
του Πολιτιστικού
Συλλόγου Χρισσού
Ένα από τα ημερολόγια που
ξεχωρίζει κάθε χρόνο είναι αυτό
του Πολιτιστικού Συλλόγου Χρισσού. Το Ημερολόγιο του 2016, το
οποίο είχαμε την χαρά να λάβουμε, είναι αφιερωμένο στο
«Εθνολογικό και Λαογραφικό
Μουσείο Χρισσού-Συλλογή Ηλία
Ε. Δαραδήμου» και στα πολύ σημαντικά εκθέματά του. Το μουσείο εγκαινιάσθηκε πρόσφατα,
στις 20 Δεκεμβρίου 2015.
Ευχαριστούμε πολύ τον Πολιτιστικό Σύλλογο Χρισσού για
την αποστολή του πολύ όμορφου Ημερολογίου του.
Το Ημερολόγιο των Φίλων της
Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Άμφισσας
Συνεπείς ακόμη μια χρονιά, «Οι φίλοι της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Άμφισσας» εξέδωσαν το Ημερολόγιο 2016…
Με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Ενότητας Φωκίδας, του
Αντιπεριφερειάρχη Κων. Μίχου και χορηγία της εταιρίας ΣΑΚΕΛΛΑΡΗΣ Δ. – ΛΙΑΡΟΣ ΧΑΡ. Α.Τ.Ε. προέκυψε το καλαίσθητο
Ημερολόγιο 2016. Στο εξώφυλλο μια εξαιρετική φωτογραφία της
Λίμνης του Μόρνου και του μοναδικού Λέοντα του δαπέδου της
Βαρνάκοβας, προϊδεάζουν για τις σελίδες του περιεχομένου. 12
προσωπικότητες από την Ιστορία της Φωκίδας, έρχονται να συντροφεύουν το πέρασμα του χρόνου με τις ματιές στο Ημερολόγιο
γραφείου, παραπέμποντας σε πρόσωπα, περιόδους, γεγονότα
και πλευρές του συλλογικού βίου που δεν πρέπει και δεν κάνει
να ξεχνιούνται… (όπως ο Αγιαθυμιώτης Ιερομόναχος Νικόδημος Καβάσιλας, η Εύα Βλάμη, ο Αθ. Λιδωρίκης, ο Ηλ. Παπαηλιόπουλος, ο Γ. Κατσίμπας κ.ά.). Δώδεκα σύντομες αναφορές
ικανές να υπογραμμίζουν και στους παραέξω, στο Μέγα Πανελλήνιον, τη Φωκίδα της προσφοράς, της ποιότητας και της πίστης
στο μέλλον με ανθρωπιά, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη! Το Ημερολόγιο 2016 διατίθεται από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Άμφισσας.
18
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Χειροτονία συγχωριανού μας εις Ιεροδιάκονον
Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015 εις τον Ιερόν Ναόν Αγίου Αναστασίου
Ναυπλιέως, υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αργολίδος κ.κ. Νεκταρίου Αντωνοπούλου, ο Μιχαήλ Καλαμαράς έλαβε τον πρώτο βαθμό
της Ιερωσύνης αυτόν δηλαδή του Διακόνου.
Ο πατήρ Μιχαήλ έχει ρίζες από το χωριό μας, αφού είναι γιος του
συγχωριανού μας Ιωάννου Καλαμαρά.
Από την νεαρή του ηλικία είχε εκφράσει την επιθυμία να υπηρετήσει
τον Άγιο Θεό μας και στις σπουδές του ακολούθησε και παρακολούθησε τμήματα τα οποία θα του φανούν χρήσιμα για τα ιερατικά του
καθήκοντα. Τελείωσε το τμήμα μουσικών Σπουδών και Θεολογικές
Σπουδές στη Θεσσαλονίκη και είναι υποψήφιος στο Μεταπτυχιακό
τμήμα Διοίκησης και Οργάνωσης Εκκλησιαστικών Μονάδων της Ακαδημίας Θεσσαλονίκης. Επίσης, είναι απόφοιτος του τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων στο ΕΛΚΕΠΑ.
Μετά το πέρας των σπουδών του και έχοντας αυτή την κλίση, ο Άγιος
Θεός τον κάλεσε να τον υπηρετήσει και να διακονήσει την Ορθόδοξη
Εκκλησία μας.
Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διέρχονται η Εκκλησία μας,
η Ορθοδοξία, το Έθνος μας και όλοι εμείς που θέλουμε όχι μόνο να λεγόμαστε αλλά και να παραμείνουμε Ορθόδοξοι Έλληνες και Χριστιανοί,
πρέπει να έχουμε δίπλα μας άξιους, πιστούς, ευσεβείς, ευλαβείς, ενάρετους, τίμιους, αληθινούς, σωστούς Ιερωμένους, οι οποίοι όχι μόνο
να μας Διακονούν και να μας ενδυναμώνουν, αλλά και οι ίδιοι να τιμούν
το ράσο τους και το λειτούργημά τους. Πατέρα Μιχαήλ, εύχομαι να ανή-
κετε σε αυτή την κατηγορία των Κληρικών μας.
Εκ βάθους καρδίας εύχομαι ο Κύριος να σας χαριτώνει. Να σας δίνει
δύναμη ψυχής και σώματος για να μπορείτε να τον υπηρετείτε και να
τον υμνείτε. Υγεία, μακροημέρευση, υπομονή και καλή Διακονία στο
λειτούργημά σας.
Είθε δε να έλθει και εκείνη η ώρα για να μπορέσετε να διακονήσετε
και την γενέτειρά μας. Ο πολιούχος μας Άγιος Ευθύμιος να σας ευλογεί,
να σας σκέπει και να σας προστατεύει.
Καλή δύναμη στον αγώνα σας.
Βασιλική Δ. Νικολοπούλου
Εντυπώσεις από τις εκδηλώσεις του Συλλόγου για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου
Εκδρομή-προσκύνημα στο χωριό
20η Ιανουαρίου, ημέρα εορτασμού της μνήμης του προστάτη του
χωριού μας και των απανταχού της γης Αγιοευθυμιωτών, Μεγαλομάρτυρα Αγίου Ευθυμίου.
Ο Σύλλογος του χωριού μας με πρόεδρο τον άξιο και ακούραστο
Σπύρο Κυριάκη και την επί πολλά χρόνια γραμματέα Βασιλική Νικολοπούλου καθώς και όλα τα υπόλοιπα μέλη του, είχαν φροντίσει και μας
είχαν ενημερώσει εγκαίρως για την προαναφερόμενη εκδρομή εφόσον
συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός επιβατών. Παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν τόσο στην Αθήνα όσο και στη Φωκίδα, ο αριθμός συμπληρώθηκε και έτσι την παραμονή της εορτής, την
19η Ιανουαρίου ημέρα Τρίτη και ώρα 13.00 το λεωφορείο υπό την επωνυμία “Καλπούζος”, με οδηγό και ιδιοκτήτη τον συγχωριανό μας Ευθύμιο Καλπούζο, βρισκόταν στην αφετηρία του ηλεκτρικού σταθμού
Πειραιά για την επιβίβαση των συγχωριανών μας που διαμένουν στον
Πειραιά. Έπειτα ξεκίνησε για την επιβίβαση και των λοιπών επιβατών
από τις προκαθορισμένες στάσεις. Μετά την επιβίβαση όλων, ακολουθώντας την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας, οδηγούμαστε με απόλυτη τάξη
και ασφάλεια υπό τον άριστο επαγγελματία-οδηγό για το χωριό μας.
Στις 16.30 και ύστερα από επιθυμία επιβατών, έγινε μια στάση 20 λεπτών για καφέ. Μετά, μέσω Διστόμου-Ιτέας-Αμφίσσης, περίπου στις
17.30 φτάσαμε στο χωριό. Η κύρια αποβίβαση των επιβατών έγινε στην
πλατεία. Η χαρά όλων μας ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπά μας γιατί
μετά από λίγο θα συναντούσαμε τα προσφιλή μας πρόσωπα τα οποία
μας περίμεναν με λαχτάρα.
Μετά από λίγη ώρα άρχισε η κάθοδος προς τον ιερό ναό του Αγίου
Ευθυμίου. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, παρά το δριμύ ψύχος καθ’
ότι το χιόνι είχε φτάσει λίγο έξω από το χωριό, η εκκλησία μέσα και έξω
στον προαύλιο χώρο ήταν πλήρης από προσκυνητές. Η λειτουργία υπό
τους είκοσι και πλέον ιερείς βρισκόταν σε εξέλιξη. Με ευλάβεια, θρησκευτική κατάνυξη, ησυχία και πλήρη τάξη, οι πιστοί προσέρχονται και
ασπάζονται την στολισμένη με άνθη εικόνα του Μεγαλομάρτυρα Αγίου
Ευθυμίου στον οποίο έχουν εναποθέσει όλες τις ελπίδες τους.
Περιττό εδώ να αναφέρω για την ιστορία και τα θαύματα του Αγίου
καθ’ όσον όλα αυτά είναι γνωστά σε όλους μας από το σχετικό βιβλιάριο στο οποίο αναφέρονται λεπτομερώς.
Περί το τέλος του Εσπερινού ο Αρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος Καλύβας
απευθύνθηκε στο εκκλησίασμα και αφού ευχήθηκε σε όλους ομίλησε
για τον χαιρετισμό μεταξύ των ιερωμένων και συνέστησε σε όλους μας
να έχουμε βαθειά πίστη στο Θεό, αγάπη μεταξύ μας, να κάνουμε πάντα
το καλό και να σκεπτόμαστε ότι υπάρχει αρχή και τέλος στη ζωή, όταν
δε προσευχόμαστε προς τον Χριστό να ξεκινάμε με το “Κύριε Ημών
Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού...”.
Μετά το πέρας του Εσπερινού και την αρτοκλασία, οι άρτοι που είχαν
ευλογηθεί, προσεφέρθησαν στους πιστούς από ιερείς όπως συνηθίζεται κάθε χρόνο. Ακολούθησαν ολονύκτιες παρακλήσεις και λειτουργία
την ημέρα του Αγίου Ευθυμίου και έτσι ολοκληρώθηκε ο εορτασμός
στη μνήμη του προστάτου μας Αγίου Ευθυμίου του Μεγαλομάρτυρα
τον οποίο παρακαλέσαμε να μας έχει καλά για να παρακολουθήσουμε
πολλές ακόμη λειτουργίες στη μνήμη του.
Αποχαιρετώντας το χωριό μας ξεκινήσαμε με το ίδιο λεωφορείο για
την Αθήνα περίπου στις 15.00. Η διαδρομή μας υπήρξε ευχάριστη και
ασφαλής με οδηγό τον Ευθύμιο Καλπούζο στον οποίο ευχόμαστε Χρόνια Πολλά, να είναι πάντα καλά και να πραγματοποιεί για πολλά χρόνια
ακόμη αυτό το δρομολόγιο.
Ο εορτασμός του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα-Κοπή πίττας
Την 24η Ιανουαρίου 2016, πρώτη Κυριακή μετά τον εορτασμό του
Αγίου Ευθυμίου στο χωριό μας, πραγματοποιήθηκε λειτουργία με αρτοκλασία στην Αθήνα, στον ιερό ναό της Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης στο
Νέο Φάληρο, όπου βρίσκεται σε περίοπτη θέση η εικόνα του Αγίου Ευθυμίου, για όσους εκ των συγχωριανών μας δεν μετέβησαν στο χωριό
την μέρα της εορτής.
Η προσέλευση ήταν εντυπωσιακή. Μας δόθηκε η ευκαιρία να συναντηθούμε με πολλούς συγχωριανούς μας και να αναπολήσουμε το παρελθόν.
Μετά το τέλος της λειτουργίας ακολούθησε εκδήλωση, στην αίθουσα
εκδηλώσεων του ναού, κατά τη διάρκεια της οποίας έγινε η κοπή της
πίττας του Συλλόγου, βράβευση μαθητών-φοιτητών που πέτυχαν στις
πανελλαδικές εξετάσεις του 2015 σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ με καταγωγή από το χωριό
μας, καθώς και μικρή δεξίωση με προσφορά εδεσμάτων από συγχωριανές μας κυρίες και από τον Σύλλογο, όπως πίττες, σαρμάδες, αναψυκτικά κ.α.
Έτσι ολοκληρώθηκε ο κύκλος των εκδηλώσεων της εορτής του προστάτου μας Αγίου Ευθυμίου.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τον Σύλλογο του χωριού μας για την
ωραία οργάνωση των εκδηλώσεων.
Χρήστος Γ. Παππάς
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
19
Έγραψαν για τα 100 φύλλα των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
Με το τεύχος-ανασκόπηση, που συνοδεύει το ανοιξιάτικο φύλλο
των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ, συμπληρώνονται τα 100 φύλλα
της εφημερίδας μας. Ένας αριθμός ορόσημο για κάθε έντυπο. Με
αφορμή αυτή την επέτειο, ζητήσαμε από τους αναγνώστες -και
μέσα από τις στήλες των Α.Ν.- να μας στείλουν λίγα λόγια γι’ αυτό
το σημαντικό γεγονός, να μας πουν τις σκέψεις τους. Σ’ αυτή την
προτροπή μας η ανταπόκριση ήταν συγκινητική. Συνεργάτες της
εφημερίδας μας αλλά και απλοί αναγνώστες μάς έστειλαν κείμενά
Κύριε Πρόεδρε,
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 φύλλων και 25
χρόνων αδιάλειπτης κυκλοφορίας της έγκριτης εφημερίδας
του Συλλόγου σας, «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ», συγχαίρω ολόθυμα την προσπάθειά σας και εύχομαι, παρά τις
δυσκολίες της εποχής να συνεχίσετε την έκδοσή της, με τον
αρχικό σας ζήλο.
Εκδόσεις, όπως αυτή του Συλλόγου των Αγιοευθυμιωτών, η οποία μάλιστα διακρίνεται για την ποιότητα και
την ποσότητα της ύλης της, συμβάλουν στην ενίσχυση
των δεσμών μεταξύ των κατοίκων των χωριών μας, αλλά
και των συμπατριωτών μας που εγκαταβιούν στη διασπορά, χωρίς ποτέ να λησμονούν τον τόπο καταγωγής
Όταν το 1991 έλαβα την πρώτη έκδοση της
εφημερίδας του «Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών»,
ένα δίφυλλο έντυπο, με μία θολή φωτογραφία
του χωριού μας, η πρώτη αυθόρμητη σκέψη
μου, ήταν ότι έχουμε να κάνουμε με ένα ακόμα
έντυπο με σύντομη ημερομηνία λήξης, όπως
τόσοι και τόσοι σύλλογοι – σωματεία κ.ο.κ.
εξέδιδαν τότε, που θα δημοσιεύει για κάποιο
διάστημα τα κοινωνικά, θα αναδημοσιεύει κάποια είδηση που μέχρι να λάβουμε το έντυπο
θα είναι ήδη «μπαγιάτικη», θα αντιγράφει το
κείμενο κάποιας έκδοσης, όπως κάνουν τα
περισσότερα έντυπα των συλλόγων που θα
διανθίζονται με διαφημίσεις τοπικών επιχειρήσεων και σύντομα θα ξεχάσουμε την ύπαρξή
του.
Διαψεύσθηκα!
Τα «Αγιαθυμιώτικα Νέα» με την πάροδο
του χρόνου, μεταλλάχθηκαν σε ένα έντυπο
με πληθώρα ύλης και με θέματα που ξεκίνα-
τους. Πολλοί απ’ αυτούς, άνθρωποι του πνεύματος κι όχι μόνο,
γνώρισαν και αγάπησαν τον τόπο μας μέσα από τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ.
Τους ευχαριστούμε πολύ όλους για τα πολύ κολακευτικά τους
λόγια αλλά, κυρίως, για την ανταπόκρισή τους στη σχετική μας
πρόσκληση. Σημειώνουμε ότι οι απόψεις όλων των αναγνωστών
είναι ευπρόσδεκτες ανά πάσα στιγμή.
Ακολουθούν, με αλφαβητική σειρά, τα κείμενα που λάβαμε.
τους. Επίσης δίδεται βήμα σε έγκριτους επιστήμονες
προερχόμενους από τον τόπο μας να εκφράσουν τις θέσεις τους και ταυτόχρονα διασώζουν ιστορικά στοιχεία
του τόπου αλλά και περιγράφουν ήθη που δυστυχώς στις
μέρες μας τείνουν να εκλείψουν.
Η τοπική μας Εκκλησία θα βρίσκεται πάντοτε αρωγός στα
καλά σας έργα και υπό την σκέπη του προστάτη σας Αγίου
Ευθυμίου εύχομαι για πολλά ακόμη χρόνια να συνεχίζεται
η έκδοση της εφημερίδας «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» συνεισφέρουσα στα πολιτιστικά και κοινωνικά μας πράγματα.
Μετά πατρικών ευχών και ευλογιών,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΦΩΚΙΔΟΣ ΘΕΟΚΤΙΣΤΟΣ
γαν από την τοπική επικαιρότητα και έφθαναν στην έρευνα. Μέσα από τα τεύχη των
«Αγιαθυμιώτικων Νέων» αναδείχθηκε ο
τόπος μας, αυτός ο σκληρός και μαρτυρικός
τόπος, με αποδείξεις και στοιχεία μάθαμε την
ιστορία του, γνωρίσαμε τους ανθρώπους του,
του παρελθόντος και του παρόντος, ταξιδεύσαμε σε εικόνες και ασχολίες που ποτέ δε ζήσαμε, μάθαμε για τη λαογραφία του, τις
γιορτές και τις εκδηλώσεις, τον αθλητισμό,
διαβάσαμε κείμενα με θεματολογία που προσωπικά μου προκαλούσαν έκπληξη, τα
οποία δεν περίμενα να τα διαβάσω σε έντυπο ενός συλλόγου χωριού και σίγουρα ενδυνάμωσε το «Σύλλογο Αγιοευθυμιωτών»,
που τείνει να αναδειχθεί στον μοναδικό εκπρόσωπο του χωριού μας και όσο πέρναγε
ο καιρός, τόσο αυξάνονταν τα θέματα και οι
σελίδες της εφημερίδας μας. Προσωπικά,
γνώρισα αρκετούς ανθρώπους, που δεν
είχαν καμία σχέση με το χωριό μας, αλλά και
με τη Φωκίδα γενικότερα, οι οποίοι γνώριζαν
για την εφημερίδα μας και έγινα αποδεκτής
εγκωμιαστικών σχολίων και θεωρώ ότι όσοι
λαμβάνουν το έντυπο αυτό, όχι απλά δεν το
βάζουν στο κάλαθο των αχρήστων, αλλά το
ξεσκονίζουν.
Έτσι μετά την επετειακή έκδοση των 15
χρόνων, τα έντυπα που εκδόθηκαν με μέριμνα του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών (Κωσταντά ρ α ς - Β ρ υ κόλα κα ς - Α σ τ ρ α π ό γ ι α ν ν ο ς ,
Γιαννούλα, Η Φωκίδα της Επανάστασης-Β’
Μέρος) φθάνουμε στα 100 τεύχη και στα 25
χρόνια ζωής των «Αγιαθυμιώτικων Νέων».
Θεωρώντας ότι η συνέχεια και η επιτυχία της
εφημερίδας μας είναι δεδομένη και αφού
συγχαρώ όλους όσους καταπιάστηκαν ή καταπιάνονται με τη σύνταξή της, εύχομαι στα
«Αγιαθυμιώτικα Νέα», να τα «χιλιάσουν».
Θεόφιλος Ευθ. Αγαπητός
Αφιέρωμα στα 25ντάχρονα των Αγιαθυμιώτικων Νέων
Αναφορά στο 101ο φύλλο τους - Η Αποχώρησή μου
> Toυ Γεώργιου Δ. Αναγνωστοπούλου
ΜΕ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ και ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ υποδεχόμαστε το 101ο
Φύλλο των Αγιαθυμιώτικων Νέων γιατί, όπως είχαμε ευχηθεί στα εικοσάχρονά τους από την έκδοση του Πρώτου Φύλλου, (Φύλλα 81
και 82 «Μυωνίτης»), οι ελπίδες μας επαληθεύτηκαν και οι προσδοκίες
μας πραγματοποιήθηκαν με την ανοδική τους εξέλιξη και με προσπάθεια για την αδιάλειπτη προσφορά τους.
Η έκδοση του 101ου Φύλλου, ένας σημαντικός σταθμός στην πορεία
των «Α.Ν.», μας γυρίζει μια Εικοσιπενταετία πίσω, όταν, τον Ιούλιο
του 1991, εκυκλοφόρησε το Πρώτο Φύλλο με το φτωχό τότε περιεχόμενό του και έγινε το πρώτο βήμα της ανοδικής εκδοτικής αυτής
πορείας, με τις σημερινές αξιοζήλευτες εκδοτικές και δημοσιογραφικές επιτυχίες τους.
Τα «Α.Ν.» γεννήθηκαν από την αδήριτη ανάγκη να εκπληρωθεί ένα
παλιό όνειρο του χωριού μας για να καλύψουν την αναγκαιότητα της
υπεύθυνης ενημέρωσης και πληροφόρησης των απανταχού ανθρώπων του χωριού μας και την προβολή των προβλημάτων του Χωριού
μας γενικότερα, κατά τρόπο υπεύθυνο και αντικειμενικό.
Τα Αγιαθυμιώτικα Νέα αγωνιζόμενα από το Πρώτο Φύλλο τους
όμορφους πνευματικούς αγώνες, έφθασαν στο σημερινό ζηλευτό επίπεδό τους, που τα καταξιώνει ανάμεσα στα καλλίτερα έντυπα τουΤόπου μας. Μέσα στις σελίδες τους συναντήσαμε την υπευθυνότητα
των στοχασμών πνευματικών ανθρώπων του Τόπου μας. Τα άρθρα
τους, ποικίλης ύλης, αποτελούν, κατά γενική παραδοχή, μια σημαντική προσφορά προς το αναγνωστικό τους κοινό και συμβάλλουν
στην διεύρυνση των πνευματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών οριζόντων των ανθρώπων μας.
Χωρίς να λείψουν λάθη και παραλείψεις, που πάντα ελλοχεύουν
σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, τα «Α.Ν.» εκπλήρωσαν τους
σκοπούς της έκδοσής τους κατά τον καλλίτερο τρόπο, βελτιούμενα
συνεχώς από Φύλλο σε Φύλλο, πληροφορώντας και ενημερώνοντας το αναγνωστικό τους κοινό για θέματα που τους αφορούσαν,
κερδίζοντας κοινωνικές μάχες μόνο με την γυμνή παρουσίαση της
αλήθειας και με υπεύθυνα κοινωνικά, θρησκευτικά, ιστορικά, λαογραφικά, πολιτιστικά και λογοτεχνικά κείμενα, έρευνες και μελέτες
20
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
των συνεργατών τους, που φιλοξενήθηκαν στις σελίδες τους, έδωσαν μέσα από τα 100 Φύλλα τους, στα 25 χρόνια της εκδοτικής
τους πορείας, πλούσια πνευματική και ψυχαγωγική τροφή στις
εκατοντάδες των αναγνωστών τους και την ευκαιρία στους νέους
μας να γνωρίσουν τον Τόπο μας, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα
έθιμά μας.
Η ιστορική ευθύνη που αφήνει το 100ο φύλλο των «Α.Ν.» σαν κληρονομιά στα επόμενα Φύλλα, είναι μεγάλη, ανάλογη της μέχρι τώρα
προσφοράς τους. Όμως, η συνεχής εξελικτική εκδοτική πορεία τους
δημιούργησε ακόμα περισσότερες υποχρεώσεις απέναντι στο αναγνωστικό τους κοινό που ολοένα μεγαλώνουν, γιατί έχουν να αντιμετωπίσουν την φυσική φθορά του χρόνου, το σαράκι του μαρασμού,
που απειλεί με διάβρωση όλες τις μακροχρόνιες προσπάθειες.
Η μελλοντική πορεία των «Α.Ν.» θα εξαρτηθεί: α) Από την μάχη
τους με τον χρόνο και την φθορά, χωρίς δείγματα κόπωσης, γηρατειών,
στασιμότητας, ρουτίνας, αποφυγή του «όλο τα ίδια και τα ίδια» όσον
αφορά πρόσωπα, δρώμενα και γραφόμενα, αλλά με συνεχείς αλλαγές
και ανανέωση. β) Από μια καλόπιστη κριτική των αναγνωστών τους
και γ) Από την ενεργό συμπαράσταση των συγχωριανών μας και προπάντων των πνευματικών ανθρώπων μας, σε συνοδοιπορία πραγματική που να μην περιορίζεται μόνον στο οικονομικό βοήθημα.
ΤΟ ΚΑΤ΄ ΕΜΕ, το 101 φύλλο των Αγιαθυμιώτικων Νέων μού προκαλεί ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, γιατί με το άρθρο μου τούτο
συμπληρώνονται Εκατόν Πενήντα (150) άρθρα μου που φιλοξενήθηκαν στις σελίδες τους.
Μπροστά σ’ αυτόν τον αριθμό των άρθρων μου που δημοσιεύτηκαν στα Αγιαθυμιώτικα Νέα και τον επί πλέον αριθμό άλλων Τριακοσίων Εβδομήντα Πέντε (375) δημοσιεύσεών μου, άρθρων μου
ποικίλης ύλης, ποιημάτων, χρονογραφημάτων, πολιτικών σχολίων,
κριτικών, Ομιλιών σε Φορείς και Διηγημάτων, με τιμητικές διακρίσεις,
σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, που δημοσιεύθηκαν επώνυμα και
Είναι εξόχως τιμητικό και φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση, το μικρό, γνωστό χωριό
«Αγία Ευθυμία» του νομού Φωκίδας, πατρίδα του ποιητή, ερημίτη της Χαλκίδας
Γιάννη Σκαρίμπα.
Την περίπτωση του χωριού την προβάλλουμε ως παράδειγμα γιατί έχει προβληθεί
πανελλήνια, με την πρόοδό του και με την
πλούσια πολιτιστική και πνευματική δράση
που δημιουργεί, και τα επιτεύγματα των κατοίκων της.
με τα ψευδώνυμα «Παλιακός», «Μυωνίτης», «Αυτόπτης μάρτυρας»,
«Μύων», «Ελληλομνήμων» σε διάφορα άλλα έντυπα (όπως: Εφημερίδα Φωκικοί Καιροί άρθρα 160, Σελίδες απ΄ τη Φωκίδα άρθρα
71, ΑΓΩΝ Ιτέας άρθρα 69, ΦΩΚΙΣ άρθρο 1, Τα Σάλωνα άρθρα 5,
Ρουμελιώτικη Εστία άρθρο 1, Εθνική Ηχώ Ενόπλων Δυνάμεων
άρθρα 12, ΦΩΝΗ της Αστυνομίας άρθρα 13, ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ άρθρα 11, Ομιλίες 2, Διηγήματα μετά διακρίσεων 3,
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ άρθρα 14, Ομιλίες 2, Διηγήματα με διάκριση 1, ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΙΤΕΑΣ διηγήματα με διάκριση 3, εφημερίδα Πανολυμπιακή άρθρο 1, Π.Ο. Ιτέας
ο ΔΕΣΜΟΣ Ομιλία 1, ΕΝΩΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ
Ομιλία 1, ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΟΙ ΕΔΕΣΣΑΣ διηγήματα με διάκριση 2 και Σωματείο Λόγου και Τέχνης ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ Κορίνθου διηγήματα 2), και
άλλα Συνειδητοποιώ ότι «Ουκέτι καιρός», πέρασε πια ο καιρός και
αποφάσισα να σταματήσω να αρθρογραφώ στα Αγιαθυμιώτικα Νέα,
εκτός κάποιας ξεχωριστής περίπτωσης. Αν, όμως, ενδιαφερθεί μια
συντροφιά προσώπων για την συγγραφή της Ιστορίας του Χωριού
μας, τότε θα είμαι «Παρών».
Οπωσδήποτε Ευχαριστώ τα Α.Ν. για την επί δέκα έξι (16) χρόνια φιλοξενία στις σελίδες τους των πνευματικών δημιουργημάτων μου και τους εύχομαι να πολυχρονίσουν, ατελεύτητη να
είναι η πορεία τους και πάντα ψηλότερα ν΄ ανεβαίνουν, πάντα
μακρύτερα να στοχεύουν.
Σημείωση «Α.Ν.»: Τα κείμενα του Γιώργου όλα αυτά τα χρόνια
έχουν φανατικούς αναγνώστες κι έχουν βοηθήσει πολύ στη δημιουργία της όμορφης εικόνας των Α.Ν. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι
θα το ξανασκεφτεί και θα είναι «παρών» και στη νέα περίοδο των
Α.Ν., όπου, πέραν των όποιων νέων συνεργατών, χρειάζονται και
οι έμπειρες «πένες» που έφτασαν την εφημερίδα σ’ αυτό το επίπεδο.
Αιχμή του δόρατος αυτής της πολύπλευρης
και ποιοτικής κίνησης είναι ο δραστήριος
Σύλλογος των Αγιοευθυμιωτών Αθηνών, με
την τακτική έκδοση του Περιοδικού «Αγιαθυμιώτικα Νέα» και την ετήσια οργάνωση των
καλλιτεχνικών και πνευματικών εκδηλώσεων,
κάθε Αύγουστο, τα «Σκαρίμπεια».
Ο Σύλλογος με την έκδοση του περιοδικού
συγκεντρώνει, καταγράφει και διασώζει όλα
τα ιστορικά, λαογραφικά και κοινωνικά στοιχεία της τοπικής κοινωνίας και καθιέρωσε ως
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε, Αγαπητά μου Αγιαθυμιώτικα Νέα,
Επετειακές οι γιορτές που ο Σύλλογός σας ετοιμάζει το μήνα Μάρτιο ε.έ.
Τιμή στην ιδιαιτέρα σας Πατρίδα, Αγία Ευθυμία, θ’ αποτελέσει η
25ετία που διανύσατε μ’ ένα δραστήριο Σύλλογο, με τόσες επιτυχίες
και δράσεις.
Του έπρεπε μια τέτοια τιμή στο Μαρτυρικό αυτό χωριό που τόσες
θυσίες πρόσφερε στη μεγάλη και ένδοξη πατρίδα μας ΕΛΛΑΔΑ.
Το έντυπό σας, η Εφημερίδα σας, τα 100 φύλλα της μέσα στο μεγάλο χρονικό διάστημα που την επέτειό του θα εορτάσετε τον προσεχή Μάρτιο, διαλαλεί σε ‘μας τη δύναμή σας, το μεράκι σας, τη
δημιουργική συνεργασία σας και τους ανυπολόγιστους κόπους σας,
διαλαλεί λέω, τη ρήση «τα καλά κόποις κτώνται».
Η Εφημερίδα σας, που για ‘μένα ομοία της πανελλαδικά ίσως να
μην υπάρχει άλλη, ευωδιάζει από τελειότητα, εμφάνιση και χρησιμότητα. Ακόμη προβάλλεται ως παράδειγμα για μίμηση.
Πλούσια σε ύλη, άρτια σε μελετημένη κατανομή της ύλης της, ικανοποιώντας ηλικιακά νέους, ώριμους και γέροντες στο έπακρον.
Όπως ένας στρατιώτης (κάποτε) περίμενε ένα γράμμα από τους δικούς του κι ένας ξενητεμένος στα πέρατα της Γης να πάρει κι αυτός
ένα παρήγορο γράμμα, έτσι και ‘γώ, μα την αλήθεια, ανυπόμονα καρτεράω το φύλλο της Εφημερίδας σας να ρουφήξω το «νέκταρ» της
στη σχόλη του χρόνου μου. Άλλωστε με συνδέουν και πατριωτικοί
δεσμοί με την ιδιαιτέρα σας πατρίδα από το Αγοριανίτικο σόι των...
Καλπουζαίων σας. (Έχω γράψει γι’ αυτούς).
Στοχάζομαι και φιλοσοφώ, σαν ανοίγω τις σελίδες της Εφημεριδού-
ετήσιο, θεσμό υψηλής ποιοτικής συγκρότησης και πανελλήνιας εμβέλειας, τα «Σκαρίμπεια»!
Γιάννης Ανδρικόπουλος
Σημείωση «Α.Ν.»: Το παραπάνω κείμενο
του εκδότη και συγγραφέα Γιάννη Ανδρικόπουλου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
ΤΥΠΟΣ της ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ (φύλλο της 28ης Ιανουαρίου 2016). Τον ευχαριστούμε πολύ για
τα καλά του λόγια.
λας σας, και θαυμάζω τις δικές σας σκέψεις και προσφορές στο λαό
το μαρτυρικό του τόπου αυτού. Ειλικρινά με εντυπωσιάζουν οι αρετές
του εντύπου σας και έτσι καταμετρώ τις δικές μου εντυπώσεις που
είναι:
Η αρμονία των χρωμάτων και η απαλότητά τους. Το κυνήγι της είδησης και η προσφορά της ανάλογα του διαφέροντος των αναγνωστών της. Η φωτογραφία της ζωής που προκαλεί το συναίσθημα. Η
ελαφριά τάση του φιλοσοφείν ορισμένες εκφάνσεις της ζωής, όπως
«τα πάντα ρει» στο χωροχρόνο. Η ομορφιά της ζωής μας μέσα στη
φύση παρά τις αντιξοότητές της.
Τι να πρωτοθαυμάσεις στο Έντυπο αυτό, όταν όλος ο άλλος τύπος
σε βομβαρδίζει ολημερίς με χρέη, ελλείμματα και δανειστές:
Θαυμάζω, λοιπόν, την ομαδική σας δράση, το απέραντο μεράκι
σας, την εργασιομανία και τελειομανία σας. Εύγε σε όλους σας, Πρόεδρο, Συμβούλους και Συνεργάτες σας.
Σας εύχομαι ολόψυχα αντοχή στη μεγάλη δύναμη που διαθέτετε ως
και πολλές ακόμη επιτυχίες στο μέλλον. Συνεχή τη συνεργασία σας
η οποία να μείνει συμπαγής κι αδιάσπαστη.
Να χιλιάσετε τα φύλλα σας και να εκατοστίσετε τα χρόνια του άξιου
Συλλόγου σας.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία σας.
Με εκτίμηση
Γιώργος Ασημ. Βακράκης
Σημείωση «Α.Ν.»: Ο Γιώργος Ασημ. Βακράκης είναι συνταξιούχος
δάσκαλος, συγγραφέας και αρθρογράφος σε τοπικά έντυπα.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Οι επέτειοι είναι σημεία του χρόνου που έχουν απόλυτη ανάγκη οι
άνθρωποι ως άτομα (όπως τα γενέθλια, οι ονομ. γιορτές κ.ά.) αλλά
και ως σύνολα (εθνικές εορτές). Τα χρειάζονται για να μπορούν να
θέτουν ορόσημα στη ζωή τους, να κάνουν απολογισμούς και να αναοριοθετούν την πορεία τους.
Η συμπλήρωση 100 φύλλων και 25 χρόνων αδιάλειπτης κυκλοφορίας για ένα έντυπο ενός μικρού συλλόγου, όπως τα Αγιαθυμιώτικα
Νέα, δεν είναι κάτι αυτονόητο. Απαιτεί σταθερή προσήλωση των συντελεστών, δύναμη για υπέρβαση των δυσκολιών και συνεχείς εμπνεύσεις. Είναι δε χαρακτηριστικό παράδειγμα του τι μπορεί να
επιτευχθεί, όταν υπάρχει κέφι, δημιουργικός οίστρος και ανυστερόβουλη διάθεση προσφοράς.
Τα Αγιαθυμιώτικα Νέα εντυπωσιάζουν με την υψηλή ποιότητα της
Με μεγάλη χαρά δέχτηκα την πρόσκληση
να γράψω μερικές σκέψεις μου για την επί
25ετία συνεχή έκδοση της εφημερίδας «Αγιαθυμιώτικα νέα» και το εκπληκτικό αριθμό των
100 φύλλων δημιουργικής παρέμβασης στην
έγκυρη ενημέρωση των κατοίκων και φίλων
της Αγίας Ευθυμίας.
Παρακολουθώ από κοντά, από τα πρώτα
βήματα την έκδοση του εντύπου και ομολογώ
ότι έχει διανύσει μια ασυμβίβαστη πορεία, με
αμφισβήτηση και δισταγμό στα πρώτα δειλά
της βήματα, που κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποτελέσει μια ολοκληρωμένη και καταξιωμένη στη συνείδηση των
αναγνωστών της εφημερίδα.
Με συγκεκριμένο στίγμα, ανάπτυξη όλης της
τοπικής επικαιρότητας και ειδησεογραφίας,
«καθαρή γραφή», καταγραφή και ανάδειξη της
ιστορίας, της λαογραφίας, των επιφανών αν-
έκδοσής τους, με την ποικιλία των θεμάτων που δημοσιεύουν, καθώς
και με την προσέγγιση ζητημάτων που ξεπερνούν όχι μόνο τα όρια
του χωριού αλλά και του νομού. Αυτό επετεύχθη κυρίως με τη δημοσίευση των ομιλιών που παρουσιάζονται κατ’ έτος στα Σκαρίμπεια,
μια πρωτοβουλία που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του χωριού
και της εφημερίδας και το έκανε γνωστό σε πολύ ευρύτερους και σε
έκταση και σε σημασία χώρους.
Εύχομαι υγεία και μακροημέρευση των συντελεστών, που εγγυάται
σταθερή συνέχεια και ασφαλή πορεία στο περιοδικό. Γιατί όλα όσα μας
συμβαίνουν στη ζωή, ωραία και άσχημα, τα κάνουμε οι άνθρωποι.
Πάνος Βαλαβάνης
Καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας
και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
θρώπων και όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του χωριού.
Ο τύπος και ιδιαίτερα ο επαρχιακός, είναι η
καρδιά του δημοκρατικού πολιτεύματος και
μεταφέρει την αγωνία και τις απόψεις των πολιτών στο δημόσιο λόγο καθώς και τα έργα
των πολιτικών παραγόντων, ώστε να ελέγχονται από την κοινωνία.
Είστε ένας δίαυλος επικοινωνίας και ενημέρωσης.
Η αδιάλειπτη επί 25 χρόνια έκδοση της
εφημερίδας σας είναι ένας άθλος.
Η κριτική σας στάση και ο έλεγχος της
«εξουσίας», η προβολή των απόψεων και
στάσεων, η έκφραση της τοπικής κοινωνίας,
η προώθηση του διαλόγου και της συμμετοχής των ζωντανών και δημιουργικών δυνάμεων του τόπου, χωρίς κηδεμονίες και
ιδεοληψία, δημιουργούν συνεκτικό δεσμό -
μια ιστορία με μέλλον.
Όταν έχεις κατορθώσει να κερδίσεις και να
διατηρήσεις σταθερά την εμπιστοσύνη του
αναγνωστικού σου κοινού επί 25 χρόνια,
μπορείς να προσβλέπεις στο μέλλον με αισιοδοξία.
Για τον κύκλο που μόλις έκλεισε, εκφράζω
τα θερμά μου συγχαρητήρια σε όλους όσους
διαχρονικά συνέβαλαν στην μέχρι τώρα επιτυχή πορεία της.
Για τον κύκλο που τώρα ανοίγει, καταθέτω
τις θερμότερες ευχές μου για μία εξ ίσου δημιουργική και επιτυχημένη πορεία στη μάχη
της ενημέρωσης, της ανάπτυξης και της προόδου που απαιτεί το μέλλον.
Γιώτα Γαζή
τ. Δήμαρχος Άμφισσας και
τ. Αντιπεριφερειάρχις Π.Ε. Φωκίδας
100 φύλλα και 25 χρόνια!
Ο εορτασμός μιας επετείου ή ενός Ιωβηλαίου είναι γεγονός για το
οιονδήποτε θέμα. Φέρει στη μνήμη μας γεγονότα σχετικά με το
υπόψη θέμα, μας δίνει την αφορμή για ιστορική αναδρομή και τέλος
αποτελεί ένα στοιχείο για να εξαχθούν διάφορα συμπεράσματα. Αυτό
το γεγονός όσον αφορά κυρίως την έκδοση και διακίνηση μιας επαρχιακής εφημερίδας, μάλιστα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχει ξεχωριστή σημασία.
Τέτοιο λοιπόν εξαιρετικό γεγονός είναι και για την εφημερίδα «Αγιαθυμιώτικα Νέα», όργανο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών Παρνασίδος.
Η εφημερίδα, η οποία, παρ’ όλες τις πολλές αντίξοες συνθήκες,
έφτασε τα εκατό πολυσέλιδα φύλλα κάθε φορά και τα 25 χρόνια ανελλιπούς εκδόσεως.
Όσοι έχουμε σχέση με τα θέματα του τύπου γνωρίζουμε την σημασία του γεγονότος και χωρίς υπερβολή το θεωρούμε άθλο.
Με αφορμή, λοιπόν, την επέτειο αυτή, σαν άνθρωπος του τύπου κι
εγώ έχω συναίσθηση των πραγμάτων και σπεύδω να χαιρετήσω το
γεγονός, να συγχαρώ τον διευθυντή της και τους συνεργάτες του και
να ευχηθώ να συνεχίσει το πολύτιμο αυτό φύλλο απρόσκοπτη πορεία
πολλών ετών ακόμη. Είναι μια εφημερίδα που δεν καλύπτει τα τοπικά
ενδιαφέροντα μόνο, αλλά επεκτείνεται και σε άλλα γενικότερα θέματα
που έχουν σημείο αναφοράς την ιστορία, την λαογραφία, την γλώσσα,
και γενικά τις ελληνοχριστιανικές παραδόσεις με τις οποίες γαλουχηθήκαμε. Ως εκ τούτου θεωρώ ότι είναι πολύτιμο έντυπο και για όσους
εμάς που δεν καταγόμαστε από την ιστορική αυτή περιοχή της Αγίας
Ευθυμίας.
Ευάγγελος Πολ. Γιαννικόπουλος
Εκδότης – Διευθυντής της εφημερίδας «Η Πανολυμπιακή»
Αναφορά στα «Αγιαθυμιώτικα Νέα»
Είναι πανάρχαια η βούληση του ανθρώπου
να υποτάξει το χρόνο και δικαίως χαίρεται
όταν γιορτάζει 25ετίες και 100 φύλλα Α.Ν.,
αφού ο ρέων χρόνος δεν μπόρεσε να σταματήσει την εκδοτική τους πορεία.
Εύχομαι λοιπόν για το ξεπέρασμα αυτών
των ορίων στους συντάκτες των Α.Ν. να μείνουν ακέραιοι και ανυποχώρητοι στο όνειρο,
χωρίς ενδοτισμούς, γιατί τότε χάνεται το παιχνίδι.
Δεν θα πω πολλές ευχές που δεν κοστίζουν
τίποτα, αλλά θα πω εκείνη που έλεγα ως μαθητής στον εαυτό μου: «κάθε χρονιά να γίνομαι καλύτερος».
Οι κοινότυπα επαναλαμβανόμενες ευχές
δείχνουν ότι δεν έχουμε ακόμη πραγματώσει
τα όσα επιθυμούσαμε. Πάντως η καλύτερη
ευχή για τον καθένα μας είναι: «να αγαπάμε
την ευθύνη» και να λέει ο καθένας από μας:
21
εγώ μόνος μου θα βελτιώσω τα Α.Ν. Αν δεν
τα βελτιώσω εγώ θα φταίω.
Το 1ο φύλλο ενός εντύπου είναι πάντα εύκολη υπόθεση γιατί περισσεύει ο ενθουσιασμός εκείνων που είχαν την ιδέα˙ περισσεύει
η προσφορά ύλης και η ανοχή των αναγνωστών. Το 1ο φύλο λέει απλά: «ήρθα, εδώ
είμαι». Το 100ο βεβαιώνει ότι όχι μόνο ήρθαν
τα Α.Ν., αλλά και θα παραμείνουν! Το ποτάμι
του χρόνου δεν τέμνεται από 25ετίες, αλλά
από αυτά που δημιουργούμε˙ αυτά αποτελούν καλά μέτρα χρόνου ανεξάρτητα από τη
ροή των φύλλων του ημεροδείκτη.
Τι είναι τέλος πάντων τα Α.Ν.; Κατ’ εμέ
είναι έντυπο που αντλεί ζωή από άλλους
και την διοχετεύει πάλι σε άλλους. Αντλούν ζωή από συντοπίτες λογοτέχνες, που εισπράττουν τιμή πολλαπλάσια από τους
δεσμούς τους με τον γενέθλιο τόπο, αντλούν
ζωή από κοινούς τύπους της καθημερινής
ζωής, που κινούνται ανάλαφρα, σαν έξω από
το πεδίο βαρύτητας, φωτισμένοι από μια
απροσδόκητη πλευρά, με μισάνοιχτο τον
εσωτερικό τους κόσμο, όπου μπαινοβγαίνουν ιδέες, φεγγάρια, αστέρια, έρωτες.
Τις σκέψεις μου διατυπώνω, παρά ασημώνω με λόγια τα «Αγιαθυμιώτικα». Για να το
κάνω αυτό πρέπει να αγαπώ το ασήμι, όπως
το κάνουν εκείνοι που ασημώνουν τον Άγιο
Ευθύμιο, και τους άλλους αγίους˙ τούτο δε
μόνο θα πω: Τα κείμενα που φιλοξενούν κατά
καιρούς, αν και διαφορετικά, διαθέτουν μια
αόρατη αισθητική ενότητα, χάρη στη γλωσσική ατμόσφαιρα και οπωσδήποτε εξαιτίας
της θεματολογίας τους, που μπορεί να συνοψιστεί στα ακόλουθα νοήματα: Νεότητα, Πολιτισμική Παράδοση, Σύγχρονο Πνεύμα.
Το φωτογραφικό τους υλικό το θεωρώ απα-
22
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ραίτητο συνδετικό ιστό του χθες με το σήμερα,
που δυναμώνει την ηχώ των λόγων. Φυσικά
καμιά φωτογραφία δεν πετυχαίνει κάτι περισσότερο από το να φωτίζει το πρόσωπο ή να
του προσδίδει χροιά μυστηρίου. Οι λέξεις
όμως που την συνοδεύουν την κάνουν να δονείται και να μετατρέπεται σε ερέθισμα.
Τι καλό πράττουν τα Α.Ν.; Ανακεφαλαιώνουν νια ολόκληρη ζωή, από παλλόμενη
προφορική παράδοση, βιώματα, αρχειακά
δεδομένα, αναδεικνύοντας το προφίλ ενός
τόπου, που πλέον αραιοκατοικείται και τον
οποίο ζωντανεύουν τα ξενιτεμένα του παιδιά,
που σκάβουν βαθιά να βρουν τις ρίζες τους.
Ο τρόπος που μιλάς για το παρελθόν, χωρίς
να γίνεσαι ύποπτος νοσταλγίας, δεν έχει βρεθεί
ακόμα˙ ωστόσο είναι άλλο πράγμα να φορτώνεσαι το χρόνο και να τον μεταφέρεις μαζί με
τις ρυτίδες σου και άλλο πράγμα να κυκλοφορείς μέσα του πίσω-μπρος με ευκολία που
μόνο οι φορείς γνήσιας παράδοσης γνωρίζουν.
Αν εξακολουθούμε να παραμένουμε ζωντανοί είναι χάρη στην αυταξία ορισμένων στιγ-
μών που επιλέγουμε και επανασυνδέουμε, δημιουργώντας μια δεύτερη ροή, όπου η φθορά
δεν προχωρεί και οι πέτρες δεν μαλλιάζουν.
Από αυτή την άποψη γίνεται ανεκτή η ματιά
στο παρελθόν κατά το οποίο μια δεκαετία μετρούσε όσο ένας σημερινός μήνας. Ματιά στο
χώμα που πρωτοματώσαμε τα γόνατά μας.
Τότε λέμε: «Είμαι άνθρωπος με ρίζες» και προσπαθούμε να μην αποκοπούμε γιατί θα πονέσουμε όπως όταν μας ακρωτηριάζουν.
Υπάρχει ιδιότυπη σχέση κατ’ εμέ ανάμεσα στα Αγιαθυμιώτικα και την Αγία Ευθυμία, όπως στην περίπτωση της κότας με
το αυγό και προβληματίζεσαι αν η Αγία Ευθυμία γέννησε τα Α.Ν. ή τα Αγιαθυμιώτικα,
γέννησαν και αναγέννησαν τον τόπο.
Σταθεροί ας είναι οι δεσμοί με το γενέθλιο
τόπο˙ όχι όμως ανελαστικοί, για να μην μοιάζει ο καθένας μας με το δεμένο σκύλο που
δε μπορεί να κινηθεί «πέραν της ακτίνας του
σχοινίου του αφέντη».
Οι 100 εκδόσεις των Α.Ν. και η 25ετία είναι
όρια. Κάθε όριο όμως μας προκαλεί την επι-
Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε,
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον λαμβάνω πάντα τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ
ΝΕΑ, το τριμηνιαίο ενημερωτικό έντυπο του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών και μέσα από τις 40 και πλέον σελίδες του μαθαίνουμε όχι μόνο
τα νέα του Συλλόγου και της Αγίας Ευθυμίας αλλά και γενικότερα της
ευρύτερης περιοχής. Επίσης, απολαμβάνουμε τα ξεχωριστά κείμενα
διακεκριμένων συγγραφέων και συμπατριωτών μας, ιστορικού, λογοτεχνικού και χριστιανικού περιεχομένου.
Η προσπάθειά σας αυτή και μάλιστα επί 25 συναπτά έτη είναι άξια
θερμών συγχαρητηρίων και του Δημοσίου Επαίνου και μάλιστα διότι
τηρήσατε απαρεγκλίτως τις αρχές που θέσατε από το πρώτο φύλλο
της εφημερίδας σας και την κρατήσατε μακριά από τα κόμματα και
γράψατε-δράσατε μόνο ενωτικά που είναι η βασική αρχή για την προκοπή και την πρόοδο ενός τόπου.
Στα δίσεκτα χρόνια που περνάμε, σπάνια
ακούμε και διαβάζουμε την πολυύμνητη λέξη:
χαρά, με το πάντα ποθητό ανοιχτόκαρδο
νόημά της˙ και βέβαια ακόμα σπανιότερα τη
γευόμαστε έστω και ως μικροχαρά. Έρχονται
όμως, πότε-πότε, και οι ευχάριστες εκπλήξεις,
όπως τώρα, με την εορταστική έκδοση του εκατοστού (100ου) φύλλου των «Αγιαθυμιώτικων
ΝΕΩΝ» που δίνεται σε εμάς τους αναγνώστες
τους, εντόπιους και μη, η ωραία ευκαιρία να αισθανθούμε την εγκάρδια προσωπική χαρά μας
και να εκφράσουμε ταυτόχρονα, ο καθένας μας
ξεχωριστά, τα ολόθερμα συγχαρητήρια προς
τους ακαταπόνητους συντελεστές (κειμενογράφους και επιμελητές) του μικρού αυτού εκδοτικού θαύματος, που φέρει τον ταπεινό υπότιτλο:
«ενημερωτικό δελτίο». Όποιος καλόπιστα θεωρεί τον ανωτέρω έπαινο του «θαύματος» ως
συμβατική, εθιμοτυπική υπερβολή, για να πεισθεί ότι σφάλλει, αρκεί να ανατρέξει στο Γενικό
Ευρετήριο των «Αγιαθυμιώτικων ΝΕΩΝ» που
με αγάπη και γνώση συνέθεσε ο εκλεκτός
φίλος, πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου, κ.
Ευθύμιος Κ. Γλυμής, και τότε θα παρατηρήσει με ευχάριστη έκπληξη την ευρύτητα των
θεμάτων, προβλημάτων και επικαίρων γεγονότων, στα οποία αναφέρονται τα πάντοτε
επιμελώς προσεγμένα γραπτά των ειδημόνων και μη συντακτών τους. Ιδιαίτερα, οι μη
βιαστικοί αναγνώστες των άρθρων που δημοσιεύονται στα «Α.Ν.» σε θρησκευτικές,
θυμία να το υπερβούμε. Και θα γιορτάσουν
οι συντάκτες πολλές 25ετίες, αρκεί να αλληλοσυμπληρώνονται, να αλληλοκατανοούνται
προς την κατεύθυνση της πρωτοτυπίας, της
φωτεινής σκέψης και των ονειροπολημάτων.
Αυτά είναι τα κέρδη της έκδοσης των Α.Ν.
Στις απώλειες περάστε την ημερομηνία της
σιγής τους.
Δεν απέφυγα να πω τις ευχές μου για τα
Α.Ν. αν και αρχικά είχα στόχο να είμαι φειδωλός. Μου φαίνεται πως δεν μπορούμε ποτέ
να πάψουμε να ευχόμαστε, όσο είμαστε απόλυτα ζωντανοί.
Σίγουρα υπάρχουν πράγματα που νοιώθουμε ότι είναι όμορφα και καλά˙ αχόρταγοι
πρέπει να είμαστε γι’ αυτά.
Το ότι δεν είμαι γέννημα της Αγίας Ευθυμίας
δεν με εμπόδισε να γράψω κάτι μικρό για τα
Αγιαθυμιώτικα. Για τα μητρώα της είμαι κάποιος ξένος. Θεωρώ όμως το ξένο και τους
ξένους διαμορφωτές μιας γόνιμης ταυτότητας.
Αθανάσιος Δ. Γκίκας
Μαθηματικός
Είναι μεγάλη αλήθεια ότι μέσω των στηλών των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ
ΝΕΩΝ προβάλατε πολλά θέματα που απασχολούσαν κατά περιόδους
την Αγία Ευθυμία και συντελέσατε στην επίλυσή τους, γεγονός που καθιστά την Εφημερίδα σας αξία στην προσπάθειά της μεταξύ των άλλων
συλλογικών εντύπων και δικαίως βραβεύτηκε και αξίζει των θερμών συγχαρητηρίων όλων των συμπατριωτών μας.
Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε,
Εσείς και οι συνεργάτες σας θα πρέπει να αισθάνεστε πολύ ικανοποιημένοι για την προσφορά σας στην ιδιαίτερη πατρίδα σας και
προς τούτο δεχτείτε τα θερμά συγχαρητήριά μου.
Ένας φάρος για στεριανούς
εθνικές και τοπικές επετείους, θα αντιληφθούν με ικανοποίηση, ότι με την διαυγή εκφραστική και νοηματική τους σύνθεση, όχι
μόνο δεν αναπαραγάγουν ψυχρά τα σχετικά
γλωσσικά στερεότυπα του παρελθόντος,
αλλά με ζεστασιά ψυχής επιχειρούν την προσήκουσα εναρμόνιση των παραδοσιακών
μας αρχών και πρακτικών με τους σύγχρονους βιοτικούς και ιδεολογικούς προβληματισμούς, με στόχο τον γόνιμο συγκερασμό
τους και την δραστική αντιμετώπιση της στείρας και βλαπτικής αμφισβήτησης. Αυτού του
είδους, της υψηλής ποιότητας γραπτά, όπως
αυτά που περιλαμβάνει η ύλη όλων των
μέχρι σήμερα τευχών των «Α.Ν.», περιέχονται μόνο σε σοβαρά έντυπα, με άριστη ειδίκευση και μεράκι φροντισμένα.
Πρέπει, επίσης να τονισθεί με έμφαση και
το εξής ιδιαίτερο προσόν των «Α.Ν.», ότι κατορθώνουν, με την ποικιλία της ύλης τους,
που κυρίως σχετίζεται με τα τοπικά θέματα
και ενδιαφέροντα, να παρακινούν όλους τους
Αγιοευθυμιώτες και ιδιαίτερα τους εκτός του
χωριού εγκατεστημένους, και τους ξενιτεμένους -πρώτους, πρώτους- να ενημερώνονται
από την πηγή τους για τα θέματα αυτά και με
την ανανεούμενη αυτή πληροφόρησή τους
να αναθερμαίνουν την συναισθηματική σύνδεσή τους με την τοπική κοινωνία και τους
ανά τον κόσμο συγχωριανούς, βοηθώντας
έτσι στην ευρύτερη κοινωνική διασύνδεση, σε
Με συμπατριωτικούς χαιρετισμούς
Νικόλαος Αν. Γκελεστάθης
τ. Βουλευτής Φωκίδας-τ. Υπουργός
καιρούς μάλιστα που η αποξένωση μεταξύ
των ανθρώπων οδηγεί, βαθμιαία και ανεπαίσθητα, στην κοινωνική αυτοδιάλυση.
Τελειώνω, με την από καρδιάς ευχή να είναι
και στο μέλλον το ίδιο έξοχα παραγωγική,
όπως το κατόρθωσε μέχρι σήμερα, η αξιέπαινη επιτελική ομάδα των τακτικών και έκτακτων συνεργατών των «Α.Ν.» χωρίς να
παραβλέπεται, βέβαια το παράγγελμα του
χρυσού κανόνα της κάθε λογής δημιουργικής
δραστηριότητας: πως μόνο με την συνεχή
επιδίωξη του καλύτερου, διατηρείς πάντα σε
ακμαίο επίπεδο την αναπαραγωγή και του
πιο άριστου επιτεύγματός σου.
Πριν θέσω και την τελευταία τελεία στο κείμενο αυτό οφείλω να αναφερθώ, και με πολλή
συμπάθεια μάλιστα το πράττω, στα δημοσιευμένα ποιητικά και πεζογραφικά κείμενα ταλαντούχων νέων, που συχνά αφήνουν βαθιά
εντυπωσιασμένους τους αναγνώστες τους,
ενώ παράλληλα μας υπενθυμίζουν, συνειρμικά, πως η γενέτειρά τους η Αγία Ευθυμία
έχει το αξιοζήλευτο προνόμιο να βρίσκεται
κάτω από την φωτεινή σκέπη του επίλεκτου
πνευματικού τέκνου της, του Γιάννη Σκαρίμπα, αυτής της ιδιόρρυθμης και ξεχωριστής
προσωπικότητας των Ελληνικών Γραμμάτων.
Με βαθιά εκτίμηση
Σωτήρης Ζήσης
σ. Δικηγόρος
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Αγαπητά Αγιαθυμιώτικα ΝΕΑ,
Στην συμπλήρωση της επετειακής έκδοσης των 100 τευχών, που
έχω την τιμή να είμαι στους παραλήπτες τους, ως τέως υπεύθυνος
έκδοσης της μικρής τοπικής εφημερίδας «Η Φωνή της Πεντάπολης»,
θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχές, συγχαρητήρια και ευχαριστίες.
Ευχές για τα ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και την συνέχιση της έκδοσής τους
σε πολλαπλάσια τεύχη με την απαράμιλλη εμφάνιση, ύλη, ουσία και
περιεχόμενο, παρά τις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες που περνάει
ο τόπος.
Συγχαρητήρια για όλους ανεξαιρέτως, που αγωνίζονται για την έκδοσή τους με θαυμαστό το ζήλο, το κέφι, τη θέληση, το συγκινητικό
ενδιαφέρον για τον τόπο μας χωρίς ιδιοτέλεια ή υστεροβουλία και μάλιστα σε μια δύσκολη περίοδο για τους τοπικούς Συλλόγους.
Τέλος υποκλίνομαι σε όλους τους παράγοντες που συντελούν στην
έκδοση των Αγιαθυμιώτικων ΝΕΩΝ, το Διοικητικό Συμβούλιο και ιδιαίτερα τον αγαπητό Πρόεδρο Κο Σπύρο Κυριάκη, τους συμμετέχοντες στην αρθρογράφηση και σ’ όλα τα μέλη του Συλλόγου, γιατί μας
κάνουν να αισθανόμαστε περήφανοι για τον τόπο μας μέσα από τις
πετυχημένες δράσεις, εκδηλώσεις και τεκμηριωμένα ζωντανά άρθρα.
Θα μπορούσα να σχολιάσω πολλά άρθρα, που με συνεπήραν, με
συγκίνησαν, παλιές αναμνήσεις με τα γλωσσικά ιδιώματα εκείνης της
εποχής, που τα λέμε και τα γράφουμε και δεν μπορούμε να τα πιστέΉμουνα μικρή όταν πριν από 25 χρόνια ο
μπαμπάς μου έφερε στο σπίτι μας στην
Αθήνα το Πρώτο τεύχος από τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ.
Χάρηκα και χαμογέλασα μιας και η πατρίδα
μου και ειδικά το χωριό μου αποκτούσε φωνή
και αναρωτήθηκα εάν αυτή η προσπάθεια θα
είχε συνέχεια και ανταπόκριση. Σήμερα
μπορώ να πω με σιγουριά ότι κατά τη γνώμη
μου κερδίσατε και τους ΔΥΟ στόχους σας.
Τα χρόνια πέρασαν και η ζωή με έφερε να
μη ζω πια στην Αθήνα όπου γεννήθηκα και
μεγάλωσα και ζώντας πλέον στη Θεσσαλονίκη να είμαι ακόμα πιο μακριά από το αγα-
Αγαπητέ κ. Κυριάκη,
Με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων
κυκλοφορίας της αξιολογότατης εφημερίδας
σας, εκφράζω τα θερμά μου συγχαρητήρια.
Πέραν της σημαντικής διαπίστωσης ότι το έντυπό σας διατηρεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την πρώτη σελίδα μέχρι και την
ψουμε ούτε εμείς οι ίδιοι. Μέσα στα πενήντα τελευταία χρόνια ήταν
τόσο ραγδαία τα άλματα ιστορικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά,
στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην Αγροτική ζωή που μας αφήνουν
άναυδους. Εμείς η γενεά μετά τον πόλεμο, ξεπεράσαμε τα όνειρά
μας. Στα πρώτα χρόνια της ζωής μας ζούσαμε ζωή χιλιετιών. Είδαμε
το Ησιόδειο άροτρο, το ξυλάλετρο, που αναφέρεται από τον Ησίοδο
3.000 χρόνια πριν. Το θέρισμα, το αλώνισμα, το λίχνισμα, το τρύγημα,
κ.λπ., κ.λπ., εργασίες που οι προγονοί μας ασχολούνταν χιλιάδες
χρόνια πριν. Μέσα σε πενήντα χρόνια ζούμε στην εποχή των υπολογιστών, των θαυμάτων και ποιος μπορεί να φαντασθεί για τα επόμενα
λίγα χρόνια. Είμαστε μια ζωντανή ιστορία εμείς οι ίδιοι.
Οφείλουμε να την γράψουμε να την μεταδώσουμε στις επόμενες
γενεές. Να γράψουμε την αυτοβιογραφία μας, τα βιώματά μας, το
απαιτούν οι γενεές που έρχονται, τους το οφείλουμε.
Γι’ αυτό θαυμάζω και συγχαίρω όλους τους αρθρογράφους στα
Αγιαθυμιώτικα ΝΕΑ, με εκφράζουν τα μέγιστα.
Εύχομαι τα Αγιαθυμιώτικα ΝΕΑ
Να συνεχίσουν και να ξεπεράσουν τα χίλια φύλλα, να είναι αυτά
που είναι και να τιμούν τον τόπο μας.
πημένο μου χωριό και τη γη των προγόνων
μου.
Όμως η αγάπη μου για τη γη που με γέννησε με έκανε συχνά να νοσταλγώ την Πατρίδα μου. Τ’ ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ μ’
έκαναν να ταξιδεύω στη γη μου και έφερναν
στο μυαλό μου, όλες τις αναμνήσεις από τις
όμορφες στιγμές που έζησα μαζί με την αγαπημένη μου οικογένεια μέσα από ένα
όμορφο νοσταλγικό ταξίδι στο χρόνο. Η εφημερίδα μας λοιπόν μου φέρνει πιο κοντά την
αγαπημένη μου πατρίδα και κάθε φορά που
διαβάζω ένα τεύχος της περιμένω με ανυπομονησία το επόμενο.
ΠΟΡΕΙΑ 25 ΧΡΟΝΩΝ
Είκοσι πέντε χρόνια εκδοτικής προσπάθειας. Εκατό φύλλα και άλλα
τόσα τρίμηνα. Χιλιάδες τυπωμένες σελίδες. Όλα αυτά συμπυκνώνονται σε δυο λέξεις: ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ.
Αλήθεια τι να ευχηθεί κάποιος σ’ ένα έντυπο, που ήταν συμμέτοχος
στη διαδρομή του; Μήπως θα ήταν πλεονασμός ή μήπως κάποιοι καλοπροαίρετοι θα έδιναν ξεχωριστούς χαρακτηρισμούς. Υπάρχουν κι
αυτοί.
Η μικρή μας πατρίδα πρέπει να είναι -και είναι- περήφανοι για
πολλά πράγματα: Για τους προγόνους μας τους Μύωνες, για τα πνευματικά αναστήματα που ανέδειξε στο διάβα των χρόνων, για τους
ήρωές της στους εθνικούς μας αγώνες και περιπέτειες. Ίσως να είναι
περήφανη και γι’ αυτή την πνευματική κυψέλη, που προσπάθησε,
αυτά τα 25 χρόνια της διαδρομής της, να φέρει στην επιφάνεια την
από κάθε πλευρά πλούσια ιστορία του τόπου μας.
Ακόμα να προβάλλει και να υποστηρίξει τα δίκαια αιτήματα της πατρικής μας γης, προς τους αιρετούς άρχοντες της δευτεροβάθμιας και
της τριτοβάθμιας βαθμίδας της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η επέτειος της συμπλήρωσης του εκατοστού μας φύλλου δεν παραπέμπει σε εορτασμούς. Είναι ευκαιρία να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας προς όλους, που καθ’ οιονδήποτε τρόπο στάθηκαν δίπλα
μας ή με κείμενά τους ή με την οικονομική τους στήριξη. Και να υποσχεθούμε ότι θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε, χέρι-χέρι, στις σταθερές
23
Με τιμή
Γεώργιος Γκόλφης
Συνταξιούχος Γεωπόνος
Η ύλη της καλύπτει όλα τα ενδιαφέροντα
του σύγχρονου αναγνώστη και έμαθα πολλά
για την ιστορία, την λαογραφία, τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα και τους αγώνες του
τόπου μας. Όταν σας διαβάζω ξαναβρίσκομαι στο χωριό μου.
Για όλα αυτά θέλω να σας πω ένα μεγάλο
ευχαριστώ. Συνεχίστε λοιπόν.
Σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που
βιώνουμε είσαστε μια ανάσα γαλήνης και ηρεμίας ιδίως για μας που βρισκόμαστε μακριά.
Χίλια Ευχαριστώ
Μετά τιμής
Άννα Ε. Γλυμή
συντεταγμένες των οραματισμών που από την αρχή έχουν τεθεί, τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια και προσδιορίζουν την πορεία μας.
Δεν χρειάζονται πανηγυρισμοί. Απαιτείται σύνεση, σύμπνοια και
μαχητική αρθρογραφία. Δεν ζητάμε χαριστική μεταχείριση. Δεν ταιριάζει κάτι τέτοιο στο είναι μας. Απαιτούμε ό,τι μας ανήκει. Η Αγία Ευθυμία δεν μπορεί να είναι το αποπαίδι του Δήμου Δελφών. Είναι και
θα παραμείνει ένα ζωντανό κύτταρο και οι άνθρωποί της είναι ξεχωριστοί. Έχω τη γνώμη ότι πρέπει να γίνουμε περισσότερο διεκδικητικοί. Εξάλλου βασική αποστολή του τύπου, σε μια ευνομούμενη
δημοκρατική πολιτεία, είναι ο έλεγχος, ο καλόπιστος ασφαλώς, της
όποιας εξουσίας και η προβολή δικαίων αιτημάτων. Δεν είμαστε και
δεν θα γίνουμε χειροκροτητές κανενός.
Μ’ αυτές τις σκέψεις μια και μόνο ευχή. Να εκατοστίσουν τα χρόνια
σας ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ. Να βαδίζεις πάντα στην ίδια σταθερή
τροχιά, στην ίδια αταλάντευτη διαδρομή. Ο τόπος μας, η Αϊ-Θυμιά
μας, σε έχει ανάγκη. Η προβολή των αιτημάτων της ο δικός σου και
ο δικός μας στόχος.
Όλοι μας ας θέσουμε τις δυνάμεις -τις όποιες δυνάμεις- στην υπηρεσία αυτής της ωραίας προσπάθειας και προοπτικής. Το έχουμε
ανάγκη.
Χρόνια πολλά και καρποφόρα.
Ευθύμιος Κ. Γλυμής
τελευταία, επιθυμώ να επισημάνω ότι είναι
μία εφημερίδα με καταπληκτικό στήσιμο, σε
παρουσίαση και ποιότητα.
Δεν θα παραλείψω να αναφερθώ ότι στο
διάστημα της 25ετούς κυκλοφορίας της επέτυχε άριστα αποτελέσματα τόσον στην ενημέρωση των αποδεκτών της, όσον και στην
προσφορά της σε πολιτιστικό επίπεδο.
Συγχαρητήρια σε σας και τους συνεργάτες
σας.
Καλή χρονιά!
Με εκτίμηση
Θωμάς Θεολόγης
Ιστοριοδίφης-Συγγραφεύς
24
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΞΕΝΙΤΙΑ ΝΟΣΤΟΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
Πρωτοπρεσβύτερου Δημητρίου Θεοφίλου, M.D, Student Ph.D E.K.Π.Α,
εφημέριου Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους & Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου Ιτέας
-Παλιέ μου φίλε τί γυρεύεις;
χρόνια ξενιτεμένος ήρθες
με εικόνες που έχεις αναθρέψει
κάτω από ξένους ουρανούς
μακριά απ’ τον τόπο το δικό σου.
-Γυρεύω τον παλιό μου κήπο·
τα δέντρα μού έρχουνται ως τη μέση
κι οι λόφοι μοιάζουν με πεζούλια
κι όμως σαν ήμουνα παιδί
έπαιζα πάνω στο χορτάρι
κάτω από τους μεγάλους ίσκιους
κι έτρεχα πάνω σε πλαγιές
ώρα πολλή λαχανιασμένος.
Γιώργος Σεφέρης «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου» (Αθήνα 1938)
Μέσα σε χρόνους δίσεκτους, αρκετές δεκαετίες πριν, άνθρωποι
της υπαίθρου αναγκάστηκαν από πολιτικές, οικογενειακές, κοινωνικές ή οικονομικές συνθήκες, να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη,
μεταναστεύοντας από την ιδιαίτερη πατρίδα τους, από το χωριό
τους που πλέον όλα τα ’σκιαζε η μεταπολεμική καταστροφή, η φοβέρα για το διαφορετικό, η μιζέρια και η μαύρη φτώχεια.
Έτσι άλλοι μονάχοι τους και άλλοι με τις οικογένειές τους (όσους
είχαν απομείνει από τον αρμαγεδδώνα, της κατοχής και του εμφυλίου
που στοίχειωσαν τις ζωές τους και μάραναν τις ψυχές τους πριν καν
ανθίσουν), πήραν των ομματιών τους και έφυγαν, άλλοι για τα πέρατα
του κόσμου (Αυστραλία, Καναδά, Η.Π.Α, Αφρική, Γερμανία), και άλλοι
για τα μεγάλα αστικά κέντρα του εσωτερικού, με κυρίαρχα εκείνα της
Αθήνας και του Πειραιά.
Η πρώτη μεταναστευτική γενιά ζυμώθηκε με τη δύσκολη βιοπάλη,
το πόνο και το δάκρυ, ελπίζοντας σε μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά
τους, από κείνη που οι ίδιοι έζησαν. Τα βιώματα και οι θύμισες του
χωριού σε αυτούς τους πρώτους ξενιτεμένους, ήταν βαθιά και έντονα,
τόσο που καθιστούσαν δύσκολη κάποιες στιγμές, την προσαρμογή
τους στα νέα αστικά δεδομένα, άλλοτε η αμεσότητα της συμπεριφοράς, άλλοτε η ιδιωματική προφορά του λόγου, πολλές φορές η έλλειψη αστικών εμπειριών, τους προκαλούσαν μια φοβικότητα και όχι
λίγες φορές μια ανασφάλεια, αυτό το θεράπευαν παροδικά σε διάφορα «στέκια», όπου συναντούσαν συγχωριανούς και συντοπίτες
(κατά το κοινώς λεγόμενο πατριωτάκια). Αυτό τους έκανε να αναθαρρήσουν, να πούνε τα δικά τους, να νοιώσουν πως μέσα στο φουρτουνιασμένο πέλαγος της άγνωστης μεγαλούπολης, δεν βρίσκονταν
μόνοι κι έρημοι.
Σιγά-σιγά ο κοινός νόστος (η νοσταλγία), τους παρακίνησε να επιχειρήσουν κάποια σταθερότερη και τακτικότερη δομή επικοινωνίας,
δίδοντάς της και έναν θεσμικό χαρακτήρα, έτσι άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια πολλοί σύλλογοι ανθρώπων, που βρίσκονταν
Αγαπητά ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ,
Ονομάζομαι Ελένη Κάβουρα και είμαι φανατική αναγνώστρια σας. Μητέρα μου είναι η
Ασημούλα, δεύτερο παιδί του Παναγή και της
Παράσχως Κυριάκη, το γένος Κωστοπούλου.
Οι παιδικές αναμνήσεις μου από την Αγία
Ευθυμία είναι μερικές επισκέψεις σε συγγενικά σπίτια, όπου μύριζε φρεσκομαγειρεμένο φαγητό, ένας τρύγος στο αμπέλι των
παππούδων μου και η κατάβαση στο Σερνικάκι μέσα από τις Πόρτες μαζί με το γαϊδουράκι τους.
Οι αναμνήσεις αυτές, πολύ έντονα χαραγμένες στη μνήμη μου, μαζί με τις καθημερινές
αφηγήσεις της μάνας μου για τη ζωή στο
χωριό (το πατρικό της σπίτι δίπλα στο σχολείο, το μπακάλικο του παππού Καραβά, ο
πλάτανος, οι αμυγδαλιές, το περιβόλι, η
στέρνα, ο δρόμος με τα βουητά των παιδιών
αλλού τα πόδια (στη πόλη) κι αλλού η ψυχή (στο χωριό).
Κάθε που πλησίαζε λαμπρή ή καλοκαίρι η ψυχή φτερούγιζε, για
όσους είχαν διατηρήσει, συντηρήσει ή ξαναφτιάξει κάποια «γωνιά»
στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, ή είχαν κάποια μάνα, πατέρα, αδελφό ή
συγγενή πίσω, επειδή θα μπορούσαν και αυτοί να μετέχουν της ηρωικής εορταστικής ή καλοκαιρινής εξόδου από το κλεινόν άστυ προς
την χώρα της υπαίθρου, οι υπόλοιποι μόνο ως επισκέπτες σε κάποιον
συγγενή, επέστρεφαν στο χωριό τους και κάποιοι καθόλου, επιχειρώντας έτσι να διατηρήσουν στο νου και στις καρδιές τους αναμνήσεις,
όμορφες, ζεστές και τρυφερές πριν ο κουρνιαχτός και ο χαλασμός της
καταστροφής και της οδύνης τα σαρώσει όλα.
Όσοι υποχρεωτικά ή προαιρετικά επέλεξαν να φύγουν από το
χωριό, είχαν να αντιμετωπίσουν και ένα άλλο υπαρξιακό ζήτημα, το
οποίο σχετιζόταν άμεσα με τα χαρακτηριστικά της γεωγραφικής τους
ταυτότητας, έτσι για την μεν Αθήνα, ήταν οι βλάχοι και οι επαρχιώτες,
για δε το χωριό οι Αθηναίοι. Αυτή η διπλή ταυτότητα, κάποιους τους
αποθάρρυνε και τους απομάκρυνε από το χωριό, οδηγώντας τους
τελικά σε μια οριστική ρήξη με το χθες, σε μια προσπάθεια κοινωνικής
και συνειδησιακής ενσωμάτωσης, τόσο δική τους, όσο και των παιδιών τους με τη μεγαλούπολη. Αρκετοί όμως δεν το έβαλαν κάτω, δημιουργώντας όπως προείπα ένα πνεύμονα ανατροφοδότησης δίπλα
τους, κοντά τους, και αυτός ο πνεύμονας ήταν ο σύλλογος του χωριού, ο οποίος έδρευε μεν στη μεγαλούπολη της Ελλάδας ή του εξωτερικού, αλλά υπήρχε μια προσπάθεια συγχρονισμού και αναβίωσης
του χθες στο τώρα. Έτσι με βάση τους επαρχιακούς συλλόγους που
έδρευαν στις μεγαλουπόλεις και είχαν σαν μέλη τους ανθρώπους με
επαρχιακή καταγωγή, άρχισαν να ανδρώνονται χορευτικά συγκροτήματα, χορωδίες δημοτικών τραγουδιών, συνεστιάσεις, κοινές εκδηλώσεις, εκδρομές, ετήσια ανταμώματα σε θρησκευτικές πανηγύρεις
ή εθιμικές αναβιώσεις του χθες.
Ο συγκεκριμένος σύλλογος Αγιοευθυμιωτών «Ο Άγιος Ευθύμιος»,
με συνεχή παρουσία και με ποικίλες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες, οι οποίες αποσκοπούν στη συσπείρωση και αλληλο-γνωριμία
τόσο των νεώτερων μελών του στη μεγαλούπολη, όσο και στη σύσφιξη δεσμών με την γενέτειρα γη του χωριού της Αγίας Ευθυμίας,
εορτάζει εφέτος την συμπλήρωση 25 χρόνων έκδοσης της εφημερίδας του ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ.
Εύχομαι μαζί με πολλούς άλλους καλή συνέχεια. Να είναι καλοτάξιδος ο σύλλογός σας και η εφημερίδα σας στο περιπετειώδες ταξίδι
της ζωής, και να επιδιώκετε να φέρνετε σε αγαστή επαφή, όπως ήδη
με επιτυχία το καταφέρνετε, το χθες με το σήμερα αλλά και το αύριο.
Ο κοινωνικός ιστός της πατρίδας μας σήμερα περισσότερο από
ποτέ, έχει ανάγκη, από μνήμες, θύμισες και συλλογικές εστίες, για να
μπορέσει να μην διαλυθεί, τόσο από τις εθνολογικές και κοινωνιολογικές ανακατατάξεις που συμβαίνουν γύρω μας, όσο και από την μετανεωτερική λαίλαπα της τεχνολογίας (τεχνικής).
που έπαιζαν, το κάψιμο του χωριού από τους
Ιταλούς και η μαρτυρική νύχτα μέσα στη σπηλιά Δίγανη όπου η οικογένεια προσπαθούσε
να απαγκιάσει καθώς έξω έριχνε νερό με το
τουλούμι, οι δύσκολες μέρες που ακολούθησαν, η κατοχή, η πείνα, τα χωράφια που
έσπερναν στη Λούστρα, στην Καταβόθρα,
στη Φτελιά, στη Ξερολίμνη, στο Στενό, στα
Πηγάδια, στον Προβατά, στις Λεκάνες, στην
Καναπίτσα, στην Πουρνάρα, στην Πλαγιούλα
και στην Καμιώτισσα, η σκληρή αγροτική
ζωή, οι συνήθειες, τα μαγειρέματα, τα ήθη και
τα έθιμα των γιορτών, οι γάμοι και οι χαρές,
η οικιακή οικονομία, η βοήθεια από τους ξενιτεμένους θείους της, τα σόγια μας και τόσα
άλλα) ζωντανεύουν από τις σελίδες της πολύ
– πολύ ωραίας εφημερίδας σας.
Από την ώρα που μπήκε στο σπίτι μας, με
τα εξαιρετικά αφιερώματα στο ένδοξο παρελ-
θόν αλλά και στο πολύ δημιουργικό παρόν
των Αγιοευθυμιωτών, μας ταξιδεύει και μας
κάνει να ζούμε νοερά τον παλμό του γενέθλιου χωριού.
Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη αναγνώριση
των κόπων και προσπαθειών των δημιουργών - συντακτών της και των ωραίων σκέψεων των φίλων αρθρογράφων της από το
να περιμένεις με λαχτάρα να έλθει η εφημερίδα στο σπίτι για να τη διαβάσεις, να τη ρουφήξεις…
Αγαπητά ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ,
Να τα χιλιάσεις και να τα ξεπεράσεις στο
διάβα του χρόνου.
Πολλά συγχαρητήρια και καλή δύναμη σε
όλο το Σύλλογο για τις εξαιρετικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητές του.
Ελένη Κάβουρα
Μαρούσι
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
25
Κ. Διευθυντά,
Για τη συμπλήρωση των 100 φύλλων και 25 συναπτών ετών έκδοσης των Αγιαθυμιώτικων Νέων, σε Σας και τους εκλεκτούς συνεργάτες Σας, όλων των σταδίων της έκδοσης και κυκλοφορίας του
εντύπου, απευθύνω ολόψυχα τις πατρικές ευχές μου για υγεία, ενίσχυση των προσπαθειών Σας, αντοχή στις αντίμαχες του καλού δυσκολίες και ακόμη πιο αγλαόκαρπη συνέχεια.
Από τη θέση πλησίον ονομαστής Βιβλιοθήκης, για πολλά χρόνια,
παρακολουθούσα τακτικά την κίνηση παρομοίων εντύπων. Με κάθε
ειλικρίνεια λοιπόν, μπορώ να σας εκφράσω την πιο μεγάλη αναγνω-
στική ευαρέσκεια για την περιεκτικότητα, τον πλούτο, την ποικιλία των
θεμάτων και δημοσιευομένων κειμένων, το ήθος και την προσεγμένη
υποδειγματική γλώσσα, την ποιότητα και αρτιότητα εν τέλει περιεχομένου και μορφής της τιμώμενης εφημερίδας.
Πρεσβείαις του προστάτου Αγίου της ιστορικής Αγ. Ευθυμίας, να
συνεχίσετε τον ωραίο πνευματικό Σας αγώνα, ενδυναμούμενοι με τη
χάρη του Θεού, εκδίδοντας εκατοντάδες νέα φύλλα των Α.Ν. για
πολλά- πολλά χρόνια…
αρχιμ. Αμφιλόχιος Καμίτσης,
αγιογράφος
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Τακτικός Αναγνώστης του έγκριτου περιοδικού “Αγιαθυμιώτικα
Νέα”, που έχετε την καλοσύνη να μου στέλνετε και παρακολουθώντας
τον ζήλο και την δραστηριότητά Σας για τον τόπο καταγωγής Σας και
όχι μόνο, αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στην συλλογική αυτή προσπάθεια, επάξια κάθε επαίνου και μίμησης.
Χαιρετίζοντας την επετειακή έκδοση και ευχαριστώντας για την τιμή
να με συμπεριλαμβάνετε στους συνδρομητές, εύχομαι υγεία, δύναμη,
επιτυχία στους σκοπούς και στόχους Σας και κάθε καλό σ’ Εσάς, τα
Μέλη και τους φίλους Σας.
Εύγε Σας!
Με ιδιαίτερη τιμή
Αρίστος Κασμίρογλου
Διοικητής Αγίου Όρους
Τα Αγιαθυμιώτικα Νέα αποτελούν έντυπη
περιοδική έκδοση προς μίμηση, αλλά και σημείο αναφοράς για κάθε ομαδική προσπά-
θεια που αποβλέπει, εκτός από την ενημέρωση, στην ιστορία του τόπου, των εθίμων
και του πολιτισμού της τοπικής ζωής γενικά.
Εύχομαι μακροχρόνια παρουσία.
Γιώργος Καραμανλής
Λογοτέχνης
Οι σύλλογοι των χωριών της πατρίδας
μας αποτελούν τα ζωντανά κύτταρα διάσωσης της πολιτισμικής παράδοσης, της ιστορίας, της γλώσσας και θεματοφύλακες της
μνήμης και ιστορικής συνέχειας.
Με όργανά τους τις εφημερίδες που εκδίδουν, προβάλλουν όλες τις πτυχές της δράσης
των ανθρώπων που έζησαν και δημιούργησαν
στον τόπο τους και των νέων ανθρώπων που
δημιουργούν και ανοίγουν νέους δρόμους στη
ζωή, σεβόμενοι τον τόπο τους και την ιστορία
τους.
Οι Αγιαθυμιώτες ευτύχησαν να κρατούν
στα χέρια τους την εφημερίδα τους, που εκδίδει ο Σύλλογός τους. Κατά γενική ομολογία
τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ στέκονται επάξια
στο ρόλο τους και στο σκοπό που υπηρετούν: τη διάσωση και προβολή της πλούσιας
πολιτιστικής παράδοσης της Αγιαθυμιάς, της
συμβολής της στους ιερούς αγώνες της
Φυλής από τη Τουρκοκρατία μέχρι τις μέρες
μας, την προκοπή των ανθρώπων της στις
τέχνες, στις επιστήμες, στη λογοτεχνία.
Εγώ, ως Δωριεύς αναγνώστης των ΑΓΙΑ-
ΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ, ευχαριστώ το ΔΣ του
Συλλόγου για τη τιμή που μου έκανε να εκφέρω την άποψή μου για το επετειακό αυτό
γεγονός της συμπλήρωσης των 100 φύλλων,
αλλά και της εικοσιπεντάχρονης συνεχούς
κυκλοφορίας του εντύπου σας. Εύχομαι να
συνεχίσετε με δύναμη το έργο που επιτελείτε.
Φώτης Κατσούδας
Συνταξιούχος Καθηγητής Φιλόλογος Συγγραφέας
Παλαιοξάρι Δωρίδας
«ΣΚΕΨΕΙΣ, ΣΧΟΛΙΑ, ΕΥΧΕΣ» για τα 100 φύλλα των Α.Ν.
Προϋπόθεση επιτυχίας ενός εντύπου, με εμβέλεια όμως, είναι ότι η
ύλη του, πρέπει να έχει κάποια χαρακτηριστικά: Να προσφέρει στον
αναγνώστη α) θέματα γενικού ενδιαφέροντος, όπως Ιστορικά, Λογοτεχνικά, Επιστημονικά, β) θέματα τοπικά του Σήμερα, του αύριο αλλά και
του Χθες. Σε κανένα τομέα, κατά τη γνώμη μου, δεν υστερούν τα Α.Ν.
Διαβάζοντάς τα ενημερώνεσαι για όλα τα παραπάνω: για τις δραστηριότητες των συγχωριανών μας, τη κοινωνική τους ζωή, τα ανταμώματα,
για έργα υποδομής που θα ανακουφίσουν τους Συγχωριανούς μας.
Ξεφυλλίζοντας, βλέπεις, τις αθλοπαιδιές των μικρών, τις αθλητικές,
μουσικές, χορευτικές ομάδες των εφήβων, τη βράβευση των αριστούχων, την γνωριμία με τους νέους φοιτητές και μελλοντικούς επιστήμονες, γεμίζεις αισιοδοξία, οραματίζεσαι, ένα πολλά υποσχόμενο
αύριο για το χωριό.
Όμως ένα διαχρονικό έντυπο πρέπει να αναφέρεται και στο Χθες.
Συγκινούμαι όταν γεγονότα περασμένων χρόνων σε γυρίζουν νοερά
στον παλαιό καλό καιρό, τότε που τα καντούνια του χωριού μας έσφυζαν από ζωή. Σε κάθε γωνιά έβλεπες χαμόγελα μικρών παιδιών,
άκουγες βελάσματα ζωντανών, ξεκίνημα εργατιών για δουλειά.
Αυτά για μας τους μεγάλους είναι σημαντικά, μας γυρίζουν πίσω
κάμποσα χρόνια˙ ένα ζωντανό όνειρο αναβιώνεται, με κείμενα ή φωτογραφίες.
Αλήθεια μήπως θα ήταν σωστό τα Α.Ν. να επιγράφονται Αγιαθυμιώτικα Νέα και παλιά; Ναι το χωριό μας μέσα από τα Α.Ν. έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Καταλύτης, σ’ όλα τα παραπάνω, το φωτογραφικό υλικό και κυρίως
η σύνδεση των προσώπων, με το γενεολογικό τους δένδρο, ώστε να
ξέρεις σε ποιούς αναφέρονται π.χ. Μαρία είναι κόρη της Γεωργίας το
γένος Α. Ζαχαριά (Καπνόβα). Το παρατσούκλι χαρακτηριστικό γνώρισμα των συγχωριανών μας.
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ στην κατά καιρούς συντακτική ομάδα, για την Επιλογή ύλης, αλλά και σ’ όσους συγκεντρώνουν το υλικό. Γιατί δεν φείδονται κόπου και χρόνου. Τους εύχομαι δύναμη να συνεχίσουν το
έργο και να βρουν μιμητές.
Κούλα Καψάλη-Γκίκα
Θάθελα να κλείσω με ένα ανέκδοτο που συνέβη στην Οικογένειά μου.
ΑΓΙΑΘΥΜΙΑ-ΠΑΡΑΤΣΟΥΚΛΙΑ
Ήταν καλοκαίρι του 1968.
Βρέθηκα με τον σύζυγό μου Θανάση Γκίκα για λίγες μέρες στο
χωριό. Ένα απόγευμα ο πατέρας μου: «Θανάση ανέβα στην Αγορά,
εκεί θα βρεις παρέα, στο καφενείο “ΚΑΦΡΙΤΣΑ” να παίξεις κανένα
τάβλι ή χαρτιά, εγώ θάρθω να σε βρω, μόλις “παχνιάσω τα μανάρια”».
Έτσι και έγινε. Το βράδυ στο τραπέζι ρώτησα το Θανάση πώς πέρασε και μου είπε: «Μόλις έφτασα στην Αγορά με φώναξε κάποιος
αποκαλώντας με “κουμπάρε”. Κάθισα μαζί του στο καφενείο Κ.
ΠΑΠΠΑ και όχι του ΚΑΦΡΙΤΣΑ». Εξήγησα ότι είναι ένα και το αυτό
αλλά το ΚΑΦΡΙΤΣΑΣ είναι παρατσούκλι.
«Ποιος σε φώναξε;» τον ρώτησα. «Άκουσα να τον αποκαλούν
“ΣΑΚΗ”» και ο πατέρας μου συμπλήρωσε: «Ο Θανάσης του έλεγε:
“Μπράβο κ. Σακή, λάθος κ. Σακή” κ.λπ.». Γελάσαμε και εύλογα δό-
θηκαν εξηγήσεις ότι ο κ. ΣΑΚΗΣ, ήταν παρατσούκλι του Ν. Πατάκα.
Η ερώτηση εύλογη: «Το δικό σας παρατσούκλι ποιο είναι;». Βιαστικά
του είπα ότι δεν έχουμε αφού η οικογένεια Καψάλη είναι μοναδική.
Νόμισα ότι τον έπεισα, αμ δε!!
Μετά 2-3 μέρες γυρίζοντας, ένα μεσημέρι, από την Άμφισσα, μπροστά στην Αργομοίρα συναντήσαμε έναν πεζοπόρο. Σταματήσαμε και
τον πήραμε να γλυτώσει λίγο δρόμο μέχρι το χωριό. Με χαρά μπήκε
στο αυτοκίνητο και ρώτησε ποιοι είμαστε. «Είμαι κόρη του Γ. Καψάλη», του είπα. Γέλασε και είπε: «Να πας χαιρετίσματα, από τον
“Ξαφάκη”, στον πατέρα σου, είμαστε φίλοι, μαζί φαντάροι». Άδραξε
την ευκαιρία ο Θανάσης: «Το Ξαφάκης είναι παρατσούκλι ή επίθετο;»
Απάντηση: «Παρατσούκλι το επίθετό μου είναι Ν. Λαλλάς»
Θανάσης: «Αλήθεια μπάρμπα Λαλλά όλοι στο χωριό έχετε παρα-
26
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
τσούκλι, πώς στον πεθερό μου δεν βγάλατε;»
Μπάρμπα-Λαλλάς: «Πώς; Τον πατέρα του, τον έλεγαν, Σουφλή
και τον πεθερό σου Σ(ου)φλογιώργη». Ο ΓΡΙΦΟΣ ΕΛΥΘΗ.
Το μεσημέρι ο Επίλογος. Θανάσης: «Γιατί έλεγαν τον παππού
Σουφλή;»
Εικοσιπέντε χρόνια πριν άνθρωποι απλοί
μα φωτισμένοι, που οι ρίζες τους κρατούν
βαθιά στα Άγια χώματα της ΑηΘυμιώτικης
γης, έσμιξαν στο σταυροδρόμι της αγάπης
για τούτο τον τόπο κι έριξαν στο πανέρι της
δημιουργικότητας την ιδέα να εκδώσουν μια
εφημερίδα.
Μέρα τη μέρα σαν ανθοπέταλα έπεφταν
στο πανέρι ιδέες, εικόνες, γεγονότα, αναμνήσεις και πολλά νέα.
Κι από πάνω φτερούγησαν τα περιστέρια
και ήρθαν κι έφεραν κλαδιά ειρήνης και μηνύματα αισιοδοξίας κι ελπίδας.
Κι ύστερα φύσηξε τ αγέρι κι έφερε τα νέα
από την ξενιτειά κι έδεσε όλη τη γη με ένα
ράμμα.
Στη συντροφιά τους προστέθηκε και η χαρά
κι είπε:
- Καλά είναι, εδώ θα μείνω
Σαν είδε την ευτυχισμένη σύναξη έτρεξε κι
η αμφισβήτηση με ένα κόκκινο τράστο να
σπείρει τις αμφιβολίες της
- Με τι κότσια θα ξεκινήσουμε ένα τέτοιο
πόνημα;
- Ποιός θα αναλάβει την ευθύνη;
- Που θα βρεθούνε τα λεφτά;
- Τι θα γενούμε σαν στερέψουν οι ιδέες;
μα σαν την αντιλήφτηκε ο ασπάλαθρος
Πατέρας μου: «Ήταν λίγο οικονόμος, σφιχτοχέρης αλλά αυτό το
χούι του δεν τον ζημίωσε, με τις οικονομίες του αγόρασε τα μισά κτήματα της Ιτέας και πάντρεψε τις τρεις αδελφές μου, σπούδασε τον
αδελφό μου μ’ αυτά, κι έμειναν τα υπόλοιπα στα άλλα παιδιά του».
ΤΕΛΕΙΩΣΕ Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ Μ’ ΟΛΟΥΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΟΥΣ.
ΦΥΛΛΑ ΕΚΑΤΟ
άστραψε και βρόντηξε
- Τι θες εσύ;
- Δεν είναι μέρος για σένα εδώ
κι όρθωσε τα αγκάθια του τα έμπλεξε στα
ξέπλεκα μαλλιά της και την κράτησε καρφωμένη χαμηλά πάνω στη γη.
Κι οι ιδέες μπολιάστηκαν με το φύτρο της
αγάπης και αυγάτισαν και γέννησαν κι άλλες
πολλές και καλές και αφού ντύθηκαν στο
πέπλο του ενθουσιασμού ήρθαν και γέμισαν
τις τέσσερις πρώτες σελίδες.
Όταν μια ιδέα γεννιέται ο άνθρωπος γίνεται
μικρός δημιουργός και κάτω από τον ίσκιο
του Ύψιστου Δημιουργού μπορεί να ανθίσει
και να δώσει δείγματα άξια και ζηλευτά.
Και σαν εκδόθηκε το πρώτο φύλλο η φύση
κράτησε την ανάσα της για μια στιγμή και
υποκλίθηκε μπροστά στους μικρούς δημιουργούς κι η πλάση πλημύρισε χαρά και ευδαιμονία.
Χρόνο το χρόνο τα φύλλα πλήθαιναν για να
δέσουν το παλιό με το νέο, για να μεταφέρουν αξίες και ιδανικά, για να τιμήσουν τον
τόπο και τους ανθρώπους του, για να δώσουν το έναυσμα για αγώνες και διεκδικήσεις,
για να συγχαρούν, να συμπονέσουν, να ενθαρρύνουν, για να κάνουν το χωριό μας γνωστό κι αγαπημένο σε ανθρώπους έξω από τα
γεωγραφικά του όρια και πάνω απ όλα για να
διατηρήσουν την ομόνοια και την ομοψυχία
τούτου του τόπου πάνω και πέρα από σκοπιμότητες.
Εικοσιπέντε χρόνια τώρα τέσσερις φορές
το χρόνο τα ΑηΘυμιώτικα νέα βρίσκονται στο
κατώφλι μας. Κοντά τους κλάψαμε και γελάσαμε, μάθαμε τα νέα του τόπου μας, καμαρώσαμε τις δραστηριότητες της νέας γενιάς,
γίναμε κοινωνοί σε αγώνες και διεκδικήσεις
και αν και απόντες “ζήσαμε” την κάθε στιγμή
του χωριού μέσα από τις περιγραφές και τις
φωτογραφίες.
Κάθε φορά πιο καλά, πιο αντικειμενικά, πιο
ποιοτικά.
Μπράβο στο Σπύρο και σε όλους όσους
κάνουν κατάθεση ψυχής και συμβάλουν με
τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο στην προσπάθεια να κρατηθεί το χωριό μας ενωμένο,
υπολογίσιμο, δυναμικό.
Μετά τα εκατό ευχή είναι τα φύλλα να γίνουν χιλιάδες εκατό και να συνεχίσουν να εκδίδονται με τον ίδιο παλμό και μεράκι για όσο
ρέει στις καρδιές των ανθρώπων αίμα ΑηΘυμιώτικο.
Με εκτίμηση
Έφη Κοκκίνη-Τσισκάκη
Χανιά
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ 25 ΧΡΟΝΙΑ 100 ΦΥΛΛΑ
Κάθε επέτειος που κρίνεται άξια να εορταστεί, είναι μια πρόκληση
αναμέτρησης με το χρόνο. Αυτός που πέρασε και το έργο του αξιολογείται με επετείους σαν την προκείμενη έχει πολλά σημεία να σταθεί. Τα συντριπτικά περισσότερα καλά, τις όποιες αδυναμίες,
ελλείψεις κι αστοχίες. Στα «Αγιαθυμιώτικα Νέα» των 100 φύλλων
πολύ υλικό έχει αποτυπωθεί, καρπός ερευνών και συστηματικών
προσπαθειών γραφής κι αυτό με τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας είναι προσιτό στον καθένα, τον λαογράφο, τον δημογράφο,
τον ιστορικό, τον κριτικό της λογοτεχνίας. Αδυναμίες, μικρολάθη σίγουρα θα προέκυψαν. Αλλά όσο κι αν είναι ανεπαίσθητα είναι άγχη
του χαλκέντερου που σίγουρα δεν πρόκειται να επαναληφθούν.
Στην κάθε επέτειο η άλλη όψη του νομίσματος είναι απ’ το ψηλό
σκαλί που έχει φτάσει η τιμώμενη προσπάθεια, η ενατένιση κι ο σχεδιασμός του μέλλοντος. Ας προηγηθούν οι ευχές μας για άλλα 25 τουΣας ευχαριστώ ιδιαίτερα για την ευκαιρία
που μου δίνετε να εκφράσω τις σκέψεις μου
για την εφημερίδα του Συλλόγου σας «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» που συμπληρώνει αισίως
25 χρόνια κυκλοφορίας.
Ανακαλώντας τη μνήμη μου τοποθετώ την
αρχή γνωριμίας με την εφημερίδα σας πριν
από περίπου 14 χρόνια, με αφορμή επαινετικό αφιέρωμα της εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (στήλη Τήλεφου) σχετικό με την Αγία
Ευθυμία και τις τόσο πετυχημένες ετήσιες
γιορτές του Αυγούστου, τα «Σκαρίμπεια» στη
μνήμη του ποιητή Γιάννη Σκαρίμπα.
Έκτοτε και μέχρι σήμερα, παραμένω συνδρομητής, παρακολουθώντας με ενδιαφέρον
λάχιστο χρόνια δημιουργικής και καρποφόρας έκδοσης της εφημερίδας και εορτασμού μισού αιώνα ζωής της. Η ευχή θα γίνει πράξη με
την παρότρυνση να διευρυνθούν οι συνεργάτες της εφημερίδας. Με
χαρά διαβάζουμε τις βραβεύσεις κάθε χρόνο μαθητών και πρωτοετών
φοιτητών. Κάποιοι απ’ αυτούς τους νέους σίγουρα μπορούν να περάσουν απ’ την καρέκλα του αναγνώστη στη σκυμμένη μορφή του
αρθρογράφου συνεργάτη των «Αγιαθυμιώτικων Νέων». Η ευχή όχι
μόνο στα μέλη του Δ.Σ. αλλά και σε όλους τους φίλους της Αγίας Ευθυμίας είναι να πάρουν τη σκυτάλη οι νέοι και να συνεχίζεται αυτό το
ξεχωριστό επίτευγμα: Η έκδοση μιας εφημερίδας που προσφέρει
τόσα πολλά σε πολιτιστικό κοινωνικό κι επιμορφωτικό επίπεδο, παρά
τις δυσκολίες των καιρών.
Με εκτίμηση,
Γιάννης Κολιαβάς
τις προσπάθειές σας για τη συνέχιση της έκδοσης, για το πέρασμα της σκυτάλης στη νεώτερη γενιά, για τη συνεχή βελτίωση του
περιεχομένου της.
Οφείλω λοιπόν να σας πω ότι, κατά την ταπεινή μου άποψη, πολλές αντίστοιχες προσπάθειες στον Ελληνικό χώρο θα «ζήλευαν»
το δικό σας ποιοτικό αποτέλεσμα, που δεν
μπορεί παρά να οφείλεται σε δημιουργικό
πείσμα του συνόλου των Αγιαθυμιωτών που
περιβάλλουν αυτή την προσπάθεια.
Συνοψίζοντας, εντελώς ενδεικτικά, το ευρύ
φάσμα θεμάτων που έχω διαβάσει στο περιοδικό σας, σημειώνω τους τομείς Ιστορίας,
Αρχαιολογίας, Λαογραφίας (ήθη και έθιμα
της περιοχής σας), φυσιολατρικής προσέγγισης της Αγίας Ευθυμίας και της ευρύτερης
περιοχής, επιβράβευση των προσπαθειών
της νεολαίας για συνέχιση σπουδών στην
Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, έμφαση σε ενέργειες που αποσκοπούν στην κατά το δυνατόν επιστροφή «στις ρίζες» κ.λπ., κ.λπ.
Εύχομαι η έκδοση του περιοδικού να συνεχισθεί με την ίδια και μεγαλύτερη επιτυχία σε
βάθος χρόνου, εμπλουτίζοντας με νέα λιθαράκια την υποδομή που με τόσους κόπους
έχετε δημιουργήσει.
Φιλικά,
Παναγιώτης Κωνσταντάτος
Συνταξ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Αγαπητά μου ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ,
Με χαρά παίρνω το κάθε «ΔΕΛΤΙΟ» σας και το διαβάζω ολόκληρο
και ας μην είμαι Αγιαθυμιώτης. Τώρα κρατώ στα χέρια μου το 99ο
ΔΕΛΤΙΟ.
Και πώς να μη το διαβάσω, αφού είναι τόσο πλούσιο σε ύλη η
οποία είναι σπουδαία και ποικίλη.
Η ποικιλία και η σοβαρότητα της ύλης του ΔΕΛΤΙΟΥ σας μάς υποχρεώνει να το σεβαστούμε και να το κατατάξουμε στα πλέον αξιόπιστα έντυπα που κυκλοφορούν όχι μόνο στη Φωκίδα, αλλά και σε όλη
την Ελλάδα.
Εικοσιπέντε χρόνια... Πότε πέρασαν. Κύλησαν σαν το νερό. Πόσα γεγονότα συνέβησαν μέσα σ’ αυτά τα χρόνια... Κάθε ένας από
μας που έχουμε κάποια σχέση με την Αγιαθυμιά, πόσα μπορεί να θυμηθεί. Ευχάριστα
και δυσάρεστα για την κάθε οικογένεια. Άνθρωποι δικοί μας αγαπημένοι, που δεν
υπάρχουν πια....
Αναρωτιέμαι, άραγε τι να είναι αυτό που
μας έχει φέρει κοντά, που μας έχει ενώσει
όλα αυτά τα χρόνια.... Μοιάζει σαν να υπάρχει ένας αόρατος κρίκος που μας δένει με
την αλυσίδα της ζωής. Ένας κρίκος που
θα μας ενώνει, όσο υπάρχει στην καρδιά
μας, στο νου μας, η κοινή καταγωγή. Η κοινή
ρίζα. Αυτή η ρίζα που πρέπει όλοι μας να
φροντίσουμε ώστε να διατηρηθεί ζωντανή,
στην κακοτράχαλη γωνιά της αιώνιας γης της
Φωκίδας.
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,
Εκλεκτά Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου
του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών,
Πρώτα πρώτα επιθυμώ να σας ευχαριστήσω ολοκάρδια, γιατί - μετά την ομιλία μου
για τον Γιάννη Σκαρίμπα τον Μάρτιο του 2013
στην αίθουσα της Ε.Σ.Η.Ε.Α. - μου αποστέλλετε, αδιαλείπτως, το καλαίσθητο και έγκριτο
περιοδικό / εφημερίδα σας.
Ύστερα, νιώθω έντονη την ανάγκη να σας
εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια, γιατί
έχετε την υπομονή και το μεράκι, καθώς και
το συνακόλουθο κέφι να εκδίδετε - σε καιρούς οικονομικής δυσπραγίας – ανελλιπώς
επί 25 χρόνια, ένα τόσο αξιόλογο περιοδικό /
εφημερίδα, με την ονομασία του γενέθλιου
τόπου σας «Αγιαθυμιώτικα Νέα»˙ στο οποίο
καταχωρίζονται και μνημειώνονται όχι μόνο
περιστατικά, μικροσυμβάντα, ειδήσεις και ειδησούλες, που σχετίζονται και αφορούν την
ιδιαίτερη πατρίδα σας «Αγία Ευθυμία» και το
Σύλλογο των Αγιοευθυμιωτών Αθηνών, Πειραιώς και Περιχώρων. Αλλά προχωρείτε ένα
Μεγάλο βοήθημα για τον Αγιαθυμιώτη, τη Φωκίδα, την Ιστορία και
τη Λαογραφία.
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους όσοι μοχθούν για την παρουσίαση
του ΔΕΛΤΙΟΥ και ιδιαίτερα στην ακούραστη μελισσούλα που λέγεται
Σπ. Κυριάκης και εύχομαι ο Άγιος Ευθύμιος να βοηθήσει να γιορτάσετε πολλές φορές και την επέτειο των 400 φύλλων και χρόνια τυχερά, χαρούμενα και δημιουργικά για το 2016.
Φιλικά
Γεώργιος Κουτσοκλένης
τ. Πρόεδρος Εταιρείας Φωκικών Μελετών
Ο ΚΡΙΚΟΣ
Νομίζω, πως αυτός ο κρίκος που έχει συμβάλλει στην ενότητα των «απανταχού Αγιοευθυμιωτών», δεν είναι τίποτε άλλο παρά τα
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ.
Ο κρίκος αυτός όμως, ένωσε και όσους δεν
γεννήθηκαν ή δεν κατάγονται από εκεί. Και
αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ενωθήκαμε όλοι
με τον τόπο αυτό, μέσα από τα κείμενα της
κ. Τσισκάκη-Κοκκίνη που περιγράφει γλαφυρότατα τα χρόνια της αθωότητάς της στο
χωριό, του κ. Γεωργ. Αναγνωστόπουλου που
μας διηγείται τόσα πολλά και ενδιαφέροντα
από τη ζωή στην Αγιαθυμιά και όχι μόνο, τα
κείμενα του κ. Ευθ. Γλυμή που μας οδηγεί σε
άγνωστα μονοπάτια της ιστορίας της αρχαιότατης αυτής ελληνικής γης.
Οι συνεργάτες που γράφουν κατά καιρούς,
έχουν πάντα κάτι να πουν και έτσι τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ γίνονται μια εφημερίδα που
Τα «Αγιαθυμιώτικα Νέα», εφημερίδα του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών
«Ο Άγιος Ευθύμιος» διανύει μια μεγάλη διαδρομή 25 χρόνων συνεχούς κυκλοφορίας και 100 φύλλων. Είναι μια εφημερίδα χτισμένη με
αγιαθυμιώτικα υλικά … και στοχεύει στην προβολή των τοπικών θεμάτων της περιοχής.
Ποικίλο ειδησεογραφικό περιεχόμενο της τρέχουσας κοινωνικής
πραγματικότητας που ενδιαφέρει απόδημους και ντόπιους συγχωριανούς, προσεγμένες δημοσιεύσεις, σχόλια συνεργατών και αναγνωστών, υποδείξεις, καλοπροαίρετες κριτικές και υπεύθυνες
πληροφορίες, ιστορικοί, λαογραφικοί, πνευματικοί και άλλοι πολιτιστικοί θησαυροί, καλαίσθητη και άψογη τυπογραφική εμφάνιση, φωτογραφικό υλικό, ικανοποιητική διάταξη της ύλης, σταθερότητα στην
έκδοση, ένα ευρύ φάσμα κειμένων πολλά από τα οποία αναδεικνύουν
την ανάγκη σύνδεσης με τον πατρογονικό χώρο είναι κάποια από τα
στοιχεία που κάνουν το έντυπο αυτό να κατέχει μια διακεκριμένη θέση
27
θα κεντρίσει το ενδιαφέρον όλων. Διαβάζοντας τις ειδήσεις από το χωριό και την ευρύτερη περιοχή, ακόμη και εμείς που ζούμε
εκτός, ερχόμαστε σε επαφή με την πατρική
γη. Έτσι, ο κρίκος βαστάει γερά και η αλυσίδα
της επαφής μας με το χωριό, δεν κόβεται.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω, λοιπόν, αυτούς
που έχουν εργαστεί σκληρά διαχρονικά για
την εξαιρετική ποιότητα ύλης των φύλλων
των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ, ώστε να κρατηθεί η επικοινωνία μας ζωντανή.
Να ευχηθώ σε όσους συμβάλλουν στην έκδοση της εφημερίδας, να εργάζονται με ζήλο
όπως μέχρι τώρα, για να διατηρήσουμε τον
κρίκο που μας ενώνει γερό, ακέραιο. Μακάρι
να πολλαπλασιαστούν τα φύλλα της εφημερίδας μας τα επόμενα χρόνια, με την ίδια ποιότητα της ύλης. Υγεία και ευτυχία σε όλους.
Ρόη Λύτρα
στον επαρχιακό τύπο. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία των συντελεστών της, η οποία αποτελεί επιτακτικό καθήκον τού κάθε τόπου και
αναντίρρητη υποχρέωση της κάθε περιοχής να συγκεντρώνει, να τακτοποιεί και να προβάλλει την πνευματική της κληρονομιά.
Καταλήγοντας, ας μας επιτραπεί μια πρόβλεψη: Τα «Αγιαθυμιώτικα
Νέα» δεν τον φοβούνται τον χρόνο, τον έχουν σύμμαχο. Φαίνεται,
λοιπόν, ότι θα «αντέξουν», όσο ο Σύλλλογος Αγιοευθυμιωτών «Ο
Άγιος Ευθύμιος» θα έχει ως σημεία αναφοράς ισχυρά σύμβολα πολιτιστικής ταυτότητας και θα αποτελεί φυτώριο προβολής και ανατροφοδότησης του πολιτισμού. Στα εικοσιπέντε, λοιπόν, χρόνια της
έκδοσης πολλά θα μπορούσαμε να πούμε και να γράψουμε. Θα μείνουμε, όμως, στο πιο σημαντικό, δηλαδή στη συνέχεια….
ουσιαστικό βήμα παραπέρα˙ ερευνάτε το παρελθόν σε βάθος, βυθομετρείτε τις διαθέσεις
των ανθρώπων και φέρνετε στη δημοσιότητα
ένα πολύτιμο πολιτιστικό κοίτασμα, που
υπερβαίνει τα τοπικά όρια και εξακοντίζεται
μακρύτερα, διδάσκοντας τοπική ιστορία όχι
μόνο στους συμπατριώτες σας, τους κοντοπατριώτες αλλά και στους Συνέλληνες, καλλιεργώντας, συγχρόνως με επιτυχία, αρκετά
είδη του δημοσιογραφικού λόγου. Λ.χ. το παρακμασμένο σήμερα, αλλ’ ωραίο, δύσκολο
κειμενικό είδος του χρονογραφήματος που
στα φύλλα της εφημερίδας ανθεί, θα έλεγα.
Προσωπικά, διαβάζοντας τα «Αγιαθυμιώτικα
Νέα» - αδιάκοπα εδώ και δυόμισι χρόνια πήρα κάτι από τον αέρα του ωραίου αυτού και
ιστορικού χωριού σας, που έχετε, ως πολιτιστική κορώνα σας, τον ευμοιρίτη συμπατριώτη
σας Γιάννη Σκαρίμπα, τον οποίο τιμάτε – και
σεμνύνεσθε γι’ αυτόν – με τα «Σκαρίμπεια».
«Βιώνω», ακόμη, (συγχωρήστε μου το προσωπικό ξεστράτισμα) την ατμόσφαιρα, σιγανοπερπατώ στα σοκάκια του, καλημερίζω τους
Μεταξούλα Μανικάρου
Δρ. Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων
ορεσίβιους κατοίκους του, με την ξάστερη ματιά
και την ευθύτητα της κουβέντας. Το πρωί με το
γλυκοχάραμα, αγναντεύω τις βουνοκορφές κι
αναπνέω τον βουνίσιο καθαρό αέρα και το κοντόβραδο καλησπερίζω τους στρατοκόπους της
ημέρας και τους εσπερινούς περιπατητές, που
ανταμώνουν στα ταβερνεία και τα καφενεία, για
να «συγκαφενίσουν» και να σχολιάσουν τα
συμβαίνοντα. Αυτή την αύρα, αγαπητοί Συνέλληνες της Αγίας Ευθυμίας, αναπνέω, καθώς
διαβάζω τα «Αγιαθυμιώτικα Νέα».
Γι’ αυτό, σας εύχομαι ολόψυχα να συνεχίσετε, με το ίδιο πυρίτοκο πάθος που σας διακρίνει, να εκδίδετε για έτη πολλά το έγκριτο
περιοδικό / εφημερίδα σας, ώστε να φτάσουν
κάποτε οι μεταγενέστεροι, υπερήφανα να
αναφωνήσουν: «γιορτάζουμε, με μεγάλη
χαρά, τα εκατόχρονά του».
Υγιαίνετε και προχωρείτε!
Με την εκτίμησή μου στο πρόσωπό σας
Παναγιώτης Ν. Ξηντάρας
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε.
28
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Μικρή και άγονη η Φωκίδα έσπρωχνε από τα παλιά τα παιδιά της
να παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς. Αγωνίζονταν, πρόκοβαν κι επέστρεφαν μ’ όποιο τρόπο μπορούσαν, ενισχύοντας.
Απ’ τους ωραιότερους τρόπους που επινοήθηκαν για να συνδέουν
ανθρώπους, γενιές, αυτούς που μένουν στο χωριό, με όσους κατέβηκαν στην πρωτεύουσα, ή έφυγαν έξω, είναι η έκδοση μιας εφημερίδας, λίγα φύλλα κάθε χρόνο. Σχεδόν όλα τα χωριά, κωμοπόλεις και
πόλεις της Φωκίδας έχουν την εφημερίδα τους.
Γνωστές κι οι δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν
στην έκδοση-κυκλοφορία, τη συνέχιση των προσπαθειών, όταν η
κρίση παρατεταμένα μαστίζει σε όλα τα επίπεδα τη ζωή μας.
Η 25χρονη συνεχής έκδοση των Α.Ν. και η συμπλήρωση 100 φύλλων τους, είναι ένα σημαντικό και άξιο πολλών επαίνων πολιτιστικό
γεγονός. Ο δραστήριος Σύλλογος και ο εξαίρετος υπεύθυνος της έκδοσης, ο Σπύρος Κυριάκης στις 4 χιλιάδες τόσες σελίδες έχουν αποθησαυρίσει ειδήσεις και γεγονότα της Αγ. Ευθυμίας κι ευρύτερα του
τόπου, προβλήματα για επίλυση, ευχάριστες εξελίξεις, κάθε είδους
συμβάντα, απώλειες κι εγκώμια συγχωριανών, κείμενα που αναδεικνύουν τη μεγάλη προσφορά της Αγ. Ευθυμίας και της Φωκίδας, κρι-
τικές και δοκίμια για καταξιωμένους στο Πανελλήνιο συγγραφείς, με
πρώτο τον Γ. Σκαρίμπα.
Η αγάπη στην πατρίδα, η εργατικότητα, η συνέπεια, η επιδίωξη της
αρτιότητας και της διαρκούς βελτίωσης και η υποδειγματικά νοικοκυρεμένη διαχείριση των οικονομικών του Συλλόγου (που εξασφαλίζει
και την επιβίωση της εφημερίδας) είναι οι αξιομίμητοι λόγοι συγχαρητηρίων και επιβράβευσης των προσπαθειών όλων των ανθρώπων
αυτής της 25ετίας που μόχθησαν και μοχθούν για τα Α.Ν.
Και η Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας θα βρίσκεται αρωγός και
συνδιοργανωτής στο μέτρο του εφικτού, σε πρωτοβουλίες ανάλογες
του τιμώμενου Συλλόγου.
Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά σε όλους: τα μέλη και Δ.Σ. του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών, συνεργάτες, αναγνώστες και μέλη των οικογενειών τους και να χιλιάσουν τα φύλλα των Αγιαθυμιώτικων Νέων.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
κι εγκάρδιους χαιρετισμούς
o Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Φωκίδας
Κωνσταντίνος Ν. Μίχος
ΣΤΑ ΕΙΚΟΣΙΠΕΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΩΝ ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
Ίσως είναι μοναδικό στην Ελλάδα της κρίσης
ετούτο το εγχείρημα. Ένα μετερίζι αντίστασης
στη μικροψυχία και τη μιζέρια των καιρών, μιζέρια πνευματική πρωτίστως, που κάνει την οικονομική δυσπραγία να φαντάζει δοκιμασία
πρωτόγνωρη και αξεπέραστη. Τα Αγιαθυμιώτικα Νέα είναι η άλλη Ελλάδα, εκείνη που αντιστέκεται, εκείνη που επιμένει, γιατί ξέρει πού
πατά και πού πηγαίνει. Είναι αξιέπαινοι όλοι εκείνοι που μοχθούν για το περιοδικό, όχι μόνο γιατί
κάνοντας «νόμο-τρόπο», που θα έλεγε και ο Παπαδιαμάντης, βρίσκουν τους πόρους για την έκδοσή του, αλλά και γιατί κρατούν το επίπεδό του
ψηλά, συνδυάζοντας τον λόγο της επικαιρότητας
με εκείνον της επιστήμης, την αναδίφηση του
παρελθόντος με την επισκόπηση του παρόντος
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ
Φωνή προόδου και προοπτικής
25 χρόνια, 100 φύλλα. Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ έγιναν διαχρονικά,
πέτυχαν να κατοχυρωθούν ως αξιόπιστη και έγκυρη πηγή αναφοράς,
με σεβασμό στην ιστορία, το παρελθόν, τον πολιτισμό του τόπου,
αλλά και τη δεοντολογία, αρνούμενα να συμβιβαστούν με την μετριότητα και τον... κιτρινισμό.
Ο Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών «Ο ΑΓΙΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ» δεν φιλοδόξησε τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο: επιβίωσε στον χρόνο,
είπε τα πράγματα με τ’ όνομά τους και άνοιξε προοπτικές. Απόδειξη
ότι τα κατάφερε, το γεγονός της μακροβιότητας της εφημερίδας!
Είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται φέτος, από τότε
που οι άνθρωποι του Συλλόγου, με σύμμαχο τη νειότη και τα όνειρά
τους, άνοιξαν πανιά και έβαλαν πλώρη για ιδανικά και αγώνες συσπείρωσης, ενότητας, αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας των Αγιοευθυμιωτών της διασποράς και της γενέτειρας γης, της αγαπημένης και
εκλεκτής Αγίας Ευθυμίας Φωκίδας. Παρά τον περιοδικό της χαρα-
και την ενατένιση του μέλλοντος.
Σε όλους αυτούς, μα ιδιαίτερα, στον φίλτατο
πρόεδρο Σπύρο Κυριάκη, θερμά συγχαρητήρια και εγκάρδιες ευχές για υγεία και δύναμη,
ώστε να συνεχίσουν «εις πολλά έτη» τον
άθλο που επιτελούν.
Άγγελος Γ. Μαντάς
δρ. φ., επίτ. Σχολικός Σύμβουλος
κτήρα, η εφημερίδα συλλαμβάνει και αιχμαλωτίζει την τοπική επικαιρότητα και προβάλλει τις δραστηριότητες -κοινωνικές, πολιτιστικές,
κοινοτικές κ.λπ.- της πατρώας γης, και όχι μόνον.
Είμαι τακτικός αναγνώστης της εφημερίδας. Υποβάλλω τα σέβη
μου και επικυρώνω την γενικώς αποδεκτή άποψη ότι χάρις στο
πνεύμα και τη διάθεση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, και
ιδίως του προέδρου Σπύρου Κυριάκη, με πιστότητα και απλότητα, τα
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ εδραίωσαν την παρουσία τους, έχοντας θετικό
πρόσημο αναγνωρισιμότητας σε σχέση με άλλα έντυπα τοπικής εμβέλειας, κερδίζοντας έτσι την εκτίμηση.
Εγώ απλά να ευχηθώ να τα χιλιάσει.
ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΑΤΟ ΦΥΛΛΑ ΤΩΝ ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
Η ευχή, «Χρόνια Πολλά» για την επέτειο
των 100 φύλλων και της γόνιμης 25ετίας, των
Α.Ν. έχει να κάνει, πρώτα- πρώτα με τις ευχαριστίες, απ’ την ευχαρίστηση που προσφέρει κάθε φύλλο τους. Για το στενό σύνδεσμο,
το δέσιμο τόσων συγχωριανών, συμπατριωτών, στην πατρίδα, στο Πανελλήνιο και στο
εξωτερικό, που επιτελεί. Για τη συνέπεια και
την τάξη κυκλοφορίας τους, όλα αυτά τα χρόνια. Για το ήθος, την ευπρέπεια, τον πλούτο,
την ποικιλία και την πρωτοτυπία των κειμένων, στα θέματα που έχει φιλοξενήσει. Την
προσεγμένη και καλαίσθητην εικόνα όλων
των φύλλων του, απ’ την πρώτη ως την τελευταία κάθε φορά σελίδα τους.
Σε κάποιον που δεν ξέρει, ίσως να φαίνεται
εύκολη υπόθεση, η τακτική έκδοση μιας κατά
κύριο λόγο πολιτιστικού περιεχομένου εφημερίδας μιας κωμόπολης. Αν και στην τύχη
όμως, κάποιος ξεφυλλίσει ένα οποιοδήποτε
φύλλο των Α.Ν., θα διαπιστώσει ότι η εφημερίδα εκδίδεται με σταθερά πρόθεση λειτουργίας της ως μοχλού πραγματικής ανάπτυξης
του τόπου, με προτάσεις, κριτική πολιτικών
επιλογών και παραλείψεων, όσον αφορά τα
ζητήματά του, επισημάνσεις, επιβεβαιώνοντας την μεγάλη απήχηση, τους επαίνους και
την ευρείαν αποδοχή που απολαμβάνει!
Οι σελίδες τους προσφέρονται και παρέχουν
ύλη που ενημερώνει, ψυχαγωγεί, προβληματίζει, εμπλουτίζει και προάγει επιστημονικά την
ιστορική κι ευρύτερη έρευνα στη Φωκίδα. Στον
τόπο μας λείπει μια επίσημη σοβαρά κεντρική
έκδοση, επετηρίδα, όπου ν’ αποθησαυρίζονται
γνώσεις, απόψεις και μελέτες. Με βάση την
ιστορικήν Αγ. Ευθυμία, τα Α.Ν. ενστερνιζόμενα
τις παρακαταθήκες του Ευθ. Ν. Σταθόπουλου,
εξυπηρετούν σε θαυμαστό μέτρο και αυτή τη
Σωτήριος Μασταγκάς
Ταξίαρχος Ε.Α. (Σ)-Συγγραφέας
Λιτόχωρο
σημαντικήν ανάγκη. Ύλη των Α.Ν. έχει κατ’
επανάληψη χρησιμοποιηθεί κι αξιοποιηθεί σε
σχολικές τάξεις για διδακτικές ανάγκες.
Χωρίς να ξεφεύγομε απ’ το προκείμενο,
δεν πρέπει να παραλείψομε την άμεση σύνδεση των Α.Ν. με τον δραστήριο Σύλλογο
και τη διαρκώς κι επωφελώς παρεμβατική
δραστηριοποίησή του για το καλό της Αγ.
Ευθυμίας. Η εφημερίδα καθρεπτίζει τα συντελούμενα έργα και γίνεται κυψέλη εναπόθεσης, για προσιτότερη και διαχρονικώτερη
χρήση, του υλικού που κομίζουν κάθε χρόνο
τα καταξιωμένα Σκαρίμπεια. Έχοντας καταστεί μόνιμος συνεργάτης, στο ένα τρίτο του
επετειακά εορταζόμενου χρόνου κυκλοφορίας των Α.Ν., έχω πολλές –πολλές ευχαριστίες να εκφράσω, για άπειρους λόγους.
Ξέροντας πόσο μπορεί να κακοπαθήσει κείμενο στις διαδικασίες δημοσίευσης, όλα αυτά
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
τα χρόνια, ζώντας κάτι που δεν είναι απλή
φιλοξενία, αλλά ουσιώδης κι αψεγάδιαστη
συνεργασία, τα Α.Ν. αποτελούν πρώτη προτεραιότητα, με τιμή, ευγνωμοσύνη και σεβασμό ν’ ανήκω στους συνεργάτες τους…
Όσο κι αν και προτάσεις θα μπορούσαν να
διατυπωθούν, συνειδητά αρκούμαστε να
προσωποποιήσομε τις ευχές στους ανθρώπους που όλα αυτά τα χρόνια μοχθούν να
ετοιμάζεται και να κυκλοφορείται η εφημερίδα
και ειδικώτερα στον έμπειρο κι ακούραστον
Υπεύθυνό της, τον Πρόεδρο, τον αγαπητό
Θα ήθελα να συγχαρώ τον δραστήριο Σύλλογό σας για το σημαντικό πολιτιστικό και πνευματικό του έργο. Ένα από τα σημαντικά του
επιτεύγματα, εκτός των άλλων, είναι και η έκδοση της εφημερίδας
«Αγιαθυμιώτικα Νέα», την οποία λαμβάνω τακτικά και διαβάζω με ενδιαφέρον.
Είχα την τύχη να γνωρίσω την εφημερίδα σας και να επισκεφτώ το
υπέροχο χωριό σας μέσω ενός κοινού μας φίλου, του συγγραφέα-εκπαιδευτικού Δημήτρη Παλούκη, και να τύχω της τιμητικής πρόσκλησής σας να συμμετέχω στην παρουσίαση του βιβλίου του Ευθυμίου
Σταθόπουλου, που έγινε πριν μερικά χρόνια στο χωριό σας.
Η εφημερίδα σας, με την πλούσια και σημαντική ύλη, είναι ένα έντυπο που συμβάλει στην πνευματική, κοινωνική, πολιτιστική και ιστορική προβολή του ωραίου χωριού σας, αλλά και της ευρύτερης
περιοχής. Εκτός από σημαντικό μέσο προβολής του τόπου σας και
των δράσεων του Συλλόγου σας φανερώνει και την αγάπη σας για
αυτόν, αλλά και το μεράκι των συντελεστών της να τον αναδείξουν
Χαίρομαι που τα 25 χρόνια κυκλοφορίας της
εφημερίδας σας, «Αγιαθυμιώτικα Νέα», μου δίνουν την ευκαιρία να πω ένα μεγάλο μπράβο
στο σύλλογό σας «Ο Άγιος Ευθύμιος», που
έχει καταφέρει τόσα πολλά για τον τόπο σας.
Η εφημερίδα σας έχει κοινωνική διάσταση
με τις αναφορές στις επιτυχίες των νέων, με
τις ποικίλες εκδηλώσεις και με την ενημέρωση των μελών σας για την ιδιαίτερη πατρίδα σας.
Σπύρο Ευστ. Κυριάκη. Τα Α.Ν. να χιλιάσουν
τα φύλλα τους και αυτός κι η οικογένειά του
να έχουν υγεία και να χαίρονται, προσφέροντας τόσα πολλά και τόσον ανιδιοτελώς, για
πολλά –πολλά χρόνια !..
Δημήτρης Χ. Παλούκης
όπως του αξίζει. Φανερώνει επίσης και τη φροντίδα τους να μην σβηστούν από τη λήθη του χρόνου τα έργα των ανθρώπων που έζησαν,
προσέφεραν και αγάπησαν αυτόν τον τόπο, που αναπνέει τις ευωδιές
και ζει στην αύρα του Ομφαλού της Γης.
Συγχαίρω όλους τους συντελεστές της εφημερίδας σας, το ΔΣ και
τα μέλη του Συλλόγου σας για τις σημαντικές πολιτιστικές και πνευματικές δραστηριότητές τους και εύχομαι πάντα επιτυχίες και κάθε
χαρά. Εύχομαι να έχουν πάντα δύναμη και κουράγιο να προσφέρουν
σε ό,τι αγαπούν. Ιδιαίτερα στον φίλο μου Σπύρο Κυριάκη εύχομαι να
κάνει πάντα το έργο που τόσο αγαπάει, στην εφημερίδα σας να φτάσει τα 100 χρόνια κυκλοφορίας και να τα ξεπεράσει και στο Σύλλογό
σας πάντα επιτυχίες.
Χρόνια πολλά και ευτυχισμένο το νέο έτος.
Γιώργος Σ. Μπαρμπαρούσης
δρ. Φιλοσοφίας-Συγγραφέας
Η Αγία Ευθυμία – η ΑγιαΘυμιά είναι η γενέτειρα του Γιάννη Σκαρίμπα. Με τα «Σκαρίμπεια», που διοργανώνετε κάθε χρόνο με
αξιόλογους ομιλητές και μελετητές του Γιάννη
Σκαρίμπα, δίνετε ώθηση στην παρουσίαση
και μελέτη του έργου του. Σημαντικότατη η
προσπάθειά σας. Πληροφορήθηκα, μάλιστα,
μέσα από την εφημερίδα σας, και την ίδρυση
μουσείου Σκαρίμπα με βιβλία δικά του αλλά
και όσα αναφέρονται σ’ αυτόν.
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών,
Με την ευκαιρία συμπλήρωσης των 100 φύλλων της εφημερίδας
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ, εύχομαι ολόψυχα να συνεχίσετε και να πετύχετε τους στόχους που εξαρχής θέσατε με την πρωτοβουλία σας
αυτή.
Είναι αλήθεια, ότι με την ενέργειά σας αυτή σηματοδοτήθηκε μια
νέα περίοδος για το χωριό μας, γιατί μέσω της εφημερίδας οι απανταχού Αγιαθυμιώτες είχαν την ευκαιρία να ενημερώνονται έγκυρα για
τα νέα του χωριού μας, να καταθέτουν απόψεις, να σχολιάζουν, να
συμβάλλουν στη βελτίωση των «κακώς κειμένων» και να επιβραβεύουν ό,τι καλό γίνεται.
Ακόμη, η εφημερίδα έχει αποβεί ιδιαίτερα επωφελής για το χωριό
μας, γιατί μέσω αυτής γνωστοποιήθηκαν το ιστορικό παρελθόν του,
τα έθιμα και οι παραδοσιακές του αξίες. Επίσης, προβλήθηκαν με
29
Τέλος να πω ότι η εφημερίδα σας είναι όχι
μόνο ενδιαφέρουσα, αλλά και καλά παρουσιασμένη και για όλα αυτά σίγουρα σας αξίζουν συγχαρητήρια. Σας εύχομαι να
συνεχίσετε την προσπάθειά σας, που είναι
πολύτιμη για όλους μας, αυτή τη δύσκολη
εποχή που διανύουμε.
Με τιμή
Σούλα Παπαγεωργοπούλου
Φιλόλογος δ.φ.
τον καλύτερο τρόπο οι φυσικές ομορφιές του καθώς και οι δραστηριότητες του Πολιτιστικού Συλλόγου.
Με τον τρόπο αυτό το χωριό μας έγινε ευρύτερα γνωστό και προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που θέλησαν να γνωρίσουν την ιστορία του και να χαρούν έναν όμορφο τόπο, όπως είναι
η Αγία Ευθυμία.
Σας συγχαίρω, γιατί με την εφημερίδα εκτός από όσα προανέφερα,
κάθε φορά που την διαβάζουμε, μας φέρνετε κοντά μας τη μοσχοβολιά της Αγιαθυμιώτικης φύσης και η σκέψη μας πετά στο όμορφο
χωριό μας, την Αγιαθυμιά, που ταυτίζεται με την ψυχή μας και που
μόνο κοντά του αισθανόμαστε ευτυχισμένοι.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Γιώτα Ποντίκη - Γλυμή
ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΔΕΣΜΑ ΜΕ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΣ ΔΕΣΜΟΥΣ»
Αγαπητέ κ. Κυριάκη, μέλη του Δ.Σ. και
μέλη του Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών
Είναι μεγάλη χαρά για μένα, η τιμή που μου
γίνεται να γράψω ένα χαιρετισμό με αφορμή
την επετειακή έκδοση των 100 φύλλων της
εφημερίδας σας «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ».
Γνωρίζω καλά τον μεγάλο εθελοντικό σας
αγώνα των τελευταίων χρόνων για την λειτουργία του Συλλόγου σας. Τον αγώνα σας
για την έκδοση της εφημερίδας σας, την εξεύρεση πόρων, την δημιουργία υψηλών απαιτήσεων πολιτιστικών εκδηλώσεων, μέσα
στην καρδιά του καλοκαιριού!!
Το να προσπαθείς να παράγεις πολιτισμό
σε μία εποχή παρατεταμένης οικονομικής
κρίσης και πνευματικής υποβάθμισης είναι
θαύμα!! Δεν γνωρίζω τι βραβεία σας αρμόζουν πραγματικά γι’ αυτό που κάνετε!!
Όταν πριν 35 περίπου χρόνια στη Φωκίδα
ξεκίνησε «το πείραμα» της Κινητής Μονάδας
για να γίνει γνωστό στον σημερινό κόσμο,
είχε τη φιλοσοφία μέσω της «Αγωγής Κοινότητας» να πάρει με το μέρος του όλη την κοινότητα. Καμία αλλαγή στάσης απέναντι στον
ψυχιατρικά ασθενή δεν γίνετε αν ο κόσμος
δεν εκπαιδευτεί αργά και σταθερά πάνω σε
αυτό.
Πριν τρία [3] χρόνια μία όμορφη καλοκαιρινή βραδιά με μουσική – ποίηση – παραμύθια και όμορφα λόγια … μου δώσατε μία
διάκριση για την προσφορά αυτής της δουλειάς και της Φιλοσοφίας που την διέπει, στο
Νομό μας, για τριάντα πέντε [35] χρόνια!! Και
μέσα από μένα σε όλους τους συνεργάτες
μου σε όλες τις Δομές και εκτός Φωκίδας.
Θυμάμαι αυτή την στιγμή με συγκίνηση….
και σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό, άλλη μία
φορά!!
Περιμένω κάθε φορά την Εφημερίδα σας
την τόσο προσεγμένη… την αισθητικά
άρτια… με τα τόσο διαφορετικά θέματα, «την
χωρίς λάθη».
Μαθαίνω μέσα από αυτήν πράγματα που
στο διάβα της ζωής μου δεν γνωρίζω!!!
Και… με τις γνωστές θυσίες σας, εύχομαι
καλή δύναμη, να είστε όλοι καλά και να γιορταστούν τα 100 αλλά και τα χίλια φύλλα!!
Με εκτίμηση & εγκάρδιους χαιρετισμούς,
Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος
Ομ. Καθηγητής ΨυχιατρικήςΠαιδοψυχιατρικής
Ιατρική Σχολή, Δημοκρίτειο
Πανεπιστήμιο Θράκης
30
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΤΗΣ ΑΡΜΟΖΕΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ
Αγαπητέ Πρόεδρε και μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου μας.
Ανταποκρινόμενος στην προτροπή σας, να εκφέρω τη γνώμη μου
για τα «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ», με την ευκαιρία της αδιαλείπτου
25ούς κοινωνικής προσφοράς και δράσης τους, κατ’ αρχάς συγχαίρω
όλους εκείνους που, διαχρονικά, από τη δική του σκοπιά ο καθένας,
συνετέλεσαν ώστε η εφημερίδα μας να συμπληρώσει το 100ο φύλλο
κυκλοφορίας της και να κατέχει μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των εντύπων, με εμβέλεια πανελλαδική.
Ο πολυετής χρόνος κυκλοφορίας της εφημερίδας, μου επέτρεψε
να δημιουργήσω μαζί της μια στενή σχέση, μιας και μερικές φορές
φιλοξένησε στις στήλες της ορισμένες σκέψεις μου.
Έχοντας δημιουργηθεί μια αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ
μας και επειδή γνωρίζω την ευθυκρισία, το θάρρος της γνώμης της
και την αντικειμενικότητά της, σκέφτηκα να μην ακολουθήσω την πεπατημένη αλλά να ρωτήσω την ίδια για το πώς αξιολογεί την μέχρι
τώρα πορεία της.
Αντέδρασε κάπως στην πρότασή μου, ισχυριζόμενη ότι στις μέρες
μας η αξιολόγηση και η αριστεία είναι έννοιες παρεξηγήσιμες και
υπάρχει κίνδυνος να εκτεθεί.
Την καθησύχασα, διαβεβαιώνοντάς την, ότι οι πάντες γνωρίζουν τη
μετριοφροσύνη της και πως τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται για το
πρόσωπό της.
Ως φαίνεται πείστηκε και άρχισε να μου παραθέτει την, κατά τη
γνώμη της, προσφορά της στην κοινωνία και μάλιστα με τη σειρά
ενός εκάστου των γραμμάτων που προσδιορίζουν τον τίτλο της:
ποτελώ το συνδετικό κρίκο των Αγιοθυμιωτών οπουδήποτε κι
αν αυτοί βρίσκονται. Μάλιστα αισθάνομαι ιδιαίτερη ικανοποίηση
όταν έρχομαι σε επαφή με τους συγχωριανούς μας που βρίσκονται
σε υπερπόντιους τόπους, γιατί με τον τρόπο αυτό ενισχύω τον ομφάλιο λώρο που τους συνδέει με το χωριό μας, σμικρύνω την απόσταση που τους χωρίζει και τους φέρνω πιο κοντά με τη γενέθλια γη
τους.
Α
Γ
αλουχώ τους νέους του χωριού μας, και όχι μόνο, με την πλούσια
καλαίσθητη και ποικίλη ύλη μου, που εμπλουτίζεται με άρθρα καταξιωμένων συνεργατών μου, επιστημονικού, ιστορικού, πολιτιστικού, ιατρικού, εθνικού, χριστιανικού, λογοτεχνικού, λαογραφικού,
εθιμοτυπικού, αθλητικού και ενίοτε χιουμοριστικού περιεχομένου.
Μάλιστα η ύλη που μου αποστέλλουν για δημοσίευση είναι τόσο
πολλή που αδυνατώ να την φιλοξενήσω όλη ορισμένες φορές.
Ι
κανοποιούμαι όταν γράφονται για μένα κολακευτικά σχόλια. Όμως
αυτό με καθιστά περισσότερο υπεύθυνη και καταβάλλω συνεχώς
προσπάθειες να βελτιώνομαι και να επεκτείνω έτσι την κυκλοφορία
μου σε όσο το δυνατόν ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, που θέλω να
πιστεύω ότι αισθάνεται υπερήφανο για μένα.
Η 25ετία της κυκλοφορίας μου αποτελεί σημαντικό σταθμό στη ζωή
μου.
Α
πέφυγα να παρεκκλίνω από τη γραμμή που χάραξα από το
πρώτο μου φύλλο (καλοκαίρι του 1991), τηρώντας απαρέγκλιτα
την υπόσχεσή μου να μη φιλοξενώ στις στήλες μου άρθρα πολιτικού
περιεχομένου. Έτσι παρέκαμψα την αναζωπύρωση των πολιτικών
παθών, που δυστυχώς και στις μέρες μας ακόμα υποβόσκουν, παραμένουσα ακομμάτιστη και διαφυλάττουσα με την τακτική μου αυτή
την ανεξαρτησία μου.
Θ
υμίζω με τον πλέον εμφαντικό τρόπο στους αναγνώστες μου,
και κυρίως στους νέους του χωριού μας, τον ιστορικό ρόλο που
διαδραμάτισε η ΜΥΩΝΙΑ, από τη Μεσαιωνική περίοδο μέχρι την ταραχώδη πρόσφατη εποχή, τους Εθνικούς ήρωες που ανέδειξε κατά
καιρούς και τις εκατόμβες των θυμάτων του ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
μας στο βωμό της προάσπισης της ελευθερίας.
Υ
ποφέρω, όταν το μεγαλύτερο μέρος της στήλης μου, που φιλοξενεί κοινωνικά θέματα, καλύπτεται από αναγγελίες θανάτων
συγχωριανών μας και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις νέων.
Απεναντίας ικανοποιούμαι ιδιαίτερα όταν αναγγέλλω την τέλεση
γάμων και τον ερχομό παιδιών.
Βλέπεις οι γεννήσεις σπανίζουν και τα παιδιά κατάντησαν «είδος
εν ανεπαρκεία» και σε λίγα χρόνια θα είμαστε ξένοι στον τόπο μας.
Τον περασμένο χρόνο οι γεννήσεις κατήλθαν στις 92.984 και οι θάνατοι ανήλθαν στους 121.785, υπεροχή δηλαδή των θανάτων κατά
28.801. Τέτοια δημογραφική κατάρρευση είναι πρωτόγνωρη.
Μ
πορεί να συγκαταλέγομαι κι εγώ στα έντυπα, όμως έχω αποστασιοποιηθεί και καμία απολύτως σχέση δεν έχω με τον κίτρινο τύπο, μιας και από τις στήλες του προβάλλονται η διαφθορά
και η παρακμή, εκμαυλίζονται οι αξίες και τα ιδανικά, παραπληροφορείται η κοινή γνώμη και παροτρύνεται η νεολαία στην οκνηρία, στον
αθεϊσμό, στον υλισμό και στον αχαλίνωτο σεξισμό.
Σε αντίθεση εγώ πασχίζω να αναδείξω την οικογένεια, ως συνδετικό ιστό ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας.
Ι
διαίτερη ικανοποίηση αισθάνομαι όταν διανθίζω την πλούσια σε
ποσότητα και ποιότητα ύλη μου, με φωτογραφίες διαφόρων τοπίων
του χωριού μας, από τις δραστηριότητες των παιδιών, κυρίως το καλοκαίρι και από οικογενειακές και κοινωνικές εκδηλώσεις των συγχωριανών μας.
Με τον τρόπο αυτό συνδέω το παρελθόν, τουλάχιστον με το παρόν,
μιας και όπως τα καταφέρατε, το μέλλον φαντάζει δυσοίωνο.
Ω
ρύομαι όταν διαπιστώνω πως η πολιτεία διαχρονικά αδιαφορεί
παντελώς για την ανακοπή του κατήφορου της υπογεννητικότητας εξαιτίας της οποίας το χωριό μας και όχι μόνο ρήμαξε και το
σχολείο του που έσφυζε από ζωή ερήμωσε. Ευτυχώς που το καλοκαίρι στο προαύλιό του διοργανώνονται από το Σύλλογο ορισμένες
κοινωνικές εκδηλώσεις για να μας θυμίζουν πως κάποτε εκεί ακούγονταν εκατοντάδες ντόπιες παιδικές φωνές.
Τ
οποθετούμαι επικριτικά, όταν επιβάλλεται, απέναντι στην εξουσία, είτε αυτή εκπηγάζει από το δημόσιο, είτε από τον ευρύτερο
δημόσιο τομέα, είτε από τους Ο.Τ.Α. Διεκδικώ με όλες μου τις δυνάμεις την όποια επιδότηση δικαιούται το χωριό μας, προκειμένου να
γίνουν οι παρεμβάσεις εκείνες, που θα αναβαθμίζουν το χωριό μας
και την ποιότητα της ζωής των συγχωριανών μας.
Ι
σχυρίζομαι ότι δίνω τον καλύτερο εαυτό μου και καταβάλλω κάθε
προσπάθεια για την προβολή του χωριού μας και των συγχωριανών μου. Η προσπάθεια όμως αυτή ορισμένες φορές πέρασε μέσα
από συμπληγάδες γι’ αυτό στα νεανικά μου χρόνια ενδέχεται να
έκαμα και λάθη.
Τώρα όμως που μπήκα στην εφηβεία και σκέφτομαι να δημιουργήσω οικογένεια, συνεχώς βελτιώνομαι γιατί συνειδητοποίησα πως
υπάρχουν δύο τρόποι για να βελτιώνεται κανείς: Τα μαθήματα και
τα παθήματα.
Κ
αμαρώνω σαν το «γύφτικο σκεπάρνι» κάθε φορά που μου στέλνουν ποιήματα και χιουμοριστικές ιστορίες για δημοσίευση.
Και χαίρομαι ιδιαίτερα όχι μόνο γιατί τα ποιήματα αυτά τα διακρίνει
αρμονία και καλλιέπεια, αλλά κυρίως γιατί είναι ντόπιας παραγωγής.
Ποτέ δεν πίστευα ότι ορισμένοι συγχωριανοί μας είναι προικισμένοι
με τόσο πλούσιο ποιητικό ταλέντο.
Την ίδια ευχαρίστηση αισθάνομαι και με τις χιουμοριστικές ιστορίες
συγχωριανών μας, που μας διηγούνται με τόση γλαφυρότητα.
Α
νεπιφύλακτα χαίρομαι να δημοσιεύω ειδήσεις που σχετίζονται
με τα επιτεύγματα και την πρόοδο των παιδιών μας.
Ιδιαίτερη συγκίνηση μου προκαλεί η εκδήλωση της βραβεύσεως
των εισαχθέντων παιδιών μας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην
εκδήλωση που γίνεται με την ευκαιρία του εορτασμού του Αγίου Προστάτου μας στη «ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ» στο Ν. Φάληρο, γιατί πιστεύω
ακράδαντα ότι η όποια επένδυση στη μόρφωση των παιδιών,
αποτελεί την καλύτερη επένδυση στο μέλλον της Ελλάδας.
Ν
οιάζομαι για την περαιτέρω πορεία μου και για την απρόσκοπτη
κυκλοφορία μου, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης την οποία εσείς
οι ίδιοι προκαλέσατε και ανησυχώ για την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων για τη συνέχιση της αποστολής μου, από τη στιγμή
κατά την οποία πολλά έντυπα, τοπικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος,
εξαφανίστηκαν.
Όμως, η ανησυχία μου διασκεδάζεται κάπως από την εμπιστοσύνη
που δείχνει στο πρόσωπό μου το αναγνωστικό μου κοινό και η απλόχερη γενναιοδωρία του για την ποιοτική βελτίωσή μου.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
E
χω την τύχη να αντλώ την ύλη μου από συνεργάτες, που δεν
έχουν προσβληθεί από το μικρόβιο της δημοσιογραφίας. Ειλικρινά απεχθάνομαι τους έγκριτους δήθεν δημοσιογράφους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι δούλοι των ιδιοκτητών των Μέσων
Μαζικού Εκμαυλισμού (Μ.Μ.Ε.), παντελώς αγράμματοι, άθεοι και ανιστόρητοι, που πουλούν την ελευθερία της γνώμης τους και την ίδια
τη συνείδησή της, χάριν ενός παχυλού μισθού!!
Α
νυπομονώ να σάς παρουσιάσω το 100Ο επετειακό φύλλο μου,
με την ευκαιρία συμπληρώσεως 25ετούς συνεχούς κυκλοφορίας μου, γιατί σ΄αυτό θα καταγραφούν οι απόψεις, οι παρατηρήσεις, τα σχόλια και ενδεχομένως και επικρίσεις, για την μέχρι τώρα
πορεία μου.
Εγώ από την πλευρά μου πιστεύω ότι έπραξα το καθήκον μου και
Είναι μεγάλη μου χαρά που μου δίνεται η
ευκαιρία να συμμετάσχω στον εορτασμό της
25ης επετείου της έκδοσης των Αγιαθυμιώτικων Νέων (Α.Ν.). Είναι όντως ένα ορόσημο
της αδιάλειπτης κυκλοφορίας της εφημερίδας
σας.
Ο καλοπροαίρετος αναγνώστης των Α.Ν.
δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί από την
πρωτότυπη προσέγγιση, από θεματικής
πλευράς και από τον τρόπο παρουσίασής
του. Τα Α.Ν. αποτελούν φωτεινή εξαίρεση από
παρόμοιες προσπάθειες σε τοπικό επίπεδο,
εντός και εκτός του νομού μας. Η μοναδικότητα παρουσίασης και το πολυδιάστατο της
θεματολογίας εντυπωσιάζουν τον αναγνώστη
ανεξάρτητα επιπέδου μόρφωσης και γνώσης.
Εύχομαι να πολλαπλασιαστούν τα έτη
αδιάλειπτης κυκλοφορίας και τα φύλλα των
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ, για συμβολή στη
διατήρηση και αναβίωση λαϊκών παραδόσεων, στη μνήμη και τιμή της ιστορίας, στην
προβολή κι ανάδειξη της νεότερης τοπικής κι
ευρύτερης ποικιλόμορφης πολιτιστικής παραγωγής, στη χρήσιμη κοινωνική πληροφόρηση, στο μέτρο πάντα των δυνατοτήτων και
η όποια κριτική εκ μέρους των τακτικών συνεργατών μου και του αναγνωστικού μου κοινού θα είναι ευπρόσδεκτη.
Κάπως έτσι έκλεισε την αφήγησή της η εφημερίδα μας για τα μέχρι
τώρα επιτεύγματά της.
Εμένα προσωπικά με αφόπλισε η ειλικρίνειά της, με ικανοποίησε η
επίδοση και απόδοσή της στο λειτούργημα που επιτελεί, αναγνωρίζω
την κοινωνική, εθνική και εθνωφελή προσφορά της και πιστεύω ότι
ΤΗΣ ΑΡΜΟΖΕΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ.
Χαράλαμπος Ν. ΠΑΥΛΟΣ
Αγιαθυμιώτης
Υ.Γ. Εύχομαι να σχολιάσουμε και την έκδοση του 1000ου φύλλου.
Άλλωστε τι είναι 225 χρόνια που απομένουν μέχρι τότε, ιδίως για
εμάς που μπήκαμε στη νιότη της τρίτης ηλικίας!!!!
Ιδιαίτερα για τα τελευταία χρόνια που, μεταξύ
άλλων, χαρακτηρίζονται από συνύπαρξη
πνευματικής ομίχλης και ψυχικής τελμάτωσης, τέτοιες προσπάθειες, σε τοπικό επίπεδο,
λειτουργούν ως φάρος ψυχικής ανάτασης και
δημιουργικής προδιάθεσης.
Όποιος έχει ασχοληθεί με συγγραφικό έργο
σε συνεχή βάση, έχει μεγάλη εκτίμηση για
την δουλειά που χρειάζεται προκειμένου να
στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια που απαιτεί η έκδοση του φύλλου σας. Χρειάζεται
πολύς χρόνος και αφοσίωση σε ατομική
βάση αλλά και αγαστή συνεργασία μεταξύ
των μελών της ομάδας εργασίας που ασχολούνται με την έκδοση ενός τέτοιου εντύπου.
Και βέβαια, ο επικεφαλής και συντονιστής
Αγαπητοί φίλοι και συνοδοιπόροι (συνοδοιπόροι στο ταξίδι μας
μέσα στο κόσμο του Γιάννη Σκαρίμπα),
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των εκατό τευχών της εφημερίδας «μας» θα ήθελα να ευχηθώ τα τεύχη να γίνουν χίλια συνεχίζοντας
την προσπάθειά σας με δύναμη και κουράγιο ώστε να καταφέρετε
ακόμη μεγαλύτερα πράγματα μέσα από το έντυπο αυτό μέσο. Οι καιροί είναι δύσκολοι και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο ο κόσμος που αγαπά
των εργασιών έχει μεγάλη ευθύνη για την έγκαιρη και έγκυρη έκδοση του φύλλου. Χωρίς
να θέλω να υποτιμήσω την προσπάθεια
άλλων συνεργατών για την έκδοση των Α.Ν.,
είναι νομίζω δίκαιο και πρέπον να αναγνωρίσουμε την πολύτιμη συμβολή του κ. Σπύρου
Κυριάκη. Δεν χρειάζεται να πάμε σε λεπτομέρειες για να εξάρουμε την δουλειά του. Γι’
αυτό, μαζί με τις ευχές μου για άλλη μια εξίσου καλή νέα 25ετία, κλείνω με ένα μπράβο
στους συνεργάτες του Σπύρου και ένα μεγάλο μπράβο στον ίδιο.
Ευθύμιος Δημ. Πουρναράκης
Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικού
Πανεπιστημίου Αθηνών
το βιβλίο αλλά και το Σκαρίμπα σάς χρειάζεται.
Η στήριξη όλων μας για την προσπάθειά σας είναι δεδομένη. Με
τις καλύτερες ευχές για τη συνέχεια.
Αναστασία Σελέκου
Σημείωση «Α.Ν.»: Η Αναστασία Σελέκου είναι θετή κόρη του Γιάννη
Σκαρίμπα και επίτιμο μέλος του Συλλόγου μας.
στα πλαίσια του σκοπού μιας τοπικής συλλογικής πρωτοβουλίας ενημέρωσης, είθε κι υπό
το κριτήριο κι επιδίωξη καλύτερων ημερών
για τους χειμαζόμενους πολλούς.
Προκειμένου γιʼ αυτά, εύχομαι και πλουσιότερη συμμετοχή - υποστήριξη της συλλογικής
προσπάθειας και προσωπική υγεία, δύναμη,
δημιουργικότητα στους συντελεστές της.
Με την ευκαιρία, εύχομαι και στους ανα-
γνώστες των ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ
Καλή Χρονιά, έστω κι αν δεν είναι καλοί οι οιωνοί, αν ονομάσουμε έτσι τις όποιες χειμάζουσες καταστάσεις και δυνάμεις και την
όποια αδράνεια των χειμαζόμενων.
Ελένη Σκαρίμπα
Σημείωση «Α.Ν.»: Η Ελένη Σκαρίμπα
είναι εγγονή του Γιάννη Σκαρίμπα.
25 χρόνια προσφοράς και επικοινωνίας
Η Αγία Ευθυμία το όμορφο, ορεινό, παραδοσιακό χωριό της Φωκίδας και οι άξιοι άνθρωποί της έχουν εφέτος να καμαρώνουν για μια
σημαντική επέτειο που είναι συγχρόνως ορόσημο και αφετηρία. Η
εφημερίδα τους, το αξιόλογο και καλαίσθητο ενημερωτικό τυπογραφικό δελτίο τα «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ», συμπληρώνει εφέτος 25 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας και ο εκδοτικός απολογισμός μετρά 100
φύλλα. Εκατό φύλλα αγάπης και φροντίδας για την πατρίδα την «Αγία
Ευθυμία», με ενδιαφέρουσες ειδήσεις, με πληροφορίες για τα παιδιά
της, μικρά και μεγάλα, με άρθρα ιστορικού και γενικού περιεχομένου.
Με αφιερώματα για διάφορες εκδηλώσεις, με πλούσιο φωτογραφικό
υλικό και ενημερωτικά προγράμματα για όλες τις εκδηλώσεις στην πατρίδα και στην παροικία των Αθηνών. Είναι το έντυπο που διατηρεί
την ιστορία και την παράδοση της όμορφης Αγίας Ευθυμίας και παράλληλα καταγράφει τη σύγχρονη ιστορία της. Και είναι γεγονός αυτό
που επισημαίνουν οι συντάκτες της εφημερίδας «διαβάζεται με πολύ
ενδιαφέρον και από τρίτους, που δεν έχουν σχέση με τον τόπο μας».
Εφέτος λοιπόν είναι μια σημαντική επέτειος, συμπληρώνονται 25
χρόνια, συνεχούς κυκλοφορίας, από το 1991. Ένα γεγονός που πρέπει πράγματι ιδιαιτέρως να το επισημάνουμε. Παράλληλα όμως η
31
επέτειος αυτή, μιας δημιουργικής εκδοτικής εικοσιπενταετίας, δίνει τη
δύναμη και την δημιουργική επιμονή στα εκάστοτε Δ.Σ. του «ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΓΙΟΕΥΘΥΜΙΩΤΩΝ» να συνεχίσουν αποδοτικά και αδιάκοπα
την έκδοση των «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ», για χρόνια πολλά.
Ο καλός λόγος και τα θερμά συγχαρητήρια ανήκουν πρωτίστως στα
άξια Δ.Σ. του Συλλόγου που έφεραν και φέρουν το βάρος και την ευθύνη
της έκδοσης. Τους συγχαίρουμε και τους ευχόμαστε υγεία, δύναμη και
δημιουργικότητα. Ιδιαίτερος καλός και θερμός λόγος ανήκει στον σημερινό Πρόεδρο του «Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών» και Υπεύθυνο Έκδοσης
και Σύνταξης κ. Σπύρο Κυριάκη, ο οποίος ακούραστα, με ξεχωριστή
αγάπη για την πατρίδα του και αφιερωματική επιμονή φέρει εις πέρας
επάξια την έκδοση του ενημερωτικού εντύπου. Του ευχόμαστε υγεία, αντοχή στην αποστολή του και οι καιροί να είναι ευνοϊκοί για την ιδιαίτερη
πατρίδα του. Καλή δύναμη και Χρόνια Πολλά αγαπητέ κ. Σπύρο Κυριάκη.
Στα «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» ευχόμαστε να είναι μακρύς και καρποφόρος ο εκδοτικός τους χρόνος. Στους υπευθύνους της έκδοσης
και τα μέλη του Δ.Σ. υγεία και κάθε καλό.
Αναστάσιος Ι. Σκιαδάς
Μαθηματικός-Συγγραφέας
32
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Εδώ και δύο χρόνια, με τη μεσολάβηση
ενός αγαπητού προσώπου, λαμβάνουμε
στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη τα Αγιαθυμιώτικα
Νέα.
Στη Βιβλιοθήκη μας, θεωρούμε σημαντικό
χρέος προς τον ιδρυτή της, Ι. Γεννάδιο, να
συγκεντρώνουμε για να τίθενται στη διάθεση
του κοινού, αλλά και των ερευνητών, έντυπα
που αντανακλούν το πάθος του ιδρυτή, συλλέκτη που πίστευε βαθιά στην διάδοση και
την διαχρονική συνέχεια του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού. Ένα από τα σημαντικά
και μοναδικά κομμάτια της συλλογής της Βι-
βλιοθήκης μας είναι η τοπική ελληνική ιστορία που καταγράφει σφυγμό της εποχής κάθε
τόπου.
Αυτήν την πολύτιμη ύλη τοπικής ιστορίας
της συλλογής μας εμπλουτίζει η τιμώμενη
εφημερίδα. Δεν είναι τυχαίο ότι ένας από τους
τόσους επισκέπτες – αναγνώστες της Γενναδείου, επί σειράν ετών, υπήρξε κι ο αείμνηστος Ευθ. Σταθόπουλος…
Τα Α.Ν. ξεχωρίζουν και για την εμφάνισή
τους, επιμελημένη άρτια και κλασικά δομημένη, αλλά και για το περιεχόμενό τους, ενδιαφέρον ακόμη και για μη έχοντες σχέση με
την περιοχή και την Αγ. Ευθυμία, ανθρώπους. Αυτή την ξεχωριστή ταυτότητα, με το
ιδιαίτερο χρώμα της εφημερίδας και το ήθος
των κειμένων της, την επαινούμε με την ευκαιρία της επετείου των 25 χρόνων έκδοσης
κι 100 φύλλων της. Κι ευχόμαστε στους ανθρώπους που την υπηρετούν, Χρόνια Πολλά,
και φύλλα καλά και μεστά, πάντα ποικίλης κι
ενδιαφέρουσας ύλης, στην εφημερίδα.
Εκατό φύλλα γραμμένα με μεγάλη φροντίδα αναδεικνύουν εναργέστατα μια μεγάλη
προσπάθεια για τη διάσωση στοιχείων της
πολιτιστικής κληρονομιάς, τη διευθέτηση
όρων που θα εγγυώνται ένα καλύτερο μέλλον, τη σύσφιγξη σχέσεων μεταξύ των μελών
της κοινότητας για την κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο, με έμφαση στα νεώτερα
άτομα, που φαίνεται να φέρουν επάξια την
σκυτάλη που τους παραδίδεται σταδιακά.
Ήταν η εφημερίδα μια αφορμή να αποτυπωθεί το παρελθόν και να γίνει κοινό κτήμα και
παρακαταθήκη. Αλλά ήταν και αφετηρία για
συσπείρωση, ώστε να προκύψουν νέα ση-
μαντικά γεγονότα, όπως οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις και τόσα άλλα.
Η οργάνωση της κοινότητας γύρω από ένα
πυρήνα, ο οποίος έχει επιδείξει ιδιαίτερη ικανότητα, συνέπεια και αδάμαστη θέληση για
την πρόοδο της προσπάθειας που ανέλαβε,
είναι ένα γεγονός που συνεπάγεται θετικές
προοπτικές για όλους. Ασφαλώς, η μακρόχρονη προσπάθεια της ηγετικής ομάδας
απαιτεί χρόνο, κόπο, έμπνευση και εξαιρετική
υπευθυνότητα. Η επιτυχής πορεία για είκοσιπέντε χρόνια αποδεικνύει ότι οι πρωτεργάτες
έχουν όλες τις αρετές που εξασφαλίζουν μια
ακόμη καλύτερη συνέχεια, και η αναγνώριση
αυτή είναι το ελάχιστο που τους οφείλουμε.
Εκείνο, στο οποίο θα μπορούσε κανείς να
εστιάσει, είναι το πώς ένας μικρός τόπος σαν
το χωριό μπορεί να γεννήσει τόσες προσωπικότητες, που έχουν αφήσει θετικό στίγμα
στη νεοελληνική πραγματικότητα. Το γεγονός
αυτό σημαίνει ότι το σύνολο διέπεται από
αρχές και αξίες που προικίζουν τα άτομα με
όραμα για προκοπή. Αυτή είναι η πρόκληση
στη νέα 25ετία.
Αγαπητοί μου,
Για τα 25 χρόνια συνεχούς κυκλοφορίας και τη συμπλήρωση 100
φύλλων της εφημερίδας του ΣΥΛΛΟΓΟΥ «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ»,
μαζί με τις εγκάρδιες ευχές μου «ΝΑ ΤΑ ΧΙΛΙΑΣΕΙ», στέλνω και τα εγκάρδια συγχαρητήρια στον άξιο Πρόεδρο του Συλλόγου κ. Σπύρο Κυριάκη, ο οποίος έχει τον γενικότερο συντονισμό και την ευθύνη και σε
όλους τους εκλεκτούς συνεργάτες και συμμέτοχους στην όλη προσπάθεια.
Σε μια εποχή, πνευματικά δύσκολη και οικονομικά δύσπραγη, που
εύκολα ο καθένας αποσύρεται και ιδιωτεύει, εσείς συνεχίζετε κι επιμένετε συγκινητικά στην έκδοση της συλλογικής εφημερίδας «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ».
Γι’ αυτό όλοι είσθε άξιοι όχι μόνο πολλών συγχαρητηρίων αλλά και
επαίνων. Εύχομαι υγεία, δύναμη και μακροημέρευση για να συνεχίσετε την ωραία αλλά και τόσο κοπιαστική προσπάθεια (πράγμα που
γνωρίζω από τον αείμνηστο σύζυγό μου Θύμιο Σταθόπουλο).
Τα «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» είναι μια περιοδική εφημερίδα για
Ειρήνη Δ. Σολομωνίδη
Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος
Γενναδείου Βιβλιοθήκης
όλους τους συγχωριανούς ντόπιους και ξενιτεμένους, αλλά και για
κάθε συμπατριώτη της ευρύτερης περιοχής. Αποτελεί πολύτιμο βήμα
πληροφόρησης, ενημέρωσης, επικοινωνίας, επισήμανσης και προβολής προβλημάτων και αιτημάτων, πολιτιστικής και οποιασδήποτε
κίνησης. Η φιλοξενία δε κειμένων για τις παλιές παραδόσεις, τα ήθη
και τα έθιμα, διασώζει στη μνήμη των νεωτέρων την ακριβή μας κληρονομιά.
Γι’ αυτό: Συνεχίστε με την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, όρεξη την έκδοση
της εφημερίδας. Είναι προσφορά ανεκτίμητη στη μικρή αλλά και στη
μεγαλύτερη πατρίδα, ώστε τα «ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» να εκδίδονται
ανελλιπώς και έγκαιρα να φτάνουν στα χέρια όλων μας, με τα καλούδια τους. Φυσική και ευνόητη η υποχρέωσή μας να σταθούμε δίπλα
σας, στηρίζοντας την εφημερίδα ηθικά και οικονομικά.
Καλή χρονιά σε όλους με υγεία και πάντα ανώτερα στις προσπάθειές σας.
Με πολλή εκτίμηση,
Λούλα Ευθ. Σταθοπούλου
Δημήτρης Ι. Τσελές
Καθηγητής Α.Ε.Ι. Πειραιά Τ. Τ.
Αναπληρωτής Πρύτανη
ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ: 100 ΦΥΛΛΑ ΣΥΝΕΠΟΥΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ 25 ΧΡΟΝΩΝ
Τα Α.Ν. είναι ένας από τους καλύτερους πρέσβεις της πνευματικής
Φωκίδας. Δεν ενώνουν μόνο τους απανταχού Αγιαθυμιώτες, αλλά
διακινούν κι ένα πολυσήμαντο υλικό για την παράδοσή μας, την ιστορία, τη θεολογία, τη λογοτεχνία, τη λαογραφία, τα παραδοσιακά επαγγέλματα, τα έθιμά μας, τη δημογραφική μας εξέλιξη. Εδώ έχουν τη
θέση τους και παραπέρα αξιοποίησή τους κι οι εισηγήσεις των Σκαριμπείων κάθε χρόνο.
Σαν χθες κι όμως έχουν διανυθεί 25 χρόνια με συνέπεια, διαρκή
εμπλουτισμό, με κάθε λογής βελτίωση και σταθεροποίηση σ’ ένα
υψηλό επίπεδο. Τα Α.Ν. ήταν στην αρχή μια απ’ τις εφημερίδες όλων
των Συλλόγων – χωριών του νομού μας, που λάβαινα. Η αντοχή τους
στο χρόνο, η ποιότητα, η διεύρυνσή τους σε κείμενα και ειδήσεις από
όλο τον νομό, τα έχουν καταστήσει το πιο καταξιωμένο έντυπο που
διαφημίζει τη Φωκίδα κι επαινείται από ανθρώπους με αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης, που από την Αθήνα, έχουν και μέτρα σύγκρισης,
με αντίστοιχα έντυπα από όλη την Ελλάδα.
Σε κάθε επέτειο τιμώνται οι συντελεστές. Τιμώνται οι επιτευχθέντες
στόχοι. Προβάλλονται για μίμηση όλες εκείνες οι εκφάνσεις που καθιστούν ξεχωριστό το γεγονός. Εδώ η αγάπη στην Πατρίδα είναι προφανές ότι ωθεί στην έκδοση. Κι η έκδοση απαιτεί μόχθους. Κι οι
αποφασισμένοι άνθρωποι δεν φείδονται αυτών. Το έντυπο θέλει αφοσίωση, να παραμερίζομε τον εαυτό μας και να παρέχομε βήμα έκ-
φρασης στον άλλο, τον διαφορετικών απόψεων συμπατριώτη, που
κι αυτός έχει το λιθαράκι του να συνεισφέρει. Η εφημερίδα θέλει και
μέτρο κι αναπτυγμένο αίσθημα δικαιοσύνης, στο τι θα συμπεριλάβει
στο φύλλο και τι θ’ αφήσει για το επόμενο...
Σ’ αυτά ο εξαίρετος φίλος, ο Σπ. Κυριάκης, ο ακούραστος Πρόεδρος κι
υπεύθυνος της έκδοσης των Α.Ν. έχει πετύχει και να διαθέτει η εφημερίδα
εκλεκτούς συνεργάτες των οποίων ο συντονισμός κάθε φορά επιτυγχάνεται με αρμονικό συνταίριασμα κι εκτόνωση των όποιων τυχόν αντιθέσεων, και να έχει φανατικούς αναγνώστες, που αγωνιούν πραγματικά,
αν δεν έλθει στην ώρα της η εφημερίδα. Έχει κερδίσει, όλ’ αυτά τα 25
χρόνια μόνο φίλους και το σεβασμό όλων, μέσα κι έξω απ’ τη Φωκίδα.
Συγχαίροντάς τον κι ευχόμενοι για ακόμη πιο ζηλευτήν ανοδική πορεία και στο μέλλον, αναθυμόμαστε με συγκίνηση τη βράβευση των
Α.Ν. και την τιμή στο πρόσωπο του Υπευθύνου τους απ’ τη Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση Φωκίδας επί των ημερών του αείμνηστου Δημήτρη Ανδρίτσου. Μια αξιομίμητη προσπάθεια και μια δίκαιη, πέρα για πέρα τιμή.
Τα φύλλα των Α.Ν. να πληθαίνουν, ο υπεύθυνος, όλοι οι συνεργάτες, οι οικογένειές τους κι οι αναγνώστες, να είναι υγιείς και δημιουργικοί, κι οι θεσμικοί μας αρμόδιοι ας μην ξεχνούν να τιμούν και να
ενισχύουν με κάθε τρόπο, τέτοια έργα, ανθρώπους κι επετείους!
Αναστάσιος Χ. Φλώρος,
καθηγητής Μαθηματικών
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
33
Γιὰ τὰ ἑκατὸ μεταξένια φύλλα καὶ τά …ἑκατοντάχρονα τῶν Ἁγιαθυμιώτικων Νέων
Κυρίες καὶ κύριοι Φίλες καὶ φίλοι τῶν Ἁγιαθυμιώτικων Νέων,
ἐπιτρέψτε μου νὰ ἀρχίσω ἐξηγώντας τὴν τιτλοφόρηση τῆς ἐπιστολῆς.
Τὸ ἐπίθετο «μεταξένιος» δόθηκε στὸν λαϊκὸ ζωγράφο Θεόφιλο (18701934) γιὰ τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς καὶ τῆς μορφῆς του, τὴ
χρωματικὴ διαύγεια καὶ διαφάνεια τῶν εἰκόνων του, ὅπου μπορεῖς μὲ
γυμνὸ μάτι νὰ δεῖς τὸ ἀνέσωτο βάθος τους. Οἱ εἰδικοὶ ὑποστηρίζουν ὅτι
ἕνα «ὁσιωμένο» στὰ μυστικὰ τῆς τέχνης μάτι μπορεῖ νὰ δεῖ ὣς καὶ τὴ
λευκή τους ἐπιφάνεια, προτοῦ τὰ μεταξένια χέρια τοῦ τεχνίτη ἐπιθέσουν
ἐκεῖ τὸ μουσκεμένο χῶμα, τὰ χρώματα τῆς γῆς˙ κατόπιν ἔρχονται τὰ
σχήματα, οἱ εἰκόνες, ὅπως πρωτοπλάστηκαν στὸ μυαλό του˙ ἂς τὸ πῶ
καλύτερα, στὸ πνεῦμα του.
Ἔγραψα αὐτὰ τὰ λίγα γιὰ ἕναν σπουδαῖο λαϊκὸ ζωγράφο, ἐπειδὴ
ἔτσι φαντάστηκα καὶ τὴ «γενεαλογία» τῶν Ἁγιαθυμιώτικων Νέων,
τὸν τρόπο δηλαδὴ μὲ τὸν ὁποῖο γεννήθηκαν καὶ πλάστηκαν σὲ
ἔντυπο σῶμα. Παίρνω τὸ ἔντυπο στὰ χέρια μου (χωρὶς ἀκόμη νὰ τὸ
διαβάσω) ὡς γέννημα, ἐκβλάστημα τῆς μαρτυρικῆς γῆς του.
Ὕστερα, ἔρχεται ὁ πόνος γιὰ τὸ κακὸ ποὺ βρῆκε τὴ χώρα μας, τὸ
βάρβαρο χέρι ποὺ ἄναψε τὸν δαυλό, τὸ μηχανοκίνητο τέρας πού, σὰν
τὸν δράκοντα τῶν παραμυθιῶν, πῆρε μαζί του πατεράδες καὶ γιούς,
παιδιὰ τῆς εὐλογημένης, μέσα στὴν ἱστορία, αὐτῆς γῆς. Γιὰ τὸ μαρτύριο τοῦ τόπου, ποὺ τὰ παιδιά του φορτώθηκαν τ’ ἀποκαΐδια σὰν
σταυρούς, γιὰ νὰ τὸν στήσουν ξανὰ ὄρθιο, δὲν βρίσκω ἄλλο ἐπίθετο
καταλληλότερο. Ὅποιος ἀγγίξει αὐτὴ τὴ μνήμη, ἀγγίζει, μὲ κίνδυνο
νὰ σχίσει τὸ ἀκριβὸ μετάξι ποὺ τὴν περιβάλλει. Αἰσθάνομαι ὅτι τὰ
Ἁγιαθυμιώτικα Νέα ἀκούμπησαν μὲ σεβασμὸ τὸ πυρπολημένο σῶμα,
ποὺ εἶναι δικό τους σῶμα, μὲ δύο παράλληλους στόχους: νὰ διατηρήσουν τὴ μνήμη ζωντανὴ στὶς γενιὲς ποὺ ἔρχονται, στοὺς δύσκολους καιροὺς τῆς ἀμνησίας (ὅπου τὸ μετάξι ἔχει ὑποκατασταθεῖ
ἀπὸ τὸ σελοφάν)˙ καὶ νὰ χρωματίσουν, ὅπως ὁ ζωγράφος, τὴ ζωὴ
στὸ χωριὸ καὶ τὴν εὐρύτερη περιφέρεια μὲ χρῶμα καὶ πάθος
ἀναγεννησιακό, μὲ τὴν αἰσιοδοξία τοῦ ἀκατάλυτου σπόρου, μὲ τὴν
παρότρυνση στὴ γιορτή, ὅταν ἔρχεται ἡ ὥρα της, στὸ δημιουργικὸ
παιγνίδι, τὴ συνείδηση τῆς κοινότητας, ἀλλὰ καὶ τὴ συγκινητικὴ
μνημόνευση, κάθε ποὺ ὁ δείχτης τοῦ χρόνου βρίσκει, στὸν ἐνιαύσιο
κύκλο του, τὴν πληγή.
Πρέπει, ἀκόμη, νὰ ἐξηγήσω τὴν εὐχή μου γιὰ τὴν «ἑκατονταχρόνιση»
(κάπως ἔτσι δὲν θὰ τὸ ἔλεγε ὁ Σκαρίμπας;), δηλαδὴ τὴ διαιώνιση, τοῦ
ἐντύπου. Αὐτὴ εἶναι ἐξασφαλισμένη, ὅσο ἐξασφαλισμένη εἶναι ἡ
ἀθανασία τοῦ τέκνου αὐτῆς τῆς γῆς, τοῦ Γιάννη Σκαρίμπα. Ὅπως
σωστὰ προέβλεψε ὁ Ἁγιαθυμιώτης (γιὰ νὰ σταματήσει ἡ μονοπώληση τοῦ «Χαλκιδαίου»), οἰκουμενικῶν διαστάσεων, λογοτέχνης
καὶ ἱστορικός, ὅτι θὰ γεννηθεῖ μὲς ἀπὸ τὸν θάνατό του, ὅτι δηλαδὴ
ἡ γῆ θὰ κοιλοπονέσει τὴ γραφή του καὶ θὰ τὴν παραδώσει ζωντανὴ
στὸν χρόνο καὶ τὴν αἰωνιότητα, ἔτσι καὶ τὸ ἁγιαθυμιώτικο ἔντυπο
πορεύεται καὶ θὰ πορεύεται ἐσαεὶ μαζί του. Ἂς θυμηθοῦμε τὴ
συγκλονιστικὴ «Πορεία πρὸς Ἐμμαούς», ὅπου δύο μαθητὲς πορεύονται καὶ συνομιλοῦν μὲ τὸν Κύριο καὶ δάσκαλό τους, χωρὶς νὰ
τὸν ἀναγνωρίζουν.
Μὲ χαρὰ καὶ συγκίνηση διαπιστώνω ὅτι ἡ «φήμη» τῶν Ἁγιαθυμιώτικων
Νέων ἁπλώνεται πέρα ἀπὸ τὰ νοερὰ σύνορα τῆς Παρνασσίδας˙ ὅτι τὸ
ὑλικό τους, ἀνεξάντλητο καὶ ἀρχειακό, συνιστᾶ πρωτογενὴ ἱστορικὴ καὶ
λογοτεχνικὴ καταγραφὴ ποὺ πρέπει νὰ διαβάζεται, ἰδίως ἀπὸ τοὺς νεώτερους, καὶ νὰ ξαναδιαβάζεται ἀπὸ τὴν ἀρχή, ὅπως ἀκριβῶς ἀπαιτεῖ ἀπὸ
τὸν ἀναγνώστη του ὁ Μαριάμπας, ἐπειδὴ τὰ μεταλλεύματά του δὲν
ἐξορύσσονται μὲ τὴν πρώτη ἀνάγνωση.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἐπιτρέψτε μου νὰ προχωρήσω σὲ ἕναν αὐθαίρετο,
ἴσως, προσωπικὸ ὑπολογισμό. Ἐπισκεπτόμουν τὸν Σκαρίμπα στὴν
Χαλκίδα, ὅπως καὶ πολλοὶ ἄλλοι τῆς γενιᾶς μου, στὸ ἀτμοσφαιρικὸ
καμαράκι του στὴν ὁδὸ Γκομίνη 8 (σήμερα Γ. Σκαρίμπα), καθισμένον
πλάϊ στὸ μικρὸ παράθυρο ποὺ ἔβλεπε κάτω τὴν Χαλκίδα, τὸν πορθμὸ
καὶ τὸ πολυθρύλητο, ἀπὸ τὴν πέννα του, ξενοδοχεῖο Lucy. Οἱ
ἐπισκέψεις μου δὲν εἶχαν κανένα νόημα. Δὲν ἀπέβλεπα σὲ τίποτε, πέρα
ἀπὸ τὴν εὔνοια τοῦ νὰ γίνω δεκτὸς καὶ νὰ αἰσθανθῶ στὸ πρόσωπό του,
τὴν αὔρα (πῶς ἀλλιῶς νὰ τὸ πῶ;) τῶν ἡρώων καὶ «ἡρωϊσσῶν» του.
Τὸ μεγάλο δῶρο ποὺ ἔμελλε νὰ δεχτῶ ἀπὸ αὐτόν, δὲν τὸ
ὑποπτευόμουν κάν: ὁ Σκαρίμπας μεσίτευσε, μὲ τὸν τρόπο του, στὴ
γνωριμία μου μὲ τὴν Ἁγία Εὐθυμία καὶ τοὺς θαυμάσιους ἀνθρώπους
της, τοὺς ἐργάτες τῆς γῆς καὶ τῆς πέννας, τοὺς ἀκούραστους
ἀναδιφητὲς τοῦ ἔργου του. Ἔγινε ἐν τῇ ἀπουσίᾳ του ὁ «νουνὸς»
αὐτῆς τῆς πρώτου βαθμοῦ (ἀφοῦ τὸ οὐσιῶδες βρίσκεται στὸ συναίσθημα) συγγένευσης. Τὸν εὐγνωμονῶ καὶ γι’ αὐτό, κι ἂς μὴν κουράστηκε καθόλου γιὰ τὴ μεσιτεία, ὅπως καὶ ὁ ἴδιος ἦταν εὐγνώμων στὸν
γιατρό του, ὁ ὁποῖος ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἀπουσίαζε στὸ ἐξωτερικό, τοῦ
ἔσωσε τὴ ζωή (φόρος τιμῆς στὴ θυμοσοφία του). Ἑστία τῆς συνάντησης εἶναι οἱ ἐτήσιες ἐκδηλώσεις τῶν «Σκαριμπείων» καὶ τὰ
Ἁγιαθυμιώτικα Νέα, τὸ ἔντυπο ποὺ λαμπρύνει ὄχι μόνο τὴν εἰκόνα τῆς
περιφέρειας, ἀλλὰ καὶ τὴν εἰκόνα καὶ ἱστορία τοῦ περιοδικοῦ τύπου
στὴν Ἑλλάδα˙ μικραίνει ἢ ἐξαλείφει τὶς ἀποστάσεις ἀνάμεσα στὴ μητρόπολη (ποιά μητρόπολη;) καὶ τὴν περιφέρεια. Καταφεύγω σὲ ἕναν
θεολογικὸ ἀφορισμό, γιὰ νὰ πῶ ὅτι μὲ τέτοια ἔντυπα ἡ περιφέρεια
μετατοπίζει κάθε φορὰ τὸ μητροπολιτικὸ κέντρο. Ὁ πολιτισμὸς γίνεται ἕνας κύκλος ὅπου τὸ κέντρο του βρίσκεται παντοῦ, ἐν
προκειμένῳ, «ἐκεῖ ὅπου πάλλει ὁ σφυγμὸς τῆς Ἑλλάδας» (Γ. Σκαρίμπας). Μία νοερὴ συγκέντρωση καὶ ἔκδοση, σὲ θεματικοὺς τόμους,
τῶν μελετημάτων, σημειωμάτων καὶ δοκιμίων ποὺ ἔχουν δημοσιευτεῖ
στὸ ἔντυπο, προϊόντων ἀρχειακῆς ἔρευνας, μόχθου καὶ λεπτοϋφασμένης γραφῆς, θὰ ἐμπλούτιζε σημαντικὰ τὴν ἑλληνικὴ γραμματεία
καὶ θὰ ἐκάλυπτε πολλὰ κενὰ τῆς ἱστοριογραφίας καὶ τῆς φιλολογικῆς
ἑρμηνείας.
Χειροκροτῶ ὄρθιος μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς ἀναγνῶστες, τοὺς συνοδοιπόρους ἐπὶ δυόμισυ δεκαετίες αὐτοῦ τοῦ σπουδαίου ἔργου, τὸν Σύλλογο Ἁγιοευθυμιωτῶν « Ὁ Ἅγιος Εὐθύμιος», τοὺς διατελέσαντες
προέδρους καὶ ὑπεύθυνους ἔκδοσης τοῦ ἐντύπου κ. Βασίλειο Δεδούση (1991-1993), κ. Εὐθύμιο Γλυμῆ (1994-2001), κ. Ἀνδρέα
Σολτάτο (2008-2009), καὶ τὸν διατελοῦντα πρόεδρο κ. Σπύρο Κυριάκη (2002-2007 καὶ 2010 ἀδιαλείπτως μέχρι σήμερα)˙ τοὺς συνεργάτες, σύσσωμο τὸ χωριὸ καὶ τὴ μείζονα περιφέρεια ποὺ τὸ
στηρίζουν. Ξεχωριστὴ μνεία ὀφείλεται στὸν ἀκαταπόνητο κ. Σπύρο
Κυριάκη, ὁ ὁποῖος ἐκτὸς τῶν ἄλλων ὑπηρεσιῶν εἶναι ὁ ὑπεύθυνος
σύνταξης καὶ ὕλης τοῦ εἰκοσιπεντάχρονου ἤδη ἐντύπου, ἀπὸ τὸ
πρῶτο του βῆμα μέχρι σήμερα. Ἀκολουθῶ κι ἐγὼ μὲ ζωηρὰ βήματα,
εὐγνώμων γιὰ τὴν τιμὴ νὰ φιλοξενοῦμαι στὰ Ἁγιαθυμιώτικα Νέα,
ὅπου καταργεῖται ἡ ἔννοια τῆς φιλοξενίας, ἀφοῦ δὲν αἰσθάνομαι
ξένος στὸν τόπο καὶ στὸ ἔντυπο. Τὸ ἀντίθετο.
Ἔρρωσθε, λοιπόν, φίλες καὶ φίλοι, ὅπως εὔχονταν οἱ παλαιότεροι, γιὰ
τὰ μεταξένια, πολύτιμα Ἁγιαθυμιώτικα Νέα.
Καλή μας ἀντάμωση καὶ στὰ ἐφετινὰ «Σκαρίμπεια».
Ἀθήνα, 27 Φεβρουαρίου 2016
Συμεὼν Γρ. Σταμπουλοῦ
Σημείωση «Α.Ν.»: Αν και πλέον δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, ο Συμεών Σταμπουλού είναι Φιλόλογος-Νεοελληνιστής και συγγραφέας, ένας σπουδαίος άνθρωπος του πνεύματος, από τους πιο
σημαντικούς φίλους του τόπου μας, πολύτιμος συμπαραστάτης μας
στα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ και επίτιμο μέλος του Συλλόγου μας.
34
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Δεχτείτε πολλά συγχαρητήρια για τα 25 χρόνια από την έκδοση της
ωραιότατης εφημερίδας σας. Τα 100 φύλλα που βγάλατε αποτελούν
μεγάλο επίτευγμα για μια τοπική εφημερίδα. Και τούτο γιατί με τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν σ’ αυτά, δημιουργήσατε ένα Αρχείο Ζωής
του χωριού σας που ικανοποιεί τις πνευματικές, κοινωνικές και πληροφοριακές ανάγκες των χωριανών. Και το ακόμα σπουδαιότερο είναι
πως με τα σημαντικά κείμενα που δημοσιεύονται, οι επόμενες γενιές
θα ξέρουν ως την τελευταία λεπτομέρεια τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή από το ελάχιστο ως το μέγιστο.
Η διαχρονική πορεία των ανθρώπων που μείνανε στο χωριό κι
αυτών που ξενητεύτηκαν περνάει στην τοπική Ιστορία σας με κάθε
λεπτομέρεια. Τα 100 ως τώρα φύλλα της εφημερίδας είναι χρήσιμα σαν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Σ’ αυτά θα ανταμώνει ο κάθε μελετητής ή ερευνητής των ιστορικών γεγονότων με την Αλήθεια.
Μακρυά από διαστρεβλώσεις ή σκόπιμες παραλείψεις. Μακρυά από
τους μεταπελευθερωτικούς φανατισμούς. Ο δικός σας φανατισμός
είναι για την Αλήθεια των ιστορικών φαινομένων. Πολλά από τα δημοσιεύματα πλουτίζουν τη Νεοελληνική μας Ιστορία κι αυτό είναι μια
αληθινά εθνική προσφορά. Η Αγιαθυμιά είναι τυχερή που παιδί της
είναι ένας Μεγάλος των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο αθάνατος Γιάννης
Σκαρίμπας. Είστε αντάξιοί του. Σύντομα θα δημοσιεύσω την αλληλογραφία που είχα μαζί του και θα δείτε τη μεγαλοσύνη του από μια
άλλη πλευρά.
Με φιλικούς χαιρετισμούς και συγχαρητήρια.
Μιχάλης Σταφυλάς
Εκδότης-Διευθυντής Περιοδικού
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
(Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών)
ΨΗΛΑ ΣΤΗ ΛΙΑΚΟΥΡΑ
Στοῦ Παρνασσοῦ τὶς κορφὲς
ἀναβαπτίστηκα σήμερα.
Δροσερὸ ἀεράκι ἀγκάλιαζε τὸ κορμί μου
καὶ τὸ φτερωτὸ καὶ ἀέρινο
ὁδηγοῦσαν τὰ βήματά μου.
Πουλιά, πέτρες καὶ χρώματα
τὰ γιορτινά τους φοροῦσαν,
ἐνῶ ἡ μουσικὴ γύρω μου
μὲ τῆς καρδιᾶς μου ταυτιζόταν τοὺς χτύπους.
Πληρότητα μὲ κατεῖχε ἀγαλλίασης,
κι ὅλα γιὰ δόξα ζωῆς,
γιὰ δικαίωση ὕπαρξης μοῦ μιλοῦσαν.
Περήφανος ἔνοιωθα
ποὺ ἀξιώθηκα μιὰ τέτοια μέρα.
Στοῦ Παρνασσοῦ τὶς κορφὲς
τοῦ χρόνου τὴν ἐκμηδένιση
ἡ ὀμορφιὰ καὶ τὸ φῶς εἶχαν φροντίσει.
Εκατό φύλλα “Αγια Θυμιώτικα νέα” εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια
σκληρής δουλειάς με μόνο σκοπό την προβολή του τόπου μας και
των τέκνων της Αγίας Ευθυμίας, της Μαρτυρικής Αγίας Ευθυμίας.
Το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής αδιαμφισβήτητα επιτυχημένο, πληθώρα ύλης σε κάθε του φύλλο το εντυπωσιακό όμως είναι
πως έχει καταφέρει η ύλη της να μην ελκύει μόνο κάποιον που έχει
ρίζες από το χωριό μας άλλα και αναγνώστες που δεν έχουν ρίζες
ούτε καν από την Φωκίδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω είναι μία προσωπική
μου ανάμνηση. Όταν το 2007 είχα την τύχη να γίνω Πρόεδρος του
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε,
Με αφορμή την επέτειο συμπλήρωσης των
25 χρόνων συνεχούς κυκλοφορίας της εφημερίδας του Συλλόγου σας «Αγιαθυμιώτικα
ΝΕΑ», θεωρήσαμε επιτακτική την ανάγκη να
εκφράσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά
μας για αυτό το γεγονός.
Η έκδοση μιας εφημερίδας , μάλιστα τόσο
πολυσέλιδης, - και μιλάμε από προσωπική
πείρα- είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, κυρίως
όταν επιχειρείται από μη επαγγελματίες δημοσιογράφους, που μοναδικό σκοπό έχουν
την επικοινωνία με τα μέλη τους, τους φίλους
και άλλους Ρουμελιώτες, την προβολή του
έργου του Συλλόγου όπως επίσης την προ-
100 φύλλα - 25 χρόνια
Συνεχίζουμε
για ακόμη πιο ψηλά...
Σημείωση «Α.Ν.»: Ο Γιώργος Σκουρογιάννης, φίλος του Συλλόγου μας, είναι λογοτέχνης
και ποιητής από την Πολύδροσο (Σουβάλα)
και συμμετέχει στην επέτειο των «Α.Ν.» με το
παραπάνω θαυμάσιο ποίημά του. Τον ευχαριστούμε πολύ.
Συλλόγου δέχτηκα πολλά τηλεφωνήματα από πάρα πολλούς φίλους
για συγχαρητήρια που όλοι όμως έκλειναν τις ευχές τους με μία προτροπή "προσπάθησε να κρατήσεις την εφημερίδα του Συλλόγου στο
ίδιο επίπεδο έχετε την καλύτερη και ποιοτικότερη εφημερίδα Συλλόγου, ίσως και σε όλη την χώρα".
Εύχομαι τα εκατό φύλλα να γίνουν διακόσια, τριακόσια, τετρακόσια
με το ίδιο μεράκι και ποιότητα και οι νεότεροί μας να καμαρώνουν το
ίδιο με εμάς για τα “Αγια Θυμιώτικα νέα”.
Ανδρέας Γ. Σολτάτος
Πρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Αγίας Ευθυμίας
βολή και επίλυση των προβλημάτων του χωριού τους.
Είναι αξιοθαύμαστο το γεγονός της συμπαράστασης των Αγιοευθυμιωτών που στηρίζουν
παντοιοτρόπως αυτή τη δύσκολη προσπάθεια.
Στους δύσκολους καιρούς που πορευόμαστε
τα περισσότερα έντυπα αναγκάζονται να σιωπήσουν.
Η ύλη πλούσια, με ποικίλο περιεχόμενο,
θαυμαστές πνευματικές συνεργασίες, νοσταλγικές αναφορές, ήθη - έθιμα, αξιόλογες δράσεις του Συλλόγου στο γύρισμα του χρόνου,
καταδεικνύουν την αγάπη του Συλλόγου για το
χωριό και τους χωριανούς του.
Η έκδοση των «Αγιαθυμιώτικων ΝΕΩΝ»
Αγιαθυμιώτικα NEA
Ἐγκάρδιες εὐχὲς γιὰ τὴ μακροημέρευση τῶν
«Ἁγιαθυμιώτικων Νέων»
Γιῶργος Σκουρογιάννης
είναι κατάθεση ψυχής του εκδότη του, που
φαίνεται ότι διαθέτει πολύ κόπο, χρόνο αλλά
και μεράκι και αγάπη για τον τόπο του. Τα
Α.Ν. αποτελούν πολιτισμικό γεγονός όχι μόνο
για την Αγια-Θυμιά αλλά και για ολόκληρη τη
Φωκίδα.
Ευχόμαστε αγαπητέ πρόεδρε να έχετε
πάντα υγεία, υπομονή και την ικανότητα για
συνεχή πνευματική δημιουργία. Τα «Αγιαθυμιώτικα ΝΕΑ» να τα εκατοστίσουν.
Με εκτίμηση και φιλία,
Γιάννης & Πόπη Γαϊτάνη
Εκδότες της εφημερίδας
«ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ»
ΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΣΠΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ - Πρόεδρος
ΑΝΘΟΥΛΑ ΓΛΥΜΗ-ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - Αντιπρόεδρος
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ - Γεν. Γραμματέας
ΒΑΣΩ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ - Ταμίας
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΛΥΤΡΑΣ - Μέλος
ΓΙΩΤΑ ΝΤΟΥΡΟΥ-ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ - Μέλος
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΠΠΑΣ - Μέλος
Κινητό
6943070765
6976036942
6945152507
6932236478
6936960284
6932634438
6932478700
Σταθερό
2107512061
2108219421
2103471575
2109647684
Για οποιοδήποτε θέμα του Συλλόγου, μπορείτε να επικοινωνείτε με
κάποιο από τα μέλη του Δ.Σ. στα αναφερόμενα του καθενός τηλέφωνα ή στο τηλέφωνο του Συλλόγου: 2103250354.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
35
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ
(2η συνέχεια)
1867
Από το 1867 έως το 1869 ακολούθησε εκτύπωση με τη «μαλακή
μέθοδο». Το χαρτί είναι καλής ποιότητας, χρωματισμένο στην απόχρωση των γραμματοσήμων, εκτός από το 10λεπτο και το 40λεπτο
που το χαρτί τους είναι ανοιχτό μπλε.
Το 1870 εκτυπώθηκε η σειρά του ενός λεπτού και των είκοσι λεπτών.
Το 1871 και το 1872 εκτυπώθηκαν κεφαλές Ερμή με κακής ποιότητας χαρτιού.
Από το 1872 έως το 1876 εκτυπώθηκαν σε χαρτί που είναι δικτυωτό συνήθως λεπτό και διαφανές. Είναι χρωματισμένο έντονα
στην απόχρωση των γραμματοσήμων, εκτός από το 10λεπτο που
είναι πράσινο και το 40λεπτο που είναι μπλε.
Το 1876 ακολουθεί εκτύπωση στο Παρίσι λόγω της αναγκαιότητας
έκδοσης νέων κλάσεων 30 και 60 λεπτών, σε νέες πλάκες για τις νέες
αξίες.
Μέχρι το 1880 ακολουθεί έκδοση σε υποκίτρινο ή κρεμ χαρτί.
Η έκδοση που θα ακολουθήσει και θα εκτυπώνεται μέχρι το 1886
θα είναι η τελευταία των εκδόσεων της μεγάλης κεφαλής του Ερμή.
Στη τελευταία αυτή έκδοση όλες οι κλάσεις τυπώθηκαν χωρίς αριθμούς ελέγχου κι έτσι δεν γίνεται σύγχυση με τις προηγούμενες.
1896
Από το 1896 και με
αφορμή την αναβίωση
των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, με τους Α’
Ολυμπιακούς Αγώνες της
Αθήνας, την 25η Μαρτίου
(6η Απριλίου) του 1896, ξεκινά η δεύτερη περίοδος
του γραμματοσήμου στην
Ελλάδα, μέσω του οποίου
θα αποτυπώνεται η ιστορία, παρουσίαση της βασιλικής οικογένειας, η
πολιτική των κυβερνήσεων της εποχής κ.ο.κ.
Την 25η Μαρτίου (6η Απριλίου) του 1896, ημέρα έναρξης των αγώνων εκδίδεται η
σειρά «Ολυμπιακοί Αγώνες». Τα θέματα των προέρχονται από αρχαίες
ελληνικές παραστάσεις που πρότεινε ο καθηγητής Ιωάννης Σβορώνος.
Tα σχέδια φιλοτέχνησε ο Ελβετός καλλιτέχνης A. Guilleron, τις χαλύβδινες
μήτρες εκτύπωσης κατασκεύασε ο Γάλλος χαράκτης Ε. Μouchon και η
εκτύπωση πραγματοποιήθηκε στο Γαλλικό Εθνικό Τυπογραφείο. Η σειρά
αυτή, είναι παγκοσμίως σε πρώτη ζήτηση, λόγω του θεματικού της ενδιαφέροντος, σπάνια και κατά συνέπεια ακριβή για τους συλλέκτες.
1900
Το 1900, και λόγω της συνεχούς υποτίμησης της δραχμής, συνέπεια της πτώχευσης του 1893 και του «ατυχούς πολέμου» του 1897,
έχουμε τις λεγόμενες εκδόσεις «επισημάνσεις» φαινόμενο των εποχών οικονομικής ανέχειας στα ελληνικά γραμματόσημα. Επισήμανση είναι η πρόσθετη εκτύπωση των γραμματοσήμων με νέες
ενδείξεις μεταβάλλοντας την ονομαστική τους αξία, ή επισημαίνοντας περιόδους και γεγονότα.
1886
Το 1886 έχουμε την έκδοση των μικρών κεφαλών του Ερμή. Η χάραξη των τυπογραφικών πλακών έγινε από τον H. Hendricks σε σχέδιο του A. Dome και η εκτύπωση στο Εθνικό τυπογραφείο του
Μαλίν στο Βέλγιο. Αρχικά προηγήθηκε η εκτύπωση των κλάσεων
25, 50 λεπτών και της 1 δραχμής, που κυκλοφόρησαν την 1η Απριλίου 1886, ακολούθησε δε, κατά χρονολογική σειρά, αυτή των κλάσεων 10, 1, 2, 5, 20 και 40 λεπτών, που κυκλοφόρησαν κατά το
Φεβρουάριο του 1888. Από το 1889 η εκτύπωση έγινε στην Αθήνα
με τις ίδιες τυπογραφικές πλάκες που ήρθαν από το Βέλγιο πραγματοποιήθηκαν σε δύο μεγάλες περιόδους η πρώτη ως το 1891 και
η δεύτερη ως το 1896.
(Η συνέχεια στο επόμενο φύλλο)
Θεόφιλος Ευθ. Αγαπητός
36
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ (1788-1821)
Ο ΑΓΝΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΗΡΩΑΣ ΤΟΥ 1821
Ο ΑΗΤΟΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ
> Eπιμέλεια: Γιώτα Ποντίκη - Γλυμή
ΑΘ. ΔΙΑΚΟΣ, του Φώτη Κόντογλου
(αποτελεί μέρος της τοιχογραφίας
που βρίσκεται στο Δημαρχείο Αθηνών)
Στης Αλαμάνας η Κλειώ, το θρυλικό γεφύρι
την δάφνη την αμάραντη κατέβηκε
να σπείρει.
Και η Ελευθερία που τ’ άστρο της
ανέσπερο στην πλάση
τον Λεωνίδα ανάστησε στο Διάκο
τον Θανάση.
Και των ηρώων καύχημα στην δόξα
του Κυρίου,
Θανάση Διάκο σ’ έφερεν ο δαρμός
του μαρτυρίου,
και ενώ σου σπάραζε κακή φωτιά
το τίμιο σώμα,
τραγούδι αγγελικό φιλί σου μύρωνε
το στόμα.
Κ. Παλαμάς
Ο Aθανάσιος Διάκος ανήκει σε ένα πλήθος μπαρουτοκαπνισμένων Αγωνιστών, οι
οποίοι έδωσαν τη ζωή τους για την Ελευθερία της Πατρίδας μας.
Πριν από 195 χρόνια, στις 24 Απρίλη του
1821, μαρτύρησε ο ηρωικός Αθανάσιος Διάκος. Λίγοι το θυμούνται, αλλά έστω και σαν
ελάχιστο φόρο τιμής στον μεγάλο αυτό πρωτομάρτυρα του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, ας γράψουμε λίγα λόγια γι’ αυτόν.
Γεννήθηκε το 1788 στη Φωκίδα. Ως προς
τον τόπο καταγωγής, ερίζουν δύο χωριά της
περιοχής των Βαρδουσίων (του όρους Κόραξ
της αρχαίας Αιτωλίας). Η Αρτοτίνα, δυτικά των
Βαρδουσίων και η Άνω Μουσουνίτσα, ανατολικά των Βαρδουσίων, που μετονομάστηκε σε
Αθανάσιος Διάκος. Η έριδα μεταξύ των δύο οικισμών κρατάει από τα χρόνια της επανάστασης, με την κάθε πλευρά να προβάλλει τα
επιχειρήματά της. Δεν θα μπούμε στην διαδικασία επικύρωσης της καταγωγής του Διάκου,
αφού είναι γνωστό ότι ο ήρωας έλκει την καταγωγή του και από τα δύο χωριά, λόγω των
γονέων του. Άλλωστε, τέτοιοι ήρωες ανήκουν
σε όλον τον ελληνισμό και όχι σε μια περιοχή.
Σε ηλικία 17 ετών χειροτονήθηκε διάκονος
στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρίσκεται πλησίον της Αρτοτίνας, εξ
ου έλαβε και το προσωνύμιο Διάκος, με το
οποίο έμεινε γνωστός στην ιστορία. Για το
πώς εγκατέλειψε τον μοναστικό βίο υπάρχουν
δύο εκδοχές. Η μία λέει ότι σκότωσε κάποιον
αισχρό Τούρκο αγά και η άλλη ότι σε κάποια
γιορτή έπεσαν πυροβολισμοί και για τον θάνατο που προκλήθηκε από αυτούς τους πυροβολισμούς, όλοι κατηγόρησαν τον Διάκο.
Σε κάθε περίπτωση ο Αθανάσιος Διάκος,
εγκατέλειψε τον μοναστικό βίο, ο οποίος του
προσέφερε μια στοιχειώδη μόρφωση και εντάχθηκε στο κλέφτικο σώμα του περίφημου
Τσαμ Καλόγηρου, ο οποίος δρούσε στην περιοχή της Δωρίδας και των Κραβάρων (ορεινή
Ναυπακτία). Έτσι ο Διάκος συνέχισε την οικογενειακή του παράδοση, αφού και ο παππούς
του και ο θείος του ήταν κλέφτες, κατά τον 18ο
αιώνα. Γρήγορα διακρίθηκε σαν κλέφτης και
μάλιστα έσωσε την ζωή του τραυματισμένου
καπετάνιου Τσαμ Καλόγηρου, κουβαλώντας
τον μετά από σύγκρουση με τους Τούρκους
κοντά στην Ζηλίστα (Κυδωνιά Ναυπακτίας).
Όταν αποσύρθηκε ο καπετάνιος, στην θέση
του όρισε, τον Δήμο Σκαλτσά (Σκαλτσοδήμο),
τον Γούλα και τον Διάκο, όπου την αρχηγία
είχε ο Σκαλτσοδήμος σαν γηραιότερος. Ο Διάκος έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στον λαό της
Δωρίδας, για την παλληκαριά του και τους
τρόπους του. Περιγράφεται ως άτομο μετρίου
αναστήματος, με ωραία μάτια και μακριά
μαύρα μαλλιά, προσεγμένη ενδυμασία και
σοβαρό βλέμμα, ιδιαίτερα ευκίνητος και γοργός στα πόδια, ενώ ήταν και άριστος στη σκοποβολή. Ήταν ένα σπάνιο δείγμα ελληνικής
ομορφιάς, ανδρείας και αρετής στοιχεία που
τον καθιστούν κορυφαία μορφή στο Πάνθεον
των ηρώων του ’21. Είναι ο ήρωας της Επανάστασης με το υψηλό πατριωτικό φρόνημα,
ο μάρτυρας της ελευθερίας που η μορφή του
αγγίζει τα όρια του θρύλου. Εκείνος που
έδειξε στους Έλληνες πώς να πολεμούν με
ανδρεία και το βασικότερο, πώς να πεθαίνουν
για την πατρίδα και τα ιδανικά τους. Ένα μεγάλο παράδειγμα αυτοθυσίας που έδωσε
πνοή στην ελληνική επανάσταση και ιδιαίτερο
νόημα στο σύνθημα: Ελευθερία ή Θάνατος.
H σημαία του Αθ. Διάκου με έμβλημα
τον Άγιο Γεώργιο και την επιγραφή
«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ»
Το 1814, ο Αλή Πασάς κάλεσε τους οπλαρχηγούς της Ρούμελης, για να τους εντάξει
στην σωματοφυλακή του (τζοχανταραίοι). Ο
παμπόνηρος και αιμοσταγής πασάς, είχε
κατά νου να αποσχιστεί από τον σουλτάνο
και χρειαζόταν την βοήθεια των εμπειροπόλεμων Ελλήνων αρματολών. Από το αρματολίκι του Λιδωρικίου της Δωρίδας, εστάλη ο
Διάκος. Εκεί γνωρίστηκε με άλλους αρματολούς οπλαρχηγούς, τον Καραϊσκάκη, τον Πανουργιά και κυρίως τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.
Ο Διάκος, όντας αγνή ψυχή, αρνήθηκε την
υποταγή στις ραδιουργίες του Αλή, ο οποίος
τότε διέταξε τον Ανδρούτσο να βγάλει από τη
μέση το παλικάρι από την Δωρίδα. Ο Ανδρούτσος, χωρίς να αναφέρει τίποτα για το
θέμα, έσωσε την ζωή του Διάκου. Το 1818 ο
Ανδρούτσος διορίστηκε αρχηγός στο αρματολίκι της Λιβαδειάς και ο Διάκος ήταν ένα
από τα 7 πρωτοπαλίκαρά του. Εκείνη την
εποχή μυήθηκαν οι ήρωες και στην Φιλική
Εταιρεία. Το 1820, ο Ανδρούτσος εγκατέλειψε
το αρματολίκι, είτε γιατί εθεωρείτο πολύ έμπιστος του Αλή και κατά συνέπεια αντιμετώπιζε
την δυσπιστία των Τούρκων που τον πολεμούσαν ήδη, είτε λόγω διένεξης με τον Διάκο.
Τότε ανακηρύχθηκε ομόφωνα αρχηγός στην
επαρχία της Λιβαδειάς ο Διάκος.
Τον Μάρτιο του 1821 ξέσπασε στην Πελοπόννησο η επανάσταση και ταυτόχρονα επαναστάτησαν η Παρνασσίδα (24 Μαρτίου) και
η Δωρίδα (28 Μαρτίου). Στις 30 Μαρτίου ο
Διάκος γίνεται κύριος της Λιβαδειάς. Προηγουμένως είχε καταφέρει να εξοπλίσει τους
κατοίκους της περιοχής, με την άδεια του βοεβόδα της Λιβαδειάς, χρησιμοποιώντας το τέχνασμα ότι δήθεν θα αποκρούσει τον
επερχόμενο Ανδρούτσο (ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, το λιοντάρι της Ρούμελης, ήταν ο
φόβος και ο τρόμος Τούρκων και Αλβανών
της Ρούμελης).
Ακολούθως, τις πρώτες εβδομάδες του
Απριλίου του 1821, οι οπλαρχηγοί Πανουργιάς, Δυοβουνιώτης και Διάκος, καλούν τον
οπλαρχηγό της Υπάτης Κοντογιάννη να συνδράμει τις προσπάθειές τους για άλωση της
περιοχής και πολιορκία της μεγαλύτερης
πόλης της ανατολικής Στερεάς, της Λαμίας.
Ατυχώς για τον εθνικό αγώνα, ο εν λόγω
οπλαρχηγός της Υπάτης, αρνήθηκε την συνδρομή του θεωρώντας άκαιρη την επανάσταση. Τελικώς πείσθηκε στις 18 Απριλίου,
όταν τα παλικάρια του τον εγκατέλειψαν και
προσχώρησαν στις δυνάμεις των άλλων τριών
οπλαρχηγών. Αλλά ήταν αργά. Ο Χουρσίτ,
που πολεμούσε τον Αλή στην Ήπειρο, έστειλε
τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη, με
8.000 πεζούς και περίπου 1.000 ιππείς να καταπνίξουν την επανάσταση. Αυτό ανάγκασε τις
ελληνικές δυνάμεις να λύσουν την πολιορκία
της Υπάτης.
Στις 20 Απριλίου στους Κομποτάδες Φθιώ-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
τιδος, συσκέφτηκαν οι τρεις οπλαρχηγοί της
ανατολικής Στερεάς Ελλάδος. Η συνολική
τους δύναμη ανερχόταν σε 1.500 άνδρες. Ο
Δυοβουνιώτης πρότεινε να αντιμετωπίσουν
από κοινού τον υπεράριθμο εχθρό στο στενό
των Θερμοπυλών. Η γνώμη του Πανουργιά
με την οποία συντάχτηκε και ο Διάκος, ήταν
να χωριστεί ο στρατός τους σε 3 μέρη. Ο Πανουργιάς κατέλαβε το χωριό Μουσταφάμπεη
και την Χαλκωμάτα με συνολικά 600 άνδρες,
ο Δυοβουνιώτης με 400 άνδρες την γέφυρα
του Γοργοποτάμου και ο Διάκος με 500 άνδρες πορεύτηκε προς την Αλαμάνα. Σε ένα
χάνι κοντά στην Αλαμάνα κλείστηκαν ο Καλύβας και ο Μπακογιάννης με 200 άνδρες, ενώ
οι υπόλοιποι 300 ήταν μαζί με τον Διάκο στην
γέφυρα.
Ο Ομέρ Βρυώνης, Αλβανός πασάς, ήταν
στην ουσία ο αρχηγός των τουρκαλβανικών
δυνάμεων, ενώ τυπικά ηγείτο ο Κιοσέ Μεχμέτ.
Ο Βρυώνης, που θήτευσε στην αυλή του Αλή,
όπου γνώρισε τον Ανδρούτσο και τον Διάκο,
είχε σε μεγάλη εκτίμηση τον οπλαρχηγό από
την Δωρίδα, γι’ αυτό κινήθηκε τάχιστα και στις
23 Απριλίου, προτού οχυρωθούν καλά οι Έλληνες στα ταμπούρια τους, επιτέθηκε με κύριο
στόχο την δύναμη του Διάκου. Πρώτα χτυπήθηκε ο Δυοβουνιώτης, ο οποίος μη δυνάμενος να αντισταθεί, υποχώρησε σε πιο οχυρές
θέσεις, αλλά πιέστηκε περαιτέρω και εγκατέλειψε την περιοχή, κινούμενος προς την πατρίδα του, τα Δύο Βουνά Φθιώτιδος. Έτσι, το
ένα από τα 3 τμήματα των ελληνικών δυνάμεων, εξουδετερώθηκε σχετικά γρήγορα. Οι
δυνάμεις του Βρυώνη πλησίασαν προς το
χωριό Μουσταφάμπεη (Ηράκλεια Φθιώτιδος)
και την Χαλκωμάτα χτυπώντας την δύναμη
του Πανουργιά, αλλά και προς την Αλαμάνα,
όπου βρισκόταν ο Διάκος. Η δύναμη του Πανουργιά κάμφθηκε και ο ίδιος πληγώθηκε σοβαρά. Τελικώς υποχώρησαν μαχόμενοι. Εκεί,
στην Χαλκωμάτα βρήκε ηρωικό θάνατο ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, ο οποίος με το
σταυρό στο χέρι εμψύχωνε τα παλικάρια.
Μετά και την υποχώρηση του Πανουργιά, όλη
η τουρκαλβανική δύναμη ενεπλάκη στην
μάχη στην Αλαμάνα. Από τους 500 περίπου
άνδρες του Διάκου, οι 200 ήταν με τον Καλύβα και τον Μπακογιάννη. Η μάχη συνεχιζόταν σκληρή, αλλά τώρα η θέση των Ελλήνων
ήταν τραγική. Τα σώματα των Πανουργιά και
Δυοβουνιώτη, δεν υπήρχαν πλέον. Οι εχθροί
έπεφταν νεκροί, αλλά συνάμα και πολλοί Έλληνες έπεφταν, ενώ άλλοι είχαν αρχίσει να
φεύγουν. Ο Καλύβας και ο Μπακογιάννης
κλεισμένοι στο χάνι, δεν μπορούσαν να βοηθήσουν, ενώ ο Διάκος είχε απομείνει μόνο με
48 άνδρες κοντά στην μονή Δαμάστας. Τότε
του έφεραν την φοράδα του, παρακαλώντας
τον να φύγει. Αυτός απάντησε «ο Διάκος δεν
φεύγει, δεν εγκαταλείπει τους συντρόφους
του». Ο αδελφός του ο Κωνσταντίνος, ο επονομαζόμενος Μασσαβέτας, σκοτώθηκε και
τότε η ήρωας χρησιμοποιώντας ως κάλυψη
το σώμα του νεκρού αδερφού του συνέχισε
την μάχη. Τα όπλα του αχρηστεύτηκαν από
τους πολλούς πυροβολισμούς, ενώ έσπασε
και το σπαθί του στην συμπλοκή σώμα με
σώμα. Τότε αχρηστεύτηκε και το δεξί του χέρι
στην κλείδωση, αλλά εξακολούθησε την μάχη
με το αριστερό κρατώντας το σπασμένο
σπαθί. Έπεσαν επάνω του οι Αλβανοί και τον
συνέλαβαν λαβωμένο. Λέγεται ότι περνώντας
μπροστά από το χάνι που ήταν ακόμα οχυρωμένοι ο Καλύβας με τον Μπακογιάννη, φώναξε «Καλύβα, Μπακογιάννη δέκα χιλιάδες με
κρατούν!». Στο χάνι είχαν μείνει 4 μόνο γενναίοι άνδρες που όρμησαν διάμεσου των
Τούρκων και των Αλβανών και έπεσαν νεκροί.
Ο Διάκος μεταφέρθηκε στο Ζητούνι (Λαμία).
Ο Βρυώνης δεν τον αναγνώρισε αρχικά,
όπως ήταν καταματωμένος και χλωμός. Τον
ρώτησε «πώς σε έπιασαν ζωντανό;» και
απάντησε «αν το ήξερα, θα φύλαγα ένα φυσέκι για τον εαυτό μου». Ο Κιοσέ Μεχμέτ των
ρώτησε για τον σκοπό που ξεσηκώθηκαν και
ο ήρωας αποκρίθηκε ότι είτε θα απελευθερώνονταν είτε θα πέθαιναν όλοι. Του πρότειναν
να του χαρίσουν την ζωή, δίνοντας του αξιώματα, αλλά αυτός απάντησε υπερήφανα και
ελληνικά «Πάτε και σεις και η πίστη σας,
Μουρτάτες, να χαθείτε. Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός, θε να πεθάνω!». Όταν απειλήθηκε ότι θα θανατωθεί, απάντησε «η Ελλάς
έχει πολλούς Διάκους». Ο Βρυώνης, ήθελε να
τον σώσει, αλλά με την επέμβαση του Χαλήλμπεη της Λαμίας αποφασίστηκε η παραδειγματική του εκτέλεση με ανασκολοπισμό
(παλούκωμα).
Στις 24 Απριλίου, ο ήρωας της Αλαμάνας,
κουβαλώντας στον τόπο του μαρτυρίου του
τον πάσσαλο, όπως έκανε ο Χριστός με τον
Σταυρό, οδηγήθηκε στον ατιμωτικό θάνατο.
Αναλογιζόμενος τον χαμό του την εποχή της
άνοιξης, αυτοσχεδίασε τους εξής στίχους
«Για δες καιρό που διάλεξε ο Χάρος να με
πάρει, τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι». Απευθυνόμενος, στους αλβανόφωνους της πόλης που τον συνόδευαν
είπε «Δεν βρίσκεται ανάμεσα σας κανένα παλικάρι να με σκοτώσει με πιστολιά και να με
γλιτώσει από τους Χαλδούπηδες (Τούρκους);». Δεν βρήκε απόκριση. Ο Αθανάσιος
Διάκος βρήκε φρικτό μαρτυρικό θάνατο. Οι
Τούρκοι τον παλούκωσαν ζωντανό. Ένας
Τούρκος παραγγέλθηκε για να του περάσει
το σουβλί μέσα από το σώμα του. Χωρίς να
πειράξει τα ζωτικά εσωτερικά όργανα, και
μόνον τρυπώντας του το έντερο και το διάφραγμα, ο γύφτος του πέρασε το σουβλί ανάμεσα από τα σπλάχνα και το πνευμόνι, μέχρι
που του το έβαλε επάνω από τον ώμο. Ο Διάκος στήθηκε όρθιος στραμμένος προς τη
Δύση για να τον καίει ο ήλιος. Γύρω του οι
Τούρκοι έστησαν σε πασσάλους τα ακρωτηριασμένα κεφάλια των παλικαριών του, να
τον κοιτάνε. Ο Διάκος άντεξε για πολύ το φρικτό βασανιστήριό του, βρίζοντας τους Τούρκους και τη θρησκεία τους, ενώ επαινούσε
τους Έλληνες. Ζητούσε όμως νερό να πιει και
κανείς δεν του έδινε. Ένας από τους συντρόφους του προσπάθησε να τον απαλλάξει
37
από το μαρτύριό του, και τον πυροβόλησε
από μακριά. Αστόχησε όμως, και αντί να τον
σκοτώσει, η σφαίρα του τρύπησε τον ώμο,
επιδεινώνοντας το μαρτύριό του. Ο βάναυσος τρόπος θανάτου του Διάκου στα χέρια
των Τούρκων (παλουκώθηκε και στη συνέχεια κάηκε) τρομοκράτησε και συγκλόνισε το
λαό της Ρούμελης. Η γενναία στάση του
κοντά στις Θερμοπύλες τον έκανε μάρτυρα
για τον απελευθερωτικό σκοπό και εμψύχωσε τους αγωνιστές.
Μετά τον θάνατό του, οι Τούρκοι πέταξαν
το λείψανό του σε ένα κοντινό χαντάκι. Οι
Χριστιανοί, όμως, βγήκαν κρυφά τη νύχτα και
έθαψαν το σώμα του, στον χώρο που αρχίζει
σήμερα η οδός Ησαΐα. Ο χώρος της ταφής
του είχε λησμονηθεί και ανακαλύφθηκε από
τον αντισυνταγματάρχη Ρούβαλη, το 1881.
Το 1886 έγινε το πρώτο μνημόσυνό του και
τοποθετήθηκε η σημερινή προτομή. Η επιτροπή εκδουλεύσεων προηγουμένως τον
αναγνώρισε ως ανώτατο αξιωματικό πρώτης
τάξεως και επιδίκασε μηνιαία σύνταξη στην
αδερφή του ως τον θάνατό της, το 1873.
«Για δες καιρό που διάλεξε
ο χάρος να με πάρει,
τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά
και βγάζει η γης χορτάρι»
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
«Αθανάσης Διάκος»
…Ἔσκυψ᾿ ὁ Διάκος ὡς τὴ γῆ, ἕσφιξε μὲ τὰ χείλη
κ᾿ ἐφίλησε γλυκὰ γλυκὰ τὸ πατρικό του χῶμα.
Ἔβραζε μέσα του ἡ καρδιά, καὶ στὰ ματόκλαδά του
καθάριο, φωτοστόλιστο, ξεφύτρωσ᾿ ἕνα δάκρυ...
Χαρὰ στὸ χόρτο πὤλαχε νὰ πιῇ σὲ τέτοια βρύση!
*
Πλαγιάζει ὁ λιονταρόψυχος! Τὰ νειάτα, τὴ θωρειά του
τ᾿ ἀστέρια βλέπουν μὲ χαρὰ
καὶ κάπου κάπου ἀφίνουν
κρυφὰ τὸ θόλο τ᾿ οὐρανοῦ γιὰ νὰ διαβοῦν σιμά του.
Μοσχοβολάει τριγύρω του καὶ τὸν σφιχταγκαλιάζει
στὸν κόρφο της ἡ ἄνοιξη, σὰν νἄτανε παιδί της.
Χαρούμενα τὰ λούλουδα φιλοῦν τὸ μέτωπό του
χάνει μὲ μιᾶς τὴν ἀσκημιὰ καὶ τὴν ταπεινοσύνη
ὁ ἔρμος ἀζώηρος, ἡ ποταπὴ ἡ λαψάνα,
γλυκαίνει τὸ χαμαίδρυο, στοῦ χαμαιλειοῦ τὴ ρίζα
ἀποκοιμιέται ὁ θάναρος καὶ τὸ περιπλοκάδι,
38
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ποὺ πάντα κρύβεται δειλὸ καὶ τ᾿ ἄπλερο κορμί του
ἀλλοῦ στυλόνει τὸ φτωχό, δυναμωμένο τώρα
τρελλό, περηφανεύεται καὶ θέλει νὰ κλαρώσῃ
στ᾿ ἀνδρειωμένο μέτωπο γιὰ ν᾿ ἀκουστῇ πὼς ἦταν
στὴ φοβερὴ παραμονὴ μία τρίχ᾿ ἀπ᾿ τὰ μαλλιά του.
Πλαγιάζει ὁ λιονταρόψυχος! Τοῦ ὕπνου του οἱ ὥραις
ὅσο κι᾿ ἂν φύγουν γρήγορα, μεσότοιχο θὰ γένουν
ν᾿ ἀποστομώσουν τὸ θολό, τ᾿ ἀγριωμένο κῦμα
τοῦ χρόνου ποὺ μᾶς ἔπνιξε. Μ᾿ ἐκείνην τὴν ρανίδα
πὤσταξ᾿ ἀπὸ τὰ μάτια του θὰ ξεπλυθῇ ἡ μαυράδα,
ποὺ ἐλέρωνε τῆς μοίρας μας τὸ νεκρικὸ δεφτέρι.
Ὁ Διάκος στὸ κρεββάτι του, ζωσμένος τὴ φλοκάτη,
σὰν ἀητὸς μὲς στὴ φωλειά, ὀλάκαιρο ἕνα γένος
ἔκλωθ᾿ ἐκείνην τὴν βραδειά. Ὅταν προβάλ᾿ ἡ μέρα,
θὰ νἄβγουν τ᾿ ἀητόπουλα μὲ τροχισμένα νύχια,
μὲ θεριεμένα τὰ φτερά, ν᾿ ἀρχίσουν τὸ κυνήγι...
Πλάστη μεγαλοδύναμε! Ἀξίωσέ μας ὅλους,
πρὶν μᾶς σκεπάσῃ ἡ μαύρη γῆ, στὰ δουλωμένα πλάγια
νὰ κοιμηθοῦμε μία νυχτιὰ τὸν ὕπνο τοῦ Θανάση!
Η ηρωική αντίσταση του Διάκου και των ανδρών του λίγες εκατοντάδες μέτρα από τις
αρχαίες Θερμοπύλες όπου θυσιάστηκαν ο
Λεωνίδας, οι Σπαρτιάτες και οι Θεσπιείς,
απέδειξε στους δύσπιστους έναντι των επαναστατημένων Ελλήνων, Ευρωπαίους ότι το
έθνος μας έχει συνέχεια και αξίζει την ελευθερία του. Παράλληλα, προβλημάτισε τον
Ομέρ Βρυώνη για το μέγεθος της αντίστασης
που θα έβρισκε κατερχόμενος προς την Πελοπόννησο. Ο σκεπτικός Βρυώνης, καθυστέρησε περίπου 2 εβδομάδες, δίνοντας ζωτικό
χρόνο στους επαναστατημένους του Μοριά.
Τότε, κατέφθασε και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο οποίος στις 8 Μαΐου αντιστάθηκε μια
ολόκληρη μέρα στο χάνι της Γραβιάς, προκαλώντας και εξευτελίζοντας τις τουρκαλβανικές
δυνάμεις και εκδικήθηκε το θάνατο του Διάκου. Η προέλαση του Βρυώνη στην Πελοπόννησο καθυστέρησε και άλλο (στην ουσία
ματαιώθηκε). Έτσι, οι Έλληνες κατάφεραν να
νικήσουν στο Βαλτέτσι και στα Δολιανά, σφίγγοντας τον κλοιό γύρω από την Τρίπολη, την
οποία άλωσαν τον Σεπτέμβριο. Διάκος και
Ανδρούτσος εξασφάλισαν, τις πρώτες αυτές
κρίσιμες εβδομάδες πολύτιμο χρόνο για τον
Κολοκοτρώνη και τους άλλους οπλαρχηγούς
της Πελοποννήσου. Αν οι Τουρκαλβανοί είχαν
περάσει ατουφέκιστοι στον Μοριά, πιθανότατα η επανάσταση θα είχε σβήσει αφού επικρατούσε πλήρης αναρχία και ανοργανωσιά
στις επαναστατικές δυνάμεις.
Προς τιμήν του Ήρωα, η Άνω Μουσουνίτσα
(το χωριό στο οποίο γεννήθηκε ο πατέρας
του) μετονομάστηκε σε «Αθανάσιος Διάκος»
στις 15/12/1958. Επίσης, η Κεντρική Επιτροπή Εκατονταετηρίδος (1830 - 1930) οργάνωσε πανηγυρικές εκδηλώσεις το 1930 για
τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Αθανασίου Διάκου στην Αρτοτίνα και εντοίχισε στην
πρόσοψη του κελιού του Ήρωα στην Ι. Μονή
Τιμίου Προδρόμου μαρμάρινη πλάκα με την
ακόλουθη επιγραφή «Ενταύθα εμόνασε το
τέκνο της Αρτοτίνης, ο Αθανάσιος Διάκος Εγένετο 31 Αυγούστου 1930».
Η μνήμη του Α. Διάκου πέρασε στο δημοτικό τραγούδι και έγινε περισσότερο κτήμα
του λαού παρά της ιστορίας του τόπου, με
χαρακτηριστικούς στίχους σαν κι αυτούς:
ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΥ
Τρία πουλάκια κάθουνταν ψηλά στη Χαλκουμάτα.
Το ‘να τηράει τη Λειβαδιά και τ’ άλλο το Ζητούνι.
Το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει:
«Πολλή μαυρίλα πλάκωσε,
μαύρη σαν καλιακούδα.
Μην’ ο Καλύβας έρχεται, μην’ ο Λεβεντογιάννης;
Νουδ’ ο Καλύβας έρχεται νουδ’ ο Λεβεντογιάννης.
Ομέρ Βρυώνης πλάκωσε με δεκαοχτώ χιλιάδες».
Ο Διάκος σαν τ’ αγροίκησε πολύ του κακοφάνη.
Ψηλή φωνή εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
«Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παλληκάρια,
δώσ’ τους μπαρούτη περισσή
και βόλια με τις χούφτες,
γλήγορα για να πιάσουμε κάτω στην Αλαμάνα,
που ‘ναι ταμπούρια δυνατά κι όμορφα μετερίζια».
Παίρνουνε τ’ αλαφριά σπαθιά
και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε
και πιάνουν τα ταμπούρια.
«Καρδιά, παιδιά μου», φώναξε,
«παιδιά μη φοβηθείτε.
Σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες
και σα Γραικοί σταθείτε».
Κι εκείνος τ’ αποκρίθηκε
και στρίφτει το μουστάκι:
«Πάτε κι εσείς κι η πίστη σας,
μουρτάτες να χαθείτε!
Εγώ Γραικός γεννήθηκα Γραικός
θε ν’ αποθάνω.
Α, θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους
μαχμουτιέδες
μόνον εφτά μερών ζωή θέλω να μου χαρίστε,
όσο να φτάσει ο Οδυσσεύς
και ο Θανάσης Βάγιας».
Σαν τ’ άκουσε ο Χαλίλμπεης,
αφρίζει και φωνάζει:
«Χίλια πουγκιά σας δίνω ‘γω
κι ακόμα πεντακόσια,
τον Διάκο να χαλάσετε, τον φοβερό τον κλέφτη,
γιατί θα σβήσει την Τουρκιά
κι όλο μας το ντοβλέτι».
Τον Διάκο τότε παίρνουνε
και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τούς ύβριζε,
τους έλεγε μουρτάτες:
«Σκυλιά, κι αν με σουβλίσετε
ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά
και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά
κι όλο σας το ντοβλέτι».
ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΗΡΩΑ!
Ψιλή βροχούλαν έπιασε κι ένα κομμάτι αντάρα.
Τρία γιουρούσιαν έκαμαν,
τα τρία αράδα αράδα.
Έμεινε ο Διάκος στη φωτιά
με δεκαοχτώ λεβέντες.
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Βουλώσαν τα κουμπούρια του κι ανάψαν τα
τουφέκια.
Κι ο Διάκος εξεσπάθωσε και στη φωτιά χουμάει.
Ξήντα ταμπούρια χάλασε
κι εφτά μπουλουκμπασήδες,
και το σπαθί του κόπηκε ανάμεσα απ’ τη χούφτα
και ζωντανό τον έπιασαν
και στον πασά τον πάνουν.
Χίλιοι τον παν από μπροστά
και χίλιοι από κατόπι.
Κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά
στο δρόμο τον ερώτα:
«Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου,
την πίστη σου ν’ αλλάξεις;
Να προσκυνήσεις στο τζαμί,
την εκκλησιά ν’ αφήσεις;».
Στην πρόσοψη του Πνευματικού Κέντρου
Νέας Φιλαδελφείας «Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ»
που έγινε με αποκλειστική πρωτοβουλία και
οικονομική συμβολή του Συλλόγου
Ρουμελιωτών Νέας Φιλαδελφείας, δεσπόζει
το χάλκινο άγαλμα του Αθανασίου Διάκου,
έργο του παγκοσμίου φήμης γλύπτη Βάσου
Φαληρέα. Θεωρείται η καλύτερη απεικόνιση
της ηρωικής μορφής του Διάκου.
Το ανωτέρω έργο που τιμά τους Ρουμελιώτες
ολοκληρώθηκε με πρόεδρο του Συλλόγου
τον ιδρυτή του Περιοδικού ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ
κ. Ηλία Ασημακόπουλο.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
39
ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
Για ακόμη μια χρονιά η προβλεπόμενη από το Καταστατικό Ετήσια
Γενική Συνέλευση του Συλλόγου πραγματοποιήθηκε με μικρή συμμετοχή μελών. Το φαινόμενο αυτό είναι αποκαρδιωτικό, το επισημαίνουμε συνεχώς αλλά, δυστυχώς, κανείς δεν συγκινείται. Ίσως, επειδή
οι περισσότεροι θεωρούν ως δεδομένο ότι το Δ.Σ. δεν θα αφήσει τον
Σύλλογο στην τύχη του. Είναι άραγε ενθαρρυντική, για τα μέλη του
Δ.Σ., αυτή η αντιμετώπιση; Δεν είναι πολύ πιθανό να υπάρξει κάποια
στιγμή απογοήτευση; Τι περιμένουμε, να τα “παρατήσουν” κι αυτοί
που ασχολούνται για να υπάρξει ενδιαφέρον; Για έναν Σύλλογο με τη
δυναμικότητα του δικού μας δεν αρκεί η αποστολή της όποιας οικονομικής ενίσχυσης. Είναι αναγκαία και η φυσική παρουσία στο σύνολο των εκδηλώσεων του Συλλόγου και ιδιαίτερα στη Συνέλευση
όπου διαπιστώνεται αυτή η αποκαρδιωτική συμμετοχή.
Στην αρχή της Συνέλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015, εκλέχτηκαν ομόφωνα Πρόεδρός της, ένα
από τα πιο παλιά μέλη του Συλλόγου, ο Γεώργιος Ασημ. Λαλλάς και
γραμματέας η Ζαφείρα-Ηλιούλα Παλούκη. Ο Πρόεδρος της Συνέλευσης καλωσόρισε τα μέλη, συνεχάρη τον Πρόεδρο του Συλλόγου για
την υψηλή θέση που κατέλαβε στην ΕΥΔΑΠ και του έδωσε τον λόγο
για να αναπτύξει τα πεπραγμένα του Δ.Σ. για την χρονιά που ολοκληρωνόταν.
Ακολούθως έλαβε τον λόγο ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σπύρος
Ευστ. Κυριάκης, ο οποίος, αφού αναφέρθηκε στην κατ’ επανάληψη
απογοητευτική εικόνα από την μειωμένη συμμετοχή των μελών, προχώρησε σε αναλυτικό απολογισμό πεπραγμένων για τη χρονιά που
πέρασε.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου είπε μεταξύ άλλων:
«Σε μια περίοδο που η γενικότερη οικονομική κατάσταση είναι πολύ
άσχημη, σε μια χρονιά που τα capital controls συνετέλεσαν στο να
ανασταλεί η δραστηριότητα πολλών Συλλόγων, ο Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών όχι μόνο συνέχισε την πολυσχιδή δράση του, όχι μόνο
πραγματοποίησε το σύνολο των εκδηλώσεών του, αλλά κατάφερε να
αυξήσει την οικονομική του ευρωστία και μάλιστα χωρίς κάποια ιδιαίτερη ενίσχυση από δημόσιους φορείς. Με μόνη οικονομική βοήθεια
από τα μέλη και τους φίλους του και με σωστή οικονομική διαχείριση
ο Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών συνεχίζει δυνατός την πορεία του.
Τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ, για ακόμη μια χρονιά, αποτέλεσαν την καλύτερη
διαφήμιση για τον τόπο μας και τον Σύλλογό μας. Σημειώνουμε ότι
σπουδαία ηλεκτρονικά μέσα, όπως το protothema, το zougla και το
avgi, αναφέρθηκαν στις εκδηλώσεις μας κάνοντάς τες γνωστές σε
όλη την επικράτεια. Τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015, καθημερινά, από την 1η
έως και την 17η Αυγούστου, συνετέλεσαν ώστε η Αγία Ευθυμία να
είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία τόσο από πλευράς ποιότητας των εκδηλώσεων όσο και από
πλευράς συμμετοχής του κόσμου. Αλλά και η οικονομική πλευρά
τους ήταν ιδιαίτερα θετική και συνετέλεσε στην άριστη οικονομική εικόνα του Συλλόγου μας. Στο πολύ καλό οικονομικό αποτέλεσμα των
ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ βοήθησαν η μεγάλη επιτυχία της δημοτικής αλλά και
της λαϊκής βραδιάς, τις οποίες διαχειρίστηκε ο Σύλλογός μας, οι χορηγίες ιδιωτών (800€) και της Περιφερειακής Ενότητας Φωκίδας
(1.000€), του μόνου φορέα που μας ενίσχυσε, η λαχειοφόρος αγορά
(1.700€) και φυσικά το πλήθος των εθελοντών. Δεν θα αναφερθώ
αναλυτικά στις εκδηλώσεις διότι κάτι τέτοιο έχει γίνει ήδη από τις σελίδες της εφημερίδας.
Μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του Δ.Σ. του Συλλόγου βρίσκεται
σε εξέλιξη και πολύ σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί. Η ξενιτεμένη στην
Αυστραλία συγχωριανή μας Χριστίνα Δεδούση, αποδέχτηκε σχετικό
αίτημά μας και συμφώνησε να μας δωρίσει το πυρπολημένο πατρικό
της στο χωριό προκειμένου να το συντηρήσουμε και να το διατηρήσουμε ως μνημείο εκείνης της αποφράδας ημέρας. Η διαδικασία της
δωρεάς έχει ξεκινήσει και σύντομα αναμένεται να ολοκληρωθεί.
Στις τελευταίες ημέρες του 2014 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της
ανακαινισμένης Κοινοτικής Βιβλιοθήκης Αγίας Ευθυμίας. Το χρηματικό ποσό για την μεταφορά, οργάνωση και ανακαίνιση της Βιβλιοθήκης διέθεσαν, μέσω του Συλλόγου, οι συγγενείς του αειμνήστου
Παναγιώτη Κοκκίνη, στη μνήμη του.
Οι καθιερωμένες εκδηλώσεις του Συλλόγου πραγματοποιήθηκαν και
το 2015. Αναφερόμαστε στη Γενική Συνέλευση (Δεκέμβριος 2014) η
οποία είχε, όπως όλες οι Συνελεύσεις μας, μειωμένη προσέλευση
μελών αν και ήταν εκλογοαπολογιστική. Αντίθετα οι άλλες δυο εκδηλώσεις μας σημείωσαν επιτυχία: Στη διήμερη εκδρομή-προσκύνημα στο
χωριό για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου το λεωφορείο είχε αρκετό
κόσμο αν και πραγματοποιήθηκε εργάσιμες ημέρες (Δευτέρα-Τρίτη).
Επίσης, στον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα, με την κοπή
της πίτας και τις βραβεύσεις των φοιτητών, υπήρξε μεγάλη συμμετοχή
συγχωριανών και φίλων. Στην εκδήλωση αυτή ο Σύλλογός μας τίμησε
τον τ. Πρόεδρο του Συλλόγου μας Βασίλη Δεδούση για την πολύχρονη
και σημαντική προσφορά του στον τόπο μας και στην κοινωνία.
Τα ΑΓΙΑΘΥΜΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ συνέχισαν απρόσκοπτα την κυκλοφορία
τους και με ρεκόρ σελίδων. Και τα τέσσερα φύλλα κυκλοφόρησαν
στην ώρα τους τα δυο με 48 σελίδες και τα άλλα δυο με 56 σελίδες!!!
Κατά γενική ομολογία δεν συναντάται κάτι αντίστοιχο στον χώρο των
συλλογικών εντύπων και είμαστε περήφανοι γι’ αυτό.
Ένα ακόμη θαυμάσιο ημερολόγιο, στολισμένο με τις ομορφιές του
τόπου μας, που αιχμαλώτισε ο φωτογραφικός φακός ερασιτεχνών
φωτογράφων, θα μας συντροφεύει το 2016.
40
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Ανανεώθηκε το site του Συλλόγου και του χωριού μας (www.
agiathimia.com). Έγινε πιο όμορφο, έχει συνεχή ενημέρωση για το
χωριό μας αλλά και την γύρω περιοχή και είναι αντάξιο του τόπου μας.
Η επισκεψιμότητά του είναι μεγάλη από κάθε σημείο της υφηλίου.
Όπως είναι γνωστό, οι περισσότερες από τις δραστηριότητες του
Συλλόγου μας είναι προσανατολισμένες προς το χωριό. Έτσι, ο Σύλλογος επιδότησε και φέτος το λεωφορείο που μετέφερε, όσους επιθυμούσαν να μεταβούν για μπάνιο, από την Αγία Ευθυμία στην Ιτέα.
Η μεταφορά των λουομένων, για ένα εικοσαήμερο, έγινε με το λεωφορείο του συγχωριανού μας Ευθυμίου Δημοσθ. Καλπούζου.
Επίσης, καλύψαμε τη δαπάνη για τα δυο δρομολόγια που πραγματοποιήθηκαν από το χωριό στο βουνό για τον εορτασμό της Αγίας
Τριάδας την παραμονή το βράδυ.
Ο Σύλλογος συνέχισε και το 2015 να καταβάλει την αμοιβή της δασκάλας των χορευτικών του χωριού μας.
Καταβάλαμε το καθιερωμένο βοήθημα σε μωρό που γεννήθηκε στην
Αγία Ευθυμία.
Προβάλαμε τον τόπο μας και τον Σύλλογό μας μέσω του διαδικτύου
με αναρτήσεις σε τοπικά ιστολόγια αλλά και σε άλλα πανελλήνιας εμβέλειας.
Συμμετείχαμε σε διάφορες εκδηλώσεις στο Νομό αλλά και στην Αθήνα.
Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η δραστηριότητα του Συλλόγου για
το 2015. Θεωρώ ότι, στο πλαίσιο της γενικότερης κρίσης που διέρχε-
ται η χώρα, κάναμε το καλύτερο δυνατό».
Ακολούθως, οι παρευρεθέντες στη Γενική Συνέλευση, ενέκριναν
ομόφωνα τον απολογισμό πεπραγμένων του Διοικητικού Συμβουλίου.
Στη συνέχεια, η Γιώτα Ποντίκη-Γλυμή διάβασε την Έκθεση της Εξελεγκτικής Επιτροπής η οποία εγκρίθηκε ομόφωνα από τους παρισταμένους. Η Έκθεση δημοσιεύεται σε άλλες στήλες.
Η Γενική Συνέλευση συνεχίσθηκε με διάλογο για την πορεία του
Συλλόγου και με κατάθεση προτάσεων. Με τηλεφωνική του παρέμβαση ο τ. Πρόεδρος του Συλλόγου Βασίλης Δεδούσης ζήτησε από
την Γενική Συνέλευση να εκφράσει την ευαρέσκειά της προς τη Διοίκηση της ΕΥΔΑΠ για την ανάθεση καθηκόντων Γενικού Διευθυντή Ανθρωπίνου Δυναμικού στον Πρόεδρο του Συλλόγου Σπύρο Κυριάκη.
Η Γενική Συνέλευση ομόφωνα ενέκρινε την πρόταση και εξουσιοδότησε το Δ.Σ. του Συλλόγου να συντάξει και να αποστείλει σχετική επιστολή.
Ο Γιώργος Λαλλάς πρότεινε να γίνεται χριστουγεννιάτικη εορτή για
τα παιδιά της Αθήνας προκειμένου αυτά να “δένονται” με τον Σύλλογο. Η πρόταση έγινε ομόφωνα δεκτή και εξουσιοδοτήθηκε το Δ.Σ.
για την υλοποίησή της.
Η Γενική Συνέλευση, σε χαλαρό κλίμα και με καλή διάθεση, συνεχίστηκε για λίγο ακόμη και ολοκληρώθηκε με την ευχή όλων την επόμενη φορά οι παρευρισκόμενοι να είναι πολύ περισσότεροι.
ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ
Παρόλο τον φόβο που υπήρχε για το αντίθετο, λόγω αφενός του πολύ άσχημου καιρού
και των ιώσεων και αφετέρου λόγω του ότι ο
εορτασμός συνέπιπτε με εργάσιμες ημέρες, τελικά συγκεντρώθηκε ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός επιβατών και πραγματοποιήθηκε
και φέτος η καθιερωμένη εκδρομή-προσκύνημα για τον εορτασμό του Αγίου Ευθυμίου
στο χωριό. Βέβαια, φέτος οι επιβάτες ήταν λιγότεροι από πέρυσι, κάτι απολύτως λογικό με
βάση όσα προαναφέραμε.
Η εκδρομή και πάλι ήταν διήμερη. Η αναχώρηση έγινε την Τρίτη 19 Ιανουαρίου, το
μεσημέρι, από τον Πειραιά. Με ενδιάμεσες
στάσεις στη Καλλιθέα, στο Σύνταγμα, στο
τέρμα Πατησίων και στα φανάρια της Κηφισιάς, προσπαθήσαμε να εξυπηρετήσουμε
όσο το δυνατόν καλύτερα τους συμμετέχοντες.
Και για φέτος προτιμήσαμε το πρακτορείο
του συγχωριανού μας Ευθυμίου Δημοσθ.
Καλπούζου και μείναμε απόλυτα ικανοποι-
ημένοι τόσο από το λεωφορείο όσο και από
τον Θύμιο που έκανε τα πάντα για να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι.
Η επιστροφή πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20 Ιανουαρίου, το απόγευμα, από την
πλατεία του χωριού.
Η δαπάνη και φέτος καλύφθηκε από τον
Σύλλογό μας.
Ευχόμαστε και του χρόνου να είμαστε
καλά και να ξαναπάμε στο χωριό για να εορτάσουμε τον Άγιό μας.
ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
ΚΟΠΗ ΠΙΤΤΑΣ - ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Σύμφωνα με την πάγια τακτική των τελευταίων χρόνων, ο εορτασμός
του Αγίου Ευθυμίου στην Αθήνα είχε προγραμματισθεί για την Κυριακή
που ακολουθούσε τον επίσημο εορτασμό Του που φέτος ήταν την 24η
Ιανουαρίου.
Η αλλαγή αυτή έχει βοηθήσει τα μέγιστα και η συμμετοχή του κόσμου είναι πάντα μεγάλη. Το ίδιο έγινε και φέτος: πλήθος συγχωριανών και φίλων γέμισαν τον Ιερό Ναό της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας
και παρακολούθησαν με κατάνυξη την Θεία Λειτουργία. Όμως, φέτος
είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια απρόβλεπτη κατάσταση που μας δημιούργησε κάποια προβλήματα: την ίδια ημέρα ήταν προγραμματισμένα δυο μνημόσυνα τα οποία στη συνέχεια θα πρόσφεραν τον
καφέ στην αίθουσα των εκδηλώσεων του ναού όπου είχαμε προ-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Ευλογώντας την βασιλόπιτα του Συλλόγου…
γραμματίσει και τη δική μας εκδήλωση. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή η κατάσταση,
σε συνεννόηση με τους ιερείς, εψάλησαν
πρώτα τα μνημόσυνα και ακολούθησε, μετά
από ένα διάλειμμα, το ψάλσιμο της αρτοκλασίας. Μπορεί κατ’ αυτό τον τρόπο να καθυστερήσαμε, όμως, το διάστημα που μεσολάβησε
ήταν αρκετό ώστε να τελειώσει και ο καφές
από τα μνημόσυνα και να μας παραχωρηθεί η
αίθουσα.
Είναι πολύ σημαντικό ότι, παρά την καθυστέρηση, δεν έφυγε σχεδόν κανείς κι όλοι -με
την ολοκλήρωση της αρτοκλασίας- κατευθύνθηκαν προς την αίθουσα εκδηλώσεων του
Ναού όπου θα πραγματοποιούνταν η εκδήλωσή μας η οποία περιλάμβανε την κοπή της
πίτας του Συλλόγου και τις βραβεύσεις των
πρωτοετών φοιτητών με καταγωγή από την
Αγία Ευθυμία. Όλα τα καθίσματα γέμισαν και
αρκετοί έμειναν όρθιοι, κυρίως νέα παιδιά
αλλά κι όλοι όσοι είχαν αναλάβει την εξυπηρέτηση του κόσμου. Ήταν πολύ όμορφη η εικόνα να βλέπεις κάθε σημείο της αίθουσας να
έχει κατακλυσθεί από κόσμο. Όμως, έτσι
όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα, τα τραπέζια
δεν είχαν ετοιμαστεί από πριν. Το επόμενο
“στοίχημα” ήταν να τοποθετηθούν με μεγάλη
ταχύτητα τα προσφερόμενα είδη. Τα μέλη του
Δ.Σ. με τη βοήθεια αρκετών άλλων κυριών
αλλά και των νέων παιδιών φρόντισαν ώστε
όλα να ετοιμασθούν σε χρόνο-ρεκόρ.
Τα τραπέζια γέμισαν με πλήθος εδεσμάτων, που άλλα ετοίμασαν οι κυρίες του Συλλόγου κι άλλα είχαν αγοραστεί. Υπήρχαν,
επίσης, κρασί, αναψυκτικά και από ένα κομμάτι βασιλόπιτα για τον καθένα.
Αρκετές ήταν οι προσφορές και κατά την
φετινή εκδήλωσή μας. Ας τις δούμε αναλυτικά. Η Γεωργία Γεωργ. Λαλλά πρόσφερε και
Βράβευση Χαράλαμπου
Βασιλείου από Τάσο Γαϊτάνη
41
Σκέφτονται από τώρα τις διακοπές
στο χωριό...
Παναγιώτης Κονιάκος και Παναγιώτης
Καραχάλιος. Απολαμβάνουν
την συνάντησή τους...
Γεμάτη η εκκλησία από Αγιαθυμιώτες
και φίλους του Συλλόγου μας
κατά την αρτοκλασία
Από την υπογραφή της συμφωνίας
συνεργασίας με την Αθλητική Ένωση
Ποντίων Καλλιθέας
πάλι πλήθος εδεσμάτων: σαρμάδες, τυρόπιτα, χορτόπιτα, κοτόπιτα και κεφτεδάκια.
Από μια κατσαρόλα σαρμάδες πρόσφεραν
οι: Βούλα Σπυρ. Κυριάκη, Αικατερίνη Παπαδοπούλου (Γριγρή) και η Σούλα Βασ. Τηλιγάδα. Χορτόπιτα πρόσφερε η Ασημίνα Ευθ.
Δρόλαπα. Τέλος τις δυο αρτοκλασίες πρόσφεραν η Τασία Ντούρου-Καραούλια και
μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου.
Την εκδήλωση τίμησαν, μεταξύ άλλων, με
την παρουσία τους οι: Τάσος Γαϊτάνης (Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Καλλιθέας),
Ανδρέας Σολτάτος (Πρόεδρος Αγίας Ευθυμίας), Διονύσιος Μπουλούτας (Δημοτικός
Σύμβουλος Δελφών), Βασίλειος Γεωργ. Δεδούσης (τ. πρόεδρος Συλλόγου Αγιοευθυμιωτών και τ. Αντιδήμαρχος Καλλιθέας),
Γιώργος Βασ. Δεδούσης (Καθηγητής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών), Θανάσης
Τσάφος (Πρόεδρος του Συλλόγου Δροσοχωριτών) και φυσικά πλήθος συγχωριανών και
φίλων. Σημειώνουμε ιδιαίτερα την παρουσία
της Έφης Γλυμή-Γκουζούνα που ήρθε από
την Ρόδο.
Βράβευση Κωνσταντίνας Δρακοπούλου από Ανδρέα Σολτάτο
Στην αρχή της εκδήλωσης ο Πρόεδρος του
Συλλόγου Σπύρος Κυριάκης καλωσόρισε τους
παρευρισκομένους, ευχήθηκε για το νέο έτος
και τις εορτές και ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στην επιτυχία της εκδήλωσης. Ακολούθησε η κοπή της βασιλόπιτας του Συλλόγου
την οποία πραγματοποίησαν οι εφημέριοι της
Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, αφού πρώτα την
ευλόγησαν, αναπέμποντας και τις σχετικές
ευχές. Σε ένα από τα κομμάτια, που είχαν τοποθετηθεί πάνω στα τραπέζια, υπήρχε το σχετικό φλουρί το οποίο αντιστοιχούσε σε ένα
εισιτήριο, με δελφίνι, για δυο άτομα (με επιστροφή), στην Αίγινα. Το δώρο ήταν προσφορά της Aegean Flying Dolphins, με
φροντίδα του Θεόφιλου Ευθ. Αγαπητού. Δυστυχώς, δεν βρέθηκε ο τυχερός.
Ακολούθησε μια ευχάριστη έκπληξη για
όλους τους παρευρισκομένους: με συνδετικό
κρίκο τον τ. Πρόεδρο του Συλλόγου Βασίλη
Δεδούση πραγματοποιήθηκε η αδελφοποίηση του Συλλόγου μας με την Αθλητική
Ένωση Ποντίων Καλλιθέας, υπεγράφη σχετικό συμφωνητικό συνεργασίας από τους
Βράβευση Αθηνάς Ηλ. Ζαχαριά
(το βραβείο πήρε η αδελφή της
Δάφνη) από Διονύση Μπουλούτα
Βράβευση Αγγελικής Ευστ.
Καραηλιά από Ρόη Λύτρα
42
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Προέδρους των δυο Συλλόγων και έγινε ανταλλαγή δώρων. Από την πλευρά του Προέδρου της Αθλητικής Ένωσης Ποντίων
Καλλιθέας κ. Σωπίδη προσφέρθηκε ένα πιστό
αντίγραφο σταυρού της Παναγίας Σουμελά
και μια μινιατούρα από ποντιακή λύρα. Από
την πλευρά του Συλλόγου μας προσφέρθηκαν βιβλία από τις εκδόσεις μας καθώς και το
DVD του χωριού μας. Σημειώνουμε ότι έφεραν και οι Πόντιοι σαρμάδες μιας κι αποτελούν και δικό τους πατροπαράδοτο φαγητό.
Ακολούθησε η βράβευση των πρωτοετών
φοιτητών με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία.
Επισημαίνουμε ότι την επιτυχία κάποιων παιδιών την πληροφορηθήκαμε την τελευταία
στιγμή και έτσι δεν ήταν εφικτό να παρευρεθούν στην βράβευσή τους. Συγκινητική η
στιγμή της βράβευσης της Αγγελικής Καραηλιά, ενός παιδιού που αν και τελείωσε το μονοθέσιο σχολείο του χωριού μας κατάφερε να
διακρίνεται όλα αυτά τα χρόνια. Η Ρόη Λύτρα,
που εκλήθη να δώσει το βραβείο, τόνισε ακριβώς αυτό και έπλεξε το εγκώμιο της Αγγελικής. Σημειώνουμε την παρουσία της μητέρας
και της μικρής αδελφής της Αγγελικής, που
ήρθαν από το χωριό ειδικά για την εκδήλωση.
Κατά τη διάρκεια των βραβεύσεων απηύθυναν σύντομους χαιρετισμούς και ευχές ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Καλλιθέας
Τάσος Γαϊτάνης, ο Πρόεδρος του χωριού μας
Ανδρέας Σολτάτος και ο εκπρόσωπος του
Δήμου Δελφών Διονύσιος Μπουλούτας.
Οι φοιτητές που πέτυχαν κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις και δικαιούνταν
βραβείο είναι οι:
• Ευσταθία Ηλ. Βαρκούτα (Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνείου ΚρήτηςΧανιά).
• Χαράλαμπος Νικ. Βασιλείου (Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πειραιά).
• Κωνσταντίνα Παν. Δρακοπούλου (Τμήμα
Δημόσιας Διοίκησης Παντείου Πανεπιστημίου
Αθηνών).
• Αθηνά Ηλ. Ζαχαριά (Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στην Βιοϊατρική Πανεπιστημίου Θεσσαλίας-Λαμία).
• Ειρήνη Πέτρ. Ηλιοπούλου (Τμήμα Κοινωνιολογίας Παντείου Πανεπιστημίου).
Βράβευση Δήμητρας
Ευθ. Καρυαμπά από
Γιώργο Δεδούση
Βράβευση Γεράσιμου Μεταξά
από Βασίλη Δεδούση
• Αγγελική Ευστ. Καραηλιά (Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Οικονομικού
Πανεπιστημίου Αθηνών).
• Δήμητρα Ευθ. Καρυαμπά (Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών).
• Ευθύμιος Χαρ. Κοκκίνης (Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας-Κοζάνη).
• Αναστάσιος Γεωργ. Κωνσταντίνου (Τμήμα
Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας Χαρακοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών)
• Μάριος Γεωργ. Κωνσταντίνου (Θεολογική
Σχολή Αθηνών).
• Γεράσιμος Παν. Μεταξάς (Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕΙ Στερεάς ΕλλάδαςΛαμία).
• Αθανάσιος Ακριβ. Μουδιώτης (Τμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου και
Μηχανολόγων Μηχανικών ΤΕΙ Ανατολ. Μακεδονίας και Θράκης-Καβάλα).
• Νικόλαος Αποστ. Παραλίκας (Τμήμα Βιολογίας Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών).
• Ιωάννα Ιωάν. Παρασκευά (Τμήμα Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου-Καλαμάτα).
• Μαρία Σπ. Ρεντίφη (Τμήμα Διεθνών και
Ευρωπαϊκών Σπουδών Πανεπιστημίου Πειραιά).
• Δημήτρης Ρήγας (Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Πειραιά).
• Παντελής Νικ. Σμαράγδης (Τμήμα Διοίκησης
Βράβευση Δημήτρη Ρήγα
από κ. Σωπίδη
Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Αιγαίου- Χίος).
• Βασίλης Τζεβελεκάκης (Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών ΤΕΙ Ηρακλείου).
• Γιώργος Χάιδος (Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων
Πανεπιστημίου Πατρών-Αγρίνιο).
• Παναγιώτα Παντ. Χωνάκη (Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης - Κομοτηνή).
Στους φοιτητές οι οποίοι βραβεύθηκαν,
πέραν του σχετικού επαίνου, προσφέρθηκαν,
ως δώρο, το βιβλίο «ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ» του αειμνήστου Ευθυμίου Τάσου Δρόλαπα, το βιβλίο
που έχει εκδώσει ο Σύλλογός μας για τους
«Μεγάλους Αγιαθυμιώτες κλεφταρματολούς
του 18ου αιώνα» και το DVD με τίτλο «Αγία
Ευθυμία, φωτίζοντας τις ρίζες μας». Όσοι δεν
έχουν παραλάβει τον έπαινο και τα δώρα
μπορούν να τα παραλάβουν, είτε οι ίδιοι είτε
κάποιος εκπρόσωπός τους, από τα γραφεία
του Συλλόγου, αφού πρώτα επικοινωνήσουν
μαζί μας.
Μέσα σε ευχάριστο κλίμα ολοκληρώθηκε,
με απόλυτη επιτυχία, μια ακόμη εκδήλωση.
Ανανεώνουμε όλοι το ραντεβού μας για του
χρόνου με ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή.
Σ.Ε.Κ.
Οι φωτογραφίες από την εκδήλωση στη
Μυρτιδιώτισσα είναι της Φωτεινής ΛύτραΣολτάτου και από τη Γενική Συνέλευση του
Στάθη Σπυρ. Κυριάκη.
Δημήτριος Καλαμάρης (ένας ξένος-χωριανός μας)
Ποιός είπε πως δεν υπάρχουν βρυκόλακες,
πως δεν διψάνε για σάρκα;
Που σέρνονται ύπουλα-δειλά, αφήνοντας πίσω
συμφορές και δάκρυα;
Έναν απ' αυτούς ας τον ονομάσουμε πίθηκο:
λυσσάει-μουγκρίζει μόλις ακούσει για Λευτεριά,
για Επανάσταση,
για Παρτιζάνουςόπως ο παράτολμος αντάρτης
που αψήφησε στεριές και θάλασσες,
(ψάξε, γύρευε κατά που πέφτει η Ίμβρος)
να χύσει το αίμα του για μας και το χωριό μαςστη Δίτροπη Σπηλιά...
Από τότε, μέσ' στα μεσάνυχτα
-φίλος με το σκοτάδι ο κατάμαυρος "πίθηκος"ξετρυπώνει απ' τα πουρνάρια έρποντας
και χαίρεται να κατουράει
πάνω στο μνήμα τού σκοτωμένου:
πόσοι αιώνες -πόσοι αγώνες
θα πάνε, χαμένοι,
ώσπου να εξημερωθούν και τα υπόλοιπα δίποδα,
νάναι αχρείαστοι οι πόλεμοι, οι σφαγές,
οι Κα λα μά ρ ηδες ...
Θύμνιος Λαλλάς
Κρακ, κρακ, κρακ: ηρέμησε διαβάτη και μη φοβάσαι σαν περνάς
πάνω στους λησμονημένους τάφους των Ηρώων: ένας πόνος τους
διαπέρασε τα κόκκαλα και τρίζουν, αφότου μάθανε πως είναι πολλοί
που θάθελαν τους κατακτητές συμπέθερους, και στο βράχο της
Ακρόπολης, ευχαρίστως να κυμάτιζε η φασιστική σημαία...
Θ.Λ.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
43
ΕΚΘΕΣΗ ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΑΓΙΟΕΥΘΥΜΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 15.12.14-13.12.15
Μ
ε βάση τον έλεγχο που έγινε στα τηρούμενα βιβλία εσόδων-εξόδων του Συλλόγου, τις αποδείξεις εισπράξεων και στα εντάλματα
πληρωμών, για την πιο πάνω περίοδο, όλα ευρέθησαν καλώς και τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Αναλυτικότερα η δραστηριότητα του Συλλόγου στην περίοδο αυτή έχει ως εξής:
ΕΣΟΔΑ
Προηγούμενο υπόλοιπο ..................................................14.006,12
Συνδρομές-εισφορές μελών..............................................12.078,99
Από πώληση DVD χωριού ......................................................15,00
Ταχυδρομικά αντικαταβολών ..................................................10,90
Από ταμείο χορευτικών χωριού..............................................340,00
Από πώληση βιβλίου "Η Φωκίδα στην Επανάσταση" ..........120,00
Από πώληση βιβλίου "Αγιαθυμιώτες Κλεφταρματολοί"..............5,00
Έσοδα απο Catering λαϊκής βραδιάς ....................................400,00
Εισφορές ιδιωτών για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ............................800,00
Εσοδα από δημοτική βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ................15.081,50
Εσοδα από εισόδους δημοτικής
βραδιάς σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ..................................................5.265,00
Από πωλητές λουλουδιών και λουκουμάδων
δημ.βραδιάς σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ..............................................700,00
Έσοδα από λαϊκή βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ........................4.011,00
Λαχειοφόρος αγορά για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ......................1.700,00
Από πωλητή λουλουδιών λαϊκής βραδιάς σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ..150,00
Κάλυψη δαπανών ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ 2014
από Δήμο Δελφών (καθαρά) ..............................................4.628,00
Επιχορήγηση από Περιφ. Ενότητα Φωκίδας
για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ......................................................1.000,00
Τόκοι καταθέσεων ....................................................................1,28
ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ ..........................................................60.312,79
ΕΞΟΔΑ
Γενική Συνέλευση ....................................................................56,02
Εορτασμός σε Μυρτιδιώτισσα-Κοπή πίτταςΒραβεύσεις φοιτητών ............................................................785,47
Εκδρομή σε χωριό για εορτασμό Αγίου Ευθυμίου ................700,00
Εκδρομή-προσκύνημα από χωριό στην Αγία Τριάδα ..........180,00
ΕΝΦΙΑ (υπόλ.) ........................................................................23,40
Εγκαίνια βιβλιοθήκης ..............................................................22,94
Πάγιος εξοπλισμός ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ και αποθέματα ..............193,36
Δημοτική βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ..........................16.318,30
Εκδηλώσεις ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ........................................3.782,57
Λαϊκή βραδιά σε ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2015 ..................................4.229,72
Βιβλιοθήκη χωριού ..................................................................58,50
Λαχνοί για ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ ......................................................100,00
Εμφάνιση χορευτικών Αγίας Ευθυμίας εκτός χωριού ............237,00
Ημερολόγιο 2015 ..................................................................950,00
Επιδότηση λεωφορείου για μπάνια και αφίσες ......................595,00
Αμοιβή δασκάλας χορού ........................................................840,00
Δώρο σε νεογέννητο ..............................................................150,00
Εφημερίδα (φύλλα 95-98) ..................................................7.000,00
Εξωτερικός δίσκος Η/Υ ............................................................48,90
Ανακατασκευή σελίδας σε ΙΝΤΕΡΝΕΤ ..................................600,00
Αρτοκλασίες στο χωριό ............................................................75,00
Κοινόχρηστα γραφείου ..........................................................430,40
ΔΕΗ-Δημοτικά τέλη-ΤΑΠ........................................................477,00
Τηλεφωνικά τέλη ....................................................................230,82
Γραφική ύλη-Υλικά γραφείου-Φάκελλοι ................................232,78
Ταχυδρομικά τέλη ..............................................................2.828,17
Ενοίκιο θυρίδας........................................................................56,85
Διάφορα έξοδα ......................................................................119,95
ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ ..........................................................41.322,15
ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΑΜΕΙΟΥ
ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ ........................................................ 60.312,79
ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟΔΩΝ ........................................................ -41.322,15
ΥΠΟΛΟΙΠΟ...................................................................... 18.990,64
ΑΘΗΝΑ 13-12-15
Η ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΗΛ. ΜΠΑΜΠΑΓΕΝΕΣ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΠΑΝΑΓ. ΜΠΑΡΤΣΩΤΑ - ΓΙΩΤΑ ΠΟΝΤΙΚΗ-ΓΛΥΜΗ
ΖΩΕΜΠΟΡΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ
Κύριε πρόεδρε Σπύρο Κυριάκη θέλω να σας συγχαρώ εσάς και
όλους τους συνεργάτες σας για την προσφορά σας στο χωριό μας.
Πάντα περιμένω με χαρά να λάβω την εφημερίδα σας και τη διαβάζω με πολύ ενδιαφέρον.
Στο τελευταίο φύλλο (αρ.99) διάβασα το άρθρο σας σχετικά με
τους επαγγελματίες του χωριού μας και γι’ αυτό πήρα την απόφαση
να σας γράψω για να σας ενημερώσω όσον αφορά στους ζωέμπορους του χωριού μας, επειδή με αυτό το επάγγελμα ασχολείτο ο
παππούς μου Ευθύμιος Αλιζώτης και ο πατέρας μου Ιωάννης μαζί
με τον αδερφό του Γεώργιο. Την περίοδο εκείνη, μέχρι τον πόλεμο
του 1940 το χωριό μας προμήθευε την κρεαταγορά της Αθήνας. Οι
ζωέμποροι του χωριού πήγαιναν στα παζάρια των πεδινών χωριών
των νομών Φωκίδας και Φθιώτιδας κι από εκεί αγόραζαν γελάδια
τα οποία δεν ήταν πια χρήσιμα στα χωράφια. Αυτά, τα συγκέντρωναν στο χωριό και τα άφηναν για κάποιο χρονικό διάστημα στο
βουνό να βοσκήσουν, να πάρουν βάρος και να ξεκουραστούν από
το αλέτρι. Στην εποχή του παππού μου, τα γελάδια τα μετέφεραν
με τα πόδια από το χωριό μας ως την Αθήνα. Ήταν όπως καταλαβαίνετε ιδιαίτερα κοπιαστικό ταξίδι και αρκετά επικίνδυνο. Μάλιστα
ο παππούς μου απεβίωσε κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου ταξιδιού.
Αργότερα, ο πατέρας μου μετέφερε τα γελάδια με τα πόδια ως το
Μπράλο όπου τα ανέβαζαν στο τρένο. Αυτό το ταξίδι το είχα κάνει
κι εγώ σε ηλικία 15 χρόνων, βοηθώντας τον πατέρα μου. Ξεκινώντας από την Αργομοίρα κάναμε μια μέρα δρόμο μέχρι που φτάσαμε
σε μια ρεματιά πριν την Γραβιά κι εκεί περάσαμε τη νύχτα. Την άλλη
μέρα φτάσαμε στο σταθμό και φορτώσαμε τα γελάδια στο τρένο.
Στην Αθήνα τα παραλάμβανε ο θείος μου και τα διοχέτευε στην
αγορά. Το εμπόριο αυτό σταμάτησε με τον πόλεμο και την κατοχή.
Τότε μάλιστα οι Ιταλοί είχαν κατασχέσει τα περίπου 70 γελάδια που
μετέφερε ο πατέρας μου και είχε χάσει και αρκετά χρήματα από
κρεοπώλες της Αθήνας. Αυτά που διηγούμαι είναι από προσωπική
μου εμπειρία και όσα ξέρω από τον πατέρα μου. Εκτός από την οικογένεια μου θυμάμαι ότι ζωέμποροι ήταν και οι Λουκάς Λουκόπουλος, Σταθούκος, Bαλιάνος, Στελίγκος και άλλοι.
Σας εύχομαι από καρδιάς καλή συνέχεια στο έργο σας. Ειδικά για
εμάς, η εφημερίδα σας αποτελεί μια επαφή με την αγαπημένη μας
πατρίδα. Σας ευχαριστώ.
Αλέξιος Αλιζώτης
Σημείωση “Α.Ν.”: Με την ευκαιρία των όσων πολύ ενδιαφερόντων έγραψε ο Αλέξιος Αλιζώτης, θέλουμε να επαναλάβουμε αυτό
που ανέφερε ο Ευθύμιος Κ. Γλυμής, συντάκτης του κειμένου “Αγία
Ευθυμία: Καταστηματάρχες και επαγγελματίες”, το οποίο δημοσιεύτηκε στο προηγούμενο φύλλο μας: “Δεν μπορεί να υποστηριχτεί ότι
το κείμενο αυτό διακρίνεται για την πληρότητα του. Υπάρχουν κενά
και όσον αφορά τα επαγγέλματα, αλλά και τα άτομα που τα ασκούσαν. Η αχλή του χρόνου και η εξασθένηση της μνήμης βοηθά σ’
αυτό. Είμαστε πρόθυμοι να δεχτούμε κάθε υπόδειξη και να συμπληρώσουμε τις παραλείψεις που σημειώθηκαν”. Γι’ αυτό, όποιος έχει
διαπιστώσει παραλείψεις, παρακαλείται να επικοινωνήσει με τον
Θύμιο στο τηλέφωνο: 2691031780.
44
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ
AΡΡΑΒΩΝΕΣ
● Στις 28-11-15 αρραβωνιάσθηκαν η Σωτηρία Λύτρα και ο Αθανάσιος Γεωργ. Παινέσης. Η Ρούλα είναι κόρη του Λουκά Γεωργ.
Λύτρα και της Σπυριδούλας το γένος Ευθυμίου Σπυρ. Γλυμή.
● Αρραβωνιάσθηκαν ο Χαράλαμπος Εμμ. Τσισκάκης και η Αγγελική Νέζερη. Ο Μπάμπης είναι γιος της Έφης το γένος Νικολάου Χαρ. Κοκκίνη.
Τους ευχόμαστε να ζήσουν και καλά στέφανα
ΓΑΜΟΙ
● Στις 6-3-16 παντρεύτηκαν, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό
Κοίμησης της Θεοτόκου Θηβών, ο Νίκος Κων. Λαμπρόπουλος
και η Αφροδίτη Παναγιωτοπούλου. Ο Νίκος είναι γιος της Βούλας το γένος Νικολάου Μπούρα.
Τους ευχόμαστε να ζήσουν και με καλούς απογόνους
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ
● Στις 17-10-15 ο Ιωάννης Μαργαρίτης και η Στέλλα Σούτσου
απέκτησαν αγόρι. Ο Γιάννης είναι γιος της Τασίας το γένος Ευθυμίου Ηλιοπούλου.
● Στις 20-11-15 η Νατάσα Κων. Ντρουμπάλη και ο Θανάσης
Στεργίου απέκτησαν κορίτσι. Η Νατάσα είναι κόρη της Ρούλας
το γένος Γεωργίου Ευστ. Ζαχαριά.
● Στις 19-12-15 η Νάνση Μαρ. Νικολοπούλου και ο Χρήστος
Καπενής απέκτησαν αγόρι. Η Νάνση είναι κόρη της Έφης το
γένος Δημητρίου Λουκά Τριανταφύλλου.
● Στις 5-2-16 ο Δρόσος και η Λία Λαλλά απέκτησαν κορίτσι,
στις ΗΠΑ. Ο Δρόσος είναι γιος του Ασημάκη Δρ. Λαλλά.
● Στις 8-2-16 η Φωτεινή Αναργ. Γκουτζαμάνη και ο Μπάμπης
Μουζάκης απέκτησαν αγόρι. Η Φωτεινή είναι κόρη της Ανθούλας το γένος Κώστα Ιωάν. Γλυμή.
● Στις 4-3-16 ο Ευθύμιος Αλεξανδρής και η Έφη Καραθόδωρου απέκτησαν κορίτσι. Ο Θύμιος είναι γιος του δάσκαλου Τάκη
Αλεξανδρή.
● Στις 26-3-16 ο Ευστάθιος Αγαπητός και η Χρύσα Γεωργιάδου απέκτησαν αγόρι. Ο Στάθης είναι γιος του Κώστα Ευστ.
Αγαπητού και της Βούλας το γένος Ευθυμίου Γεωργ. Παππά και
η Χρύσα είναι εγγονή της Αικατερίνης Παπαδοπούλου το γένος
Ιωάννη Δημητρίου (Γριγρή) από την κόρη της Νόπη.
● Στις 27-3-16 η Ευγενία Παναγιωτοπούλου και ο Λεωνίδας
Νικητέας. Η Ευγενία είναι κόρη της Ευσταθίας το γένος Νικολάου Ευστ. Ντούρου.
Ευχόμαστε στους γονείς να τους ζήσουν τα νεογέννητα
ΠΕΝΘΗ
● Στις 17-11-15 πέθανε στην Ιτέα και ετάφη εκεί ο Νικόλαος
Καρανικόλας σύζυγος της Κούλας το γένος Ευθυμίου Δημ. Ποντίκη. Ήταν 70 χρονών.
● Στις 2-12-15 πέθανε στην Άμφισσα και ετάφη εκεί η Βασιλική
(Τσικώ) Ταλιαμπέ το γένος Ντάρα. Ήταν 92 χρονών.
● Στις 3-12-15 πέθανε στον Πειραιά και ετάφη εκεί η Κυριακή
(Κούλα) σύζυγος του Ευθυμίου Ανδρ. Κόλλια. Ήταν 78 χρονών.
● Στις 2-1-16 πέθανε στον Άγιο Γεώργιο και ετάφη εκεί ο Ανδρέας Ευθ. Αντωνίου. Ήταν 81 χρονών.
● Στις 2-1-16 πέθανε στον Πειραιά και ετάφη εκεί ο Ευθύμιος
Ηρ. Ηλιόπουλος. Ήταν 84 χρονών.
● Στις 3-1-16 πέθανε στον Άγιο Γεώργιο και ετάφη εκεί ο Ανδρέας Ευθ. Αντωνίου. Ήταν 80 χρονών.
● Στις 29-1-16 πέθανε στην Αγία Ευθυμία και ετάφη εκεί η Χρυσούλα χήρα Νικολάου Λύτρα το γένος Ξενοφώντος Μπαμπαγενέ. Ήταν 85 χρονών.
● Στις 13-2-16 πέθανε στην Αγία Ευθυμία και ετάφη εκεί η Χρυσούλα σύζυγος Ηλία Ευθ. Παππά. Ήταν 81 χρονών.
● Στις 24-2-16 πέθανε στην Αθήνα και ετάφη στην Αγία Ευθυμία η Ζωή χήρα Παναγιώτη Δρόλαπα. Ήταν 96 χρονών.
● Στις 25-2-16 πέθανε στη Κίρρα και ετάφη εκεί ο Παύλος Ευθ.
Παύλος. Ήταν 92 χρονών.
● Στις 20-3-16 πέθανε στην Άμφισσα και ετάφη εκεί ο Σταύρος
Γερεντές σύζυγος της Ευσταθίας το γένος Ιωάννη Καρανάσου.
Ήταν 94 χρονών.
Στις οικογένειες των εκλιπόντων εκφράζουμε τα θερμά μας
συλλυπητήρια
Ο Δημήτρης Ευθ. Γλυμής προήχθη
σε Υποστράτηγο
Στις έκτακτες κρίσεις Αξιωματικών Όπλων Στρατού Ξηράς
έτους 2016 που πραγματοποιήθηκαν στις 10 Μαρτίου ο
συγχωριανός μας Ταξίαρχος Δημήτρης Ευθ. Γλυμής προήχθη κατ’ επιλογή στο βαθμό του Υποστρατήγου. Αποτελεί δίκαιη επιβράβευση ενός καθ’ όλα άξιου Αξιωματικού
του Πεζικού, ενός από τα πλέον επίλεκτα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Ο Δημήτρης μετά την προαγωγή του τοποθετήθηκε Διοικητής στη 2η Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού που, με
έδρα την Έδεσσα, έχει υπό τον έλεγχό της μια εθνικά
ευαίσθητη περιοχή. Είμαστε σίγουροι ότι κι εκεί θα ξεχωρίσει με το έργο του όπως έκανε παντού όπου υπηρέτησε.
Ως Σύλλογος Αγιοευθυμιωτών συγχαίρουμε τον Δημήτρη
και ευχόμαστε να τον καμαρώσουμε και Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
ΔΙΟΡΘΩΣΗ
Δυο μικρά λάθη υπήρξαν στο προηγούμενο φύλλο μας. Ο γάμος
της Έφης Χρ. Παππά και του Ευθυμίου Παν. Μπαλή πραγματοποιήθηκε στις 19-9-15 στην Παναγία Κίρρας κι όχι στις 20-9-15 και
στον Άγιο Ιωάννη Κίρρας που είχαμε αναφέρει. Ζητάμε συγγνώμη
από τους νιόπαντρους για την λανθασμένη πληροφόρηση που είχαμε και ευχαρίστως επανορθώνουμε.
ΕΠΙΤΥΧΙΑ
Ο Νίκος Λύτρας, γιος του μέλους του Δ.Σ. του Συλλόγου μας
Ευθυμίου Δημ. Λύτρα, πέτυχε την εισαγωγή του στη Σχολή Αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος.
Τον συγχαίρουμε και του ευχόμαστε καλή αποφοίτηση και καλή
σταδιοδρομία.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας θεωρεί υποχρέωσή
του να ευχαριστήσει θερμά όλους όσοι βοήθησαν ώστε να στεφθεί με απόλυτη επιτυχία η εκδήλωσή μας στην Μυρτιδιώτισσα.
Πιο συγκεκριμένα ευχαριστούμε τις:
● Γεωργία Γεωργ. Λαλλά, διότι έφτιαξε και πρόσφερε σαρμάδες, τυρόπιτα, χορτόπιτα, κοτόπιτα και κεφτεδάκια.
● Βούλα Σπυρ. Κυριάκη, Αικατερίνη Παπαδοπούλου (Γριγρή)
και Σούλα Βασ. Τηλιγάδα, διότι έφτιαξαν και πρόσφεραν από μια
κατσαρόλα σαρμάδες
● Ασημίνα Ευθ. Δρόλαπα, διότι έφτιαξε και πρόσφερε χορτόπιτα.
● Τασία Ντούρου-Καραούλια για την προσφορά αρτοκλασίας.
● Όλους όσοι βοήθησαν στο να ετοιμαστεί η αίθουσα εκδηλώσεων σε χρόνο-ρεκόρ.
ΠΩΛΕΙΤΑΙ
Οικόπεδο 255,5 τ.μ., στην Αγία Ευθυμία, κάτωθεν της εκκλησίας του χωριού, με πρόσοψη στον δρόμο που καταλήγει στην
κάτω πλευρά του Δημοτικού Σχολείου (οδός Λάμπρου Κατσώνη).
Πληροφορίες στο τηλέφωνο 2265032217 (κα Αγαπητού).
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ
Πού να χωρέσει η βάρκα τόσα σώματα;
Φταίει μήπως ο καιρός που η θάλασσα
γεμίζει πτώματα;
Μωρά που μόλις γεύτηκαν
της μάνας τους το γάλα
τη μοίρα τους ορίζει ο πόλεμος
κι η θάλασσα.
Τους πέταξαν σα δέματα σε φορτηγό
μα αυτό ήταν βάρκα
περίεργο που τα δέματα έχουν φωνή και μάτια
τα μάτια τους ξεδίπλωσαν
την απεραντοσύνη του πελάγου
μα είπαν ένα σίγουρο «ναι»
σ’ ένα ταξίδι που δεν είχε γυρισμό.
Δυο-δυο, τρεις-τρεις
σωριάστηκαν ο ένας πάνω στον άλλον
ανάμεσά τους δε χωρούσε πια παρά μονάχα
η ανάσα τους.
Το βλέμμα του δουλέμπορου
σαν κοφτερό μαχαίρι:
«Φορέστε τα σωσίβια αμέσως,
δεν ξέρουμε και τι καιρό θα βρούμε».
Πήραν αέρα απ’ τα σωσίβια στο στήθος
και φούσκωσαν οι ελπίδες τους.
«Θα είμαστε πιο ασφαλείς», σκέφτηκαν.
Η διάσωση ντύθηκε χρώμα πορτοκαλί
και φωσφορούχο.
«Θα μας βρουν γρήγορα», σκέφτηκαν.
Ο δρόμος για τη λευτεριά ήταν μπροστά
Ούτε μια σπιθαμή αμφισβήτησης
Ο Μόνος Δρόμος.
Σφάλισαν στα μάτια τους το «χθες»
για να ονειρευτούν το « αύριο»
ασημωμένο απ’ το ολόγιομο φεγγάρι
τις φλόγες απ’ τις πυρκαγιές
να πυρπολούν τη νιότη
μακριά απ’ τον πόλεμο
μακριά απ’ την πατρίδα
σε απόσταση θλίψης
Η φωτιά κι ο καπνός όλο και ξεμακραίνουν
απέναντί τους τώρα ο άνεμος
ολόγυρά τους υγροί τάφοι
κι από μέσα μπαινοβγαίνει ο θάνατος
Παλεύουν με τα κύματα
η βοή της θάλασσας γίνεται ένα
με τη βοή του πολέμου
κάθε κύμα κι ένα ουρλιαχτό
μέχρι το επόμενο.
Τα μωρά στον κόρφο των μανάδων
κρέμασαν τα κεφαλάκια τους
σα λουλουδάκια που τα μάρανε η αρμύρα.
Ακίνητοι σφιχταγκαλιασμένοι
άντρες και γυναίκες
σαν ένας τοίχος
δεν έχουν περιθώριο ούτε για μια ρωγμή
σ’ αυτό το έργο πρωτοστατεί η Ζωή.
Η βάρκα ξεκίνησε απ’ το Κουσάντασι
Έφυγαν μέσα στη νύχτα
σαν τραυματισμένα πουλιά
σ’ ένα ταξίδι που δεν είχε γυρισμό
για να μη βλέπουν τη βροχή να ξεπλένει το
αίμα των σκοτωμένων
και τη σκόνη απ’ τα χαλάσματα
Τους πέταξαν σα δέματα στη βάρκα
κι η κόλαση δυο βήματα πιο πέρα
τα κουρασμένα μάτια τους
αρπάζουν μια χούφτα ουρανό
ζωγραφίζουν την Άνοιξη
με μάγουλα νοτισμένα
και τρεμάμενα χείλη
ψελλίζουν μια προσευχή
«να δουν ξανά τον ήλιο
και μιαν οργιά στεριάς
να περπατήσουν».
Λέσβος, Σάμος, Κως, Αγαθονήσι
μια αγκαλιά λουλούδια
θέλουν να πετάξουν σαν πεταλούδες
θέλουν να γελάσουν σαν σε γιορτή μα…
Φταίει κι αυτό το φεγγάρι
που δεν μπορούν να κρυφτούν
ούτε απ’ το φόβο τους
45
δεν είναι καλό το φεγγάρι απόψε
θα φθάσουν άραγε;
Βάζουν τα χέρια τους στις τσέπες
για να πιάσουν ένα μαντήλι
γλιστρούν και δυο φωτογραφίες
μισομουσκεμένες
η μάνα, ο πατέρας, το σπίτι τους
ένα μαστίγιο αναμνήσεις
καλύτερα σκοτάδι
δεν είναι καλό το φεγγάρι απόψε
ούτε το κρυφτό με το θάνατο
Φως και πάλι Φως
κι ένας καθαρός ουρανός
να σκύβει στους ώμους τους
Τους είπαν η Σάμος είναι
ο πρώτος τους σταθμός
δεύτερος είναι ο Πειραιάς
και μετά ο βορράς.
Δε ρωτούν τίποτα
Δε μαντεύουν τίποτα
Περιμένουν το ξημέρωμα.
Κοιτάζουν ο ένας τον άλλον
ανήμποροι ν’ αρθρώσουν μια λέξη
βουβή η αλήθεια
μπροστά στ’ αγρίμι μυστήριο
κι ατσάλινη η ανασφάλεια
για το μέλλον του φορτίου
που σηκώνει στην πλάτη της
η βάρκα
Το βλέμμα τους γίνεται ένα με τη βάρκα
σκαμπανεβάζει
απ’ την προσμονή στην παραίτηση
δολοφόνισσα η αμφιθυμία
και τα ασύνδετα σχήματα
εκεί που τελειώνει ο πόλεμος
αρχίζει η θάλασσα
κι εκεί που τελειώνει η θάλασσα
βρίσκεται ο εαυτός τους.
Δεν υπάρχει τέλος,
ούτε αρχή.
Ακόμα ζουν.
Μαρούσι, Φεβρουάριος 2016 - Δέσποινα Αναγνωστάκη-Γλυμή
ΠΛΗΘΩΡΑ ΥΛΗΣ-ΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΦΥΛΛΟ
Λόγω πληθώρας ύλης, οι συνδρομές που λάβαμε και που αφορούν το διάστημα από μέσα Δεκεμβρίου έως τέλος Μαρτίου θα δημοσιευθούν στο επόμενο φύλλο μας. Για ακόμη μια φορά ο αριθμός
ήταν εντυπωσιακός: ΞΕΠΕΡΑΣΑΝ ΤΙΣ 250!!! Όπως αντιλαμβάνεστε
για να δημοσιευθούν όλα αυτά τα ονόματα χρειαζόμαστε δυο ακόμη
σελίδες, κάτι ιδιαίτερα δύσκολο με την ύλη που υπήρχε.
Σας ευχαριστούμε πολύ όλους για την ενίσχυσή σας.
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ
ΝΑ ΚΑΤΑΘΕΣΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ
Ο Σύλλογός μας προκειμένου να διευκολύνει όλους όσοι θέλουν να στείλουν κάποιο ποσό για ενίσχυσή του, χωρίς να έχουν την επιβάρυνση
των ΕΛ.ΤΑ., έχει θέσει στη διάθεσή σας δυο τραπεζικούς λογαριασμούς
όπου μπορείτε να καταθέτετε την συνδρομή σας χωρίς κανένα έξοδο.
Οι δύο λογαριασμοί είναι:
Στην Εθνική 063/610126-74 (επ’ ονόματι της ταμία
του Συλλόγου Βασιλικής Νικολοπούλου).
Στην Πειραιώς 6002-010719-695 (επ’ ονόματι Ευθυμίου Μπαμπαγενέ και Σπύρου Κυριάκη).
Παρακαλούμε θερμά όποιος καταθέτει κάποιο
ποσό να μας ενημερώνει τηλεφωνώντας στο 2103250354.
EKKΡΕΜΗ ΠΟΣΑ
Μόνο ένα από τα ποσά συνδρομών που είχαμε αναφέρει ως εκκρεμή
σε προηγούμενο φύλλο μας τακτοποιήθηκε. Επίσης, προστέθηκαν
ακόμη δυο. Πρόκειται για ποσά που έχουν κατατεθεί στον τραπεζικό
λογαριασμό του Συλλόγου στην Εθνική, για τα οποία δεν γνωρίζουμε
τους καταθέτες. Για τα ποσά αυτά έχει κοπεί η απόδειξη είσπραξης μεν
αλλά χωρίς όνομα δε. Παρακαλούμε όσους έχουν καταθέσει κάποιο
από τα ποσά που είναι σε εκκρεμότητα να μας τηλεφωνήσουν προκειμένου να συμπληρώσουμε τα ονόματά τους. Τα εκκρεμή ποσά, για
το 2015, τα οποία εντοπίζονται στην Εθνική είναι τα εξής: 15 € στις
12 Ιανουαρίου 2015 (απόδ.9670) και στις 14 Ιανουαρίου 2015
(απόδ.9672) και 20 € στις 2 Φεβρουαρίου 2015 (απόδ.9882). Επίσης, στις 27 Ιανουαρίου 2016 εκκρεμεί ποσό 20 € (απόδ.10238) και
στις 26 Φεβρουαρίου 2016 ποσό 15 € (απόδ.10286).
Παρακαλούμε και πάλι όσοι δεν έχουν λάβει απόδειξη είσπραξης, ενώ έχουν καταθέσει κάποιο ποσό, να τηλεφωνήσουν στο
2103250354 για να δούμε μήπως η περίπτωσή τους αφορά κάποιο από τα παραπάνω εκκρεμή ποσά, κάτι άλλωστε που μπορεί να διαπιστώσουν και οι ίδιοι.
ΠΡΟΣΦΟΡA ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ
Η Ελπίδα Γιαννακίδου το γένος Ιωάννη Δημητρίου (Γριγρή) πρόσφερε στον Σύλλογό μας το ποσόν των 50 €, στη μνήμη του συζύγου της Ιωάννη Γιαννακίδη.
Την ευχαριστούμε πολύ.
46
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Χλωρίδα της Ελλάδας Μία βοτανολογικού ενδιαφέροντος επίσκεψη στην Αγία Ευθυμία
Η
Ελληνική χλωρίδα, το σύνολο δηλαδή των φυτικών ειδών (και
υποειδών) της πατρίδας μας, είναι
μία από τις πλουσιότερες της Ευρώπης και
τις τελευταίες δεκαετίες προσελκύει τα
βλέμματα και την προσοχή πολλών ερευνητών αλλά και ερασιτεχνών φυσιολατρών
και φωτογράφων από πολλές χώρες του
κόσμου. Το ιδιαίτερα κατακερματισμένο
ανάγλυφο της χώρας μας με τα ψηλά
βουνά, τις κοιλάδες, ρεματιές και χαράδρες, οι ατελείωτες ακτές, τα νησιά και οι
βραχονησίδες μας έχουν δημιουργήσει
στο διάβα των γεωλογικών αιώνων πλήθος διαφορετικών ενδιαιτημάτων που φιλοξενούν χιλιάδες μοναδικά είδη φυτών.
Σε όλο αυτό το σύνολο των βιοτόπων μας
έχουν καταγραφεί και καταμετρηθεί πάνω
από 5.500 φυτικά είδη, αριθμός που κάθε
χρόνο αυξάνεται καθώς η έρευνα συνεχίζεται και νέα είδη προστίθενται στους φυτολογικούς καταλόγους μας.
Ενδεικτικά αξίζει να αναφέρουμε ότι τα
ενδημικά είδη και υποείδη της Ελλάδας
(είδη δηλαδή που δεν υπάρχουν πουθενά
αλλού στον κόσμο) υπολογίζονται γύρω στα
1.200, αριθμός που μας τοποθετεί στην
πρώτη θέση σε όλη την Ευρώπη ανάλογα
με την έκτασή μας (συμπεριλαμβανομένης
και την πλούσιας σε φυτικά είδη Τουρκίας)!!
Όλος, λοιπόν, αυτός ο φυτικός πλούτος,
σε συνδυασμό με την ομορφιά των Ελληνικών τοπίων, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική μας, τους ανθρώπους των χωριών
μας, τα πουλιά μας, τις πεταλούδες, τα έντομα, τους μύκητες και ό,τι άλλο στολίζει
αυτήν την πανάρχαια γη, αποτελεί έναν
ισχυρό μαγνήτη που κάνει αρκετούς συνανθρώπους μας να αφήσουν τους καναπέδες τους και να αποδράσουν έξω στην
φύση για την αναζήτηση των φυσικών μας
θησαυρών.
Έτσι λοιπόν φέτος στα τέλη Φεβρουαρίου, και ενώ μια πρώιμη άνοιξη μας
έγνεφε προκλητικά, αποφασίσαμε να αφήσουμε το κρύο Καρπενήσι και να επισκεφτούμε την Φωκίδα και τις παραλιακές της
ζώνες για αναζήτηση χρωμάτων, αρωμάτων και ειδών που είτε δεν υπάρχουν στην
Ευρυτανία ή αργούσαν υπερβολικά.
Η Φωκίδα στο μυαλό μου εδώ και τριάντα
χρόνια είναι ταυτόσημη με ένα όνομα: Αγία
Ευθυμία, ή Αγιαθυμιά, ή Μυωνία! Υπεύθυνοι γι’ αυτό, ο Λουκάς, ο Σπύρος, ο Στάθης
αλλά και άλλα παιδιά που μου διαφεύγουν
αυτή τη στιγμή τα ονόματά τους. Ανταμώ-
σαμε στις τάξεις του στρατού και οι μνήμες
από εκείνη την περίοδο παραμένουν διαχρονικά άσβεστες και ζωντανές σαν όλα να
έγιναν μόλις χτες.
Το σκηνικό στην Αγιά Θυμιά εντελώς
ανοιξιάτικο. Όλα τα πρώτα χρώματα της
άνοιξης ήταν εκεί σαν ένα τεράστιο πολύχρωμο και πολύτιμο χαλί να είχε τυλίξει τα
πάντα γύρω του. Ακόμα και οι πρώτες δειλές πεταλούδες πρόσθεταν τις δικές τους
πολύχρωμες εκρήξεις στον αέρα.
Σκύψαμε με σπουδή, χαρά και σεβασμό
πάνω από τα μυριάδες αγριολούλουδα και
οι φωτογραφικές μηχανές “πήραν φωτιά”!!
Στις μέρες μας είναι δύσκολο να βρεις και
να δώσεις ελληνικά ονόματα στα είδη του φυτικού μας κόσμου, έτσι που να αναγνωρίζονται σε όλη τη χώρα. Δυστυχώς τα έργα των
βοτανικών της αρχαιότητας (Αριστοτέλης,
Θαλής, Θεόφραστος, Διοσκουρίδης, Πλίνιος,
κ.α.) ή χάθηκαν ή έφτασαν αποσπασματικά σε
μας και πολλές φορές η ταύτιση των αρχαίων
ονομασιών με τα φυτά που οι Νεοέλληνες
γνωρίζουν και χρησιμοποιούν είναι προβληματική. Τους αιώνες που ακολούθησαν από
την σίγαση του Ελληνικού πνεύματος κυριάρχησαν άλλες ονομασίες (πολλές φορές ξενικές) που διέφεραν αρκετά από τόπο σε τόπο
αλλά και αυτές με τις αλλαγές του τρόπου
ζωής στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα ξεχάστηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Την σημερινή επιστημονική ονοματολογία
των φυτικών ειδών εισήγαγε ο Σουηδός Carl
von Linne (Linnaeus) 1707-1778. Πρόκειται
για συνδυασμό Ελληνικών και Λατινικών λέξεων (που αποδίδονται στα Λατινικά) και
αποτελούν γέφυρα συνεννόησης ανάμεσα
στους ανθρώπους όλου του κόσμου για την
κατανόηση του φυσικού μας περιβάλλοντος.
Δυστυχώς οι όποιες προσπάθειες απόδοσης
των ονομασιών αυτών στην Νεοελληνική
είναι αποσπασματικές, δεν αγκαλιάζουν όλη
την χλωρίδα μας και δεν γίνονται αποδεκτές
από όλο τον επιστημονικό κόσμο. Αναγκαστικά λοιπόν οι ονομασίες των λουλουδιών
της Αγίας Ευθυμίας σε αυτό το μικρό αφιέρωμα δίνονται στα Λατινικά.
Η προσπάθεια φυσικά δεν σταματάει εδώ.
Στην Αγιά Θυμιά θα ξανάρθουμε. Πολλά
σπάνια και πανέμορφα είδη, γνωστά και
από άλλες περιοχές, τα συναντήσαμε σε
πρώιμο στάδιο και δεν καταφέραμε να τα
φωτογραφίσουμε ανθισμένα. Οφείλουμε
όμως και έναν δια ζώσης χαιρετισμό στους
ακούραστους και δημιουργικούς της ανθρώπους, τα έργα των οποίων θαυμάζουμε
μέσα από την εφημερίδα του συλλόγου
τους!!!! Την επόμενη φορά λοιπόν...
Καρπενήσι 26-03-2016
Ηλίας Τσέλος
Σημείωση “Α.Ν.”: Ευχαριστούμε πολύ τον
φίλο Ηλία Τσέλο για το τόσο ενδιαφέρον κείμενό του. Τον περιμένουμε ξανά, όταν η
Άνοιξη θα είναι στο πιο δυνατό της σημείο,
για να αποτυπώσει κι άλλα πολλά είδη από
την πλούσια χλωρίδα του τόπου μας.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
47
48
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Συνεχίζονται οι επιτυχίες
για τον Βαγγέλη Πατρελάκη
Στο Βραχάτι της Κορινθίας, από
18 έως 20 Δεκεμβρίου 2015,
πραγματοποιήθηκε η τελική φάση
του Πανελλήνιου Ομαδικού Πρωταθλήματος Παίδων – Κορασίδων για το 2015, με τη συμμετοχή
18 ομάδων απ’ όλη την Ελλάδα οι
οποίες αγωνίσθηκαν με εξαμελείς
συνθέσεις (στην αποστολή μπορούσαν να δηλώσουν μέχρι 8
άτομα), έχοντας υποχρεωτικά σε
αυτές από δυο κορίτσια η κάθε
μια. Με την ομάδα της Σκακιστικής Ακαδημίας Χανίων αγωνίστηκε ο
γνωστός μας, με καταγωγή από την Αγία Ευθυμία, Βαγγέλης Πατρελάκης, εγγονός του Βαγγέλη Ηλιόπουλου από την κόρη του Σοφία.
Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στον Βαγγέλη, αυτό το μεγάλο ταλέντο στο σκάκι, και στις πολλές και σημαντικές επιτυχίες του. Συμμετέχοντας στη σκακιέρα κάτω των 12 ετών βοήθησε καταλυτικά την
ομάδα του να στεφθεί πρωταθλήτρια Ελλάδας αφού η Σ. Α. Χανίων
κέρδισε και τις πέντε ομάδες που αντιμετώπισε!! Ο Βαγγέλης σ’ αυτή
την πορεία της Σ. Α. Χανίων πρόσφερε 4,5 βαθμούς σε 5 αγώνες σημειώνοντας τέσσερις νίκες και μια ισοπαλία!!
Στη φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι όλη η ομάδα της Σ. Α. Χανίων με τον προπονητή της. Πρώτος από αριστερά στην μπροστινή
σειρά είναι ο Βαγγέλης.
Όμως οι επιτυχίες του Βαγγέλη δεν σταματάνε εδώ. Στο Παγκόσμιο
Πρωτάθλημα κάτω των 12 ετών, το οποίο διεξήχθη στο Πόρτο Καρράς
Χαλκιδικής, από 26 Οκτωβρίου έως 5 Νοεμβρίου 2015, ο Βαγγέλης, με
αρχική κατάταξη 117ος κατέλαβε τελικά την 75η θέση, ανάμεσα στους
202 σκακιστές που αγωνίσθηκαν στην κατηγορία του. Σημείωσε 4
νίκες, 4 ισοπαλίες και 3 ήττες. Είμαστε σίγουροι ότι στο επόμενο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα θα πάει ακόμη πιο ψηλά στην κατάταξη και θα
πλασαριστεί στις πρώτες θέσεις.
Συγχαίρουμε τον Βαγγέλη για τις συνεχείς επιτυχίες του, του εκφράζουμε
τον θαυμασμό μας και του ευχόμαστε να συνεχίσει το ίδιο ανοδικά κάνοντας υπερήφανους τους οικείους του αλλά κι εμάς τους Αγιαθυμιώτες.
Σ.Ε.Κ.
Tο Διοικητικό
Συμβούλιο του
Συλλόγου
Αγιοευθυμιωτών
σας εύχεται
ΚΑΛΟ και
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ
ΠΑΣΧΑ
Φυσικά
στην Αγία
Ευθυμία
ΚΙ ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΑΕΙ-ΤΕΙ
Μέχρι το προηγούμενο φύλλο μας, οι επιτυχόντες, σε κάποιο ΑΕΙ ή
ΤΕΙ, κατά τις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις, με καταγωγή από την
Αγία Ευθυμία, είχαν ανέλθει σε δεκατέσσερις (14). Στα ονόματα που
είχαμε δημοσιεύσει μέχρι τώρα θα πρέπει να προστεθούν έξι ακόμη,
την επιτυχία των οποίων πληροφορηθήκαμε με αρκετή καθυστέρηση.
Πιο συγκεκριμένα:
● Η Ειρήνη Ηλιοπούλου, πέτυχε στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Η Ειρήνη είναι κόρη του Πέτρου Ευθ. Ηλιοπούλου.
● Ο Ευθύμιος Κοκκίνης, πέτυχε στο τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος
και Μηχανικών Αντιρρύπανσης του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη).
Ο Μάκης είναι γιος του Χαράλαμπου Νικ. Κοκκίνη και της Αλέκας το
γένος Ευσταθίου Κων. Αγαπητού.
● Ο Αναστάσιος Γεωργ. Κωνσταντίνου, πέτυχε στο τμήμα Οικιακής
Οικονομίας και Οικολογίας του Χαρακοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Τάσος είναι εγγονός της Μαίρης Πετσάλα το γένος Παναγιώτη Κώτσου από την κόρη της Εύη.
● Ο Μάριος Γεωργ. Κωνσταντίνου, πέτυχε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Ο Μάριος είναι εγγονός της Μαίρης Πετσάλα το γένος Παναγιώτη
Κώτσου από την κόρη της Εύη.
● Ο Νικόλαος Αποστ. Παραλίκας, πέτυχε στο τμήμα Βιολογίας του
Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Νίκος είναι γιος
της Γεωργίας το γένος Ηλία Γεωργ. Αναγνωστοπούλου.
● Ο Παντελής Νικ. Σμαράγδης, πέτυχε στο τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Αιγαίου (Χίος). Ο Παντελής είναι γιος της Κατερίνας το γένος Ευθυμίου Παναγ. Παναγιωτάκη.
Συγχαίρουμε τα παιδιά για την επιτυχία τους και τους ευχόμαστε να
έχουν πάντα επιτυχίες στη ζωή τους.
ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2016
Περιμένουμε τις προτάσεις σας...
ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ: οι εκδηλώσεις που περιμένουν κάθε χρόνο όχι μόνο οι
Αγιαθυμιώτες αλλά και όλη η γύρω περιοχή. Οι εκδηλώσεις που έχουν αποκτήσει πανελλήνια εμβέλεια, με τον πήχη να έχει ανέβει πολύ ψηλά κι εμείς
να είμαστε υποχρεωμένοι, κάθε χρόνο, «να περνάμε από πάνω» του.
Με το που ολοκληρώθηκαν, με πολύ μεγάλη επιτυχία, τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ
2015, άρχισε ο σχεδιασμός των επόμενων. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ήδη, προγραμματίσαμε την δημοτική μας βραδιά για το Σάββατο 13
Αυγούστου, με τους κορυφαίους καλλιτέχνες του είδους. Όμως δεν είναι η
δημοτική βραδιά που κάνει τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ να ξεχωρίζουν. Είναι και το πλήθος των υπολοίπων εκδηλώσεων που διακρίνονται για την ποιότητά τους.
Κάθε χρόνο όλο και κάτι νέο προσθέτουμε. Υιοθετούμε κάθε ιδέα που
έχει να προσφέρει κάτι ξεχωριστό και θα βοηθήσει στην περαιτέρω βελτίωση των ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΩΝ. Γι’ αυτό μη διστάσετε να μας πείτε τις σκέψεις
σας, τις χρειαζόμαστε. Χρειαζόμαστε, επίσης, τις χορηγίες ιδιωτών καθώς
και την ενίσχυση της λαχειοφόρου αγοράς είτε με την προσφορά δώρων
είτε με την αγορά λαχνών είτε και με τα δυο. Και τέλος χρειαζόμαστε πολλούς εθελοντές κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων. Η γενικότερη πολύ
άσχημη οικονομική κατάσταση και οι περιορισμένες πηγές εσόδων κάνουν
περισσότερο αναγκαία από ποτέ τα προαναφερθέντα.
Όταν οι Αγιαθυμιώτες θέλουν πετυχαίνουν θαύματα. Εμπρός να αποδείξουμε ότι τίποτα δεν θα μας εμποδίσει να πετύχουμε τον στόχο μας:
τα ΣΚΑΡΙΜΠΕΙΑ 2016 να είναι ανώτερα των προηγουμένων.
ΤΟ ΡΑΛΙ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΞΑΝΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ
Σάββατο 7 Μαΐου οι “Καρούτες”
Το ΡΑΛΙ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, μετά από πολλές περιπέτειες και αφού γνώρισε την υποβάθμιση, επιστρέφει στον τόπο που δημιούργησε την φήμη
του, την ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, με την ελπίδα να ξαναβρεί την χαμένη του αίγλη.
Η περιοχή μας, φυσικά, δεν θα μπορούσε να
λείπει απ’ αυτή την προσπάθεια. Έτσι, το Σάβ-
βατο 7 Μαΐου, το Ράλι περιλαμβάνει τρεις
επαναλαμβανόμενες ειδικές, από τις οποίες
οι δυο είναι στη Φωκίδα (Νέα Γραβιά: η οποία
είναι το κλασικό Δροσοχώρι με αντίθετη φορά
και Άμφισσα: που είναι οι Καρούτες με ανηφορική κατεύθυνση).
Δεν χρειάζεται να πούμε ότι η περιοχή μας
θα κατακλυσθεί από τους λάτρεις του ΑΚΡΟ-
ΠΟΛΙΣ και της Ε.Δ. ΚΑΡΟΥΤΕΣ, της πιο ονομαστής του Ράλι. Γι’ αυτό προκαλεί απορίες η μετονομασία της.
Είμαστε σίγουροι ότι οι συγχωριανοί μας
που θα είναι στην Αγία Ευθυμία για τη Λαμπρή
θα παρατείνουν την παραμονή τους για να
απολαύσουν την επιστροφή του Ράλι Ακρόπολις στα χώματά μας.

Τεύχος 100 - Αγία Ευθυμία

Transcript Τεύχος 100 - Αγία Ευθυμία

Directory