Transcript Bijwerkingen van geneesmiddelen in de differentiaal diagnose W.L. Diemont, internist

Bijwerkingen van
geneesmiddelen in de
differentiaal diagnose
W.L. Diemont, internist
stafmedewerker Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb
Overzicht van de presentatie
• 3 internistische casus met 3 verschillende
aspecten
• bijwerking is (vroeg of laat) in de DD
opgenomen
Stel u voor, een patiënt met ..
Steriele CAPD-itis
• 42 jarige man met sinds 3 jaar CAPD
– CAPD:
3 x 2 liter glucose
1 x 2 liter Extraneal
– chronische nefrologische medicatie
– milde peritonitis, beperkte leucocytose zonder
granulocytose, kweken negatief
– recidiverend, geen reactie op antibiotica
Differentiaal diagnose
• bacteriële peritonitis met onbekend focus
– kweekproblemen
– intestinale bron
– wisselfouten
– geïnfecteerde catheter
vervolg DD
• bijwerking van dialysevloeistof
– andere dialysevloeistof proberen
– patiënt staakt Extraneal
• melding bij Lareb
Afloop
• Lareb → CBG → EMEA → faxbericht
– vele casus in Europa
– waarschuwingsbrief naar nefrologen
– verontreiniging bij productie: “verholpen”
– < 8 weken afgerond ...
Boodschap
• de DD van steriele peritonitis is wezenlijk
veranderd door melding van enkele casus
• bijwerkingen hoeven niet tot terugtrekking
van het geneesmiddel te leiden
Koorts
• 45 jarige man bezoekt de SEH
– forse roker, 10 dagen eerder gestart met
Zyban, verder COPD inhalatie medicatie
– overigens blanco voorgeschiedenis
– sinds twee dagen urticaria waarvoor 30 mg
prednison/dag en Tavegil
Koorts
• anamnese:
– pijnlijke gewrichten, koude rillingen, nausea
• onderzoek:
– zieke man, heamodynamisch stabiel, temp
39,5 oC, geen focus te vinden
• laboratorium
– leucocytose (>12*106/l)
Differentiaal diagnose
• bacteriële infectie
– kweken, serologie, etc.
– start "blind" antibioticum
• bijwerking Zyban ?
Beloop
• koorts, urticaria en gewrichtsklachten
verdwijnen na een paar dagen
• huisarts meldt bij Lareb naar aanleiding
van DD in ontslagbrief
Beloop
• beoordelingsrapport Lareb:
– kan passen bij serum sickness like
reaction op Zyban
– IB-tekst Zyban: serum ziekte wordt
genoemd als ADR
Achtergrond
serum sickness / serum sickness like reaction
•
•
•
•
•
overmaat aan circulerende immuuncomplexen
onderscheid niet duidelijk
klinisch beeld vrijwel identiek
rechallenge leidt tot snelle reactie
cave functieverlies door ICx-neerslag
Boodschap
• bij het opstellen van de DD moet rekening
worden gehouden met de IB-teksten
– http://www.cbg-meb.nl/nl/prodinfo/index.htm
– http://www.cbg-meb.nl
Geneesmiddeleninformatiebank
Urticaria
• 43-jarige patiënte met hypothyreoïdie
• Thyrax Duotab werd recent verhoogd van
100 g/dag naar 125 g/dag
• meldt zich bij huisarts met urticaria over
het hele lichaam
Differentiaal diagnose
• allergische reactie
• niet-immunologische urticaria
• huisarts start antihistaminicum met weinig
resultaat
• apotheker meldt bij Lareb
Beloop
• beoordelingsrapport Lareb:
– Thyrax Duotab 25 g bevat indigokarmijn (E
132), dat allergeen kan zijn
•
•
•
•
tabletverwisseling leidt tot herstel
antihistaminicum kan worden gestaakt
25 g: 12 allergie meldingen
100 g: 2 allergie meldingen, steeds samen met
25 g
Boodschap
• hulpstoffen spelen een rol in de DD van
overgevoeligheidsreacties
• melding van handelsnamen is essentieel
Decompensatio cordis
• 65-jarige patiënt met DM en status na myocard
infarct
• insuline, ACE-remmer, digoxine, furosemide
• recent pulskuur itraconazol (onychomycose)
• recent toename gewicht met perifere oedemen
en dyspneu d’effort
Differentiaal diagnose
• afname LV-functie
• progressief nierfunctieverlies
– werkzaamheid furosemide 
– overvulling
Beloop
• klachten verdwijnen na afloop itraconazol
kuur
• bijwerking itraconazol ?
• U meldt dit bij Lareb
Achtergrond
• beoordelingsrapport Lareb
– Lareb databank: 8 casus
– literatuur
• negatief inotroop effect bij proefdieren
– IB-tekst: alleen waarschuwing bij orale oplossing
– WHO databank: Odds Ratio 1.7 (95% CI 1,2-2,4)
– FDA 2002: cave toepassing bij CHF, met name i.v.
Boodschap
• ook oude geneesmiddelen kunnen nieuwe
bijwerkingen hebben met relevantie voor
de DD
Boodschappen
• enkele meldingen kunnen verstrekkende
gevolgen hebben, ook voor de DD
• IB-teksten bevatten veel kennis met relevantie
voor de DD
• hulpstoffen als oorzaken van bijwerkingen horen
thuis in de DD
Conclusies
beroepsgroepen
DD
beoordelingsrapport
meldingen
publicaties
Lareb
Libidoverlies
• 48 jarige man met hypercholesterolaemie
• medicatie:
– statine sinds 3 maanden
– metoprolol sinds jaren
• hij vertelt u bij controle over libidoverlies
– sinds 2-3 maanden geen zin meer
Differentiaal diagnose
• secundair aan vasculaire erectiele
disfunctie
• relationele factoren
• verlaagd testosteron
– dit wordt bij laboratoriumonderzoek bevestigd
Beloop
• patiënt is overtuigd van een bijwerking
door statine
• hij staakt gebruik van statine
• testosteron en libido normaliseren
• u meldt dit bij Lareb met een kopie van de
correspondentie met labwaarden
Hypothese
LDL receptor
cholesterol
HMG Co-A
testosteron
Leydig cel
acetaat
statine
Boodschap
• meldingen genereren hypothesen
– toetsing noodzakelijk
– bijdrage aan farmacotherapeutisch handelen
• wat melden ?
– wat u belangrijk vindt
– vermoedens zijn voldoende
• hoe melden ?
– meldformulier Kompas
– www.lareb.nl
– inzenden correspondentie met medicatiehistorie